Fizyka układów planetarnych. Ziemia, Księżyc. Wykład 2
|
|
|
- Amalia Kujawa
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Fizyka układów planetarnych Ziemia, Księżyc Wykład 2
2 Voyager 1, 1990 Źródło: NASA
3 parametr śr. promień masa śr. gęstość śr. przyspiesz. graw. wartość 6370 km kg 5,5 g cm - 3 9,8 m s - 2 albedo 0,367 śr. temp. powierzchni 16 C (288 K) Ciśnienie atm. (poziom morza) 1013 hpa Źródło: NASA
4 parametr wartość styczeń lipiec 147 mln km 152 mln km mimośród (zakres zmian) peryhelium (3 I) aphelium (4 VII) średnia pr. orbit. 0,0167 (0,00 0,07) km km 39 km s '31" 31'27" Źródło: Internet
5 doba gwiazdowa (1-2) słoneczna (1-3) prędkość lin. na równiku (Wè E) wartość 23 h 56 m 04 s 24 h 00 m 00 s 1670 km/h Źródło: P.Bond: Exploring the Solar System/Wikipedia
6 Źródło: gnomonika.pl
7 Atmosfera grubość ok. 100 km masa ok kg (ok masy planety) miejsce skomplikowanych procesów termodynamicznych i dynamiki płynów utrzymywana przez ziemską grawitację Źródło: NASA
8 Źródło: NASA Atmosfera Aby cząstka gazu mogła opuścić planetę (po orbicie parabolicznej), jej prędkość musi być większa lub równa II prędkości kosmicznej: v v p = 2GM p R p, gdzie G stała grawitacji, M p masa planety, R p jej promień. Cząstki (gazu idealnego) posiadają prędkości opisane prawem Maxwella-Boltzmanna: " d N N = 4v2 π v exp v 2 " % % $ ' 3 $ o # v o & ' dv, # & gdzie dn liczba cząstek o prędkościach z przedziału (v,v + dv), N liczba wszystkich cząstek, v o najbardziej prawdopodobna wartość prędkości zależna od temperatury T i masy cząstek m v o = 2kT m.
9 Atmosfera Całkując rozkład Maxwella-Boltzmanna od v p do nieskończoności otrzymujemy liczbę cząstek, które są w stanie opuścić atmosferę planety: N p N = 2 # u & % exp( u2) +1 Φ( 2u) (, $ ' gdzie π u 2 = m 2kT v 2 p, Φ(x) = 1 2π Przykładowe wartości N p /N: x " exp 1 % $ # 2 y2 'dy. & Księżyc Ziemia (górna atm.) H 2 0, N Źródło: NASA
10 Skład azot (78%) tlen (21%) argon (0.9%) inne Źródło: Wikipedia
11 Strefy troposfera (konwekcja, do 8 km na biegunach i 18 km na równiku, 80% masy atmosfery, prawie cała zawartość pary wodnej, zachodzi w niej większość zjawisk pogodowych) stratosfera (do 50 km, podgrzewanie przez UV, warstwa ozonowa) mezosfera (50 85 km, w górnej części gaz zjonizowany przez promieniowanie wysokoenergetyczne głównie ze Słońca) jonosfera ( km, gaz zjonizowany) o termosfera ( km, zorze) o granica Kármána (100 km) o egzosfera (>700 km, praktycznie próżnia, głownie uciekające H i He, także śladowe ilości O) Źródło: Internet
12 Źródło: Wikipedia
13 Geoida powierzchnia ekwipotencjalna pola grawitacyjnego przechodząca przez średni poziom oceanów opisuje rozkład masy w bryle planety. potencjał pola grawitacyjnego: φ = GM r, gdzie M masa będąca źródłem potencjału, r odległość od źródła pola. różni się od elipsoidy obrotowej o ±100 m Źródło: ESA/GOCE
14 Moment bezwładności Jeżeli masa m jest rozłożona w sposób ciągły w objętości V, to moment bezwładności ciała względem dowolnej osi wynosi: I = r 2 d m = r 2 ρ dv, gdzie r to odległość elementu masy dm o objętości dv od osi obrotu, ρ gęstość. Dla jednorodnej kuli o masie M i promieniu R: I = 2 5 MR2. Zatem parametr I = 0, 4. 2 MR Dla Ziemi pomiary wskazują na wartość tego parametru równą 0,33, co świadczy o niejednorodności i wzroście ρ wraz z głębokością.
