BÓL OSTRY I PRZEWLEKŁY
|
|
- Wacław Turek
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 BÓL OSTRY I PRZEWLEKŁY
2 Definicja bólu Ból jest nieprzyjemnym, zmysłowym i emocjonalnym doświadczeniem związanym z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanek lub opisywanym w kategoriach tego uszkodzenia. 1979
3 Praktyczna definicja bólu Ból jest taki jak cierpiący twierdzi, że jest Pain is whatever the experiencing person says it is, existing whenever he/she says it does M.McCaffery,RN
4 A co by było, gdyby bólu nie było Dias E, Charki S. Congenital insensitivity to pain with anhidrosis. J Pediatr Neurosci 2012;7:156-7
5 Proces nocycepcji PERCEPCJA Kora mózgu Transdukcja Wzgórze DRG Receptor Transmisja
6 Podział bólu Ból Receptorowy normalny Fizjologiczny ochronny
7 BÓL KLINICZNY PROCES SENSYTYZACJI- HIPERALGEZJI PERCEPCJA - HIPERALGEZJA Kora mózgu Wzgórze DRG Receptor SENSYTYZACJA OBWODOWA Transmisja sumujących się bodźców SENSYTYZACJA OŚRODKOWA
8 URAZ Aktywacja włókien dośrodkowych Powtarzająca się impulsacja nocyceptywna Uwolnienie mediatorów zapalnych ( K, Bradykinina, Serotonina,PGA, LKT, ph) Zapalenie neurogenne Zjawisko sumowania się pobudzeń w rogach tylnych rdzenia kręgowego Sensytyzacja ośrodkowa Sensytyzacja obwodowa HIPERALGEZJA
9 Podział bólu Psychogenny Niereceptorowy Ból Neuropatyczny/Neuroge nny ZAPALNY Receptorowy normalny Kliniczny Fizjologiczny
10 Podział bólu ze względu na lokalizację Ból somatyczny Uszkodzone tkanki powierzchniowe (skóra, tkanka podskórna, błony śluzowe) Uszkodzone mięśnie, powięzie, więzadła, okostna. Ból trzewny Wywołany jest przez skurcz mięśni gładkich, zgniatanie lub rozciąganie struktur trzewnych, zmiany zapalne czy pociąganie krezki.
11 Podział bólu - kryterium czasu Ból ostry: czas trwania < 3 miesięcy Ból przewlekły: czas trwania > 3 miesięcy Ból przetrwały - dolegliwości bólowe występują pomimo wygojenia się tkanek
12 Klasyfikacja bólu Podstawą jest zebranie szczegółowego wywiadu Lokalizacja (promieniowanie, rozprzestrzenianie) Czasu trwania Przebieg (czy pojawił się nagle, czy stopniowo narastał) Charakterystyka (np. przeszywający, piekący, rwący) Ocena natężenia Obecność objawów towarzyszących ( np. wymioty, zawroty głowy) Zachowanie podczas bólu (aktywności) Dotychczasowe leczenia
13 BÓL JEST ZJAWISKIEM SUBIEKTYWNYM ŻEBY GO SKUTECZNIE LECZYĆ TRZEBA GO ZOBIEKTYWIZOWAĆ ( ocenić jego natężenie)
14 JAK ZMIERZYĆ BÓL?
15 Skale oceny bólu Skala numeryczna (NRS Numerical Rating Scale) Skala wzrokowo analogowa (VAS - Visual Analogue Scale) Skala słowna (VRS Verbal Rating Scale) Buźki FACES Skale wielowymiarowe kwestionariusze służące równocześnie do oceny stopnia nasilenia bólu przewlekłego oraz jego wpływu na różne aspekty funkcjonowania chorego, aktywność fizyczną, samopoczucie i jakość życia
16 Skale oceny bólu Jest to skala słowna (VRS)
17 VRS Verbal Rating Scale 1. Brak bólu 2. Ból niewielki 3. Ból umiarkowany 4. Ból silny 5. Ból nie do zniesienia
18 Prawdziwa skala bólu
19 Skala bólu dla mężczyzn SKANA NUMERYCZNA (NRS)
20 Skala numeryczna (NRS)
21 Skala wzrokowo analogowa (VAS)
22 FACES Buźki
23 Ocena bólu...niemożność werbalnego określenia stopnia bólu nie wyklucza faktu, że odczuwanie bólu jest indywidualne i wymaga właściwego leczenia IASP Pain Terminology. In Merskey H & Bogduk N eds. Classification of Chronic Pain, Second Edition, IASP Task Force on Taxonomy. IASP Press, Seattle 1994:
24 BÓL OSYTRY - AKTYWACJE UKŁAD AUTONOMICZNY ( NAJCZĘŚCIEJ WSPÓŁCZULY) WYKORZYSUJEMY U PACJENTÓW NIEPRZYTOMNYCH
25 Rola bólu ostrego Najczęstszy objaw występujący w medycynie. Jest oznaką choroby lub urazu Wyzwala odruchową i behawioralną odpowiedź organizmu w celu ograniczenia do minimum skutków uszkodzenia. Spełnia rolę ostrzegawczo-obronną - sygnalizuje potrzebę poszukiwania pomocy medycznej Mimo swego nieprzyjemnego charakteru stanowi o przeżyciu jednostki.
26 Ból ostry Czynnik chorobowy zagrażający całemu organizmowi - ból to informacja o zagrożeniu Uraz uszkodzenie tkanek ( nasilenie bólu może być informacją) Ból pooperacyjny nie służy niczemu!
27 Ból pooperacyjny - definicja Ból wywołany przez śródoperacyjne uszkodzenie tkanek; jego natężenie i zasięg są z reguły proporcjonalne do rozległości zabiegu. Pojawia się gdy przestaje działać analgezja śródoperacyjna
28 Nie leczony lub źle leczony ból pourazowy jest POWIKŁANIEM Silny ból ostry i odpowiedź stresowa na uraz powoduje zwiększenie zachorowalności i śmiertelności.
