Teatr Grodzki przełamać niepełnosprawność

Transkrypt

1 Teatr Grodzki przełamać niepełnosprawność Osoby niepełnosprawne, ze schorzeniami psychicznymi, trudna młodzież, leczący się uzależnieni to dla nich i z nimi powstało ponad 10 lat temu Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki. Jego działalność nie polega jednak tylko na organizowaniu zajęć rehabilitacyjnych i readaptacyjnych, ale także na przystosowaniu podopiecznych do pracy i stworzeniu im możliwości zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Zaczynają od pracy w drukarni i introligatorni.

2 informacje ogólne Kontekst/tło/historia nazwa przedsięwzięcia Zakład Introligatorsko-Drukarski Stowarzyszenia Teatr Grodzki cele/misja Aktywizacja społeczna i zawodowa osób z niepełnosprawnością działalność Działalność drukarska, introligatorska, stolarska, krawiecka, działalność w dziedzinie sztuki użytkowej, umożliwiająca niepełnosprawnym rehabilitację i pracę forma prawna Zakład aktywności zawodowej i warsztat terapii zajęciowej, założone przez stowarzyszenie prowadzące działalność gospodarczą dane teleadresowe Zakład Introligatorsko-Drukarski Stowarzyszenia Teatr Grodzki Bielsko-Biała, ul. Sempołowskiej 13 tel: , biuro@teatrgrodzki.pl zaz@teatrgrodzki.pl osoba do kontaktu Jan Chmiel dyrektor stowarzyszenia rozpoczęcie działalności 2004 rok Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki zostało założone w 1999 roku przez ludzi związanych ze środowiskiem teatralnym w Bielsku-Białej aktorów, muzyków, pedagogów. Od początku w warsztatach teatralnych prowadzonych przez stowarzyszenie uczestniczyły osoby niepełnosprawne, trudna młodzież, leczący się narkomani i alkoholicy. Dla nich wszystkich kontakt ze sztuką był terapią, przygodą życia, radością z odkrycia talentów, których u siebie nie podejrzewali. Stowarzyszenie nie poprzestało jednak na tym: utworzyło warsztat terapii zajęciowej (WTZ), w którym osoby niepełnosprawne uczą się introligatorstwa, krawiectwa, scenografii, stolarki, sztuki użytkowej, dziennikarstwa i prowadzenia gospodarstwa domowego. Potem powstał zakład aktywności zawodowej (ZAZ) o profilu drukarsko-introligatorskim, powiązany z WTZ część podopiecznych WTZ znalazło zatrudnienie w ZAZ. W 2008 roku stowarzyszenie powołało drugi ZAZ Ośrodek Rehabilitacyjno- Szkoleniowo-Wypoczynkowy w Lalikach. Dyrektor zakładu Marcin Słonka