15 Skorupa 5 40 km, 3 2,7 g cm -3 SiO 2 (60%), Al 2 O 3 (16%), CaO 6,4% Płaszcz górny do gł. ok. 400 km, 3,3 g cm -3 SiO 2 (46%), MgO (38%), FeO (7,5%) Płaszcz dolny do gł. ok km, 5 6 g cm -3, 50% masy Płynne jądro zewnętrzne ok. 11 g cm -3, Fe, Ni, S, Si, 31% masy grubość ok km, wiry konwekcyjne Stałe jądro wewnętrzne ok K, do 18 g cm -3, Fe, Ni rotuje szybciej niż reszta planety o 0,3 0,5 /rok promień ok km, 1,7% masy Źródło: Wikipedia
16 Źródło: Nature, 377, (1995). Źródło: Wikipedia
17
18 Zmienne pole magnetyczne zmiany położenia biegunów krótko czasowe zmiany natężenia: 1 5%, deformacja magnetosfery przez wiatr słoneczny, zmiany w jonosferze np. wskutek pływów długoczasowe zmiany natężenia: związane z przesuwaniem się biegunów magnetycznych w skali geologicznej natężenie cały czas się zmienia (teraz słabnie o ok. 5 10% na stulecie), a co lat dochodzi do przebiegunowania Źródło: Wikipedia
19 natężenie pola magnetycznego è czas [10 3 lat] Zmienne pole magnetyczne zmiany położenia biegunów krótko czasowe zmiany natężenia: 1 5%, deformacja magnetosfery przez wiatr słoneczny, zmiany w jonosferze np. wskutek pływów długoczasowe zmiany natężenia: związane z przesuwaniem się biegunów magnetycznych w skali geologicznej natężenie cały czas się zmienia (teraz słabnie o ok. 5 10% na stulecie), a co lat dochodzi do przebiegunowania Źródło: NASA
20 czas [mln lat] Zmienne pole magnetyczne zmiany położenia biegunów krótko czasowe zmiany natężenia: 1 5%, deformacja magnetosfery przez wiatr słoneczny, zmiany w jonosferze np. wskutek pływów długoczasowe zmiany natężenia: związane z przesuwaniem się biegunów magnetycznych w skali geologicznej natężenie cały czas się zmienia (teraz słabnie o ok. 5 10% na stulecie), a co lat dochodzi do przebiegunowania Źródło: Wikipedia
21 wiatr słoneczny fala uderzeniowa MAGNETOSFERA Źródło: Internet
22 Rekoneksja linii pola magnetycznego Źródło: ESA/ATG medialab Źródło: NASA
23 Pasy radiacyjne Van Allena wewnętrzny: km, głównie elektrony i protony z wiatru słonecznego zewnętrzny: tys. km, głównie elektrony trzeci, efemeryczny, pojawia się między dwoma ww. pasami po silnej erupcji słonecznej anomalia południowoatlantycka następstwo asymetrii rozkładu pola magnetycznego Źródło: NASA
24 Near Earth Asteroid Rendezvous Spacecraft (NEAR), 1998 Źródło: NASA
25 parametr Księżyc Ziemia śr. promień 1740 km 6370 km masa 0, kg kg śr. gęstość 3,3 g cm - 3 5,5 g cm - 3 śr. przysp. grawit. 1,6 m s - 2 9,8 m s - 2 albedo 0,12 0,367 temp. powierzchni K K Ciśnienie atm. (przy powierzchni) 1013 hpa Źródło: NASA
26 parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d (c 1 è d 1 ) okres synodyczny 29,53 d (c 1 è d 2 ) mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi Źródło: Internet
27 33'28" 29'55" 12% mniejsza parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d okres synodyczny 29,53 d mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi Źródło: Wikipedia
28 Libracja można zaobserwować 59% powierzchni parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d okres synodyczny 29,53 d mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi Źródło: NASA
29 Środek masy: W ogólności położenie środka masy: Dla dwóch ciał i początku układu współrzędnych w środku masy: m 1 r 1 = m 2 r 2 parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d okres synodyczny 29,53 d mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi barycentrum Źródło: Internet
30 parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d okres synodyczny 29,53 d mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi Źródło: Internet
31 parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d okres synodyczny 29,53 d mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi Źródło: Internet
32 parametr wartość półoś wielka km okres syderyczny 27,32 d okres synodyczny 29,53 d mimośród 0,0554 perygeum km apogeum km barycentrum 4600 km od środka Ziemi Źródło: Internet
33 a) wybrzuszenie mórz i oceanów b) wybrzuszenie mórz i oceanów barycentrum grawitacja: siła odśrodkowa: w sumie 2 wybrzuszenie po przeciwległych stronach globu a+b) Źródło: Internet
34 płaszczyzna ekliptyki Księżyc płaszczyzna równika Księżyc Ziemia płaszczyzna ekliptyki Źródło: Internet/Gary Osborn
35 płaszczyzna orbity Księżyca Słońce Źródło: Internet
36 Źródło: Wikipedia/Internet/NASA Fizyka układów planetarnych 2. Ziemia, Księżyc
37 Źródło: Wikipedia/Internet/NASA Fizyka układów planetarnych 2. Ziemia, Księżyc
38 Krater o średnicy do 20 km Duży krater Źródło: LPI
39 wulkan tarczowy krater wulkany tarczowe relikt dawnej aktywności wulkanicznej na morzach średnica do 10 km łagodne nachylenie stoków (1 8 ) wysokość: kilkaset metrów do 1.5 km wypływ odgazowanej magmy pod niskim ciśnieniem Źródło: LPI
40 Źródło: NASA/JPL
