Aspiracje edukacyjne i zawodowe uczniów ostatnich klas szkół zawodowych z terenu województwa opolskiego

Transkrypt

1 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Aspiracje edukacyjne i zawodowe uczniów ostatnich klas szkół zawodowych z terenu województwa opolskiego Raport z wyników badania Pracownia Badań Socjologicznych Humlard ul. Surzyńskich 2, Środa Wielkopolska T: W: E: info@humlard.com Opole Środa Wielkopolska 2014/2015

2 Spis treści Wprowadzenie Metodologia badania Cele badania Próby badawcze Metody, techniki i narzędzia badawcze Uczniowie zasadniczych szkół zawodowych Profil demograficzny respondentów Plany po ukończeniu edukacji Czynniki warunkujące wybór aktualnej ścieżki kształcenia Przyszła praca zawodowa Ocena własnych umiejętności Doradztwo zawodowe Wpływ bezrobocia w rodzinie na plany, opinie i preferencje Wpływ wykształcenia rodziców na plany uczniów Uczniowie techników Profil demograficzny respondentów Plany po ukończeniu edukacji Czynniki warunkujące wybór aktualnej ścieżki kształcenia Przyszła praca zawodowa Ocena własnych umiejętności Doradztwo zawodowe Znaczenie bezrobocia w rodzinie na plany, opinie i preferencje Wpływ wykształcenia rodziców na plany uczniów Studenci Profil demograficzny respondentów Plany po ukończeniu edukacji Czynniki warunkujące wybór aktualnej ścieżki kształcenia Przyszła praca zawodowa Ocena własnych umiejętności Doradztwo zawodowe Rodzina Znaczenie bezrobocia w rodzinie na plany, opinie i preferencje Wpływ wykształcenia rodziców na plany uczniów Podsumowanie porównawcze z wnioskami Spis wykresów i tabel

3 Wprowadzenie Dokonywanie wyborów edukacyjnych i zawodowych to proces, ciąg trudnych i złożonych decyzji wpływających na przyszłe życie. Ów proces ma niejednokrotnie swój początek już w bardzo młodym wieku, a jednym z pierwszych, niezwykle istotnych etapów jest właśnie wybór szkoły ponadgimnazjalnej. Nie jest to etap krytyczny każdy młody człowiek nawet, jeśli dokona tutaj wyboru niewłaściwego, ma możliwość skorygowania swojej ścieżki edukacyjnej i w konsekwencji zawodowej. Każdy jednak kolejny etap coraz silniej warunkuje przyszłą sytuację życiową, w szczególności społeczną i finansową, ale także w kontekście samorealizacji, rozwoju i spełnienia psychiczną. Każdy kolejny etap, to także coraz bardziej złożone decyzje, w trakcie których uwzględnia się już nie tylko bliskość miejsca zamieszkania, wybory rówieśników czy opinie najbliższych, ale także własne, mniej lub bardziej skrystalizowane, przekonania i preferencje oraz długoterminowe plany. To właśnie na etapie końca szkoły ponadgimnazjalnej pojawiają się pytania o słuszność dokonanych dotychczas wyborów, o możliwości dalszej edukacji bądź odnalezienia się na rynku pracy. Wsparcie udzielane młodzieży w tym okresie, pomoc w uświadomieniu rangi podejmowanych decyzji i odpowiednie ukierunkowanie to bezcenne działania, od których zależy właściwa socjalizacja młodych ludzi do nowych warunków i kolejnych etapów życia. Aby podjęte działania były efektywne, konieczna jest dogłębna diagnoza motywów działań, planów, oczekiwań i wyobrażeń młodzieży, co do ich dalszej edukacji i pracy zawodowej. Tylko w taki sposób szeroko pojęte otoczenie, środowisko lokalne, wraz z instytucjami wsparcia, pedagogami, nauczycielami i doradcami będzie w stanie zaplanować swoje działania tak, by młody człowiek z oferowanej pomocy nie tylko skorzystał tu i teraz, lecz by w trakcie jej przyjmowania nabył wiedzę i umiejętności dokonywania najlepszych możliwych, w pełni świadomych wyborów w przyszłości. Kolejnym ważnym etapem dla osob, które podjęły studia wyższe jest ostatni rok studiów. To ważny okres, szczególnie dla studentów studiów magisterskich, którzy wszystkie zdobyte dotychczas umiejętności oraz wiedzę muszą wykorzystać w celu podjęcia zatrudnienia. Współczesne społeczeństwa za pośrednictwem systemów edukacji starają się przygotować młode pokolenia do wykonywania zadań zawodowych, mając na uwadze fakt, że świadomy wybór drogi edukacyjno zawodowej to jedna z najbardziej kluczowych decyzji w życiu. Współdziałanie z młodzieżą winno tu przybierać formę celowych i kompleksowych procesów wychowawczych, a nie - jak ma to często miejsce sporadycznych działań w tym względzie. Szereg opracowań pedagogicznych podejmujących tematykę instytucjonalnej edukacji w Polsce zwraca bowiem uwagę na to, że szkoła nie przygotowuje młodziezy wystarczająco do dokonywania wyborów, ani edukacyjnych, ani zawodowych. W odróżnieniu od systemów edukacji, na przykład Holandii czy Hiszpanii, gdzie młody człowiek opuszcza szkołę z 3

4 kompleksową diagnozą edukacyjno zawodową, polska szkoła wydaje się przywiązywać mniejszą wagę do losów swoich absolwentów. Tym bardziej więc zadowala fakt, że na styku edukacji i pracy zawodowej pojawiają się instytucje, które obok tego problemu nie przechodzą obojętnie, i które są świadome konieczności cyklicznego monitorowania i kompleksowego wspierania uczniów, którzy wchodzą na nową drogę edukacyjną bądź zawodową. Jak zatem wyglądają plany życiowe, dążenia oraz aspiracje zawodowe i edukacyjne młodzieży kończącej niebawem szkoły ponadgimnazjalne oraz studia? Co jest dla niej ważne, jakie ma plany po ukończeniu szkoły, jak widzi swoją pozycję i przyszłość zawodową? Na te i inne pytania próbuje znaleźć odpowiedzi niniejszy raport z badania. 4

5 1. Metodologia badania 1.1. Cele badania Celem badania jest poznanie: planów zawodowych i /lub edukacyjnych; planów migracyjnych (migracja wewnętrzna i zewnętrzna); oczekiwań wobec przyszłego miejsca pracy i pracodawcy i/lub szkoły (płaca, rodzaj zatrudnienia, odległość od miejsca zamieszkania itp.); preferowanego sektora przyszłego miejsca pracy i/lub rodzaju szkoły i kierunku nauki; oceny umiejętności i kwalifikacji zawodowych zdobytych w trakcie dotychczasowej nauki; przewidywanych sposobów poszukiwania przyszłej pracy uczniów ostatnich klas zasadniczych szkół zawodowych oraz techników, a także studentów ostatniego roku dziennych studiów licencjackich, uzupełniających magisterskich oraz jednolitych magisterskich Próby badawcze W badaniu udział wzięło 360 uczniów zasadniczych szkół zawodowych, 560 uczniów techników oraz 1920 studentów ostatnich lat stacjonarnych studiów licencjackich, uzupełniających magisterskich i jednolitych magisterskich. Rozkład prób badawczych opracowano w oparciu o dane pozyskane z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Departament Szkolnictwa Wyższego i Kontroli), Systemu Informacji Oświatowej oraz Głównego Urzędu Statystycznego (BDL 2013). Grupy kierunków kształcenia wyższego opracowano według Międzynarodowej Standardowej Klasyfikacji Edukacji (ISCED 1997) za: Główny Urząd Statystyczny, Szkolnictwo wyższe i jego finanse, Aneks 1, s Tabela 1. Struktura populacji uczniów ostatnich klas zasadniczych szkół zawodowych Powiat Kobiety Mężczyźni Ogółem Powiat brzeski 2,2% 5,3% 7,5% Powiat kluczborski 1,9% 4,2% 6,1% Powiat namysłowski 0,8% 2,5% 3,3% Powiat nyski 4,4% 10,6% 15,0% 5

