dla RAPORT M-COMMERCE W PRAKTYCE 2013 wrzesień 2013 stro

Transkrypt

1 dla RAPORT M-COMMERCE W PRAKTYCE 2013 wrzesień 2013 stro

2 SPIS TREŚCI: 1. Rynek m-commerce w Polsce i na świecie M-commerce w USA Handel mobilny w Europie Charakterystyka polskiego rynku m-commerce na tle innych krajów 2. M-commerce w praktyce wyniki badania 2.1. Rozwiązania m-commerce stosowane przez sklepy internetowe Ruch generowany przez użytkowników urządzeń mobilnych Korzyści wynikające z posiadania rozwiązań mobilnych Płatności mobilne Wskazówki dotyczące wdrażania rozwiązań mobilnych Podsumowanie Metodologia badań 31 WSTĘP Korzystanie z internetu to obecnie najchętniej wybierana forma spędzania wolnego czasu, na którą decyduje się 90 proc. Polaków (źródło: PBI, próba 507 internautów w wieku lata). Sytuacja ta nie jest jednak niczym nowym, trwa nieprzerwanie od kilku lat i wynika m.in. ze zmiany przyzwyczajeń. Nowością są za to możliwości, jakie pojawiły się razem z wejściem na rodzimy rynek urządzeń mobilnych. Niczym nieograniczony Polak ma teraz dostęp do sieci 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu i korzysta z tego przywileju z nieskrywanym zadowoleniem. O dużej satysfakcji możemy mówić również w przypadku wielu firm, które szybko zauważyły potencjał drzemiący w rynku mobile. Obecnie sieć urządzeń mobilnych rozwija się nawet osiem razy szybciej niż cały internet razem wzięty i nic nie zapowiada, żeby ta sytuacja miała ulec zmianie w najbliższym czasie. Na Zachodzie boom na handel mobilny trwa w najlepsze, jednak również do Polski powoli dociera moda na mobile. Co więcej, według analiz Google a, Polacy coraz częściej uprawiają tzw. showrooming, czyli oglądanie i wybór produktów w sklepach, ale kupowanie ich w sieci, po niższych cenach. Według analiz, rodzimi konsumenci coraz częściej wykorzystują urządzenia mobilne do realizacji zakupów. Jak jednak wygląda handel mobilny w praktyce, z perspektywy właścicieli e-sklepów? Nie było to wiadome do czasu powstania niniejszego raportu, będącego podsumowaniem badań nt. polskiego handlu mobilnego A.D Okazuje się, że teoria to jedno, a rzeczywistość i praktyka to co innego. Strona 2

3 Piotr Krawiec; mgenerator.pl Już dziś 2 na 3 kupowane telefony w Polsce są smartfonami, 5 milionów osób W USA 1 dolar zainwestowany w rozwiązania mobilne przynosi aż 20 dolarów zysku. Tylko w Bieżący rok przyniesie duże zmiany na rynku handlu mobilnego w Polsce. Co prawda, Strona 3 korzysta z internetu mobilnego, a zeszłym roku konsumenci dokonali tam statystycznie właściciele polskich e-sklepów średnio na mieszkańca przypada zakupów na łączną sumę 8 miliardów dolarów, zaczynają dopiero interesować się handlem 1,4 karty SIM. Według szacunków a najnowsze prognozy mówią, że w tym mobilnym. Jednak może zachęcą ich do tego wartość rodzimego rynku m- wzrośnie ona do 12, by w 2015 osiągnąć 22 fakty dotyczące potencjału rynku m-commerce commerce ma osiągnąć w tym miliardy dolarów. Jednocześnie prognozuje w Polsce. roku 0,5 miliarda złotych. Mimo się, że sprzedaż za pomocą urządzeń Co prawda, na chwilę obecną inwestycja w tak pozytywnych informacji, mobilnych będzie najdynamiczniej mobilną stronę, aplikację czy sklep - może polskie sklepy internetowe nie są jeszcze rozwijającym się kanałem dystrybucji. Europa wydawać się jedynie atrakcyjnym wyróżnikiem gotowe na nadchodzące zmiany. Pełny obraz Zachodnia również przeżywa prawdziwy boom na tle konkurencji. Jednak jak pokazuje stanu polskiego handlu mobilnego m-commerce, co 15 sekund ktoś robi zakupy przykład rynków zachodnich, w ciągu przedstawia niniejszy raport, przygotowany na za pomocą smartfona lub tabletu. W samych najbliższych miesięcy stanie się wymogiem. nasze zlecenie. Niemczech przemysł odzieżowy zarabia w ten Dlatego, zamiast wstrzymywać się z sposób co minutę 70 euro, Francuzi natomiast wdrożeniem rozwiązań mobilnych, warto w tym samym czasie wydają 10 euro na usługi pomyśleć o tym już dziś. Nawet kilku turystyczne. miesięczna zwłoka, może okazać się do dystansem trudnym do nadrobienia.

4 Tomasz Karolak; ZANOX 300 mln zł tyle wyniosła wartość zakupów przez urządzenia mobilne w 2012 roku, włączając w to telefony komórkowe w Polsce. Jeśli w tym roku rynek przebije barierę 500 mln zł, będzie to świetny wynik. Według naszych szacunków, 90 proc. witryn e-commerce nie posiada strony mobilnej i nie wszystkie witryny mobilne posiadają możliwość realizacji transakcji. Polski użytkownik często nie za bardzo może kupować przez komórkę. Joanna Heine; CENEO W związku z rosnącą popularnością i dostępnością zarówno smartfonów, jak i bezprzewodowego Internetu spodziewamy się dalszych wzrostów zarówno ruchu z urządzeń mobilnych, jak i coraz większej liczby zamówień składanych przez mobilnych użytkowników. Czy 2013 będzie rokiem m-commerce? Nie wiem, jednak na pewno znaczenie mobile rośnie i warto inwestować z rozwiązania mobilne, by nie tracić klientów ani zamówień. Strona 4 Jacek Szlendak; ZŁOTE WYPRZEDAŻE Zawsze mamy dylemat co wybrać. Czy dostosować stronę do technologii mobilnych wykorzystując podejście RWD (responsive web design), czy stworzyć dedykowaną aplikację mobilną. My także stanęliśmy przed tym dylematem i zdecydowaliśmy że zrobimy to i to. Większość ludzie w Polsce nie korzysta z dedykowanych aplikacji, a jedynie otwiera strony na swoich telefonach czy tabletach. Z naszej perspektywy nie zrobiliśmy tego, bo akurat taka była w tej chwili potrzeba. Myślimy o przyszłości, w której technologie mobilne odegrają niewątpliwie znaczącą rolę. Chcemy przyzwyczajać naszych użytkowników do tego i prezentować im nowe możliwości sprzedaży.