41 wyżyny albedo do 0,17 wzniesienia do 9 km powyżej śr. poziomu wiek ok lat bazalty bogate w Al morza niższe albedo (0, ) 2 3 km poniżej średniego poziomu wiek ok lat bazalty bogate w FeO, TiO 2 Źródło: NASA
42 Źródło: NASA
43 Selenoida odchyłki do 500 m od średniego poziomu brak izostazji maskony w okolicach niektórych mórz Źródło: NAOJ 1 mgal = 10 3 cm s 2 Źródło: NASA
44 Ziemia morze płaszcz jądro powierzchnia ekwipotencjału skorupa Struktura wewnętrzna I/(MR 2 ) = 0,39, zatem budowa wewnętrzna musi być dość jednorodna małe jądro stałe o średnicy 680±180 km, głównie Fe i FeS, 1 3% masy, szacowana temperatura ok. 830 K, gęstość ok. 8 g cm -3 płaszcz w dużej części w postaci stałej do głębokości km, głębiej w postaci płynnej, gęstość ok. 3,3 g cm -3 skorupa o gęstości 2,9 g cm -3, do głębokości 1 km zbity regolit, od głębokości 20 km skały bazaltowe różnica między CM i CF to 1,7 km 3500 km Źródło: Geological Survey Cnada
45 Skorupa po stronie Ziemi grubość ok. 60 km po stronie przeciwnej ok. 110 km efekt bliskości Ziemi Źródło: NASA
46 Aktywność sejsmiczna poniżej 3 stopni w skali Richtera aktywność sejsmiczna spowodowana uderzeniami meteorytów oraz rozładowywaniem naprężeń wewnętrznych zjawiska płytkie powstają wskutek naprężeń termicznych zjawiska głębokie ( km) pojawiają się wskutek naprężeń pływowych od Ziemi (niekołowa orbita) i Słońca Źródło: Geological Survey Canada
47 Fizyka układów planetarnych 2. Ziemia, Księżyc Szczątkowe pole magnetyczne dla Ziemi: µt Źródło: NASA
48 Atmosfera (egzosfera) 1 R = fotonów m 2 s 1 Atmosfera ziemska przy powierzchni morza zawiera cząsteczek gazu w 1 cm 3, w przypadku Księżyca jest to zaledwie 10 5 molekuł. Źródło: NASA
49 Obszary wiecznie zacienione W obszarach biegunowych wykryto ślady wodoru interpretowane jako sygnatura H 2 O. Eksperyment zderzeniowy wykazał obecność H 2 O w wyrzuconej chmurze pyłu. Lód wodny może być w postaci drobnych kryształków zmieszanych z regolitem (1,5% masy) Źródło: NASA
50 Księżyce Kordylewskiego hipotetyczne skupiska pyłu w punktach libracyjnych L 4 i L 5 układu Ziemia - Księżyc Źródło: Wikipedia
Fizyka układów planetarnych. Merkury. Wykład 5
Fizyka układów planetarnych Merkury Wykład 5 101 10 6 km -1,4 mag, 14 55,8 10 6 km -2,9 mag, 25 parametr Merkury Ziemia półoś wielka 0,387 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 0,24 roku 1 rok okres synodyczny
Fizyka układów planetarnych. Wenus. Wykład 3
Fizyka układów planetarnych Wenus Wykład 3 parametr wartość okres synodyczny 583 d (1 rok i 7 mies) rozm. kątowy 10 66 WENUS MERKURY HORYZONT Słońce pod horyzontem Źródło: NASA Źródło: NASA Źródło: Wordpress
Sztuczny satelita Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym
Sztuczny satelita Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym Sztuczny satelita Ziemi Jest to obiekt, któremu na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi nadano prędkość wystarczającą do uzyskania przez niego ruchu
14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.
Włodzimierz Wolczyński 14 POLE GRAWITACYJNE Wzór Newtona M r m G- stała grawitacji Natężenie pola grawitacyjnego 6,67 10 jednostka [ N/kg] Przyspieszenie grawitacyjne jednostka [m/s 2 ] Praca w polu grawitacyjnym
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy
Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy 14. Kule (3 pkt) Dwie małe jednorodne kule A i B o jednakowych masach umieszczono w odległości 10 cm od siebie. Kule te oddziaływały wówczas
Rotacja. W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a):
Rotacja W układzie związanym z planetą: siła odśrodkowa i siła Coroilisa. Potencjał efektywny w najprostszym przypadku (przybliżenie Roche a): Φ = ω2 r 2 sin 2 (θ) 2 GM r Z porównania wartości potencjału
Fizyka układów planetarnych. Mars. Wykład 4
Fizyka układów planetarnych Mars Wykład 4 parametr wartość jasność obserwowana od +1.6 do 2.9 mag rozm. kątowy 3,5 25,1 101 10 6 km -1,4 mag, 14 55,8 10 6 km -2,9 mag, 25 parametr Mars Ziemia półoś wielka
Fizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 5: Zjawiska w układzie Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca
Fizyka układów planetarnych II. Uran i Neptun. Wykład 1
Fizyka układów planetarnych II Uran i Neptun Wykład 1 Uran Neptun Ziemia półoś wielka 19,2 j.a. 30,1 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 84,0 lata 164,8 roku 1 rok mimośród 0,046 0,011 0,017 inklinacja 0,77
Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Ziemia jako planeta w Układzie Słonecznym Data courtesy Marc Imhoff of NASA GSFC and Christopher Elvidge of NOAA NGDC. Image by Craig Mayhew and Robert
Pola Magnetyczne w Układzie Słonecznym
Pola Magnetyczne w Układzie Słonecznym MAGNETOSFERA SŁOŃCA 2 Magnetosfera słońca Szybki wiatr (do 900 km/s) wypływa z niemal nieaktywnych rejonów biegunowych Powolny wiatr (od 200 km/s) z obszarów aktywniejszych,
Astronomia. Znając przyspieszenie grawitacyjne planety (ciała), obliczyć możemy ciężar ciała drugiego.
