Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w województwie pomorskim

Transkrypt

1

2

3 Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w województwie pomorskim Publikacja przygotowana przez Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Wojewódzki Urząd Pracy, Pomorski Urząd Wojewódzki i Agencję Rozwoju Pomorza S.A. POMORSKIE STUDIA REGIONALNE GDAŃSK

4 Wydawca Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Departament Programów Regionalnych Gdańsk Ul. Augustyńskiego 2 tel. (058) , fax: (058) dpr@woj-pomorskie.pl Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w województwie pomorskim Praca zbiorowa pod redakcją: Michała Wacławika Współpraca redakcyjna: Tomasz Robaczewski Wojewódzki Urząd Pracy Marek Goliński Pomorski Urząd Wojewódzki Piotr Ciechowicz Agencja Rozwoju Pomorza S.A. Koncepcja okładki: Grzegorz Filip Indygo Przygotowanie do druku i druk: Drukarnia Folarex, ul. Warszawska 11, Elbląg Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Copyrigth by Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Gdańsk

5 1. Przygotowanie do realizacji Programu Przygotowanie beneficjentów i struktur administracyjnych Szkolenia, informacja, promocja Internetowy System Ewidencji Kart Projektów Informowanie społeczeństwa o ZPORR oraz działania promocyjne Media i akcje informacyjno - promocyjne Punkty Informacyjne EUROSZTAFETA Projekt Twinningowy dla Województwa Pomorskiego Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego - Priorytety I i III - infrastruktura Ogólne zasady wdraŝania Panele Ekspertów i Komitet Sterujący Podstawy funkcjonowania oraz powołanie Paneli Ekspertów Zasady przeprowadzania oceny Pomorski Komitet Sterujący Podstawy funkcjonowania oraz powołanie PKS Zasady przeprowadzania oceny Rundy aplikacyjne infrastruktura Priorytet I Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŝącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów Priorytet III Rozwój lokalny Wojewódzki Urząd Pracy Priorytet II zasoby ludzkie Przygotowanie struktur organizacyjnych do ZPORR Priorytet Regionalna Instytucja Finansująca - Agencja Rozwoju Pomorza S.A. przedsiębiorczość Pomorski Urząd Wojewódzki Instytucja Pośrednicząca we wdraŝaniu ZPORR Przygotowanie umów o dofinansowanie przez WZFE w ramach ZPORR (Oddział Kontroli i Realizacji Projektów) Wnioski i podsumowanie Przestrzenny rozkład środków ZPORR w podziale na powiaty województwa Wnioski z przeprowadzonych ewaluacji ZPORR Aneks lista wybranych projektów w ramach ZPORR w województwie pomorskim

6 Szanowni Państwo! Rok 2008 zamyka pierwszy okres naszego członkowstwa w Unii Europejskiej. Był to bardzo udany, ale teŝ bardzo pracowity czas dla całego województwa pomorskiego. Kiedy zaczynaliśmy wdraŝać fundusze strukturalne mieliśmy wiele obaw o efekty tych działań. KaŜdy z nas był optymistą, ale mieliśmy takŝe świadomość swoich słabości, które będziemy musieli pokonać. Dzisiaj, moŝemy z pełnym przekonaniem napisać, Ŝe obawy były niepotrzebne i Ŝe patrząc na nasz region w 2008 roku wyraźnie widać, Ŝe było warto! Kiedy w 2004 roku przygotowano Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego i przekazano nam do wykorzystania w jego ramach 165 milionów euro, wydawało nam się, Ŝe to ogromna suma pieniędzy. JuŜ po pierwszym roku, kiedy do Urzędu Marszałkowskiego wpłynęły dziesiątki projektów, wiedzieliśmy, Ŝe te pieniądze to zaledwie kropla w morzu potrzeb. Potrzeby samorządów w naszym regionie były tak duŝe, Ŝe pieniędzy nie mogło starczyć dla wszystkich. Niestety, w konkursach nie uzyskało dofinansowania wiele dobrych projektów, ale przy takiej ilości pieniędzy i liczbie projektów, mogły wygrać tylko najlepsze. W latach to właśnie ZPORR był podstawowym źródłem finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych i społecznych w naszym regionie. To w ramach tego programu powstały takie inwestycje jak: Narodowe Centrum śeglarstwa w Gdańsku i budynek Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej. To z pieniędzy ZPORR wyremontowano m.in.: drogę nr 216 na Półwysep Helski, oczyszczalnię ścieków w Kościerzynie i zabytkową Kalwarię Wejherowską. Zmodernizowano słupskie składowisko odpadów w Bierkowie, czy uzdatniono wodę pitną na śuławach w Gminie Cedry Wielkie. W końcu, to dzięki temu Programowi dofinansowano wiele małych i średnich przedsiębiorstw oraz setki szkoleń. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego miał naprawdę ogromny wkład w rozwój naszego województwa. Publikacja, którą trzymacie Państwo w rękach, jest podsumowaniem tego programu w naszym regionie. Znajdziecie w niej Państwo informacje dotyczące początków tego programu, wdraŝania jego działań, a takŝe wniosków jakie płyną z jego realizacji. W Raporcie zamieszczono takŝe pełną listę projektów, które otrzymały dofinansowanie, a takŝe bardziej szczegółowe informacje o najciekawszych z nich. Wierzymy, Ŝe przeczytacie Państwo tę publikację z duŝym zainteresowaniem. Jan Kozłowski Marszalek Województwa Pomorskiego Roman Zaborowski Wojewoda Pomorski 4

7 1. Przygotowanie do realizacji Programu 1.1 Przygotowanie beneficjentów i struktur administracyjnych Rok 2003 był rokiem wielkiego przedsięwzięcia dla administracji rządowej i samorządowej rokiem przygotowania swoich struktur do nowej sytuacji. Z dniem 1 maja 2004 roku, Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. W ślad za członkostwem, Polska uzyskała moŝliwość korzystania z funduszy strukturalnych. Po raz pierwszy, w celu starannego i właściwego ich wykorzystania, nałoŝono na nasz kraj obowiązek programowania, czyli przygotowania właściwych programów operacyjnych, poprzez które rozdysponowywane były pieniądze z tych funduszy. Fundusze Strukturalne, czyli: Europejski Fundusz Społeczny, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa, przyporządkowano w Polsce odpowiednim Programom Operacyjnym. W latach były to: Sektorowy Program Operacyjny Transport, skierowany na duŝe projekty transportowe i drogowe; Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, skierowany na rynek pracy; Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, skierowany do przedsiębiorców; Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora Ŝywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich, skierowany na rozwój wsi i rolnictwa; Sektorowy Program Operacyjny Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb, skierowany na modernizację sektora rybołówstwa; Program Operacyjny Pomoc Techniczna, skierowany na zarządzanie wszystkimi programami operacyjnymi; 5

8 Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego, program, z którego finansowano większoość inwestycji w regionach; KaŜdy z tych programów oparty był o odpowiedni system wdraŝania, czyli sposób zarządzania programem, oceny i wybierania projektów, monitorowania wskaźników programów, promocji i wiele innych. KaŜdy system wdraŝania wymagał odpowiedniego przygotowania instytucji wdraŝających programy oraz ich kadr. Do kluczowych instytucji w latach naleŝały: Instytucja Zarządzająca, czyli właściwy minister albo inny organ administracji publicznej odpowiedzialny za przygotowanie i nadzorowanie realizacji programu operacyjnego; Instytucja WdraŜająca, czyli podmiot publiczny lub prywatny, odpowiedzialny za realizację działania w ramach programu operacyjnego na podstawie umowy z Instytucją Zarządzającą. Instytucje WdraŜające w ZPORR występują w priorytecie 2 Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach współfinansowanym z EFS oraz w działaniu 3.4 Mikroprzedsięiorstwa współfinansowanym z EFRR. Instytucjami tymi są w kaŝdym województwie: Wojewódzki Urząd Pracy, Jednostka w Urzędzie Marszałkowskim pełniąca funkcję Instytucji WdraŜającej oraz właściwe Agencje Rozwoju Regionalnego Instytucja Pośrednicząca, czyli instytucja, do której instytucja zarządzająca deleguje część funkcji związanych z zarządzaniem, kontrolą i monitorowaniem programu operacyjnego albo strategii wykorzystania Funduszu Spójności, odnoszącą się do priorytetu operacyjnego, działania albo projektu; Instytucja Płatnicza, czyli instytucja lub organ odpowiedzialny za przygotowywanie i składanie wniosków o płatności do Komisji Europejskiej; Instytucja Uczestnicząca w zarządzaniu, czyli instytucja, której instytucja zarządzająca powierzyła zadania związane z zarządzaniem i wdraŝaniem danym programem. 6

9 W system wdraŝania ZPORR w naszym województwie zaangaŝowane są cztery instytucje: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Pomorski Urząd Wojewódzki, Agencja Rozwoju Pomorza S.A. oraz Wojewódzki Urząd Pracy. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, podobnie jak pozostałe 15 Urzędów Marszałkowskich, pełnił rolę instytucji uczestniczącej w zarządzaniu komponentem regionalnym ZPORR. Głównym obowiązkiem UMWP była organizacja procesu przyjmowania i oceny wniosków dot. potencjalnych projektów, które mogą być realizowane ze środków EFRR w ramach ZPORR w województwie pomorskim. Zadania związane z realizacją ww. obowiązków powierzono w urzędzie Departamentowi Programów Regionalnych (DPR). W tym celu przekształcono istniejące Biuro Programów Regionalnych, zajmujące się wtedy Kontraktem Wojewódzkim i Programem PHARE Spójność Społeczno Gospodarcza w Departament, któremu powierzono rolę przygotowania systemu zarządzania środkami z tego programu. Następnie w ramach DPR wydzielono zespoły odpowiedzialne za ocenę formalną, obsługę paneli ekspertów i Pomorskiego Komitetu Sterujacego 1, informację i promocję ZPORR oraz monitoring realizowanych projektów. Jednocześnie rozpoczęto proces zwiększania zatrudnienia oraz proces kształcenia pracowników poprzez m.in. udział w twinningu 2, spotkaniach i konsultacjach organizowanych przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy (będące wtedy Instytucją Zarządzającą ZPORR), wymianę doświadczeń z innymi regionami. Na przygotowanie pracowników duŝy wpływ miały równieŝ doświadczenia związane z wdraŝaniem Phare SSG w edycjach 2002 i 2003, gdzie po raz pierwszy dokonywana była ocena i wybór projektów współfinansowanych ze środków UE. W tym samym czasie uruchomiona została strona internetowa, która zapewnić miała szybki dostęp do najbardziej aktualnych dokumentów i wytycznych. Wraz z postępem wdraŝania ZPORR pracownicy DPR uczestniczyli równieŝ w komponencie instytucjonalnym projektu Przygotowanie projektów do wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego PHARE 2002 oraz WdraŜanie 1 Pomorski Komitet Sterujący odpowiednik Regionalnego Komitetu Sterującego, grupa przedstawicieli podmiotów i organizacji z województwa pomorskiego m.in. rekomendująca Zarządowi Województwa Pomorskiego projekty wybrane w ramach ZPORR. Więcej w części dotyczącej PKS 2 Twinning współpraca między samorządem województwa pomorskiego a brytyjskimi regionami Strathclyde (Zachodnia Szkocja) i Newcastle 7

10 Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego PHARE 2003, w ramach którego zorganizowano szkolenia dotyczące oceny formalnej i merytorycznej wniosków (marzec czerwiec 2005) Szkolenia, informacja, promocja Zanim rozpoczęto wdraŝanie programu ZPORR, wszystkie instytucje zaangaŝowane w jego realizację rozpoczęły przygotowywać potencjalnych beneficjentów do składania wniosków o dofinansowanie. Działania z tego zakresu od początku prowadzone były na dwóch równoległych płaszczyznach. Pierwszą z nich było przygotowanie planu informacji i promocji dla całego ZPORR, drugą merytoryczne przygotowanie przyszłych beneficjentów do pisania projektów. Między innymi dzięki współpracy ze Strathclyde European Partnership, pomorskie jako pierwsze województwo przygotowało Plan Działań Komunikacyjnych, który został przedstawiony podczas konferencji w Ministerstwie Gospodarki i Pracy w listopadzie 2003 roku. Przedstawiony Plan stał się następnie wzorcowy dla innych województw w Polsce. W Planie Działań Komunikacyjnych sformułowano zadania strategii informacyjnej i jej główne instrumenty. Zdefiniowano grupy odbiorców (grupy docelowe), opisano zadania poszczególnych instytucji, określono harmonogram działań oraz sposób ich finansowania, jak równieŝ sposób oceny Planu i działań w nim realizowanych. Strategicznym celem Planu Działań Komunikacyjnych dla Województwa Pomorskiego było wsparcie realizacji ZPORR tak, aby zapewnić maksymalne wykorzystanie środków unijnych dostępnych dla województwa pomorskiego, co zostało zrealizowane Internetowy System Ewidencji Kart Projektów W grudniu 2002 roku został uruchomiony przez Ministerstwo Gospodarki Internetowy System Ewidencji Kart Projektów. Była to baza potencjalnych projektów, które mogły uzyskać dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W okresie od lutego do maja 2003 roku Departament Programów Regionalnych przeprowadził akcję informacyjną i cykl szkoleń, we wszystkich powiatach 8

11 Województwa Pomorskiego na temat wypełnienia kart projektów, które mogły się znaleźć, w późniejszym okresie, w tym internetowym systemie. Cykl szkoleń został poprzedzony kampanią informacyjną przeprowadzoną w trzech subregionach: w Bytowie ( ), Sopocie ( ) i Tczewie ( ). Uczestnikami kaŝdego z warsztatów byli pracownicy urzędów samorządowych i innych urzędów administracji publicznej. W ramach szkoleń uczestnicy określali, jakie typy projektów pozostają w gestii ich zainteresowań. Do wyboru były następujące grupy tematyczne: infrastruktura drogowa, infrastruktura ochrony środowiska, ochrona dziedzictwa kulturowego, infrastruktura społeczna, infrastruktura wodno kanalizacyjna, gospodarka odpadami. Z analizy projektów w bazie ISEKP oraz liczby uczestników biorących udział w poszczególnych grupach wynikało, iŝ najwięcej projektów, które będą składane przez gminy z Województwa Pomorskiego dotyczyć będzie lokalnych i regionalnych inwestycji drogowych, infrastruktury wodno kanalizacyjnej, edukacyjnej i ochrony zdrowia. Wymiernym rezultatem szkoleń był właśnie liczba projektów, które zostały złoŝone przez beneficjentów do systemu ISEKP. W momencie rozpoczynania cyklu szkoleń w ISEKP znajdowało się 5 projektów natomiast po ich zakończeniu w bazie było się 70 projektów. Mimo, Ŝe wiele z nich wymagało dopracowania w drodze konsultacji do poziomu, który spełniałby kryteria akceptacji przez Panele Ekspertów i Regionalny Komitet Sterujący, moŝna było przypuszczać, iŝ środki finansowe przeznaczone dla Województwa Pomorskiego w ramach ZPORR zostaną wykorzystane w 100%. Z chwilą ogłoszenia pierwszych konkursów w systemie znajdowało się 471 projektów. 9

12 Informowanie społeczeństwa o ZPORR oraz działania promocyjne Przełom 2003 i 2004 roku był dla wszystkich instytucji obsługujących ZPORR okresem, w którym intensywnie przygotowywano przyszłych beneficjentów do poprawnego przygotowania wniosku. Odpowiadając na potrzeby realizujących projekty takŝe Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku organizował spotkania tematyczne, dotyczące: kwestii finansowych, kontrolnych czy monitoringowych. Nagrodzone realizowane projekty są podawane jako przykład dobrych praktyk i są prezentowane w trakcie spotkań i konferencji. Pierwsze osiem miesięcy 2003 roku to czas spotkań, konferencji i szkoleń poświęconych zdobywaniu i przekazywaniu wiedzy o Europejskim Funduszu Społecznym, z którego finansowany był II Priorytet Programu oraz o moŝliwościach jakie Unia Europejska otwiera przed mieszkańcami Pomorza. We wrześniu 2003 roku z myślą o potencjalnych projektodawcach Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku opracował program informacyjno-edukacyjny Eurosztafeta, którego celem było stworzenie modelowego systemu informacji o EFS oraz sieci liderów-konsultantów w regionie, po to, Ŝeby wiedza o EFS była na bieŝąco aktualizowana i przekazywana w powiatach i gminach. WdraŜanie programu rozpoczęto w listopadzie 2003 roku. Po licznych spotkaniach informacyjnych i konsultacjach z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego ze wszystkich powiatów województwa pomorskiego wytypowano prawie setkę liderów-konsultantów. Na liście znalazły się instytucje i osoby prywatne zaangaŝowane w tworzenie projektów mających na celu tworzenie nowych miejsc pracy w regionie. Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku po kaŝdym ogłoszeniu konkursu na projekty dofinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego organizował spotkania informacyjne dla beneficjentów. W latach przeprowadzono w sumie 22 seminaria z zakresu prawa zamówień publicznych, pisania wniosków i rozliczania projektów, w których wzięło udział 400 beneficjentów. Idea przekazywania informacji za pomocą Liderów Lokalnych, wykorzystywana była równocześnie w odniesieniu do projektów infrastrukturalnych. Stworzona dla 10

13 realizacji tego pomysłu Sieć Liderów Lokalnych i System Informatyczny Sieci Liderów Lokalnych, opierał się początkowo o współpracę z pracownikami Urzędów Powiatowych i Gminnych, którym przekazywano wszelkie aktualne informacje na temat Programu. W finale baza adresowa SISLL rozrosła się do liczby 560 odbiorców, nie tylko z terenu województwa, ale i całego kraju Media i akcje informacyjno - promocyjne W Planie Działań Komunikacyjnych dla ZPORR wszystkie instytucje wskazały na istotę zaangaŝowania i współpracy z mediami regionalnymi i lokalnymi, jako środkami przekazu informacji i promocji. Przez cały okres współpracowano z największymi wydawcami regionalnymi, realizując wspólne akcje edukacyjne informujące o Programie. Z Dziennikiem Bałtyckim prowadzono cykl pt. Unia po Twojej Stronie, z Gazetą Wyborczą Pomorskie na dobrym kursie, a z Radiem Gdańsk Pomorskie w Unii. Wszystkie te akcje kontynuowane są w nowym okresie programowania. Publikowano takŝe w prasie lokalnej i ogólnopolskiej wiele artykułów, dodatków specjalnych oraz ogłoszeń prasowych informujące projektodawców o terminach naboru wniosków, szkoleń i kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe, a takŝe na temat wykorzystania środków z EFS i EFRR, (m.in.:gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita, Gazeta Prawna, Dziennik Bałtycki, Głos WybrzeŜa, Głos Pomorza). Ponadto, w ramach współpracy z regionalnymi rozgłośniami - na antenie Radia Koszalin zaprezentowane zostały moŝliwości, jakie niosą projekty współfinansowane z EFS oraz przedstawiona została inicjatywa uruchomienia punktu konsultacyjnego EFS w Słupskim Oddziale Zamiejscowym Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku Punkty Informacyjne Wszystkie instytucje zaangaŝowane w realizację Programu prowadziły Punkty Informacyjne, w których moŝna było uzyskać wszelkie informacje dotyczące ZPORR. Pracownicy w Punktach: udzielali konsultacji na temat Programu; 11

14 przekazywali materiały promocyjne (ulotki, plakaty, publikacje, broszury, płyty CD); przekazywali bieŝące dokumenty programowe; uczestniczyli w seminariach, konferencjach i szkoleniach informujących o Programie Wojewódzki Urząd Pracy otworzył Punkt Konsultacyjny w Gdańsku oraz zamiejscowy Punkt Informacyjny. Agencja Rozwoju Pomorza S.A. prowadziła Punkt Konsultacyjny przy ul. Piwnej w Gdańsku, Departament Programów Regionalnych przy ul. Długi Targ, a w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim Punkt mieścił się w budynku głównym Urzędu. Obecnie, w nowej perspektywie , funkcjonować będzie jeden Główny Punkt Informacyjny przy ul. Augustyńskiego 2 w Gdańsku oraz Sieć Punktów Informacyjnych w innych miastach regionu EUROSZTAFETA W odpowiedzi na pilną potrzebę informowania oraz edukacji mieszkańców Pomorza w zakresie EFS u Wojewódzki Urząd Pracy opracował jedną z ciekawszych inicjatyw - program informacyjno-edukacyjny EURO Sztafeta. Celem takiego działania było skuteczne informowanie instytucji i mieszkańców województwa o moŝliwościach, korzyściach i zasadach korzystania za środków EFS poprzez urządzanie cyklicznych spotkań na terenie całego województwa. Program EURO - SZTAFETA realizowany był w trzech głównych nurtach: promocja i informacja o EFS ie w regionie (zgodnie z Planem Działań Komunikacyjnych); zawiązanie trwałej, ustawicznej współpracy na poziomie województwa i starostw na potrzeby szkoleń sieci liderów - konsultantów lokalnych w zakresie EFS u we współpracy z Departamentem Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego - koordynatorem działań 12