29 Konsekwencje niewystarczającej analgezji Nie ustępujący ból Niepożądane efekty uboczne: -oddechowe - krążeniowe - ze strony układu pokarmoweg - ze strony układu moczowego - ze strony układu mięśniowego - ze strony układu krzepnięcia - psychologiczne - emocjonalne Utrudniony powrót do zdrowia i utrudniona rehabilitacja Bonica JJ. Postoperative pain. In Bonica JJ, ed. The management of pain. Philadelphia: Lea and Febiger 1990: D Amours RH et al. JOSPT 1996;24(4): Pavlin DJ et al. Anesth Analg 2002;95: Carpenter RL. Am Fam Physician 1997;56(3):835-44
30 Układ sercowo- naczyniowy - powikłania Tachykardia Hipertensja i zwiększony opór obwodowy powodują wzrost zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen a w następstwie jego niedotlenienie Zaburzony regionalny przepływ krwi ( stymulacja współczulna), ograniczenie ruchu, zastój żylny i wzrost krzepliwości krwi są przyczyną żylnej choroby zatorowo - zakrzepowej
31 Układ oddechowy - powikłania Ból w obrębie jamy brzusznej/klatki piersiowej ogranicza ruchomość przepony i osłabia kaszel Zmniejszenie objętości płuc, niedodma i zaleganie wydzieliny w drzewie oskrzelowym powodują zapalenia płuc i hipoksemię
32 Układ wydalniczy - powikłania RETENCJA MOCZU Ból Opioidy Skurcz zwieraczy Znieczulenie przewodowe (ZO, PP) Konieczność czasowego cewnikowania
33 Powikłania metaboliczne/ endokrynologiczne Uwolnienie wazopresyny, aldosteronu, reniny, angiotensyny, kortyzolu, glukagonu, hormonu wzrostu, katecholamin oraz zmniejszenie wydzielania insuliny Ból prowadzi do zwiększenia katabolizmu białek, powoduje nieprawidłowe gojenie się ran, zaburzenie funkcji immunologicznych, retencję sodu i wody, wzrost aktywności fibrynogenu i trombocytów, wzrost metabolizmu.
34 Powikłania psychologiczne strach, bezsenność, znużenie i pogorszenie stanu w okresie pooperacyjnym
35 PERCEPCJA ENDOGENNE UKŁADY ANALGETYCZNE Kora mózgu Wzgórze DRG Opioidowy Receptor Noradrenergiczny Cholinergiczny Serotoninergiczny GABA ergiczny Canabinoidowy
36 PERCEPCJA ANALGEZJA Kora mózgu DRG Receptor LZM, niektóre leki przeciwpadaczkowe NLPZ ( COX-2 inhibitory), Steroidy, inhibitory cytokin, opioidy, Wzgórze Opioidy, inhibitory receptora NMDA, TCA, NSRI, SSRI, Baclofen, Clonidyna Inhibitory COX-2 COX-3 Paracetamol Metamizol
37 Leczenie bólu Drabina analgetyczna WHO 1986 Jeśli nie działa Jeśli nie działa SŁABE OPIOIDY + ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE+/- Adiuwanty SILNE OPIOIDY+ ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE+/- Adiuwanty - Wskazówki dotyczące leczenia bólu nowotworowego ANALGETYKI NIEOPIOIDOWE +/- Adiuwanty - Stanowi podstawę do wytaczania aktualnych dróg leczenia bólu
38 Zastosowanie drabiny analgetycznej w leczeniu bólu ostrego URAZY DUŻE URAZY ŚREDNIE URAZY MAŁE SILNE OPIOIDY +/- PARACETAMOL +/- METAMIZOL +/- NLPZ +/- ZNIECZULENIE REGIONALNE +/- Koanalgetyki SŁABE OPIOIDY +/- PARACETAMOL +/- METAMIZOL +/- NLPZ +/- ZNIECZULENIE REGIONALNE +/- Koanalgetyki PARACETAMOL +/- METAMIZOL +/- NLPZ +/- ZNIECZULENIE REGIONALNE +/- Koanalgetyki Czas od momentu URAZU
39
40 Analgezja multimodalna/zbilansowana Polega na oddziaływaniu na każdą składową bólu. Transdukcja: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), wybiórcze inhibitory COX-2; Przewodzenie blokady regionalne; Modulacja: opioidy, klonidyna, wybiórcze inhibitory COX-2, ketamina, gabapentyna; Percepcja : opioidy, klonidyna, ketamina, gabapentyna; Reakcja ośrodkowego układu nerwowego: leki przeciwdepresyjne. Anestezjologia Intensywna Terapia 2014, tom 46, numer 4,
41 Analgezja z wyprzedzeniem Zapobieganie występowaniu nadwrażliwości w okresie pooperacyjnym Zminimalizowanie /zabezpieczenie OUN przed wzrostem aferentnej stymulacji nocyceptywnej występującej w trakcie operacji co ogranicza rozwój obwodowej i ośrodkowej sensytyzacji Polecane jest stosowanie rożnych technik i grup leków
42 Analgezja z wyprzedzeniem (prewencyjna) Techniki znieczulenia przewodowego Gabapentynoidy (gabapentyna, pregabalina) Opioidy NLPZ Paracetamol Metamizol Antagoniści receptora NMDA (ketamina, dekstrometorfan) Agoniści receptora alfa-2 (klonidyna, deksmedetomidyna) Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne (np. doksepina) Modulatory aktywacji cytokin (np. lidokaina i.v.).
