Polityka regionalna co to? Polityka regionalna - definicje. Polityka regionalna - modele. Polityka inter- i intraregionalna

Transkrypt

1 Polityka regionalna UE Dorota Murzyn Polityka regionalna co to? Polityka regionalna - definicje Polityka regionalna - modele całokształt czynności państwa w zakresie oddziaływania na rozwój społecznoekonomiczny regionów (B. Winiarski) działania mające na celu wyrównywanie dysproporcji w rozwoju przestrzennym kraju za pośrednictwem środków budżetowych w przekroju międzyregionalnym (I. Pietrzyk) model wyrównawczy zwiększenie spójności, konwergencja (catch up) model polaryzacyjny wsparcie tzw. biegunów wzrostu Powiązania pomiędzy polityką spójności, polityką regionalną i polityką strukturalną UE Cele Instrumenty Polityka inter- i intraregionalna Osiągnięcie spójności ekonomicznej, społecznej i przestrzennej pomiędzy poszczególnymi krajami i regionami UE Oddziaływanie na rozwój społeczno-ekonomiczny regionów Modernizacja i restrukturyzacja gospodarek państw członkowskich i ich regionów Polityka spójności Polityka regionalna Polityka strukturalna Fundusze Strukturalne Fundusz Spójności polityka interregionalna to polityka centralnych organów władzy publicznej wobec regionów polityka intraregionalna prowadzona jest przez regionalne władze samorządowe i jest odzwierciedleniem idei oddolnego podejścia do stymulowania rozwoju regionalnego 1

2 Region - definicje Region jako podmiot polityki regionalnej jednostka terytorialna, z reprezentacją polityczną, bezpośrednio podporządkowana szczeblowi centralnemu, cechująca się wspólnotą interesów gospodarczych oraz więzią społeczną, opartą na poczuciu wspólnej tożsamości (Słownik rozwoju regionalnego) przedmiot i podmiot interwencji polityki Unii Europejskiej, uregulowanych prawnie i realizowanych za pomocą wielu instrumentów finansowych i innych (Z. Brodecki) obszar, w którym charakter części składowych i relacji przestrzennych tworzy pewną jednolitą lub spójną całość, wyodrębnioną z większego obszaru za pomocą specyficznych kryteriów (R. Domański) Nomenklatura Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych Liczba podmiotów polityki regionalnej UE w państwach członkowskich (poziomy NUTS 1, NUTS 2, NUTS 3) NUTS (Nomenclature of Units for Territorial Statistics) - jednolita kategoryzacja jednostek terytorialnych państw członkowskich Unii Europejskiej opracowana została na początku lat 70. przez Eurostat jest podstawą prowadzenia regionalnych rachunków ekonomicznych i statystyki regionalnej LAU (Local Administrative Units) poziom lokalny klasyfikacji NUTS Państwa NUTS 1 NUTS 2 NUTS 3 Austria Belgia Bułgaria Cypr Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Republika Czeska Rumunia 4 8 Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy EU Źródło: European Regional and Urban Statistics Reference guide, Eurostat 2007 Podział Polski na regiony NUTS i LAU (stan obowiązujący od 1 stycznia 2008 r.) Jednostka Nazwa Liczba jednostek Poziom regionalny NUTS 1 Makroregiony 6 NUTS 2 Regiony/Województwa 16 NUTS 3 Podregiony 66 Polityka regionalna Unii Europejskiej po co? Poziom lokalny LAU 1 Powiaty i miasta na prawach powiatu 379 ( ) LAU 2 Gminy (w tym gminy miejskie, będące miastami na prawach powiatu) (65) 2

3 PKB na mieszkańca w najbogatszych i najbiedniejszych regionach UE w 2010 r. (UE 27 = 100) Regiony najbogatsze Inner London (UK) Luxembourg (LU) Bruxelles-Capitale (BE) Hamburg (DE) Île de France (FR) Groningen (NL) Bratislavský Kraj (SK) Praha (CZ) Stockholm (SE) Wien (AT) Oberbayern (DE) North Eastern Scotland (UK) Darmstadt (DE) Bremen (DE) Hovedstaden (DK) Źródło: Eurostat, PKB per capita Regiony najbiedniejsze Severozapaden (BG) Severen tsentralen (BG) Nord-Est (RO) Yuzhen tsentralen (BG) Severoiztochen (BG) Yugoiztochen (BG) Sud-Vest Oltenia (RO) Sud-Est (RO) Sud-Muntenia (RO) Észak-Magyarország (HU) Észak-Alföld (HU) Dél-Alföld (HU) Lubelskie (PL) Podkarpackie (PL) Nord-Vest (RO) PKB per capita Stopa bezrobocia w regionach UE 27 w 2012 r. Regiony o najniższej stopie bezrobocia Salzburg (AT) Tirol (AT) Tübingen (DE) Oberbayern (DE) Trier (DE) Freiburg (DE) Oberösterreich (AT) Praha (CZ) Zeeland (NL) Oberpfalz (DE) Schwaben (DE) Steiermark (AT) Poziom 2,5 2,5 2,7 2,7 2,7 2,9 2,9 3,1 3,1 3,2 3,2 3,2 Źródło: Eurostat, Regiony o najwyższej stopie bezrobocia Ceuta (ES) Andalucia (ES) Extremadura (ES) Canarias (ES) Dytiki Makedonia (EL) Melilla (ES) Réunion (FR) Castilla La Mancha (ES) Murcia (ES) Sterea Ellada (EL) Poziom 38,5 34,6 33,0 33,0 29,9 28,6 28,6 28,5 27,9 27,8 PKB per capita w krajach UE w 2012 r. (UE27=100) Stopa bezrobocia w krajach UE w 2012 r. (w %) Źródło: Eurostat Źródło: Eurostat Polityka regionalna UE Artykuł 158 (Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską): Wspólnota rozwija ( ) politykę w sprawie wzmacniania swojej spójności gospodarczej i społecznej. Celem Wspólnoty w szczególności jest zmniejszenie różnic w stopniach rozwoju poszczególnych regionów i zmniejszenie zacofania regionów ( ) Polityka regionalna UE Polityka regionalna dąży do spójności w trzech aspektach: Ekonomicznym miernikiem jest PKB na mieszkańca według parytetu siły nabywczej Społecznym miernikiem jest stopa bezrobocia Przestrzennym miernikiem jest liczba konsumentów osiąganych w danym czasie lub czas przejazdu do danego obszaru 3

