Co czeka absolwentów opolskich szkół? Wnioski z badań

Transkrypt

1 Co czeka absolwentów opolskich szkół? Wnioski z badań Projekt Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy II współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Wstęp Badanie losów absolwentów szkół zawodowych i wyższych województwa opolskiego w ramach projektu Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy II zrealizowane zostało na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu w okresie czerwiec 2011 marzec Głównym celem badania było poznanie i zdiagnozowanie sytuacji na rynku pracy, w jakiej znajdują się absolwenci techników, zasadniczych szkół zawodowych i uczelni wyższych województwa opolskiego w pół roku po zakończeniu nauki w porównaniu z ich sytuacją zawodową i edukacyjną tuż przed ukończeniem nauki. Ponadto badano ich plany zawodowe, edukacyjne i migracyjne, a także stopień przydatności posiadanych kompetencji tuż przed upuszczeniem szkoły, a następnie skonfrontowano je z sytuacją na rynku pracy w pół roku po zakończeniu nauki. Osoby, które zdecydują się na naukę w zasadniczych szkołach zawodowych powinny wiedzieć, że... Połowa absolwentów zasadniczych szkół zawodowych w okresie do pół roku od daty zakończenia nauki podejmuje się dalszej edukacji. Kobiety na ogół wybierają się do uzupełniających liceów ogólnokształcących, a mężczyźni do techników uzupełniających. 27,6% osób, które pół roku wcześniej ukończyło naukę w ZSZ jest zarejestrowanych w urzędach pracy jako osoby bezrobotne. Aż 48,2% absolwentów ZSZ to osoby pracujące. W 62,9% przypadków osoby te pracują w swoim wyuczonym zawodzie. 61,0% pracujących absolwentów ZSZ korzysta w stopniu całkowitym lub wysokim z wiedzy i umiejętności zawodowych nabytych w szkole. Zdecydowana większość z grona tych osób zarabia do 1500 zł na rękę. Ponad połowa zatrudnionych absolwentów ZSZ pracuje na podstawie umowy o pracę na czas określony 56,0%. 38,4% pracujących absolwentów ZSZ jest zatrudnionych w przemyśle, 19,5% w handlu i 11,3% w budownictwie. 3 3

3 Około 3/4 spośród tych osób pracuje nie dłużej niż sześć miesięcy. Najskuteczniejszą metodą poszukiwania pracy było roznoszenie CV wśród pracodawców w ten sposób zatrudnienie znalazło 57,9% byłych uczniów ZSZ. 27,0% pracujących absolwentów ZSZ zamierzało poszukiwać nowej pracy. Spośród osób zarejestrowanych w PUP 83,0% chcia- ło podjąć pracę, a 9,2% założyć własną firmę. Osoby te zamierzają poszukiwać pracy najczęściej przy udziale urzędów pracy (53,5%), w Internecie (52,0%), poprzez samodzielny kontakt z pracodawcami (49,6%) oraz przy pomocy znajomych i rodziny (46,5%). Tylko 6,7% absolwentów zasadniczych szkół zawo- dowych w okresie pół roku od zakończenia nauki zmieniło miejsce pobytu. W 40,9% przypadków osoby te powróciły do miejsca zameldowania, 22,7% przeprowadziło się w obrębie powiatu i tyle samo wyjechało za granicę. Głównym powodem zmiany miejsca pobytu były poszukiwania pracy lub zatrudnienie. W ocenie 80,9% osób umiejętności nabyte w ZSZ są wystarczające do zdobycia pracy w wyuczonym zawodzie. 30,0% absolwentów ZSZ zauważa deficyty w zakre- sie posiadanych kwalifikacji zawodowych, z czego najczęściej jest mowa o braku doświadczenia zawodowego i niskich kompetencjach językowych. 63,6% respondentów chciałoby wziąć udział w kursach zawodowych, a 10,6% wzięło w nich udział w okresie ostatniego półrocza. 4

