Młodzi na rynku pracy - fakty i mity. Przemyśl, 15 maja 2017 dr Barbara Worek Instytut Socjologii UJ

Transkrypt

1

2 Młodzi na rynku pracy - fakty i mity Przemyśl, 15 maja 2017 dr Barbara Worek Instytut Socjologii UJ

3 Plan prezentacji, czyli kilka mitów na temat pracy dla młodych Lepiej skończyć zawodówkę, uczelnie produkują bezrobotnych Pracodawcy oczekują 5 lat doświadczenia, biegłej znajomości języków i pełnej dyspozycyjności Sytuacja absolwentów na rynku pracy jest bardzo zła Najlepiej zarabiają fachowcy, nie trzeba kończyć studiów by dobrze zarabiać Inżynierowie zarabiają najlepiej Podsumowanie: fakty i mity

4 Zyski płynące z posiadania przez absolwenta wyższego wykształcenia Wzrost szansy na bycie aktywnym zawodowo Spadek ryzyka bycia bezrobotnym W sytuacji bezrobocia wzrost szansy na szybsze znalezienie pracy W momentach spowolnienia gospodarczego mniejsze straty (wypychanie z rynku innych grup) Wzrost szansy na pełnienie funkcji kierowniczych w okresie do 5 lat po ukończeniu edukacji

5 Sytuacja zawodowa absolwentów z ostatnich 5 lat a ich wykształcenie w świetle badania BKL 90% 80% 81% 70% 60% 56% 54% 59% 50% 45% 40% 30% 20% 10% 17% 27% 27% 19% 22% 33% 24% 17% 11% 8% 0% gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne, średnie zawodowe wyższe pracujący bezrobotni nieaktywni BKL Badanie ludności *N=8519

6 Stopień ukończonych studiów wyższych a sytuacja zawodowa badanych Licencjat Inżynier Magister Magister inżynier (N=732) (N=81) (N=1421) (N=109) Pracujący 63,8% 76,5% 80,7% 85,3% Bezrobotni 16,9% 12,3% 10,3% 10,1% Nieaktywni 19,3% 11,1% 9,0% 4,6% Ukończenie studiów II stopnia zwiększa szanse rynkowe absolwentów! Sytuacja zawodowa magistra inżyniera i zwykłego magistra jest podobna Relatywnie dobra sytuacja rynkowa młodych inżynierów, uzyskanie dyplomu studiów II stopnia nie zwiększa istotnie ich szansy na posiadanie pracy Dla absolwentów studiów nieinżynierskich I stopnia posiadanie dyplomu studiów magisterskich stanowi ważny atut rynkowy

7 Wyższe gimnazjalne i poniżej zasadnicze zawodowe średnie zawodowe śrendie ogólnokształcące Odsetek absolwentów zarejestrowanych w małopolskich PUP wybrane segmenty 70% 60% 50% 61% 59% 50% 45% 40% 30% 20% 10% 35% 27% 9% 12% 16% 20% 0% segment najbardziej zagrożony Powracający bezrobotni pod opieką PUP ponad 2 lata Jednokrotnie bezrobotni, wyrejestrowani, pod opieką PUP do 6 m-cy Edukacja Rynek Pracy Zatrudnienie 2014 segment najmniej zagrożony

8 Oczekiwania pracodawców wobec absolwentów

9 Płeć Doświadczenie Płeć Wykształcenie Wykształcenie Język 53 Zawód Doświadczenie 41 Język Zawód Ogół Młodzi (do 30 roku włącznie) W przypadku młodych mniejsze znaczenie miało dla pracodawców ich doświadczenie. Większe było natomiast znaczenie umiejętności językowych, co związane było ze specyfiką zawodów, do których ich rekrutowano.

10 Kompetencje Młodzi Ogółem Samoorganizacyjne Interpersonalne Zawodowe Komputerowe Kognitywne Językowe 13 7 Dyspozycyjne 10 8 Kwalifikacje 9 9 Techniczne 8 9 Inne 8 8 Biurowe 7 5 Fizyczne 6 7 Artystyczne 3 1 Matematyczne 2 2 Kierownicze 0 2 Ogółem Od młodych częściej niż od ogółu wymagano kompetencji interpersonalnych, komputerowych i językowych. Pracodawcy zwracali szczególnie uwagę na: Odpowiedzialność Komunikatywność Chęć do pracy Kreatywność Współpraca w grupie Zaawansowana umiejętność obsługi komputera Kultura osobista Dyspozycyjność Staranność, skrupulatność

11 Stanowiska zajmowane przez młodych

12 Poziom wykształcenia a pozycja zajmowana w firmie (absolwenci z ostatnich 5 lat) zasadnicze zawodowe średnie ogólnokształcące policealne, średnie zawodowe wyższe pracownik wykonawczy 96% 92% 92% 72% kierownik pierwszego szczebla kierownik drugiego/wyższego szczebla 2% 7% 6% 19% 2% 1% 2% 9% N BKL Badanie ludności