15 informacyjnych promocyjnych oraz związanych z wdraŝaniem środków UE na Pomorzu; zapewnienie technicznego wsparcia dla wdraŝania Funduszu Projekt Twinningowy dla Województwa Pomorskiego Od listopada 2001 do września 2003 roku w Urzędzie Marszałkowskim trwała realizacja projektu twinningowego związanego z potrzebą przygotowania województwa pomorskiego do efektywnego korzystania z funduszy strukturalnych, które zostały udostępnione Polsce w momencie wstąpienia do Unii Europejskiej. W ramach programu Phare 2000 zaangaŝowanych było w podobne projekty jedenaście województw (tych, które nie mogły korzystać z programu przedakcesyjnego Phare II). Realizowany przez Samorząd Województwa Pomorskiego projekt twinningowy zakładał bezpośrednią współpracę administracji samorządowej województwa z wybraną jednostką administracji regionalnej kraju członkowskiego. Województwo pomorskie korzystało z doświadczenia i wsparcia brytyjskich regionów Strathclyde (Zachodnia Szkocja) i Newcastle. Na miejscu, w Urzędzie Marszałkowskim, realizację projektu wspierał doradca przedakcesyjny, David Aldworth. Władze szczebla regionalnego oraz lokalnego, odpowiednio dobrani partnerzy, a takŝe brytyjscy współpracownicy wspólnie realizowali następujące komponenty wchodzące w skład umowy twinningowej: Komponent 1: analiza sytuacji społeczno-ekonomicznej i Strategii Rozwoju Regionalnego, Komponent 2: zwiększenie efektywności administracji samorządowej, Komponent 3: pomoc w przygotowaniu programu operacyjnego, Komponent 4: opracowanie strategii informacyjnej. 13

16 Realizacja zadań składających się na wymienione komponenty umoŝliwiła województwu pomorskiemu odpowiednie przygotowanie się do wymogów i moŝliwości związanych z członkostwem Polski w Unii Europejskiej. Projekt twinningowy w znaczącym stopniu przyczynił się do sukcesu województwa pomorskiego w pozyskiwaniu środków strukturalnych przygotowując władze samorządowe w zakresie efektywnego wykorzystania funduszy strukturalnych, zarówno w zakresie programowania, przygotowywania projektów oraz monitorowania. Co więcej, współpraca z regionami brytyjskimi nawiązana w czasie realizacji projektu twinningowego jest kontynuowana. Obecnie korzystamy z doświadczeń brytyjskich w zakresie wspierania przedsiębiorczości w ramach projektu realizowanego przy wsparciu Ambasady Brytyjskiej. Ocena projektów twinningowych dokonana przez Komisję Europejską Komisja Europejska przygotowała średniookresowy raport oceniający realizację projektów Twinningowych w krajach kandydackich, w tym takŝe w polskich województwach. W ocenie KE pomorski projekt, jako jeden z pięciu, uzyskał ocenę doskonałą PoniŜej prezentujemy szczegółową ocenę programu Twinning dla Województwa Pomorskiego: BudŜet: EURO Okres realizacji: 25 października września 2003 Partner: Wielka Brytania Ogólna ocena realizacji: doskonała Osiągnięte rezultaty: Projekt odniósł sukces pod względem zrealizowanych działań, widoczności, nawiązanych partnerstw i odpowiedniego wykorzystania funduszy. Cele zostały osiągnięte. Zarówno PAA (Doradca Przedakcesyjny) jak i eksperci krótkoterminowi wykazywali bardzo duŝe zaangaŝowanie w realizację projektu, a ich współpraca z władzami regionu (Urzędem Marszałkowskim) była doskonała. Urząd Marszałkowski często wyraŝał swoje zadowolenie z dostarczanej poprzez projekt pomocy. 14

17 Wybrane rezultaty: 1. Około 50 osób zostało intensywnie przeszkolonych zarówno z poziomu regionalnego jak i lokalnego. Wszyscy eksperci krótkoterminowi zgodzili się z wnioskiem, Ŝe w miarę trwania Twinningu moŝna było zauwaŝyć u uczestników znaczącą poprawę poziomu wiedzy na temat Funduszy Strukturalnych. 2. Bardzo dobrze zostały ocenione odbyte wizyty studyjne. Podczas nich zdobyto istotne informacje. Uczestnicy wizyt potwierdzali, Ŝe brytyjscy urzędnicy byli dobrze przygotowani i nastawieni na zaspokojenie potrzeb wizytujących grup. 3. Przygotowanie regionalnej części ZPORR wraz z analizą SWOT oraz raportem nt. sytuacji społeczno ekonomicznej. 4. Podczas trwania twinningu powstało 170 projektów, które miały być finansowane z Funduszy Strukturalnych. W ich powstawaniu uczestniczyły osoby przeszkolone podczas Twinningu. 50 z tych projektów zostało ocenionych przez brytyjskich ekspertów. 15

18 2. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego - Priorytety I i III - infrastruktura 2.1.Ogólne zasady wdraŝania Zgodnie z zapisami Programu, procedura rozpatrywania wniosków o dofinansowanie realizacji projektu przez poszczególne instytucje obejmowała następujące etapy: a) weryfikacja wniosku o dofinansowanie realizacji projektu pod względem formalnym jednostka ds. wyboru projektów w Urzędzie Marszałkowskim, b) ocena merytoryczno-techniczna wniosku o dofinansowanie realizacji projektu panel ekspertów, c) rekomendacja wniosków o dofinansowanie realizacji projektu dla Zarządu Województwa - Regionalny Komitet Sterujący komponentem wojewódzkim ZPORR (RKS), d) wybór wniosków o dofinansowanie realizacji projektu przez Zarząd Województwa (w formie uchwały) na podstawie rekomendacji RKS, e) podpisanie umowy o dofinansowanie projektu z beneficjentem końcowym Wojewoda. Pierwsze nabory wniosków organizowane były w sytuacji braku oficjalnego zatwierdzenia warunków prawno- formalnych. W trakcie trwania naborów zmieniano zapisy podstawowych dokumentów, co wymagało od wszystkich nieustannego śledzenia bieŝących informacji. Zdarzało się bowiem, Ŝe zasady obowiązujące przy jednym konkursie np. na projekty drogowe, przy takim samym konkursie, który odbył się kilka miesięcy później, były juŝ inne. Zmiany dotyczyły takŝe podstawowych dokumentów, taki jak: Uzupełnienie ZPORR czy Podręcznik procedur ZPORR. Zmieniały się listy sprawdzające, nie było jasnych wytycznych do kryteriów, a Generator Wniosków podstawowe narzędzie do przygotowywania wniosków aplikacyjnych, znajdował się w dalszym ciągu w fazie testów i usprawnień. Sam System Informatyczny Monitoringu i Kontroli, czyli informatyczny system do ewidencji wszystkich operacji finansowych z funduszy strukturalnych, nie działał. 16

19 Natomiast wytyczne do kwalifikowalności wydatków oraz rozporządzenia dotyczące pomocy publicznej pojawiły się znacznie później. Na potrzeby oceny formalnej, która jako pierwsza ocena kaŝdego z projektów dokonywana była przez pracowników DPR, opracowano własną checklistę do opisanych w UZPORR kryteriów i działań. Celem oceny formalnej było sprawdzenie, czy kaŝdy z projektów, który został złoŝony w odpowiedzi na konkurs, jest przygotowany prawidłowo i posiada wszystkie niezbędne dokumenty. Cały proces oceny formalnej prowadzony był za pomocą specjalnie przygotowanych do tego formularzy. Checklista przygotowana została w postaci formularza F2a i zawierała zestaw pytań do kaŝdego kryterium. Kolejnymi były formularze F3 w serii od a do i. Odpowiednia litera była nadawana w zaleŝności od decyzji: pozytywna, negatywna, uzupełnienie wniosku, uwzględnienie odwołania, przekazanie odwołania do Instytucji Zarządzającej, itp. i stanowiły wzory pism wysyłanych do beneficjentów informujące o wyniku oceny. Jednocześnie, w oparciu o pisma z Instytucji Zarządzającej, przygotowano instrukcje oraz szereg oświadczeń dotyczących błędów w Generatorze Wniosków czy aktualizacji wniosku do SIMIK. Oświadczenia stały się tym samym powszechnym dokumentem związanym ze składaniem projektu, a wobec często niejasnych sytuacji, stały się jedynym dokumentem, który potwierdzał faktyczny stan danej sprawy. Wiele z dokumentów potrzebnych do wdraŝania programu, przygotowywana była przez Instytucje Zarządzającą ZPORR Ministerstwo Gospodarki i Pracy, które swoje zadania musiało realizować w odniesieniu do całego kraju. Wobec powyŝszego, niektóre rozwiązania prawno administracyjne trafiały do regionów bardzo późno. Tak było np. w przypadku Listy sprawdzającej dla oceny formalnej wniosków o dofinansowanie projektu złoŝonych w ramach Priorytetu 1 i 3 ZPORR (z wyjątkiem Działań 1.6 i 3.4), która dla Urzędów Marszałkowskich została przedstawiona dopiero w lipcu 2005 roku, w chwili gdy DPR kończył ocenę formalną dla ostatnich naborów i w związku z tym nigdy w pomorskim nie była uŝywana. 17

20 Niestety, na potrzeby pierwszych naborów nie została zapewniona procedura odwoławcza, którą początkowo uregulowano pismem z MGIP wskazując Ministra jako organ właściwy dla odwołań. Pierwsze odwołania kierowane były zatem bezpośrednio do Warszawy, a ich liczba okazała się na tyle duŝa, Ŝe trudno byłoby dokonać oceny tych odwołań bez szkody dla wdraŝania całego Programu. W związku z tym, dopiero od października 2004 MGiP postanowiło, Ŝe pierwszą instancją odwoławczą będą urzędy marszałkowskie. Decyzja ta, choć miała uzasadnienie logiczne, nałoŝyła na Samorządy Województw kolejne obowiązki, a takŝe doprowadziła do sytuacji, swoistego dualizmu decyzji. Ta sama instytucja, która wydawała decyzję o odrzuceniu projektu, stała się tym samym, instytucją, która następnie mogła taki projekt przyjąć. Była więc sędzią we własnej sprawie. Zachowano natomiast konieczność przesyłania takiej decyzji do IZ, która mogła się z nią zgodzić lub wydać własną. Z praktyki odwołań, nie doszło o sytuacji, w której decyzja Urzędu Marszałkowskiego nie została podtrzymana przez Ministerstwo Gospodarki i Pracy, co oznacza, Ŝe w tej trudnej sytuacji, zachowano pełen obiektywizm. Samej oceny formalnej dokonywano na zasadzie dwóch par oczu 3 : 1. Kompletność wniosku, 2. Kompletność załączników, 3. Wnioskodawca jest uprawniony do składania wniosku zgodnie z UZPORR 4, 4. Zgodność z celami działania określonymi w UZPORR, 5. Zgodność rodzaju projektu z listą przewidzianą dla działania w UZPORR, 6. Okres realizacji projektu nie dłuŝszy niŝ 2 lata od zakończenia roku, w którym projekt został wybrany do realizacji (odpowiednie uzasadnienie w razie jego przekroczenia), 7. Zgodność udziału % dofinansowania z EFRR z maksymalnym limitem przewidzianym w UZPORR, 8. Zgodność udziału finansowania z budŝetu państwa w odniesieniu do limitu przewidzianego w UZPORR dla działań: 1.4; 3.1; 3.2;3.3; Wersja kryteriów z lipca Uzupełnienie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego 18

21 9. Właściwa wartość projektu zgodnie z UZPORR dla działań: 1.2; 1.4; 3.1;3.2), 10. Kwalifikowalność planowanych wydatków, 11. Właściwe źródła finansowania projektu, 12. Odpowiednio ustalony poziom dotacji zaleŝnie od osiągnięcia przez projekt znaczącego zysku netto, dla działań: 1.2; 1.4; 3.1; 3.2; ) 13. Zgodność z kryteriami demograficznymi, geograficznymi, społecznymi określonymi dla danego działania w UZPORR, w przypadku działań: 1.1;3.1; 3.2; 3.3.1, 14. Inne kryteria przewidziane dla danego działania w UZPORR: a. dla działania były to: i. Zgodność z aktualnym Zintegrowanym Planem Rozwoju Transportu Publicznego, ii. Umowa o świadczenie usług publicznych, (jeŝeli projekt będzie realizowany przez inny podmiot niŝ samorząd), iii. Porozumienie lub umowa o utworzeniu związku międzygminnego w przypadku wspólnej realizacji komunikacji na obszarze miast pow. 50tys. mieszkańców oraz terenie funkcjonalnie powiązanym z miastami, b. dla działania były to: i. Zgodność projektu z Narodowym Programem Zdrowia i/lub strategią rozwoju województwa i/lub wojewódzkim planem zdrowotnym, c. dla działania 1.5 były to: i. Zgodność z prawodawstwem polskim wspólnotowym w tym z zasadami: neutralności technologicznej i otwartego dostępu oraz: Strategią informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej e-polska na lata , oraz Przewodnikiem w sprawie kryteriów i warunków wdraŝania funduszy strukturalnych w ramach wsparcia komunikacji elektronicznej - Guidelines on criteria and 5 W działaniach 3.1;3.2; dotyczy inwestycji z zakresu kompleksowego uzbrojenia terenu 19

22 modalities of implementation of structural funds in support of electronic communication, SEC (2003) 895, d. dla działań 3.1 i 3.2 było to: i. Zgodność z Planem Rozwoju Lokalnego, e. dla działania 3.3 było to: i. Istnienie aktualnego Lokalnego Planu Rewitalizacji Jak widać, większość kryteriów oceny była jednolita dla wszystkich działań. RóŜne były natomiast kryteria w odniesieniu do działań specyficznych, które musiały być ściśle powiązane z danym sektorem. Tak było w przypadku projektów związanych ze społeczeństwem informacyjnym, ochroną zdrowia, czy rewitalizacją. Celem doprecyzowania takich kryteriów była próba wskazania, Ŝe ich istotą nie jest realizacja pojedynczych inwestycji, ale uzupełnianie luk w istniejących juŝ systemach, zgodnie z jedną z podstawowych zasad funduszy strukturalnych zasadą dodatkowości Panele Ekspertów i Komitet Sterujący Podstawy funkcjonowania oraz powołanie Paneli Ekspertów Kolejnym, po ocenie formalnej, etapem oceny projektów, była ocena merytoryczna i techniczna dokonywana przez Panele Ekspertów, stanowiące niezaleŝne ogniwo w systemie oceny projektów. PE tworzone były w oparciu o zapisy Załącznika nr 3 i nr 4 do Porozumienia w sprawie podziału kompetencji w procesie wdraŝania ZPORR " zawartego pomiędzy MGiP, Samorządem Województwa Pomorskiego oraz Wojewodą Pomorskim w dniu 29 czerwca 2004 roku, które określały Regulamin Panelu Ekspertów oceniającego projekty złoŝone w ramach ZPORR. Zadaniem PE była ocena wniosków aplikacyjnych o przyznanie dofinansowania na realizację projektów złoŝonych w ramach Priorytetów I i III ZPORRR (z wyłączeniem Działania 1.6 Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach oraz 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa ). 20

23 Do Panelu zajmującego się danym obszarem wsparcia powoływani byli eksperci będący specjalistami z konkretnej dziedziny. Warunkiem powołania było posiadanie wykształcenia wyŝszego oraz minimum 5-letni doświadczenie w dziedzinie objętej odpowiednimi Działaniami ZPORR. Ponadto eksperci winni byli posiadać wiedzę na temat zasad programowania projektów i cyklu ich Ŝycia, zasad montaŝu finansowego dla projektów, czyli oceny wskaźników ekonomicznych oraz zasad monitorowania projektów. Skład PE został ustanowiony Zarządzeniem nr 7/2004 Marszałka Województwa Pomorskiego z dnia 19 marca 2004 w sprawie ustanowienia składu list ekspertów oceniających projekty w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Zarządzenie obejmowało trzy listy ekspertów: 1. Lista Marszałka osoby powołane przez Marszałka Województwa. 2. Lista instytucji o charakterze regionalnym osoby powołane przez Marszałka spośród spełniających warunki ministerialne przedstawicieli zaproponowanych przez min. uczelnie wyŝsze (Akademię Medyczną w Gdańsku, Akademię Wychowania Fizycznego i Sportu, Politechnikę Gdańską, Uniwersytet Gdański), stowarzyszenia (Pomorską Izbę Przemysłowo Handlową w Gdańsku, Wojewódzki Szkolny Związek Sportowy w Gdańsku) i instytuty naukowobadawcze z dziedzin dotyczących działalności Paneli (Europejskie Centrum Energii Odnawialnej w Gdańsku, Instytut Morski w Gdańsku, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Gdyni,), agencje rozwoju regionalnego (Agencja Rozwoju Pomorza, Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego w Słupsku), samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, instytucje kultury, Pomorskie Kuratorium Oświaty, Narodowy Fundusz Zdrowia, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, PKP Przewozy Regionalne, Okręgowe Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, oddział wojewódzki Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. 3. Lista Wojewody Pomorskiego osoby wskazane przez Wojewodę. Listy miały charakter otwarty i mogły ulegać zmianom, w zaleŝności np. od liczby projektów w danym działaniu. Wszystkie zmiany w składach Paneli Ekspertów 21

24 powodowane były koniecznością sprawnego przeprowadzenia oceny merytorycznej wniosków. Listy zostały przekazane do akceptacji Instytucji Zarządzającej, czyli Ministerstwa Gospodarki i Pracy. W skład kaŝdego PE, powoływanego dla odrębnego Działania ZPORR, wchodziło troje ekspertów wybieranych przez Marszałka po jednym z kaŝdej z list, w następujących dziedzinach: 1. Infrastruktura drogowa. 2. Transport publiczny. 3. Infrastruktura wodno kanalizacyjna. 4. Zagospodarowanie odpadów. 5. Energia odnawialna i ochrona powietrza. 6. Zapobieganie powodziom i ochrona brzegu morskiego. 7. Wsparcie zarządzania ochroną środowiska. 8. Edukacja regionalna i lokalna. 9. Ochrona zdrowia. 10. Sport. 11. Turystyka. 12. Kultura. 13. Rewitalizacja obszarów miejskich, poprzemysłowych i powojskowych. 14. Inkubatory przedsiębiorczości oraz kompleksowe uzbrojenie terenu pod inwestycje. 15. Społeczeństwo informacyjne. W przypadku znaczącej liczby wniosków aplikacyjnych zgłoszonych w danym konkursie w ramach jednego działania ZPORR, Marszałek powoływał więcej niŝ jeden PE w danej dziedzinie. Dodatkowo Ministerstwo stworzyło czwartą listę ekspertów pochodzących min. z instytucji centralnych, uczelni wyŝszych, krajowych instytutów oraz stowarzyszeń naukowo badawczych. Eksperci z listy utworzonej na poziomie krajowym powoływani byli przez Marszałka do oceny projektów, których wartość przekraczała 2 miliony euro. Natomiast Panel ekspertów dla Działania 1.6 został powołany wyłącznie przez IZ, Ministerstwo Gospodarki i Pracy. Działanie to dotyczyło bowiem 22

25 projektów wdraŝanych na szczeblu krajowym, w którym konkurowały ze sobą duŝe projekty dotyczące komunikacji w aglomeracjach miejskich Zasady przeprowadzania oceny Panel Ekspertów dokonywał oceny wniosków aplikacyjnych podczas posiedzeń, któremu przewodniczył Przewodniczący Panelu, wskazany kaŝdorazowo przez Marszałka spośród ekspertów członków. Obsługę PE zapewniał Sekretarz Panelu, będący pracownikiem Sekretariatu PKS umiejscowionego w strukturze DPR. Wszystkie osoby biorące udział w posiedzeniu zobowiązane były do podpisania deklaracji bezstronności i poufności na kaŝdym posiedzeniu. Oceniane były jedynie wnioski kompletne i zgodne z wymogami formalnymi. Oddzielnie, kaŝdy z członków PE, przeprowadzał ocenę merytoryczną i techniczną dla kaŝdego z wniosków według kryteriów zawartych w karcie oceny i opisanych w Uzupełnieniu ZPORR. KaŜda ocena wymagała uzasadnienia w zakresie łącznej liczby punktów przyznanych projektowi (1, 2, 3, 4). JeŜeli róŝnica pomiędzy ocenami któregokolwiek kryterium, dokonanymi przez poszczególnych ekspertów wyniosła 3 punkty, wniosek poddawany był ponownej ocenie przez inny PE. WiąŜąca wówczas pozostawała druga ocena. Ostateczna ocena merytoryczna wniosku wynosiła średnią arytmetyczną ilości punktów przyznanych projektowi przez wszystkich członków PE oceniających wniosek i sporządzana była na karcie zbiorczej, która uwzględniała wynik oceny, uzasadnienie oraz zgłoszone uwagi. Wniosek otrzymywał ocenę pozytywną w przypadku uzyskania co najmniej 60% maksymalnej ilości punktów. Wnioski z mniejszą ilością punktów nie podlegały dalszej ocenie. Po dokonaniu oceny merytorycznej i technicznej, sporządzano po danym posiedzeniu, dla pozytywnie ocenionych wniosków, listę rankingową. Obejmowała ona: numer i tytuł wniosku, wartość projektu, wysokość kosztów kwalifikowanych, wnioskowaną kwotę dofinansowania, liczbę oraz procent moŝliwych do uzyskania punktów przyznanych w wyniku przeprowadzonej oceny. 23