5 Stefan Nowak; NOKAUT Strona 5 W naszej strategii mobilnej jest wpisany równoległy rozwój stron mobilnych (m.nokaut) oraz rodziny aplikacji - tak aby zostały móc w pełni zaspokoić potrzeby i oczekiwania użytkowników korzystających z różnych naszych produktów. Rynek m-commerce, ze swoim olbrzymim potencjałem, dopiero się kształtuje, ale za to w sposób bardzo dynamiczny. Dla handlu oznacza to wyzwania - może nie tak poważne jak przy rewolucji e-commerce jednak firmy muszą być do nich odpowiednio przygotowane. Matt Komorowski; PAYPAL W związku z rosnącą popularnością i dostępnością zarówno smartfonów, jak i bezprzewodowego Internetu spodziewamy się dalszych wzrostów zarówno ruchu z urządzeń mobilnych, jak i coraz większej liczby zamówień składanych przez mobilnych użytkowników. Czy 2013 będzie rokiem m-commerce? Nie wiem, jednak na pewno znaczenie mobile rośnie i warto inwestować z rozwiązania mobilne, by nie tracić klientów ani zamówień. Sebastian Świderski; STILAGO W przypadku Stilago.pl zanotowaliśmy 35% wzrost ruchu z urządzeń mobilnych r/r. Wzrost stanowią głównie tablety. Ze względu na specyfikę prowadzonego biznesu udział w całości ruchu jest jeszcze stosunkowo niewielki.

6 Tomasz Dalach; ONLINE PARTNERS Strona 6 W ostatnich miesiącach jednym z najpopularniejszych tematów są rozwiązania płatności mobilnych, w tym te, wprowadzane przez największe banki i firmy telekomunikacyjne. Trendy te z pewnością pozytywnie wpłyną na dalszy dynamiczny wzrost m-commerce. Katarzyna Dworzyńska; BLOGERKA Jeśli oferta danego sklepu świetnie wygląda na urządzeniach przenośnych, bo np. właściciel tworząc stronę internetową kierował się filozofią RWD, to dla nie będzie to pełnia szczęścia. Kolejnym krokiem może być stworzenie dedykowanej aplikacji mobilnej. W moim odczuciu jest to rozwiązanie dla tych sklepów, które już teraz są mocno obecne zarówno w klasycznym Internecie jak i mobile. Tworząc aplikację jeszcze bardziej ułatwiają zakupy świadomym klientom. Michał Rokosz; FOODPANDA Obecnie już co 10-te zamówienie na Foodpanda realizowane jest przez aplikację mobilną. Jest to znacznie wyższy procent niż w większości krajów gdzie obecny jest nasz serwis (6 miejsce wśród 28 krajów, 2-krotnie większy udział zamówień z aplikacji niż w Rosji). Dodatkowo użytkownicy zamawiający przez aplikację znacznie częściej ponawiają zamówienia niż użytkownicy zamawiający przez stronę internetową.

7 1. RYNEK M-COMMERCE W POLSCE I NA ŚWIECIE 140 proc. nasycenia rynku kartami SIM pozwala wyobrazić sobie potencjał i przyszłą skalę tego zjawiska w naszym kraju. Gdy dodamy do tego fakt, że od stycznia 2012 udział ruchu generowanego przez internet mobilny w polskiej sieci wzrósł o 220 proc. (Gemius), powstaje pełny obraz możliwości, jakie stoją przed polskim m-commerce. za ich pomocą stanowiły w Stanach Zjednoczonych aż 45 proc. handlu elektronicznego. Spójrzmy zatem jak wygląda handel mobilny na świecie i jak na jego tle wypada nasz rodzimy m- commerce M-COMMERCE W USA Tylko w tym roku wydatki na marketing mobilny w Stanach Zjednoczonych przekroczą 10 miliardów dolarów. Prognozuje się również, że w ciągu dwóch 1 dolar zainwestowany w rynek mobile, to aż 20 dolarów zysku, wynika z najnowszych badań Mobile Marketing Association (MMA) i IHS Global Insight. Mimo, że w Polsce w ciągu 2011 roku rynek handlu mobilnego wzrósł o 722 procent, m-commerce nadal generuje najmniejsze zyski, w porównaniu do innych krajów Europy. Strona 7 Część ekspertów uważa, że w ciągu najbliższych kilku lat liczba urządzeń mobilnych będzie większa niż populacja na ziemi. Są na to spore szanse. Sprzedaż smartfonów tylko w ostatnim roku wzrosła o 218 milionów, tj. o 35 proc. w porównaniu do Jednocześnie zakupy lat kwota ta się podwoi. Zachodni przedsiębiorcy z coraz większym rozmachem inwestują w handel mobilny. To natomiast ma swoje odzwierciedlenie w globalnych dochodach z całej sprzedaży (offline i online), które w 2013 roku prognozuje się nawet na 217 miliardów.

8 Wykres 1.1. Wydatki marketing mobilny w USA - prognoza do 2015 roku (w mln dolarów) Nie ma wątpliwości, że urządzenia mobilne pomagają firmom w osiąganiu ich celów marketingowych, a tym samym napędzają sprzedaż. Wyniki uzyskane w badaniu Mobile Marketing Association (MMA) i IHS Global Insight pokazują, że m-commerce ma szczególne znaczenie w procesie budowy świadomości marki, gdyż zwiększa jej rozpoznawanie, a także buduje innowacyjny wizerunek, jak również zwiększa intencje zakupowe konsumentów. Wykres 1.2. wydatki na marketing mobilny w USA, w 2013 roku (w mln dolarów) 55% 1% 2% 5% 37% Strona 8 Najwięcej pieniędzy zainwestowanych strony mobilne aplikacje mobilne suma wydatków na reklamę mobilną w reklamę mobilną w 2013 roku zostanie przeznaczonych na wdrożenie stron mobilnych i aplikacji. Będzie to blisko 90 procent wszystkich wydatków, czyli prawie reklama na smartfony/tablety głosowa komunikacja mobilna komunikacja mobilna aplikacje mobilne Źródło: MMA, Mobile Marketing Economic Impact Study 4,5 miliarda dolarów (badanie Mobile Marketing Impact Study; MMA; May 2013). strony mobilne Źródło: MMA, Mobile Marketing Economic Impact Study

