MONOGRAFIE PRAWNICZE. Piotr Bogdanowicz. Wydawnictwo C. H. Beck
|
|
- Jarosław Podgórski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 MONOGRAFIE PRAWNICZE Interes publiczny w prawie energetycznym UNII EUROPEJSKIEJ Piotr Bogdanowicz Wydawnictwo C. H. Beck
2
3 Polecamy nasze publikacje: M. Ahlt, M. Szpunar PRAWO EUROPEJSKIE, wyd. 5 Podręczniki Prawnicze E. Cała-Wacinkiewicz CHARAKTER PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ W ŚWIETLE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO Monografie Prawnicze D. Adamski PRAWO DO INFORMACJI O DZIAŁANIACH WŁADZ PUBLICZNYCH UNII EUROPEJSKIEJ Monografie Prawnicze I.B. Nestoruk PRAWO KONSUMENCKIE W POLSCE I UNII EUROPEJSKIEJ. PYTANIA. KAZUSY. TABLICE Repetytoria C. H. Beck J. W. Tkaczyński, R. Willa, M. Świstak LEKSYKON FUNDUSZY UNII EUROPEJSKIEJ Unia Europejska
4
5 Redaktor prowadzący: Magdalena Cymerska Publikacja jest dofinansowana przez Clifford Chance Janicka, Krużewski, Namiotkiewicz i wspólnicy sp. k. Autor przekazał przypadające mu honorarium autorskie Fundacji Prawo do pomocy. Wydawnictwo C.H. Beck 2012 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book
6 Spis treści Wstęp... Wykaz skrótów... XXI Bibliografia... XXV Rozdział I. Pojęcie i źródła prawa energetycznego Unii Europejskiej Zakres przedmiotowy pojęcia prawo energetyczne Unii Europejskiej Pojęcie prawa energetycznego Unii Europejskiej Prawo energetyczne Unii Europejskiej a krajowe. prawo energetyczne Zasady podziału kompetencji w prawie. energetycznym Unii Europejskiej Źródła prawa energetycznego Unii Europejskiej Rozwój polityki energetycznej Unii Europejskiej. w ujęciu historycznym Okres Okres Okres Okres od 2003 r Prawo pierwotne Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę. Węgla i Stali Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę. Energii Atomowej Od Traktatu ustanawiającego Europejską. Wspólnotę Gospodarczą do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Przełom Maastricht Zmiany wynikające z Traktatu z Lizbony Charakter prawny relacji pomiędzy traktatami założycielskimi XI
7 VI Spis treści 2.3. Prawo pochodne Rozporządzenia Dyrektywy Decyzje Umowy międzynarodowe Tak zwane prawo miękkie (soft law) Wnioski Rozdział II. Pojęcie interesu publicznego w prawie Unii Europejskiej Uwagi wprowadzające Interes publiczny w prawie krajowym Definicja interesu publicznego Interes publiczny a interes państwa w prawie. krajowym Interes publiczny w prawie Unii Europejskiej Pojęcie interesu publicznego w prawie pierwotnym. Unii Europejskiej Bezpośrednie odesłanie do kategorii interesu publicznego Pośrednie odesłanie do kategorii interesu. publicznego Interes publiczny w świetle swobód rynku wewnętrznego Interes publiczny w świetle reguł. konkurencji Interes publiczny w świetle przepisów dotyczących zbliżania ustawodawstw Interes publiczny w świetle pozostałych przepisów Traktatu o funkcjonowaniu. Unii Europejskiej Pojęcie interesu publicznego w prawie pochodnym. (ze szczególnym uwzględnieniem prawa. energetycznego) Organ uprawniony do zdefiniowania interesu. publicznego w prawie unijnym Test interesu publicznego Elementy testu interesu publicznego Pozaekonomiczny charakter interesu publicznego
8 Spis treści Rzeczywisty cel wprowadzanych. ograniczeń ze względu na interes. publiczny Nieadministracyjny charakter interesu publicznego Znaczenie testu interesu publicznego Interes publiczny a interes unijny Pojęcie interesu unijnego Interes unijny jako przeciwwaga dla interesu publicznego państw członkowskich Interes publiczny a interes innego państwa. członkowskiego Interes publiczny a interes państwa w prawie Unii Europejskiej Wnioski Rozdział III. Ograniczenia swobód i zasad rynku wewnętrznego ze względu na interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej Uwagi wprowadzające Sektor energetyczny z perspektywy swobód rynku. wewnętrznego Energia jako towar Swobodny przepływ pracowników w sektorze energetycznym Działalność gospodarcza w sektorze energetycznym. w świetle swobody przedsiębiorczości i swobody świadczenia usług Swoboda przepływu kapitału i złota akcja. w sektorze energetycznym Zasady rynku wewnętrznego energii jako element interesu unijnego Zasada dostępu osób trzecich Rozdział przedsiębiorstw zintegrowanych pionowo (unbundling) Niezależność organów regulacyjnych Swobody rynku wewnętrznego a interes publiczny. w prawie energetycznym Unii Europejskiej Bezpieczeństwo energetyczne jako element interesu publicznego (bezpieczeństwa publicznego) Próba definicji pojęcia bezpieczeństwa energetycznego VII
9 VIII Spis treści Instrumenty prawne mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego Swobody rynku wewnętrznego a zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Ograniczenia swobody przepływu. towarów ze względu na bezpieczeństwo energetyczne Ograniczenia swobody przedsiębior-. czości oraz swobody przepływu kapitału. ze względu na bezpieczeństwo. energetyczne ( złota akcja ) w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedli-. wości Unii Europejskiej Rola złotej akcji w zapewnianiu bezpieczeństwa energetycznego Bezpieczeństwo publiczne jako podstawa przyznania wyłącznego prawa importu energii Minimalne ceny energii jako element interesu. publicznego (porządku publicznego) Interes publiczny w świetle zasad rynku wewnętrznego. energii Klauzula państwa trzeciego i ponadnarodowy. interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej Niezależność organów regulacyjnych jako gwarancja zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Wnioski Rozdział IV. Ograniczenia reguł konkurencji ze względu na interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej Uwagi wprowadzające Sektor energetyczny w świetle reguł konkurencji Zakaz antykonkurencyjnych praktyk przedsiębiorstw w prawie energetycznym Unii Europejskiej Zakaz porozumień ograniczających konkurencję w prawie energetycznym Unii Europejskiej Nadużywanie pozycji dominującej w prawie energetycznym Unii Europejskiej Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji. przedsiębiorstw energetycznych
10 Spis treści 2.3. Zastosowanie art. 106 Traktatu o funkcjonowaniu. Unii Europejskiej do sektora energetycznego Prawa specjalne lub wyłączne oraz działalność państwowych monopoli w sektorze energetycznym Świadczenie przez przedsiębiorstwa. energetyczne usług w ogólnym interesie gospodarczym w świetle obowiązków. użyteczności publicznej Pomoc państwa dla przedsiębiorstw energetycznych Reguły konkurencji a interes publiczny w prawie. energetycznym Unii Europejskiej Zakaz antykonkurencyjnych praktyk przedsiębiorstw energetycznych Wyłączenia spod zakazu porozumień. ograniczających konkurencję Nadużywanie pozycji dominującej przez przedsiębiorstwo energetyczne świadczące. usługi w ogólnym interesie gospodarczym Kontrola połączeń i przejęć a bezpieczeństwo. energetyczne w prawie energetycznym Unii. Europejskiej Reguły konkurencji a świadczenie usług w ogólnym interesie gospodarczym Pomoc państwa dla przedsiębiorstw energetycznych w interesie publicznym Tak zwana pomoc dopuszczalna w sektorze. energetycznym Pomoc państwa a świadczenie przez. przedsiębiorstwa energetyczne usług. w ogólnym interesie gospodarczym Usprawiedliwienie przyznania praw wyłącznych oraz działalności państwowych monopoli w sektorze energetycznym na podstawie art. 106 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Wnioski Zakończenie Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz opinii rzeczników generalnych Indeks rzeczowy IX
11