43 Postępowanie niefarmakologiczne Unieruchomienie Ochłodzenie Terapia poznawcza Rosenquist W.R., Rosenberg J.: Postoperative Pain Guidelines. Reg Anasth Pain Med. 2003;28: TENS, akupunktura, akupresura, masaż, terapia ruchem, fizykoterapia, termoterapia
44 Standard postępowania Zalecenia postępowania w bólu pooperacyjnym 2014 Hanna Misiołek, Maciej Cettler, Jarosław Woroń, Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski, Ewa Mayzner- Zawadzka Anestezjologia Intensywna Terapia 2014, tom 46, numer 4, ISSN
45 Uśmierzanie bólu pooperacyjnego u dorosłych
46 Zabiegi operacyjne z niewielkim urazem tkanek; VAS/NRS < 4pkt Analgezja prewencyjna: Alternatywnie i.v./p.o: NLPZ/Paracetamol/Metamizol. + Analgezja miejscowa Po zabiegu operacyjnym: Metamizol i/lub Paracetamol i/lub NLPZ + Analgezja miejscowa - pojedyncze podanie lub ciągłe techniki
47 Zabiegi operacyjne z miernym urazem tkanek; VAS/NRS > 4pkt (dolegliwości bólowe do 3 dni). Analgezja prewencyjna: Postępowanie jak w grupie z małym urazem tkanek. Dodatkowo wybiórczo lub łącznie: Klonidyna, Deksmedetomidyna, Gabapentyna, Lidokaina, Katemina Śro doperacyjnie Lidokaina
48 Zabiegi operacyjne z miernym urazem tkanek; VAS/NRS > 4pkt (dolegliwości bólowe do 3 dni). Po zabiegu operacyjnym: Metamizol i/lub Paracetamol i/lub NLPZ Opioidy CIV ( po MSSA), NCA, PCA Lidokaina iv + Analgezja miejscowa
49 Zabiegi operacyjne ze znacznym i rozległym urazem tkanek; VAS/NRS > 6pkt (dolegliwości bólowe > 5 dni). Analgezja prewencyjna: Postępowanie jak w grupie z miernym urazem tkanek. Śródoperacyjnie Postępowanie jak w grupie z miernym urazem tkanek. Pooperacyjnie Postępowanie jak w grupie z miernym urazem tkanek. Opioidy CIV ( po MSSA)
50 Anestezja regionalna w leczeniu bólu pooperacyjnego
51 Paracetamol NLP Bez działania przeciwzapalnego Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego Dawka dobowa 4g ( dzieci mg/kg) Dawka toksyczna pow 10g/dobę
52 Paracetamol Ból o umiarkowanym natężeniu ( monoterapia); Ból o znacznym natężeniu ( terapia multimodalna) - ostry - przewlekły Ostrożnie w niedożywieniu, z lekami przeciwdrgawkowymi, przy nadużywaniu alkoholu Hepatotoxyczność wzrasta gdy wątroba produkuje miej glutationu ( <70%) Leczenie przedawkowania objawowe i ACC
53 Paracetamol jest bezpieczny w pooperacyjnym postępowaniu przeciwbólowym nie wywołuje działań ubocznych ze strony OUN (sedacja, nudności, wymioty, depresja oddechowa) nie wpływa na czynność płytek krwi, może być stosowany równocześnie z antykoagulantami (wyjątek warfaryna) nie drażni przewodu pokarmowego dobra tolerancja nerkowa i wątrobowa niewiele przeciwskazań i interakcji lekowych może być stosowany u kobiet w ciąży i karmiących piersią, u dzieci, pacjentów w podeszłym wieku oraz u chorych z niewydolnością nerek J. Wordliczek, J Dobrogowski, Leczenie bólu, PZWL Warszawa, 2007
54 Metamizol = Pyralgina Przeciwbólowo w bólu ostrym i przewlekłym Różne mechanizmy działania - działanie spazmolityczne ( bóle kolkowe) Zalecana pojedyncza dawka 0,5-1g Zalecana pojedyncza dawka dożylna 1-2g ( wlew 0,5 g/min) Zalecana maksymalna dawka dobowa 4-5g
55 METAMIZOL - działania uboczne - spadek ciśnienia tętniczego krwi - reakcje alergiczne (głównie skórne) - agranulocytoza - nadmierna potliwość J. Wordliczek, J Dobrogowski, Leczenie bólu, PZWL Warszawa, 2007
56 Niesteroidowe leki przeciwzapalne - NLPZ
57 Redukcja zapotrzebowania na opioidy NLPZ do 60% (Wheatley, 1998 ) Paracetamol 15-55% (Elia, 2005) Metamizol - ok. 40% (Tempel, 1996)
58 Korzyści związane z redukcją dawek opioidów zmniejszenie częstość występowania działań niepożądanych opioidów redukcja całkowitych kosztów leczenia sedacja nudności, wymioty szybszy powrót do zdrowia depresja układu oddechowego świąd zaparcia
59 Opiody Słabe Tramadol, bupremorfina, oxycodon ( jest dawka maksymalna) Silne morfina, fentanyl, sufentanyl, alfentanyl remifrntantl ( brak dawki maksymalnej)
60 Dawkowanie opioidów PCA Tramadol 5-25 mg Morfina 0,5-2,5mg Fentanyl 0,01-0,02mg Petydyna?? 5-25mg Pentazocyna 5-30mg 5-10 min 5-15min 1-10min 5-10min 5-10min JUŻ NIE
61 Drogi podawania opioidów IM SC IV PR PO SL DO NOSA PP/ZO
62 Opioidy w okresie pooperacyjnym WG SCHEMATU CZASOWEGO W RAZIE BÓLU CIĄGŁY WLEW DOŻYLNY NCA PCA
63 Ciągły dożylny wlew opioidu Przed podłączeniem pompy dożylnej należy osiągnąć MSSA (minimalne skuteczne stężenie analgetyku) - miareczkując opioid. Szybkość przepływu leku połowa MSSA w czasie połowiczego rozpadu. np. MF 1mg MF iv co 2-3 min do momentu uzyskania MSSA
64 Jak ustawić wstępny przepływ pompy wlew ciągły ½ MSSA : T ½ MSSA np 6mg MF T½ dla MF = 3h (6mg/2):3 = 1mg Dawka do ustawienia na pompie 1mg/h
65 CIĄGŁY WLEW OPIOIDU
66 NCA = Nurse - Controlled Analgesia Pomysł lata 90 ubiegłego wieku Upoważniona przez lekarza pielęgniarka przeprowadza miareczkowanie leku przeciwbólowego do osiągnięcia MSSA i podłącza na tej podstawie wlew Następnie na prośbę pacjenta podaje lek dożylnie. np; 1mg MF iv ( waga pacjenta = 45-65kg) 2mg MF iv ( waga pacjenta = kg) Okres refrakcji 10 min
67 PCA = analgezja sterowana przez chorego Osiągnąć MSSA Pacjent gdy odczuwa ból sam uruchamia system dozujący Zaprogramowana dawka pojedynczego podania leku Zaprogramowany lockout time ( czas refrakcji) Skutecznie uśmierza ból przy minimalnej dawce leku (poziom I, wg EBM)
68 PCA + ciągły wlew dożylny Nie jest lepsze od PCA (nie zmniejsza częstości uruchamiania pompy przez pacjenta = prawie 2x większe zużycie leku) poziom II wg EBM
69 CIĄGŁY WLEW + PCA
70 Infuzory
71 CIĄGŁY WLEW + PCA - BÓLE PRZEBIJAJĄCE
72 Podsumowanie W uśmierzaniu bólu ostrego należy pamiętać o: Postępowaniu zgodnym z drabiną analgetyczną. Możliwościach analgezji multimodalnej Zaletach metod niefarmakologicznych.
73 Ból u ciężarnych Fizjologiczne podwyższenie progu bólowego Zmniejszenie natężenia dolegliwości bólowych ( przewlekłych) Bóle pleców (LBP)- zawiązane ze zmianą krzywizn kręgosłupa Meralgia parestetica- neuralgia nerwu skórnego bocznegu uda Ograniczone możliwości terapeutyczne
74 Nieopioidowe leki przeciwbólowe a ciąża NLPZ ( kat B i C) nie w I i III trymestrze- krótko i w najmniejszych skutecznych dawkach ( Ibuprofen; diclofenac) Metamizol kat C Paracetamol kat B lek z wyboru w ciąży KARMIENIE PIERSIĄ paracetamol i ibuprofen Opioidy Kat C, karmienie piersią nie zalecane stosowanie.