26 Następnie, dla wszystkich wniosków aplikacyjnych zgłoszonych w danym konkursie w ramach jednego Działania lub Poddziałania ZPORR tworzona była zbiorcza lista rankingowa projektów rekomendowanych, która wraz z wnioskami aplikacyjnymi ocenionymi pozytywnie, przekazywana była Pomorskiemu Komitetowi Sterującemu. Na przełomie maja i czerwca 2005 roku, Ministerstwo wprowadziło dwustopniowość oceny poprzez poprzedzenie właściwej oceny merytorycznej i technicznej oceną wstępną wniosku aplikacyjnego. Oznaczała ona dokonanie przez PE sprawdzenia dokumentacji, w szczególności studium wykonalności w zakresie: właściwego przygotowania analizy ekonomicznej projektu, właściwego przygotowania analizy finansowej projektu, zasadności zaproponowanych w projekcie rozwiązań technologicznych, zasadności i odpowiedniej wysokości przedstawionych kosztów kwalifikowanych, spójności informacji zawartych we wniosku o dofinansowanie projektu z informacjami zawartymi w załącznikach do wniosku. W przypadku stwierdzenia niepoprawności przeprowadzonych analiz ekonomicznej lub finansowej, bądź braku spójności informacji zawartych we wniosku o dofinansowanie projektu z informacjami zawartymi w załącznikach, PE Ŝądał wprowadzenia stosownych poprawek w określonym terminie. Niedopełnienie tego obowiązku lub niepoprawne dostosowanie dokumentów powodowało odrzucenie wniosku. Wniosek podlegał odrzuceniu równieŝ w przypadku stwierdzenia braku zasadności zaproponowanych w projekcie rozwiązań technologicznych bądź zaniŝenia, zawyŝenia lub braku zasadności dla przedstawionych w projekcie kosztów kwalifikowanych. Pierwsze posiedzenie PE odbyło się 14 września 2004 roku, ostatnie zaś 9 grudnia 2005 r. W 2004 roku PE obradowały 24 razy, natomiast w roku Łącznie PE spotkały się na 102 posiedzeniach. W omawianym okresie ocenionych zostało łącznie 440 wniosków aplikacyjnych: w 2004 r. 123 wnioski, z których ocenę pozytywną uzyskało 100, a 23 zostały odrzucone, w 2005 r. 317, w tym z ocenę pozytywną otrzymało 196 wniosków, natomiast odrzucono

27 W ramach poszczególnych Działań i Poddziałań ZPORR PE dokonały oceny następującej ilości wniosków: Działanie/ Wnioski Poddziałanie Razem Pozytywne Odrzucone Pomorski Komitet Sterujący Podstawy funkcjonowania oraz powołanie PKS W latach , w proces wyboru projektów zaangaŝowany był Pomorski Komitet Sterujący, który był niezaleŝnym organem opiniodawczym i doradczym dla Zarządu Województwa Pomorskiego. Działał on na podstawie następujących dokumentów: Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego , Ustawy o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 roku, Porozumienia w sprawie podziału kompetencji w procesie wdraŝania ZPORR zawartego pomiędzy MGiP, Samorządem Województwa Pomorskiego oraz Wojewodą Pomorskim w dniu 29 czerwca 2004 roku, 25

28 Uchwały Nr 710/03 Zarządu WP z dnia r. w sprawie powołania Pomorskiego Komitetu Sterującego dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata , zm. Uchwałą Nr 125/174/05 Zarządu WP w sprawie powołania Regionalnego Komitetu Sterującego Funduszami Strukturalnymi z dnia roku. Tryb i zasady powołania oraz skład i organizacja Pomorskiego Komitetu Sterującego zostały uregulowane w Uzupełnieniu ZPORR oraz uszczegółowione w Regulaminie Działania PKS dla PRO WP na lata Do zadań Komitetu naleŝało min.: rozpatrywanie i rekomendowanie Zarządowi Województwa listy rankingowej projektów kwalifikujących się do wsparcia, zatwierdzonej wcześniej przez Panele Ekspertów, opiniowanie i rekomendowanie Zarządowi Województwa projektu RPO i jego Uzupełnienia, a takŝe zmian w przyjętych dokumentach, opiniowanie i rekomendowanie Zarządowi Województwa dokumentów programowych waŝnych dla polityki rozwoju województwa, opiniowanie i rekomendowanie Zarządowi Województwa propozycji kryteriów wyboru wniosków kwalifikujących się do wsparcia w ramach poszczególnych priorytetów i działań RPO oraz ich zmian, opiniowanie i rekomendowanie Zarządowi Województwa zmian alokacji wojewódzkiej przeznaczonej na realizację danego działania, rekomendowanie Zarządowi Województwa Planów Ramowych sporządzanych przez beneficjentów końcowych Priorytetu II i Działania 3.4, opiniowanie raportów kwartalnych i rocznych oraz raportu końcowego w zakresie wdraŝania RPO. Początkowo, zgodnie z wytycznymi określonymi w ZPORR, w skład Pomorskiego Komitetu Sterującego powołani przez Zarząd zostali przedstawiciele samorządu terytorialnego, przedstawiciele administracji państwowej oraz przedstawiciele partnerów społeczno gospodarczych w proporcjach 1/3:1/3:1/3. 1. Jan Kozłowski Marszałek Województwa Pomorskiego jako Przewodniczący, 26

29 2. Cezary Dąbrowski Wojewoda Pomorski, 3. Jerzy Góra Pomorski Urząd Wojewódzki, 4. Agnieszka Kapciak Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, 5. Monika Smoleń Ministerstwo Kultury, 6. Kazimierz Kleina Radny Województwa Pomorskiego, 7. Tadeusz Kolor Radny Województwa Pomorskiego, 8. Michał Kubach Radny Województwa Pomorskiego, 9. Mieczysław Struk Radny Województwa Pomorskiego, Przewodniczący Komisji Strategii Rozwoju i Polityki Przestrzennej SWP, 10. Zbigniew Walczak Przewodniczący Pomorskiego Stowarzyszenia Gmin Wiejskich, 11. Zenon Odya Prezydent Miasta Tczewa, 12. Jerzy Fijas Burmistrz Brus, Regionalny Komitet Sterujący ds. związanych z rozwojem obszarów wiejskich, 13. Józef Reszke Starosta Powiatu Wejherowskiego, 14. Paweł Adamowicz Prezydent Miasta Gdańska, 15. Maciej Kobyliński Prezydent Miasta Słupska, 16. Wojciech Szczurek Prezydent Miasta Gdyni, 17. Andrzej Ceynowa Rektor Uniwersytetu Gdańskiego, 18. Wiesław Makarewicz Rektor Akademii Medycznej, 19. Janusz Rachoń Rektor Politechniki Gdańskiej, 20. Mirosław Czapiewski Pomorski Związek Pracodawców Przedsiębiorczość, 21. Maciej Dobrzyniecki Business Center Club, 22. Jerzy Kowalski Pomorska Izba Przemysłowo Handlowa, 23. Włodzimierz Szordykowski Pomorska Izba Rzemieślnicza Małych i Średnich Przedsiębiorstw, 24. Jan Zarębski Gdański Związek Pracodawców, 25. Stanisława Gatz Zarząd Regionu Gdańskiego NSSZ Solidarność, 26. Tadeusz Umiński Rada Wojewódzka OPZZ, 27. Waja Jabłonowska prezes Fundacji Pokolenia z Tczewa, lider Powiatowego Punktu Informacyjno Poradniczego PAW, 27

30 28. Ks. Tadeusz Ławicki zgłoszony przez Arcybiskupa Metropolitę Gdańskiego, 29. Krzysztof Włodarczyk Związek Miast i Gmin Morskich. JednakŜe, w okresie wdraŝania ZPORR, w wyniku zmian ustawy o Narodowym Planie Rozwoju i dokumentów programowych, w składzie Komitetu zaszło szereg zmian. Ostatecznie w skład Pomorskiego Komitetu Sterującego weszli: Marszałek Województwa - Przewodniczący Komitetu Wojewoda Pomorski lub wyznaczona przez niego osoba Wiceprzewodniczący Komitetu, 3 przedstawiciele Instytucji Zarządzającej ZPORR Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, 1 przedstawiciel Instytucji Pośredniczącej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, maksymalnie 4 przedstawiciele Samorządu Województwa Pomorskiego wyznaczonych przez Zarząd Województwa Pomorskiego, przedstawiciele właściwych miejscowo samorządów powiatowych i gminnych: przedstawiciele gmin wyznaczeni przez Zarząd Województwa Pomorskiego spośród zgłoszonych przez nie kandydatów: cztery osoby, w tym jeden przedstawiciel gminy będącej siedzibą Wojewody Pomorskiego oraz jeden przedstawiciel Regionalnego Komitetu Sterującego Województwa Pomorskiego właściwego do spraw związanych z rozwojem obszarów wiejskich, przedstawiciel powiatów wyznaczony przez Zarząd Województwa Pomorskiego spośród zgłoszonych przez nie kandydatów: jedna osoba, przedstawiciele miast na prawach powiatów wyznaczeni przez Zarząd Województwa Pomorskiego spośród zgłoszonych przez nie kandydatów: dwie osoby, przedstawiciel Rady Metropolitalnej Zatoki Gdańskiej wyznaczony przez Zarząd Województwa Pomorskiego spośród zgłoszonych przez nią kandydatów: jedna osoba, przedstawiciele partnerów społeczno gospodarczych z terenu województwa: przedstawiciele uczelni wyŝszych wyznaczeni przez Zarząd Województwa Pomorskiego spośród zgłoszonych przez nie kandydatów: trzy osoby, 28

31 przedstawiciele organizacji pracodawców: sześć osób, przedstawiciele związków zawodowych: dwie osoby, przedstawiciele innych instytucji mających znaczenie dla rozwoju regionu, w tym organizacji pozarządowych: dwie osoby. Dodatkowo w posiedzeniach uczestniczyli przedstawiciele jednostki uczestniczącej w zarządzaniu ZPORR oraz niezaleŝni eksperci. Osoby te nie posiadały prawa udziału w głosowaniach Zasady przeprowadzania oceny Przedmiotem obrad komitetu były zbiorcze listy rankingowe sporządzone dla poszczególnych Działań i Poddziałań ZPORR na podstawie raportów z posiedzeń PE oraz podstawowych informacji na temat projektów, które w wyniku oceny PE otrzymały co najmniej 60% moŝliwej do uzyskania liczby punktów. Komitet sterujący dokonywał oceny stopnia realizacji przez projekt potrzeb regionu i zgodności z priorytetami strategii rozwoju województwa. Decyzja PKS odzwierciedlała na ile dany projekt odpowiadał na konkretne potrzeby i ograniczenia województwa pomorskiego oraz w jakim stopniu jego realizacja była zgodna z załoŝeniami określonymi w priorytetach Strategii Rozwoju Województwa. Po analizie wniosków rekomendowanych przez PE, PKS podejmował decyzję w formie uchwał o: zachowaniu kolejności projektów na zbiorczej liście rankingowej przygotowanej przez Panel Ekspertów dla danego Działania lub Poddziałania, zmianie kolejności projektów na zbiorczej liście rankingowej, w zaleŝności od ich zgodności i wagi dla rozwoju województwa. Wszystkie uchwały PKS wraz z uzasadnieniem dotyczącym złoŝonych wniosków przekazywano Zarządowi Województwa. Koordynację prac związanych z organizacją posiedzeń PKS zapewniał Sekretariat PKS umiejscowiony w strukturze DPR. W latach odbyło się łącznie 25 posiedzeń Pomorskiego Komitetu Sterującego, w tym 5 w trybie obiegowym. 29

32 W 2004 roku PKS obradował pięciokrotnie: 20 lutego, 26 kwietnia, 25 sierpnia, 9 listopada oraz 9 grudnia. Na 9 posiedzeniach spotkano się w roku 2005: 13 i 26 stycznia, 23 marca, 18 maja, 23 czerwca, 25 sierpnia, 8 września, 25 października oraz 22 grudnia. 3 posiedzenia Komitetu odbyły się w 2006 roku: 25 stycznia, 24 marca i 4 sierpnia. Ponadto trzykrotnie zastosowano tryb obiegowy: w sierpniu, październiku i listopadzie. Kolejno, w 2007 r., spotkano się dwukrotnie: 27 lutego oraz 24 lipca. RównieŜ 2 posiedzenia, w kwietniu i czerwcu, odbyły się w trybie obiegowym. Ostanie posiedzenie, w trybie obiegowym, odbyło się w lutym 2008 roku. Komitet, zgodnie z zakresem kompetencji, wydał łącznie 91 opinii w formie uchwał: w 2004 r. 19 uchwał, w 2005 r. 38 uchwał, w 2006 r. 19 uchwał, w 2007 r. 9 uchwał, w 2008 r. 6 uchwał. 2.4 Rundy aplikacyjne infrastruktura Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego składał się z 4 Priorytetów. Z Priorytetu I finansowane w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, mogły być inwestycje o znaczeniu regionalnym. W II Priorytecie przewidziano finansowanie działań nakierowanych na zasoby ludzkie, przedsiębiorczość i innowacje, w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. III Priorytet nakierowany był rozwój lokalny, czyli inwestycje realizowane na terenach małych miast i wsi. Ostatni, IV priorytet Pomoc Techniczna przeznaczony był na finansowanie administracji zaangaŝowanej we wdraŝania Programu. W tej części prezentujemy rezultaty poszczególnych działań w ramach I i III Priorytetów. Priorytet II i działanie 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa, opisano w rozdziałach dotyczących poszczególnych instytucji odpowiedzialnych za ich wdraŝanie Priorytet I. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŝącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów. Działanie 1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego 30

33 Celem działania była poprawa dostępności komunikacyjnej regionów. Oznaczało to szybsze i bezpieczniejsze powiązania między ośrodkami centralnymi, a pozostałymi obszarami województw, lepszy dostęp do sieci dróg krajowych i międzynarodowych oraz korytarzy trans-europejskich, jak równieŝ poprawę miejskich systemów transportowych, w tym systemów transportu publicznego i zwiększenie atrakcyjności miast jako miejsca rozwoju działalności gospodarczej. Działanie 1.1. dotyczyło rozbudowy i modernizacji sieci transportowych koniecznych do poprawy warunków sprzyjających: o Rozwojowi gospodarczemu i społecznemu między innymi poprzez zredukowanie czasu podróŝy, zwiększenie atrakcyjności nowych i istniejących terenów inwestycyjnych przez usprawnienie dostępu do nich, polepszenie jakości funkcjonowania systemu transportu publicznego, tak aby zredukować zatłoczenie i poprawić jakość środowiska, poprawę bezpieczeństwa ruchu. o Poprawie stanu środowiska naturalnego między innymi poprzez zmniejszenie tempa wzrostu zanieczyszczeń spowodowanych ruchem drogowym, poprawę estetyki krajobrazu. Beneficjentami działania mogły być: jednostki samorządu terytorialnego oraz związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, a alokacja wynosiła mln EURO. W ramach działania moŝna było uzyskać dofinansowanie na budowę, przebudowę i remont dróg, węzłów, skrzyŝowań, skrzyŝowań z ruchem okręŝnym wraz z towarzyszącą infrastrukturą drogową celem, między innymi osiągnięcia standardów UE w zakresie dopuszczalnego nacisku na oś, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. MoŜna było takŝe m.in. realizować inwestycje w infrastrukturę towarzysząca w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego, ochrony środowiska lub przyczyniająca się do realizacji polityki horyzontalnej w zakresie infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. 31

34 Podczas realizacji projektów naleŝało pamiętać o specyfice działania i preferencjach. Dotyczyły one w szczególności projektów stanowiących waŝny element regionalnego systemu transportowego i poprawiające m.in. dostęp do sieci dróg krajowych lub międzynarodowych, regionalnych centrów gospodarczych waŝnych z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Budowa Trasy W-Z w Gdańsku, odcinek Jabłoniowa Kartuska. Projekt zrealizowany został przez Gminę Miasta Gdańsk. Stanowi Etap I przygotowywanej przez Miasto Gdańsk inwestycji: Budowa Trasy W-Z (Armii Krajowej) w Gdańsku na odcinku od ul. Jabłoniowej do ul. Otomińskiej z wyłączeniem węzła Karczemki. Cała planowana przez Miasto Gdańsk inwestycja jest ostatnim fragmentem, sukcesywnie realizowanej od 1980 roku trasy, której głównym zadaniem jest bezkolizyjne i sprawne połączenie wlotu drogi krajowej nr 7 z Obwodnicą Zachodnią Trójmiasta. Bezpośrednie połączenie trasy z Obwodnicą zapewni realizacja węzła Karczemki, co w zakresie finansowania i budowy naleŝy do zadań Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. W ramach projektu wybudowano fragment trasy, wraz z odwodnieniem, oświetleniem i częściową przebudową uzbrojenia podziemnego. Wybudowano 1 skrzyŝowanie, 2 systemy sygnalizacji świetlnych, 3 obiekty mostowe oraz przebudowano ulice boczne, zbudowano ścieŝki rowerowe, ekrany akustyczne i mury oporowe. 32

35 Dzięki realizacji projektu stworzono szybkie i bezpieczne połączenia waŝnych szlaków komunikacyjnych na kierunku wschód zachód tj. połączenia drogi krajowej nr 7 (wlotu tzw. warszawskiego ) i Śródmieścia (droga nr 1) Gdańska z Obwodnicą Trójmiasta (droga nr 6). Koszt całkowity projeku: ,72 zł (w tym ,27 PLN z EFRR) Przebudowa dróg: wojewódzkiej nr 216 i powiatowych nr 1506G i nr.1507g Projekt zrealizowany został przez Samorząd Województwa Pomorskiego. Celem projektu była poprawa układu komunikacyjnego poprzez zwiększenie przepustowości drogi wojewódzkiej nr 216 i dróg powiatowych nr 1506G i 1507G prowadzących do zachodnich miejscowości nadmorskich Powiatu Puckiego oraz szczególnie do miejscowości leŝących na Półwyspie Helskim. Projekt przyczynił się do większego rozwoju działalności gospodarczej związanej z turystyką i wypoczynkiem oraz znacznie poprawiły się warunki podróŝy i pobytu turystów. Projekt dotyczy obszaru regionu pomorskiego posiadającego bardzo dobre walory turystyczne. Realizacja projektu stworzyła takŝe nowe moŝliwości działalności nierolniczej na obszarze miedzy Redą a Władysławowem co przyspieszy proces restrukturyzacji tego istniejącego obszaru rolniczego. Koszt całkowity: , 81 zł (w tym , 95 zł z EFRR) 33

36 Przebudowa istniejącego układu drogowego łączącego miasto Chojnice z miejscowością Charzykowy Projekt zrealizowany został przez Samorząd Województwa Pomorskiego. Inwestycja polegała na realizacji trzech odcinków dróg: wojewódzkiej nr.212 /ul.bytowska/, drogi powiatowej nr.2634g oraz drogi gminnej /ul.turystyczna/ w miejscowości Charzykowy. Inwestycja przyczyniła się do realizacji celów gospodarczo-społecznych regionu poprzez poprawę stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego, pieszego, rowerowego i motorowerowego, poprawę stanu nawierzchni, a takŝe poprawy i ochrony stanu środowiska naturalnego. Koszt całkowity: , 96 zł (w tym , 72 zł z EFRR) Działanie 1.2 Infrastruktura ochrony środowiska Celem działania było ograniczenie ilości zanieczyszczeń przedostających się do powietrza, wód i gleb, poprawa stanu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, zwiększenie wykorzystania energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, a takŝe usprawnienie zarządzania środowiskiem. Realizowane projektów przyczyniły się do osiągnięcia standardów w zakresie ochrony środowiska zawartych w Dyrektywach przeniesionych na grunt polskiego prawa. W ramach działania moŝna było realizować projekty dotyczące 6 obszarów ochrony środowiska. Pierwszym z nich było zaopatrzenie w wodę, pobór wody i oczyszczanie ścieków. Drugim obszarem była gospodarka odpadami. Trzeci z obszarów dotyczył ochrony powietrza, a czwarty zapobieganiu powodziom. Kolejna sfera tego działania to projekty dotyczące zarządzania ochroną środowiska. Ostatni z obszarów, najbardziej innowacyjny, dotyczył odnawialnych źródeł energii. 34