12 Wstęp Począwszy od lat 50. ubiegłego wieku podstawą rozwoju prawa wspólnotowego był rynek 1. Najpierw węgla i stali, następnie energii atomowej, wreszcie rynek wewnętrzny rozumiany jako obszar bez granic wewnętrznych, w którym jest zapewniony swobodny przepływ towarów, osób, usług i kapitału 2. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali stanowił w art. 1, że EWWIS oparta jest o wspólny rynek, wspólne cele i wspólne instytucje, jednym ze środków TEWEA było zapewnienie powszechnej możliwość zbytu i dostępu do najlepszych rozwiązań technicznych poprzez tworzenie wspólnego rynku specjalistycznych materiałów i sprzętu 3, zaś TEWG przewidywał stopniowe tworzenie wspólnego rynku w dwunastoletnim okresie przejściowym 4. Nie ulega przy tym wątpliwości, że budowa wspólnego rynku o charakterze ponadsektorowym była wyłącznie zadaniem TEWG. Stworzenie wspólnego rynku nie stanowiło jednak celu samego w sobie, lecz miało służyć zapewnieniu postępu gospodarczego i społecznego państw tworzących EWG 5. Analiza postanowień TEWG wskazuje, że na wspólny rynek składały się co najmniej następujące elementy: swoboda przepływu towarów, przyjęcie wspólnej taryfy celnej z państwami trzecimi, zniesienie miedzy państwami członkowskimi przeszkód w swobodnym przepływie osób, usług i kapitału oraz zapewnienie swobodnej konkurencji 6. Historycznie rzecz biorąc, pojęcie rynku wewnętrznego zostało wprowadzone do prawa pierwotnego z r. Jednolity akt europejski dodał do TEWG art. 8a, zgodnie z którym rynek wewnętrzny oznaczał obszar bez wewnętrznych granic, w którym zapewniony jest swobodny przepływ towa- 1. Por. F. G. Jacobs, The evolution of the European legal order, CMLR 2004, Nr 2 (41), s Zob. art. 26 ust. 2 TFUE (Dz.U. Nr 203, poz. 1569). 3. Zob. art. 2 lit. g TEWEA (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/3 ze zm.). 4. Zob. art. 8 TEWG (Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.). 5 Zob. A. Frąckowiak-Adamska, Zasada proporcjonalności jako gwarancja swobód rynku wewnętrznego Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 2009, s Ibidem, s Zdaniem A. Wróbla, pojęcie wspólnego rynku w sensie przedmiotowym obejmowało: swobody wspólnotowe, unię celną, politykę handlową z państwami trzecimi, politykę rolną, politykę rybołówstwa i politykę transportową oraz system niezakłóconej konkurencji; tenże, Pojęcie wspólnego rynku i rynku wewnętrznego a swobody wspólnotowe, [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne i polityki, Warszawa 2005, s. II-6. XI
13 XII Wstęp rów, osób, usług i kapitału 1. Europejska Wspólnota Gospodarcza miała podejmować odpowiednie środki w celu stopniowego ustanowienia rynku wewnętrznego w terminie do r. 2. Z chwilą wejścia w życie TA 3, tj. z r., definicja rynku wewnętrznego znalazła się w art. 14 ust. 2 TWE 4. Na podstawie art. 2 pkt 2 lit. g Traktatu z Lizbony, począwszy od r., wszelkie odwołania w TWE do wspólnego rynku zostały zastąpione w TFUE pojęciem rynku wewnętrznego 5. Powyższe zmiany nie oznaczają oczywiście, że proces budowy rynku wewnętrznego w Unii Europejskiej już się zakończył. Chociaż art. 14 TWE zobowiązywał Wspólnotę do podjęcia odpowiednich środków w celu stopniowego ustanowienia rynku wewnętrznego do r., to wspomniany powyżej art. 26 TFUE, będący następcą prawnym art. 14 TWE, wciąż stanowi, że Unia Europejska przyjmuje środki w celu ustanowienia [ ] rynku wewnętrznego zgodnie z odpowiednimi postanowieniami Traktatów. Zakładając racjonalność prawodawcy unijnego, należałoby uznać, że gdyby proces budowy rynku wewnętrznego w Unii był już skończony, art. 26 TFUE przewidywałby, że Unia Europejska przyjmuje środki w celu zapewnienia funkcjonowania rynku wewnętrznego zgodnie. z odpowiednimi postanowieniami Traktatów Dz.U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/5 ze zm. 2. Por. art. 8a akapit 1 TEWG. Należy podkreślić, że zgodnie z dołączoną do JAE Deklaracją Nr 3 w sprawie art. 8, ustalenie daty na r. nie pociągało za sobą automatycznie skutku prawnego. Konferencja Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich wyrażała jedynie zdecydowaną wolę polityczną podjęcia przed r. decyzji koniecznych do urzeczywistnienia rynku wewnętrznego zdefiniowanego przez te postanowienia, a w szczególności decyzji niezbędnych do realizacji programu Komisji określonego w Białej Księdze dotyczącej rynku wewnętrznego.. 3. Dz.Urz. WE C 1999/340, s Zmianę nazwy EWG na Wspólnotę Europejską wprowadził d. TUE, zaś TA zmienił numerację oraz wprowadził zmiany redakcyjne w treści art Należy przypomnieć, że w doktrynie wyrażano różne koncepcje na temat stosunku obu pojęć: po pierwsze, zakładano, iż rynek wewnętrzny stanowi część wspólnego rynku, po drugie, uznawano, że pojęcia rynku wewnętrznego i wspólnego rynku są synonimami, po trzecie, uważano, że rynek wewnętrzny stanowi kolejny po wspólnym rynku stopień integracji gospodarczej państw członkowskich, po czwarte, twierdzono, iż projekt rynku wewnętrznego ma wymiar zewnętrzny i służy kreowaniu wspólnego rynku państw członkowskich, wreszcie, po piąte, można było znaleźć również głosy, że to pojęcie wspólnego rynku używane było częściej w sytuacjach dotyczących relacji zewnętrznych Wspólnoty z państwami trzecimi, a pojęcie rynku wewnętrznego kładło nacisk na wymiar wewnętrzny rynku wspólnotowego. Por. szerzej na ten temat D. Miąsik, Komentarz do art. 14, [w:] A. Wróbel (red.), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz, t. 1, Warszawa 2008, s oraz K. Kowalik-Bańczyk, Komentarz do art , [w:] A. Wróbel, K. Kowalik-Bańczyk, M. Szwarc-Kuczer (red.), Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz, t. II, Warszawa 2009, s Rozwiązanie przyjęte w Traktacie może sugerować, że trafny był pogląd tych autorów, którzy traktowali oba pojęcia synonimicznie. 6 Wniosek ten potwierdza również analiza art. 3 TUE: Unia ustanawia rynek wewnętrzny (ang. The Union shall establish an internal market). Zob. również C. Barnard,
14 Wstęp Proces budowy rynku wewnętrznego w UE przypadł na okres, który Komisja Europejska określiła mianem wejścia Europy w nową erę energetyczną 1. Dodanie do TWE przepisu, że Wspólnota podejmuje odpowiednie środki w celu stopniowego ustanowienia rynku wewnętrznego nie pozostało bez wpływu na sektor energetyczny. W latach uchwalono pierwsze dyrektywy dotyczące wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu 2, które wniosły istotny wkład do działań zmierzających do stworzenia rynku wewnętrznego energii elektrycznej. W 2000 r. Rada Europejska na szczycie w Lizbonie wezwała do podjęcia pilnych działań zmierzających do stworzenia rynku wewnętrznego w sektorze energii elektrycznej i gazu oraz do przyśpieszenia liberalizacji w tym sektorze w celu osiągnięcia w pełni działającego rynku wewnętrznego. W konsekwencji, w 2003 r. obie dyrektywy dotyczące wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i gazu zostały uchylone i zastąpione przez nowe akty prawne. Wreszcie, w ramach tzw. pakietu energetyczno-klimatycznego, przyjęto w 2009 r. wiele nowych rozporządzeń i dyrektyw stanowiących ważne źródło prawa energetycznego Unii Europejskiej. Zdaniem niektórych autorów, proces budowy wewnętrznego rynku energii zbliża się ku końcowi 3. Przez wiele lat regulacja prawa energetycznego Unii Europejskiej miała jednak charakter ogólny i opierała się na kompetencjach przekazanych instytucjom wspólnotowym w dziedzinach rynku wewnętrznego, reguł konkurencji czy ochrony środowiska. Należy pamiętać, że TEWG nie stworzył podstaw wspólnotowej polityki energetycznej. Pierwsze dyrektywy, wnoszące ważny wkład w działania zmierzające do stworzenia rynku wewnętrznego energii, zostały przyjęte dopiero w drugiej połowie lat 90. ubiegłego wieku, a więc po blisko czterdziestu latach od utworzenia EWG. Jak wskazuje B. Nowak, ustawodawstwo krajowe, które przejęło dominującą rolę w regulacji sektora energetycznego zepchnęło prawodawstwo wspólnotowe na dalszy plan 4. W wielu krajach przedsiębiorstwa energetyczne stanowiły wówczas własność państwa 5. która uważa, że rynek wewnętrzny jest procesem w toku, nie historycznym wytworem ; taż, The Substantive Law of the EU, Oxford 2007, s Zielona księga w sprawie europejskiej strategii na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii, KOM(2006) 105, s Dyrektywa 96/92/WE dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz.Urz. WE L 27/1997, s. 20) oraz dyrektywa 98/30/WE dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu (Dz.Urz. WE L 204/1998, s. 1). 3. Por. T. Skoczny, Energetyka, [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne, s. II-712. Zob. jednak B. Nowak, który twierdzi, że koniec procesu scalania podzielonych europejskich rynków energetycznych nie jest jeszcze bliski ; tenże, Wewnętrzny rynek energii w Unii Europejskiej, Warszawa 2009, s Zob. B. Nowak, Wewnętrzny rynek energii, s Zob. szerzej P. Jasiński, Elektroenergetyka w państwach członkowskich UE, [w:] P. Jasiński, T. Skoczny (red.), Elektroenergetyka, Warszawa 1996, s XIII