75 Łagodzenie bólu porodowego Znieczulenie zewnątrzoponowe ciągłe w odcinku lędzwiowym kręgosłupa Znieczulenie wziewne ( kraje anglosaskie)n 2 O TENS Metody relaksacyjne
76 Ból przewlekly Jeden z objawów towarzyszących chorobie Objaw zespół objawów choroba Ból przewlekły na skutek mechanizmów hiperalgetycznych może stanowić chorobę samą w sobie ( nie można wyleczyć choroby lub ból pozostaje po jej wyleczeniu) Taki ból leczymy Ból ostry tylko uśmierzamy
77 Wielowymiarowy charakter bólu Ekspresja bólu Cierpienie i postawa wobec bólu Percepcja Nocycepcja
78 Ból przewlekły Ból receptorowy Ból niereceptorowy Ból neuropatyczny Ból psychogenny
79 Ból neuropatyczny Uszkodzenie nerwu (nerwiak, zespół cieśni, mononeuropatie, polineuropatie) Uszkodzenie zwoju rdzeniowego (ucisk- krążek międzykręgowy, guz, FBS, wyrwanie- pourazowe, infekcjie- PHN) Uszkodzenie rdzenia kręgowego Pień mózgu, wzgórze, półkule mózgu (zaburzenia ukrwienia, guz uraz)
80 Ból neuropatyczny Piekący, rwący Allodynia Hiperalgezja Bolesna anestezja.
81 Ból neuropatyczny - leczenie Leki przeciwdepresyjne TCA SSRI NSRI ( wenlafaksyna) Leki przeciwdrgawkowe - I generacja ( fenytoina, BDA) - II generacja (karbamizepina) - III generacja ( gabapentyna, pregabalina, lamotrygina)
82 Ból neuropatyczny leczenie ( koanalgetyki drabiny analgetycznej) Leki znieczulenia miejscowego i przciwarytmiczne Lidokaina (Versatis 5%) Meksyletyna Steroidy Leki stosowane powierzchniowo Kapsaicyna - Qutenza
83 Ból przewlekły - leczenie Drabina analgetyczna Preparaty o przedłużonym działaniu. Preparaty przezskórne
84 Inne metody leczenia Blokady obwodowe i centralne Neurolizy, Termolezje RFT, P-RFT. Neuromodulacja (TENS, lub wszczepienie stymulatorów, akupunktura) Metody psychologiczne
85 Ból przebijający
86 Podsumowanie Współczesna farmakoterapia powinna być stosowana według drabiny WHO, z dbałością o szczegóły i indywidualnie dla każdego chorego: dawki i rodzaje leków dobieramy indywidualnie dla każdego chorego, utrzymujemy stężenie terapeutyczne leków przez podawanie ich w regularnych odstępach czasu, zamieniamy lek na silniejszy, jeżeli słabszy jest nieskuteczny, w bólach przebijających podajemy leki ratunkowo,
87 Podsumowanie kojarzymy leki o różnych mechanizmach działania, uzupełniamy leczenie adiuwantami, wybieramy najmniej inwazyjną drogę podania, leczymy objawy towarzyszące, otaczamy opieką chorego i jego rodzinę, plan leczenia uzgadniamy z pacjentem J. Dobrogowski, Cierpienie trzeba zmierzyć i leczyć. "Rynek Zdrowia" 2006, 8-16.
88 Analiza wybranych przypadków leczenia bólu 1. Pacjent z urazem wielomiejscowym leki przeciwbólowe w opiece przedszpitalnej 2. Pacjent po urazie głowy 3. Kolka nerkowa 4. Kolka żółciowa 5. Rwa kulszowa 6. Dna moczanowa 7. Migrenowe bóle głowy
89 Dziękuję
Rekomendacje dotyczące postępowania przeciwbólowego w ginekologii i położnictwie
Rekomendacje dotyczące postępowania przeciwbólowego w ginekologii i położnictwie W dniach 12 i 1 stycznia 2007 roku w Kazimierzu Dolnym n. Wisłą Zespól Ekspertów Polskiego Towarzystwa Badania Bólu oraz
Bardziej szczegółowoWiększość leków przeciwbólowych można zaliczyć do jednej z następujących. 1) analgetyki nieopioidowe: paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne;
1 Definicja i epidemiologia bólu nowotworowego. Zasady leczenia bólu nowotworowego według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Grupy Ekspertów Europejskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej (EAPC) i polskich
Bardziej szczegółowoEwaluacja badań medycznych według EBM (medycyny opartej na dowodach naukowych) poziomy wiarygodności... 613 Wykaz skrótów... 613
IX 1. MECHANIZMY POWSTAWANIA BÓLU Jerzy Wordliczek, Jan Dobrogowski... 1 Patomechanizm bólu ostrego... 3 Patomechanizm bólu przewlekłego... 9 Ból neuropatyczny... 10 Ośrodkowa sensytyzacja... 15 2. METODY
Bardziej szczegółowoSzkoła bólu. Uśmierzanie bólu pooperacyjnego.
Waldemar Machała Szkoła bólu. Uśmierzanie bólu pooperacyjnego. Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej- CSW Nieprzyjemne doznanie czuciowe
Bardziej szczegółowoJak radzić sobie z bólem w przebiegu szpiczaka mnogiego?
Jak radzić sobie z bólem w przebiegu szpiczaka mnogiego? Michał Graczyk Katedra i Zakład Opieki Paliatywnej UMK w Toruniu Collegium Medicum w Bydgoszczy Co to jest ból? Ból jest subiektywnym, przykrym
Bardziej szczegółowoLECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI
LECZENIE BÓLU OPARZENIOWEGO U DZIECI Krzysztof Kobylarz, Iwona Szlachta-Jezioro, Ma³gorzata Maciejowska-Sata³a 15 Ból jest sta³ym objawem choroby oparzeniowej. Leczenie go u dzieci jest zadaniem niezwykle
Bardziej szczegółowoEPIDEMIOLOGIA RAKA TRZUSTKI
CZY WSPÓŁCZESNE METODY FARMAKOLOGICZNEGO LECZENIA BÓLU NOWOTWOROWEGO WPŁYWAJĄ NA POPRAWĘ JAKOŚCI ŻYCIA PACJENTÓW Z RAKIEM TRZUSTKI? praca wykonywana pod kierunkiem: dr hab. n. med. prof. nadzw. UM Waldemara
Bardziej szczegółowoSpis treści ZASADY WYKONYWANIA REGIONALNYCH BLOKAD NERWÓW. Przedmowa... Przedmowa do wydania polskiego... Wstęp... Autorzy...