37 W ramach ww. obszarów, moŝna było realizować inwestycje dotyczące budowy i modernizacji sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, systemy segregacji odpadów czy modernizacji systemów ciepłowniczych. MoŜna było takŝe rozbudowywać wały przeciwpowodziowe i tworzyć systemy monitorowania środowiska. W ramach ostatniego obszaru moŝliwa była natomiast budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŝącej do produkcji i przesyłu energii odnawialnej. Beneficjentami działania, obok jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, porozumień i stowarzyszeń, mogły być m.in. podmioty wykonujące usługi publiczne z większościowym udziałem samorządu, podmioty wybrane w wyniku zamówień publicznych czy spółki prawa handlowego nie działające dla zysku. Na działanie przeznaczone było mln EURO RównieŜ w tym działaniu była mowa o preferencji projektów. Zaliczano do nich m. in.: projekty, które mają pozytywny wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej oraz są zgodne z wspomnianymi wcześniej standardami w zakresie ochrony środowiska. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków wraz z rozbudową kanalizacji sanitarnej w Kościerzynie 35

38 Inwestycja zrealizowana przez Gminę Miejską Kościerzyna obejmuje modernizację i rozbudowę oczyszczalni ścieków wraz z rozbudową kanalizacji sanitarnej w Kościerzynie. W inwestycji przewidziano uŝycie technologii z podwyŝszonym usuwaniem miogenów, a takŝe wysokoefektywny węzeł przeróbki osadów i hermetyzację obiektów uciąŝliwych wraz z systemem oczyszczania powietrza. Głównym celem projektu było stworzenie efektywnego systemu odbioru i oczyszczania ścieków odpowiadającego europejskim wymogom prawnym jak równieŝ pozwalającego na ochronę oraz rekultywację terenów przyrodniczych Kaszub. Projekt kończył kompleksowy program uporządkowania systemu gospodarki wodnościekowej w mieście, mający na celu zmniejszenie ilości odprowadzanych do środowiska zanieczyszczeń, stworzenie sprawnego i bezpiecznego systemu odbioru i transportu ścieków oraz zapewnienie pewnych dostaw wody pitnej o dobrej jakości. Koszt całkowity: zł (w tym , 09 zł z EFRR) Kompleksowy program segregacji odpadów w Bierkowie dla miasta Słupska i powiatu słupskiego-iii etap Inwestycja zrealizowana przez Gminę Miejską Słupsk. Dzięki realizacji projektu uporządkowano gospodarkę odpadami na terenie miasta Słupska i powiatu słupskiego. Sortownia zrealizowana w projekcie wyposaŝona jest w ciągi technologiczne składające się z linii sortowniczych mechaniczno ręcznych. Zapewniło to segregację odpadów na poszczególne składniki do wykorzystania lub przetworzenia na poziomie 26%. Sortowanie odpadów pozwoliło na odzysk bardzo wielu surowców wtórnych mających zastosowanie w przemyśle. Znaczna poprawa stanu czystości środowiska zaowocuje wzrostem atrakcyjności turystycznej tych terenów i rozwojem turystyki oraz agroturystyki. W dłuŝszej perspektywie czasowej, powyŝsze czynniki wpłyną na wzrost aktywności gospodarczej regionów objętych planowanym projektem i wpływać będą na stopniowe obniŝanie się bezrobocia. 36

39 Poza efektami mierzalnymi, sortowanie odpadów pozwoliło na odzysk bardzo wielu surowców wtórnych mających zastosowanie w przemyśle. Znaczna poprawa stanu czystości środowiska zaowocuje wzrostem atrakcyjności turystycznej tych terenów i rozwojem turystyki oraz agroturystyki. W dłuŝszej perspektywie czasowej, powyŝsze czynniki wpłyną na wzrost aktywności gospodarczej regionów objętych planowanym projektem i wpływać będą na stopniowe obniŝanie się bezrobocia. Koszt całkowity: , 44 zł (w tym , 54 zł z EFRR) Przeciwdziałanie skutkom powodzi przez odbudowę prawego wału rz. Wisły na odc. Piekło-Bystrze-Lisewo Inwestycja zrealizowana przez Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w Gdańsku. Przedmiotem przedsięwzięcia jest odbudowa prawego wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły w powiatach malborskim i sztumskim o łącznej długości 12,8 km. Celem inwestycji jest zapobieganie powodzi na śuławach Wielkich poprzez uszczelnienie korpusu i podłoŝa wału przeciwpowodziowego rzeki Wisły przesłoną przeciwfiltracyjną wykonaną metodą WIPS. Koszt całkowity: , 75 zł (w tym z EFRR , 28 zł) Działanie 1.3 Regionalna infrastruktura społeczna Z uwagi na swą specyfikę i zakres Działanie podzielone zostało na dwa poddziałania dotyczące dwóch sektorów społecznych: edukacji i ochrony zdrowia. W ramach 37

40 pierwszego z poddziałań moŝliwe było wsparcie finansowe projektów szkół wyŝszych, w ramach drugiego, dofinansowanie przeznaczone było na zakłady opieki zdrowotnej o znaczeniu regionalnym. Poddziałanie Regionalna infrastruktura edukacyjna Celem tego poddziałania było wzmocnienie szkół wyŝszych i przygotowanie ich do odegrania roli kluczowej w procesie tworzenia konkurencyjnej gospodarki regionalnej. W celu osiągnięcia celów działania, moŝliwa była m.in. budowa nowych lub przebudowa istniejących obiektów dydaktycznych, w tym laboratoriów dydaktycznych, pracowni komputerowych i bibliotek. MoŜna było takŝe uzyskać dofinansowanie na remont akademików, stołówek i obiektów słuŝących prowadzeniu działalności dydaktycznej lub naukowo-badawczej powiązanej z dydaktyką na poziomie wyŝszym oraz obiektów naukowo-badawczych w szkołach wyŝszych. W końcu, pieniądze te przeznaczona były takŝe na budowę lub modernizację obiektów sportowych, infrastruktury technicznej i sanitarnej w szkołach wyŝszych, a takŝe zagospodarowanie otoczenia obiektów. Beneficjentami działania, obok samorządu województwa i szkół wyŝszych mogły być takŝe stowarzyszenia samorządów, organizacje pozarządowe czy jednostki organizacyjne Polskiej Akademii Nauk. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. WyposaŜenie nowoczesnego, naukowo-dydaktycznego ośrodka badań biomedycznych na zwierzętach w Gdańsku Projekt zrealizowany przez Akademię Medyczną w Gdańsku polegał na inwestycji w Trójmiejską Akademicką Zwierzętarnię Doświadczalną (TAZD). Jest to nowo wybudowany obiekt przeznaczony na nowoczesny ośrodek badań biomedycznych na zwierzętach oraz kompleks laboratoriów prowadzących badania i dydaktykę w zakresie biotechnologii medycznej. W obrębie obiektu funkcjonują: Centrum 38

41 Badawczo-Rozwojowe Trójmiejska Akademicka Zwierzętarnia Doświadczalna oraz Katedra Biotechnologii Medycznej. Przedmiotem projektu jest wyposaŝenie Trójmiejskiej Akademickiej Zwierzętarni Doświadczalnej w specjalistyczną aparaturę i sprzęt pozwalający na uruchomienie infrastruktury umoŝliwiającej wprowadzenie badań na zwierzętach. Realizacja projektu pozwala na prowadzenie innowacyjnych badań dotyczących produkcji i utrzymania zwierząt transgenicznych, badań immunologicznych, oraz stworzenie zaplecza dla transplantologii, Powstały ośrodek stanie się zapleczem naukowo-dydaktycznym i badawczowdroŝeniowym dla wszystkich szkół wyŝszych i jednostek badawczo-rozwojowych województwa pomorskiego oraz województw ościennych. Po całkowitym wyposaŝeniu, będzie jedyną tego rodzaju placówką w regionie pomorskim świadczącą usługi róŝnym instytucjom w zakresie zaopatrzenia w zwierzęta doświadczalne, ich utrzymywania oraz prowadzenia badań biologicznych przy uŝyciu zwierząt. Koszt całkowity: ,30 PLN ( w tym zł z EFRR) Budowa nowego gmachu dla Wydziału Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej Inwestycja zrealizowana przez Politechnikę Gdańską. W ramach projektu wybudowano nowy gmach, dla dwóch jednostek organizacyjnych: Wydziału 39

42 Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki WETI, oraz Centrum Informatycznego Trójmiejskiej Akademickiej Sieci Komputerowej TASK. Powstały budynek posiada powierzchnię uŝytkową m2, na której mieszczą się nowe sale wykładowe, audytoria, miejsce na specjalistyczne laboratoria, fachowa biblioteka elektroniczna wraz z czytelnią, pomieszczenia dla ogólnodostępnych terminali komputerowych (umoŝliwiające większej liczbie studentów realizację zadań dydaktycznych i badawczych), zaplecze socjalne dla studentów, pomieszczenia techniczne dla urządzeń elektronicznych i elektrycznych, pomieszczenie dla megaserwera TASKu i UPS oraz dla administracji światłowodowej sieci komputerowej. Stanowi on tym samym Dydaktyczno-Badawcze Centrum Technologii Informacyjnych, w którym powierzchnię uŝytkową zajmują laboratoria i sale wykładowe (pracownie indywidualne pozostaną w starym budynku). Celem projektu było zwiększenie moŝliwości udziału Politechniki Gdańskiej w tworzeniu społeczeństwa informacyjnego oraz jego infrastruktury technicznej, poprzez edukację, badania, oraz rozwój technologii i usług w obszarze szeroko pojętej informatyki, a przez to zwiększenie innowacyjności i zmniejszenie bezrobocia w Województwie Pomorskim. Inwestycja przyczyniła się takŝe do utworzenia materialnej bazy edukacyjnej w zakresie elektroniki, telekomunikacji i informatyki oraz bazy naukowo-badawczej dla technologii informacyjnych wspomagających innowacyjność Regionu. Niezwykle istotnym dla społeczeństwa i przemysłu Województwa celem jest zwiększenie technicznych moŝliwości wykonywania usług informatycznych. Koszt całkowity: ,56 PLN ( w tym ,89 zł z EFRR) Budowa Europejskiego Centrum Muzycznego INTERMUSICA przy Akademii Muzycznej w Gdańsku 40

43 Projekt zrealizowany przez Akademię Muzyczną w Gdańsku. Realizacja inwestycji związana była z szeroką działalnością prowadzoną przez Akademię Muzyczną. Badania naukowe uczelni oraz współczesne projekty wymiany naukowej, artystycznej i dydaktycznej są pochodną bogatej tradycji wielokulturowej, wynikającej nie tylko z połoŝenia portowego hanzeatyckiego miasta Gdańska na skrzyŝowaniu kultur Europy, ale i z jego wielonarodowej złoŝonej historii. Istota projektu Europejskiego Centrum Muzycznego INTERMUSICA przy Akademii Muzycznej w Gdańsku polegała na ujęciu opisanych działań we wspólną, wyodrębnioną strukturę i wyznaczenie jej nowych celów, na miarę jej potencjału. Efektem realizacji projektu jest sala koncertowo-widowiskowo-konferencyjna, zarazem studio nagrań, wbudowana w istniejący zabytkowy zespół budynków, stanowiący siedzibę Akademii Muzycznej. Celem projektu było wsparcie jednolitą strukturą organizacyjną m.in.: badań z zakresu muzyki i muzykologii w skali regionalnej i międzynarodowej, działalności artystycznej, edukacyjnej i upowszechnieniowej w tym samym zakresie i w tej samej skali terytorialnej oraz współpracy młodych twórców z ośrodkami krajowymi i zagranicznymi. Europejskie Centrum Muzyczne INTERMUSICA przygotowuje corocznie: pięć otwartych kursów mistrzowskich sztuki wykonawczej w międzynarodowej obsadzie; sesje naukowo-artystyczne w trzech dziedzinach (Musica Baltica dziedzictwo kulturowe krajów nadbałtyckich, muzyka organowa, muzyka fortepianowa) w cyklu dwuletnim w międzynarodowej obsadzie; trzy stałe projekty wykonawcze muzyczne (organy, muzyka gitarowa, kompozycja i wykonawstwo muzyki nowoczesnej) w cyklu dwuletnim w międzynarodowej obsadzie; cztery konkursy (muzyki kameralnej, gry na instrumentach dętych blaszanych, gry na gitarze oraz lutniczy) w cyklu trzyletnim w międzynarodowej obsadzie. Wszystkie te sfery działań, dzięki pieniądzom ze ZPORR, moŝliwe są do realizacji w nowoczesnych pomieszczeniach Akademii Muzycznej w Gdańsku 41

44 Koszt całkowity: ,54 PLN ( w tym ,98 zł z EFRR) Poddziałanie Regionalna infrastruktura ochrony zdrowia Celem działania była poprawa jakości usług medycznych świadczonych przez wysokospecjalistyczne zakłady opieki zdrowotnej. Dla osiągnięcia celu, moŝliwa była realizacja projektów dotyczących m.in.: przebudowy i modernizacji obiektów związanych z infrastrukturą ochrony zdrowia, w taki sposób aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa, wymiany wyeksploatowanych nośników energii na bardziej ekonomiczne i ekologiczne, przebudowy i wyposaŝenia sal operacyjnych czy modernizacja oraz zakup nowych urządzeń medycznych. O dofinansowanie mogły ubiegać się zakłady opieki zdrowotnej, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, spółki prawa handlowego, utworzone przez ww. jednostki, organizacje pozarządowe niedziałające w celu osiągnięcia zysku oraz regionalne centra krwiodawstwa. Istotą działania było realizowanie projektów polegających na zakupie sprzętu do diagnostyki i terapii, w szczególności chorób układu krąŝenia oraz chorób nowotworowych, między innymi: mammografy, tomografy, sprzęt do angiografii inwazyjnej, sprzęt do koronarografii, sprzęt dla ratownictwa medycznego, sprzęt radiologiczny z moŝliwością tworzenia obrazów cyfrowych i moŝliwością analizy telemetrycznej, Aparaty USG, aparaty EEG, aparaty EKG, aparaty do hemodializy, endoskopy z torem wizyjnym wraz z osprzętem do sterylizacji. Całe wsparcie finansowe skierowane było na podniesienie jakości ochrony zdrowia a nie na zwiększanie tego sektora. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Modernizacja i wyposaŝenie szpitalnego oddziału ratunkowego Szpitala Miejskiego w Gdyni 42

45 Projekt zrealizowany przez Szpital Miejski w Gdyni. Przedmiotem projektu była modernizacja Szpitalnego Oddziału Ratunkowego Szpitala Miejskiego w Gdyni poprzez przebudowę i dostosowanie do wymogów ratownictwa medycznego pomieszczeń parteru szpitala i infrastruktury medycznej oraz wyposaŝenie tego oddziału w niezbędne specjalistyczne urządzenia, sprzęt medyczny i aparaturę. Na projekt składają się dwa zasadnicze elementy, stanowiące warunki uruchomienia, w pełnym zakresie wymaganych standardów, Szpitalnego Oddziału Ratunkowego: adaptacja i przebudowa parteru szpitala łącznie z Izbą Przyjęć (wraz z infrastrukturą medyczną) oraz kompletne wyposaŝenie w niezbędną aparaturę i sprzęt W ramach wyposaŝenia zakupiono aparaturę i sprzęt medyczny, które - wraz ze sprzętem juŝ eksploatowanym w szpitalu - umoŝliwiają całodobowe funkcjonowanie wszystkich obszarów udzielania pomocy medycznej. Koszt inwestycji: ,83 PLN ( w tym ,78 zł z EFRR) Podniesienie standardu usług medycznych poprzez zakup i modernizację sprzętu medycznego WCO Gdańsk Inwestycja zrealizowana przez Wojewódzkie Centrum Onkologii. Wzrastająca z roku na rok liczba pacjentów WCO wymaga usprawnienia nie tylko rejestracji ale równieŝ procesu gromadzenia i przetwarzania informacji o pacjentach, zleceniach, 43

46 rozliczeniach ze zleceniodawcami usług oraz sporządzania wszelkiego rodzaju sprawozdawczości związanej z działalnością tego rodzaju placówki. Przedmiotem projektu był zakup aparatu USG, mammografu cyfrowego z funkcją biopsji mammotomicznej i stereotaktycznej, stołu operacyjnego i informatycznego systemu obsługi świadczeń medycznych, Koszt inwestycji: PLN ( w tym ,25 zł EFRR) Zakup sprzętu medycznego do diag. i leczenia nowotworów układu moczowego dla Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Słupsku Projekt zrealizowany przez Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Korczaka w Słupsku. Oddział Urologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Słupsku, dla którego zrealizowano iwestycję, jest jedynym oddziałem sprofilowanym w kierunku leczenia schorzeń urologicznych w promieniu 100 km. Leczenie i diagnostyka nowotworów układu moczowego moŝliwa jest jedynie w dobrze wyposaŝonych szpitalach specjalistycznych, które posiadają wystarczającą ilość sprzętu medycznego spełniającego określone prawem standardy. W ramach projektu zakupiono nowoczesny aparat ultrasonogaficznego z głowicą transrektalną do badań układu moczowego, dwa cystoskopy do endoskopowej diagnostyki dolnych dróg moczowych, dwa resektoskopów do wykonywania zabiegów w obrębie pęcherza i prostaty na drodze endoskopowej i dwa ureterorenoskopy do endoskopowej diagnostyki i terapii schorzeń moczowodu Wymieniony wyŝej sprzęt jest podstawową aparaturą medyczną wykorzystywaną w codziennej praktyce urologicznej. Pozwala on na bardzo dokładne i szybkie zdiagnozowanie pacjenta, co z kolei powoduje wcześniejsze i prawidłowe wdroŝenie leczenia. Natomiast zastosowanie metod małoinwazyjnych skraca proces leczenia i oszczędza choremu cierpień. Koszt inwestycji: ,28 PLN ( w tym ,46 zł z EFRR) 44

47 Działanie 1.4. Rozwój turystyki i kultury Głównymi celami działania były: wzrost znaczenia turystyki i kultury jako czynników wpływających na rozwój społeczno gospodarczy regionów oraz wydłuŝenie sezonu turystycznego i wzrost liczby turystów w tym zagranicznych. W ramach Działania przewidziano do realizacji projekty, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej regionu oraz tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. W ramach Działania moŝna było realizować projekty infrastrukturalne o całkowitej wielkości powyŝej 1 mln Euro i promocyjne o całkowitej wartości powyŝej 100 tys.. Do głównych typów projektów zaliczano renowację i modernizację obiektów zabytkowych na cele kulturalne i turystyczne, a takŝe budowę i modernizację infrastruktury noclegowej, gastronomicznej i związanej z aktywnymi formami wypoczynku (ścieŝki rowerowe, przystanie jachtowe). Podmiotami uprawnionymi do przygotowania projektów były przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego, regionalne organizacje turystyczne, kościoły oraz stowarzyszenia i fundacje o charakterze non-profit. Na działanie przewidziano ,40 PLN Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Budowa Wielofunkcyjnej Hali Sporotwo - Widowiskowej na granicy miast Gdańska i Sopotu - etap I 45

48 Inwestycja realizowana przez Gminę Miasta Sopot w partnerstwie z Ministrem Gospodarki stanowi największy projekt ZPORR w naszym województwie. Przedmiotem projektu jest budowa Wielofunkcyjnej Hali Sportowo Widowiskowej na granicy miast Gdańska i Sopotu (etap I), będąca wspólnym przedsięwzięciem inwestycyjnym tychŝe dwóch miast. Projekt zakłada realizację obiektu samej Hali (obiektu wielofunkcyjnego z widownią na maksymalnie do miejsc) oraz niezbędnej infrastruktury towarzyszącej, w tym: utworzenie sześciu stałych i tymczasowych parkingów dla samochodów osobowych, autokarów i wozów transmisyjnych oraz parkingu rowerowego i motocyklowego. Oprócz imprez sportowych, zgodnie z nazwą, w Wielofunkcyjnej Hali Sportowo Widowiskowej moŝliwe będzie organizowanie widowisk takich jak: koncerty rockowe, przedstawienia teatralne, widowiska operowe, seanse filmowe, koncerty klasyczne. Budynek Hali przewidziano równieŝ do przeprowadzania kongresów, zjazdów plenarnych, wystaw i targów. Lokalizacja hali została wybrana w wyniku przeprowadzonego przez były Urząd Kultury Fizycznej i Turystyki ogólnopolskiego konkursu na budowę takiej hali, gdzie oferta Gdańska i Sopotu uznana została za najlepszą. Będzie to pierwsza tego typu tak nowoczesna inwestycja w Polsce. Ponadto, obiekt posiada uzgodnienia i opinie właściwych związków sportowych, działających w dziedzinach i dyscyplinach sportu przewidzianych do uprawiania w Hali, dla imprez rangi Mistrzostw Świata. Koszt inwestycji: PLN ( w tym , 80 zł z EFRR). 46