15 XIV Wstęp Wśród powodów takiego stanu rzeczy należy wskazać przede wszystkim, iż sektor energetyczny był i jest określany mianem sektora strategicznego czy też wrażliwego w kategoriach ekonomicznych 1. Ponadto, różne były cele krajowych polityk energetycznych oraz instrumenty (środki), przy użyciu których je prowadzono. W rezultacie, państwa członkowskie sprzeciwiały się przyjęciu polityki energetycznej na poziomie wspólnotowym 2. Z drugiej strony, sektor energetyczny nie został wyłączony spod oddziaływania swobód rynku wewnętrznego: swobody przepływu towarów, swobody przedsiębiorczości, swobody świadczenia usług oraz swobody przepływu kapitału, a w odniesieniu do energii jądrowej także swobody przepływu pracowników. Podlega również regułom konkurencji. Sektor energetyczny został zatem poddany przepisom, bez których trudno byłoby [ ] sobie wyobrazić sens istnienia oraz funkcjonowanie Wspólnoty [Unii] 3. Budowa i funkcjonowanie rynku wewnętrznego, na którym zapewniony jest swobodny przepływ towarów, osób usług i kapitału, a także obowiązuje system niezakłóconej konkurencji, stanowi bowiem jedną z podstawowych wartości prawa Unii Europejskiej, wyrażającą tzw. interes unijny. Swobody rynku wewnętrznego oraz reguły konkurencji nie mają jednak charakteru bezwzględnego. Możliwość ich ograniczania wynika zarówno z przepisów prawa pierwotnego, jak i orzecznictwa ETS. Zasadniczą przesłanką uzasadniającą derogację od swobód rynku wewnętrznego oraz reguł konkurencji jest istnienie innego interesu zasługującego na ochronę. Interes ten określa się mianem interesu publicznego 4 lub interesu ogólnego państw członkowskich Ibidem. 2 Zob. P.D. Cameron, Competition in Energy Markets. Law and Regulation in the European Union, Oxford 2007, s M. Szydło, Traktatowe swobody rynku wewnętrznego a wspólnotowe prawo konkurencji. Między konwergencją a dywergencją, SP 2005, Nr 3, s Por. w szczególności A. Cieśliński, Wspólnotowe prawo gospodarcze. T. I. Swobody rynku wewnętrznego, Warszawa 2009; D. Miąsik, Zasada proporcjonalności w prawie wspólnotowym i jej zastosowanie przez sądy krajowe, [w:] A. Wróbel (red.), Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, Warszawa 2005; A. Frąckowiak-Adamska, Zasada proporcjonalności ; W. Sauter, H. Schepel, State and Market in European Union Law. The Public and Private Spheres of the Internal Market before the EU Courts, Cambridge 2009; S. Sołtysiński, Prawo spółek, [w:] J. Barcz (red.), Prawo Unii Europejskiej. Prawo materialne ; R. Stefanicki, Ograniczenia swobodnego przepływu towarów i usług ze względu na interes publiczny w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, RPEiS 2004, Nr 3; A. Zawidzka, Swoboda świadczenia usług a interes publiczny uwagi na tle najnowszego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, [w:] E. Piontek, K. Karasiewicz (red.), Quo Vadis Europo, Warszawa 2007 oraz A. Zawidzka, Rynek wewnętrzny Wspólnoty Europejskiej a interes publiczny, Warszawa Pojęcie interesu ogólnego pojawia się najczęściej przy okazji doktryny wymogów imperatywnych. Zdaniem J. Maliszewskiej-Nienartowicz, pojęcie interesu publicznego
16 Wstęp Jedną z kategorii interesu publicznego jest ochrona krajowego sektora energetycznego. Jak się wydaje, większość państw członkowskich wciąż nie jest gotowa do faktycznego powierzenia Unii Europejskiej kompetencji w zakresie polityki energetycznej. Należy również pamiętać, że poziom zaangażowania państwa w sektorze energetycznym wynika ze specyficznych cech tego sektora 1. W konsekwencji, państwa członkowskie w sposób mniej czy bardziej jawny realizują swoje narodowe interesy 2. W ocenie niektórych autorów, wrażliwy i strategiczny charakter sektora energetycznego powoduje jednak, że instytucje unijne skłonne są w sprawach dotyczących swobodnego przepływu w o wiele dalej idącym stopniu uwzględniać racje przedkładane przez państwa członkowskie 3. Rozstrzygnięcie, kiedy interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej może przeważyć nad interesem unijnym, wyrażanym przez swobody rynku wewnętrznego i reguły konkurencji, wymaga przede wszystkim identyfikacji interesu publicznego państw członkowskich i przeprowadzenia dwóch testów: interesu publicznego oraz proporcjonalności. Niniejsza książka poświęcona jest ograniczeniom swobód rynku wewnętrznego oraz reguł konkurencji ze względu na interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej. Wypada zauważyć, że o ile w piśmiennictwie nie brakuje ogólnych pozycji dotyczących rynku wewnętrznego energii 4 lub zastosowania w sektorze energetycznym reguł konkurencji 5, o tyle zarówno w polskiej, jak i zagranicznej nie do końca oddaje istotę wymogów imperatywnych, tym bardziej, że pewne aspekty tego interesu są uwzględniane w ramach tzw. klauzul derogacyjnych z art. 30 [art. 36 TFUE] czy też art. 46 TWE [art. 52 TFUE] ; zob. recenzja książki autorstwa A. Zawidzkiej, Rynek wewnętrzny Wspólnoty Europejskiej a interes publiczny, Warszawa 2005, s. 263, EPS 2006, Nr 6, s. 63. Wydaje się jednak, że takie rozróżnienie na interes publiczny, w przypadku wyjątków traktatowych, oraz interes ogólny, w ramach wyjątków wynikających z orzecznictwa ETS jest sztuczne. 1. M. Błachucki wymienia pięć takich cech: monopol naturalny w zakresie dystrybucji, kontrola przez państwo cen i kosztów produkcji oraz sprzedaży energii, strategiczny charakter sektora energetycznego dla państwa, kapitałochłonność i duży stopień technicznego skomplikowania oraz daleko idąca współzależność i integracja pomiędzy poszczególnymi elementami sektora; tenże, Nadzorowanie pomocy dla przedsiębiorców w sektorze energetycznym problemy podstawowe, [w:] M. Wierzbowski, R. Stankiewicz (red.), Współczesne problemy prawa energetycznego, Warszawa 2010, s Z. Czachór, A. Graś, Vademecum. Europa od A do Z, Warszawa 2006, s M. Szydło, Traktatowe swobody rynku wewnętrznego, s Zob. np. P.D. Cameron, Legal Aspects of EU Energy Regulation: Implementing the New Directives on Electricity and Gas across Europe, Oxford 2005; Ch.W. Jones, W. Webster, EU Energy Law. Volume I. The International Energy Market, Leuven 2006 oraz B. Nowak, Wewnętrzny rynek energii 5. Zob. np. P.D. Cameron, Competition in Energy Markets ; G. Drauz, Ch.W. Jones, EU Competition Law, volume II Mergers and Acquisitions, Leuven 2006, Ch.W. Jones (red.), EU Energy Law. Volume II. EU Competition Law and Energy Markets, Leuven 2005 XV