3 Działalność Działalność Stowarzyszenia Teatr Grodzki to wielorako rozumiane wsparcie niepełnosprawnych i pomoc w poprawie jakości ich życia. W związku z ogólnymi założeniami przyjętymi przez redakcję Atlasu podstawowym obszarem, opisanym w tym rozdziale jest funkcjonowanie drukarni jako podmiotu ekonomii społecznej, oferującego pracę niepełnosprawnym. Pozostałą działalność przedstawiono w następnym rozdziale (działalność pozostała). Działalność drukarni, prowadzonej w formie zakładu aktywności zawodowej (powołanego przez stowarzyszenie), umożliwia ścisła współpraca z warsztatem terapii zajęciowej. To powiązanie tak tłumaczy Jan Chmiel, dyrektor stowarzyszenia: WTZ ma sens tylko wtedy, gdy jest sprzężony z ZAZ lub innym podmiotem gospodarki rynkowej, inaczej zaczyna być martwy, bowiem nie stwarza podopiecznym możliwości zaistnienia, choćby ograniczonego, na otwartym rynku pracy. W ZAZ mogą Działalność główna ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski WTZ oni zweryfikować nabyte umiejętności i pójść dalej, bo ZAZ też nie jest miejscem docelowym, a tylko kolejnym etapem na drodze do rynku pracy. 1. Warsztat Terapii Zajęciowej Jesteś Potrzebny Został utworzony przez stowarzyszenie Teatr Grodzki w 2004 roku. Są dwa modele WTZ: jeden, który nie ma sensu, to przechowalnia mówi Jan Chmiel. Drugi to miejsce aktywizacji, rozwijania zdolności, rehabilitacji społecznej. Przed utworzeniem WTZ stowarzyszenie prowadziło program pilotażowy: chcieliśmy sprawdzić, czy podopieczni podołają zajęciom warsztatowym, które pomogą ich zbliżyć do otwartego rynku pracy. Utworzyliśmy pracownie: introligatorską i drukarską. Projekt się sprawdził. Głównym celem WTZ jest terapia poprzez sztukę i do tej koncepcji dopasowane są pracownie: krawiecka szyje kostiumy, stolarska przygotowuje scenografię, pracownia sztuki użytkowej rekwizyty. Ponadto jest pracownia dziennikarska Działalność pozostała warsztaty teatralne szkolenia ZAZ Ośrodek Laliki Programy i imprezy oraz sztuki kulinarnej. Z czasem pracownia stolarska połączyła się z introligatorską, co umożliwiło podopiecznym zdobywanie umiejętności, dzięki którym mogli oni przechodzić o stopień wyżej, czyli do Zakładu Introligatorsko-Drukarskiego, działającego w formie ZAZ. W pracowni sztuki kulinarnej dodano zajęcia związane z gospodarstwem domowym oraz dbałością o otoczenie. Myślimy o zwiększeniu liczby pracowni o np. pracownię handlu. Przecież wiele osób niepełnosprawnych mogłoby być zatrudnionych w handlu na otwartym rynku pracy, np. jako pomocnicy sprzedawcy czy magazyniera opowiada Jan Chmiel. Z WTZ do ZAZ przeszły dwie osoby (czyli 5 proc. uczestników warsztatu) To niewiele mówi Jan Chmiel ale taka sytuacja wynika ze ścisłej specjalizacji naszego ZAZ. Myślę, że gdyby ZAZ specjalizował się np. w gastronomii, mógłby przejąć od WTZ więcej pracowników, niż w przypadku introligatorni czy drukarni. Przed powstaniem WTZ rozpowszechniono informację o naborze w instytucjach, które statutowo zajmują się osobami z niepełnosprawnością, m.in. w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej (MOPS), Powiatowym Urzędzie Pracy (PUP), bielskich przychodniach. W zajęciach WTZ bierze obecnie udział 30 osób z różnym rodzajem niepełnosprawności. Instruktorami są m.in.: terapeuci, zawodowi aktorzy, dziennikarze, introligatorzy, plastycy, pedagodzy. Uczestnicy warsztatów otrzymują ok. 70 zł miesięcznie tzw. funduszu na trening ekonomiczny ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

4 Działalność 2. Zakład Aktywności Zawodowej Zakład Introligatorsko-Drukarski Został utworzony w 2004 roku przez Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki. Składa się z trzech pracowni: Pracownia grafiki komputerowej przygotowanie do druku (czyli skład komputerowy, opracowanie szaty graficznej projektu, bezpośrednia realizacja zamówień), druk cyfrowy (druk wizytówek, papieru firmowego, kalendarzy, recept, pocztówek, folderów itp.). Pracownia drukarska druk offsetowy (druk gazet, plakatów, książek itp.). Pracownia introligatorska wyrób toreb i teczek ekologicznych, oprawa twarda i miękka książek, akt, sprawozdań, prac magisterskich. Ręczny wyrób kartek okolicznościowych, widokówek, toreb i pudełek ozdobnych oraz inne prace introligatorskie, takie jak: foliowanie, bindowanie materiałów zamówionych przez klienta. WTZ i ZAZ od 2004 roku funkcjonują w budynku poprzemysłowym, użyczonym przez Skarb Państwa za pośrednictwem gminy Bielsko-Biała do 2024 roku. Stowarzyszenie podpisało umowę z urzędem marszałkowskim na utworzenie ZAZ, remont obiektu i jego wyposażenie. Zakupiono maszyny do druku cyfrowego i offsetowego, a także urządzenia introligatorskie do oprawy, foliowania i bindowania. ZAZ zatrudnia 40 osób niepełnosprawnych ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Są wśród nich osoby z dysfunkcjami narządu ruchu, wzroku oraz ze schorzeniami psychicznymi. Budynek, otoczenie, stanowiska pracy i cała infrastruktura zakładu są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnością. Część pracowników jest dowożona do zakładu. Zanim powstała drukarnia, stowarzyszenie przeprowadziło rozpoznanie rynku przede wszystkim pod kątem zapotrzebowania na druk oraz usługi z nim związane. O możliwości pracy w ZAZ stowarzyszenie informowało potencjalnych pracowników poprzez ogłoszenia w miejscowej prasie, ulotki dostępne w siedzibie organizacji oraz ogłoszenia w PUP. Cztery osoby przeszły do ZAZ z prowadzonego przez stowarzyszenie warsztatu, w którym jest pracownia stolarsko-introligatorska. Pan Janusz instruktor zawodu Jedna osoba wróciła do WTZ ze względu na stan zdrowia, jednej nie została przedłużona umowa, bowiem nie sprawdziła się w nowych warunkach pracy, bliższych zasadom otwartego rynku pracy. Kadra instruktorska posiada odpowiednie wykształcenie i odbyła kursy, niezbędne do prowadzenia rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych. Zespół pracowników zatrudnionych przy działalności obsługoworehabilitacyjnej tworzą: dyrektor zakładu, specjalista ds. osób niepełnosprawnych, księgowa, kadrowa, kierownik produkcji, instruktor pracowni komputerowej, instruktor pracowni introligatorskiej, instruktor drukarz, pielęgniarka,

