Kluczowe problemy prawa energetycznego

Transkrypt

1 Kluczowe problemy prawa energetycznego Dr Michał Będkowski-Kozioł, LL.M.Eur.Int. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; Kancelaria Kochański, Zięba, Rapala i Partnerzy, Warszawa

2 Specyfika funkcjonowania sektora energetycznego Zaopatrzenie w paliwa i energię jako podstawa funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa Bezpieczeństwo zaopatrzenia w paliwa i energię Koszty zaopatrzenia w paliwa i energię Zaopatrzenie w paliwa i energię a oddziaływanie na środowisko: ochrona zasobów naturalnych ochrona przed szkodliwymi emisjami do środowiska ochrona klimatu

3 Energetyka jako przedmiot regulacji prawnej Energetyka jako system Energetyka sieciowa Sektor paliwowo-surowcowy Pojęcie prawa energetycznego Prawo energetyczne w znaczeniu szerokim Prawo energetyczne w znaczeniu wąskim

4 Ewolucja prawnej regulacji sektora energetycznego Paradygmat monopolu ( monopol naturalny ) Liberalizacja (De-)regulacja (Re-)regulacja Regulacja sektorów infrastrukturalnych jako nowa funkcja administracji gospodarczej

5 Teoretyczne podstawy regulacji sektorów infrastrukturalnych Koncepcja regulacji zdezintegrowanej (disaggregierter Regulierungsansatz der Netzökonomie Günter Knieps) Doktryna essential facilities

6 Geneza regulacji prawnej sektora energetycznego na poziomie UE Prawo pierwotne Prawo wtórne: I pakiet energetyczny: dyr. 96/92/WE; dyr. 98/30/WE II pakiet energetyczny: dyr. 2003/54/WE; dyr. 2003/55/WE; rozp. (WE) 1228/2003; rozp. (WE) 1775/2005 III pakiet energetyczny: dyr. 2009/72/WE; dyr. 2003/73/WE; rozp. (WE) 713/2009; rozp. (WE) 714/2009; rozp. (WE) 715/2009 Pozostałe akty m.in. bezpieczeństwo dostaw gazu: dyr. 2004/67/WE; rozp. (UE) 994/2010; kogeneracja: dyr. 2004/8/WE; odnawialne źródła energii: pierwotnie dyr. 2001/77/WE (OZE) oraz 2003/30/WE (biopaliwa i inne paliwa odnawialne); obecnie dyr. 2009/28/WE

7 Regulacja prawna sektora energetycznego na poziomie krajowym Ustawa z r. Prawo energetyczne Akty wykonawcze Ustawa z r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej Ustawa z r. o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym (istotna dla podmiotów zajmujących się obrotem gazem ziemnym)

8 Cele regulacji prawa energetycznego art. 1 ust. 2 u.p.e. Tworzenie warunków do zapewnienia zrównoważonego rozwoju kraju (1) Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego (2) Zapewnienie oszczędnego i racjonalnego użytkowania paliw i energii (1) Rozwój konkurencji (3) Przeciwdziałanie negatywnym skutkom naturalnych monopoli (3) Uwzględnienie wymogów ochrony środowiska (4) Uwzględnienie zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych (5) Równoważenie interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii (6) Komplementarność a konflikty celów regulacji

9 Zasadnicze obszary regulacji sektora energetycznego Dostęp do rynku Dostęp do infrastruktury Regulacja taryf Obowiązki operatorów infrastruktury Obowiązki pozostałych przedsiębiorstw energetycznych Planowanie rozwoju infrastruktury Pozycja odbiorców na rynku konkurencyjnym Wsparcie produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz w wysokosprawnej kogeneracji

10 Dostęp do rynku Zakres obowiązku koncesyjnego art. 32 u.p.e. Przesłanki udzielenia koncesji art. 33, art. 38 Cofnięcie lub zmiana koncesji art. 41 u.p.e. Promesa koncesji art. 43 u.p.e. Przymus prowadzenia działalności gospodarczej art. 44 u.p.e.

11 Dostęp do infrastruktury I. Third Party Access Zakres przedmiotowy art. 4 ust. 2 (sieci), 4c (magazyny gazu), 4d (gazociągi kopalnianie), 4e (instalacje LNG) u.p.e. Przesłanki legitymowanej odmowy (art. 4f u.p.e. ogólne + negatywna klauzula wzajemności, 4h u.p.e. take-or-pay, 4i u.p.e. nowa infrastrkutra gazowa ) Obowiązki związane z odmową świadczenia usług dostępu art. 4g u.p.e. II. Przyłączanie do sieci wyrok ETS Sabatasuakas i in. art. 7-7b u.p.e. Rozstrzyganie sporów: art. 8

12 Regulacja taryf Zakres podmiotowy obowiązku sporządzania taryf art. 45 u.p.e. Zasady kalkulacji taryf - art. 45 u.p.e. Obowiązek przedstawiania taryf do zatwierdzenia Prezesowi URE art. 47 u.p.e. metodologia (art. 47 ust. 2e u.p.e.) Zwolnienie z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia (art. 49 u.p.e.) *** Obowiązek sprzedaży energii elektrycznej poprzez giełdę art. 49a u.p.e.

13 Obowiązki operatorów infrastrktury Utrzymywanie zdolności infrastruktury do realizacji zaopatrzenia w paliwa i energię w sposób ciągły i niezawodny art. 4 ust. 1 u.p.e. GAZOWNICTWO: Szczegółowe obowiązki OSP, OSD, OSM, OSLNG, OSx art. 9c ust. 1 u.p.e. EELKTROENERGETYKA: Szczegółowe obowiązki OSP, OSD, Osx art. 9c ust. 2 i 3 u.p.e. Instrumenty regulacji działalności operatorów: Unbundling art. 9d u.p.e. Regulacja Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci art. 9g u.p.e. Wyznaczenie operatorów art. 9h u.p.e.

14 Planowanie rozwoju infrastruktury Plany przedsiębiorstw energetycznych art. 16 u.p.e. Planowanie ma poziomie samorządu terytorialnego: Założenia do gminnego planu zaopatrzenia art. 19 u.p.e. Gminny plan zaopatrzenia art. 20 u.p.e. Problematyka uchwały rady gminy z art. 20 ust. 6 u.p.e.

15 Pozycja odbiorców Prawo wyboru sprzedawcy paliw i energii art. 4j u.p.e. Ochrona przed wstrzymaniem dostaw paliw i energii art. 6 ust. 3a u.p.e.; art. 6a u.p.e. Instytucja sprzedawcy z urzędu obowiązki: art. 5a, wyznaczenie: art. 9i u.p.e.

16 Wsparcie produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych oraz w wysokosprawnej kogeneracji Obowiązek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi URE tzw. świadectw pochodzenia art. 9a ust. 1 i 8 u.p.e. art. 9e i art. 9l u.p.e. Obowiązek zakupu energii z OZE sprzedawca z urzędu art. 9a ust. 6 u.p.e.

17 Projekty trójpaku energetycznego Przyczyny reformy Dotychczasowy przebieg prac Założenia i cele reformy Podstawowe zmiany

18 Dziękuję za uwagę Dr Michał Będkowski-Kozioł, LL.M.Eur.Int. p.o. Kierownika Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego, WPiA UKSW w Warszawie m.bedkowski.koziol@uksw.edu.pl Partner, Kierownik Departamentu Prawa Konkurencji i Antymonopolowego, Kochański, Zięba, Rapala i Partnerzy, Warszawa m.bedkowski-koziol@kochanski.pl