17 Wstęp literaturze przedmiotu problematyka interesu publicznego w prawie energetycznym Unii Europejskiej nie została jak dotąd kompleksowo omówiona 1. Jak napisał M. Zieliński: [p]onoć szlifierz diamentów zanim podejmie obróbki konkretnego diamentu godzinami przygląda się mu, bada jego właściwości, strukturę i wszystkie aspekty kształtu, bo wie, że jeżeli podejmie niewłaściwą metodę szlifowania, to mu się dany diament rozsypie na bezwartościowe okruchy. 2. Należy zgodzić się z autorem, że [p]odmiot rozpoznający właściwości tekstu prawnego jest w o tyle lepszej sytuacji niż szlifierz diamentów, że [ ] w przypadku tekstów prawnych [ ] da się ustalić generalne sposoby postępowania w stosunku do poszczególnych grup przypisów czy nawet wszystkich przepisów, [a] rozpoznanie tych cech jest w oczywisty sposób uzależnione od przyjętej siatki pojęciowej wykorzystanej do opisu 3. Z punktu widzenia przedmiotu niniejszej książki, w celu przyjęcia właściwej siatki pojęciowej do opisu problemu badawczego, szczególnie istotne było właściwe zdefiniowanie terminów energetyka oraz energia. Słownik języka polskiego definiuje energetykę jako dział gospodarki obejmujący praktyczne wykorzystywanie energii 4. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że pojęcie to odnosi się do wyodrębnionej części gospodarki obejmującej całość powiązanych ze sobą procesów, związanych z pozyskaniem i wykorzystaniem nośników energii 5. Rozbudowując powyższe definicje, można wskazać, że energetyka obejmuje wytwarzanie, obrót, dystrybucję i przesył energii. Warto zauważyć, że przedmiotowy termin odpowiada pojęciu sektora energetycznego (są one synonimiczne). Należy mieć na uwadze, że w ramach sektora energetycznego można wyróżnić różne podsektory: elektroenergetykę, gazownictwo, podsektor paliwowo-surowcowy czy energetykę alternatywną (odnawialną i jądrową) 6. Chociaż posiadają one pewne wspólne cele, jak na przykład zapewnienie konkurencyjności na danym rynku czy bezpieczeństwo energetyczne państwa, to wyoraz M. Stoczkiewicz, Pomoc państwa dla przedsiębiorstw energetycznych w prawie Unii Europejskiej, Warszawa Zob. jednak M. Nowacki, Prawne aspekty bezpieczeństwa energetycznego w UE, Warszawa M. Zieliński, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2006, s Ibidem. 4. Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN (wersja elektroniczna). 5. Praca zbiorowa, Energetyka charakterystyka podstawowa, [w:] A. Dobroczyńska (red.), Energetyka w Unii Europejskiej: droga do konkurencji na rynkach energii elektrycznej i gazu, Warszawa 2003, s Wyliczenie to nie ma charakteru wyczerpującego. Ponadto, w literaturze można spotkać również inne podziały sektora energetycznego. Na przykład F. Elżanowski wyróżnia podsektor elektroenergetyczny, gazownictwo, ciepłownictwo oraz podsektor paliw stałych; por. tenże, Polityka energetyczna. Prawne instrumenty realizacji, Warszawa 2008, s. 27. XVI
18 Wstęp kazują jednocześnie daleko idące różnice, w szczególności, w zakresie stopnia regulacji, poziomu konkurencyjności oraz roli państwa. Za główne części energetyki uważa się elektroenergetykę oraz gazownictwo, przy czym szczególną rolę przypisuje się temu pierwszemu podsektorowi 1. Wydaje się, że właściwszym określeniem dla sektora energetycznego, obejmującego wszystkie ze wskazanych powyżej podsektorów, byłoby zatem pojęcie sektora paliwowoenergetycznego (sektor energetyczny sensu largo). W ujęciu węższym, pojęcie energetyki odnosiłoby się wówczas przede wszystkim do elektroenergetyki i gazownictwa. W szczególności, w zakresie elektroenergetyki, od lat aktualne pozostaje bowiem stanowisko, że energia elektryczna używana jest przy produkcji prawie wszystkiego, a koszty jej wytwarzania i cena są jednym z czynników determinujących międzynarodową konkurencyjność danej gospodarki 2. Jednocześnie, do produkcji energii elektrycznej wykorzystuje się energię jądrową, węgiel, gaz ziemny, energię odnawialną czy ropę naftową, a więc podstawowe źródła energii w ramach pozostałych podsektorów. Jeżeli chodzi o podsektor gazowy, należy natomiast pamiętać, że rozwija się on w Unii Europejskiej niemal równolegle do elektroenergetycznego. W niniejszej książce posługuję się zasadniczo pojęciem sektora energetycznego w węższym rozumieniu, tj. obejmującym przede wszystkim elektroenergetykę oraz gazownictwo. Nie oznacza to, że aspekty prawne wykorzystania konwencjonalnych (węgiel, ropa naftowa) czy alternatywnych (energetyka jądrowa i odnawialna) źródeł energii zostały całkowicie pominięte. Przeciwnie. Produkcja węgla w państwach członkowskich ma istotne znaczenie z punktu widzenia pomocy publicznej, a także z perspektywy kosztów środowiskowych, zapasy ropy naftowej odgrywają znaczącą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego, zaś energetyka jądrowa i odnawialna uznawane są za najmniej szkodliwe dla środowiska, stanowiącego w ostatnich latach jeden z priorytetów działań podejmowanych na poziomie prawa Unii Europejskiej. Nie można również zapominać, że energia jądrowa stanowi przedmiot regulacji jednego z traktatów założycielskich, tj. TEWEA. Sektor energetyczny obejmuje wytwarzanie, obrót, dystrybucję i przesył energii. Odwołując się do definicji słownikowej, należy zauważyć, że pojęcie to oznacza, m.in., wyrażoną w jednostkach pracy skalarną wielkość fizyczną 3. Z kolei art. 3 pkt 1 ustawy z r. Prawo energetyczne 4 wskazuje, że energią jest energia przetworzona w każdej postaci. W rezultacie, wyróżnia się, m.in., energię elektryczną, cieplną czy jądrową (atomową). Do podstawowych źródeł energii zalicza się z kolei paliwa stałe (np. wę- 1. Praca zbiorowa, Energetyka charakterystyka podstawowa, s. 2 i Zob. P. Jasiński, Elektroenergetyka, s Uniwersalny słownik 4. Tekst jedn. Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm. XVII
19 Wstęp giel, ropa naftowa), paliwa jądrowe (np. uran) oraz tzw. paliwa odnawialne (np. biopaliwa) 1. Należy podkreślić, że zarówno pojęcie energetyki ( sektora energetycznego ), jak i energii są terminami traktatowymi. Zgodnie z art. 4 ust. 2 lit. i TFUE, energia stanowi jedną z głównych dziedzin, w których Unia dzieli kompetencję z państwami członkowskimi, zaś Energetyka stanowi tytuł XXI Traktatu. Użycie w polskiej wersji językowej Traktatu terminu energia na określenie dziedziny może budzić wątpliwości, podobnie jak związane z tym rozróżnienie na energię oraz energetykę. Zarówno wersja angielska, jak i francuska posługują się w tym względzie jednolitymi pojęciami (ang. energy, fr. energie). Mając jednak na uwadze, że obydwa pojęcia są terminami traktatowymi, w niniejszej książce przyjęto za uzasadnione stosowanie takich wyrażeń jak w dziedzinie energii czy też w obszarze energii (por. art. 122 TFUE) na określenie również sektora energetycznego. Książka podzielona jest na cztery rozdziały. W rozdziale I oraz II zostały przedstawione zagadnienia niezbędne dla zrozumienia istoty kategorii interesu publicznego w prawie energetycznym Unii Europejskiej. W konsekwencji, omówiono podstawowe pojęcia niniejszej książki, tj. prawa energetycznego Unii Europejskiej oraz interesu publicznego (z punktu widzenia prawa Unii Europejskiej). W rozdziale III oraz IV skupiono się na praktyce stosowania prawa i przeanalizowano sprawy przed Trybunałem, Sądem lub Komisją, w których państwa członkowskie powoływały się na własny interes publiczny w sektorze paliwowo-energetycznym w celu skorzystania z wyjątków od swobód rynku wewnętrznego oraz reguł konkurencji. Doceniając rolę Trybunału oraz Komisji w wykładni i stosowaniu prawa unijnego, uważam, że dopiero dzięki tej analizie pojęcie interesu publicznego w prawie energetycznym Unii Europejskiej może nabrać pełniejszej treści. W związku z powyższym w rozdziale I przedstawiono pojęcie i źródła prawa energetycznego Unii Europejskiej. W tym celu omówiono relację pomiędzy krajowym prawem energetycznym a prawem energetycznym Unii Europejskiej oraz zasady podziału kompetencji w unijnym prawie energetycznym. Przedstawiono również rozwój prawa energetycznego Unii Europejskiej w ujęciu historycznym. W rozdziale II szczegółowej analizie poddano pojęcie interesu publicznego w prawie Unii Europejskiej. W tym celu przedstawiono pokrótce pojęcie interesu publicznego w prawie krajowym, w tym z punktu widzenia prawa administracyjnego gospodarczego, do którego zalicza się prawo energetycz- 1. Por. szerzej T. Skoczny, Energetyka, s. II-710 praz F. Elżanowski, M. Będkowski- Kozioł, T. Skoczny, Polityka energetyczna Unii Europejskiej, [w:] A. Jurkowska, T. Skoczny (red.), Polityki Unii Europejskiej. Polityki sektorów infrastrukturalnych, Warszawa 2010, s XVIII
