3. Rodzaje inwestycji: inwestycje bezpośrednie, pośrednie oraz portfelowe Pojęcie inwestycji w traktatach inwestycyjnych I. Traktaty in

Transkrypt

1 Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Inne źródła... XIX XXI XXVII XLIII LIX LXV Wprowadzenie Inwestycja wprowadzenie pojęcia Niespójność interpretacji pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym Cel pracy Ramy tematu pracy Zastosowane metody badawcze Konstrukcja pracy Objaśnienie wyrażeń zawartych w pracy Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające Charakterystyka międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego I. Międzynarodowy arbitraż inwestycyjny wprowadzenie pojęcia II. Cechy charakteryzujące międzynarodowy arbitraż inwestycyjny III. Międzynarodowy arbitraż inwestycyjny jako narzędzie odpolitycznienia sporów inwestycyjnych IV. Odróżnienie międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego od arbitrażu handlowego Geneza pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym I. Początki międzynarodowoprawnej ochrony inwestycji zagranicznych II. Pojawienie się BITów III. Zawarcie Konwencji ICSID IV. Podsumowanie VII

2 3. Rodzaje inwestycji: inwestycje bezpośrednie, pośrednie oraz portfelowe Pojęcie inwestycji w traktatach inwestycyjnych I. Traktaty inwestycyjne wprowadzenie II. Definicje inwestycji w traktatach inwestycyjnych Otwarte definicje inwestycji Zamknięte definicje inwestycji Dodatkowe zawężenia definicji inwestycji A. Cyrkularny charakter definicji B. Odwołania do cech charakteryzujących inwestycje C. Wykluczenie określonych aktywów z zakresu definicji inwestycji D. Ograniczenia dotyczące sposobów dokonywania inwestycji Funkcja, jaką pełni pojęcie inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym I. Wyznaczenie zakresu jurysdykcji trybunału arbitrażowego II. Wyznaczenie zakresu zastosowania materialnoprawnych standardów ochrony inwestora III. Ocena charakteru funkcji, jaką pełni pojęcie inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym Kontradyktoryjny charakter pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym I. Sposoby definiowania pojęcia inwestycji w nowo zawieranych traktatach inwestycyjnych II. Quid pro quo międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego III. Kryzys legitymacji międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego Zjawisko kryzysu legitymacji międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego Powiązanie źródeł kryzysu legitymacji międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego z rozumieniem pojęcia inwestycji A. Społeczny odbiór wzrostu popularności międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego B. Niespójność orzecznictwa arbitrażowego C. Wzrost liczby inwestycji oraz zmiana charakteru inwestowania D. Brak uwzględnienia kompetencji regulacyjnych państw przyjmujących inwestycje VIII

3 E. Kryzys finansów publicznych oraz procesy restrukturyzacji długów zagranicznych państw IV. Podsumowanie Rozdział II. Obiektywizacja znaczenia pojęcia inwestycji Wstęp Obiektywizacja znaczenia pojęcia inwestycji w arbitrażu ICSID I. Historia negocjacji tekstu Konwencji ICSID II. Praktyka stosowania Konwencji ICSID do czasu wydania orzeczenia w sprawie Salini III. Recepcja orzeczenia w sprawie Salini stanowisko obiektywne oraz subiektywne Stanowisko obiektywne A. Uzasadnienie dla stanowiska obiektywnego B. Podwójny test istnienia inwestycji C. Odmiany stanowiska obiektywnego a. Podejście jurysdykcyjne b. Podejście typologiczne c. Podejście intuicyjne d. Podejście odwołujące się do granic zewnętrznych pojęcia inwestycji Stanowisko subiektywne IV. Próba uogólnienia dotychczasowej praktyki orzeczniczej trybunałów arbitrażowych ICSID Obiektywizacja znaczenia pojęcia inwestycji w arbitrażu spoza ICSID I. Stosowanie testu istnienia inwestycji w arbitrażu spoza ICSID Stosowanie testu istnienia inwestycji w przypadkach nietypowych Stosowanie testu istnienia inwestycji na wniosek stron postępowania arbitrażowego Podsumowanie II. Prawno-ekonomiczne rozumienie pojęcia inwestycji w arbitrażu spoza ICSID III. Podsumowanie Czynniki wpływające na obiektywizację znaczenia pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym I. Definicje inwestycji zawarte w traktatach inwestycyjnych II. Stany faktyczne spraw arbitrażowych Podsumowanie Rozdział III. Prawno-ekonomiczne rozumienie pojęcia inwestycji IX