4 Osoby, które zdecydują się na naukę w technikach powinny wiedzieć, że Aż 69,7% absolwentów technikum w pół roku od zakończenia nauki postanowiło ją kontynuować. W 84,0% przypadków wybierano szkoły wyższe, a w 16,0% policealne. Osoby te na ogół chciały studiować ekonomię, zarządzanie lub logistykę. Najczęściej wybierały ofertę Uniwersytetu Opolskiego, Politechniki Opolskiej i Wyższej Szkoły Bankowej w Opolu. 44,9% respondentów to osoby niezatrudnione i niezarejestrowane w urzędach pracy na ogół to osoby kontynuujące naukę. 12,6% osób w pół roku z zakończeniu nauki w technikum było zarejestrowanych w PUP jako osoby bezrobotne. W tym samym czasie 28,0% absolwentów technikum było zatrudnionych. Aż 62,3% pracujących absolwentów technikum wykonywało zawód niezgodny z wyuczonym. 36,7% zatrudnionych respondentów stwierdziło, iż w pracy wykorzystuje w stopniu całkowitym lub wysokim wiedzę i umiejętności nabyte w szkole. 1/3 pracujących absolwentów technikum zarabia od 1001 do 1500 zł miesięcznie na rękę. 56,1% z nich pracuje w oparciu o umowę o pracę na czas określony. Absolwenci technikum na ogół pracują w przemyśle (48,0%) i handlu (19,4%). 68,8% pracujących absolwentów znalazło pracę w okresie do pół roku od zakończenia nauki. Najskuteczniejszą formą poszukiwania pracy w przypadku absolwentów technikum okazały się znajomości i koneksje rodzinne 53,1% przypadków. 34,0% pracujących absolwentów techników planowało zmianę zatrudnienia. Absolwenci technikum pozostający bez pracy w 67,6% przypadków planowali podjęcie zatrudnienia, a w 12,4% podjęcie własnej działalności gospodarczej. W poszukiwaniu pracy w pierwszej kolejności zaglądać będą oni do Internetu (78,9%), a następnie zamierzają skorzystać ze znajomości i kontaktów członków rodziny (67,1%), oferty urzędów pracy (61,8%) oraz planują podjęcie samodzielnego kontaktu z pracodawcami (56,5%). Aż 22,9% respondentów w II półroczu 2011 zmieniło miejsce pobytu. Największa grupa zamieszkała poza swoim województwem. Ponadto co czwarta osoba zmieniająca miejsce pobytu wyemigrowała za granicę, na ogół w poszukiwaniu pracy. Zdaniem 59,8% respondentów umiejętności nabyte w szkole są wystarczające do zatrudnienia się w wyuczonym zawodzie. 37,7% absolwentów technikum zauważa braki w posiadanych kwalifikacjach zawodowych. Na ogół chodziło o deficyty w zakresie doświadczenia zawodowego (77,3%) i języków obcych (22,7%). Ponadto aż 70,6% badanych osób chciałoby wziąć udział w szkoleniach zawodowych, najchętniej w zakresie nauki języka obcego oraz finansów i księgowości. 6 7

5 Osoby, które zdecydują się na naukę w szkołach wyższych powinny wiedzieć, że Co trzeci absolwent badanych opolskich uczelni wyższych z 2011 roku podjął się dalszej nauki. Na ogół były to osoby, które kontynuowały studia na kierunkach uzupełniających magisterskich. Na ostatnim roku studiów pracowało 29,9% studentów, w pół roku po ich zakończeniu już 48,5%. Co piąta badana osoba pozostawała w rejestrach urzędów pracy, za pomocą których poszukiwała zatrudnienia. 5,2% respondentów w momencie prowadzenia badania realizowało staż. Byli studenci Politechniki Opolskiej na ogół korzystali z oferty akademickiego inkubatora przedsiębiorczości. 2,5% absolwentów szkół wyższych na początku 2012 roku prowadziło własną działalność gospodarczą. Ponadto 17,3% badanych osób ani nie pracowało, ani nie było zarejestro- wanych w powiatowych urzędach pracy. Osoby te na ogół kontynuowały edukację w trybie stacjonarnym. W 58,5% pracujący absolwenci opolskich uczelni wyższych byli zatrudnieni w zawodach zgodnych z wyuczonymi. 55,1% zatrudnionych respondentów stwierdziło, że stopień przydatności wiedzy i umiejętności wyniesionych ze szkoły do wykonywania bieżącej pracy jest całkowity i wysoki. Absolwenci studiów wyższych z 2011 roku na ogół zarabiali miesięcznie od 1001 do 1500 zł (32,3%) oraz od 1501 do 2000 zł (28,2%) na rękę. W blisko 2/3 przypadków pracowali w oparciu o umowy o pracę na czas określony. Do najczęściej reprezentowanych branż ich pracodawców zaliczyć należy: handel (18,4%), edukację (25,6%) i opiekę zdrowotną (14,4%). Najczęściej absolwenci szkół wyższych znajdowali pracę poprzez bezpośredni kontakt z potencjalnymi pracodawcami (45,5%). Jednocześnie 41,8% pracujących respondentów zamierzało poszukiwać nowej pracy. Z grona niepracujących osób biorących udział w badaniu 86,7% planowało zdobycie zatrudnienia, a 5,0% samozatrudnienie. Niepracujący absolwenci szkół wyższych poszukiwali zatrudnienia poprzez Internet (86,9%), znajomości (63,8%), wizyty u potencjalnych pracodawców (62,3%) oraz urzędy pracy (61,9%). Aż 26,6% badanych osób w okresie II półrocza 2011 roku zmieniło miejsce pobytu. Na ogół pozostawały one poza rodzinnym województwem, powracały do miejsca zameldowania oraz wyjeżdżały za granicę (17,8% absolwentów zmieniających miejsce pobytu). Najważniejszymi czynnikami warunkującymi ruchy migracyjne były kwestie zawodowe. 63,1% respondentów stwierdziło, iż ich umiejętności zawodowe nabyte za pośrednictwem opolskich uczelni wyższych są wystarczające do zdobycia pracy w wyuczonym zawodzie. Pomimo tego co trzecia badana osoba nadal zauważała deficyty w zakresie posiadanych kwalifikacji zawodowych. Na ogół respondenci byli krytyczni wobec siebie pod względem braku doświadczenia zawodowego i niskich kompetencji językowych. 8 9