20 Wstęp ne. Przede wszystkim skupiono się jednak na pojęciu interesu publicznego w świetle swobód rynku wewnętrznego oraz reguł konkurencji. Ponadto, zestawiono pojęcie interesu publicznego z interesem państwa (włączając w to interes innego państwa członkowskiego) oraz interesem unijnym. W rozdziale III przeanalizowano ograniczenia swobód rynku wewnętrznego ze względu na interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej. W konsekwencji, przedstawiono, w jaki sposób swobody rynku wewnętrznego znajdują zastosowanie do sektora energetycznego. W rozważaniach tych uwzględniono również zasady właściwe (specyficzne) dla rynku wewnętrznego energii. Następnie, w sposób szczegółowy przeanalizowano sprawy, w których państwa członkowskie powoływały się na własny interes publiczny, to znaczy bezpieczeństwo publiczne (bezpieczeństwo energetyczne) oraz porządek publiczny (konieczność utrzymywania minimalnych cen energii), w celu usprawiedliwienia odstępstwa od swobody przepływu towarów, swobody przedsiębiorczości oraz swobody przepływu kapitału. Ponadto, omówiono pojęcie interesu publicznego państw członkowskich w świetle zasad rynku wewnętrznego energii. W rozdziale IV przeanalizowano ograniczenia reguł konkurencji ze względu na interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej. W konsekwencji, przedstawiono zastosowanie reguł konkurencji do sektora energetycznego. Następnie w sposób szczegółowy przeanalizowano sprawy, w których państwa członkowskie powoływały się na własny interes publiczny w celu usprawiedliwienia odstępstw od zakazu antykonkurencyjnych praktyk przedsiębiorstw, wpływania na proces fuzji i przejęć pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi, przyznawania rodzimym przedsiębiorstwom pomocy publicznej oraz przyznawania im praw wyłącznych i utrzymywania państwowych monopoli w sektorze energetycznym. Należy podkreślić, że ważną rolę w tych rozważaniach pełniło pojęcie usług w ogólnym interesie gospodarczym. Głównym celem niniejszej książki było przedstawienie problematyki interesu publicznego w prawie energetycznym Unii Europejskiej, a w szczególności udowodnienie, po pierwsze, iż interes publiczny w prawie energetycznym Unii Europejskiej nie ma jednej uniwersalnej definicji, po drugie, że podstawowa funkcja interesu publicznego polega na usprawiedliwieniu derogacji od swobód rynku wewnętrznego lub reguł konkurencji, po trzecie, iż wartością, na którą najczęściej powołują się państwa członkowskie, w celu usprawiedliwienia derogacji od swobód rynku wewnętrznego lub reguł konkurencji, jest konieczność zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego, przy czym wraz z wejściem w życie dyrektyw 2009/72/WE i 2009/73/WE zagadnienie bezpieczeństwa energetycznego jako elementu interesu publicznego zyskało nowy (ponadnarodowy) wymiar, oraz, po czwarte, że mamy do czynienia z postępującą konwergencją derogacji od swobód rynku wewnętrznego oraz reguł konkurencji, co powoduje, iż w przypadku odstępstw od swobód traktatowych XIX
2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Wykaz orzeczeń... XIX Przedmowa... XXIII Przedmowa do 5. wydania... XXIV Z przedmowy do 1. wydania... XXV Część 1. Zagadnienia wprowadzające... 1
Bardziej szczegółowoJerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej:
Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej: uwarunkowania prawne Efektywność energetyczna w budownictwie i przemyśle Wrocław, 14-15 listopada 2012 Zagadnienia Prawo
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Dyrektywa koordynująca procedury. udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi. Michał Jaskólski Martyna Banajska
KOMENTARZ Dyrektywa koordynująca procedury udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi Michał Jaskólski Martyna Banajska WYDANIE 1 Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis treści
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część A. Testy. Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI
Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI Część A. Testy Test 1 1 Odpowiedzi do testu 1 113 Test 2 6 Odpowiedzi do testu 2 115 Test 3 10 Odpowiedzi do testu 3
Bardziej szczegółowoCopyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2011
Recenzenci: prof. dr hab. Władysław Czapliński prof. dr hab. Piotr Hofmański Redakcja i korekta: Grażyna Polkowska-Nowak Projekt okładki: Marta Kurczewska Copyright by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCJA SPORTU W UNII EUROPEJSKIEJ
MONOGRAFIE PRAWNICZE KONSTYTUCJA SPORTU W UNII EUROPEJSKIEJ BEATA RISCHKA-SŁOWIK Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE BEATA RISCHKA-SŁOWIK KONSTYTUCJA SPORTU W UNII EUROPEJSKIEJ Polecamy nasze publikacje:
Bardziej szczegółowoOCHRONA INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ W SEKTORACH ENERGETYKI SIECIOWEJ
MONOGRAFIE PRAWNICZE OCHRONA INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ W SEKTORACH ENERGETYKI SIECIOWEJ TOMASZ DŁUGOSZ Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE TOMASZ DŁUGOSZ OCHRONA INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ W SEKTORACH
Bardziej szczegółowoSpis treści. a. Wstęp B. Dumping socjalny jako przeszkoda w liberalizacji rynku wewnętrznego obawa czy skutek?... 24
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wprowadzenie... XIII XVII XLIII Rozdział I. Rynek wewnętrzny Unii Europejskiej... 1 1. Wstęp... 1 2. Wewnętrzny, wspólny, a może jednolity? Próba usystematyzowania
Bardziej szczegółowoDr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE
Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE GENEZA EWWiS EWEA EWG Kryzys naftowy 1973 r. Bilans energetyczny UE Podstawy traktatowe Art. 194 TFUE 1. W ramach ustanawiania lub funkcjonowania
Bardziej szczegółowo1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE
1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE Prawo podatkowe UE próba definicji Prawo podatkowe UE jest przede wszystkim zbiorem przepisów będących instrumentem realizacji celów Traktatu o funkcjonowaniu
Bardziej szczegółowoPOMOC PAŃSTWA DLA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ
POMOC PAŃSTWA DLA PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ Marcin Stoczkiewicz MONOGRAFIE LEX Warszawa 2011 Spis treści Wykaz skrótów / 15 Przedmowa / 17 Rozdział I Zagadnienia wstępne
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów Bibliografia Wprowadzenie Wstęp Rozdział I. Specyfika podsektora elektroenergetycznego (elektroenergetyki)
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wprowadzenie... XI XVII Wstęp... 1 Rozdział I. Specyfika podsektora elektroenergetycznego (elektroenergetyki)... 17 1. Specyfika energii elektrycznej jako dobra... 17 2.
Bardziej szczegółowoSpis treści Przedmowa Wykaz skrótów Wykaz wykorzystanych aktów prawnych Wykaz wykorzystanych orzeczeń Bibliografia Słowo wstępne
Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz wykorzystanych aktów prawnych... Wykaz wykorzystanych orzeczeń... Bibliografia... XI XIII XIX XXIX XXXI Słowo wstępne... 1 Pomiędzy pięknem a zmysłami (Z. Brodecki)...
Bardziej szczegółowoSpis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś)
Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś) Rozdział I. Geneza i rozwój procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej (Tomasz Sieniow) ı2. PodłoŜe procesów integracyjnych w Europie po II
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX
Wykaz skrótów... XIII Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Prawo Unii Europejskiej jako akademicka dyscyplina prawa... 3 I. Rozwój autonomicznej dyscypliny
Bardziej szczegółowoSpis treści. Str. Nb. Wykaz skrótów... XV Wstęp do piątego wydania... XVII
Wykaz skrótów... XV Wstęp do piątego wydania... XVII Rozdział I. Wprowadzenie... 1 1 1. Pojęcie prawa europejskiego i prawa Unii Europejskiej... 1 1 2. Proces integracji państw europejskich po II wojnie
Bardziej szczegółowoUnia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE)
Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE) Ogólna charakterystyka UE Charakter prawny art. 1 akapit 2 TUE Osobowość prawna art. 47 TUE, art. 216, 221, 335 TFUE
Bardziej szczegółowoTRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ
TUE - Traktat o Unii Europejskiej. TFUE - Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. KPP - Karta praw podstawowych Unii Europejskiej / [redaktor prowadzący Katarzyna Gierłowska]. wyd. 2. Warszawa, cop.