9 Inwestycje w handel mobilny przekładają się bezpośrednio na wzrost przychodu ze sprzedaży detalicznej. W 2012 roku konsumenci w USA dokonali zakupów przez smartfony na łączną sumę 8 miliardów dolarów, co stanowiło 3 proc. całości sprzedaży internetowej. W tym roku prognozuje się obroty z handlu mobilnego na poziomie 12 miliardów, natomiast w 2015 mają one wzrosnąć nawet dwukrotnie, do 22 miliardów USD. Jednocześnie, sprzedaż za pomocą urządzeń mobilnych ma być najbardziej dynamicznie zmieniającym się kanałem dystrybucji, o stale rosnącym znaczeniu dla całego handlu. Wykres 1.3. Wzrost przychodu ze sprzedaży detalicznej - prognoza dla USA do 2016 roku (w mld dolarów) $3 155 $3 313 $3 479 $3 635 $226 $252 $278 $304 $327 $8 $12 $17 $22 $ wzrost sprzedaży na rynku m- commerce $3 799 wzrost sprzedaży na rynku e-commerce 1.2. HANDEL MOBILNY W EUROPIE Co 15 sekund, ktoś w Europie robi zakupy za pośrednictwem urządzeń mobilnych. W zachodniej części kontynentu, zwłaszcza w Niemczech, Francji, czy też Wielkiej Brytanii, poziom rozwoju m-commerce jest zbliżony do tego, z jakim mamy do czynienia w przypadku USA. Przykładowo, Niemcy co minutę wydają w ten sposób 70 euro na ubrania, natomiast Francuzi zostawiają w tym samym czasie 10 euro w serwisach związanych z usługami turystycznymi. W opozycji do Stanów, czy Europy Zachodniej stoi region Europy Strona 9 całkowity wzrost sprzedaży Środkowo-Wschodniej. Tutaj rozwój handlu mobilnego jest na znacznie niższym poziomie, niemniej jednak rośnie dosyć Źródło: Forrester Research Inc.; emarketer dynamicznie.

10 W regionie Europy Środkowo-Wschodniej Wykres 1.4. Penetracja Internetu Co więcej, w Europie Środkowo- penetracja urządzeń mobilnych w zależności od platformy Wschodniej już 7,7 proc. treści jest z dostępem do sieci wynosi 16,74 proc. (raport "Analiza cen usług mobilnego obecnie oglądanych przy użyciu urządzeń mobilnych, co stanowi wzrost o 300 proc. Strona 10 Internetu w Polsce"; UKE; kwiecień 2013). w porównaniu ze styczniem 2012 r. Mimo W Polsce wskaźnik ten jest prawie że Polska zaczynała od bardzo zbliżonego dwukrotnie niższy i kształtuje się na 35% poziomu, to jednak wzrost jest nieco poziomie 10,63 proc.. Warto jednak zaznaczyć, że całość generowana jest przez smartfony (na razie brak analogicznych 10,63% 13,39% słabszy. W kwietniu 2013 udział ruchu mobilnego wynosił w naszym kraju 5,3 procent, co oznacza wzrost o ponad 200 danych odnoszących się do tabletów w Polsce). 55,08% 65,86% proc., w stosunku do stycznia zeszłego roku. Patrząc jednak na najnowsze dane z naszego rynku widać, że dynamika powraca od stycznia 2013 roku Polska CEE PC i laptopy smartfony tablety odnotowano wzrost na poziomie 103 proc. Pozwala to przypuszczać, że do końca b.r. udział ruchu mobilnego osiągnie poziom Źródło: Raport "Analiza cen usług mobilnego internetu w Polsce"; UKE; kwiecień proc., przy zachowaniu obecnego tempa wzrostu.

11 Wykres 1.5. Udział ruchu mobilnego W ciągu ostatnich 6 lat istotnie zmieniły 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 2,60% 2,50% 6,90% 4,40% 7,70% 5,30% się preferencje polskich konsumentów dotyczące urządzeń zapewniających dostęp do internetu. Jeszcze w 2007 roku duże znaczenie miały przede wszystkim rozwiązania ultramobile (np. lekkie netbooki, palmtopy i inne urządzenia z kategorii PDA), wybierane przez 80 proc. Strona 11 Źródło: GemiusTraffic; GemiusRanking Polska CEE społeczeństwa. Na drugim miejscu były smartfony, a na trzecim konsole. Obecnie można zaobserwować nie tylko większe Wykres 1.6. Prognoza wzrostu udziału ruchu mobilnego Polsce zróżnicowanie preferowanych urządzeń, ale również znaczący wzrost udziału 10,00% smartfonów. Stanowią one blisko 61 proc. 5,00% całości. Na drugim miejscu znajdują się tablety (26 proc.). Z kolei zainteresowanie 0,00% maj-13 cze-13 lip-13 sie-13 wrz-13 paź-13 lis-13 gru-13 urządzeniami z kategorii ultramobile spadło do poziomu 10 proc. Przyczyną Źródło: GemiusTraffic; GemiusRanking takiego stanu rzeczy, może być większa dostępność oraz niższe ceny smartfonów