49 Wzmocnienie potencjału turystycznego "Krainy w Kratę" - rekonstrukcja zagrody Albrechta w Swołowie. Projekt zrealizowany przez Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Kraina w Kratę" to nazwa markowego produktu obejmującego wsie i miasteczka obszaru Pomorza Środkowego połoŝone wzdłuŝ linii brzegowej Bałtyku, z charakterystyczną architekturą szachulcową. Za jej "stolicę" uznana została wieś Swołowo (gm. Słupsk, pow.słupsk, woj pomorskie), posiadającą najpiękniejszy zespół architektury regionalnej na Pomorzu. Unikatowy, jeden z nielicznych w Europie, układ wsi zwany owalnicą zachował się tutaj w prawie nienaruszonym stanie od czasów średniowiecza. Przedmiotem projektu było stworzenie ośrodka animacji kultury Pomorza w zrekonstruowanej XIX-w. zagrodzie chłopskiej nr 8 (6 budynków) w Swołowie i tym samym wzmocnienie potencjału turystycznego "Krainy w Kratę". W wyniku realizacji projektu powstanie pręŝny muzealny ośrodek kulturalny na bazie czworobocznej, pomorskiej zagrody., w którym znajdzie się miejsce na ekspozycje muzealną, karczmę z regionalną kuchnią, oryginalne chłopskie miejsca noclegowe. Koszt inwestycji: ,48 (w tym ,88 zł z EFRR) Zachowanie i udostępnienie dziedzictwa Pomorza poprzez utworzenie Parku Kulturowego w Wejherowie. 47

50 Inwestycja zrealizowana przez Gminę Miasta Wejherowa. Miasto Wejherowo nazywane jest duchową stolicą Kaszub. Duchowość ta wynika z faktu istnienia Kalwarii Wejherowskiej, nazywanej Jerozolimą Północy, która obok Kalwarii Zebrzydowskiej jest najstarszym Sanktuarium Męki Pańskiej w Polsce. Kalwaria Wejherowska wpisana do rejestru zabytków stanowi zespół 26 kaplic (25 pochodzi z XVII wieku),. Projekt obejmował renowację 25 kaplic Kalwarii Wejherowskiej, odtworzenie i naprawę dróg leśnych oraz stworzenie systemu oświetlenia dróg i alej wraz z iluminacją obiektów zabytkowych, a takŝe stworzenie nowych parkingów i miejsc postojowych dla turystów zmotoryzowanych i rowerów. Ponadto, w ramach projektu przewidziano zorganizowanie punktu informacyjnego o Kalwarii Wejherowskiej i regionie w Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w hollu wejściowym oraz utworzenie Punktu Informacji Kulturowo-Turystycznej wraz z salą ekspozycyjną w Ratuszu, w której znajdować się będzie makieta Kalwarii. Dodatkowo utworzono stronę internetową pod adresem Koszt projektu: (w tym ,49 zł z EFRR) Działanie 1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Celem głównym działania było wspieranie rozwoju województw poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a takŝe wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu oraz innych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) pomiędzy regionami w Polsce 48

51 i UE oraz w układzie wewnątrz regionalnym, a w szczególności pomiędzy duŝymi ośrodkami, a obszarami wiejskimi i małymi miastami. W wyniku realizacji działania załoŝono m.in.: zapewnienie powszechnego, szybszego i bezpieczniejszego dostępu do Internetu dla przeciwdziałania marginalizacji terenów zdefaworyzowanych, rozwój dostępu do infrastruktury komunikacji elektronicznej, w szczególności na obszarach wiejskich i w małych miastach, wykorzystanie nowych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych dla realizacji usług publicznych oraz rozwój e-usług publicznych spełniających specyficzne potrzeby obywateli. O wsparcie finansowe w ramach działania, obok jednostek samorządu terytorialnego, ich związków, porozumienia i stowarzyszeń, ubiegać mogły się m.in. szkoły wyŝsze, spółki prawa handlowego nie działające w celu osiągnięcia zysku, w których udziałowcami są wyłącznie jednostki publiczne, organizacje pozarządowe oraz jednostki publiczne prowadzące działalność badawczo-rozwojową. W ramach ZPORR przewidziano szeroki wachlarz przedsięwzięć moŝliwych do realizacji w zakresie infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. JednakŜe realizacja określonych typów projektów w danym województwie uzaleŝniona była od poziomu rozwoju nowych Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (ICT) w tym regionie. W niektórych województwach potrzebny był najpierw rozwój sieci szerokopasmowych. Inne województwa posiadają stosunkowo dobrze rozwiniętą sieć szkieletową, a zatem inwestowały głównie w projekty dotyczące aplikacji. Do głównych typów projektów realizowanych w ramach działania naleŝały: budowa lub rozbudowa lokalnych lub regionalnych szerokopasmowych i bezpiecznych sieci, wyposaŝenie inwestycyjne centrów zarządzania sieciami regionalnymi lub lokalnymi, projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych do elektronicznego obiegu dokumentów, elektronicznej archiwizacji dokumentów oraz rozwoju elektronicznych usług dla ludności. W projektach realizowanych w tym działaniu naleŝało zwrócić szczególną uwagę na dwie kwestie. Pierwszą była neutralność technologiczna. Zgodnie z nią, wsparcie nie powinno a priori faworyzować Ŝadnej konkretnej technologii, jak równieŝ ograniczać 49

52 moŝliwości technologicznego wyboru przez regiony. JeŜeli projekt zakładał finansowanie bardzo specyficznej technologii - szczególnie w przypadku sieci szerokopasmowych, np. DSL; technologie drogą satelitarną, kablową, technologie bezprzewodowe itp.- lub określonej infrastruktury, wybór musiał być jasno uzasadniony na podstawie dokonanej analizy korzyści i kosztów zawartej w Studium Wykonalności, przy uwzględnieniu wariantów moŝliwych alternatywnych rozwiązań dla dostarczenia usług. Drugą był otwarty dostęp. Tutaj, wsparcie finansowe było udzielane projektom, które są zgodne z zasadami konkurencji (zasady udzielania pomocy państwa i przepisy antymonopolowe). Towarzyszyć temu musiało jasne zadeklarowanie wolnego dostępu dla róŝnych operatorów. Na działanie przeznaczono mln EUR. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Budowa systemu teleinformatycznego w Komendzie Miejskiej Policji w Słupsku i jednostkach podległych Projekt zrealizowany przez Komendę Wojewódzka Policji w Gdańsku. W jego ramach wybudowano infrastrukturę informatyczną w Komendzie Miejskiej Policji w Słupsku oraz w podległych jej jednostkach. Dzięki dofinansowaniu moŝliwa była budowa 50

53 lokalnej, bezpiecznej, sieci okablowania strukturalnego w budynkach zarządzanych przez Komendę Miejską Policji w Słupsku, współdziałającą z policyjną, bezpieczną siecią o zasięgu krajowym, budowa bezpiecznego systemu transmisji danych, stworzenie 215 profesjonalnych stanowisk pracy oraz wyposaŝenie jednostek oraz komórek organizacyjnych podległych Komendzie Miejskiej Policji w Słupsku w stanowiska dostępu do Internetu WaŜnym elementem zgodnie z zapisami strategii eeuropa, stało się wyposaŝenie policjantów w moŝliwość stałego nielimitowanego dostępu do Internetu. Stanowiska takie powstały w jednostkach organizacyjnych KMP oraz w kaŝdym podległym KMP w Słupsku Komisariacie Policji. W wyniku inwestycji stworzona została moŝliwość szybkiego i bezpiecznego dostępu policjantów /takŝe z małych jednostek/ do centralnych i lokalnych komputerowych baz danych oraz moŝliwość korzystania z policyjnych aplikacji biurowych. Powstała równieŝ moŝliwość szybkiego i bezpiecznego przekazywania danych i informacji na wszystkich szczeblach zarządzania oraz korzystania w przyszłości z policyjnych baz danych SIS - stworzonych na potrzeby Europolu. Koszt całkowity: , 5 zł (w tym , 14 zł z EFRR) Stworzenie e-urzędu oraz promocja wykorzystania Internetu w Powiecie Człuchowskim. Inwestycja zrealizowana przez Powiat Człuchowski. Dzięki realizacji projektu nastąpiła pełna informatyzacja urzędów: Starostwa Powiatowego, Miasta Człuchów, Gminy Człuchów, Miasta i Gminy Czarne, Miasta i Gminy Debrzno, Gminy Koczała, Gminy Przechlewo, Gminy Rzeczenica poprzez modernizację i rozbudowę istniejącej infrastruktury systemów informatycznych, zapewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu, wdroŝenie platform serwerowych i aplikacji programowych sytemu wprowadzania, obiegu i archiwizacji dokumentów. Zainstalowano lokalne, publiczne, bezpłatne punkty dostępu do Internetu, dzięki którym zwiększony został dostęp obywateli Powiatu Człuchowskiego do informacji publicznych oraz publicznych i komercyjnych e-usług. 51

54 Sytuacja materialna części społeczeństwa powiatu nie pozwala na odpłatne korzystanie z istniejących punktów dostępu do Internetu. Powoduje to znaczne ograniczenie dostępu do publikowanej w formie elektronicznej informacji publicznej. Dlatego teŝ naleŝało podjąć działania mające na celu zwiększenie ilości osób korzystających z Internetu w PIAP. Koszt całkowity: , 16 zł (w tym , 53 zł z EFRR) e-gdańsk - europejska metropolia on-line Inwestycja zrealizowana przez Gminę Miasta Gdańsk. Projekt e-gdańsk europejska metropolia on-line jest kontynuacją i rozszerzeniem dotychczasowych rozwiązań w Urzędzie Miejskim w Gdańsku związanych z rozwojem społeczeństwa informacyjnego. Projekt rozpoczął prace w kierunkach docelowej Strategii rozwoju Gdańskiego Społeczeństwa Informacyjnego w kierunkach: e-urząd, e-miasto i e- społeczeństwo. Niniejszy projekt dotyczył realizacji działań w zakresie koordynacji, łączenia, grupowania i przetwarzania informacji oraz tworzenia usług dostępnych elektronicznie, obejmujących lokalną społeczność. W wyniku realizacji projektu powstał zintegrowany rozbudowany portal metropolitalny szczególnie nastawiony na: Małe i Średnie Przedsiębiorstwa i nowopowstające firmy (e-gospodarka) oraz osoby bezrobotne i poszukujące pracy (e-praca), 8 furtek internetowych na terenie gminy z dedykowaną obsługą urzędniczą oraz zwielokrotnienie liczby usług on-line 52

55 świadczonych przez metropolię gdańską (z 17 do 45 usług dla osób fizycznych i prawnych). Dzięki rozbudowie back-office w systemie obiegu spraw i dokumentów (powiązanie systemu obiegu spraw i dokumentów z procedurami ISO oraz zakup serwera z licencjami bazy danych dla uŝytkowników i zakupem 250 komputerów PC) moŝliwe będzie inicjowanie oraz uzyskanie informacji o stanie wszystkich prowadzonych spraw on-line. Celem ogólnym projektu e-gdańsk europejska metropolia on line było wsparcie rozwoju Miasta Gdańska i Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego poprzez rozbudowę miejskiej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, a takŝe wyrównanie dysproporcji pomiędzy mieszkańcami i pomiędzy podmiotami gospodarczymi w zakresie dostępu do internetu, technologii informacyjnych i komunikacyjnych. Koszt całkowity: , 18 zł (w tym , 19 zł z EFRR) Działanie 1.6 Rozwój transportu publicznego w aglomeracjach. Głównym celem niniejszego działania była poprawa atrakcyjności Polski jako miejsca dla lokowania inwestycji zagranicznych, a takŝe rozwój gospodarczo-społeczny regionów poprzez budowę systemów transportu publicznego w największych aglomeracjach dla zmniejszenia zatłoczenia i zanieczyszczenia. W celu poprawy warunków komunikacyjnych realizowane były projekty polegające na stworzeniu zintegrowanego systemu transportu publicznego, który dotyczył wsparcia integracji wszystkich form (środków) transportu funkcjonujących na terenie aglomeracji O wsparcie finansowe w ramach działania mogły starać się jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i porozumienia, a takŝe podmioty wykonujące usługi publiczne z aglomeracji powyŝej 500 tys. mieszkańców - warszawskiej, łódzkiej, krakowskiej, poznańskiej, górnośląskiej, trójmiejskiej,wrocławskiej. W ramach działania moŝna było m.in. budować, przebudowywać i rozbudowywać infrastrukturę transportu publicznego połączoną z zakupem sprzętu (włączając w to zakup taboru), prowadzić roboty remontowe infrastruktury pomocniczej słuŝącej zwiększeniu bezpieczeństwa i dostępności do sieci transportu publicznego oraz 53

56 rozbudowywać zintegrowane węzły przesiadkowe pomiędzy róŝnymi rodzajami systemów transportu. Działanie było nastawione na rozwój i odnowę systemów transportu publicznego w aglomeracjach w celu szybszego, sprawniejszego i bezpiecznego przemieszczania się osób w głównych aglomeracjach, przy spełnieniu wymogów ograniczenia negatywnego wpływu transportu publicznego na środowisko, stymulowaniu rozwoju gospodarczego oraz zmniejszeniu zróŝnicowań w rozwoju i jakości Ŝycia w poszczególnych obszarach aglomeracji. Wyjątkowość działania polegała na tym, iŝ projekty były składane bezpośrednio w Instytucji Zarządzającej ZPORR, a więc wybór inwestycji odbywał się w odniesieniu do całego kraju, a nie danego regionu. W efekcie oceny sporządzana była lista projektów ocenionych wraz z listą rankingową projektów kwalifikujących się do dofinansowania, którą następnie przekazywano do Krajowego Komitetu Sterującego dla działania 1.6. KKS rekomendował Ministrowi Gospodarki i Pracy zatwierdzenie listy rankingowej. Następnie Instytucja Zarządzająca ZPORR informowała właściwy Zarząd Województwa o wybranych projektach i przekazywała je właściwej Instytucji Pośredniczącej. Następnie Instytucja Pośrednicząca podpisywała umowę o przyznanie dofinansowania na realizację projektu w ramach działania 1.6 ZPORR. W naszym regionie, w ramach powyŝszego działania zrealizowano dwa projekty. Gdański Projekt Komunikacji Miejskiej (GPKM) 54

57 Inwestycja zrealizowana przez Gminę Miasta Gdańska. Jej celem był rozwój gospodarczo - społeczny regionu pomorskiego uzyskany poprzez budowę systemu transportu publicznego, sprzyjającą zmniejszeniu zatłoczenia i zanieczyszczenia. W ramach projektu dokonano modernizacji sieci (tzw. duŝa pętla) na łącznie ok. 19,9 km sieci torowisk tramwajowych wraz z siecią trakcyjną i zasilaniem - dokończono modernizację podstawowej pętli tramwajowej w Gdańsku oraz wybudowano nową linię tramwajową długości 2,9 km wraz z siecią trakcyjną, zasilaniem oraz urządzeniami towarzyszącymi, zakończonej węzłem autobusowo-tramwajowym. Linia zbudowana została w terenie juŝ przygotowanym. Zakupiono takŝe tabor transportu publicznego do obsługi nowego węzła autobusowo-tramwajowego. Realizacja inwestycji przyniosła korzyści w postaci szybkiego, bezkolizyjnego, bezpiecznego i wygodnego połączenia komunikacją mieszkańców Aglomeracji Trójmiejskiej, oraz turystów odwiedzających Trójmiasto. Projekt pozwolił Miastu odwrócić spadek jakości i ilości usług transportu publicznego w kierunku stałego rozwoju tych usług, ograniczyć straty środowiskowe i społeczne, powodowane przez transport. Wynikiem projektu jest poprawa funkcjonowania miasta, a szczególnie zabytkowego Centrum, poprawa jego dostępności oraz skrócenie czasu podróŝy. Koszt całkowity: , 29 zł (w tym , 99 zł z EFRR) Rozwój proekologicznego transportu publicznego w Gdyni Inwestycja zrealizowana przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej Sp. z o.o. w Gdyni. Gdynia, zamieszkała przez przeszło 250 tys. mieszkańców jako jedno 55

58 z nielicznych w Polsce posiada miejski transport trolejbusowy, funkcjonujący w ramach zintegrowanego systemu transportowego. W ramach projektu wybudowano nową zajezdnię trolejbusową, nową linię trolejbusową o długości 10,6 km, pętlę trolejbusową w Kaczych Bukach, a takŝe zakupiono 10 nowych trolejbusów niskopodłogowych. W nowej zajezdni zbudowane zostały stanowiska dla 90 trolejbusów i 4 wozów sieciowych, ale takŝe budynek administracyjny, warsztaty ze spawalnią, 3 stanowiska naprawcze, 4 stanowiska przeglądowe, lakiernia, myjnia, dyspozytornia, magazyny i narzędziownia. Koszt całkowity: , 19 zł (w tym , 16 zł z EFRR) Priorytet III Rozwój lokalny. Realizacja projektów, w ramach tego priorytetu, ukierunkowana była na wspomaganie procesu restrukturyzacji rozwoju lokalnego przez wsparcie lokalnych projektów z zakresu infrastruktury technicznej, turystycznej, kulturalnej i społecznej oraz infrastruktury słuŝącej rozwojowi działalności gospodarczej, a takŝe rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich, poprzemysłowych czy powojskowych. Celem całego priorytetu była aktywizacja społeczna i gospodarcza obszarów zagroŝonych marginalizacją i włączenia ich w procesy rozwojowe kraju i Europy. Priorytet był wdraŝany za pomocą projektów aktywizujących społeczności lokalne i umoŝliwiających im rozwój instytucjonalny oraz nieformalnych form współpracy i dialogu na temat problemów rozwojowych. Projekty te obejmowały obszary miast, dzielnic miast, obszary wiejskie lub inne obszary o wspólnych cechach społeczno gospodarczych. Działanie 3.1. Obszary wiejskie Celem Działania było przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i ekonomicznej obszarów wiejskich i małych miast do 20 tys. mieszkańców. Główne typy projektów dotyczyły: infrastruktury technicznej, (np. drogi gminne i powiatowe, połączenia z regionalną i krajową siecią dróg, lokalna infrastruktura ochrony środowiska), infrastruktury kulturalnej, turystycznej oraz obiektów dziedzictwa kulturowego wraz z 56

59 usługami towarzyszącymi, powiązanych z rozwojem ekonomicznym oraz tworzeniem stałych miejsc pracy, a takŝe kompleksowego zagospodarowania terenu. Wszystkie projekty powinny wynikać z Planów Rozwoju Lokalnego przygotowywanego przez samorządy gminne i powiatowe. Na działanie przewidziano ,01 PLN Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Aktywizacja gospodarcza i społeczna w Gminie Sztum poprzez stworzenie Parku Inwestycyjnego. Projekt zrealizowany przez Miasto i Gminę Sztum. Przedmiotem projektu było uzbrojenie terenu oraz budowa rozwiązań komunikacyjnych na terenach gminy Sztum, połoŝonych w miejscowości Koniecwałd w celu stworzenia Parku Inwestycyjnego o powierzchni ogólnej 15,4272 ha. Na potrzeby powstałego skupiska przemysłowego, jak równieŝ okolicznych mieszkańców, został wykonany wodociąg, wybudowana pompownia ścieków i kolektor sanitarny tłoczny. Powstały takŝe 2 nowe drogi oraz oświetlenie wzdłuŝ dróg lokalnych. ZałoŜono takŝe, Ŝe sieć energetyczna, gazowa i telefoniczna zostaną zrealizowane przez operatorów zewnętrznych. Koszt inwestycji ,28 (w tym ,00 zł z EFRR) Utworzenie Centrum Edukacji Regionalnej na bazie odrestaurowanej wozowni w Warcinie. Projekt zrealizowany przez Powiat Słupski. Przedmiotem projektu było utworzenie Centrum Edukacji Regionalnej na bazie chylącej się ku upadkowi, XVIII - wiecznej 57

60 wozowni, która jest częścią wpisanego bismarckowskiego zespołu pałacowoparkowego. W odrestaurowanym budynku wozowni znajduje się teraz sala konferencyjna, sale dydaktyczne, pracownia komputerowa z dostępem do Internetu, sala wystawowa oraz miejsca noclegowe o podniesionym standardzie. Dzięki dofinansowaniu Centrum posiada takŝe przygotowaną, kompleksową ofertę edukacyjną i kulturową dla mieszkańców Pomorza oraz wszystkich zainteresowanych. Koszt inwestycji ,16 (w tym ,50 zł z EFRR) Budowa sieci kanalizacji sanitarnej z przyłączami w Leśnie Projekt zrealizowany przez Gminę Brusy. Dla miejscowości Leśno zaprojektowano grawitacyjno - pompowy układ kanalizacji sanitarnej z odprowadzeniem ścieków do istniejącej oczyszczalni ścieków w Brusach, grawitacyjno - pompowe układy kanalizacji sanitarnej w miejscowościach Czapiewice i Czarnowo gm. Brusy. Długość sieci kanalizacyjnej 14,56 km. Koszt inwestycji ,29 (w tym ,00 zł z EFRR) Działanie 3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji Celem działania było przeciwdziałanie marginalizacji społecznej i ekonomicznej obszarów restrukturyzowanych. O dofinansowanie ubiegać mogły się gminy i powiaty oraz związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. Ponadto, w ramach działania, projekty składać mogły m.in. spółki prawa handlowego oraz inne jednostki organizacyjne niedziałające w celu osiągnięcia zysku lub przeznaczające zyski na cele statutowe, podmioty wykonujące usługi publiczne, w których większość udziałów lub akcji posiada gmina lub powiat, w tym podmioty wykonujące te usługi na mocy odrębnej umowy, organizacje pozarządowe niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w tym w tym stowarzyszenia, fundacje, kościoły i inne związki wyznaniowe. W ramach działania moŝliwa była realizacja inwestycji z zakresu budowy lub modernizacji urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków, budowy lub 58