Bardziej szczegółowoIntegracja europejska w okresie przemian. Aspekty ekonomiczne
Jan Barcz Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska Krystyna Michałowska-Gorywoda Integracja europejska w okresie przemian. Aspekty ekonomiczne SPIS TREŚCI Wstęp Wykaz skrótów 1. Pojęcie, formy, efekty i koncepcje
Bardziej szczegółowoStare i nowe podejście legislacyjne do harmonizacji technicznej dla potrzeb wspólnego rynku w Unii Europejskiej
Stare i nowe podejście legislacyjne do harmonizacji technicznej dla potrzeb wspólnego rynku w Unii Europejskiej Wojciech Rzepka Warszawa, 19 marca 2012 r. 1 1. Wprowadzenie - idea wspólnego rynku - fundamenty
Bardziej szczegółowoWERSJE SKONSOLIDOWANE
26.10.2012 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej C 326/1 WERSJE SKONSOLIDOWANE TRAKTATU O UNII EUROPEJSKIEJ I TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ (2012/C 326/01) 26.10.2012 Dziennik Urzędowy Unii
Bardziej szczegółowoWitam serdecznie na cyklu wykładów z podstaw prawa ustrojowego UE.
EUROPEISTYCZNE PODYPLOMOWE STUDIA UNIWERSYTECKIE CENTRUM EUROPEJSKIE UNIWERSYTET WARSZAWSKI EDYCJA XX 2009/2010 DR PATRYCJA DĄBROWSKA WYKŁAD PODSTAWY PRAWA USTROJOWEGO (INSTYTUCJONALNEGO) UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoTRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17
Spis treści TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15 PREAMBUŁA str. 15 TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 TYTUŁ II. Postanowienia o zasadach demokratycznych (art. 9-12)
Bardziej szczegółowoWykaz podstaw prawnych przewidujących stosowanie zwykłej procedury ustawodawczej w traktacie z Lizbony 1
Wykaz podstaw prawnych przewidujących stosowanie zwykłej procedury ustawodawczej w traktacie z Lizbony 1 Niniejszy załącznik zawiera wykaz podstaw prawnych, do których ma zastosowanie zwykła procedura
Bardziej szczegółowoKONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów
KONFERENCJA Infrastruktura wiejska drogą do sukcesu gospodarczego regionów Panel W zgodzie z naturą i kulturą czyli jak skutecznie wspierać rozwój infrastruktury na wsi? Warszawa, 28 października 2010
Bardziej szczegółowoPolska w Onii Europejskiej
A/452928 Polska w Onii Europejskiej - wybrane polityki sektorowe Wydawnictwo SGGW Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 9 1. CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA GOSPODAREK POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ 11 1.1. Dynamika
Bardziej szczegółowoUnit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne
Unit 3-03/09.11.2016 Kompetencje Unii. Zasady strukturalne Fragmenty z podręcznika: Zasady działania UE: pkt 73-74 Zasada przyznania kompetencji (kompetencje wyłączne i dzielone; kompetencje wyraźnie i
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa 31. Uwagi wstępne 32. Przedsiębiorstwo państwowe
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa... 1 31. Uwagi wstępne... 2 I. Przesłanki, zakres i kryteria wyodrębnienia sektora państwowego w gospodarce...
Bardziej szczegółowoTRAKTAT O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ (WYCIĄG)
TRAKTAT O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ (WYCIĄG) Artykuł 37. (dawny art. 31 TWE) 1. Państwa Członkowskie dostosowują monopole państwowe o charakterze handlowym w taki sposób, aby wykluczona była wszelka
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa 31. Uwagi wstępne 32. Przedsiębiorstwo państwowe
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział VI. Państwowy sektor gospodarczy struktura podmiotowa... 1 31. Uwagi wstępne... 2 I. Przesłanki, zakres i kryteria wyodrębnienia sektora państwowego w gospodarce...
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT DLA POSŁÓW
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Prawna 16.6.2011 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW (53/2011) Przedmiot: Uzasadniona opinia włoskiej Izby Deputowanych, dotycząca wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu
Bardziej szczegółowoINTEGRACJA EUROPEJSKA
A 388687 INTEGRACJA EUROPEJSKA Podręcznik,akademicki redakcja naukowa Antoni Marszałek Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 17 Część pierwsza PODSTAWOWE ZASADY INTEGRACJI 23
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM
Przekazanie kompetencji ustawodawczych UE dr Aleksandra Sołtysińska Źródła prawa i procedury prawodawcze UE 1-2 grudnia 2017 roku przyjmowanie aktów prawnych wykonanie aktów prawnych środki proceduralne
Bardziej szczegółowoEuropejski Trybunał Sprawiedliwości
Europejski Trybunał Sprawiedliwości dr hab. Gertruda Uścińska Uniwersytet Warszawski Ekspert krajowy w programie tress (Training and reporting on European Social Security) dotyczącym implementacji przepisów
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów. Wykaz literatury. Ważniejsze strony internetowe. Przedmowa. I. Część ogólna
Wykaz skrótów Wykaz literatury Ważniejsze strony internetowe Przedmowa I. Część ogólna Rozdział I. Rozważania ogólne ő 1. Organizacja międzynarodowa, prawo organizacji międzynarodowych - definicja ő 2.
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. KONKURENCJI
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. KONKURENCJI Bruksela, 25 marca 2019 r. ZAWIADOMIENIE DLA ZAINTERESOWANYCH STRON WYSTĄPIENIE ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA Z UE A PRAWO KONKURENCJI UE W dniu 29 marca
Bardziej szczegółowoPrawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015)
Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015) 1. Sposoby pojmowania terminów: prawo europejskie, prawo wspólnotowe, Prawo Unii Europejskiej. 2. Rada Europy charakter prawny, statutowe cele
Bardziej szczegółowoSpis treści Wstęp Wykaz skrótów Bibliografia Rozdział I. Miejsce ochrony praw autorskich i pokrewnych w prawie Unii Europejskiej
Wstęp... XI Wykaz skrótów... XV Bibliografia... XIX Rozdział I. Miejsce ochrony praw autorskich i pokrewnych w prawie Unii Europejskiej... 1 1. Pojęcie i natura praw autorskich i pokrewnych... 1 I. Pojęcie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII. I. Część ogólna
Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Ważniejsze strony internetowe... XXI Przedmowa...XXIII I. Część ogólna Rozdział I. Rozważania ogólne... 3 1. Organizacja międzynarodowa, prawo organizacji międzynarodowych
Bardziej szczegółowoPRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III
PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III Zagadnienia egzaminacyjne 1. Pojęcie administracji gospodarczej i główne obszary jej działania. 2. Pojęcie prawa gospodarczego. 3. Publiczne prawo gospodarcze
Bardziej szczegółowo1. Ogólne zestawienie informacji o działalności Sądu nowe sprawy, sprawy zakończone, sprawy w toku ( ) 1
. Ogólne zestawienie informacji o działalności u nowe sprawy, sprawy zakończone, sprawy w toku (2005 2009) 200 000 800 600 400 200 0 Nowe sprawy Sprawy zakończone Sprawy w toku Nowe sprawy 469 432 522
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM
Rozwój podstaw traktatowych Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej) do Traktatu z Lizbony Stanisław Biernat Prawo Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony STUDIA PODYPLOMOWE 17 listopada 2017 r. 1951
Bardziej szczegółowoActa Scientifica Academiae Ostroviensis nr 14,
Małgorzata Orłowska "Umowa franchisingu w świetle prawa konkurencji Wspólnoty Europejskiej i polskiego prawa antymonopolowego", E. Wojtaszek-Mik, Toruń 2001 : [recenzja] Acta Scientifica Academiae Ostroviensis
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoAspekt prawny energetyki odnawialnej i energetyki jądrowej
Aspekt prawny energetyki odnawialnej i energetyki jądrowej dr Leszek Karski UKSW/NFOŚiGW Warszawa 2008 r. Transformacja gospodarki na niskoemisyjną Powiązanie polityki środowiskowej z polityką energetyczną
Bardziej szczegółowo3. Rodzaje inwestycji: inwestycje bezpośrednie, pośrednie oraz portfelowe Pojęcie inwestycji w traktatach inwestycyjnych I. Traktaty in
Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Inne źródła... XIX XXI XXVII XLIII LIX LXV Wprowadzenie... 1 1. Inwestycja wprowadzenie pojęcia... 1 2. Niespójność
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT DLA POSŁÓW
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 27.05.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 0436/2012, którą złożył Mark Walker (Wielka Brytania) w sprawie transgranicznego doradztwa prawnego 1.