Astronomia M = masa ciała G = stała grawitacji (6,67 10-11 [N m 2 /kg 2 ]) R, r = odległość dwóch ciał/promień Fg = ciężar ciała g = przyspieszenie grawitacyjne ( 9,8 m/s²) V I = pierwsza prędkość kosmiczna
Fizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2013-01-24 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca 2013-01-24 T.J.Jopek,
14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY
14R2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM ROZSZERZONY Ruch jednostajny po okręgu Dynamika bryły sztywnej Pole grawitacyjne Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych
Ruchy planet. Wykład 29 listopada 2005 roku
Ruchy planet planety wewnętrzne: Merkury, Wenus planety zewnętrzne: Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton Ruch planet wewnętrznych zachodzi w cyklu: koniunkcja dolna, elongacja wschodnia, koniunkcja
Grawitacja - powtórka
Grawitacja - powtórka 1. Oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub, jeśli jest A. Jednorodne pole grawitacyjne istniejące w obszarze sali lekcyjnej jest wycinkiem centralnego
Obraz Ziemi widzianej z Księżyca
Grawitacja Obraz Ziemi widzianej z Księżyca Prawo powszechnego ciążenia Dwa punkty materialne o masach m 1 i m przyciągają się wzajemnie siłą proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną
Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna
Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna G m m r F = r r F = F Schemat oddziaływania: m pole sił m Prawo powszechnego ciążenia, siła grawitacyjna, pole grawitacyjna Masa M jest
Układ Słoneczny Układ Słoneczny
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Słoneczny we Wszechświecie Układ Słoneczny cz. 1 T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 1 2 Układ Słoneczny Układ Słoneczny stanowią: Układ Planetarny Słońce, planety, Obłok Oorta
pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - http://fizyka.dk - zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka
4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia zadania z arkusza I 4.8 4.1 4.9 4.2 4.10 4.3 4.4 4.11 4.12 4.5 4.13 4.14 4.6 4.15 4.7 4.16 4.17 4. Pole grawitacyjne. Praca. Moc.Energia - 1 - 4.18 4.27 4.19 4.20
Ruch obiegowy Ziemi. Ruch obiegowy Ziemi. Cechy ruchu obiegowego. Cechy ruchu obiegowego
Ruch obiegowy Ziemi Ruch obiegowy Ziemi Ziemia obiega Słońce po drodze zwanej orbitą ma ona kształt lekko wydłużonej elipsy Czas pełnego obiegu wynosi 365 dni 5 godzin 48 minut i 46 sekund okres ten nazywamy
Saturn. Voyager 2, 21 lipiec1981
Saturn Voyager 2, 21 lipiec1981 Parametry i dane orbitalne Parametry Saturna Masa 568.46 10^24 kg 9 515 % MZ Gęstość 0.687 g/cm^3 12.5 % GZ Promień równikowy (1 bar) 60 268 km 945 % RZ Promień biegunowy
Satelity Ziemi. Ruch w polu grawitacyjnym. dr inż. Stefan Jankowski
Satelity Ziemi Ruch w polu grawitacyjnym dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl Satellites Satelity można podzielić na: naturalne (planety dla słońca/ gwiazd, księżyce dla planet) oraz sztuczne
( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)
TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone
14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY
Włodzimierz Wolczyński 14-TYP-2015 POWTÓRKA PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII ROZSZERZONY Obejmuje działy u mnie wyszczególnione w konspektach jako 10 RUCH JEDNOSTAJNY PO OKRĘGU 11 POWTÓRKA
Aktualizacja, maj 2008 rok
1 00015 Mechanika nieba C Dane osobowe właściciela arkusza 00015 Mechanika nieba C Arkusz I i II Czas pracy 120/150 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera
Podstawy fizyki subatomowej. 3 kwietnia 2019 r.
Podstawy fizyki subatomowej Wykład 7 3 kwietnia 2019 r. Atomy, nuklidy, jądra atomowe Atomy obiekt zbudowany z jądra atomowego, w którym skupiona jest prawie cała masa i krążących wokół niego elektronów.