61 modernizacji urządzeń zaopatrzenia w wodę, wykorzystania odnawialnych źródeł energii. MoŜna było takŝe realizować projekty z zakresu gospodarki odpadami, budować lub modernizować drogi gminne i powiatowe o znaczeniu lokalnym oraz dokonać kompleksowego uzbrojenia terenu pod inwestycje. W końcu, moŝliwe były takŝe projekty z zakresu budowy i modernizacji lokalnej bazy kulturalnej i turystycznej, a takŝe projekty dotyczące tworzenia Inkubatorów przedsiębiorczości. Przy realizacji projektów w tym działaniu wspierane były te, które wynikały z planów lub programów rozwoju lokalnego przygotowanych w formule partnerstwa na poziomie gminnym, międzygminnym (np. przez związki gmin) lub powiatowym. Wsparcie w ramach działania uzyskiwały inwestycje realizowane na obszarach podlegających restrukturyzacji, czyli obszarach o wysokiej stopie bezrobocia, duŝym udziale zatrudnionych w przemyśle i duŝym spadku zatrudnienia w przemyśle. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Modernizacja drogi powiatowej nr 2512G na odcinku Rzeczenica-Przechlewo wraz z mostem na rz. Brda Inwestycja zrealizowana przez Powiat Człuchowski. Odcinek drogi powiatowej nr 2512G będący przedmiotem projektu łączy miejscowości gminne: Rzeczenicę i Przechlewo. Obie gminy charakteryzuje największa atrakcyjność pod względem walorów krajobrazowo-przyrodniczych wśród gmin naleŝących do powiatu człuchowskiego. Zlokalizowane są tu równieŝ znaczące przedsiębiorstwa gałęzi przemysłu drzewnego i mięsnego. Inwestycja połoŝona jest na terenie wiejskim o charakterze rolniczo - leśnym. Przedmiotem projektu była modernizacja drogi powiatowej nr 2512G na odcinku Rzeczenica-Przechlewo długości 12,085 km oraz mostu leŝącego w ciągu modernizowanej trasy o długości 15,36m i powierzchni 143 m2. Koszt inwestycji: ,13 PLN ( w tym ,12 zł z EFRR) 59

62 Centrum Wystawienniczo-Regionalne Dolnej Wisły w Tczewie Projekt zrealizowany przez Gminę Miejską Tczew. Miasto Tczew od 1998 r. realizuje nowy kierunek rozwoju "Powrót Tczewa nad Wisłę". Centrum wystawienniczoregionalne dolnej Wisły, tworzone zostało na bazie dotychczasowego tradycyjnego muzeum. Stało się bazą dla działań środowisk zajmujących się krzewieniem lokalnej kultury i tradycji, co oŝywiło bierną dotąd placówkę. W obiekcie powstał równieŝ punkt informacji turystycznej, gromadzący dane m.in. na temat propozycji miasta i subregionu kociewskiego (imprezy, miejsca noclegowe, baza gastronomiczna, trasy wycieczkowe, turystyczne). W skład Centrum wchodzą takŝe zmodernizowane budynki Muzeum Miasta Tczewa oraz Muzeum Wisły. W wyniku realizacji inwestycji powstało Centrum wystawienniczo regionalne dolnej Wisły w skład, którego wchodzą zmodernizowane budynki Muzeum Miasta Tczewa oraz Muzeum Wisły zmodernizowane budynkidla potrzeb Multimedialnego Punktu Informacji Turystycznej oraz działalności stowarzyszeń i organizacji krzewienia kultury regionu parking na minimum 20 miejsc postojowych i - strona internetowa. Koszt inwestycji: ,79 PLN ( w tym ,92 zł z EFRR) 60

63 Restauracja obiektów dziedzictwa kulturowego w Chojnicach - Bazylika Mniejsza z otoczeniem Inwestycja zrealizowana przez Gminę Miejską Chojnice. Projekt "Restauracji Obiektów Dziedzictwa Kulturowego w Chojnicach-Bazylika Mniejsza z otoczeniem" obejmował budowę drenaŝu grawitacyjnego przyściennego przy Bazylice Mniejszej, restaurację elewacji Bazyliki Mniejszej, przebudowę istniejącej kanalizacji deszczowej wraz z rozbudową, wymianę nawierzchni ulic znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie Starego Miasta oraz Bazyliki, oraz przebudowę linii energetycznych i oświetlenia. Pozwoliło to na pełne wykorzystanie potencjału kulturalnego i turystycznego Bazyliki, a takŝe umieszczonych w niej cennych krypt grobowych m.in. malarza Hermana Hana. Koszt inwestycji: ,79 PLN (w tym ,48 zł z EFRR) Działanie 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe Poddziałanie Rewitalizacja obszarów miejskich Celem działania było oŝywienie gospodarcze i społeczne, a takŝe zwiększenie potencjału turystycznego i kulturalnego, w tym nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji społeczno-gospodarczych. W ramach działania 61

64 projekty mogły przygotowywać m.in. gminy i miasta na prawach powiatu oraz podmioty, których projekt został ujęty w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Do realizacji przewidziano inwestycje polegające na porządkowaniu starej tkanki urbanistycznej poprzez odpowiednie zagospodarowywanie pustych przestrzeni w harmonii z otoczeniem, remoncie elewacji, fasad i dachów budynków oraz pomieszczeń przeznaczonych na cele gospodarcze, szkoleniowe lub kulturalne czy renowacji budynków o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym znajdujących się na rewitalizowanym terenie w tym ich adaptacja na cele: gospodarcze, społeczne, edukacyjne, turystyczne lub kulturalne, przyczyniająca się do tworzenia stałych miejsc pracy. MoŜliwa była takŝe przebudowa infrastruktury publicznej związanej z rozwojem funkcji turystycznych, rekreacyjnych, kulturalnych; tworzenie stref bezpieczeństwa i zapobiegania przestępczości w zagroŝonych patologiami społecznymi obszarach miast. W ramach działania moŝna było teŝ realizować inwestycje z zakresu regeneracji, rehabilitacji i zabudowywania pustych przestrzeni publicznych: placów, rynków, parkingów, placów zabaw dla dzieci, publicznych toalet miejskich, małej architektury, miejsc rekreacji, terenów zielonych oraz prace restauracyjne na terenie istniejących parków. W ramach działania wspierane były projekty, które wynikały ze zintegrowanych programów rewitalizacji społeczno-gospodarczej, przestrzennej i funkcjonalnej zdegradowanych: dzielnic mieszkaniowych, zespołów mieszkaniowych w miastach, (szczególnie na obszarach zagroŝonych lub dotkniętych zjawiskami patologii społecznej). Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Centrum "Hewelianum". Budowa kompleksu edukacyjno-rekreacyjnego w Gdańsku etap I 62

65 Projekt zrealizowany przez Gminę Miasta Gdańska. Fort Grodzisko leŝy w samym centrum Gdańska na Górze Gradowej, w bezpośredniej bliskości Dworca Głównego PKP i PKS. Fort jest zabytkowym obiektem militarnym. Składa się z fortyfikacji ziemnych (wałów, fos) i rozmieszczonych w rozproszeniu obiektów o przeznaczeniu wojskowym takich, jak: koszary, schrony, magazyny. Obiekty, z których większość pochodzi z końca XIX w. nie są zagospodarowane i niszczeją od czasów II wojny światowej. Nowoczesny kompleks edukacyjno-rekreacyjny, Centrum "HEWELIANUM", wykorzystujący w swoim funkcjonowaniu m.in. energię ze źródeł odnawialnych i nowoczesne rozwiązania teleinformatyczne, będzie spełniał następujące funkcje: ośrodka zapobiegania bezrobociu i orientacji zawodowej dla młodzieŝy, ośrodka prezentacji nauki i techniki, oraz w przyszłości edukacyjnego parku miejskiego. W wyniku realizacji pierwszego etapu inwestycji na terenie Fortu Grodzisko powstał kompleks edukacyjno - rekreacyjny obejmujący: 16 obiektów z XIX w., które w ramach inwestycji zostały odrestaurowane i adaptowane do funkcji wystawienniczych oraz 2 obiekty z XX w., które poddano zabezpieczeniu w stopniu minimalnym, aby dostosować ich wygląd zewnętrzny do zrewitalizowanego terenu. Zagospodarowanie terenu i adaptacja obiektów przeprowadzona została w sposób zapewniający jak najwierniejsze odtworzenie oryginalnego charakteru Fortu Grodzisko, poprzez nawiązanie do oryginalnych elementów konstrukcji budynków, umocnień ziemnych oraz zagospodarowania terenu. Koszt inwectycji: ,60 PLN ( w tym ,32 zł z EFRR) 63

66 Rewitalizacja zdegradowanych obiektów i otoczenia po byłym szpitalu w Chojnicach Projekt zrealizowany przez Gminę Miejską Chojnice. We wrześniu 2002 r. szpital przeniesiono do nowego budynku, natomiast obiekty jak i otoczenie poszpitalne pozostało zdewastowanym i pustym obszarem wymagającym rewitalizacji z przeznaczeniem na nowe funkcje. O jego wartości świadczy wpis do ewidencji zabytków. Przestrzeń wokół obiektów zajmowały niezagospodarowane obszary zieleni, małe boisko sportowe, budynki wymagające wyburzenia. W ramach projektu przeprowadzona została przebudowa jednej z części obiektów poszpitalnych a mianowicie, tzw. części,,c'' oraz zmiana zagospodarowania przestrzeni wokół obiektu. Pozostała część obiektu poszpitalnego, która nie jest przedmiotem aplikowania gminy miejskiej Chojnice została sprzedana (budynek A WyŜszej Szkole Humanistycznej "Pomerania"), bądź zagospodarowana (budynek B na Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i budynek C' na Diecezjalny Dom Księdza Seniora oraz istniejącą Kaplicę). W ramach projektu przeprowadzona została przebudowa jednej z części obiektów poszpitalnych oraz zmiana zagospodarowania przestrzeni wokół obiektu. W przebudowanym obiekcie powstała tzw. Wszechnica Chojnicka, w której znajdują się pomieszczenia dla lokalnych stowarzyszeń oraz dwie biblioteki: Biblioteka Publiczna Główna i Filia Biblioteki Pedagogicznej. Ponadto zagospodarowano teren budując parkingi dla samochodów osobowych, zatoki autobusowe, chodniki, schody terenowe i pochylnie łączące obiekty poszpitalne z centrum miasta. Koszt inwestycji: ,82 PLN ( w tym ,61 zł z EFRR) Działanie 3.5 Lokalna infrastruktura społeczna. Z uwagi na swą specyfikę i zakres Działanie podzielone zostało na dwa poddziałania dotyczące dwóch sektorów społecznych: edukacji i ochrony zdrowia. W ramach pierwszego z poddziałań moŝliwe było wsparcie finansowe projektów dotyczących 64

67 edukacji i oświaty, w ramach drugiego moŝna było uzyskać dofinansowanie na zakłady opieki zdrowotnej. Poddziałanie Lokalna infrastruktura edukacyjna i sportowa Celem podziałania było wyrównanie szans w dostępie do edukacji pomiędzy uczniami z obszarów wiejskich i miejskich oraz poprawa dostępu społeczności lokalnych do podstawowej infrastruktury sportowej. O dofinansowanie mogły starać się m.in. jednostki samorządu terytorialnego ich związki, porozumienia i stowarzyszenia, organizacje pozarządowe niedziałające w celu osiągnięcia zysku, a takŝe osoby prawne prowadzące statutową działalność w zakresie oświaty, wychowania i sportu oraz właściwy minister, dla szkół, nad którymi sprawuje nadzór pedagogiczny. W ramach działania moŝliwa była m.in. budowa nowych i rozbudowa budynków szkolnych, przedszkolnych, laboratoriów dydaktycznych, a takŝe bibliotek oraz sal gimnastycznych, basenów, boisk sportowych, stadionów, hal sportowych. MoŜna było takŝe budować lub przebudowywać obiekty infrastruktury społeczno-edukacyjnej takie jak bursy, internaty czy stołówki. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Modernizacja i rozbudowa o część dydaktyczną i salę gimnastyczną szkoły podstawowej w Wiślince 65

68 Projekt zrealizowany przez Gminę Wiejską Pruszcz Gdański. Potrzeba realizacji inwestycji wynikała z warunków, jakie panowały w szkole. Budynek miał powierzchnię 605 m2, przez co nie były spełnione standardy powierzchni zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej. W szkole nie było sali gimnastycznej, świetlicy, brakowało równieŝ kuchni i jadalni. Panująca w szkole ciasnota zmuszała do "zmianowego" systemu nauczania. Zajęcia kończyły się o godzinie 17:00, co zdaniem pedagogów było nieefektywne, ze względu na zmęczenie młodzieŝy i trudności z koncentracją. Ta sytuacja skutkowała marginalizacją placówki i młodzieŝy oraz podziałów wewnątrz lokalnej społeczności. Przedmiotem projektu był kompleksowy remont istniejącego budynku szkolnego oraz jego rozbudowa o salę gimnastyczną i dodatkowe pomieszczenia dydaktyczne i socjalne. W ramach inwestycji wyremontowano instalacje: c.o, wodociągową, kanalizacji sanitarnej, elektrycznej oraz montaŝ instalacji: wentylacyjnej i multimedialnej. Koszt inwestycji: ,57 PLN (w tym ,84 zł z EFRR) Modernizacja szkoły podstawowej w Piecach wraz z ogrzewaniem Projekt zrealizowany przez Gminę Kaliska. Budynek szkoły w Piecach nie zapewniał odpowiedniego standardu nauczania. Szkoła dotąd ogrzewana była piecami kaflowymi. W pomieszczeniach w okresie grzewczym panowała niska temperatura, w związku z tym pomieszczenia dogrzewało się elektrycznymi piecami akumulacyjnymi. W 2002 roku oddano do uŝytku salę gimnastyczną, która takŝe nie mogła być w pełni wykorzystana ze względu na niską temperaturę (ogrzewanie nawiewowe piecem na olej opałowy). Poprzez realizację projektu powstał zmodernizowany, ocieplony budynek szkoły z nowoczesną kotłownią i składem opału. Zagospodarowano poddasze uŝytkowe na nowe pomieszczenia: salę komputerową, bibliotekę, stołówkę i pomieszczenie pomocnicze oraz zaadaptowano 5 pomieszczeń do pełnienia nowych funkcji. Dzięki projektowi uczniowie szkoły podstawowej, przedszkola i nauczyciele zyskali lepsze warunki do nauki i pracy, które umoŝliwiają poprawienie jakości edukacji oraz obniŝenie jej kosztów. Lepsze warunki bytowe, szczególnie trudne zimą, 66

69 spowodowały zmniejszenie zachorowań wśród uczniów. Członkowie istniejących organizacji społecznych (Koło Gospodyń Wiejskich, chóry, harcerze) mają dostęp do ogrzewanych pomieszczeń szkoły. Koszt projektu: ,15 PLN ( w tym ,29 zł z EFRR) Poddziałanie Lokalna infrastruktura ochrony zdrowia Celem poddziałania było podniesienie standardu świadczonych usług medycznych na podstawowym poziomie przez lokalne ośrodki zdrowia. O wsparcie finansowe mogły ubiegać się m.in. jednostki samorządu terytorialnego ich związki, porozumienia i stowarzyszenia zakłady opieki zdrowotnej - opieka stacjonarna (szpitale), dla których podmiotami tworzącymi są powiaty, ośrodki zdrowia, w tym przychodnie i poradnie, dla których podmiotami tworzącymi są samorząd powiatowy i samorząd gminny, a takŝe Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej świadczące usługi medyczne na rzecz społeczności lokalnej w publicznym systemie ochrony zdrowia. W ramach działania moŝna było przebudowywać i modernizować obiekty związane z infrastrukturą ochrony zdrowia, w taki sposób aby dostosować je do wymogów określonych w obowiązujących przepisach prawa, wymieniać wyeksploatowane nośniki energii na bardziej ekonomiczne i ekologiczne, a takŝe kupić systemy informatyczne poprawiających zarządzanie oraz modernizować i zakupić nowe urządzenia medyczne m.in. do diagnostyki, terapii i rehabilitacji. Zakup mammografu oraz zwiększenie dostępności do badań mammograficznych dla województwa pomorskiego Projekt zrealizowany przez FADO S.A. Centrum Usług Medycznych. W województwie pomorskim w grupie wiekowej lat objętej skryningiem mieszkało 220 tys. kobiet z czego około 90 tys. kobiet mieszkało na 95% ogólnego obszaru województwa pomorskiego, który nie był objęty bezpośrednim dostępem do stacjonarnej pracowni mammograficznej. Aby realizować populacyjne programy wykrywania raka piersi, jego realizatorzy muszą wyjść z badaniami poza granice miast. Jedynym znanym, sprawdzonym, efektywnym i ekonomicznie uzasadnionym 67

70 sposobem na realizację tych zadań jest wykorzystanie mammobusu jako podstawowego narzędzia do wykonywania badań mammograficznych. Niemałym problemem jest równieŝ kwestia mobilności i ubóstwa naszego społeczeństwa, a w szczególności kobiet w wieku skryningowym. Dotarcie do tych odgrywa kluczową rolę w ocenie efektywności prowadzenia populacyjnego programu wykrywania raka piersi. Przedmiotem projektu był zakup mammografu i jego instalacja w mammobusie, co umoŝliwiło realizatorom programu skryningowego objęcie swoimi badaniami kobiet z obszarów wiejskich i małomiasteczkowych. Mammobus poprzez samą swoja obecność w terenie przypomina kobietom o problemie związanym z rakiem piersi i potrzebie przeprowadzenia badania mammograficznego, więc jest swoistym rodzajem działania profilaktycznego samym w sobie. Dzięki jego obecności, jednocześnie z wykonywaniem badania, moŝna edukować kobiety w zakresie samobadania piersi rozdając ulotki, odpowiadając na pytania kobiet. Koszt inwestycji: ,00 PLN (w tym ,50 zł z EFRR) Utworzenie Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej przy SP ZOZ w Sztumie Projekt zrealizowany przez Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sztumie. Szpital Rejonowy SPZOZ w Sztumie nie posiadał Anestezji i Intensywnej Opieki Medycznej. Oddział Intensywnej Opieki Medycznej jest podstawowym elementem struktury kaŝdego szpitala zwłaszcza zawierającego w swojej strukturze oddziały zabiegowe. Zgodnie z wojewódzkim planem zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych na lata Szpital w Sztumie uznany został za strategiczny (z punktu widzenia udzielania świadczeń zdrowotnych), o charakterze szpitala specjalistycznego udzielającego świadczeń w zakresie ponadpodstawowym i ponadpowiatowym (specjalistycznym), co tym bardziej uzasadniało konieczność utworzenia tego oddziału. Ponadto Szpital w Sztumie został ujęty w wojewódzkim planie lokalizacji Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych i bezwzględnym warunkiem w tym zakresie była obecność w strukturze szpitala oddziału OIOM. 68

71 W ramach projektu wykonano niezbędne prace remontowo adaptacyjne, w wyniku których powstał oddział 5-łóŜkowy, w tym 1-łóŜkowy pokój dla pacjentów wymagających separacji i 4-łóŜkowa sala z punktem dozoru pielęgniarskiego z niezbędnym zapleczem, a takŝe zakupiono szereg nowoczesnych jednostek sprzętu medycznego. Koszt inwestycji: ,96 PLN (w tym ,73 zł z EFRR) Poprawa jakości i zakresu specjalistycznych usług medycznych na obrzeŝach Gdyni i okolicznych gmin Projekt zrealizowany przez Przychodnię Dąbrowa-Dąbrówka w Gdyni. Przedmiotem projektu była adaptacja i modernizacja leŝącej w sąsiedztwie NZOZ Przychodnia Dąbrowa-Dąbrówka nieruchomości, na potrzeby funkcjonujących w przychodni 18 poradni specjalistycznych oraz w celu zwiększenia oferty istniejącego Zakładu Rehabilitacji o świadczenia z zakresu krioterapii ogólnoustrojowej, nowoczesnej i zarazem bardzo mało dostępnej procedury. Elementem projektu było takŝe uruchomienie 2 sal operacyjnych z pełnym wyposaŝeniem, z salą opieki pooperacyjnej i 7-u sal chorych dysponujących łącznie 13 łóŝkami, co umoŝliwiło specjalistom, udzielającym świadczeń w zakresie specjalizacji zabiegowych, wykonywanie wielu drobnych zabiegów w ramach tzw. "chirurgii jednego dnia". Szczególny nacisk połoŝono na zwiększone wykorzystanie w leczeniu i diagnostyce technik endoskopowych (laparoskopia, artroskopia, cystoskopia oraz gastro- i kolonoskopia), prostych i umoŝliwiających szybkie postawienie diagnozy oraz skracających czas terapii i minimalizujące ilość ewentualnych powikłań. Odrębnym przedmiotem projektu było wyposaŝenie działających obecnie poradni specjalistycznych: Patologii CiąŜy oraz Ginekologiczno-PołoŜniczej, Chirurgii Ogólnej, Neurologii, Logopedii, Ortopedii, Urologii, Onkologii i Profilaktyki Chorób Piersi, Nefrologii Dziecięcej, Laryngologii, Reumatologii, Endokrynologii, Diabetologii, Pulmonologii, Kardiologii, Pracowni RTG i Zakładzie Rehabilitacji w sprzęt umoŝliwiający im rozszerzenie oferty i podniesienie jakości usług w zakresie ich specjalności. Koszt inwestycji: ,90 PLN (w tym ,23 zł z EFRR) 69