Spis treści Przedmowa................................................ Przedmowa do wydania polskiego.............................. Wstęp.................................................... Autorzy...................................................
Bardziej szczegółowoDO ROZWAŻENIA NA KAŻDYM STOPNIU DRABINY:
DRABINA ANALGETYCZNA schemat opracowany na potrzeby terapii bólów nowotworowych, który można stosowad także w innych stanach bólowych jako pewną wytyczną. DO ROZWAŻENIA NA KAŻDYM STOPNIU DRABINY: -koanalgetyki,
Bardziej szczegółowoOxycodon w terapii bólu ostrego. Hanna Misiołek. Katedra Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej SUM Katowice
Oxycodon w terapii bólu ostrego Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii, Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej SUM Katowice Charakterystyka Oksykodon (Oxycodonum) organiczny związek chemiczny, strukturalnie
Bardziej szczegółowoHanna Misiołek. Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny
PCEA-czy wpływa na czas pobytu chorego w szpitalu? Hanna Misiołek Katedra Anestezjologii Intensywnej Terapii i Medycyny Ratunkowej Śląski Uniwersytet Medyczny ZALECENIA DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z BÓLEM POOPERACYJYM
Bardziej szczegółowoROTACJA OPIOIDÓW MICHAŁ GRACZYK
ROTACJA OPIOIDÓW MICHAŁ GRACZYK OPIOIDY RÓŻNIĄ SIĘ MIĘDZY SOBĄ: Różnym działaniem receptorowym Działaniem na różne typy (i podtypy warianty, dimery) receptorów opioidowych w różny sposób Działaniem nieopioidowym
Bardziej szczegółowoMetoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia
Metoksyfluran (Penthrox) Lek. Justyna Kasznia Metoksyfluran nowy-stary środek Stosowany w Australii i Nowej Zelandii od 40 lat jako środek p- bólowy Zarejestrowany we wszystkich krajach Europejskich w
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U OSÓB DOROSŁYCH W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO
DOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U OSÓB DOROSŁYCH W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Sekterarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U OSÓB DOROSŁYCH W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO
DOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U OSÓB DOROSŁYCH W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Sekterarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U DZIECI W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO
DOBRE PRAKTYKI LECZENIA BÓLU U DZIECI W SPECJALISTYCZNYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO I LOTNICZYCH ZESPOŁACH RATOWNICTWA MEDYCZNEGO Jak wynika z publikacji autorstwa zespołu ekspertów pod przewodnictwem
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1
PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 1. dr n. med. Małgorzata Knap Przewodnicząca Zespołu; Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. św.
Bardziej szczegółowoCZYNNOŚĆ BŁĘDNIKA, MECHANORECEPTORÓW I BÓL A D R I A N A S C H E T Z
CZYNNOŚĆ BŁĘDNIKA, MECHANORECEPTORÓW I BÓL A D R I A N A S C H E T Z NARZĄD CORTIEGO RZĘSKI ZEWNĘTRZNA KOMÓREK SŁUCHOWYCH JORASZ, U., WYKŁADY Z PSYCHOAKUSTYKI, WYDAWNICTWO NAUKOWE UAM, POZNAŃ 1998
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: MEDYCYNA BÓLU Typ studiów: niestacjonarne, doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02
Bardziej szczegółowoCZY ZAWSZE POTRAFIMY ZAPEWNIĆ CHORYM SKUTECZNE POSTĘPOWANIE PRZECIWBÓLOWE. Wojciech Leppert
CZY ZAWSZE POTRAFIMY ZAPEWNIĆ CHORYM SKUTECZNE POSTĘPOWANIE PRZECIWBÓLOWE Wojciech Leppert Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu IV ZJAZD POLSKIEGO
Bardziej szczegółowoDr Jarosław Woroń. BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009
Dr Jarosław Woroń BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA LEKÓW PRZECIWBÓLOWYCH Krynica 11.XII.2009 Zakład Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ Kraków Uniwersytecki Ośrodek Monitorowania i Badania Niepożądanych
Bardziej szczegółowoZespół S u d e cka /
ANDRZEJ ZYLUK Zespół S u d e cka / algodystrofia / CRPS DIAGNOSTYKA I LECZENIE prof. dr hab. n. med. A N D R Z E J Z Y L U K Zespół Sudecka / a lg o d y s tro fia / CRPS DIAGNOSTYKA I LECZENIE & PZWL Spis
Bardziej szczegółowoSzpital bez bólu. b Leczenie bólu b. pooperacyjnego. Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr Janusza Daaba w Piekarach Śląskich Szpital bez bólu. b Leczenie bólu b pooperacyjnego. Opracowanie: dr n.med Jacek Majewski lek med Rafał
Bardziej szczegółowoProgram Szpital bez bólu
Program Szpital bez bólu polega na nadawaniu certyfikatu placówkom, które spełnią określone kryteria i przez to przyczynią się do podniesienia jakości uśmierzania bólu pooperacyjnego w polskich szpitalach
Bardziej szczegółowoMechanizmy powstawania bólu
Małgorzata Malec - Milewska Mechanizmy powstawania bólu Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CMKP RYNIA 15.04.2011 Ból jest nieprzyjemnym doznaniem zmysłowym i emocjonalnym związanym z aktualnie
Bardziej szczegółowoLeczenie bólu pooperacyjnego u dzieci. Andrzej Piotrowski
Leczenie bólu pooperacyjnego u dzieci Andrzej Piotrowski Ból - co to takiego? Nieprzyjemne doznania pod wpływem bodźców uszkadzających tkanki, lub zagrażających ich uszkodzeniem Międzynarodowe Stowarzyszenie
Bardziej szczegółowoZenz, Strumpf Willweber-Strumpf. Leczenie Bólu PRZEWODNIK KIESZONKOWY. Redakcja wydania I polskiego. Jerzy Wordliczek. Polska.