13 Młodzi Niemłodzi Szanse współczesnych młodych na zdobycie pierwszej, atrakcyjnej pracy SIOPS (skala prestiżu Kategoria wiekowa zawodu) Gimnazjum i niżej ZSZ Liceum ogólnokształcące Technikum Liceum zawodowe, profilowane Szkoła wyższa Gimnazjum i niżej ZSZ Liceum ogólnokształcące Technikum Liceum zawodowe, profilowane Szkoła wyższa Niższy prestiż pierwszej wykonywanej pracy Uprzywilejowana pozycja osób posiadających wyższe wykształcenie Niższa szansa wykonywania zawodów wysoko prestiżowych Mit o wzrastającym odsetku absolwentów uczelni wykonujących niskoprestiżowe prace

14 Młodzi Niemłodzi Szanse współczesnych młodych na zdobycie pierwszej, atrakcyjnej pracy Kategoria wiekowa ISEI (skala pozycji ekonomicznej zawodu) Gimnazjum i niżej ZSZ Liceum ogólnokształcące Technikum Liceum zawodowe, profilowane Szkoła wyższa Gimnazjum i niżej ZSZ Liceum ogólnokształcące Technikum Liceum zawodowe, profilowane Szkoła wyższa Niższa pozycja ekonomiczna wykonywanego zawodu Uprzywilejowana pozycja osób posiadających wyższe wykształcenie Wzrastający odsetek absolwentów uczelni wykonujących mniej opłacalne ekonomicznie zawody

15 Kierunek studiów a ryzyko wykonywania mało atrakcyjnej pierwszej pracy Najwyższe ryzyko Wysokie ryzyko Przeciętne ryzyko Niskie ryzyko usługi transportowe, usługi dla ludności, weterynaryjne, rolnicze, leśne i rybackie (ponad 45% absolwentów zaklasyfikowanych do 25% wykonujących najniżej oceniane na skali SIOPS zawody) kierunki fizyczne, biologiczne, ekonomiczno-administracyjne i społeczne (ponad 36% absolwentów zaklasyfikowanych do 25% wykonujących najniżej oceniane na skali SIOPS zawody) ochrona środowiska, architektura i budownictwo, produkcja i przetwórstwo, inżynieryjno-techniczne, opieka społeczna, prawne, pedagogiczne (27%wykonujących najmniej atrakcyjne dla absolwentów uczelni zawody) informatyczne, humanistyczne, dziennikarstwo i informacja oraz medyczne, matematyczno-statystyczne i artystyczne (ok.16-9% absolwentów w pierwszym kwartylu)

16 Mediana przeciętnych miesięcznych zarobków netto a poziom wykształcenia absolwenta wykształcenie płeć N zarobki netto gimnazjalne i poniżej mężczyzna , kobieta ,25 zasadnicze zawodowe mężczyzna , kobieta ,00 średnie ogólnokształcące mężczyzna , kobieta ,00 policealne, średnie zawodowe mężczyzna , kobieta ,00 wyższe mężczyzna , kobieta ,00 BKL Badanie ludności

17 Czy młodzi inżynierowie zarabiają zdecydowanie lepiej od osób bez tytułu inżyniera? Czynnikiem, który istotnie różnicuje zarówno aspiracje zarobkowe, jak i rzeczywiste wynagrodzenie nie jest fakt ukończenia kierunku inżynierskiego lub nie inżynierskiego, ale płeć badanego

18 Odsetek studentów poszczególnych grup kierunków deklarujących, że nie zdecydowaliby się raz jeszcze studiować na tym samym kierunku

19 Kierunek, który wybrałby respondent gdyby w chwili obecnej decydował o jego wyborze a kierunek, który studiuje w chwili obecnej

20 Podsumowanie prawda i mity Mit Sytuacja absolwentów uczelni jest w chwili obecnej tragiczna aby poprawić swoje szanse zawodowe lepiej ukończyć ZSZ Sytuacja rynkowa absolwentów uczelni w ostatnich latach gwałtownie się pogorszyła Sytuacja rynkowa inżynierów jest zdecydowanie lepsza od sytuacji zwykłych absolwentów Aby znaleźć zatrudnienie wystarczy skończyć studia I stopnia absolwenci kończący takie studia bez problemu znajdują pracę Prawda Fakt ukończenia szkoły wyższej daje istotny zysk rynkowy, zarówno w kontekście szansy na posiadanie pracy w ogóle, jak i szansy na posiadanie lepszej pracy. Zysk ten jednak nie jest taki sam w przypadku absolwentów wszystkich szkół i wszystkich kierunków Tak, sytuacja rynkowa absolwentów uczelni nieco się pogorszyła w ostatnich latach, jednak w ogólnym rozrachunku to właśnie absolwenci uczelni stracili najmniej, wypychając z rynku pracy osoby kończące szkoły średnie Nie ma istotnej różnicy w szansie na posiadanie pracy między magistrami, a magistrami inżynierami, różnicę taką można jednak zaobserwować w przypadku licencjatów i inżynierów (po studiach I stopnia) Studia I stopnia dają relatywnie dobre perspektywy zawodowe osobom po studiach inżynierskich, w przypadku kończących kierunki nie inżynierskie szanse rynkowe wzrastają istotnie po ukończeniu studiów magisterskich

21 Dziękuję za uwagę!