5 Działalność rehabilitant, doradca zawodowy i kierowca. Zakład jest finansowany ze środków PFRON przekazywanych za pośrednictwem urzędu marszałkowskiego (stowarzyszenie zawarło umowę z urzędem na 10 lat). Pracownicy niepełnosprawni są zatrudnieni w zakładzie na umowy o pracę w wymiarze od 0,55 do 0,8 etatu. Dodatkowo każdemu pracownikowi z niepełnosprawnością przysługuje minimum 60 minut dziennie na rehabilitację społeczną, zdrowotną lub ruchową. Za rehabilitację w zakładzie odpowiadają: pielęgniarka, rehabilitantka i doradca zawodowy. Doradca zawodowy ma również za zadanie przygotować pracowników do aktywnego poszukiwania pracy. Zakład zapewnia także stałą opiekę medyczną pracującym osobom i daje im możliwość konsultacji z lekarzami specjalistami. W ciągu sześciu lat działalności drukarnia zyskała na regionalnym rynku renomę i stałych klientów. Głównym odbiorcą jest Beskidzkie Centrum Onkologii w Bielsku-Białej, dla którego zakład drukuje recepty oraz druki szpitalne. ZAZ przejął to zlecenie od jednego z głównych konkurentów w województwie. Przebiliśmy ich ceną i jakością mówi Jan Chmiel. Wykorzystaliśmy też ten atut, że szpital dzięki kontraktowi z ZAZ może odliczać sobie część składki na PFRON. Każdy zakład pracy, który jest zobligowany do wpłat na PFRON może skorzystać z takiej ulgi. Odpis miesięczny może wynosić nawet do 80%, jedyne warunki to korzystanie z usług ZAZ i terminowe regulowanie należności. W pracowni drukarskiej powstają także wizytówki, książeczki do kolorowania dla dzieci czy foldery reklamowe (zakład współpracuje Pan Tomasz pracownik drukarni z kilkoma firmami reklamowymi), a od 2007 roku drukuje tygodnik pt. Gazeta Ustrońska (ZAZ wygrał przetarg na to zlecenie). W pracowni introligatorskiej oprawia się książki, składa ulotki, robi zaproszenia na śluby i chrzty, teczki, kartki okolicznościowe oraz torby i pudełka z szarej tektury falistej. Zyski uzyskane z prowadzonej działalności gospodarczej muszą być przekazane na zakładowy fundusz aktywności i są przeznaczone na rehabilitację pracowników (zdrowotną i społeczną). ZAZ powstał po to, by dać zatrudnienie osobom niepełnosprawnym, głównie z najcięższym stopniem dysfunkcji, oraz przygotować je do pracy na otwartym rynku mówi Krzysztof Kotyniewicz, który w stowarzyszeniu odpowiada za kontakty pracowników z potencjalnymi pracodawcami. Jednak rotacja nie jest duża. Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że niektórzy nigdy nie będą w stanie kiedykolwiek pracować na otwartym rynku pracy, przede wszystkim z powodu braku możliwości odpowiedniego dostosowania stanowiska pracy bądź też z powodu