Zenz, Strumpf Willweber-Strumpf Leczenie Bólu PRZEWODNIK KIESZONKOWY Redakcja wydania I polskiego Jerzy Wordliczek MedPharm Polska Leczenie lbóln przewodnik kieszonkowy Michael Zenz Michael Strum pf t
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 1 ZARYS HISTORII ANESTEZJOLOGII I JEJ PRZYSZŁOŚĆ Janusz Andres, Bogdan Kamiński, Andrzej Nestorowicz... 13
SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1 ZARYS HISTORII ANESTEZJOLOGII I JEJ PRZYSZŁOŚĆ Janusz Andres, Bogdan Kamiński, Andrzej Nestorowicz...... 13 ROZDZIAŁ 2 CELE ZNIECZULENIA I MOŻLIWOŚCI WSPÓŁCZESNEJ ANESTEZJOLOGII
Bardziej szczegółowoBLOKADY CENTRALNE. I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
BLOKADY CENTRALNE I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM S Blokady centralne Część anestezji regionalnej obejmująca metody bezpośredniego znieczulenia rdzenia kręgowego i korzeni nerwów rdzeniowych.
Bardziej szczegółowoSpis treści Wprowadzenie do anestezji geriatrycznej Biologiczne uwarunkowania procesu starzenia Starzenie na poziomie narządowym
Spis treści CZĘŚĆ OGÓLNA 11. Wprowadzenie do anestezji geriatrycznej Laura Wołowicka... 3 Wybrane informacje demograficzne... 3 Światowe tendencje demograficzne... 4 Europejskie badania demograficzne...
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO TERAPIA BÓLU OSTREGO U DOROSŁYCH. dla pielęgniarek i położnych
PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO TERAPIA BÓLU OSTREGO U DOROSŁYCH dla pielęgniarek i położnych Program został zatwierdzony przez Ministra Zdrowia w dniu 19.08.2015r. uwzględnia: 1. Aktualizację programów
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta
Uwaga: Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla Pacjenta Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka dla pacjenta jest wynikiem
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz najczęściej używanych skrótów 10 ANESTEZJOLOGIA POŁOŻNICZA 13
Spis treści Wykaz najczęściej używanych skrótów 10 ANESTEZJOLOGIA POŁOŻNICZA 13 1. Ogólne problemy anestezji położniczej 15 1.1. Zmiany fizjologiczne spowodowane ciążą 15 1.1.1. Zmiany ogólne 15 1.1.2.
Bardziej szczegółowoKatalog usług AZ MED Sp. z o.o.
Katalog usług AZ MED Sp. z o.o. Oferujemy leczenie bólu bez względu na jego pochodzenie i przyczyny AZ MED Informacje ogólne W zakresie działaności AZ MED Sp. z o.o. działają poradnie: leczenia bólu (neurologia,ortopedia
Bardziej szczegółowoLek.med.Aniela Artyńska SK Przemienienia Pańskiego UM Poznań XIV Forum Szpitali Klinicznych r.
Lek.med.Aniela Artyńska SK Przemienienia Pańskiego UM Poznań XIV Forum Szpitali Klinicznych 26-27.11.2015r. Ból Doznanie czuciowe związane z działaniem uszkadzającego bodźca i spostrzeżenie powstające
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta. Alerton (Cetirizini dihydrochloridum) 10 mg, tabletki powlekane
Ulotka dla pacjenta ależy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest dostępny bez recepty, aby można było leczyć niektóre schorzenia bez pomocy lekarza.
Bardziej szczegółowoBól uważany jest za jeden z potencjalnie istotnych czynników ryzyka dotyczących śmiertelności (Sokka).
VI. 2 Elementy do podsumowania podawanego do publicznej wiadomości. VI. 2.1 Przegląd epidemiologii choroby Odczuwanie bólu jest powszechnym zjawiskiem wśród dzieci. Szacuje się, że ta dolegliwość może
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA W GERIATRII
Interdyscyplinarne Spotkania Geriatryczne FARMAKOTERAPIA W GERIATRII mgr Teresa Niechwiadowicz-Czapka Instytut Pielęgniarstwa Zakład Podstaw Opieki Pielęgniarskiej Wchłanianie środków farmakologicznych
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA 1
ULOTKA DLA PACJENTA 1 Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta PENTASA, 1 g, czopki Mesalazinum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje
Bardziej szczegółowoTermin BÓL PRZEBIJAJĄCY został spopularyzowany na przełomie lat 80` i 90` przez Portenoy`a Wprowadzenie na rynek pierwszych preparatów CR Nowy
Termin BÓL PRZEBIJAJĄCY został spopularyzowany na przełomie lat 80` i 90` przez Portenoy`a Wprowadzenie na rynek pierwszych preparatów CR Nowy problem - jak zapewnić szybkie zniesienie bólu w okresach
Bardziej szczegółowoRenata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie
Renata Zajączkowska, Małgorzata Przysada Szpital Wojewódzki Nr 2 w Rzeszowie Jednym z najczęstszych powodów braku satysfakcji pacjenta po przeprowadzonym zabiegu jest ból pooperacyjny 1... 1. Nakahashi
Bardziej szczegółowo80% pacjentów zgłasza się do lekarza z powodu dolegliwości bólowych
80% pacjentów zgłasza się do lekarza z powodu dolegliwości bólowych 1 / 87/ 164 2 Ból ma znaczenie ochronne: informuje o niebezpieczeństwie, chroni przed nadmiernym obciążeniem czy zakresem ruchu, podkreśla
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE I POSTĘPOWANIE Z CEWNIKAMI ZEWNĄTRZOPONOWYMI W CENTRUM ONKOLOGII W WARSZAWIE
ZASTOSOWANIE I POSTĘPOWANIE Z CEWNIKAMI ZEWNĄTRZOPONOWYMI W CENTRUM ONKOLOGII W WARSZAWIE Tabela nr 1 UNERWIENIE NARZĄDÓW narząd nerwy rdzeniowe ilość segmentów płuco Th2 Th10 9 przełyk Th4 Th5 2 żołądek
Bardziej szczegółowoOCENA BÓLU W MEDYCYNIE PALIATYWNEJ
Poradnia Medycyny Paliatywnej Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego im. Prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach OCENA BÓLU W MEDYCYNIE PALIATYWNEJ JADWIGA PYSZKOWSKA Warszawa
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO
ETYKIETO-ULOTKA OZNAKOWANIE OPAKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO PRODUKTU LECZNICZEGO RUTINOSAL C Salicis cortex + Rutosidum + Vitaminum C tabletka, 300 mg + 20 mg + 40 mg Skład tabletki: kora wierzby - 300 mg rutozyd
Bardziej szczegółowoInformacja dla pacjentów
info Informacja dla pacjentów ze szpiczakiem mnogim leczonych bortezomibem Polineuropatia indukowana bortezomibem Konsultacja merytoryczna: Prof. dr hab. Lidia Usnarska-Zubkiewicz Katedra i Klinika Hematologii,
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych
Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 100 Rektora UJ z 2 października 2017 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Tabela odniesienia efektów kształcenia dla studiów podyplomowych
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności leków adiuwantowych. w neuropatycznym bólu nowotworowym1
Porównanie skuteczności leków adiuwantowych w neuropatycznym bólu nowotworowym1 Badanie1 New Delhi Cel Metoda Porównanie pregabaliny z amitryptyliną* i gabapentyną pod względem skuteczności klinicznej
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoCZY OPIOIDY SĄ NIEZBĘDNE DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO?