6 Powiat prudnicki 2,2% 5,0% 7,2% Powiat głubczycki 1,4% 3,1% 4,5% Powiat kędzierzyńsko- kozielski 3,3% 5,0% 8,3% Powiat krapkowicki 2,2% 5,0% 7,2% Powiat oleski 2,8% 6,4% 9,2% Powiat opolski 1,7% 4,2% 5,9% Powiat strzelecki 2,5% 5,0% 7,5% Powiat m. Opole 5,7% 12,6% 18,3% Ogółem 31,1% 68,9% 100,0% Tabela 2. Struktura populacji uczniów ostatnich klas techników Powiaty Kobiety Mężczyźni Ogółem Powiat brzeski 4,3% 5,4% 9,7% Powiat kluczborski 3,8% 3,9% 7,7% Powiat namysłowski 2,9% 2,9% 5,8% Powiat nyski 5,0% 6,4% 11,4% Powiat prudnicki 2,1% 2,3% 4,4% Powiat głubczycki 1,4% 1,8% 3,2% Powiat kędzierzyńsko- kozielski 4,6% 7,0% 11,6% Powiat krapkowicki 1,4 % 1,8% 3,2% Powiat oleski 3,4% 4,6% 8,0% Powiat opolski 0,4% 1,1% 1,5% Powiat strzelecki 3,0% 3,2% 6,2% Powiat m. Opole 11,8% 15,5% 27,3% Ogółem 44,1% 55,9% 100% Tabela 3. Struktura populacji studentów ostatnich lat studiów Uczelnia I stopień II JM Razem stopień Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa w Opolu 3,1% 0,0% 0,0% 3,1% Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie 8,9% 0,0% 0,0% 8,9% Politechnika Opolska 20,6% 18,3% 0,0% 38,9% Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego/ Wydział Zamiejscowy w 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Opolu Uniwersytet Opolski 22,5% 21,2% 3,5% 47,2% Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu/ Wydział Ekonomiczny w 0,8% 0,0% 0,0% 0,8% Opolu Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu 0,6% 0,5% 0,0% 1,1% Razem 56,5% 40,0% 3,5% 100,0% 6

7 Tabela 4. Rozkład próby badawczej w badaniach uczniów zasadniczych szkół zawodowych Powiat Kobiety Mężczyźni Ogółem Powiat brzeski Powiat kluczborski Powiat namysłowski Powiat nyski Powiat prudnicki Powiat głubczycki Powiat kędzierzyńsko- kozielski Powiat krapkowicki Powiat oleski Powiat opolski Powiat strzelecki Powiat m. Opole Ogółem Tabela 5. Rozkład próby badawczej w badaniach uczniów techników Powiaty Kobiety Mężczyźni Ogółem Powiat brzeski Powiat kluczborski Powiat namysłowski Powiat nyski Powiat prudnicki Powiat głubczycki Powiat kędzierzyńsko- kozielski Powiat krapkowicki Powiat oleski Powiat opolski Powiat strzelecki Powiat m. Opole Ogółem Tabela 6. Rozkład próby badawczej w badaniach studentów ostatnich lat studiów I stopnia, II stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich (JM). Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Kobiety Mężczyźni Zawodowa w Opolu Ogółem Grupy kierunków I stopień II stopień JM I stopień II stopień JM Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi Ogółem

8 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kobiety Mężczyźni Nysie Ogółem Grupy kierunków I stopień II stopień JM I stopień II stopień JM Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi Ogółem Politechnika Opolska Kobiety Mężczyźni Grupy kierunków I II stopień JM I II stopień JM Ogółem stopień stopień Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi Ogółem Uniwersytet Opolski Kobiety Mężczyźni Grupy kierunków I II stopień JM I II stopień JM Ogółem stopień stopień Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi Ogółem

9 Wyższa Szkoła Bankowa we Kobiety Mężczyźni Wrocławiu/Wydział Ekonomiczny w Ogółem Opolu Grupy kierunków I stopień II stopień JM I stopień II stopień JM Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi Ogółem Wyższa Szkoła Zarządzania i Kobiety Mężczyźni Administracji w Opolu Ogółem Grupy kierunków I stopień II stopień JM I stopień II stopień JM Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi Ogółem Metody, techniki i narzędzia badawcze W prezentowanym projekcie badawczym zastosowano metodę sondażu diagnostycznego. Zgodnie z przyjętą metodologią, wielkościami prób badawczych oraz wytycznymi Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu przyjęto ankietę jako technikę badawczą. W tym celu skonstruowano dwa narzędzia badawcze w postaci kwestionariuszy ankiet dla: 1. Uczniów ostatnich klas zasadniczych szkół zawodowych i techników; 2. Studentów ostatnich lat stacjonarnych studiów licencjackich, uzupełniających magisterskich i jednolitych magisterskich. 9

10 2. Uczniowie zasadniczych szkół zawodowych 2.1. Profil demograficzny respondentów W badaniu uczniów ostatnich klas zasadniczych szkół zawodowych udział wzięło 68,6% mężczyzn i 31,4% kobiet, w tym 65,6% respondentów zamieszkujących na obszarach wiejskich, w 34,4% w miastach. Wykres 1. Respondenci względem płci i obszaru miejsca zamieszkania Respondenci względem płci Respondenci względem obszaru miejsca zamieszkania 31,4 Kobieta 34,4 Obszar miejski 68,6 Mężczyzna 65,6 Obszar wiejski W odniesieniu do wykształcenia matek badanych, największy odsetek kobiet posiadał wykształcenie zasadnicze zawodowe (40,3%), średnie techniczne (17,5%) i średnie ogólnokształcące (14,2%). Wykształcenie wyższe posiadało łącznie 14,8%. Wykres 2. Respondenci względem wykształcenia matki 1,1 9,2 5,8 3,3 Niepełne podstawowe Podstawowe 3,1 5,6 40,3 Zasadnicze zawodowe Średnie techniczne Średnie ogólnokształcące 14,2 Policealne Wyższe zawodowe 17,5 Wyższe magisterskie Nie wiem 10

11 Wśród ojców badanych uczniów największy odsetek posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe (45,8%) oraz średnie techniczne (18,9%). Wykształcenie wyższe posiada 14,4% ojców respondentów. Wykres 3. Respondenci względem wykształcenia ojca 2,2 3,1 5,8 7,2 Niepełne podstawowe Podstawowe 8,6 Zasadnicze zawodowe 2,2 5,6 45,8 Średnie techniczne Średnie ogólnokształcące Policealne Wyższe zawodowe 18,9 Wyższe magisterskie Nie wiem 2.2. Plany po ukończeniu edukacji Uczniowie zasadniczych szkół zawodowych z terenu województwa opolskiego posiadają wyraźnie zróżnicowane plany po zakończeniu obecnej edukacji. Na pierwszy plan wysuwają się jednak cztery, które wskazywane były najczęściej. 17,5% badanych planuje po zakończeniu edukacji podjęcie edukacji w liceum, 15,8% rozpoczęcie pracy zawodowej, 14,4% założenie własnej działalności gospodarczej, a 13,1% podjęcie stałej pracy za granicą. 9,4% badanych uczniów zamierza kontynuować edukację w technikach, a 8,6% ma w planach połączenie pracy zawodowej z nauką w liceach ogólnokształcących. 5,6% zamierza natomiast połączyć pracę z edukacją w technikach. Nieznaczny odsetek ankietowanych planuje jednocześnie rozpoczęcie edukacji i pracy zawodowej za granicą. Warto nadmienić, że na wysoki odsetek uczniów, którzy planują rozpocząć działalność gospodarczą duży wpływ miały deklaracje złożone przez respondentów zamieszkujących obszary wiejskie (16,5%). Wśród uczniów z obszarów miejskich, plany rozpoczęcia własnego biznesu złożyło 10,5% badanych. 11