Ziemia. jako obiekt fizyczny. Tomasz Sowiński Centrum Fizyki Teoreytcnzej PAN
Ziemia jako obiekt fizyczny Tomasz Sowiński Centrum Fizyki Teoreytcnzej PAN Ziemia okiem fizyka XII Festiwal Nauki, 27 września 2008 Ziemia wydaje się płaska! Texas, USA Ziemia jest płaska i kończy się
41R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM ROZSZERZONY (od początku do końca)
Włodzimierz Wolczyński 41R POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY (od początku do końca) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania
Teoria ruchu Księżyca
Wykład 9 - Ruch Księżyca. Odkształcenia związane z rotacją, oddziaływanie przypływowe, efekty relatywistyczne, efekty związane z promieniowaniem Słońca. 14.04.2014 Miesiące księżycowe Miesiąc synodyczny
ELEMENTY GEOFIZYKI. Atmosfera W. D. ebski
ELEMENTY GEOFIZYKI Atmosfera W. D ebski debski@igf.edu.pl Plan wykładu z geofizyki - (Atmosfera) 1. Fizyka atmosfery: struktura atmosfery skład chemiczny atmosfery meteorologia - chmury atmosfera a kosmos
Ruch obrotowy bryły sztywnej. Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe
Ruch obrotowy bryły sztywnej Bryła sztywna - ciało, w którym odległości między poszczególnymi punktami ciała są stałe Ruch obrotowy ruch po okręgu P, t 1 P 1, t 1 θ 1 θ Ruch obrotowy ruch po okręgu P,
Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego.
2b. Nasz Księżyc Księżyc to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego. Obiega on największe ciała układów planetarnych, tj. planeta, planeta karłowata czy planetoida. W niektórych przypadkach kiedy jest
Analiza spektralna widma gwiezdnego
Analiza spektralna widma gwiezdnego JG &WJ 13 kwietnia 2007 Wprowadzenie Wprowadzenie- światło- podstawowe źródło informacji Wprowadzenie- światło- podstawowe źródło informacji Wprowadzenie- światło- podstawowe
Wstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 13 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM FIZYKA I ASTRONOMIA
Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM FIZYKA I ASTRONOMIA POZIOM ROZSZERZONY LISTOPAD 01 Czas pracy: 150 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera
Synteza jądrowa (fuzja) FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Synteza jądrowa (fuzja) Cykl życia gwiazd Narodziny gwiazd: obłok molekularny Rozmiary obłoków (Giant Molecular Cloud) są rzędu setek lat świetlnych. Masa na ogół pomiędzy 10 5 a 10 7 mas Słońca. W obłoku
Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule
Fizyka Kurs przygotowawczy na studia inżynierskie mgr Kamila Haule Grawitacja Grawitacja we Wszechświecie Planety przyciągają Księżyce Ziemia przyciąga Ciebie Słońce przyciąga Ziemię i inne planety Gwiazdy
GRAWITACJA MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY LEKCJA NR 2 FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA.
MODUŁ 6 SCENARIUSZ TEMATYCZNY GRAWITACJA OPRACOWANE W RAMACH PROJEKTU: FIZYKA ZAKRES ROZSZERZONY WIRTUALNE LABORATORIA FIZYCZNE NOWOCZESNĄ METODĄ NAUCZANIA. PROGRAM NAUCZANIA FIZYKI Z ELEMENTAMI TECHNOLOGII
Fizyka. Kurs przygotowawczy. na studia inżynierskie. mgr Kamila Haule
Fizyka Kurs przygotowawczy na studia inżynierskie mgr Kamila Haule Grawitacja Grawitacja we Wszechświecie Ziemia przyciąga Ciebie Planety przyciągają Księżyce Słońce przyciąga Ziemię i inne planety Gwiazdy
FIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań
FIZYKA-egzamin opracowanie pozostałych pytań Andrzej Przybyszewski Michał Witczak Marcin Talarek. Definicja pracy na odcinku A-B 2. Zdefiniować różnicę energii potencjalnych gdy ciało przenosimy z do B
Wykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego
Wykład 5 - całki ruchu zagadnienia n ciał i perturbacje ruchu keplerowskiego 20.03.2013 Układ n ciał przyciągających się siłami grawitacji Mamy n ciał przyciągających się siłami grawitacji. Masy ciał oznaczamy
Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*
Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha * Resnick, Halliday,
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii
Sprawdzian Na rysunku przedstawiono siłę, którą kula o masie m przyciąga kulę o masie 2m.
Imię i nazwisko Data Klasa Wersja A Sprawdzian 1. 1. Orbita każdej planety jest elipsą, a Słońce znajduje się w jednym z jej ognisk. Treść tego prawa podał a) Kopernik. b) Newton. c) Galileusz. d) Kepler..
1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.
Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd
Wykład 2 - zagadnienie dwóch ciał (od praw Keplera do prawa powszechnego ciążenia i z powrotem..)