4 1. Wstęp Koncepcje dotyczące prawno-ekonomicznego rozumienia pojęcia inwestycji Inwestycja jako zbiór aktywów I. Tłumaczenie na język polski pojęcia asset II. Ekonomiczny oraz prawny charakter aktywów III. Charakterystyka rozumienia inwestycji jako aktywów Inwestycja jako proces ekonomiczny I. Cel procesu inwestowania II. Etapy procesu inwestowania III. Wymóg zainwestowania środków wykorzystanych do dokonania inwestycji IV. Zagraniczne pochodzenie środków wykorzystanych do dokonania inwestycji V. Powiązanie środków wykorzystanych do dokonania inwestycji z osobą inwestora VI. Powiązanie procesu inwestowania z osobą inwestora VII. Powiązanie inwestycji z terytorium państwa przyjmującego VIII. Podsumowanie Inwestycja jako zorganizowana całość gospodarcza I. Wstęp II. Inwestycja jako kompleksowy proces ekonomiczny III. Inwestycja jako zbiór uprawnień IV. Stopień powiązania poszczególnych elementów inwestycji Rozumienie inwestycji jako przedsięwzięcia składającego się z jednorodnych elementów Rozumienie inwestycji jako przedsięwzięcia składającego się ze zróżnicowanych elementów V. Podsumowanie Inwestycja jako wartość o charakterze ekonomicznym I. Wstęp II. Ekonomiczne oraz prawne nośniki wartości inwestycji III. Wymóg istotności inwestycji Inwestycja jako prawa I. Podstawa traktatowa rozumienia inwestycji jako praw II. Charakterystyka rozumienia inwestycji jako praw Wyłącznie prawna kwalifikacja inwestycji Odróżnienie istoty inwestycji od formy prawnej jaką przybiera Zmiana formy prawnej inwestycji A. Wstęp X

5 B. Zmieniona forma prawna inwestycji jako element zorganizowanej całości gospodarczej C. Zmiana formy prawnej inwestycji jako etap procesu ekonomicznego D. Tożsamość inwestycji III. Podsumowanie Zagadnienia łączące w sobie ekonomiczne oraz prawne rozumienie pojęcia inwestycji I. Wydatki poprzedzające dokonanie inwestycji Ekonomiczna kwalifikacja wydatków poprzedzających dokonanie inwestycji Wydatki poprzedzające inwestycję, która nie została dokonana Wydatki poprzedzające inwestycję, która została dokonana II. Transakcje handlowe Wstęp Kwalifikacja transakcji handlowych jako inwestycji w praktyce międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego Charakterystyka transakcji handlowych umożliwiająca ich kwalifikację jako inwestycji A. Stopień złożoności przedsięwzięcia B. Utworzenie ekonomicznej wartości C. Powtarzalny charakter przedsięwzięcia III. Prawno-ekonomiczna kwalifikacja wydatków poprzedzających dokonanie inwestycji oraz transakcji handlowych jako inwestycji Podsumowanie Rozdział IV. Cechy charakteryzujące inwestycje Wstęp Wkład w inwestycję I. Wstęp II. Rodzaje wkładów w inwestycję III. Porównanie wartości wkładu w inwestycję z wartością inwestycji IV. Kryteria oceny dokonania wkładu w inwestycje V. Wymóg istotności wkładu w inwestycję VI. Powiązanie wkładu w inwestycję z pozostałymi cechami inwestycji VII. Podsumowanie Czas trwania inwestycji XI