12 i tabletów. W ciągu ostatnich 6 lat, z dóbr luksusowych stały się urządzeniami codziennego użytku. Sami producenci powoli wycofują się z produkcji netbooków. Wykres 1.7. Trend zmiany rozmiaru urządzenia 2007 i 2013 rok 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ultramobile smartrfon tablet konsola 5% 1,50% 15% 26% 80% tv 61% 10% Źródło: GemiusTraffic; GemiusRanking 1,50% 1.3. CHARAKTERYSTYKA POLSKIEGO RYNKU M-COMMERCE NA TLE INNYCH KRAJÓW Polski rynek m-commerce nie jest jeszcze nasycony, co daje mu duży potencjał rozwojowy. Według zanox, europejskiego lidera marketingu efektywnościowego, łączna wartość zakupów generowanych przez urządzenia mobilne, zrealizowanych w 2012 roku, wyniosła w Polsce 300 mln zł, włączając w to telefony komórkowe. zanox dodaje, że w ciągu roku liczba transakcji wykonanych za pomocą urządzeń mobilnych zwiększyła się aż o 140 procent. Z szacunków firmy wynika dodatkowo, że w bieżącym roku rynek przekroczy barierę 500 milionów zł. Wzrost ten pokazuje, jak dynamicznie rozwijającą się branżą jest m-commerce. Prognozy na najbliższych 12 miesięcy Strona 12 ucieszą przede wszystkim tych, którzy już posiadają mobilne wersje swoich serwisów, a wahających się z pewnością do takiej inwestycji przekonają. Według raportu portalu emarketer, globalny rynek handlu mobilnego ma wzrosnąć w 2013 r. o 37 proc., osiągając pod koniec roku wartość 37,4 miliarda dolarów. Dodatkowo, liczba kupowanych smartfonów również stale się zwiększa i tylko w pierwszym kwartale tego roku wyniosła ponad 100 milinów sztuk. Zakłada się, że w 2014 więcej osób będzie korzystało z internetu przez urządzenia mobilne, niż za pomocą laptopów, czy komputerów stacjonarnych. Polacy już teraz chętnie korzystają z mobilnej sieci.

13 Według zestawienia Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego, które przedstawiało liczbę aktywnych użytkowników internetu w smartfonach, Polska zajęła wysokie, 15 miejsce, na 200 krajów, wyprzedzając m.in. Austrię, Czechy, czy Francję. Jak widać, jest to idealny moment na wdrożenie rozwiązań m- commerce. Należy jednak pamiętać, że polski rynek handlu mobilnego stoi przed wieloma wyzwaniami. Choć obecnie udział m- commerce w całości sprzedaży internetowej wynosi zaledwie 1,5 proc. (raport zanox), jednak trend wzrostowy jest bardzo wyraźny. Szacuje się, że nie tylko w 2013, ale również w kolejnych latach wzrost liczby zakupów dokonywanych przez urządzenia mobilne będzie na poziomie proc. w skali roku. Takie tempo spowoduje, że w ciągu najbliższych lat handel mobilny stanie się istotną częścią sprzedaży internetowej. Jak pokazują badania, popularność poszczególnych urządzeń, które łączą się z mobilnym internetem, jest niezależna od operatorów. Mimo drobnych różnic w obrębie pojedynczych rozwiązań, ogólny trend jest ten sam. Najpopularniejsze są urządzenia mobilne, których średni udział wynosi 61 proc. W przypadku tabletów i urządzeń ultramobilnych, odsetek jest zbliżony (średnio po 16 proc.). Wykres 1.8. Najpopularniejsze typy urządzeń z podziałem na operatorów Strona % 80% 60% 40% 20% 0% Play Plus T-mobile Orange mobilne ultramobilne tablety inne Źródło: GemiusTraffic

14 Wśród systemów operacyjnych Wykres 1.9. Systemy operacyjne na Wykres Systemy operacyjne na działających na smartfonach, które smartfony generujące największy ruch tablety generujący największy ruch najczęściej łączą się z internetem, niepodzielnie w Polsce króluje Android, w Polsce w Polsce Strona 14 którego zasięg ocenia się na 63 proc. Na drugim miejscu jest system operacyjny 15% 13% Apple (12 proc.), a na trzecim Symbian (6 proc.). Stawkę zamyka Windows Phone Microsoftu, który swoją popularność nad 4% 6% Wisłą zawdzięcza przede wszystkim 12% 63% wprowadzeniu linii Lumia przez Nokię. 87% W przypadku tabletów mamy do czynienia z diametralnie inną sytuacją. Najczęściej z Internetem łączą się tu użytkownicy systemu ios, którego zasięg wynosi Android Symbian Inne ios Windows Phone Źródło: GemiusTraffic Android ios 87 proc. Pozostałe 13 proc. ruchu przypisuje się Androidowi. Żródło: GemiusTraffic

15 W Polsce urządzenia mobilne są odpowiedzialne za 5,3 proc. całego ruchu w sieci. Gdy jednak spojrzymy na najpopularniejsze serwisy internetowe, można zaobserwować duże zróżnicowanie. Wartość ta kształtuje się tu między 1 a 11 procent. Największym zainteresowaniem cieszą się portale, w których przeważającymi treściami są zdjęcia Pudelek.pl oraz Fotka.pl. Kolejną kategorią, która ma ponadprzeciętną liczbę odwiedzin, są portale informacyjne, jak Gazeta.pl, Wirtualna Polska, Onet i Interia. Z kolei najmniejsze zainteresowanie można zaobserwować w przypadku serwisów e-commerce Otomoto.pl, Tablica.pl oraz Allegro. Wykres Udział ruchu mobilnego w wybranych popularnych serwisach internetowych 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Źródło: Megapanel PBI Porównując te dane z najpopularniejszymi kategoriami tematycznymi, zarówno wśród osób korzystających ze smartfonów, jak i z tabletów, widzimy, że rzeczywiście w obu przypadkach największym zainteresowaniem cieszą się portale informacyjno-publicystyczne. Wysoko znajdują się również serwisy lifestylowe oraz kulturalno-rozrywkowe. Strona 15