4 Jak duży jest budżet UE? Polityka regionalna Unii Europejskiej ile? Źródło: Perspektywa finansowa Średnie roczne wydatki: 123,2 mld euro Polityka spójności budżet (w mld euro, ceny 1988, 1993, 1999, 2004) 1% 6% 6% 0% 8% 308,4 mld EUR 43% 36% Ok. 1/3 budżetu UE Konkurencyjność na rzecz wzrostu i zatrudnienia Spójność na rzecz wzrostu i zatrudnienia Ochrona zasobów naturalnych Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i wymiar sprawiedliwości UE jako partner globalny Administracja Rekompensaty Alokacja funduszy polityki spójności na lata (mld Euro) Alokacja funduszy polityki spójności na lata (mld Euro) Luksemburg Dania Cypr Malta Irlandia Austria Finlandia Szwecja Holandia Belgia Estonia Słowenia Łotwa Bułgaria Litwa Wielka Słowacja Francja Rumunia Grecja Portugalia Węgry Niemcy Czechy Włochy Hiszpania Polska Źródło: Komisja Europejska Źródło: Komisja Europejska 4

5 Alokacja środków polityki spójności na lata (mln Euro per capita) Alokacja dla Polski (72,9 mld EUR) - transfery - Transfer z Funduszu Spójności do instrumentu Łącząc Europę - Transfer na Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym - Transfer na pomoc techniczną z inicjatywy Komisji w wysokości 0,35% alokacji - Transfer na działania innowacyjne z inicjatywy KE w dziedzinie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich Ok.. 4,6 mld EUR Kwota do zaprogramowania w ramach Umowy Partnerstwa Ok.. 68 mld EUR Źródło: Komisja Europejska Podstawy prawne polityki spójności Polityka regionalna jakie zasady? Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. Ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS oraz FS i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 Rozporządzenie (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie EFRR i uchylające Rozporządzenie (WE) 1783/1999 Rozporządzenie (WE) nr 1081/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie EFS i uchylające Rozporządzenie (WE) nr 1784/1999 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1084/2006 z 11 lipca 2006 r. Ustanawiające Fundusz Spójności i uchylające Rozporządzenie (WE) 1164/1994 Rozporządzenie (WE) 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej Podstawy prawne polityki spójności w Polsce Ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenie polityki rozwoju Ustawa z 7 listopada 2008 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z 7 września 2007 r. w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z 21 maja 2007 r. w sprawie ekspertów powoływanych w celu rzetelnej i bezstronnej oceny projektów realizowanych w ramach programów operacyjnych Wytyczne Ministra Rozwoju Regionalnego Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej I. ZASADY GENERALNE 1.subsydiarność 2.koordynacja 3.elastyczność II. ZASADY ORGANIZACJI POLITYKI REGIONALNEJ 1.programowanie 2.partnerstwo 3.kompatybilność 4.spójność III. ZASADY FINANSOWANIA POLITYKI ROZWOJU REGIONALNEGO 1.koncentracja 2.dodatkowość 3.komplementarność IV. ZASADY OCENY REALIZACJI PROJEKTÓW 1.monitorowanie 2.ocena 3.kontrola finansowa 5

6 Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej Zasady Europejskiej Polityki Regionalnej programowanie cele funduszy realizowane są w ramach systemu wieloletniego planowania partnerstwo współpraca Komisji Europejskiej z odpowiednimi władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz uzgodnienia na wszystkich etapach programowania z zainteresowanymi partnerami koncentracja środki skoncentrowane na realizacji ograniczonej liczby priorytetowych celów dodatkowość środki Funduszy są jedynie uzupełnieniem środków państwa członkowskiego Równość kobiet i mężczyzn oraz niedyskryminacja państwa członkowskie i Komisja zapewniają wsparcie zasady równości mężczyzn i kobiet oraz uwzględniania problematyki płci na poszczególnych etapach wdrażania funduszy Zrównoważony rozwój cele funduszy osiągane są w ramach zrównoważonego rozwoju oraz propagowania na poziomie Wspólnoty celu, jakim jest ochrona i poprawa jakości środowiska naturalnego N+2 Dziękuję za uwagę 6