Niesteroidowe leki przeciwzaplane NLPZ

Transkrypt

1 Niesteroidowe leki przeciwzaplane NLPZ Dr n. med. Marta Jóźwiak-Bębenista Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny

2 Definicja bólu doznanie czuciowe powstające wówczas, gdy mechaniczne, termiczne, chemiczne lub elektryczne bodźce przekroczą wartość progową (tzw. próg bólowy) i w wyniku tego (jest tak w większości przypadków) prowadzą do uszkodzenia tkanek i uwolnienia mediatorów bólu

3 Rodzaje bólu Nocyceptywny fizjologiczny patologiczny Neuropatyczny Somatyczny powierzchniowy głęboki wisceralny Ostry Przewlekły

4 Podstawowe grupy leków przeciwbólowych: Opioidy NLPZ Leki znieczulające miejscowo Leki nieopioidowe działające na oun, np.: przeciwdepresyjne(amitryptylina), anksjolityki (Diazepam, Hydroksyzyna), neuroleptyki (haloperidiol, prochlorperazyna) stosowane w szczególnych jednostkach chorobowych, np. karbamazepina (leczenie neuralgii nerwu trójdzielnego), ergotamina (leczenie migreny)

5 Zwalczanie doznań bólowych za pomocą leków: Zapobieganie nadwrażliwości nocyceptorów poprzez hamowanie syntezy PG za pomocą NSAIDs. Obwodowe działanie p/bólowe uzyskiwane za pomocą opioidów Zapobieganie powstawaniu pobudzeń nocyceptorów przez stosowanie powierzchniowo lub nasiękowo LA Hamowanie przewodzenia w nerwach i drogach bólowych LA Hamowanie bólu za pomocą działania ośrodkowego opioidy, NSAIDs lub leków p/depresyjnych Wpływ na towarzyszące bólom przeżycia za pomocą opioidów, neuroleptyków i leków p/depresyjnych

6 Zasady stosowania leków przeciwbólowych NSAIDs wskazane w patofizjologicznych bólach nocyceptywnych, u których podłoża leży proces zapalny Opioidy w bólach pourazowych, pooperacyjnych i nowotworowych Trójpierścieniowe leki p/depresyjne oraz niektóre leki przeciwdrgawkowe w leczeniu bólu neuropatycznego Tryptany w znoszeniu bólów migrenowych.

7 Łączne stosowanie dwóch lub więcej preparatów NLPZ nie zwiększa się działania przeciwbólowego a rośnie ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. efekt pułapowy

8

9 Mechanizm działania NLPZ hamowanie aktywności cyklooksygenazy prostaglandynowej, niezbędnej do przemian metabolicznych kwasu arachidonowego

10

11 Izoformy COX-1 i COX-2

12 Działania PG i następstwa zahamowania syntezy PG Działanie PG Uwrażliwianie nocyceptorów wydzielania soku żołądkowego, cytoprotekcja (PGE 2, PGI 2 ) wydalania sodu z moczem (PGE 2, PGI 2 ) agregacji płytek krwi przez tromboksan A2 napięcia mięśnia macicy Działanie inhibitorów syntezy PG Zmniejszenie nadwrażliwości nocyceptorów wytwarzania soku żołądkowego wydalania sodu, zatrzymanie wody agregacji płytek nasilonego napięcia mięśnia macicy Efekt kliniczny inhibitorów Działanie p/bólowe Uszkodzenie śluzówki, ewentualne wrzody obrzęki Zapobieganie udarom, zwiększone niebezpieczeństwo krwawień Znoszenie bólu towarzyszącego miesiączkowaniu

13 DZIAŁANIA NIESTEROIDOWYCH LEKÓW PRZECIWZAPALNYCH przeciwzapalne przeciwbólowe przeciwgorączkowe przeciwagregacyjne = przeciwpłytkowe

14 Zastosowanie NLPZ 1. infekcje dróg oddechowych 2. migrena 3. gorączka 4. bóle pooperacyjne, miesiączkowe, zęba, poch. nowotworowego 5. bóle mięśniowe, kostno-stawowe 6. choroby narządu ruchu (o charakterze reumatycznym i reumoidalnym) 7. profilaktyka i leczenie zakrzepów i zatorów 8. profilaktyka choroby niedokrwiennej serca 9. dna moczanowa (indometacyna, naproksen)

15 Działania niepożądane NLPZ Ze strony przewodu pokarmowego Hepatotoksyczne Nefrotoksyczne Krwotoki Skurcze oskrzeli (astma aspirynowa) Reakcje nadwrażliwości i odczyny alergiczne Uszkodzenie szpiku, mielosupresja (poch. pirazolonu) Zaburzenia układu krwiotwórczego

16 Przeciwwskazania Bezwzględne uczulenie na lek skaza krwotoczna i hemofilia astma oskrzelowa uszkodzenie szpiku czynna choroba wrzodowa ciąża szczególnie 1 trymestr gdy może dojść do mikrokrwawień z tworzącego się łożyska Względne choroby nerek i wątroby

17 Podział niesteroidowych leków przeciwzapalnych ze względu na budowę chemiczną

18 1. pochodne p-aminofenolu - fenacetyna - paracetamol 2. poch. pirazolonu - fenylbutazon - propyfenazon - metamizol 3. pochodne kw. salicylowego - ASA - salicylamid - salicylan sodu - diflunisal 4. poch. kw. arylooctowego - diklofenak (poch. kw. fenylooctowego) - indometacyna (poch. kw. indolooctowego) - sulindak - tolmetyna Działanie przeciwgorączkowe Działanie przeciwzapalne 5. poch. kw.arylopropionowego - ibuprofen - naproksen - ketoprofen - flurbiprofen - fenbufen 6. poch. kwasu fenamowego - kwas mefenamowy Mefacit 7. poch. kw. pirazonowych - etodolak 8. poch. kwasów enolowych pirazolony: fenylbutazon, azapropazon oksykamy: piroksykam, meloksykam, tenoksykam 9. Inne: Nabumeton Nimesulid celekoksyb

19 Gorączka u dzieci Aspiryna Paracetamol (3m.ż.-18r.ż mg/kg m.c. co 6h; max.ddobowa 65mg/kg m.c. Ibuprofen (6m.ż-12r.ż. 5-10mg/kg m.c.; max.ddobowa 40mg/kg m.c.)

20 Metabolizm paracetamolu

21 Triada aspirynowa 1. uczulenie na ASA 2. objawy astmy oskrzelowej 3. polipy nosa

22 Koksyby Zalecenia do stosowania koksybów: - wiek powyżej 65 r.ż - chorzy z chorobą wrzodową - otrzymujących kortykosteroidy i antykoagulanty - wymagających stosowania dużych dawek NLPZ - zażywający kwas acetylosalicylowy Celekoksib (Celebrex) 100mg, 200mg Rofekoksib (Vioxx) Valdecoksib (Bextra) W: Reumatoidalne zapalenie stawów i choroba zwyrodnieniowa stawów