16 W przypadku e-commerce istnieje jednak Tabela 1.1. Najpopularniejsze kategorie Tabela 1.2. Najpopularniejsze kategorie duże zróżnicowanie o ile w przypadku tematyczne wśród użytkowników tematyczne wśród użytkowników smartfonów zainteresowanie handlem jest na poziomie 9,6 proc., o tyle przy smartfonów (dane procentowe) tabletów (dane procentowe) Strona 16 tabletach odsetek ten wzrasta do 27 proc. Szczegółowe porównanie kategorii tematycznych z uwzględnieniem podziału na smartfony i tablety, znajduje się w poniższych tabelach Kategorie tematyczne informacje i publicystyka kultura i rozrywka Odsetek urządzeń Odsetek odsłon Odsetek wizyt Odsetek czasu 46, ,5 37,7 24,4 12,7 12,6 13,4 styl życia 20,4 8 8,1 13,5 sport 19,6 9,3 12,3 13,7 komunikacja 16,5 13,9 12,3 11,3 społeczności 16,4 13,7 11,9 9,6 e-commerce 9,6 6,7 6,2 4,9 biznes, finanse, prawo nowe technologie 8,7 2 2,4 4,5 7,9 1,7 1,9 3,8 edukacja 5,3 1,1 1,5 2,6 Źródło: Gemius Kategorie tematyczne informacje i publicystyka kultura i rozrywka Odsetek urządzeń Odsetek odsłon Odsetek wizyt Odsetek czasu 44,6 14,4 17,1 26,6 36,1 14,3 13,1 15,6 styl życia 35,3 12,7 11,6 19,5 sport 21,3 5,3 7,6 10,3 komunikacja 19,4 9,8 10 8,6 społeczności 19 5,7 6,3 6,8 e-commerce 27 22,7 18,2 11,3 biznes, finanse, prawo nowe technologie 18,2 3 3,8 7,6 11,1 3,5 3,7 4,3 edukacja 10,8 1,4 3,1 3,7 Źródło: Gemius

17 m-commerce Strona 17 w praktyce raport 2013 badanie: kto? 347 właścicieli e-sklepów w Polsce kiedy? maj 2013 jak? metoda CAWI dla kogo? mgenerator.pl przez kogo? Praktycy.com

18 2. M-COMMERCE W PRAKTYCE 2013 WYNIKI BADAŃ 2.1. ROZWIĄZANIA M-COMMERCE STOSOWANE PRZEZ SKLEPY INTERNETOWE Wykres 2.2. Jeśli nie korzystacie Państwo z rozwiązań mobilnych, to czy planujecie je wdrożyć? Strona 18 Właściciele polskich e-sklepów dopiero zaczynają inwestować w handel mobilny. Może zachęci ich do tego i zmotywuje fakt, że już teraz 31 proc. Polaków posiada smartfony, a liczba ta stale rośnie. Na chwilę obecną inwestycja w rozwiązania m-commerce może wydawać się atrakcyjnym wyróżnikiem spośród konkurencji, jednak jak pokazuje przykład rynków zachodnich, w ciągu najbliższych miesięcy stanie się to wymogiem. Dlatego, zamiast wstrzymywać się z wdrożeniem stron i aplikacji mobilnych, warto pomyśleć o tym już dziś, gdy jest to dodatkowy element przewagi, na tak konkurencyjnym rynku, jakim jest handel internetowy. Wykres 2.1. Czy korzystacie Państwo z rozwiązań mobilnych w swoim sklepie internetowym? 76% 19% mobilna wersja strony Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; 3% 2% mobilna wersja strony oraz aplikacja mobilna aplikacja brak 29% 35% 19% 5% 12% mobilne wersje stron internetowych aplikacje mobilne na smartfony i/lub tablety mobilne wersje strony internetowej oraz aplikacje nie planuje się takiego wdrożenia nie wiem Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl;

19 Z powyższych wyników badań wynika, że użytkowników smartfonów korzysta Praktycznie taka sama liczba badanych strony i aplikacje mobilne nie są jeszcze z aplikacji mobilnych, tak więc, mimo że daje sobie na takie wdrożenie popularne wśród właścicieli polskich e-sklepów. Trzy na cztery sklepy (75,58 jest to rozwiązanie droższe niż strony mobilne, to jednak warte zainteresowania 2 lata. Drugie podejście może świadczy o niskiej świadomości, że szybkie Strona 19 proc.) nie posiadają takiego rozwiązania, - inwestycji. dopasowywanie się do wymagań rynku, a co więcej, 18,74 proc. z nich w ogóle nie konkurencji, jak i samych konsumentów, planuje jego wdrożenia. Jednocześnie Na uwagę zasługuje również fakt, że 29,48 jest istotnym czynnikiem przekładającym można zauważyć, że strony mobilne są proc. badanych nie podjęło jeszcze decyzji się na wyniki finansowe, jak i kondycję popularniejsze od aplikacji zarówno dotyczącej wykorzystania rozwiązań e-sklepu. wśród sklepów je posiadających, jak mobilnych. Wyniki te wskazują na niską i wśród planujących ich wprowadzenie. świadomość na temat możliwości Mobilne wersje stron www posiada co i potencjału m-commerce, jak również piąty badanych e-sklep (19,39 proc.), nieznajomość czy brak rozeznania a planuje je wdrożyć 34,74 proc. Aplikacje w działaniach konkurencji. posiada zaledwie 2 proc. sklepów internetowych, a o ich wdrożeniu myśli Jeśli chodzi o plany dotyczące terminu 5,34 proc. właścicieli. Większy odsetek wdrożenia rozwiązań mobilnych widać respondentów planuje wdrożenie obu dwa główne podejścia. Część wymienionych rozwiązań 11,7 proc. ankietowanych planuje je wdrożyć w ciągu Warto w tym miejscu zauważyć, że 35 proc. najbliższych 3 do 6 miesięcy (41,17 proc.).

20 Wykres 2.3. W jakim okresie planujecie RUCH GENEROWANY PRZEZ Wykres 2.4. Czy zauważyli Państwo Państwo wdrożyć stronę mobilną dla swojego e-sklepu lub dedykowaną aplikację? UŻYTKOWNIKÓW URZĄDZEŃ MOBILNYCH wzrost liczby odwiedzin swojego e-sklepu z urządzeń mobilnych w roku 2012 względem roku 2011? Strona 20 41% 6% 18% 35% Mówiąc o m-commerce, warto zwrócić uwagę na ruch, jaki generują użytkownicy urządzeń mobilnych. Jak pokazują wyniki, aż 80 proc. respondentów odnotowało w 2012 roku wzrost ruchu z mobile. Największa grupa badanych odnotowała wzrost liczby odwiedzin nie przekraczający 9% 2% 15% 31% 17% 3% 23% w ciągu najbliższych trzech miesięcy w ciągu najbliższego półrocza w ciągu roku w ciągu dwóch lat Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; 10 proc. (54,35 proc.). Jednak w przypadku 15% respondentów wzrost był już na poziomie 10-20%, a dla 9% badanych wyniósł on 20-30%. W przypadku 2,13 proc. ankietowanych wzrósł on ponad 30 proc. Jednocześnie, blisko co piąty badany nie odnotował w tym zakresie zmiany bez zmian ilość wejść była zbliżona nie więcej niż 5% o ok. 5 10% o ok % o ok % o ponad 30% Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; (17,05 proc.), a zdaniem 2,94 proc. liczba ta była zbliżona.