72 3. Wojewódzki Urząd Pracy Priorytet II zasoby ludzkie 3.1.Przygotowanie struktur organizacyjnych do ZPORR W związku z wejściem Polski do Unii Europejskiej i przejęciem przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku nowych zadań związanych z realizacją Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wystąpiła potrzeba zmiany Regulaminu Organizacyjnego WUP w Gdańsku, który został wprowadzony uchwałą nr 712/03 Zarządu Województwa Pomorskiego z dnia 9 grudnia 2003 r. W celu dostosowania prac Urzędu do efektywnego pozyskiwania i wykorzystania funduszy unijnych wprowadzono Pion Wicedyrektora ds. WdroŜeń Programów Współfinansowanych z Funduszy UE w ramach, którego znajdował się m.in. Oddział Funduszy Przedakcesyjnych i Strukturalnych, w tym: 1) Zespół ds. Projektów; 2) Zespół ds. Monitorowania i Raportowania; 3) Zespół ds. Kontroli; 4) Zespół ds. Obsługi Finansowej Projektów. Do zadań realizowanych przez WUP w ramach ZPORR naleŝało prowadzenie całokształtu spraw: 1) związanych z wyborem i realizacją projektów współfinansowanych z EFS, wdraŝanych w ramach ZPORR; 2) w zakresie obsługi finansowej projektów współfinansowanych z EFS wdraŝanych w ramach ZPORR; 3) w zakresie monitorowania i kontroli projektów współfinansowanych z EFS wdraŝanych w ramach ZPORR. Jako Instytucja WdraŜająca ZPORR na Pomorzu WUP prowadził wszelkie sprawy związane z wyborem i realizacją projektów współfinansowanych z EFS. WUP odpowiedzialny był za opracowywanie ramowych planów realizacji działań, informowanie potencjalnych beneficjentów o moŝliwościach korzystania z EFS i 70

73 ogłaszanie konkursów, a takŝe za przygotowywanie i podpisywanie umów z beneficjentami, prowadzenie spraw związanych z zabezpieczeniem prawidłowej realizacji umowy i z akceptacją zmian w projektach oraz kontrolę sposobu realizacji projektów, a w związku z tym konieczna jest bieŝąca współpraca z projektodawcami. Do zadań WUP w Gdańsku naleŝało teŝ monitorowanie realizacji projektów, gromadzenie danych niezbędnych do kontrolowania postępów realizacji działania, wypłata dotacji projektodawcom oraz przedkładanie wniosku o refundację z EFS, wraz z załączonymi wnioskami płatniczymi projektodawców, do Instytucji Pośredniczącej 3.2. Priorytet 2. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach Głównym celem projektów wdraŝanych przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku był rozwój człowieka i podnoszenie jego kompetencji. Mimo, Ŝe początki wdraŝania były trudne, rok 2006 był rokiem sukcesów coraz więcej wnioskodawców sięgało po unijne pieniądze, a realizowane projekty uznano za interesujące i innowacyjne. WUP w Gdańsku wdraŝał cztery działania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego: Działanie 2.1 Rozwój umiejętności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i moŝliwości kształcenia ustawicznego w regionie. Celem działania było zwiększenie mobilności zawodowej mieszkańców i ich zdolności w zakresie dostosowania umiejętności i kwalifikacji zawodowych do wymogów regionalnego rynku pracy w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej. W ramach tego działania środki unijne przeznaczane były na podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób pracujących poprzez szkolenia, kursy zawodowe i usługi doradcze wspomagające kształtowanie ich kariery. Uczestnikami projektów, w ramach tego działania były m.in.: pracujące osoby dorosłe chcące podwyŝszyć lub dostosować swoje kwalifikacje zawodowe do potrzeb rynku 71

74 pracy, uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, studenci szkół wyŝszych, rolnicy i domownicy i członkowie innych grup zawodowych. Preferowane były projekty podwyŝszające kwalifikacje zawodowe w ramach nauki języków obcych oraz wykorzystania technik informacyjnych i komunikacyjnych (ICT), szkolenia podwyŝszające kwalifikacje doradców rolniczych, szkolenia dla rolników czy usługi doradcze wspomagające kształtowanie kariery zawodowej pracujących osób dorosłych zgłaszających z własnej inicjatywy chęć podwyŝszania lub dostosowywania kwalifikacji zawodowych do potrzeb rynku pracy. Innym typem projektów były m.in. projekty badawcze potrzeb regionalnego rynku pracy, w tym organizacja metod wymiany informacji pomiędzy instytucjami zaangaŝowanymi w monitorowanie regionalnego rynku pracy oraz ofert edukacyjnych i szkoleniowych w celu wzmocnienia współpracy pomiędzy tymi instytucjami. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Szkolenia kompetencyjne w zakresie pomocy dziecku krzywdzonemu w Gdyni moduł podstawowy i terapeutyczny Dzieci posiadają szczególne prawa. Nie potrafią same zadbać o siebie, ani rozwijać się bez wsparcia dorosłych. Wymagają zatem specjalnej ochrony i troski, a mimo to wiele z nich doświadcza bólu nierzadko zadawanego przez najbliŝszych. Jak pomóc krzywdzonym dzieciom i jak rozpoznać, Ŝe są nieszczęśliwe? Osoby współpracujące z dziećmi często nie znają odpowiednich narzędzi i nie mają właściwych kwalifikacji, Ŝeby w porę zdiagnozować problem. Znaczącą róŝnicę w jakości wiedzy i postaw osób pracujących z dziećmi krzywdzonymi pokazały wyniki przeprowadzonych w 2000 roku badań przez Fundację Dzieci Niczyje. 65 procent profesjonalistów potrafiło rozpoznać zaniedbywane dziecko, 60 procent badanych umiało wskazać dziecko krzywdzone emocjonalnie, ale tylko 17 procent zdiagnozowało przypadki seksualnego wykorzystywania dzieci. Wzrost świadomości problemu dzieci krzywdzonych oraz pomoc dziecku i rodzinie w sytuacji kryzysowej stał się więc 72

75 głównym załoŝeniem projektu realizowanego przez Ognisko Wychowawcze im. Kazimierza Lisieckiego Dziadka w Gdyni. W ramach projektu przeprowadzono sześciogodzinne szkolenia dla wszystkich grup zawodowych w mieście Gdynia, które stykają się w swojej pracy z dzieckiem krzywdzonym. Uczestnicy szkolenia nabyli kompetencje diagnostyczne w zakresie rozpoznawania syndromów krzywdzenia dziecka oraz gotowości do podejmowania interwencji. Z kolei 17 osób zajmujących się pomocą dzieciom z zespołem stresu pourazowego przez 105 godzin było szkolonych w zakresie specjalistycznej techniki terapeutycznej psychotraumatologii. Wiedzę o psychotraumatologii realizatorzy projektu zaczerpnęli z doświadczeń europejskich i mądrości niemieckiego trenera polskiego pochodzenia Eli Briz. W projekcie realizowanym w okresie od 1 stycznia do 30 września 2006 roku uczestniczyło 495 osób: psychologowie, socjologowie, nauczyciele, pedagodzy, pracownicy socjalni, księŝa, kuratorzy, sędziowie, prokuratorzy, policjanci, straŝ miejska oraz pielęgniarki i połoŝne. Wartość projektu i kwota dofinansowania wyniosła , 50 PLN. Innowacyjność projektu oraz jego wpływ na lokalny rynek pracy zdobyły uznanie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Projekt znalazł się wśród najlepszych przedsięwzięć współfinansowanych z EFS i został wyróŝniony w konkursie Dobre praktyki EFS organizowanym przez MRR w grudniu 2006 roku. Podniesienie kwalifikacji pracujących osób dorosłych w zakresie umiejętności rehabilitacyjnych cz. II 73

76 Brak profesjonalnej kadry rehabilitantów i terapeutów dotkliwie odczuwają dzieci poszkodowane w wypadkach komunikacyjnych, które na rehabilitację czekają wiele miesięcy. Dlatego projekt Fundacji Pomocy Dzieciom Poszkodowanym w Wypadkach Komunikacyjnych Wróć z Jantara był odpowiedzią na problemy najmłodszych pacjentów województwa pomorskiego. Pomorze bogate w naturalne kąpieliska to według Fundacji idealne miejsce na wykorzystanie unikalnej metody hydroterapii Halliwick w rehabilitacji dzieci. Tym bardziej, Ŝe większość ośrodków turystycznych śuław, półwyspu Helskiego czy trójmiejskiego pasa nadmorskiego jest gotowa na przyjęcie niepełnosprawnych gości. Głównym celem projektu realizowanego przez Fundację Wróć było podniesienie kwalifikacji zawodowych uczestników kursu w zakresie rehabilitacji przy wykorzystaniu metody Halliwick. Zajęcia w wodzie niosą ze sobą ogromne korzyści obejmujące wszystkie sfery Ŝycia człowieka, wpływając na rozwój fizyczny, społeczny, poznawczy i językowy. Halliwick to sprawdzona metoda terapii wodnej i nauki pływania dla osób niepełnosprawnych, szczególnie cierpiącymi na zaburzenia neurologiczne, emocjonalne, słuchu i wzroku. To szansa dla osób niepełnosprawnych na korzystanie z wypoczynku nad wodą przy pełnej integracji w miejscach takich, jak nadmorskie plaŝe, publiczne i rehabilitacyjne baseny. W trakcie terapii moŝliwe jest odkrycie i uruchomienie nowego potencjału ruchowego, niejednokrotnie większego w środowisku wodnym niŝ w warunkach tzw. normalnych na lądzie. Z kursu zorganizowanego przez Fundację Wróć skorzystało 48 osób, w tym pracownicy ośrodków wypoczynkowo-rehabilitacyjnych, ośrodków dziennej pomocy osobom niepełnosprawnym, przychodni rehabilitacyjnych, ratownicy WOPR (plaŝe i baseny), nauczyciele placówek oświatowo-wychowawczych i fizjoterapeuci. Uczestnicy projektu podnieśli swoje kwalifikacje zawodowe, wzmocnili pozycję na rynku pracy, a ośrodki rehabilitacyjne z Pomorskiego dzięki wyspecjalizowanej kadrze stały się bardziej konkurencyjne i podniosły poziom świadczonych usług. Kurs metoda Halliwick pozwala nie tylko nabyć nowe umiejętności praktyczne, ale teŝ kształtuje postawy społeczne. Projekt był realizowany w okresie od 1 czerwca 2006 roku do 28 lutego 2007 roku. Zajęcia w wodzie odbywały się na basenach w Gdańsku, Gdyni i na terenie Fundacji. Projekt otrzymał tytuł Najlepszej inwestycji w człowieka 2007 w konkursie Dobre praktyki EFS organizowanym przez Ministerstwo 74

77 Rozwoju Regionalnego. Wartość projektu i kwota dofinansowania wyniosły , 50 PLN. Określenie roli Powiatowego Urzędu Pracy jako pośrednika w zatrudnieniu. Odpowiednich warunków wpływających na wzrost zatrudnienia, zwiększenia mobilności zawodowej mieszkańców czy dopasowania ich umiejętności do wymogów rynku pracy nie da się stworzyć bez porozumienia róŝnych partnerów rynku pracy. Z tą świadomością i załoŝeniem nawiązania trwałego dialogu społecznego z partnerami regionalnego rynku pracy Powiatowy Urząd Pracy w Malborku realizował swój projekt badawczy. Do współpracy zaprosił pięć sąsiadujących ze sobą powiatów: nowodworski, kwidzyński, sztumski, tczewski i starogardzki. Wspólna realizacja projektu przyczyniła się do wzmocnienia działań urzędów zaangaŝowanych w monitorowanie rynku pracy poprzez wymianę informacji oraz doświadczeń z dziedziny zatrudnienia i kształcenia. Diagnoza aktualnej sytuacji na regionalnym rynku pracy, analizy, ekspertyzy, seminaria, warsztaty wpłynęły na poprawę i podniesienie efektywności dotychczas podejmowanych form wsparcia w zakresie rozwoju i podwyŝszania jakości potencjału ludzkiego oraz wspierania przedsiębiorczości. Efekt kilkumiesięcznej współpracy to wypracowanie Strategii Zatrudnienia dla powiatów malborskiego, nowodworskiego, kwidzyńskiego, sztumskiego, tczewskiego, starogardzkiego. Strategia odpowiada na pytanie, jak powinna kształtować się rola urzędów pracy w dobie gospodarki wolnorynkowej. Treści w niej zawarte dotyczą m.in.: sytuacji zawodowej w kontekście doświadczanego bezrobocia osób pozostających bez pracy, sytuacji zawodowej osób zatrudnionych, podnoszenia kwalifikacji zawodowych, poziomu przedsiębiorczości osób bezrobotnych i zatrudnionych, roli powiatowego urzędu pracy w świadomości osób bezrobotnych i zatrudnionych, potrzeb lokalnych rynków pracy w porównaniu do oferty jaką dysponują instytucje kształcenia zawodowego, sytuacji pracodawców na rynku pracy i ich gotowości do zatrudniania pracowników. Projekt był realizowany w terminie od 4 kwietnia 2005 roku do 31 marca 2006 roku. Wartość projektu i kwota dofinansowania wyniosły ,24 PLN. Projekt malborskiego 75

78 urzędu pracy otrzymał tytuł Najlepszej inwestycji w człowieka 2007 w konkursie Dobre praktyki EFS organizowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Działanie 2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne. Głównym celem działania było podniesienie dostępu do kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym i wyŝszym dla uczniów pochodzących z obszarów wiejskich i studentów pochodzących z obszarów zagroŝonych marginalizacją. Zgodnie z dokumentacją programową oraz Ramowym Planem Działania tj. dokumentem przyjętym mocą Uchwały Zarządu Województwa Pomorskiego, który precyzuje wytyczne programowe, wysokość stypendiów została określona na kwotę maksymalnie 300 PLN dla studentów w skali miesiąca oraz maksymalnie 200 PLN dla uczniów w skali miesiąca. Stypendia zostały przyznane na czas trwania nauki w danym roku szkolnym/akademickim, nie dłuŝej jednak niŝ na okres 10 miesięcy. Termin maksymalna kwota oznacza, iŝ autorzy projektów (gminy; powiaty; związki, porozumienia i stowarzyszenia gmin i powiatów), kierując się dobrem swych uczniów i studentów, wyznaczały wysokość stypendiów, która nie mogła być wyŝsza niŝ 300,00 PLN dla studentów i 200 PLN dla uczniów. Natomiast mogła zostać ona obniŝona, aby przy tej samej kwocie dofinansowania na dany projekt, objąć wsparciem większą grupę uczniów i studentów. Pierwotne zapisy dokumentów programowych, jak równieŝ brak szczegółowych interpretacji, dotyczących realizacji Działania, prowadziły do znacznych utrudnień we wdraŝaniu projektów. Dodatkowo niespójność krajowych aktów prawnych z uregulowaniami programowymi powodowała brak ciągłości w dokonywaniu wypłat stypendiów, co przedkładało się na dezaprobatę ze strony osób objętych wsparciem i ich rodzin, a takŝe przekazywanie środków na realizację stypendiów w terminach uniemoŝliwiających ich efektywne wydatkowanie. Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku, wraz z przedstawicielami Powiatów Województwa Pomorskiego, podejmował wspólne inicjatywy, mające na celu zmianę obowiązujących przepisów i dostosowania procedur, aby jak najbardziej odpowiadały 76

79 one potrzebom uczestników projektów oraz w praktyce spełniały swe cele programowe. Sugestie i propozycje zostały wprowadzone w Ŝycie. Instytucja Zarządzająca sukcesywnie zmieniała zapisy Uzupełnienia Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (na poziomie umów o dofinansowanie projektów były sporządzane aneksy), dzięki czemu zostały wprowadzone usprawnienia, umoŝliwiające lepsze wykorzystanie środków przeznaczonych na realizację Działania, a takŝe satysfakcję odbiorców pomocy uczniów i studentów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Łącznie w ramach Działania 2.2 ZPORR przeznaczono ,15 PLN. Według stanu na dzień 30 czerwca 2007 r., wypłacono następującą ilość stypendiów. w roku szkolnym/akademickim 2004/2005 udzielono stypendiów, w tym: stypendiów dla uczniów, stypendiów dla studentów; w roku szkolnym/akademickim 2005/2006 udzielono stypendiów, w tym: stypendiów dla uczniów, stypendiów dla studentów; w roku szkolnym/akademickim 2004/2005 udzielono stypendiów, w tym : stypendiów dla uczniów, stypendiów dla studentów. Łącznie w ramach Działania 2.2 ZPORR udzielono stypendiów. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. 77

80 BliŜej do szkoły bliŝej marzeń Projekt zrealizowany przez powiat kartuski. Realizacja projektu przyczyniła się do podniesienia dostępu do kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, zamieszkujących obszary wiejskie, miasta do 5 tys. mieszkańców, miasta od 5 do 20 tys. mieszkańców w których nie ma publicznych szkół ponadgimnazjalnych publicznych kończących się maturą, podejmujących naukę lub uczących się w szkole umoŝliwiającej uzyskanie świadectwa dojrzałości/maturalnego dla której organem prowadzącym jest powiat kartuski. Ogółem stypendia wypłacono dla uczniów a miesięczna wysokość stypendium wynosiła 100 PLN. Stypendia zostały przyznane na czas trwania nauki w roku szkolnym 2005/2006. Dzięki realizacji projektu część uczniów została zachęcona do wybrania szkoły ponadgimnazjalnej kończącej się maturą, co w przyszłości umoŝliwi im podjęcie nauki na studiach wyŝszych. Dla uczniów korzystających ze wsparcia w ramach Działania 2.2 ZPORR realizacja niniejszego projektu umoŝliwiła dostęp do podręczników i innych pomocy szkolnych, co w konsekwencji zwiększyło aspiracje oraz szanse zawodowe i Ŝyciowe uczniów objętych wsparciem w ramach projektu. W ten sposób pomoc uzyskała młodzieŝ, która z przyczyn od siebie niezaleŝnych ma utrudniony dostęp do kształcenia. Łatwiejszy dostęp do edukacji przyczyni się do wzrostu wykwalifikowanych kadr, mając tym samym pozytywny wpływ na rozwój gospodarczy regionu, kraju, Europy. Europejski program stypendialny dla studentów Projekt zrealizowany przez powiat chojnicki. Realizacja projektu przyczyniła się do podniesienia dostępu do kształcenia na poziomie wyŝszym dla studentów, pochodzących z obszarów zagroŝonych marginalizacją, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, posiadających stałe zameldowanie na terenie powiatu chojnickiego. O stypendium mogli ubiegać się studenci, studiujący w państwowych i niepaństwowych szkołach wyŝszych, prowadzonych w systemie dziennym, 78

81 wieczorowym, zaocznym i eksternistycznym. Stypendia zostały przyznane na czas trwania nauki w roku akademickim 2006/2007. Wysoki koszt kształcenia dla studentów pochodzących z w.w. grupy, niejednokrotnie stanowi barierę uniemoŝliwiającą podjecie lub ukończenie nauki na studiach wyŝszych. Brak pomocy ukierunkowanej na potrzeby tej grupy osób, prowadzi do pogarszania się ich sytuacji na rynku pracy. W ramach realizacji projektu stypendia wypłacono dla 77 osób a miesięczna wysokość stypendium wynosiła 200 PLN. W wyniku realizacji projektu wzrosły równieŝ umiejętności w zarządzaniu środkami finansowymi, świadomość praw i obowiązków, a takŝe osobiste i zawodowe aspiracje uczestników projektu. EURO-STYPENDIUM. Wsparcie studentów Powiatu Wejherowskiego w dostępie do wykształcenia wyŝszego w roku akademickim 2006/2007 Projekt zrealizowany przez powiat wejherowski. Celem projektu było podniesienie dostępu do kształcenia na poziomie wyŝszym dla studentów, pochodzących z obszarów zagroŝonych marginalizacją, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, posiadających stałe zameldowanie na terenie powiatu wejherowskiego. W ramach projektu wsparciem zostało objętych 135 studentów a miesięczna wysokość stypendium wynosiła 170 PLN. Analiza uwarunkowań społecznych powiatu, przeprowadzona przed przystąpieniem do realizacji projektu wskazywała, Ŝe barierę edukacyjną na poziomie wyŝszym stanowi trudna sytuacja materialna studentów i ich rodzin. Potrzebę realizacji projektu potwierdziły równieŝ dane, świadczące o tym, Ŝe na terenie Powiatu jest znikomy odsetek osób bezrobotnych z wykształceniem wyŝszym. Działanie 2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa. Celem działania było dostosowanie osób do funkcjonowania w zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych oraz przygotowywanie ich do wykorzystania szans związanych z powstawaniem nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich 79