Wykład 2 - zagadnienie dwóch ciał (od praw Keplera do prawa powszechnego ciążenia i z powrotem..) 24.02.2014 Prawa Keplera Na podstawie obserwacji zgromadzonych przez Tycho Brahe (głównie obserwacji Marsa)
Obliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity. Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie
Obliczanie pozycji obiektu na podstawie znanych elementów orbity Rysunek: Elementy orbity: rozmiar wielkiej półosi, mimośród, nachylenie a - wielka półoś orbity e - mimośród orbity i - nachylenie orbity
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA. Wojciech Wróblewski Źródło: en.wikipedia.org
ENCELADUS KSIĘŻYC SATURNA Źródło: en.wikipedia.org Wojciech Wróblewski 2017 PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE ENCELADUSA Odkryty w 1789 r. Przez Williama Herschela Odległość od Saturna (perycentrum): 237378 km
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY
PROSZĘ UWAŻNIE SŁUCHAĆ NA KOŃCU PREZENTACJI BĘDZIE TEST SPRAWDZAJĄCY RUCH OBROTOWY ZIEMI Ruch obrotowy to ruch Ziemi wokół własnej osi. Oś Ziemi jest teoretyczną linią prostą, która przechodzi przez Biegun
DYNAMIKA dr Mikolaj Szopa
dr Mikolaj Szopa 17.10.2015 Do 1600 r. uważano, że naturalną cechą materii jest pozostawanie w stanie spoczynku. Dopiero Galileusz zauważył, że to stan ruchu nie zmienia się, dopóki nie ingerujemy I prawo
Klimat na planetach. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 2
Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe Rok 019 1. Wstęp teoretyczny Podstawowym źródłem ciepła na powierzchni planet Układu Słonecznego, w tym Ziemi, jest dochodzące
Grawitacja. Wykład 7. Wrocław University of Technology
Wykład 7 Wrocław University of Technology 1 Droga mleczna Droga Mleczna galaktyka spiralna z poprzeczką, w której znajduje się m.in. nasz Układ Słoneczny. Galaktyka zawiera od 100 do 400 miliardów gwiazd.
Tajemnice Srebrnego Globu
Tajemnice Srebrnego Globu Teorie powstania Księżyca Księżyc powstał w wyniku zderzenia pra Ziemi z ciałem niebieskim o rozmiarach zbliżonych do ziemskich Ziemia i Księżyc powstały równocześnie, na początku
Grawitacja + Astronomia
Grawitacja + Astronomia Matura 2005 Zadanie 31. Syriusz (14 pkt) Zimą najjaśniejszą gwiazdą naszego nocnego nieba jest Syriusz. Pod tą nazwą kryje się układ dwóch gwiazd poruszających się wokół wspólnego
ver grawitacja
ver-7.11.11 grawitacja początki Galileusz 1564-164 układ słoneczny http://www.arachnoid.com/gravitation/small.html prawa Keplera 1. orbity planet krążących wokół słońca są elipsami ze słońcem w ognisku
Układ słoneczny. Rozpocznij
Układ słoneczny Rozpocznij Planety układu słonecznego Mapa Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Neptun Uran Sprawdź co wiesz Merkury najmniejsza i najbliższa Słońcu planeta Układu Słonecznego. Jako
RUCH ROTACYJNY ZIEMI. Geodezja Satelitarna
RUCH ROTACYJNY ZIEMI Geodezja Satelitarna ROTACJA ZIEMI Niejednostajność ruchu (spowalnianie obrotu wydłużanie długości dnia) Zmienność położenia osi rotacji - ruch względem inercjalnego układu współrzędnych
25 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY. (od początku do prądu elektrycznego)
Włodzimierz Wolczyński 25 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY (od początku do prądu elektrycznego) Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod
1.6. Ruch po okręgu. ω =
1.6. Ruch po okręgu W przykładzie z wykładu 1 asteroida poruszała się po okręgu, wartość jej prędkości v=bω była stała, ale ruch odbywał się z przyspieszeniem a = ω 2 r. Przyspieszenie w tym ruchu związane
EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII
Miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII POZIOM ROZSZERZONY Instrukcja dla zdającego Czas pracy 150 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron (zadania 1 5). Ewentualny
Aktywność magnetosfery i zaburzenia w wietrze słonecznym.