21 Jeśli natomiast chodzi o liczbę wejść Wykres 2.5. Jaki procent wszystkich Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, iż z urządzeń mobilnych w stosunku do wejść do Państwa sklepu mimo rosnącej liczby smartfonów ogólnej liczby odwiedzin e-sklepów, co piąty badany nie mierzy tego parametru internetowego stanowią odwiedziny z urządzeń mobilnych? i tabletów w Polsce oraz penetracji rynku na poziomie 31 proc., korzystanie Strona 21 (20,59 proc.), co może być spowodowane z internetu za pomocą tych urządzeń nie brakiem odpowiedniego narzędzia, albo jest jeszcze tak popularne, jak chociażby przekonaniem, iż smartfony i tablety nie 20% na Zachodzie. stanowią jeszcze ważnego kanału sprzedaży. Blisko połowa tych, którzy dokonują tego typu pomiarów, odnotowała nie więcej niż 5 proc. całości 3% 1% 3% 9% 46% Warto jednak zaznaczyć, że od stycznia 2013 udział ruchu mobilnego w polskim internecie wzrósł o 130 proc. odwiedzin pochodzących z urządzeń 18% Według ekspertów z Gemiusa, pozwala to mobilnych (46 proc.). Dla blisko co trzeciego respondenta (30%) był to wzrost w przedziale 5-30 proc. W przypadku 1,22 proc. ankietowanych Poniżej 5% całości odwiedzin 5% - 10% całości odwiedzin 10-20% całości odwiedzin 20% - 30% całości odwiedzin prognozować, że do końca roku jego udział osiągnie 9 proc. Analizując użytkowników urządzeń liczba wejść ze smartfonów przekroczyła aż 30 proc. Powyżej 30% całości odwiedzin Tego rodzaju odwiedziny nie mają miejsca Nie wiem mobilnych i generowany przez nich ruch na stronach internetowych można stwierdzić, że większość z nich to Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; użytkownicy smartfonów. Tak deklaruje Praktycy.com dla mgenerator.pl;

22 32,35 proc. ankietowanych. Natomiast Blisko dwóch na trzech ankietowanych Wykres 2.7. O jakich porach klienci większą liczbę odwiedzin z tabletów, niż (61,19 proc.) nie mierzy, w jakich porach korzystający z urządzeń mobilnych robią z telefonów komórkowych odnotowało 14,71 proc. respondentów. dnia klienci najczęściej odwiedzają ich e-sklep. Spośród tych, którzy dokonują najczęściej zakupy w Państwa e-sklepie? Strona 22 takich pomiarów, większość zauważa Wykres 2.6. Którzy użytkownicy urządzeń mobilnych generują większa liczbę wejść podobną tendencję jak w przypadku e-commerce, tj. większość wejść 3% 16% do Państwa e-sklepu? z urządzeń mobilnych ma miejsce między 4% 41% 32% godziną 9 a 12 (16,21 proc.). lub między 18 a 22 (14,21 proc.). W pozostałych porach dnia odwiedziny nie 61% 14% 2% przekraczają 4 proc. całości. Jest to przede 15% 12% użytkownicy smartfonów użytkownicy tabletów nie ma zauważalnych różnic nie wiem wszystkim związane z trybem życia Polaków budzimy się z telefonem, w ciągu dnia korzystamy z komputerów, aby po godzinach powrócić do smart fonów i tabletów. Do 9 rano Między 9 a 12 Między 12 a 18 Między 18 a 22 Między 22 a północą Nie wiem Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl;

23 O rosnącej roli zakupów mobilnych w Wykres 2.8. Jaki procent sprzedaży KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Polsce świadczą wyniki sprzedaży w w Państwa e-sklepie generują Z POSIADANIA ROZWIĄZAŃ badanych sklepach. Dla 3% respondentów sprzedaż za pomocą zamówienia realizowane przez mobilną stronę lub aplikację? MOBILNYCH Strona 23 urządzeń mobilnych stanowi już 10-20% ogólnej wartości sprzedaży. Dla 12% ankietowanych sklepów jest to 5-10% ogólnej wartości. W przypadku blisko co trzeciego badanego (29%) wartość ta wynosi do 5 %. Co piąty badany uznał, że w ogóle nie odnotowuje tego typu zamówień (20,59 proc.) prowadzenia tego typu pomiarów. 35% 21% 0% 3% 12% 29% Mimo jeszcze stosunkowo małej, ogólnej liczby stron i aplikacji mobilnych, właściciele e-sklepów dostrzegają korzyści płynące z tego typu rozwiązań. Przede wszystkim, zdaniem 76,47 proc., mogą się one przyczynić do większego zainteresowania sklepem internetowym. Z kolei 73,53 proc. zauważa tu również szansę na zwiększenie sprzedaży. Pomiędzy 10% - 20% Pomiędzy 5% - 10% Do 5% Tego rodzaju zamówienia nie mają miejsca Nie wiem Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl;

24 Wykres 2.9. Czy uważacie Państwo, że Wykres Czy strona lub aplikacja Wśród głównych korzyści wynikających strona lub aplikacja mobilna powodują mobilna zwiększają lub mogłyby z wdrożenia z rozwiązań mobilnych, lub mogłyby powodować zwiększenie zainteresowania Państwa sklepem? zwiększać sprzedaż w Waszym e-sklepie? ankietowani wskazywali przede wszystkim zwiększenie dostępności Strona 24 sklepu (70,59 proc.), dostosowanie się do 21% nowych wymagań klientów (64,71 proc.), 18% jak również postrzeganie sklepu jako 6% 6% innowacyjnego (58,82 proc.). Uzyskane wyniki pokazują, że dla badanych istotne 76% 73% jest przede wszystkim zdanie konsumentów i to od ich potrzeb oraz oczekiwań zależy kierunek rozwoju sklepów internetowych. Zwiększenie tak nie nie wiem tak nie nie wiem sprzedaży i większa popularność znalazły się dopiero na dalszych miejscach, Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; uzyskując łącznie 61,77 proc., co dodatkowo podkreśla fakt, że to klient jest najważniejszy.