12 Wykres 4. Plany zawodowe uczniów zasadniczych szkół zawodowych 0,6 8,6 6,9 9,4 5,6 Podjęcie edukacji w technikum w Polsce Podjęcie edukacji w technikum i stałej pracy w Polsce Podjęcie stałej pracy w Polsce Założenie własnej oirmy Podjęcie edukacji w liceum i stałej pracy za granicą 17,5 15,8 Pozostanie bez pracy i niekontynuowanie edukacji Podjęcie stałej pracy za granicą Podjęcie edukacji w technikum za granicą Podjęcie edukacji w technikum i stałej pracy za granicą 2,2 2,2 13,1 14,4 Podjęcie edukacji w liceum w Polsce Podjęcie edukacji w liceum za granicą Podjęcie edukacji w liceum i stałej pracy w Polsce 1,9 1,7 Brak planów W zestawieniu z płcią respondentów, zwrócono uwagę na jedną odpowiedź. Większy odsetek mężczyzn planuje wyjazd za granicę 1. Tabela 7. Podjęcie stałej pracy a płeć Podjęcie stałej pracy za granicą Kobieta Mężczyzna Tak 8,0% 15,4% Nie 92,0% 84,6% 2.3. Czynniki warunkujące wybór aktualnej ścieżki kształcenia Dla 50,8% uczniów zasadniczych szkół zawodowych na decyzję o wyborze kształcenia w danym zawodzie wpływ miały osobiste zainteresowania. Dla 18,1% to możliwość zdobycia ciekawego zawodu. 17,8% respondentów wskazało z kolei na możliwość uzyskania konkretnych 1 Pearson Chi-Square: 3,760, p=0, Phi - 0,125, p=0,018 12

13 umiejętności, a 17,2% wybrało zawód z uwagi na szansę na znalezienie pracy. 14,5% wspomina o szansie na wysokie zarobki. Łącznie 24,7% ankietowanych deklaruje, że decyzja o wyborze kierunku kształcenia zapadła po poleceniu edukacji w danym zawodzie przez znajomych (13,6%) oraz członków rodziny (11,1%). 12,5% uczniów wskazało także na tradycję rodzinną członek/członkowie najbliższej rodziny też pracują w tym zawodzie. Niski odsetek badanych przyznał, że decyzja o wyborze kierunku kształcenia podyktowana była popularnością, modą na edukację w danym zawodzie (2,5%) oraz łatwością zawodu (1,9%). Warto nadmienić, że różnice w deklaracjach względem płci zaobserwowano w odniesieniu do wskazań dotyczących wyboru kierunku kształcenia ze względu na szanse na wysokie zarobki. 8,0% kobiet wskazało ten czynnik, podczas gdy w grupie mężczyzn aż 17,4% 2. Wykres 5. Czynniki warunkujące wybór obecnej edukacji w zawodzie 50,8 18,1 17,8 17,2 14,5 13,6 12,5 11,1 2,5 0,9 Osobiste zainteresowania Możliwość zdobycia ciekawego zawodu Możliwość uzyskania konkretnych umiejętności Duża szansa na znalezienie pracy Duża szansa na Polecenie przez wysokie zarobki znajomych Członkowie rodziny też pracują w tym zawodzie Polecenie przez członków rodziny Zawód jest modny Zawód jest łatwy 2.4. Przyszła praca zawodowa W odniesieniu do metod poszukiwania zatrudnienia, uczniowie zasadniczych szkół zawodowych stawiają w pierwszej kolejności na bezpośrednie kontakty z pracodawcami i wizyty w zakładach pracy (45,0%). 35,0% zamierza śledzić ogłoszenia internetowe, 31,3% skorzysta z pomocy rodziny lub znajomych, a 25,6% poszukiwać będzie ogłoszeń w prasie. W przypadku uczniów zasadniczych szkół zawodowych, aż 24,4% planuje podczas poszukiwania pracy skorzystać z pomocy Powiatowych Urzędów Pracy, a 19,4% z biur 2 Phi - 0,125, p=0,018 13

14 pośrednictwa pracy. Niewielki odsetek respondentów w tej grupie nosi się z zamiarem zamieszczania własnych ogłoszeń w prasie (4,4%) oraz Internecie (9,4%). Wykres 6. Metody poszukiwania pracy 45,0 35,0 31,3 24,4 19,4 9,4 4,5 4,4 Odwiedzanie zakładów pracy Śledzenie ogłoszeń w Internecie Korzystanie z pomocy rodziny lub znajomych Przez PUP Przez biura pośrednictwa pracy Zamieszczanie ogłoszeń w Internecie Śledzenie ogłoszeń w prasie Zamieszczanie ogłoszeń w prasie Odwiedzanie zakładów pracy częściej preferują uczniowie z obszarów miejskich (56,7%). Wśród uczniów z obszarów wiejskich, odpowiedzi takiej udzieliło 38,0% respondentów 3. Najbardziej popularnych kierunkiem emigracji są Niemcy (25,4%) oraz Wielka Brytania (22,5%). 12,7% badanych planuje wyjazd do Holandii, 11,3% do Norwegii, a 9,9% do Włoch. Nieliczni ankietowani wskazywali też Austrię, Hiszpanię oraz Szwecję. Pojedyncze osoby zadeklarowały również wyjazdy do innych krajów (łącznie 7% badanych). Wykres 7. Kierunki emigracji 11,3 7,0 4,2 4,2 12,7 Austria Hiszpania Holandia 9,9 Niemcy Szwecja 22,5 25,4 Wielka Brytania Włochy Norwegia 2,8 Inne 3 Phi 0,182, p= 0,

15 Wśród badanych, którzy planują wyjazd za granicę, największy odsetek nie potrafił określić, na jak długo zamierza opuścić kraj (38,0%). 18,3% respondentów z kolei nosi się z zamiarem wyjazdu na stałe, taki sam procent, na kilka lat. 12,7% ankietowanych planuje wyjazd na okres około 1 roku, a 11,3% na kilka miesięcy. Tylko 1,4% posiada krótkoterminowy plan opuszczenia kraju na okres około jednego miesiąca. Wykres 8. Planowana długość pobytu za granicą 1,4 11,3 Około jednego miesiąca 38,0 12,7 18,3 Kilka miesięcy Około jednego roku Kilka lat Zamierzam wyjechać na stałe Brak decyzji 18,3 Opinie uczniów zasadniczych szkół zawodowych, na temat czynników warunkujących znalezienie zatrudnienia przez młodych ludzi są wyraźnie zróżnicowane. W pierwszej kolejności respondenci zwracali uwagę na zapotrzebowanie rynku pracy na osoby z konkretnym wyksztalceniem (13,9%), posiadanie umiejętności praktycznych (12,8%) oraz zaradność (12,5%), znajomości (11,9%) i umiejętności, jakich nabyło się w trakcie edukacji (11,1%). Pozostałe czynniki uzyskały wskazania poniżej 10%. Warto dodać, że kobiety częściej (16,8%) wskazywały na zaradność. W przypadku mężczyzn odsetek odpowiedzi wynosi 10,5%. Wykres 9. Czynniki decydujące o znalezieniu pracy Zapotrzebowanie na osoby z konkretnym wykształceniem Posiadanie umiejętności praktycznych Zaradność Znajomości Umiejętności, których nabyło się w trakcie edukacji Ambicja Znajomość języków obcych Udokumentowane wykształcenie Zamieszkanie w mieście Szczęście Gotowość do dalszej edukacji Bycie mężczyzną Umiejętności interpersonalne Bycie kobietą Zamieszkiwanie na wsi Wygląd zewnętrzny 1,9 1,4 0,6 0,3 0,3 3,9 3,9 3,1 5,6 7,5 9,4 13,9 12,8 12,5 11,9 11,1 15