6 Działalność Forma prawna Całe przedsięwzięcie stanowią warsztat terapii zajęciowej i zakład aktywności zawodowej, utworzone przez stowarzyszenie prowadzące działalność gospodarczą. Produkty introligatorni ZAZ jest po procesie terapii zajęciowej kolejnym etapem rehabilitacji społecznej i zawodowej osób z niepełnosprawnością. Współpraca pomiędzy WTZ i ZAZ jest niezmiernie istotna dla uczestników warsztatu, ponieważ właśnie tu mogą mieć okazję do podjęcia pierwszej w życiu pracy, mają również możliwość kontaktu i wymiany opinii z pracownikami ZAZ, a także szansę odbycia praktyki i sprawdzenia swoich możliwości na chronionym rynku pracy. problemów związanych z transportem osób niepełnosprawnych. Od 2008 roku Krzysztof Kotyniewicz realizuje program stowarzyszenia, animując bezpośrednie kontakty z bielskimi przedsiębiorstwami. Dotychczas kontaktowaliśmy się z pracodawcami z otwartego rynku pracy, których zachęcaliśmy do zatrudniania osób niepełnosprawnych. W 2010 roku kilku naszych pracowników już podjęło zatrudnienie i pracuje na otwartym rynku pracy. Inni zostali skierowani na praktyki do bielskich zakładów. Nie musimy za nich płacić, ale indywidualnie ustalamy z pracodawcą, czy to on, czy ZAZ ponosi takie koszty, jak np. odzież robocza, badania lekarskie albo dowóz. Mamy również osiągnięcia w dziedzinie edukacji. Nasi pracownicy chcą podnosić swoje kwalifikacje i chętnie uczestniczą w kursach lub uzupełniają studia wyższe. Zdarza się też, że pracownicy ZAZ zakładają własną firmę, np. jeden, który w zakładzie zajmował się grafiką komputerową, ze środków z PFRON przeprowadził remont budynku gospodarczego, zrobił w nim pokoje i teraz wynajmuje je firmom budowlanym na noclegi dla robotników. Inny pracownik otworzył firmę informatyczną i świadczy usługi przez internet. Rotacja pracowników w ZAZ jest niewielka. Wynika to m.in. z tego, że nadal jest mało pracodawców, którzy przyjęliby do pracy osoby niepełnosprawne. A ponadto duża część pracowników ZAZ nie jest gotowa do podjęcia pracy poza zakładem. Dlatego też część zatrudnionych uważa ZAZ za docelowe miejsce pracy. Niestety rynek pracy, prawo pracy, ustawa o rehabilitacji, renta socjalna itp. dają im takie poczucie próbujemy zmieniać to podejście, tłumaczyć, jaka jest istota i cel ZAZ. Zatrudnienie i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością jest to proces, który musi być wsparty również przez inne instytucje i dobre prawo, które pomoże osobie zagrożonej wykluczeniem społecznym podjąć pracę i się usamodzielnić. mówi Krzysztof Kotyniewicz.

7 Działalność pozostała Warsztaty teatralne Warsztaty, prowadzone przez aktorów, psychologów i muzyków, adresowane są do nauczycieli i animatorów kultury. Dla uczestników zajęcia są najczęściej nieodpłatne, stowarzyszeniu płaci organizacja zlecająca (np. od 2008 do wiosny 2010 roku stowarzyszenie realizowało warsztaty dla osób pracujących z niepełnosprawnymi, finansowane przez Fundację Batorego; w dwóch edycjach wzięło udział ok. 80 osób z całej Polski). Szkolenia Są organizowane w ramach działalności gospodarczej stowarzyszenia. To m.in. odpłatne szkolenia zawodowe dla osób niepełnosprawnych (np. obsługa komputera, język angielski, księgowość, krawiectwo, obsługa drukarskich maszyn cyfrowych) oraz szkolenia dla kadry instytucji pomocy społecznej, urzędów pracy, przedsiębiorców (np. rachunkowość w programach unijnych, asysta osobie niewidomej, warsztaty teatralne dla pracujących z niepełnosprawnymi). Ośrodek Laliki Ośrodek Rehabilitacyjno-Szkoleniowo-Wypoczynkowy Laliki został utworzony przez stowarzyszenie w 2008 roku we wsi Laliki. To obiekt hotelowy na 60 miejsc noclegowych, który jest najnowocześniejszym w województwie śląskim centrum rehabilitacji sportowej i rehabilitacji narządów ruchu. Ośrodek oferuje gościom 21 eleganckich pokoi oraz jadalnię, salę konferencyjną, salon rehabilitacji, siłownię, salę gimnastyczną, saunę oraz wypożyczalnię kijków do nordic walking. W ośrodku pracuje 30 osób, 22 z nich to osoby niepełnosprawne z dysfunkcjami ruchu i/lub chorujące psychicznie. Programy i imprezy Stowarzyszenie realizuje wiele projektów, koncentrujących się na uczestnictwie w działaniach teatralnych (m.in. Terapia Teatrem, Paszport do Wiedzy, Wybieram Wolontariat), finansowanych ze środków samorządowych, unijnych i rządowych. Teatr Grodzki organizuje także plenerowe imprezy cykliczne Przylecieli Anieli oraz Beskidzkie Święto Małych i Dużych integracyjny przegląd spektakli teatralnych przygotowywanych przez osoby niepełnosprawne, młodzież z placówek opiekuńczych i wychowawczych. Salon rehabilitacji w Ośrodku Rehabilitacyjno-Szkoleniowo-Wypoczynkowym Laliki