25 Wykres Jakie korzyści daje posiadanie mobilnej wersji e-sklepu lub aplikacji? 80% 70,59% 64,71% 70% 58,82% 60% 50% 38,24% 40% Poza wyróżnionymi powyżej korzyściami, inwestycja w rozwiązania mobilne to także wartość dodana w postaci danych o lokalizacji użytkowników, wsparcie w tradycyjnych zakupach, jak również wykorzystanie nowych formatów reklamowych. Strona 25 30% 23,53% 20% 10% 2,94% 0% zwiększenie dostępności sklepu Dostosowanie się do nowych wymagań klientów Sklep jest postrzegany jako innowacyjny Zwiększenie sprzedaży Zwiększenie popularności sklepu Inne Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl;

26 Wykres Z jakich form płatności mogą skorzystać użytkownicy urządzeń mobilnych w Państwa e-sklepie? 94,12% 82,35% Strona 26 58,82% 38,24% 6,65% 5,88% 2,13% 2,94% Przelew bankowy Płatność za pobraniem Szybkie płatności internetowe Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl Płatność kartą Przekaz pocztowy Płatności mobilne Płatność SMS Inne 2.2. PŁATNOŚCI MOBILNE Jednym z ważniejszych zagadnień zakresu m-commerce są płatności mobilne. Mimo że mówi się o nich sporo, to jednak w rzeczywistości tylko 5,88 proc. wszystkich dostępnych form rozliczania za zakupy Najpopularniejsze pozostają przelewy bankowe (94,14 proc.), a także płatności za pobraniem (82,35 proc.). Płatności mobilne są na samym końcu, wygrywając jedynie z płatnościami SMS. stanowi ten sposób płatności.

27 Jednak gdy spojrzymy na nastroje wśród ankietowanych, okazują się one dość optymistyczne. Aż 89,65 proc. badanych uważa mobilne formy płatności za warte wdrożenia. 17,24 proc. ankietowanych już posiada taki sposób rozliczania, a 31,35 proc. planuje go w najbliższym czasie udostępnić swoim klientom. Jednocześnie 41,06 proc. nie planuje na razie ich wprowadzać, co może być spowodowane niskim rozpowszechnieniem tej formy płatności wśród konsumentów, którzy wolniej adaptują nowe technologie, często nie nadążając za szybkim rozwojem tego obszaru. Kierunek, w jakim będzie ewoluował rynek płatności jest na razie trudny do przewidzenia. Dlatego branża handlu internetowego skazana jest na jednoczesne wdrażanie wielu innowacji. Szybkiej ich adaptacji może sprzyjać równie dynamicznie rosnąca popularność smartfonów. Według przeprowadzonego w grudniu 2012 r. badania Megapanel PBI/Gemius, prawie 60 proc. posiadaczy tych urządzeń to mieszkańcy miast liczących co najmniej 20 tys. mieszkańców, gdzie liczba terminali płatniczych jest wyraźnie wyższa niż w obszarach wiejskich. Wykres Czy Państwa zdaniem należy wdrożyć płatności mobilne w Waszym e-sklepie? 17% 10% 32% nie są potrzebne Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; 41% tak, są potrzebne, jednak nie zamierzamy ich na chwilę obecną wprowadzać tak, są potrzebne, planujemy je wprowadzić w naszym sklepie tak, są niezbędne i posiadamy taką możliwość w naszym sklepie Strona 27

28 2.3. WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE WDRAŻANIA ROZWIĄZAŃ MOBILNYCH W AppStore dostępnych jest 775 tys. aplikacji, które do tej pory zostały ściągnięte 40 mld razy, z czego połowa tych pobrań miała miejsce w 2012 roku. Jednak, jak pokazują uzyskane wyniki badań, właściciele aż 41,18 proc. ankietowanych e-sklepów uważa, że to właśnie większe rozpowszechnienie smartfonów i tabletów zwiększyłoby zainteresowanie klientów mobilnymi rozwiązaniami. Wśród innych czynników, badani wymieniali chęć spróbowania czegoś nowego (32,35 proc.), pilną potrzebę (31,31 proc.). Jak widać zatem, po raz kolejny nacisk był położony na Wykres Co mogłoby Państwa zdaniem skłonić klientów do częstszego korzystania z aplikacji lub mobilnych wersji e-sklepu? 41,18% Większa dostępność urządzeń mobilnych 38,24% Posiadanie przez nasz sklep strony lub aplikacji mobilnej konsumentów i ich zachowanie, a nie takie kwestie, jak reklama, rekomendacje, czy oferty specjalne w e-sklepach. 32,35% 31,31% Chęć spróbowania czegoś nowego Pilna potrzeba, np. porównanie ceny 29,41% Więcej sklepów posiadających swoje wersje mobilne 23,53% Specjalne zniżki i promocje 19,15% Rekomendacja znajomych Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl 17,65% Skuteczna reklama 2,94% Inne Istotną częścią przeprowadzonego badania były zagadnienia związane z wdrożeniami stron mobilnych. Ankietowani odpowiadali zarówno na pytania związane z przeszkodami, jakie napotykają, jak Strona 28

29 również z aspektami, na które należy Wykres Co może być przeszkodą we Wyniki dotyczące istotnych elementów, na położyć nacisk podczas projektowania wdrożeniu mobilnej wersji sklepu lub które należy położyć nacisk przy stron lub aplikacji mobilnych. aplikacji u Państwa? projektowaniu strony lub aplikacji mobilnej jasno pokazują, że najważniejsza Strona proc. badanych uważa, że główną 50,00% jest użyteczność. Zdecydowanie wyprzedza przeszkodą przy wdrażaniu rozwiązań ona pozostałe aspekty. W przypadku stron mobilnych jest ich wysoki koszt. Dodatkowo, dla 38,24 proc. problemem 38,24% mobilnych wskazało na nią 94,12 proc. badanych. Przy aplikacjach było to jest czasochłonność, a zdaniem 26,47 proc. wymaga duży nakład pracy. Jak widać, 26,47% niewiele mniej - 88,24 proc. ankietowanych. Kolejną kwestią polskie e-sklepy nie wykorzystują jeszcze 17,65% w przypadku stron jest szybkość ich potencjału handlu mobilnego, mimo że ładowania tradycyjne strony często są wdrożenie takich rozwiązań jest możliwe przy zachowaniu niskich kosztów i małego 2,94% za ciężkie dla urządzeń mobilnych, co zmusza użytkowników do uciążliwego nakładu pracy. Prognozuje się jednak, że oczekiwania na wczytanie się zawartości wkrótce takie stanie się to koniecznością, serwisu. Tylko co piąty właściciel e-sklepu co przyczyni się do zwiększenia uważa wprowadzenie wszystkich funkcji zainteresowania działaniami m-commerce. dostępnych w standardowej wersji dla Źródło: Raport m-commerce w komputerów za istotne. Ponadto, mimo że praktyce 2013; Praktycy.com dla czasochłonność jest jedną z głównych mgenerator.pl