6 I. Minimalny czas trwania inwestycji II. Interpretacja czasu trwania inwestycji poprzez odniesienie do zwykłego znaczenia pojęcia inwestycji III. Interpretacja czasu trwania inwestycji poprzez odniesienie do pozostałych cech charakteryzujących inwestycje IV. Interpretacja czasu trwania inwestycji poprzez porównanie inwestycji z przedsięwzięciami o krótkim czasie trwania V. Wstrzymanie oraz przedwczesne zakończenie inwestycji VI. Przedłużenie czasu trwania inwestycji VII. Podsumowanie Ryzyko inwestycyjne I. Wstęp II. Podmiotowy aspekt ryzyka inwestycyjnego III. Przedmiotowy aspekt ryzyka inwestycyjnego Pośrednia kwalifikacja ryzyka inwestycyjnego Ryzyko ekonomiczne i handlowe Ilościowy oraz jakościowy aspekt ryzyka inwestycyjnego Ryzyko polityczne IV. Podsumowanie Przyczynienie się inwestycji do rozwoju gospodarczego państwa przyjmującego I. Wstęp II. Geneza wymogu przyczynienia się inwestycji do rozwoju gospodarczego państwa przyjmującego III. Zastosowanie wymogu przyczynienia się inwestycji do rozwoju gospodarczego państwa przyjmującego w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym IV. Treść wymogu przyczynienia się inwestycji do rozwoju gospodarczego państwa przyjmującego Kryteria uznania inwestycji za przyczyniającą się do rozwoju gospodarczego Próby zdefiniowania pojęcia rozwoju gospodarczego Stopień, w jakim inwestycja przyczynia się do rozwoju gospodarczego Okoliczności pozaekonomiczne jako element oceny stopnia przyczynienia się inwestycji do rozwoju gospodarczego Rzeczywisty lub potencjalny charakter przyczynienia się inwestycji do rozwoju gospodarczego Interes państwa w określaniu inwestycji przyczyniających się do rozwoju gospodarczego XII

7 V. Relacja z pozostałymi cechami charakteryzującymi inwestycje VI. Podsumowanie Zysk z inwestycji I. Wstęp II. Treść wymogu zysku z inwestycji Regularność zysku z inwestycji Oczekiwanie ekonomicznego zwrotu z inwestycji III. Podsumowanie ekonomiczna racjonalność inwestycji Podsumowanie Rozdział V. Prawo właściwe dla jurysdykcji trybunału arbitrażowego w zakresie odnoszącym się do przesłanki istnienia inwestycji Wstęp Zagadnienie dopuszczalności uznawania międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego za reżim zamknięty prawa międzynarodowego I. Argumenty na rzecz uznania międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego za reżim zamknięty prawa międzynarodowego II. Stopień powiązania międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego z prawem międzynarodowym publicznym Relacja pomiędzy międzynarodowym arbitrażem inwestycyjnym a ochroną dyplomatyczną Zagadnienie dopuszczalności stosowania w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym zasady wyczerpania środków wewnętrznych Zagadnienie dopuszczalności stosowania w arbitrażu inwestycyjnym reguł dotyczących odpowiedzialności państw za akty międzynarodowo bezprawne Podsumowanie cechy autonomizujące arbitraż inwestycyjny III. Argumenty przeciwko uznaniu międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego za reżim zamknięty prawa międzynarodowego IV. Podsumowanie Reżim prawny jurysdykcji trybunału arbitrażowego w arbitrażu traktatowym I. Zasada wyłączności traktatu inwestycyjnego uzupełnianego właściwą podstawą proceduralną jako źródła jurysdykcji trybunału arbitrażowego XIII

8 II. Zagadnienie dopuszczalności uzupełnienia źródeł jurysdykcji trybunału arbitrażowego Zagadnienie dopuszczalności stosowania prawa krajowego do oceny istnienia inwestycji jako przesłanki jurysdykcji trybunału arbitrażowego I. Wstęp II. Koncepcja stosowania prawa krajowego wyłącznie jako elementu stanu faktycznego sprawy arbitrażowej III. Koncepcja stosowania prawa krajowego jako prawa właściwego do oceny istnienia inwestycji IV. Badanie zgodności inwestycji z prawem krajowym jako kwestia wstępna jurysdykcji trybunału arbitrażowego V. Treść wymogu zgodności inwestycji z prawem krajowym Niezgodne z prawem krajowym działania inwestora niedotyczące istoty inwestycji jako pozostające poza zakresem wymogu zgodności inwestycji z prawem krajowym Niezgodność z prawem krajowym dotycząca istoty inwestycji jako naruszenie wymogu zgodności inwestycji z prawem krajowym Podsumowanie VI. Problematyka kolizyjnoprawna stosowania prawa krajowego w ramach wymogu zgodności inwestycji z prawem krajowym 296 VII. Podsumowanie Zagadnienie dopuszczalności stosowania umów inwestycyjnych do oceny istnienia inwestycji jako przesłanki jurysdykcji trybunału arbitrażowego I. Wstęp II. Charakterystyka umów inwestycyjnych III. Zagadnienie dopuszczalności podnoszenia w arbitrażu traktatowym roszczeń wynikających z umowy inwestycyjnej a zagadnienie istnienia inwestycji Umiędzynarodowienie umów inwestycyjnych w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym Szerokie klauzule rozstrzygania sporów inwestycyjnych Klauzule parasolowe Zakres powiązania z inwestycją roszczenia inwestora opartego na szerokiej klauzuli rozstrzygania sporów inwestycyjnych oraz klauzuli parasolowej IV. Podsumowanie XIV