6 Informacje o wykonawcy 10 Metodologia i przebieg badania Badanie miało charakter dynamiczny. Ponieważ celem badania było porównanie sytuacji absolwentów na rynku pracy tuż przed zakończeniem nauki z ich sytuacją zawodową i edukacyjną w pół roku po jej zakończeniu, wykorzystano metodę panelową. Polega ona na obserwacji tej samej próby w różnych okresach w tym wypadku I fala badania odbyła się w czerwcu 2011, a II fala w okresie styczeń-luty W badaniu wzięli udział absolwenci 21 techników i 18 zasadniczych szkół zawodowych ze wszystkich powiatów województwa opolskiego, a także osoby posiadające dyplom ukończenia nauki Uniwersytetu Opolskiego, Politechniki Opolskiej, Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nysie, Wyższej Szkoły Zarządzania i Administracji w Opolu, Wyższej Szkoły Bankowej w Opolu oraz Wyższej Szkoły im. Bogdana Jańskiego w Opolu. W badaniu wykorzystana została technika ankiety kwestionariuszowej. W ramach badania I fali dane zbierano poprzez bezpośredni kontakt z respondentami na terenie badanych szkół. Natomiast badanie II fali prowadzono na podstawie wcześniej zabranych danych kontaktowych z wykorzystaniem techniki ankiety telefonicznej CATI i internetowej CAWI (odnośniki do strony internetowej, na której zamieszczono kwestionariusz ankiety przesyłano respondentom za pomocą poczty , GaduGadu oraz portali społecznościowych). Firma CTC Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie działa na polskim rynku od 1995 roku, a dzięki uruchomieniu oddziałów w Opolu i Katowicach uwzględnia w swych działania cechy poszczególnych regionów. Specjalizuje się w realizacji projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej, doradza w obszarze rynku pracy i rozwoju przedsiębiorczości (rozwoju i redukcji kadr w przedsiębiorstwach, internacjonalizacji małych i średnich przedsiębiorstw, rozwoju lokalnego i regionalnego, strategii zatrudnienia na szczeblach regionalnym i lokalnym, lokalnych porozumień na rzecz zatrudnienia, rozwoju osobistego i zawodowego), podnoszenia kwalifikacji kadr oraz oferuje wsparcie w pozyskiwaniu środków unijnych. Ważnym elementem działalności firmy jest ewaluacja projektów i różnego typu inicjatyw prowadzonych w oparciu o środki europejskie oraz działalność badawcza i wydawnicza: Opolski rynek pracy bez tajemnic w służbie lokalnego rozwoju case study najważniejszych firm Opolszczyzny, Urząd pracy partnerem dla pracodawców badania międzyregionalne poświęcone zewnętrznemu pośrednictwu pracy, Outplacement jako instrument aktywnej polityki rynku pracy kompendium wiedzy nt. polityki personalnej firm w kontekście redukcji zatrudnienia, Prognoza wielkości reemigracji do województwa opolskiego osób pracujących za granicą do 2013 roku oszacowanie wpływu powrotów z migracji zarobkowej na sytuację na opolskim rynku pracy (w partnerstwie z Ecorys Polska Sp. z o.o.), Edukacja formalna osób dorosłych w województwie opolskim kompendium wiedzy nt. wzajemnego wpływu rynku pracy i systemu edukacji formalnej osób dorosłych. 11

7 Informacje o projekcie Projekt Opolskie Obserwatorium Rynku Pracy II jest badawczym projektem systemowym Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu, realizowanym w latach w ramach Poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. 85% jego wartości stanowi dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem projektu jest stworzenie warunków do wzrostu wiedzy 330 regionalnych instytucji w zakresie rynku pracy i edukacji, poprzez dostarczenie im wyników badań, analiz i rekomendacji w zakresie: 1) comiesięcznego monitoringu zwolnień dokonywanych w regionie z przyczyn dotyczących zakładu pracy, 2) losów absolwentów szkół zawodowych i wyższych województwa opolskiego, 3) edukacji ustawicznej prowadzonej w przedsiębiorstwach o wielkości zatrudnienia powyżej 50 osób, 4) optymizmu pracodawców w zakresie planów zatrudnieniowych i współpracy ze służbami zatrudnienia. Wyniki wszystkich badań i analiz oraz informacje dotyczące biura projektu dostępne są na stronie