CZY OPIOIDY SĄ NIEZBĘDNE DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO? NA PODSTAWIE: ARE OPIOIDS INDISPENSABLE FOR GENERAL ANAESTHESIA? TALMAGE D. EGAN1 1 DEPARTMENT OF ANESTHESIOLOGY, UNIVERSITY OF UTAH SCHOOL OF MEDICINE,
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Efferalgan, 150 mg, czopki doodbytnicze Paracetamolum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Efferalgan, 150 mg, czopki doodbytnicze Paracetamolum Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. Lek ten
Bardziej szczegółowoANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
ANEKS III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Rimantin, 50 mg, tabletki. Rymantadyny chlorowodorek
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Rimantin, 50 mg, tabletki Rymantadyny chlorowodorek Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. Należy zachować
Bardziej szczegółowoPodsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości
Podsumowanie u zarządzania rzyzkiem dla produktu leczniczego Cartexan przeznaczone do publicznej wiadomości Omówienie rozpowszechnienia choroby Rosnąca oczekiwana długość życia i starzejące się społeczeństwo
Bardziej szczegółowoSkuteczna i bezpieczna farmakoterapia bólu
Skuteczna i bezpieczna farmakoterapia bólu René Descartes (1662): Tractatus De Homine Dr med. Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Dolnośląski Regionalny Ośrodek
Bardziej szczegółowoLeki antykachektyczne. lek. med. Marta Bijak-Ulejczyk Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Leki antykachektyczne lek. med. Marta Bijak-Ulejczyk Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Grupy leków czyli co mamy środki stymulujące apetyt leki modulujące pracę przewodu pokarmowego leki anaboliczne/antykataboliczne
Bardziej szczegółowoOpioidowe leki przeciwbólowe
Ból Opioidowe leki przeciwbólowe Nieprzyjemne czuciowe i emocjonalne doświadczenie, które pojawia się, jako ostrzeżenie o uszkodzeniu tkanek. Ból to odczucie subiektywne, nie zawsze związane z nocycepcją!
Bardziej szczegółowoOdrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych
66 Zasady postępowania anestezjologicznego Odrębności znieczulenia pacjentów otyłych do zabiegów laparoskopowych Coraz więcej zabiegów u osób otyłych jest wykonywanych metodą laparoskopową. Jest to związane
Bardziej szczegółowoPoradnik dla pacjenta
Ulga w bólu Poradnik dla pacjenta Patron programu Partner programu Autor: Dr Anna Przeklasa-Muszyńska Spis treści 1. CO TO JEST BÓL?... 3 2. DLACZEGO BOLI? MECHANIZMY POWSTAWANIA BÓLU... 4 3. RODZAJE BÓLU...
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 731 Poz. 66 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła (Diclofenacum)
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Glimbax, 0,74 mg/ml (0,074%), roztwór do płukania jamy ustnej i gardła (Diclofenacum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje
Bardziej szczegółowoNiesteroidowe leki przeciwzaplane NLPZ
Niesteroidowe leki przeciwzaplane NLPZ Dr n. med. Marta Jóźwiak-Bębenista Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny marta.jozwiak-bebenista@umed.lodz.pl Definicja bólu doznanie czuciowe powstające wówczas,
Bardziej szczegółowoSystem ON-Q PainBuster w chirurgii plastycznej piersi
System ON-Q PainBuster w chirurgii plastycznej piersi Andrzej Daszkiewicz, Janusz Sirek Szpital Chirurgii Małoinwazyjnej i Rekonstrukcyjnej Bielsko-Biała Powiększenie piersi (wszczepienie implantu pod
Bardziej szczegółowoPorównanie analgezji zewnątrzoponowej z obustronną analgezją doopłucnową u dzieci po operacji lejkowatej klatki piersiowej metodą Nussa
Urszula Izwaryn Porównanie analgezji zewnątrzoponowej z obustronną analgezją doopłucnową u dzieci po operacji lejkowatej klatki piersiowej metodą Nussa Tezy rozprawy na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoNARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE MECHANIZM DZIAŁANIA, ZASTOSOWANIE TERAPEUTYCZNE I ICH DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE
KRAKOWSKA AKADEMIA im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych Kierunek: Ratownictwo Medyczne Kamil Błachowicz Adres do korespondencji: Os. Młodych 12/30 39-120 Sędziszów Małopolski
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA DIKLONAT P, 10 mg/g, żel (Diclofenacum natricum) Należy przeczytać uważnie całą ulotkę, ponieważ zawiera ona ważne informacje dla pacjenta. Lek ten jest
Bardziej szczegółowoFARMAKOLOGIA LEKÓW ZNIECZULAJĄCYCH JERZY JANKOWSKI
FARMAKOLOGIA LEKÓW ZNIECZULAJĄCYCH JERZY JANKOWSKI LEKI DO ZNIECZULENIA OGÓLNEGO Hamują odwracalnie pewne funkcje o.u.n.: Odczuwanie bólu Świadomość Odruchy obronne Napięcie mięśniowe FAZY ZNIECZULENIA
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO PARACETAMOL HASCO, 80 mg, czopki PARACETAMOL HASCO, 125 mg, czopki PARACETAMOL HASCO, 250 mg, czopki PARACETAMOL HASCO, 500 mg,
Bardziej szczegółowoPorównanie sedacji opartej na lekach nasennych i lekach przeciwbólowych
Porównanie sedacji opartej na lekach nasennych i lekach przeciwbólowych British Journal of Anaesthesia 98(1) 2007 Opracował: lek. Rafał Sobański Sedacja krytycznie chorych pacjentów: - Wyłączenie świadomości.