9 6. Zagadnienie dopuszczalności stosowania zwyczajowego prawa międzynarodowego do oceny istnienia inwestycji jako przesłanki jurysdykcji trybunału arbitrażowego I. Charakterystyka zwyczajowego prawa międzynarodowego II. Zagadnienie dopuszczalności uznawania BITów za źródło praktyki prowadzącej do wykształcenia prawa zwyczajowego, dotyczącego przesłanki istnienia inwestycji III. Zagadnienie dopuszczalności uznawania Konwencji ICSID za źródło praktyki prowadzącej do wykształcenia prawa zwyczajowego, dotyczącego przesłanki istnienia inwestycji IV. Zagadnienie dopuszczalności uznawania orzecznictwa arbitrażowego za źródło praktyki prowadzącej do wykształcenia prawa zwyczajowego, dotyczącego przesłanki istnienia inwestycji Podsumowanie Rozdział VI. Źródła interpretacji pojęcia inwestycji Wstęp Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle reguł interpretacji traktatów I. Wstęp II. Interpretacja traktatów wprowadzenie III. Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle reguł interpretacji wyrażonych w Konwencji wiedeńskiej Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle reguły ogólnej z art. 31 Konwencji wiedeńskiej A. Zwykłe znaczenie pojęcia inwestycji a. Treść reguły interpretacji odwołującej się do zwykłego znaczenia pojęcia użytego w traktacie b. Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle zwykłego znaczenia tego pojęcia c. Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle zwykłego znaczenia pojęć, których używa definicja inwestycji w traktacie inwestycyjnym B. Kontekst C. Przedmiot i cel traktatu D. Elementy, które należy brać pod uwagę łącznie z kontekstem a. Każde późniejsze porozumienie między stronami, dotyczące interpretacji traktatu lub stosowania jego postanowień XV

10 b. Każda późniejsza praktyka stosowania traktatu, ustanawiająca porozumienie stron co do jego interpretacji c. Wszelkie odpowiednie normy prawa międzynarodowego, mające zastosowanie w stosunkach między stronami E. Specjalne znaczenie pojęcia inwestycji Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle uzupełniających środków interpretacji IV. Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle zwyczajowych reguł interpretacji, nieujętych w Konwencji wiedeńskiej V. Podsumowanie Interpretacja pojęcia inwestycji w świetle orzecznictwa arbitrażowego I. Wstęp II. Problematyka prawotwórczej roli orzeczeń sądów i trybunałów międzynarodowych w prawie międzynarodowym publicznym III. Uzasadnienie dla wykorzystywania dotychczasowego orzecznictwa w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym. 355 IV. Odwołania do dotychczasowego orzecznictwa w kontekście quid pro quo międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego V. Brak mocy wiążącej orzeczeń w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym VI. Charakterystyka odwołań do dotychczasowego orzecznictwa w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym orzeczenia arbitrażowe jako precedensy de facto VII. Odwołania do dotychczasowego orzecznictwa w kontekście interpretacji pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym Wstęp Ocena dopuszczalności uznawania testu Salini za precedens de facto Ocena dopuszczalności uznawania koncepcji składających się na prawno-ekonomiczne rozumienie pojęcia inwestycji za precedensy de facto VIII. Podsumowanie Podsumowanie Zakończenie XVI

11 1. Brak możliwości przyjęcia zobiektywizowanego standardu interpretacji pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym Własna propozycja zobiektywizowanego standardu interpretacji pojęcia inwestycji w międzynarodowym arbitrażu inwestycyjnym na podstawie metody typologicznej Indeks rzeczowy XVII