30 przeszkód we wdrożeniu mobilnej strony, ważniejsze okazały się takie elementy jak to zaledwie dla 11,76 proc. badanych szybkość działania (52,94 proc.), mały Wykres Na co Państwa zdaniem należy położyć nacisk podczas projektowania wersji mobilnej e-sklepu? 94,12% zbliżone wymagania. Użyteczność jest tu najważniejsza. Liczy się również niewielki rozmiar, który zdecydowanie wpływa na komfort korzystania. Strona 30 64,71% 20,59% 11,76% Użyteczność Szybkość ładowania strony Wprowadzenie wszystkich funkcji Krótki czas przygotowania Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl krótki czas przygotowania był istotnym aspektem jej projektowania. Nieco inaczej wygląda to w przypadku aplikacji, gdzie na ten czynnik wskazało 17,65 proc. respondentów. Jednak i tu, o wiele rozmiar aplikacji (52,94 proc.), czy też jej niezawodność (47,06 proc.). Uzyskane wyniki pokazują, że mimo różnic w zastosowaniu mobilnych stron i aplikacji, ankietowani mają co do nich

31 Wykres Na co Państwa zdaniem należy położyć nacisk podczas projektowania aplikacji mobilnej dla e-sklepu? 88,24% 52,94% 52,94% 47,06% 26,47% 17,65% 2,94% Zaskoczeniem jest trzecie miejsce Windows Phone, jak i fakt, że aż co trzeci ankietowany sklep (30,30 proc.) planuje zrobić to właśnie w tej technologii. Wyniki te różnią się w niewielkim stopniu od rzeczywistego udziału poszczególnych systemów operacyjnych wśród ogółu telefonów komórkowych, gdzie Windows Phone wyprzedzany jest przez Symbian. Różnica ta jest najprawdopodobniej związana z dużą popularnością nowej linii telefonów marki Nokia, którą Polacy darzą dużym sentymentem. Strona 31 Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl Z przeprowadzonego badania wynika, że zdecydowana większość badanych planuje stworzyć aplikację mobilną przy wykorzystaniu systemu mobilnego Googla (97%).Wskazało go aż 96,97 proc. ankietowanych. Na drugim miejscu znajduje się ios wybierany przez co drugiego właściciela e-sklepu (48,48 proc.).

32 Wykres Przygotowując aplikację Jako że urządzenia mobilne to zarówno Wykres Które rozwiązania uważają mobilną, który system operacyjny dla smartfony, jak i mniej popularne w Polsce Państwo za warte tworzenia urządzeń mobilnych wybraliby Państwo? 96,97% tablety, w badaniu pojawiło się pytanie o rozwiązania warte tworzenia w wersjach dedykowanych właśnie tabletom. Okazuje w specjalnych wersjach na tablety? Strona 32 się, że większość ankietowanych opowiedziała się ze specjalnymi wersjami 18% 48,48% 30,30% 18,18% 12,12% 6,06% 3,03% stron www dla tych urządzeń (42,42 proc.). Warto zauważyć, że co trzeci właściciel e- sklepu (30,30 proc.) uważa, że zarówno strony, jak i aplikacje powinny być im dedykowane; mniejszy odsetek wskazał 3% 6% 30% 43% aplikacje. Tylko zdaniem 6,06 proc. badanych urządzenia te nie wymagają Mobilne wersje stron Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl; V 2013 r. tworzenia specjalnych wersji stron lub aplikacji. Mobilne wersje stron oraz aplikacje Aplikacje Żadne z wymienionych Nie wiem Źródło: Raport m-commerce w praktyce 2013; Praktycy.com dla mgenerator.pl;

33 3. PODSUMOWANIE 4. METODOLOGIA BADAŃ Handel mobilny w Polsce przypomina Wraz z rosnącą liczbą urządzeń mobilnych, Badanie m-commerce w praktyce 2013 Strona 33 stanem swojego rozwoju, jak i dalszymi również sami przedsiębiorcy zaczną się przeprowadziła w maju 2013 roku, agencja prognozami, rynek zakupów z nimi bardziej oswajać. Z czasem Praktycy.com, na zlecenie serwisu internetowych sprzed dekady. Bardzo dostrzegą potencjał, jaki daje mgenerator.pl. Dane zostały zebrane od optymistyczne przewidywania, przykłady wykorzystanie ich w handlu internetowym. próby N=347 polskich sklepów z Zachodu, gdzie obecnie mamy do Na to potrzeba jednak jeszcze czasu, czego internetowych. W skład grupy badawczej czynienia z boomem na m-commerce, a dowodzą wyniki tego badania. wchodzili właściciele oraz menadżerowie także coraz większa liczba urządzeń e-sklepów. mobilnych, to tylko niektóre powody, dla Biorąc pod uwagę dynamikę oraz których warto przyjrzeć się bliżej tym perspektywy rozwoju handlu mobilnego W badaniu zastosowano metodę CAWI rozwiązaniom. Co prawda niski poziom w Polsce, należy uznać że ci, którzy komputerowo wspomagany wywiad za wiedzy właścicieli e-sklepów na temat zawczasu nie pochylą się nad tym pomocą ankiety internetowej. potencjału handlu mobilnego oraz brak tematem, będą mieli za kilka lat trudny do Kwestionariusz badania składał się z 18 infrastruktury (stron mobilnych i aplikacji) nadrobienia dystans. pytań jedno i wielokrotnego wyboru. powodują, że użytkownicy mobilnych urządzeń nie mają możliwości eksploracji w pełni tego kanału sprzedaży. Jest to jednak etap przejściowy.

34 mobilizujemy Strona 34 Twoją sprzedaż mobilne strony, sklepy i aplikacje na wyciągnięcie ręki