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. FENTANYL WZF, 50 mikrogramów/ml, roztwór do wstrzykiwań. Fentanylum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta FENTANYL WZF, 50 mikrogramów/ml, roztwór do wstrzykiwań Fentanylum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ
Bardziej szczegółowoPriorytety w zakresie leczenia bólu w Polsce Posiedzenie Sejmowej Komisji 24 IX 2015 Projekt wystąpienia
Prof. dr hab. Jan Dobrogowski Prezes Polskiego Towarzystwa Badania Bólu Priorytety w zakresie leczenia bólu w Polsce Posiedzenie Sejmowej Komisji 24 IX 2015 Projekt wystąpienia Ból jest najczęstszym objawem
Bardziej szczegółowoUlotka dla pacjenta. PENTAZOCINUM WZF (Pentazocinum) 30 mg/ml, roztwór do wstrzykiwań
Ulotka dla pacjenta Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. 1 czopek zawiera 400 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 40 mg lidokainy (Lidocainum).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Procto-Glyvenol, 400 mg + 40 mg, czopki 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 czopek zawiera 400 mg tribenozydu (Tribenosidum) i 40 mg lidokainy
Bardziej szczegółowoNazwa studiów: MEDYCYNA BÓLU Typ studiów: doskonalące. Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02 K_W03 K_W04 K_W05 K_W06 K_W07
Nazwa studiów: MEDYCYNA BÓLU Typ studiów: doskonalące Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Symbol Efekty kształcenia
Bardziej szczegółowoZnieczulenie i leczenie przeciwbólowe w chirurgii
Znieczulenie i leczenie przeciwbólowe w chirurgii Wyraz ból (np. ang pain) pochodzi od łacińskiego słowa poena, co oznacza karę. Czym jest ból? "Nóż chirurga i ból są to pojęcia nierozerwalne, z którymi
Bardziej szczegółowoPrzedmowa do wydania polskiego. Przedmowa. 1.1 Fizjologia bólu i. 1.2 Miejsca działania środków przeciwbólowych w bólach głowy 4. 1.
Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa V VI 1 Anatomia i fizjologia 1.1 Fizjologia bólu i 1.2 Miejsca działania środków przeciwbólowych w bólach głowy 4 1.3 Patogeneza 6 1.4 Klasyfikacja International
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV
Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Wykłady (5 wykładów, każdy
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 738 Poz. 42 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoGl. '8X O ~~24 72 83, II, 817 40~ ~:;;, Pawia" 3418, te124 71 32. . Glaxo Sp. z 0.0..
Glaxo 111 N Gl.. Glaxo Sp. z 0.0.. Oddzial W warszaw\e Jana Pawia II 34/6 141 Warszawa, A. W PL fax 247129 '8X O ~~24 72 83, II, 817 40~ ~:;;, Pawia" 3418, te124 71 32 OZla. IInformacji.. Naukowej 00-141
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta. Ibured żel, 50 mg/g (5%) Ibuprofenum
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Ibured żel, 50 mg/g (5%) Ibuprofenum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. UNIBEN 1,5 mg/ml, aerozol do stosowania w jamie ustnej (Benzydamini hydrochloridum)
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika UNIBEN 1,5 mg/ml, aerozol do stosowania w jamie ustnej (Benzydamini hydrochloridum) Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoCENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO PODSTAWY OPIEKI PALIATYWNEJ Program przeznaczony dla pielęgniarek PROGRAM OPRACOWANY PRZEZ CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH RECENZENCI PROGRAMU
Bardziej szczegółowoElektrostymulacja zamiast leków?
15.12.2014 Nowa metoda leczenia migreny jest już dostępna w Polsce Elektrostymulacja zamiast leków? Pacjenci cierpiący na uporczywe bóle głowy mają alternatywę. Zamiast farmakologii powodującej liczne
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Sirdalud Tabletki, 4 mg. Tizanidinum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Sirdalud Tabletki, 4 mg Tizanidinum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów
Aneks III Zmiany w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów Uwaga: Zmiany wprowadzone w odnośnych punktach druków informacyjnych do produktów są efektem przeprowadzenia procedury przekazania
Bardziej szczegółowoZwalczanie bólu w przebiegu chorób nowotworowych: wczoraj dziś i jutro
Zwalczanie bólu w przebiegu chorób nowotworowych: wczoraj dziś i jutro Zbigniew Zylicz, MD, PhD Specjalista Medycyny Paliatywnej (UK) Palliativzentrum Hildegard, Basel, Szwajcaria Ben.zylicz@pzhi.ch Historia
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA 1
ULOTKA DLA PACJENTA 1 Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta PENTASA, 1 g, czopki Mesalazinum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Dolgit, 50 mg/g krem 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 g kremu Dolgit zawiera 5 g ibuprofenu (Ibuprofenum) Pełen wykaz substancji pomocniczych
Bardziej szczegółowoŚWIADOMA ZGODA NA ZNIECZULENIE. 1. Ja, niżej podpisany... urodzony... wyrażam zgodę na wykonanie u mnie znieczulenia... do zabiegu...
ŚWIADOMA ZGODA NA ZNIECZULENIE 1. Ja, niżej podpisany... urodzony.... wyrażam zgodę na wykonanie u mnie znieczulenia... do zabiegu... 2. Oświadczam, że - dr...przeprowadziła za mną rozmowę wyjaśniającą
Bardziej szczegółowoWzór sylabusa przedmiotu
Wzór sylabusa przedmiotu 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów, np. Zdrowie publiczne I stopnia profil praktyczny, studia stacjonarne):
Bardziej szczegółowoTO SIĘ ZDARZYŁO W CENTRUM ONKOLOGII
TO SIĘ ZDARZYŁO W CENTRUM ONKOLOGII Witold Lepieszko Centrum Onkologii Instytut im Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie Irmina Śmietańska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Gdański Uniwersytet
Bardziej szczegółowoELEMENTY FARMAKOLOGII OGÓLNEJ I WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU FARMAKOTERAPII BÓLU
Barbara FILIPEK Gabriel NOWAK Jacek SAPA Włodzimierz OPOKA Marek BEDNARSKI Małgorzata ZYGMUNT ELEMENTY FARMAKOLOGII OGÓLNEJ I WYBRANE ZAGADNIENIA Z ZAKRESU FARMAKOTERAPII BÓLU Copyright by Barbara Filipek,
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem A. Leczenie sildenafilem pacjentów
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO IBUPROM ŻEL, 50 mg/g, żel 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 g żelu IBUPROM ŻEL zawiera: 5 g ibuprofenu (Ibuprofenum) Pełen wykaz substancji
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 893 Poz. 133 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM, EPOPROSTENOLEM I MACYTENTANEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia
Bardziej szczegółowoCo leczy akupunktura?
Co leczy akupunktura? Akupunktura posiada bardzo szeroki zakres wskazań ukierunkowanych na przyniesienie ulgi choremu - często też okazuje się nie tylko tańsza, ale również bardziej skuteczna od stosowania
Bardziej szczegółowo