Aktywność magnetosfery i zaburzenia w wietrze słonecznym. Piotr Koperski Obserwatorium Astronomiczne (Zakład Fizyki Wsokich Energii) Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1 Zagadnienia Zródła i charakterystyka
W poszukiwaniu życia pozaziemskiego
W poszukiwaniu życia pozaziemskiego Czy istnieje życie we Wszechświecie? 1473 1543 r. TAK, bo: zasada kopernikaoska mówi, że Ziemia nie jest wyróżnionym miejscem we Wszechświecie Biblioteka Uniwersytetu
Podstawy fizyki wykład 5
Podstawy fizyki wykład 5 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Grawitacja Pole grawitacyjne Prawo powszechnego ciążenia Pole sił zachowawczych Prawa Keplera Prędkości kosmiczne Czarne
Saturn i jego pierścienie
Fizyka układów planetarnych Saturn i jego pierścienie Wykład 7 Saturn Ziemia półoś wielka 9,6 j.a. 1,0 j.a. okres orbitalny 29,4 roku 1 rok mimośród 0,057 0,017 inklinacja (kąt nachylenia płaszczyzny orbity
Ruch pod wpływem sił zachowawczych
Ruch pod wpływem sił zachowawczych Fizyka I (B+C) Wykład XV: Energia potencjalna Siły centralne Ruch w polu grawitacyjnym Pole odpychajace Energia potencjalna Równania ruchu Znajomość energii potencjalnej
4π 2 M = E e sin E G neu = sin z. i cos A i sin z i sin A i cos z i 1
1 Z jaką prędkością porusza się satelita na orbicie geostacjonarnej? 2 Wiedząc, że doba gwiazdowa na planecie X (stała grawitacyjna µ = 500 000 km 3 /s 2 ) trwa 24 godziny, oblicz promień orbity satelity
Wstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 14 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład
b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości
a. b. Ziemia w Układzie Słonecznym sprawdzian wiadomości 1. Cele lekcji Cel ogólny: podsumowanie wiadomości o Układzie Słonecznym i miejscu w nim Ziemi. Uczeń: i. a) Wiadomości zna planety Układu Słonecznego,
Zderzenia. Fizyka I (B+C) Wykład XVI: Układ środka masy Oddziaływanie dwóch ciał Zderzenia Doświadczenie Rutherforda
Zderzenia Fizyka I (B+C) Wykład XVI: Układ środka masy Oddziaływanie dwóch ciał Zderzenia Doświadczenie Rutherforda Układ środka masy Układ izolowany Izolowany układ wielu ciał: m p m 4 CM m VCM p 4 3
Teoria Wielkiego Wybuchu FIZYKA 3 MICHAŁ MARZANTOWICZ
Teoria Wielkiego Wybuchu Epoki rozwoju Wszechświata Wczesny Wszechświat Epoka Plancka (10-43 s): jedno podstawowe oddziaływanie Wielka Unifikacja (10-36 s): oddzielenie siły grawitacji od reszty oddziaływań
Wykład 5 Widmo rotacyjne dwuatomowego rotatora sztywnego
Wykład 5 Widmo rotacyjne dwuatomowego rotatora sztywnego W5. Energia molekuł Przemieszczanie się całych molekuł w przestrzeni - Ruch translacyjny - Odbywa się w fazie gazowej i ciekłej, w fazie stałej
Bryła sztywna. Fizyka I (B+C) Wykład XXIII: Przypomnienie: statyka
Bryła sztywna Fizyka I (B+C) Wykład XXIII: Przypomnienie: statyka Moment bezwładności Prawa ruchu Energia ruchu obrotowego Porównanie ruchu obrotowego z ruchem postępowym Przypomnienie Równowaga bryły
Energia wody. Mikołaj Szopa
Energia wody Mikołaj Szopa Fizyka pływów energia księżycowa uzasadnienie powstawania pływów oraz ich częstości rozmiary Ziemi są znacznie mniejsze od odległości między Ziemią a Księżycem wpływ
Odp.: F e /F g = 1 2,
Segment B.IX Pole elektrostatyczne Przygotował: mgr Adam Urbanowicz Zad. 1 W atomie wodoru odległość między elektronem i protonem wynosi około r = 5,3 10 11 m. Obliczyć siłę przyciągania elektrostatycznego
Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji ZADANIA ZAMKNIĘTE
Grawitacja i astronomia, zakres podstawowy test wiedzy i kompetencji. Imię i nazwisko, klasa.. data Czas rozwiązywania testu: 40 minut. ZADANIA ZAMKNIĘTE W zadaniach od 1-4 wybierz i zapisz czytelnie jedną
EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 2 Ziemia jako środowisko życia
EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884 Wykład 2 Ziemia jako środowisko życia Mars Ziemia Życie na Ziemi widać z daleka CO TO JEST ŻYCIE?? PYTANIE ZASADNICZE: Co to jest życie? kłopoty z definicją (co to jest definicja?)
4. Ruch obrotowy Ziemi
4. Ruch obrotowy Ziemi Jednym z pierwszych dowodów na ruch obrotowy Ziemi było doświadczenie, wykazujące ODCHYLENIE CIAŁ SWOBODNIE SPADAJĄCYCH Z WIEŻY: gdy ciało zostanie zrzucone z wysokiej wieży, to
Fizyka Pogody i Klimatu, zima 2017 Dynamika: wykład 1
Fizyka Pogody i Klimatu, zima 2017 Dynamika: wykład 1 Szymon Malinowski Metody opisu ruchu płynu, skale ruchu. Siły działające na cząstkę (elementarną objętość) powietrza. Równanie ruchu, analiza skali,
Układ Słoneczny. Powstanie Układu Słonecznego. Dysk protoplanetarny
Układ Słoneczny Powstanie Układu Słonecznego Układ Słoneczny uformował się około 4,6 mld lat temu w wyniku zagęszczania się obłoku materii składającego się głównie z gazów oraz nielicznych atomów pierwiastków
GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA. Tomasz Kalicki.
GEOGRAFIA FIZYCZNA ŚWIATA Tomasz Kalicki tomaszkalicki@ymail.com http://www.ujk.edu.pl www.ujk.edu.pl/zgks/ Podstawowe: Andel T. H. van, 2010, Nowe spojrzenie na starą planetę, PWN, Warszawa. Armand D.,
Życie w Układzie Słonecznym I
Astrobiologia Życie w Układzie Słonecznym I Wykład 4 Wczesne Słońce Moc promieniowania Słońca rośnie wraz z wiekiem Wczesne Słońce Ilość energii, jaką otrzymuje Ziemia w jednostce czasu P in = π R 2 S(1
LVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia
Zadanie 1. LVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia Z północnego bieguna księżycowego wystrzelono pocisk, nadając mu prędkość początkową równą lokalnej pierwszej prędkości kosmicznej.