16 Spośród tych respondentów, którzy po ukończeniu edukacji zamierzają poszukiwać stałej pracy, 64,3% uczniów zasadniczych szkół zawodowych planuje podjęcie zatrudnia w sektorze prywatnym, a 35,7% w sektorze publicznym. Wykres 10. Planowany sektor zatrudnienia 35,7 Publiczny Prywatny 64,3 Analiza wykazuje jednak wyraźne zróżnicowanie deklaracji ze względu na płeć respondentów. Kobiety wyraźnie częściej wskazywały na chęć podjęcia pracy w sektorze publicznym, mężczyźni natomiast w sektorze prywatnym 4. Tabela 8. Sektor zatrudnienia a płeć Sektor Kobieta Mężczyzna Publiczny 51,0% 29,4% Prywatny 49,0% 70,6% Dominująca większość ankietowanych przyznaje, że najdogodniejszym rodzajem zatrudnienia byłaby umowa o pracę (88,8%). Dla 5,3% byłaby to umowa zlecenie lub o dzieło, a dla 2,4% samozatrudnienie. Na pracę bez umowy zdecydowałoby się 3,6% badanych. 4 Phi 0,205, p= 0,

17 Wykres 11. Rodzaj zatrudnienia 2,4 3,6 5,3 Umowa o pracę Umowa zlecenie lub o dzieło Samozatrudnienie Praca bez umowy 88,8 36,1% ankietowanych zdecydowałoby się na podjęcie zatrudnienia tylko w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania, a 29,6% na terenie całego powiatu. Respondenci dość niechętnie poszukiwaliby pracy na terenie całego województwa opolskiego czy też na terenie całego kraju. Taką deklarację złożyło tylko odpowiednio 4,7% i 5,3%. Z kolei aż 23,7% skłonnych byłoby podjąć zatrudnienie poza granicami kraju. Wykres 12. W jakim miejscu zgodził(a)byś się podjąć zatrudnienie? 23,7 Tylko w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania 36,1 Na terenie całego powiatu miejsca zamieszkania Na terenie całego województwa 5,3 Na terenie całego kraju 4,7 Poza granicami kraju 29,6 Warto zauważyć, że kobiety wykazują mniejszą mobilność przestrzenną w stosunku do mężczyzn. Wyraźnie częściej deklarują chęć podjęcia zatrudnienia w bliskiej okolicy miejsca zamieszkania. Znacznie rzadziej decydują się na podjęcie pracy poza granicami kraju 5. Tabela 9. Miejsce poszukiwania pracy a płeć Miejsce Kobieta Mężczyzna Tylko w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania 42,0% 33,6% Na terenie całego powiatu miejsca zamieszkania 34,0% 27,7% 5 Pearson Chi-Square: 5,100, p=0,

18 Na terenie całego województwa 4,0% 5,04% Na terenie całego kraju 6,0% 5,04% Poza granicami kraju 12,0% 28,6% Na pytanie o satysfakcjonujące wynagrodzenie w pierwszym miejscu pracy największy odsetek respondentów wskazał na przedział zł netto (20,1%). Najczęściej składane w tej kwestii deklaracje oscylują między poziomem zł a zł. Średnie oczekiwane wynagrodzenie to 2625,25 zł netto (dla uczniów, którzy planują pozostać w kraju wynosi ono 2220,56 zł, dla respondentów, którzy zamierzają wyjechać za granicę, 3075,85 zł) 6. Wykres 13. Satysfakcjonujące wynagrodzenie w pierwszym miejscu pracy 1000 i mniej i więcej 0,6 3,6 3,6 1,2 1,2 1,2 0,6 1,8 0,6 1,8 1,2 1,2 2,4 0,6 3,0 2,4 4,7 10,1 11,8 13,0 13,6 20,1 Spośród umiejętności, których najbardziej brakowałoby respondentom w znalezieniu pracy, najczęściej wskazano na znajomość języków obcych (60,0%) oraz doświadczenie zawodowe (28,1%). 15,0% zaznaczyło znajomość specyfiki pracy, a 12,5% wskazało na wiedzę niezbędną do pracy na danym stanowisku. O niewystarczających umiejętnościach obsługi programów komputerowych wspomniało 10% badanych. 6,3% ankietowanych twierdziło, że nie brakuje im żadnych umiejętności ani wiedzy do podjęcia pracy. 6 t 3,678, p<0,

19 Wykres 14. Czego brakowałoby Ci najbardziej, gdybyś dziś poszukiwał(a) pracy? Znajomości języków obcych 60,0% Doświadczenia zawodowego 28,1% Znajomości specyoiki pracy Wiedzy niezbędnej do pracy na danym stanowisku Obsługi programów komputerowych Nie brakowałoby niczego Umiejętności interpersonalnych Obsługi komputera 15,0% 12,5% 10,0% 6,3% 5,6% 5,6% Na pytanie o działania, jakie podjęliby badani, gdyby przez dłuższy okres czasu nie mogli podjąć zatrudnienia, największy odsetek podjąłby kursy i szkolenia dokształcające (46,2%). Kolejna grupa badanych zdecydowałaby się na wyjazd poza granice kraju (33,1%). 29,0% respondentów kontynuowałoby edukację, a 18,9% podjęłoby działania w kierunku założenia własnej działalności gospodarczej. 13,0% badanych dokonałoby rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy i oczekiwałoby na oferty pracy. Najmniejszy odsetek uczniów zasadniczych szkół zawodowych zmieniłby miejsce zamieszkania na inne w Polsce (8,3%). Wykres 15. Działania, jakie podjęliby badani w sytuacji niemożności znalezienia pracy 46,2 33, ,9 13 8,3 Kursy i szkolenia dokształcające Wobec niemożności znalezienia pracy większy odsetek mężczyzn zdecydowałby się na założenie własnej firmy 7. Wyjazd za granicę Kontynuacja edukacji Własna oirma Rejestracja w PUP Zmiana miejsca zamieszkania na inne w Polsce Tabela 10. Działanie wobec niemożności znalezienia pracy a płeć Założenie własnej firmy Kobieta Mężczyzna Tak 10,0% 22,7% Nie 90,0% 77,3% 7 Phi -0,148, p=0,