8 finanse Dane w tym rozdziale dotyczą następujących przedsięwzięć: 1) ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski 2) WTZ Jesteś potrzebny Koszty uruchomienia przedsięwzięcia ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski 2,03 mln zł, w tym: bezpłatne użyczenie budynku przez gminę Bielsko-Biała ok. 1,19 mln zł plany architektoniczne, rozbudowa i adaptacja budynku prawie 834 tys. zł wyposażenie WTZ Jesteś Potrzebny 750 tys. zł, w tym: bezpłatne użyczenie budynku przez gminę Bielsko-Biała ok. 533 tys. zł plany architektoniczne, rozbudowa i adaptacja budynku 216,7 tys. zł wyposażenie Źródła finansowania uruchomienia przedsięwzięcia ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski 1,95 mln zł (w tym: 1,14 mln zł na inwestycje, 804 tys. zł na wyposażenie) PFRON 28 tys. zł Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki 52 tys. zł Unia Europejska w ramach programu Phare WTZ Jesteś Potrzebny 726 tys. zł (w tym: 533 tys. zł na inwestycje, 193 tys. zł na wyposażenie) PFRON 24 tys. zł Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki Źródła finansowania działalności w 2009 roku ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski przychody 1,57 mln zł, w tym: 437 tys. zł przychody ze sprzedaży 1,4 mln zł dotacje publiczne, w tym: refundacja części kosztów działalności rehabilitacyjnej (ok. 18,5 tys. zł rocznie dla każdego pracownika z orzeczoną niepełnosprawnością), refundacja kosztów zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych przez PFRON za pomocą Systemu Obsługi Dofinansowań (SOD) dofinansowanie do10% kosztów działalności usługowo-rehabilitacyjnej przez województwo śląskie (ok. 3 tys. zł na osobę rocznie) WTZ Jesteś Potrzebny przychody 517 tys. zł, w tym: 513,3 tys. zł dotacje publiczne (głównie dofinansowanie kosztów działalności ok. 16,4 tys. zł rocznie dla każdego uczestnika WTZ, przekazane ze środków PFRON i gminy Bielsko-Biała) ok. 5 tys. zł to przychody ze sprzedaży wyrobów WTZ na kiermaszach przedświątecznych.