Bardziej szczegółowoSpis treści. II. Hermeneutyka prawnicza... 2 III. Podsumowanie Z problematyki klauzul generalnych... 7
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz aktów prawnych krajowych... Wykaz aktów prawnych międzynarodowych... Wprowadzenie... XIII XXI LV LIX LXIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Wielość filozofii
Bardziej szczegółowoZARYS EWOLUCJI WSPÓLNEGO RYNKU ENERGII W UNII EUROPEJSKIEJ
Anna Czech Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach ZARYS EWOLUCJI WSPÓLNEGO RYNKU ENERGII W UNII EUROPEJSKIEJ Wprowadzenie Tworzenie Wspólnego Rynku Energii jest dla Unii Europejskiej wielkim wyzwaniem, którego
Bardziej szczegółowoPRAWNA KONCEPCJA ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO
MONOGRAFIE PRAWNICZE PRAWNA KONCEPCJA ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO MAREK SZYDŁO Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAREK SZYDŁO PRAWNA KONCEPCJA ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO Polecamy nasze najnowsze publikacje
Bardziej szczegółowomożliwe nadużywanie pozycji dominującej na rynku zamówień publicznych - zamówienia in-house
możliwe nadużywanie pozycji dominującej na rynku zamówień publicznych - zamówienia in-house dr Wojciech Hartung Stowarzyszenie Prawa Zamówień Publicznych Warszawa, 12 czerwca 2018 r. O czym porozmawiamy?
Bardziej szczegółowoTransfer siedziby spółki w Unii Europejskiej
MONOGRAFIE PRAWNICZE Transfer siedziby spółki w Unii Europejskiej Mirosława Myszke-Nowakowska Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MIROSŁAWA MYSZKE-NOWAKOWSKA TRANSFER SIEDZIBY SPÓŁKI W UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu REGUŁY KONKURENCJI UNII EUROPEJSKIEJ na kierunku Prawo Europejskie
Poznań, dnia 25 września 2017 roku dr Piotr Lissoń Katedra Publicznego Prawa Gospodarczego OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu REGUŁY KONKURENCJI UNII EUROPEJSKIEJ na kierunku Prawo Europejskie
Bardziej szczegółowoPRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III. Zagadnienia egzaminacyjne
PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III Zagadnienia egzaminacyjne 1. Pojęcie administracji gospodarczej i główne obszary jej działania. 2. Pojęcie prawa gospodarczego. 3. Publiczne prawo gospodarcze
Bardziej szczegółowoDostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności
Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności ci Unii Europejskiej dr hab. Diana Pietruch-Reizes, prof. ŚWSZ w Katowicach IX Krajowe FORUM
Bardziej szczegółowoZMOWY PRZETARGOWE W ŚWIETLE PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH ORAZ PRAWA KONKURENCJI
MONOGRAFIE PRAWNICZE ZMOWY PRZETARGOWE W ŚWIETLE PRAWA ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH ORAZ PRAWA KONKURENCJI MAŁGORZATA SIERADZKA Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MAŁGORZATA SIERADZKA ZMOWY PRZETARGOWE
Bardziej szczegółowoPostępowanie cywilne
Kinga Flaga-Gieruszyńska Postępowanie cywilne pytania 7. wydanie REPETYTORIA C H BECK Postępowanie cywilne W sprzedaży: E. Marszałkowska-Krześ (red.) POSTĘPOWANIE CYWILNE, wyd. 2 Podręczniki Prawnicze
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Europejskie prawo podatkowe w systemie prawa Unii Europejskiej
Europejskie prawo podatkowe. Rafał Lipniewicz Głównym celem książki jest przedstawienie podstawowych mechanizmów oddziałujących obecnie na proces tworzenia prawa podatkowego w państwach poprzez prezentację
Bardziej szczegółowoKażde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.
Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Zaznacz państwa członkowskie starej Unii Europejskiej, które nie wprowadziły dotąd
Bardziej szczegółowoMgr Małgorzata Eysymontt POZYCJA INSTYTUCJONALNA URZĘDU WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA.
Mgr Małgorzata Eysymontt POZYCJA INSTYTUCJONALNA URZĘDU WYSOKIEGO PRZEDSTAWICIELA UNII DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Streszczenie Praca doktorska przygotowana pod kierunkiem prof. dr
Bardziej szczegółowoKodeks spółek handlowych. Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r.
KSH Kodeks spółek handlowych Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r. KSH Kodeks spółek handlowych Stan prawny na 21 sierpnia 2018 r. Zamów książkę w księgarni internetowej 7. WYDANIE WARSZAWA 2018 Stan prawny
Bardziej szczegółowoLiczba godzin stacjonarne: Wykłady: 30 Ćwiczenia: 0. niestacjonarne: Wykłady: 18 Ćwiczenia: 0. 1 Znajomość podstawowych zasad konstytucyjnych w Polsce
Karta przedmiotu Wydział: Finansów Kierunek: Prawo I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Nazwa przedmiotu w j. ang. Język prowadzenia przedmiotu Profil przedmiotu Kategoria przedmiotu Typ studiów EUROPEAN
Bardziej szczegółowoEuropejska Inicjatywa Obywatelska. w obronie Małżeństwa i Rodziny. Tytuł przedkładanej inicjatywy obywatelskiej: Europejska Inicjatywa Obywatelska
Europejska Inicjatywa Obywatelska w obronie Małżeństwa i Rodziny I. Proponowany wniosek do Komisji Europejskiej Tytuł przedkładanej inicjatywy obywatelskiej: Europejska Inicjatywa Obywatelska w obronie
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR
5.3.2009 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 61/1 I (Akty przyjęte na mocy Traktatów WE/Euratom, których publikacja jest obowiązkowa) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 169/2009 z dnia 26 lutego
Bardziej szczegółowoProjekt okładki: kwadrans.com. Copyright by Oficyna Wydawnicza UNIMEX Wrocław 2011 ISBN
Projekt okładki: kwadrans.com Teksty orzeczeń ETS dostępne są nieodpłatnie na stronie internetowej Trybunału: www.curia.europa.eu, a wersje ostateczne orzeczeń są publikowane w Zbiorze Orzeczeń Trybunału
Bardziej szczegółowoWniosek DECYZJA RADY
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 14.8.2017 r. COM(2017) 425 final 2017/0191 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie stanowiska, jakie należy przyjąć w imieniu Unii Europejskiej w odniesieniu do wniosków
Bardziej szczegółowoSpis treści. Od redaktorów... 11
Spis treści Od redaktorów......................................................... 11 Maciej Wroński Niemiecka ustawa o płacy minimalnej. Oddziaływanie na branżę transportową następstwa gospodarcze i społeczne.....................................
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Ewa Marcisz. Stan prawny na 28 kwietnia 2014 roku
KOMENTARZ Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Ewa Marcisz W Y DA N I E 2 Stan prawny na 28 kwietnia 2014 roku Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów................................................