20 2.5. Ocena własnych umiejętności Analiza ocen respondentów odnośnie poszczególnych umiejętności istotnych na etapie poszukiwania pracy wykazuje, że badani najniżej oceniają swoją wiedzę w zakresie lokalnego rynku pracy, najwyżej natomiast znajomość zawodów i specyfiki pracy. Wykres 16. Ocena poszczególnych umiejętności Umiejętność pisania CV 4,7 4,2 Brak 15,8 Bardzo słaba 18,1 Słaba 57,2 Dobra Bardzo dobra Umiejętność pisania listów motywacyjnych 13,9 49,4 5,6 6,4 24,7 Brak Bardzo słaba Słaba Dobra Bardzo dobra Znajomość lokalnego rynku pracy 39,4 13,6 3,9 8,9 34,2 Brak Bardzo słaba Słaba Dobra Bardzo dobra Umiejętność zaprezentowania się na rozmowie kwalicikacyjnej 18,1 50,3 6,1 2,8 22,8 Brak Bardzo słaba Słaba Dobra Bardzo dobra Znajomość metod poszukiwania pracy Znajomość zawodów i specyciki pracy 2,2 7,5 18,1 18,9 Brak Bardzo słaba Słaba 21,4 1,7 5,8 20,3 Brak Bardzo słaba Słaba 53,3 Dobra 50,8 Dobra Bardzo dobra Bardzo dobra 20

21 Swoje umiejętności zawodowe pozytywnie oceniło aż 81,7% respondetów (50,0% - bardzo dobrze, 31,7% - dobrze ). 6,4% wskazało, że na złą ocenę, a 1,9% na bardzo złą. 10% badanych nie potrafiło jednoznacznie wyrazić swojej oceny. Wykres 17. Ocena umiejętności zawodowych 1,9 10,0 6,4 50,0 31,7 Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Trudno powiedzieć Kobiety lepiej oceniają swoje doświadczenie zawodowe w stosunku do mężczyzn. Pozytywną ocenę wyraziło 88,5% kobiet i 78,5% mężczyzn 8. Tabela 11. Ocena doświadczenia zawodowego a płeć Ocena doświadczenia zawodowego Kobieta Mężczyzna Bardzo dobrze 28,3% 33,2% Dobrze 60,2% 45,3% Źle 2,7% 8,1% Bardzo źle 1,8% 2,0% Trudno powiedzieć 7,1% 11,3% 2.6. Doradztwo zawodowe 56,1% respondentów twierdziło, że w trakcie edukacji odbywali zajęcia z doradztwa zawodowego. W przypadku 64,4% tych badanych, zajęcia te miały charakter jednorazowych spotkań, w pozostałych 35,6%, realizowane były cyklicznie. 8 Pearson Chi-Square: 9,019, p= 0,061. V Cramera 0,158, p= 0,

22 Wykres 18. Zajęcia z doradcą zawodowym Zajęcia z doradcą zawodowym Forma spotkań z doradcą zawodowym 43,9 Tak Nie 35,6 Jednorazowe spotkanie 56,1 64,4 Cykliczne spotkania Większość badanych twierdzi, że realizowane zajęcia z doradcą zawodowym wpłynęły na ich wybory edukacyjno- zawodowe: zdecydowanie tak 13,9%, raczej tak 39,1%. Odmiennego zdania jest łącznie 36,1% ankietowanych ( raczej nie 28,7%, zdecydowanie nie 7,4%). 10,9% respondentów nie potrafiło udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Warto nadmienić, że na wysoki odsetek twierdzących odpowiedzi największy wpływ mieli respondenci, którzy brali udział w cyklicznych spotkaniach z doradcą zawodowym. O ile wśród uczniów, którzy uczestniczyli w jednorazowym spotkaniu z doradcą zawodowym, odsetek pozytywnych odpowiedzi ( zdecydowanie tak oraz raczej tak ) wynosi 43,9%, wśród osób, które odbywały cykliczne spotkania - 69,5%. Wykres 19. Wpływ zajęć z doradcą zawodowym na dalsze plany 10,9 13,9 7,4 28,7 39,1 Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć 22

23 Doradztwo zawodowe prowadzone w szkołach ponadgimnazjalnych nie wpłynęło na plany, opinie czy preferencje uczniów zasadniczych szkół zawodowych. Analiza danych nie wykazała żadnych istotnych różnic w grupie osób objętych doradztwem zawodowym w stosunku do ankietowanych, którzy nie uczestniczyli w tego typu zajęciach Wpływ bezrobocia w rodzinie na plany, opinie i preferencje W grupie badanych pochodzących z rodzin, w których przynajmniej jeden z członków rodziny jest osobą bezrobotną ( grupa bezrobotnych ), obserwuje się dwie istotne różnic w planach, preferencjach i opiniach w stosunku do respondentów z rodzin, w których wszyscy posiadają pracę ( grupa pracujących ). O ile w grupie pracujących, dla 40,3%,wybór obecnej ścieżki edukacji podyktowany był dużą szansą na znalezienie pracy, w grupie bezrobotnych odsetek ten wynosi 59,7% 9. W grupie bezrobotnych wyższy odsetek ankietowanych zwrócił też uwagę na wybór obecnej edukacji, która jest szansą na wysokie zarobki (18,8% w stosunku do 11,0% w grupie pracujących ) Wpływ wykształcenia rodziców na plany uczniów W celu określenia znaczenia wykształcenia rodziców badanych na ich plany, opinie czy preferencje, wykształcenie matki i ojca zgrupowano w trzy kategorie: 1 oboje rodzice posiadają wykształcenie zawodowe lub niższe, 2 co najmniej jedno z rodziców posiada wykształcenie co najmniej średnie (techniczne, ogólnokształcące lub policealne), 3 co najmniej jedno z rodziców posiada wykształcenie wyższe (zawodowe lub magisterskie). Analiza wpływu wykształcenia rodziców na plany uczniów zasadniczych szkół zawodowych ujawnia rozbieżności w odniesieniu do wyjazdów poza granice kraju w celach zarobkowych. Uczniowie pochodzący z rodzin, w których co najmniej jedna osoba posiada wykształcenie wyższe, częściej po ukończeniu zasadniczej szkoły zawodowej decydują się na wyjazd za granicę w celach zarobkowych (1-12,3%, 2-11,4%, 3-18,8%) Phi - 0,140, p= 0, Phi - 0,110, p= 0, Pearson Chi-Square: 61,599, p<0,

24 Powyższą analizę potwierdza także pytanie o miejsce, w którym badani zdecydowaliby się na podjęcie zatrudnienia. O ile w grupie badanych, którzy pochodzą z rodzin, gdzie oboje rodziców posiadają wykształcenie zawodowe, odsetek respondentów, którzy zdecydowaliby się na pracę za granicą wynosi 12,9%, w grupie, w której co najmniej jeden z rodziców posiada wykształcenie średnie lub policealne 21,1%, w grupie 3 to aż 51,6% Pearson Chi-Square: 28,328, p= 0,

25 3. Uczniowie techników 3.1. Profil demograficzny respondentów W badaniu uczniów ostatnich klas techników udział wzięło (zgodnie z rozkładem próby badawczej) 63,0% mężczyzn oraz 37,0% kobiet. 51,1% badanych zamieszkiwało obszar wiejski, 48,9% pochodziło z miast. Wykres 20. Respondenci względem płci i obszaru miejsca zamieszkania Płeć respondentów Obszar miejsca zamieszkania 63,0 37,0 Kobieta Mężczyzna 51,1 48,9 Obszar miejski Obszar wiejski Rodzice badanych uczniów techników posiadają przeciętnie wyższe wykształcenie w stosunku do rodziców uczniów zasadniczych szkół zawodowych. Spośród matek ankietowanych 29,5% posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe, 21,3% średnie techniczne, a 14,6% średnie ogólnokształcące. Wyższe wykształcenie posiada łącznie 22,0% matek badanych. Wykres 21. Respondenci względem wykształcenia matki 14,3 7,7 4,3 14,6 2,3 0,9 5,2 21,3 29,5 Niepełne podstawowe Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie techniczne Średnie ogólnokształcące Policealne Wyższe zawodowe Wyższe magisterskie Nie wiem 25