9 finanse Koszty działalności w 2009 roku ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski WTZ Jesteś Potrzebny koszty 1,58 mln zł koszty 518 tys. zł Wynik finansowy ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski Generalnie ZAZ przynosi dochód, a strata w 2009 roku (ok. 12 tys. zł) była spowodowana znaczną inwestycją: zakupem nowej maszyny drukarskiej i została pokryta przez organizatora, czyli Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki. WTZ Jesteś Potrzebny WTZ ze względu na swoją specyfikę nie przynosi dochodów, niewielka strata w wysokości 1 tys. zł za ubiegły rok pokryta została przez organizatora, czyli Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki. Stopień samowystarczalności ekonomicznej ZAZ Zakład Introligatorsko-Drukarski Liczony jako procent wypracowanych przychodów z działalności gospodarczej w stosunku do całości przychodów wynosi ok. 30%. WTZ Jesteś Potrzebny Ze względu na specyfikę tej formy, tylko 1% przychodu WTZ pochodzi ze sprzedaży usług. WTZ nie są i nigdy nie będą samowystarczalne to wynika z przepisów prawa. Komentarz lidera przedsiewziecia: Nie ma możliwości niekorzystania z dotacji musielibyśmy utracić status ZAZ, a to wiąże się od stycznia 2011 r. z koniecznością zwrotu środków pozyskanych na utworzenie ZAZ. Bez dotacji nie ma szans na samodzielne funkcjonowanie na rynku z tak dużą liczbą osób niepełnosprawnych z tak głębokimi niepełnosprawnościami ok. 40 % załogi przebywa na długotrwałych zwolnieniach lekarskich lub korzysta z urlopu rehabilitacyjnego. Kredyty, pożyczki, inne 1. Kredyty na uruchomienie nie były potrzebne całość została uruchomiona ze środków PFRON i innych dotacji. 2. ZAZ korzysta z leasingu sprzętu i kredytu w rachunku bieżącym, żeby nie stracić płynności finansowej w sytuacjach, kiedy dotacja przekazywana jest (przez urząd marszałkowski) z opóźnieniem.

10 Rezultaty W ZAZ introligatorsko-drukarskim stworzono miejsca pracy dla 40 osób niepełnosprawnych (6 z nich to niewidomi i niedowidzący, 21 chorujący psychicznie, 5 z dysfunkcją ruchu oraz 8 osób posiadających znaczny stopień niepełnosprawności z innych przyczyn). W stowarzyszeniu (przy realizacji różnych projektów oraz jako instruktorzy w ZAZ i WTZ) znalazły zatrudnienie 22 osoby zdrowe. 30 osób niepełnosprawnych bierze udział w zajęciach WTZ. Stowarzyszenie zrealizowało ponad 30 projektów edukacyjno-artystycznych dla dzieci, młodzieży i osób niepełnosprawnych. Bezpłatnie przeszkoliło ok. 5 tysięcy osób potrzebujących wsparcia na kursach i warsztatach artystycznych i edukacyjnych. Przeszkoliło ponad 1500 nauczycieli, animatorów kultury i terapeutów. Pan Tomasz przy maszynie drukującej Zorganizowało ok. 20 imprez plenerowych dla mieszkańców Bielska- -Białej i okolic.

11 Współpraca ze środowiskiem lokalnym Plany na przyszłość Samorząd Bielska-Białej użyczył stowarzyszeniu budynek po zakładach odzieżowych mieści się w nim siedziba stowarzyszenia, WTZ Jesteś Potrzebny oraz ZAZ Zakład Introligatorsko- -Drukarski. MOPS współpracuje ze stowarzyszeniem m.in. w zakresie rekrutacji uczestników i nadzoru WTZ. Pani Sylwia pracownica introligatorni Samorząd Milówki wydzierżawił stowarzyszeniu grunty oraz nieruchomość w Lalikach pod ośrodek wypoczynkowo-rehabilitacyjny. Od swojego powstania stowarzyszenie zorganizowało ok. 20 imprez plenerowych dla mieszkańców Bielska i okolic, m.in. Przylecieli Anieli czy Beskidzkie Święto Małych i Dużych. Stowarzyszenie uzyskało od Skarbu Państwa w użyczenie hale poprzemysłowe, w których powstanie ok. 20 nowych pracowni, przygotowujących do pracy na otwartym rynku w takich deficytowych obecnie zawodach, jak piekarz, cukiernik, tokarz i ślusarz. Chcemy przyuczać do pracy w tych zawodach przede wszystkim ludzi młodych, zarówno niepełnosprawnych, jak i zdrowych mówi Jan Chmiel. Jako instruktorów i opiekunów pozyskalibyśmy doświadczonych emerytowanych nauczycieli. Stowarzyszenie chce także wyremontować trzecie piętro i strych budynku, w którym obecnie Teatr Grodzki ma swoją siedzibę, i utworzyć tam nowe pracownie, z których mogłyby korzystać młodzież i osoby niepełnosprawne spoza WTZ. Stowarzyszenie nie może korzystać z pracowni WTZ po godzinie 15.00, gdy kończą się zajęcia, ponieważ zgodnie z Rozporządzeniem o warsztatach terapii zajęciowej do Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pracownie mogą służyć wyłącznie WTZ mówi Jan Chmiel. Dla mnie to wręcz sabotaż gospodarczy! Od do 7.00 rano, a poza tym w soboty i niedziele pracownie są zamknięte, chociaż np. trzeba je ogrzewać w zimie. Marnują się w ten sposób ogromne publiczne pieniądze. Mamy np. piękną pracownię komputerową, która popołudniami jest pusta, a mogłyby tu mieć zajęcia dzieci ze świetlic środowiskowych. Wystarczyłoby w rozporządzeniu dopisać jedno zdanie że można wynajmować pracownie, pod warunkiem że uzyskane w ten sposób pieniądze zostaną przeznaczone na działalność WTZ, np. na jego remonty i wciąż rosnące koszty utrzymania.