Bardziej szczegółowoDZIAŁALNOŚĆ DEWELOPERSKA W PRAKTYCE OBROTU GOSPODARCZEGO
MONOGRAFIE PRAWNICZE DZIAŁALNOŚĆ DEWELOPERSKA W PRAKTYCE OBROTU GOSPODARCZEGO Redakcja: MARIA KRÓLIKOWSKA-OLCZAK ADAM BIERANOWSKI JAKUB JAN ZIĘTY Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE MARIA KRÓLIKOWSKA-OLCZAK,
Bardziej szczegółowoIntegracja europejska
A 395711 Zofia Wysokińska Janina Witkowska Integracja europejska Dostosowania w Polsce w dziedzinie polityk Polskie Wydawnictw Ekonomiczne Warszawa 2004 Spis treści Od Autorów 11 I. Integracja rynków dóbr,
Bardziej szczegółowoRozdział I. Pojęcie i źródła prawa energetycznego Unii Europejskiej
Rozdział I. Pojęcie i źródła prawa energetycznego Unii Europejskiej 1. Zakres przedmiotowy pojęcia prawo energetyczne Unii Europejskiej 1.1. Pojęcie prawa energetycznego Unii Europejskiej Wejście w życie
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe)
załącznik nr 6 Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe) Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia Nazwa w języku angielskim Język wykładowy Ustrój polityczno-prawny w Polsce i UE Legal
Bardziej szczegółowoKryterium podmiotowe w orzecznictwie antymonopolowym Kryterium funkcjonalne - pojęcie działalności gospodarczej
Spis treści: Wstęp Rozdział I Zagadnienia wstępne 1. Konkurencja i jej ochrona w przepisach prawa 2. Polskie i europejskie prawo ochrony konkurencji 3. Cele prawa ochrony konkurencji 4. Treść prawa ochrony
Bardziej szczegółowoWstęp. (w ograniczonym zakresie), a także ulgi i zwolnienia podatkowe. Aktem prawnym, który stanowił podwaliny dla wprowadzenia
Wstęp W końcu lat 60. ubiegłego wieku w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej rozpoczął się proces harmonizacji podatkowej, który miał doprowadzić do opracowania i wdrożenia wspólnego systemu podatku od
Bardziej szczegółowoSystem instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ
System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 1. CHARAKTER PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 2. OSOBOWOŚĆ
Bardziej szczegółowoRaport 3 Koncepcja zmian w unijnej polityce energetycznoklimatycznej oraz proponowane kierunki jej modyfikacji wraz z uzasadnieniem i oceną skutków
Projekt: Opracowanie analiz, materiałów merytorycznych i koncepcji działań mających na celu poprawę warunków rozwoju elektroenergetyki polskiej w tym także poprzez modyfikację unijnej polityki energetyczno-klimatycznej
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
10.11.2015 L 293/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2015/1970 z dnia 8 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
Bardziej szczegółowoSpis treści. Spis treści
Spis treści Spis treści Wprowadzenie... Wykaz skrótów... XI XIX Literatura... XXIII Rozdział I. Ewolucja podstaw prawnych działalności gospodarczej podmiotów zagranicznych w Polsce... 1 1. Zmiany w systemie
Bardziej szczegółowoKOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. na podstawie art. 294 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. dotyczący
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 24.10.2016 r. COM(2016) 691 final 2013/0015 (COD) KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO na podstawie art. 294 ust. 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Bardziej szczegółowoRegulator sektorowy paliw i energii między reglamentacją a promocją rynku. Rozważania na tle orzecznictwa dotyczącego taryf.
Regulator sektorowy paliw i energii między reglamentacją a promocją rynku. Rozważania na tle orzecznictwa dotyczącego taryf dr Zdzisław Muras Łódź, 4 maja 7 r. Z nielicznymi wyjątkami biznesmeni generalnie
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA. Bruksela, dnia 02.V K(2005) 1433
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 02.V.2005. K(2005) 1433 Dotyczy: Pomoc Państwa nr N 603/2004 Polska Program pomocy regionalnej dla przedsiębiorców tworzących nowe miejsca pracy w wyniku realizacji nowej
Bardziej szczegółowoKOMISJA EUROPEJSKA. Pomoc państwa SA (2014/NN) Polska Zwolnienie z akcyzy określonych zastosowań wyrobów gazowych
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 15.10.2014 C(2014) 7282 final WERSJA UPUBLICZNIONA Niniejszy dokument został udostępniony wyłącznie w celach informacyjnych. Przedmiot: Pomoc państwa SA.37320 (2014/NN)
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY. Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności
KOMISJA EUROPEJSKA Strasburg, dnia 11.3.2014 r. COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIK do KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności PL
Bardziej szczegółowoPodstawy prawne odnawialnych źródeł energii i gospodarki odpadami w Polsce
MONOGRAFIE PRAWNICZE Podstawy prawne odnawialnych źródeł energii i gospodarki odpadami w Polsce Anna BohdaN Monika Przybylska Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE ANNA BOHDAN, MONIKA PRZYBYLSKA PODSTAWY
Bardziej szczegółowoEnd of waste, czyli utrata statusu odpadu
W obowiązującej ustawie o odpadach z 14 grudnia 2012 r. zostały określone warunki, w jakich następuje utrata statusu odpadu. Aby tak się stało, muszą być spełnione łącznie 4 wymieniane w przepisach kryteria.
Bardziej szczegółowoPUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE SSP, SNP(W), SNP(Z) Wykaz zagadnień egzaminacyjnych
PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE SSP, SNP(W), SNP(Z) Wykaz zagadnień egzaminacyjnych 1. Pojęcie prawa gospodarczego. 2. Publiczne prawo gospodarcze a prywatne prawo gospodarcze. 3. Publiczne prawo gospodarcze
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział II. Pojęcia związane z dyskryminacją pośrednią i ich regulacja w prawie UE
Spis treści Wykaz skrótów... 11 Wstęp... 13 Rozdział I Pojęcia związane z dyskryminacją pośrednią i ich regulacja w prawie UE 1. Uwagi wstępne... 25 2. Równość... 27 2.1. Koncepcje równości... 27 2.2.
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE)
L 293/6 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2015/1971 z dnia 8 lipca 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 przepisami szczegółowymi dotyczącymi zgłaszania
Bardziej szczegółowoWspólnotowe prawo gospodarcze
STUDIA PRAWNICZE Wspólnotowe prawo gospodarcze Tom I Swobody rynku wewnętrznego Aleksander Cieśliński 2. wydanie C.H.BECK STUDIA PRAWNICZE Wspólnotowe prawo gospodarcze Swobody rynku wewnętrznego W sprzedaży:
Bardziej szczegółowoSpis treści Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz raportów, sprawozdań, uzasadnień i innych oficjalnych dokumentów... Wykaz artykułów prasowych i
Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz raportów, sprawozdań, uzasadnień i innych oficjalnych dokumentów... Wykaz artykułów prasowych i źródeł internetowych... Wprowadzenie... XVII XXI XXXIX XLIII XLV
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Wykaz najważniejszej literatury... XVII. Przedmowa...
Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XVII Przedmowa... XIX Rozdział I. Co to jest publiczne prawo gospodarcze?... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Publiczne prawo... 2 3. gospodarcze... 3
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów Czasopisma i inne publikatory... 7 Źródła prawa... 7 Inne skróty... 9
Spis treści Wykaz skrótów Czasopisma i inne publikatory.......................................... 7 Źródła prawa........................................................ 7 Inne skróty..........................................................
Bardziej szczegółowoKluczowe problemy prawa energetycznego
Kluczowe problemy prawa energetycznego Dr Michał Będkowski-Kozioł, LL.M.Eur.Int. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; Kancelaria Kochański, Zięba, Rapala
Bardziej szczegółowoSpis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE
Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE ROZDZIAŁ I. GENEZA I ROZWÓJ INSTYTUCJONALNY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. OD TRAKTATU PARYSKIEGO PO TRAKTAT Z LIZBONY 2.Sytuacja gospodarcza
Bardziej szczegółowoDo druku nr 162. Warszawa, 7 stycznia 2016 r. BAS-W APEiM-15/16. Pan Marek Kuchemski
Do druku nr 162 ł:utlypospoutfl POtSKif/ BIURO ANALIZ SEJMOWYCH KANCELARII SEJMU BAS-W APEiM-15/16 Warszawa, 7 stycznia 2016 r. Pan Marek Kuchemski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia w sprawie
Bardziej szczegółowokodeks spółek handlowych
kodeks spółek handlowych TEKSTY USTAW 6. WYDANIE kodeks spółek handlowych TEKSTY USTAW Zamów książkę w księgarni internetowej 6. WYDANIE Stan prawny na 7 września 2017 r. Wydawca Małgorzata Stańczak Redaktor
Bardziej szczegółowoSpis treści. III. Koncepcja powściągliwego stosowania klauzuli porządku. publicznego na przykładzie rozwodów przez odrzucenie (talak)...
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz orzecznictwa... Wprowadzenie... XIII XXXI LV LXVII Rozdział I. Pojęcie klauzuli porządku publicznego, jej rozwój i rola we współczesnym prywatnoprawnym obrocie międzynarodowym...
Bardziej szczegółowoKatarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe. Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87
Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności prawa a derywacyjne argumenty systemowe Studenckie Zeszyty Naukowe 9/13, 84-87 2006 Katarzyna Wojewoda-Buraczyńska Koncepcja multicentryczności
Bardziej szczegółowoKoncepcje Komisji Europejskiej wdrażania funduszy po 2013 roku. regionalnego, 7 listopada, 2011
Koncepcje Komisji Europejskiej wdrażania funduszy po 2013 roku Zespół ds. opracowania ramowego zintegrowanego programu regionalnego, 7 listopada, 2011 Cele bieżącej i przyszłej polityki: Nowa Polityka
Bardziej szczegółowo