26 Wśród ojców uczniów techników przeważa wykształcenie zasadnicze zawodowe (45,0%). 22,0% posiada wykształcenie średnie techniczne, a 6,4% średnie ogólnokształcące. Łącznie 15,9% ojców ukończyło studia wyższe. Wykres 22. Respondenci względem wykształcenia ojca Niepełne podstawowe 5,5 2,9 6,4 2,9 3,2 1,8 10,4 22,0 45,0 Podstawowe Zasadnicze zawodowe Średnie techniczne Średnie ogolnokształcące Policealne Wyższe zawodowe Wyższe magisterskie Nie wiem 3.2. Plany po ukończeniu edukacji Największy odsetek uczniów techników w województwie opolskim zamierza podjąć studia na wybranym kierunku w Polsce (32,3%). 17,1% planuje jednocześnie podjąć pracę i studia w Polsce, a 15,7% tylko pracę. 10,5% nosi się z zamiarem opuszczenia kraju i poszukiwania pracy za granicą, a 8,8% chciałoby założyć własną firmę. Odsetek wskazań dla pozostałych planów nie przekroczył 5%. Wykres 23. Plany po ukończeniu techników 2,5 3,2 Podjęcie studiów na wybranym kierunku w Polsce Podjęcie edukacji w szkole policealnej lub pomaturalnej 17,1 32,3 Podjęcie stałej pracy w instytucji, zakładzie, oirmie w Polsce Założenie własnej oirmy Podjęcie stałej pracy i studiów za granicą 10,5 1,8 3,9 8,8 15,7 4,1 Pozostanie bez pracy i niekontynuowanie edukacji Podjęcie stałej pracy w instytucji, zakładzie, oirmie za granicą Podjęcie stałej pracy i studiów w Polsce Podjęcie studiów za granicą Brak planów 26

27 Na pytanie skierowane do uczniów techników, którzy planują podjąć studia, o wybór kierunku kształcenia, najliczniejsza grupa respondentów wskazuje kierunek techniczny (25,4%), prawny i administracyjny (15,2%), informatyczny (9,4%), ekonomiczny (9,4%), medyczny (6,9%) oraz wojskowy (5,8%). Pozostałe wskazania nie przekroczyły 5% odpowiedzi. 10,1% ankietowanych nie podjęło jeszcze decyzji, jaki kierunek studiów wybiorą. Wykres 24. Jaki kierunek studiów zamierzasz wybrać? Społeczny Pedagogiczny 10,1 2,5 4,4 9,4 Ekonomiczny Techniczny 9,4 Medyczny Filologiczny 2,5 2,5 0,4 5,8 1,5 1,1 2,2 15,2 0,7 6,9 25,4 Prawny, administracyjny Przyrodniczy Matematyczny Rolniczy Wojskowy Turystyczny Wychowanie oizyczne Artysytyczny Informatyczny Brak decyzji 58,3% uczniów techników, którzy planują podjąć studia, zamierzają studiować w trybie stacjonarnym, 26,5% w trybie niestacjonarnym, a zaledwie 2,9% wskazało na tryb wieczorowy. 12,3% badanych nie podjęło jeszcze decyzji w tej sprawie. Wykres 25. Wybór trybu studiów 2,9 12,3 Dzienne 26,5 58,3 Zaoczne Wieczorowe Brak decyzji 27

28 Największy odsetek uczniów techników swoje plany edukacyjne wiąże z Opolem (41%) oraz Wrocławiem (25,4%). 9,4% planuje z kolei podjąć studia w Krakowie, a kolejne 9,0% w Toruniu. 4,3% badanych zamierza rozpocząć edukację wyższą w Poznaniu, taki sam odsetek respondentów w Warszawie, a 2% w Katowicach. Pozostałe wskazania nie przekraczają 1% odpowiedzi. Wykres 26. Wybór miasta, w którym respondenci planują podjęcie studiów 0,8 9,4 25,4 0,4 0,8 2,0 4,3 2,0 0,8 4,3 9,0 41,0 Opole Szczecin Poznań Wrocław Piła Kraków Warszawa Toruń Katowice Nysa Szczytno Gdańsk 3.3. Czynniki warunkujące wybór aktualnej ścieżki kształcenia Możliwość zdobycia ciekawego zawodu (43,9%) oraz osobiste zainteresowania (43,4%) to najczęściej wskazywanie przez uczniów techników determinanty wyboru obecnej ścieżki kształcenia. Dla 30,2% to także duża szansa na znalezienie pracy, a dla 28,9% także możliwość uzyskania konkretnych umiejętności. Jedna czwarta respondentów twierdzi również, że wybór zawodu, w którym obecnie się kształcą, podyktowany był dużą szansą na wysokie zarobki (25,5%). 11,3% ankietowanych przyznaje, że członkowie rodziny polecili im ten kierunek kształcenia, a 7,9% utrzymuje, że byli to znajomi. Badani uczniowie w zdecydowanej większości negują istnienie w tym przypadku czynników związanych z popularnością danego zawodu czy łatwością wykonywanej pracy; takich odpowiedzi udzieliło tylko odpowiednio 6,3% oraz 2,5%. Niewielki jest także odsetek ankietowanych, którzy deklarują, że ten sam zawód wykonują członkowie ich rodzin (3,9%). 28

29 Wykres 27. Czynniki warunkujące wybór obecnej edukacji w zawodzie 43,9 43,4 30,2 28,9 25,5 11,3 7,9 6,3 3,9 2,5 Możliwość zdobycia ciekawego zawodu Osobiste Duża szansa na zainteresowania znalezienie pracy Możliwość uzyskania konkretnych umiejętności Duża szansa na Polecenie przez Polecenie przez wysokie zarobki członków rodziny znajomych Zawód jest modny Członkowie rodziny też pracują w tym zawodzie Zawód jest łatwy 3.4. Przyszła praca zawodowa Śledzenie ogłoszeń w Internecie (63,5%), bezpośrednie odwiedzanie zakładów pracy (43,6%) oraz korzystanie z pomocy rodziny lub znajomych (37,8%) to najczęściej wskazywane metody poszukiwania pracy przez uczniów techników. Kolejne to śledzenie ogłoszeń w prasie (27,0%), poszukiwanie zatrudnienia przez Powiatowe Urzędy Pracy (19,3%) oraz biura pośrednictwa pracy (17,0%). Najrzadziej wskazywane metody wiązały się z zamieszczaniem własnych ogłoszeń w Internecie (9,3%) oraz prasie (8,1%). Wykres 28. Metody poszukiwania pracy 63,5 43,6 37,8 27,0 19,3 17,0 9,3 8,1 Śledzenie ogłoszeń w Internecie Odwiedzanie zakładów pracy Korzystanie z pomocy rodziny lub znajomych Śledzenie ogłoszeń w prasie Przez PUP Przez biura pośrednictwa pracy Zamieszczanie ogłoszeń w Internecie Zamieszczanie ogłoszeń w prasie Deklarację poszukiwania zatrudnienia za pośrednictwem Powiatowych Urzędów Pracy częściej składały kobiety (23,2%) niż mężczyźni (16,9%). Odwrotnie dane prezentują się w przypadku korzystania z pomocy rodziny i znajomych: kobiety (33,3%), mężczyźni (40,6%). 29