Geodezja fizyczna. Potencjał normalny. Potencjał zakłócajacy. Dr inż. Liliana Bujkiewicz. 8 listopada 2018
Geodezja fizyczna Potencjał normalny. Potencjał zakłócajacy. Dr inż. Liliana Bujkiewicz 8 listopada 2018 Dr inż. Liliana Bujkiewicz Geodezja fizyczna 8 listopada 2018 1 / 24 Literatura 1 Geodezja współczesna
PARAMETRY I DANE ORBITALNE
Jowisz PARAMETRY I DANE ORBITALNE Parametry Jowisza Masa 1 898.6 10^24 kg 31 783% MZ Gęstość 1 326 kg/m^3 24% GZ Promień równikowy (1 bar) 71 492 km 1 120% RZ Promień biegunowy 66 854 km 1 051% BZ g na
Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne*
Podstawy fizyki sezon 1 VII. Pole grawitacyjne* Agnieszka Obłąkowska-Mucha WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha * Resnick, Halliday,
Fizyka współczesna Co zazwyczaj obejmuje fizyka współczesna (modern physics)
Fizyka współczesna Co zazwyczaj obejmuje fizyka współczesna (modern physics) Koniec XIX / początek XX wieku Lata 90-te XIX w.: odkrycie elektronu (J. J. Thomson, promienie katodowe), promieniowania Roentgena
autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 13 RUCH OBROTOWY BRYŁY SZTYWNEJ. CZĘŚĆ 3
autor: Włodzimierz Wolczyński rozwiązywał (a)... ARKUSIK 13 RUCH OBROTOWY BRYŁY SZTYWNEJ. CZĘŚĆ 3 Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania PYTANIA ZAMKNIĘTE Zadanie
Opis ruchu obrotowego
Opis ruchu obrotowego Oprócz ruchu translacyjnego ciała obserwujemy w przyrodzie inną jego odmianę: ruch obrotowy Ruch obrotowy jest zawsze względem osi obrotu W ruchu obrotowym wszystkie punkty zakreślają
Uogólniony model układu planetarnego
Uogólniony model układu planetarnego Michał Marek Seminarium Zakładu Geodezji Planetarnej 22.05.2009 PLAN PREZENTACJI 1. Wstęp, motywacja, cele 2. Teoria wykorzystana w modelu 3. Zastosowanie modelu na
Wstęp do Geofizyki. Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski
Wstęp do Geofizyki Hanna Pawłowska Instytut Geofizyki, Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Wykład 3 Wstęp do Geofizyki - Fizyka atmosfery 2 /43 Powietrze opisuje się równaniem stanu gazu doskonałego,
Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy
Układ słoneczny, jego planety, księżyce i planetoidy Układ słoneczny składa się z ośmiu planet, ich księżyców, komet, planetoid i planet karłowatych. Ma on około 4,6 x10 9 lat. W Układzie słonecznym wszystkie
Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych
Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Planowanie obserwacji ciał Układu Słonecznego Plan zajęć: planety wewnętrzne planety zewnętrzne systemy
Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Dynamika
Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Dynamika Prowadzący: Kierunek Wyróżniony przez PKA Mechanika klasyczna Mechanika klasyczna to dział mechaniki w fizyce opisujący : - ruch ciał - kinematyka,
Kinematyka: opis ruchu
Kinematyka: opis ruchu Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład III: Pojęcia podstawowe punkt materialny, układ odniesienia, układ współrzędnych tor, prędkość, przyspieszenie Ruch jednostajny Pojęcia podstawowe
Prawda/Fałsz. Klucz odpowiedzi. Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania. Zad 1.
Klucz odpowiedzi Uwaga: Akceptowane są wszystkie odpowiedzi merytorycznie poprawne i spełniające warunki zadania. Zad 1.1 Poprawna odpowiedź: 2 pkt narysowane wszystkie siły, zachowane odpowiednie proporcje
Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m
Ruchy wód morskich Falowanie Falowanie czyli pionowy ruch cząsteczek wody, wywołany rytmicznymi uderzeniami wiatru o powierzchnię wody. Fale wiatrowe dochodzą średnio do 2-6 m wysokości i 50-100 m długości.
Bryła sztywna. Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego
Bryła sztywna Fizyka I (B+C) Wykład XXI: Statyka Prawa ruchu Moment bezwładności Energia ruchu obrotowego Typ równowagi zależy od zmiany położenia środka masy ( Równowaga Statyka Bryły sztywnej umieszczonej
Budowa atmosfery ziemskiej. Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA
Budowa atmosfery ziemskiej Atmosfera składa się z kilku warstw TROPOSFERA STRATOSFERA MEZOSFERA TERMOSFERA EGZOSFERA Charakterystyka troposfery Spadek temperatury w troposferze Zwykle wynosi ok. 0,65 C