12 Wskazówki/rady/wnioski marketing Jan Chmiel dyrektor stowarzyszenia Teatr Grodzki Jan Chmiel: Jeśli jakieś stowarzyszenie chce utworzyć zakład aktywności zawodowej o profilu drukarskim, nie może kupować starych tanich maszyn, a tylko maszyny nowe. Po pierwsze: niebogatych organizacji nie stać na tandetę. Po drugie: każda maszyna musi mieć DTR (dokumentację techniczno-ruchową), a stare jej nie mają. Jeśli przyjdzie kontrola (my jesteśmy kontrolowani bez przerwy przez wszystkie możliwe instytucje) inspektor bhp czy Państwowej Inspekcji Pracy to wtedy będą problemy. Rada druga: każde stowarzyszenie realizujące przedsięwzięcia ekonomii społecznej powinno zatrudniać prawnika. Teatr Grodzki nie ma na etacie prawnika, korzysta z zewnętrznej pomocy prawnej w zależności od bieżących potrzeb i uważam to za błąd. Jest bowiem tyle niejasności i sprzeczności w przepisach czy różnych interpretacji instytucji rządowych. Konieczna jest zmiana przepisów, dotyczących podatku od nieruchomości. Obowiązuje zasada, że musi go opłacać stowarzyszenie, które jest organizatorem ZAZ. To przepis nielogiczny i szkodliwy: dlaczego stowarzyszenie ma dopłacać do przedsiębiorstwa, które przynosi dochód i dodatkowo dostaje dotacje z PFRON? To tak, jakby urząd miasta, dając komuś zezwolenie na działalność gospodarczą, ponosił koszty tej działalności. Podatek powinien być pokrywany z dochodu z działalności gospodarczej ZAZ, a zakład powinien wypracować taki zysk, by wystarczył na podatek. WTZ Jesteś Potrzebny promuje swoją działalność poprzez prowadzenie kiermaszy i wystaw prac wykonanych przez uczestników, organizowanych przez stowarzyszenie, a także podczas konferencji, targów itp., organizowanych przez zaprzyjaźnione instytucje i stowarzyszenia. Natomiast ZAZ promuje swoje produkty podczas targów pracy, konferencji dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych itp. Jednakże głównym źródłem pozyskiwania nowych klientów jest marka i renoma, jakie zdobył zakład na lokalnym rynku, oraz fakt, że produkty wykonywane są przez osoby niepełnosprawne. Zakład bierze również udział w ogłaszanych przetargach, w których niezwykle ważnym elementem jest pojawiający się coraz częściej zapis dotyczący premiowania przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 50% osób niepełnosprawnych. Zakład współpracuje również z innymi stowarzyszeniami z całego kraju, które zlecają różnego rodzaju usługi introligatorskie i drukarskie. Stowarzyszenie zabiega także o to, by na produktach widniała informacja o tym, że zostały one wykonane przez osoby niepełnosprawne. Nie bez znaczenia jest też fakt, że pod względem jakości ich wyroby mogą śmiało konkurować na otwartym rynku.

13 Warszawa 2010 Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych Tekst: Jolanta Koral Zdjęcia: Mikołaj Grynberg, Zorka Projekt Redakcja: Ewa Rościszewska, Anna Sikorska-Michalak Korekta: Danuta Kownacka Projekt graficzny i skład: rzeczyobrazkowe.pl Informacje zbierane w listopadzie 2010 roku Opis powstał w ramach projektu Zintegrowany System Wsparcia Ekonomii Społecznej współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.