30 Podobnie, jak w przypadku uczniów zasadniczych szkół zawodowych, uczniowie techników spośród krajów, do których zamierzają wyjechać w celach zarobkowych - wybierają najczęściej Niemcy (34,7%), Wielką Brytanię (17,9%) oraz Holandię (17,9%). 10,5% planuje podjąć zatrudnienie we Włoszech, a 4,2% nosi się z zamiarem wyjazdu do Belgii. Wykres 29. Kierunki emigracji 17,9 10,5 2,1 4,2 3,2 1,1 1,1 1,1 17,9 Austria Belgia Cypr Dania Francja Holandia Islandia 2,1 1,1 1,1 2,1 Niemcy Portugalia Szwecja 34,7 Czechy Wielka Brytania Włochy Norwegia Spośród osób, które planują wyjazd za granicę w celach zarobkowych, aż 35,8% zamierza wyjechać na stałe, a 21,1% na kilka lat. 27,4% respondentów nie podjęło jeszcze decyzji o długości pobytu za granicą. Wykres 30. Planowana długość pobytu za granicą 27,4 2,1 10,5 3,2 21,1 Około jednego miesiąca Kilka miesięcy Około jednego roku Kilka lat Zamierzam wyjechać na stałe Brak decyzji 35,8 W opiniach największej grupy uczniów techników, czynnikiem decydującym o znalezieniu pracy są znajomości (21,1%). Kolejny odsetek badanych zwrócił uwagę na umiejętności i kwalifikacje (11,1%), ambicję (9,5%). W grupie czynników wskazywanych najrzadziej, ponownie, jak w przypadku uczniów zasadniczych szkół zawodowych, znalazła się 30

31 gotowość do dalszej edukacji, wygląd zewnętrzny, bycie kobietą lub mężczyzną i miejsce zamieszkania. Wykres 31. Czynniki decydujące o znalezieniu pracy w opiniach uczniów techników Znajomości Umiejętności i kwalioikacje Ambicja Posiadanie umiejetności praktycznych Szczęście Zapotrzebowanie rynku pracy Znajomośc języków obcych Umiejętności interpersonalne Zaradność Udokumentowane wykształcenie Gotowość do dalszej edukacji Zamieszkiwanie w mieście Bycie kobietą Wygląd zewnętrzny Zamieszkiwanie na wsi Bycie mężczyzną 1,6 1,3 1,3 1,3 0,4 0,4 4,3 11,1 9,5 9,3 9,3 7,9 7,7 7,1 6,8 21,1 Spośród wszystkich badanych grup, największy odsetek uczniów techników planuje poszukiwać zatrudnienia w sektorze publicznym (42,9%) w stosunku do pracy w sektorze prywatnym, który podaje 57,1% ankietowanych. Wykres 32. Planowany sektor zatrudnienia 57,1 42,9 Publiczny Prywatny Dla 78% respondentów najdogodniejszym rodzajem zatrudnienia byłaby umowa o pracę (78,0%), a dla 10,0% umowa zlecenie lub o dzieło. Najmniejszym zainteresowaniem cieszy się samozatrudnienie (2,7%). Co ciekawe, aż 9,3% ankietowanych byłoby usatysfakcjonowanych z pracy bez umowy. 31

32 Wykres 33. Rodzaj zatrudnienia 10,0 2,7 9,3 78,0 Umowa o pracę Umowa zlecenie lub o dzieło Samozatrudnienie Praca bez umowy 23,9% uczniów techników zamierza poszukiwać zatrudnienia tylko w najbliższej okolicy swojego miejsca zamieszkania, a 26,3% na terenie powiatu. Obszarem całego województwa opolskiego zainteresowanych jest tylko 7,3% badanych, a na wyjazd do innych województw w Polsce zdecydowałoby się 10,8%. Znacznie wyższy odsetek respondentów skłonnych jest opuścić kraj w celu poszukiwania pracy (31,3%). Wykres 34. W jakim miejscu zgodził(a)byś się podjąć zatrudnienie 31,3 10,8 7,3 23,9 26,3 Tylko w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania Na terenie powiatu miejsca zamieszkania Na terenie całego województwa Najliczniejszą grupę badanych uczniów techników satysfakcjonowałoby wynagrodzenie w przedziale zł netto (14,3%). Najczęstsze odpowiedzi oscylują natomiast pomiędzy zł a zł. Interesującym jest relatywnie wysoki odsetek badanych, którzy podają wartość 7000 zł i więcej (8,9%). Średnie satysfakcjonujące wynagrodzenie jest tu najwyższe i wynosi 2960,08 zł netto (średnia dla ogółu badanych 2673,48 zł netto). Warto jednak zauważyć, że respondenci, którzy mają w planach wyjazd za granicę, podają średnio wyraźnie wyższe wynagrodzenie. Dla osób planujących pozostać w Polsce to 2640,62 zł, z kolei dla badanych, którzy zamierzają wyjechać z kraju, 3160,68 zł t 3,444, p=0,

33 Wykres 35. Satysfakcjonujące wynagrodzenie w pierwszym miejscu pracy i więcej 1,9 1,9 1,2 1,9 0,4 1,2 0,4 1,5 0,8 1,2 0,4 0,4 1,2 3,1 3,9 3,9 6,6 8,9 10,4 10,0 11,6 13,1 14,3 Wobec braku perspektyw na znalezienie zatrudnienia najliczniejsza grupa respondentów podjęłaby kursy i szkolenia dokształcające (53,7%). Aż 51,4% badanych wyjechałby za granice w celu poszukiwania zatrudnienia. 16,6% rozpoczęłoby własną działalność gospodarczą, a 12,7% kontynuowałoby edukację. 10,8% zarejestrowałoby się w Powiatowym Urzędzie Pracy i oczekiwałoby na oferty pracy. Tylko 9,3% zmieniłoby miejsce zamieszkania na inne w Polsce. W przypadku tej deklaracji ponownie widać rozbieżności pomiędzy uczniami zamieszkującymi obszary miejskie (15,3%) i wiejskie (3,7%). Wykres 36. Działania, jakie podjęliby badani w sytuacji niemożności znalezienia pracy 53,7 51,4 16,6 12,7 10,8 9,3 Kursy i szkolenia dokształcające Wyjazd za granicę Własna oirma Kontynuacja edukacji Rejestracja w PUP Zmiana miejsca zamieszkania na inne w Polsce 33

34 3.5. Ocena własnych umiejętności Wykres 37. Ocena poszczególnych umiejętności Umiejętność pisania CV Umiejętność pisania listów motywacyjnych 22,1 3,9 1,6 13,6 Brak Bardzo słaba Słaba 14,5 6,4 5,0 22,3 Brak Bardzo słaba Słaba 58,8 Dobra Bardzo dobra 51,8 Dobra Bardzo dobra Znajomość lokalnego rynku pracy Umiejętność zaprezentowania się na rozmowie kwalicikacyjnej 8,6 5,9 7,3 Brak 15,4 3,9 5,0 Brak 38,8 39,5 Bardzo słaba Słaba Dobra 22,1 Bardzo słaba Słaba Dobra Bardzo dobra 53,6 Bardzo dobra Znajomość metod poszukiwania pracy Znajomość zawodów i specyciki pracy 17,3 52,7 4,3 3,8 22,0 Brak Bardzo słaba Słaba Dobra Bardzo dobra 49,6 12,0 4,5 4,8 29,1 Brak Bardzo słaba Słaba Dobra Bardzo dobra Uczniowie techników podobnie, jak respondenci z zasadniczych szkół zawodowych - najniżej oceniają swoją wiedzę na temat lokalnego rynku pracy. Najwyższe oceny uzyskała 34

35 umiejętność pisania CV oraz zaprezentowania się na rozmowie kwalifikacyjnej. Badani z techników wysoko oceniają także swoją wiedzę w zakresie zawodów i specyfiki pracy. Ponad połowa respondentów wskazała, że w chwili obecnej najbardziej brakowałoby im doświadczenia zawodowego (51,0%) oraz znajomości języków obcych (39,8%). 20,5% odczuwałoby braki wiedzy, która byłaby niezbędna do pracy na danym stanowisku, a 18,5% znajomości specyfiki pracy. 7,7% badanych stwierdziło, że nie brakowałoby im żadnej wiedzy ani umiejętności. Wykres 38. Czego brakowałoby Ci najbardziej, gdybyś dziś poszukiwał(a) pracy? 51,0% 39,8% 20,5% 18,5% 8,9% 7,7% 7,0% 7,0% Doświadczenia zawodowego Znajomości języków obcych Wiedzy niezbędnej do pracy na danym stanowisku Znajomości specyoiki pracy Obsługi programów komputerowych Nie brakowałoby niczego Obsługi komputera Umiejętności interpersonalnych Mężczyźni (23,1%) częściej niż kobiety (16,2%) deklarują, że chcąc podjąć pracę, najbardziej brakowałoby im wiedzy niezbędnej do pracy na danym stanowisku. Łącznie 65,6% pozytywnie ocenia swoje umiejętności zawodowe (11,1% - bardzo dobrze, 54,5% - dobrze ). Odmiennego zdania jest 23,4% ankietowanych (16,4% - źle, 7,0% - bardzo źle ). 11,1% uczniów techników nie potrafiło ocenić swoich umiejętności zawodowych. Wykres 39. Ocena umiejętności zawodowych 16,4 7,0 11,1 11,1 54,5 Bardzo dobrze Dobrze Źle Bardzo źle Trudno powiedzieć 35

36 3.6. Doradztwo zawodowe 55,% respondentów przyznało, że w trakcie obecnej edukacji mieli zajęcia z doradcą zawodowym. 68,5% respondentów w tej grupie podało, że zajęcia te miały charakter jednorazowych spotkań. Wykres 40. Zajęcia z doradcą zawodowym Zajęcia z doradcą zawodowym Forma spoktań z doradcą zawodowym 44,5 55,5 Tak Nie 31,5 68,5 Jednorazowe spotkanie Cykliczne spotkania Przeważająca większość badanych (59,3%) przyznała, że zajęcia z doradcą zawodowym nie wpłynęły na ich decyzje o dalszych planach (40,4% - raczej nie, 18,9% - zdecydowanie nie ). Odmiennego zdania jest 26,9% ankietowanych, którzy twierdzili, że zajęcia z doradcą, w których uczestniczyli, miały wpływ na ich plany po zakończeniu obecnej edukacji (6,7% - zdecydowanie tak, 20,2% - zdecydowanie nie ). 13,8% respondentów nie potrafiło udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wykres 41. Wpływ zajęć z doradcą zawodowym na dalsze plany 13,8 6,7 18,9 20,2 Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie Trudno powiedzieć 40,4 Opinie badanych uczniów na temat wpływu doradztwa zawodowego na ich dalsze plany wyraźnie różnią się od tych deklarowanych przez uczniów zasadniczych szkół zawodowych. 36

37 Ze zgromadzonego materiału badawczego wynika, że doradztwo zawodowe prowadzone w szkołach ponadgimnazjalnych nie wpływa na plany, opinie czy preferencje uczniów techników. Analiza danych nie wykazała żadnych istotnych różnic w grupie osób objętych doradztwem zawodowym w stosunku do ankietowanych, którzy nie uczestniczyli w tego typu zajęciach Znaczenie bezrobocia w rodzinie na plany, opinie i preferencje Wśród uczniów techników nie zaobserwowano istotnie statystycznych różnić w planach, opiniach i preferencjach w odniesieniu do bezrobocia w rodzinie Wpływ wykształcenia rodziców na plany uczniów W celu dokonania analizy wpływu wykształcenia rodziców na plany uczniów techników wyszczególniono takie same kategorie jak w przypadku uczniów zasadniczych szkół zawodowych: 1 oboje rodzice posiadają wykształcenie zawodowe lub niższe, 2 co najmniej jedno z rodziców posiada wykształcenie co najmniej średnie (techniczne, ogólnokształcące lub policealne), 3 co najmniej jedno z rodziców posiada wykształcenie wyższe (zawodowe lub magisterskie). W przypadku zmiennej, jaką jest wykształcenie rodziców, największe rozbieżności w planach uczniów techników obserwuje się w odniesieniu do podjęcia studiów. W 1 grupie 24,8% respondentów zamierza kontynuować edukację na studiach wyższych, w 2 odsetek ten wzrasta do 33,7%, w 3 natomiast wynosi 39,6% 14. Warto również zauważyć, że wyraźnie wyższy odsetek w grupie 3 zamierza podjąć studia dzienne (1-52,3%, 2-54,8%, 3-72,3%) Pearson Chi-Square: 35,332, p= 0, Pearson Chi-Square: 8,367, p= 0,

38 4. Studenci 4.1. Profil demograficzny respondentów W badaniu udział wzięło 56,5% kobiet oraz 43,5% mężczyzn, studentek i studentów dziennych studiów licencjackich (63,0%), uzupełniających magisterskich (28,9%) i jednolitych magisterskich (8,1%). Większość badanych 57,1% - zamieszkiwała na obszarach miejskich, 42,9% z kolei na obszarach wiejskich województwa opolskiego. Wykres 42. Respondenci względem płci i obszaru miejsca zamieszkania Respondenci względem płci Obszar miejsca zamieszkania 43,5 Kobieta 42,9 Obszar miejski 56,5 Meżczyzna 57,1 Obszar wiejski Wykres 43. Respondenci względem typu studiów 8,1 28,9 63,0 Studia licencjackie Studia uzupełniające magisterskie Studia jednolite magisterskie Spośród badanych, największy odsetek studiował na Uniwersytecie Opolskim (33,3%) oraz Politechnice Opolskiej (32,0%). 18,4% badanych podejmowało studia w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nysie, a 9,7% respondentów w Państwowej Medycznej Szkole 38

39 Zawodowej w Opolu. Najmniej liczną grupę badanych stanowili studenci Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu oraz Wyższej Szkoły Bankowej, odpowiednio 3,8% i 2,7%. Wykres 44. Respondenci względem poszczególnych uczelni 3,8 9,7 18,4 2,7 32,0 33,3 Uniwersytet opolski Politechnika opolska Państwowa Medyczna Szkoła Zawodowa w Opolu Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Wyższa Szkoła Bankowa/Wydział w Opolu 20,8% respondentów studiowało kierunki związane z naukami społecznymi, gospodarczymi i prawem (29,5%), następnie związane z techniką, przemysłem i budownictwem (20,8%). 14,4% badanych studiowało kierunki związane z kształceniem, niemal taki sam odsetek kształcił się w kierunku zdrowia i opieki społecznej (14,2%). Reprezentatywna próba badawcza uwzględniła także 7,3% studentów, którzy kształcili się na kierunkach związanych z usługami, rolnictwem (7,2%), nauką (3,7%) oraz naukami humanistycznymi i sztuką (2,8%). Wykres 45. Respondenci względem kierunku kształcenia 20,8 7,2 14,2 7,3 3,7 14,4 2,8 29,5 Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarcze i prawo Nauka Zdrowie i opieka społeczna Technika, przemysł, budownictwo Rolnictwo Usługi 39