82 poprzez stworzenie warunków ułatwiających osobom zatrudnionym w rolnictwie znalezienie pracy poza sektorem rolnym. W ramach działania moŝna było realizować szkolenia i kursy, mające na celu nabycie kwalifikacji i umiejętności zawodowych związanych z nowym zawodem, pośrednictwo pracy na terytorium RP, usługi doradcze w zakresie wyboru nowego zawodu i osiągnięcia nowych umiejętności zawodowych, w tym indywidualne plany działań polegające na udzielaniu pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia osobom zagroŝonym utratą pracy w sektorze rolnym oraz subsydiowanie zatrudnienia. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. Zawody Krainy w Kratę Nazwa Kraina w kratę pochodzi od unikalnej architektury budownictwa szachulcowego - charakterystycznej dla regionu Pomorza Środkowego leŝącego między Łebą a Darłowem. Specyfika budownictwa polegała na tym, Ŝe drewniane konstrukcje budynków wzmacniano długimi tyczkami, owijano słomianymi powrósłami, oblepiano gliną. Na koniec domy bielono wapnem, a drewniane belki smołowano. W efekcie białe domki podzielone czarnymi tyczkami przypominają wyglądem szachownicę, czym wywołują zachwyt turystów. Zachowane od 150 lat w stanie niezmienionym wiejskie budownictwo szachulcowe i jego architektura to unikat na europejską skalę. śeby wiejskie domki nie traciły na swej atrakcyjności trzeba zadbać o ich kondycję. Tego zadania podjęła się Pomorska Akademia Kształcenia Zawodowego w Słupsku realizując projekt kształcący konserwatorów budownictwa szachulcowego ze specyfiką regionalną. Dodatkowo w ramach projektu przeprowadzono teŝ kurs zawodowy dla mieszkańców chcących pracować jako organizatorzy obsługi turystycznej w turystyce wiejskiej. Oba zawody są spójne z kierunkami rozwoju województwa i w znaczący sposób podniosą jego konkurencyjność. Ze szkolenia skorzystało 28 rolników i ich domowników z gmin 80

83 Darłowo, Postomino, Ustka, Słupsk i Smołdzino. Potrzeba realizacji projektu wynikała z kulturowo - przyrodniczych oraz społecznych uwarunkowań rozwoju regionu objętego działaniem projektu, a rozwój turystyki w wymienionych gminach to alternatywa dla rolnictwa. Projekt był realizowany w terminie od 2 stycznia do 30 listopada 2006 roku. Wartość i kwota dofinansowania projektu wyniosła PLN. Projekt Zawody Krainy w Kratę otrzymał tytuł Najlepsza inwestycja w człowieka 2007 w konkursie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Dobre praktyki EFS i znalazł się wśród 60 najlepszych projektów spośród 329 nadesłanych na konkurs. Jak z laika zrobić pracownika Na współczesnym, wymagającym rynku pracy, otwartość na zmiany i chęć do podnoszenia swoich kwalifikacji jest często koniecznością. Inwestowanie w rozwój zawodowy stwarza moŝliwości stania się specjalistą poŝądanym na dzisiejszym rynku pracy. Wielu pracodawców zgłasza potrzebę zatrudnienia pracowników posiadających konkretne umiejętności. Odpowiedzią na konkretne zapotrzebowanie lokalnego pracodawcy, który zadeklarował, Ŝe zapewni pracę w swoim przedsiębiorstwie dla większości uczestników kursów zawodowych był projekt realizowany w okresie od 1 lutego do 30 września 2005 roku przez gminę Pszczółki był 23 osoby rolnicy i ich domownicy skorzystały ze specjalistycznych szkoleń i zdobyły nowy zawód operatora ładowarki kołowej Volvo L180C lub operatora Ŝurawi samojezdnych typu 81

84 Takraf RDK 160. Ze względu na specyfikę profesji w szkoleniach brali udział męŝczyźni. Wartość projektu i kwota dofinansowania wyniosła PLN. Jak z laika zrobić pracownika to projekt wyróŝniony tytułem Najlepszej inwestycji w człowieka 2007 w konkursie Dobre praktyki EFS organizowanym przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Marka w turystyce wiejskiej i firma catering, bar, mała gastronomia z elementami tradycyjnego produktu regionalnego Jak załoŝyć własną firmę i utrzymać się na rynku? Co robić, by nie zgubić się w gąszczu przepisów administracyjnych? Czym ująć gości, Ŝeby co roku wracali do naszego gospodarstwa? 90 pomorskich rolników skorzystało ze szkoleń przeprowadzonych w ramach projektu realizowanego przez Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku. Pomysł przekonania i przygotowania mieszkańców sześciu pomorskich powiatów, m.in.: wejherowskiego, sztumskiego, kartuskiego do prowadzenia działalności agroturystycznej był reakcją na problemy obszarów wiejskich województwa, na których występuje bardzo wysokie strukturalne bezrobocie i niski poziom wykształcenia. Umiejętność prowadzenia własnej firmy i stworzenie ciekawej oferty turystycznej z wykorzystaniem naturalnych walorów regionu, dziedzictwa kulturowego i lokalnego produktu kulinarnego to alternatywa dla pracy na roli. Tematykę zajęć dobrano w taki sposób, Ŝeby uczestnicy otrzymali fachową wiedzę przygotowującą ich do rozpoczęcia własnego biznesu w zakresie cateringu i małej gastronomii. Uczestnicy nauczyli się jak wykorzystać potrawy lokalnej kuchni do podniesienia atrakcyjności swojej oferty, poznali zasady savoirvivre u, obsługę kas fiskalnych i komputera. Dla podniesienia efektu poznawczego i zachęcenia do podejmowania własnej działalności gospodarczej, zorganizowany był 82

85 wyjazd studyjny. Uczestnicy szkolenia mogli skorzystać z doświadczeń osób juŝ prowadzących własne firmy. Projekt był realizowany w okresie od 15 maja 2005 roku do 31 grudnia 2006 roku. Wartość i kwota dofinansowania projektu wyniosła ,86 PLN. Działanie 2.4 Reorientacja zawodowa osób zagroŝonych procesami restrukturyzacyjnymi pomoc pracownikom likwidowanych zakładów pracy zagroŝonych utratą zatrudnienia. Celem działania było dostosowanie osób zagroŝonych utratą pracy w sektorach podlegających restrukturyzacji do funkcjonowania w zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych oraz przygotowywanie ich poprzez zmianę kwalifikacji do wykonywania nowych zawodów w związku z powstawaniem nowych miejsc pracy. Grupę docelową działania stanowili pracownicy przemysłów i sektorów podlegających procesowi restrukturyzacji, i inne osoby zagroŝone utratą pracy z powodu procesów restrukturyzacyjnych. Wsparcie było przede wszystkim skierowane do: pracowników w okresie wypowiedzenia stosunku pracy z przyczyn zakładu pracy, osób zatrudnionych u pracodawcy wobec którego ogłoszono upadłość lub który jest w stanie likwidacji, pracowników przemysłu lekkiego, chemicznego, cukrowniczego, sektora ochrony zdrowia. Preferowane w tym działaniu projekty dotyczyły szkoleń i kursów, mających na celu nabycie kwalifikacji i umiejętności zawodowych związanych z nowym zawodem, pośrednictwo pracy na terytorium RP, usług doradczych w zakresie wyboru nowego zawodu i osiągnięcia nowych umiejętności zawodowych, w tym indywidualnych planów działań polegające na udzielaniu osobom zagroŝonym utratą zatrudnienia pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia. Spośród wszystkich projektów realizowanych w ramach działania, warto zwrócić szczególną uwagę na niŝej opisane. 83

86 Nowe kwalifikacje, nowe moŝliwości reorientacja zawodowa pracowników sektora ochrony zdrowia Zwolnienie z pracy to bolesne doświadczenie, ale nie musi być końcem kariery zawodowej. Dla osób z województwa pomorskiego pracujących w objętym restrukturyzacją sektorze ochrony zdrowia firma Agrainvest z Poznania przygotowała szereg szkoleń z zakresu komunikacji, obsługi komputera, dobrej organizacji pracy. Ze szkoleń skorzystało 120 osób zagroŝonych utratą pracy w wykonywanym zawodzie, planujących zmianę kwalifikacji, pragnących podnieść swoje kompetencje zawodowe i dopasować umiejętność do aktualnych potrzeb rynku pracy. Programem objęty został personel medyczny, pracownicy administracji i ochrony, którzy stanęli przed koniecznością nauczenia się nowego zawodu. Priorytetowo traktowane były osoby pochodzące z obszarów wiejskich oraz osoby w wieku od 30 do 55 lat z wykształceniem zawodowym i średnim. Z poczuciem większej samodzielności oraz mobilności zawodowej na rynku pracy, a przede wszystkim z wyuczoną nową profesją: sekretarka medyczna w zakładzie opieki zdrowotnej i opiekun osób starszych ponad stu uczestników ukończyło szkolenia. Kształcenie w kierunku profesjonalnej pielęgnacji osób starszych było odpowiedzią na potrzeby rynku: społeczeństwo się starzeje, przyrost naturalny wciąŝ jest niski, a potrzeba wykwalifikowanych opiekunów ludzi starszych coraz większa. W realizacji projektu zastosowano innowacyjny program nauczania nakierowany na szybko zmieniające się uwarunkowania gospodarcze i społeczne w Polsce, m.in.: wzrost roli zarządzania, profesjonalnej obsługi pacjenta, starzenia się społeczeństwa, wejścia Polski do Unii Europejskiej (turystyka medyczna). Projekt był realizowany w okresie od 1 listopada 2006 roku do 31 grudnia 2007 roku. Wartość i kwora dofinansowania wyniosły ,60 PLN. Przewodnik turystyczny po Kaszubach Ruch turystyczny w Pomorskiem stanowi jeden z waŝniejszych obszarów rozwoju regionu. Turystyka jest dziedziną wymagającą przedsiębiorczości i pomysłowości, tym bardziej, Ŝe gościom spędzającym czas na Pomorzu nie wystarcza juŝ nocleg i zwykłe wyŝywienie. Są nie tylko Ŝądni ciekawostek o zwiedzanym regionie, ale chcą 84

87 smakować regionalnych potraw, uczestniczyć w codziennym Ŝyciu gospodarzy, uczyć się wyplatać koszyki i poznać technikę haftowania obrusów. Oczekują niekonwencjonalnego wypoczynku połączonego z edukacją. Wysokiego standardu turystyki nie uda się osiągnąć bez odpowiednio wykwalifikowanych ludzi pracujących w tej branŝy. Z jednej strony rosnące wymagania turystów, z drugiej słaby poziom wykształcenia, niedopasowane kwalifikacje i nieznajomość języków obcych przez pracowników branŝy turystycznej skłoniły Centrum Kształcenia Policealnego i Usług Szkoleniowych DOCENDI w Redzie do zrealizowania szkoleń kształcących przewodników turystycznych po Kaszubach. Programem objęci zostali pracownicy zakładów podlegających restrukturyzacji oraz osoby zagroŝone utratą zatrudnienia. 55 osób uczestniczących w szkoleniu ukończyło je z tytułem przewodnika terenowego. Przez 400 godzin uczyli się fachowej obsługi ruchu turystycznego, organizowania rajdów, wycieczek, imprez plenerowych, a takŝe podnosili poziom znajomości języków obcych: niemieckiego, angielskiego i kaszubskiego. Projekt wpisuje się w strategię rozwoju turystyki w województwie pomorskim na lata Realizowany był w okresie od 1 maja 2006 roku do 31 marca 2007 roku. Wartość i kwota dofinansowania wyniosły ,98 PLN Kompleksowa specjalizacja z zakresu pielęgnacji dłoni i stóp szansą na stabilną pracę druga edycja Profesjonalna manicurzystka nie tylko nada paznokciom właściwy kształt i dobierze lakier, ale zna się na budowie paznokcia, potrafi zdiagnozować choroby płytki paznokcia, poradzi jak pielęgnować dłonie, Ŝeby ich skóra była zdrowa. Chętnych do skorzystania z usług specjalistów od dłoni i stóp nie brakuje, ale oferta manicurzystek i pedicurzystek jest niewystarczająca. Większość wykwalifikowanych kosmetyczek wyjechała za granicę. Tak firma kosmetyczna La Femme z Gdyni uzasadniła potrzebę przeszkolenia 70 osób w zakresie pielęgnacji stóp i dłoni. Innym argumentem przemawiającym za przeprowadzeniem szkoleń było duŝe powodzenie pierwszej edycji projektu Kompleksowa specjalizacja z zakresu pielęgnacji dłoni i stóp szansą na stabilną pracę. Kursy zawodowe w ramach drugiej części projektu, realizowane w terminie od 1 lipca 2006 do 31 marca 2008 roku, skierowane był głównie do kobiet 85

88 z obszaru województwa pomorskiego jako grupy znajdującej się w trudniejszej sytuacji społecznej i zawodowej oraz najbardziej zagroŝonej wykluczeniem na rynku pracy. Na zajęciach kursanci poznali nowoczesne techniki i metody pracy manicurzystki i pedicurzystki przygotowujące do samodzielnego wykonywania zawodu. Dla uczestników projektu zorganizowano grupowe usługi doradcze z zakresu przedsiębiorczości, bezpłatne miesięczne praktyki zawodowe w salonach kosmetycznych oraz pośrednictwo pracy dla absolwentów kursu chcących wykonywać nowy zawód w prywatnych gabinetach kosmetycznych. Organizator kursu zwrócił przyjezdnym uczestnikom pieniądze za dojazdy i noclegi oraz pokrył koszty opieki nad dziećmi lub osobami zaleŝnymi. Wartość projektu i kwota dofinansowania wyniosły ,00 PLN Analizując działania wdraŝane przez Wojewódzki Urząd Pracy moŝna stwierdzić, iŝ najchętniej beneficjenci korzystali z moŝliwości podwyŝszania kwalifikacji zawodowych kadr, stąd najwięcej projektów realizowano w ramach działania 2.1. Najmniej projektów realizowano w działaniu 2.4 skierowanym do osób objętych procesami restrukturyzacji. Projektodawcy tego działania nie ukrywali, Ŝe trudności w pozyskaniu beneficjentów ostatecznych wynikały z tego, ze właściciele firm i przedsiębiorstw nie ujawniali swoich planów związanych z likwidacją zakładu czy redukcją etatów. Dofinansowanie dostały m.in.: projekty na szkolenia podwyŝszające kwalifikacje w zawodach deficytowych: pielęgniarka, operator urządzeń przeładunkowych, operator sprzętu drogowo-budowlanego, specjalista rehabilitacji ruchowej, fizjoterapeuta. Realizowane były teŝ projekty z zakresu doradztwa rolniczego, uprawnień niezbędnych do obsługi sprzętu specjalistycznego, nabycia unikatowych umiejętności na rynku pracy, teoretycznej i praktycznej nauki zawodu, językowe, prawa, informatyczne i wiele innych. Wykorzystano środki EFS takŝe na stypendia dla uczniów i studentów, szkolenia z zakresu: aktywizacji zawodowej, pośrednictwa pracy, wsparcia doradczego działalności gospodarczej treningu interpersonalnego, zajęcia aktywizująco-motywujące m.in. dla pracowników stoczni. 86

89 W Działaniu 2.1 złoŝono 313 wniosków na kwotę ,09 PLN. Z 313 złoŝonych wniosków zawarto 74 umowy na kwotę , 68 PLN (na dzień ) Mówiąc na temat Działania 2.1 ZPORR nie moŝna zapominać o projektach badawczych, których za pośrednictwem Wojewódzkiego Urzędu Pracy było realizowanych 6. Kolejnym Działaniem, do którego równieŝ spłynęło dość sporo projektów było działanie 2.3 adresowane do rolników i ich domowników, którzy zamierzają po odbytych szkoleniach wykonywać całkiem nowy zawód nie związany z rolnictwem. Projektodawcy zaoferowali następujące formy szkoleń: z zakresu księgowości, informatyki, bukieciarstwa, specjalisty ds. organizacji usług gastronomicznych, hotelarskich i turystycznych. W tym Działaniu złoŝono 78 wniosków na kwotę ,25 PLN. Z tej liczby wniosków złoŝonych podpisano umowy z 15 projektodawcami na kwotę , 73 PLN (na dzień ). Ostatnim Działaniem- najtrudniejszym dla potencjalnych aplikujących o środki unijne z racji tego, Ŝe obejmowało wsparcie dla osób z branŝ, którym groŝą procesy restrukturyzacyjne było Działanie 2.4. Pojawiły się projekty z zakresu księgowości, prawa jazdy w kategorii B, C, C+E, przygotowujące do zawodu operatora ładowarek jednonaczyniowych, manicurzystki, przewodników turystycznych. W działaniu 2.4 ZPORR złoŝono 59 projektów na kwotę ,63 PLN. Z tego zawarto 17 umów na sumę , 77 PLN. W ramach działań realizowanych przez Wojewódzki Urząd Pracy przeprowadzono następującą liczbę konkursów: Działanie 2.1 ZPORR Ogłoszono 5 konkursów: nr 01/2.1/ ogłoszony konkurs otwarty nr 01/2.1/2005 ogłoszony konkurs zamknięty (termin zakończenia przyjmowania wniosków ) 87

90 nr 02/2.1/2005 ogłoszony konkurs zamknięty (termin zakończenia przyjmowania wniosków ) nr 03/2.1/2005 ogłoszony konkurs otwarty (zamknięty z powodu braku środków) nr 01/2.1/2006 ogłoszony konkurs otwarty Działanie 2.2 ZPORR Ogłoszono 5 konkursów: nr 01/2.3/ ogłoszony konkurs otwarty nr 01/2.3/2005 ogłoszony konkurs zamknięty (termin zakończenia przyjmowania wniosków nr 02/2.3/2005 ogłoszony konkurs zamknięty (termin zakończenia przyjmowania wniosków nr 03/2.3/2005 ogłoszony konkurs otwarty nr 01/2.3/ ogłoszony konkurs otwarty Działanie 2.3 ZPORR Ogłoszono 5 konkursów: nr 01/2.3/ ogłoszony konkurs otwarty: nr 01/2.3/2005 ogłoszony konkurs zamknięty (termin zakończenia przyjmowania wniosków ): nr 02/2.3/2005 ogłoszony konkurs zamknięty (termin zakończenia przyjmowania wniosków ): nr 03/2.3/2005 ogłoszony konkurs otwarty: nr 01/2.3/ ogłoszony konkurs otwarty: 88

91 4. Regionalna Instytucja Finansująca - Agencja Rozwoju Pomorza S.A. przedsiębiorczość Rundy aplikacyjne przedsiębiorczość Agencja Rozwoju Pomorza S.A. (ARP S.A.) umoŝliwia i pomaga pomorskim przedsiębiorcom korzystać z funduszy europejskich od 2000 roku. Zajmowała się zarówno wdraŝaniem funduszy przedakcesyjnych przeznaczonych dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), jak i obsługą programów funkcjonujących po wstąpieniu Polski do UE. Od 2000 roku przedsiębiorcy pomorscy złoŝyli w ARP 4855 wniosków i podpisali 1844 umowy, których wartość wyniosła prawie 283 mln złotych. W ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego ARP S.A. w latach zajmowała się wdraŝaniem i obsługą następujących działań: Priorytet 2, Działanie 2.5. Promocja Przedsiębiorczości, Priorytet 2, Działanie 2.5. Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy, Priorytet 3, Działanie 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa. Zakres kompetencji ARP S.A. w procesie wdraŝania ZPORR określały przede wszystkim: Uchwała Zarządu Województwa Pomorskiego nr 460/04 z dnia 4 lipca 2004 w sprawie powierzenia ARP S.A. pełnienia funkcji instytucji wdraŝającej Działań 2.5., 2.6. oraz 3.4. oraz Porozumienie w sprawie podziału kompetencji w procesie wdraŝania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w województwie pomorskim zawarte pomiędzy Ministerstwem Gospodarki i Pracy, Samorządem Województwa Pomorskiego oraz Wojewodą Pomorskim w dniu 20 lipca ARP S.A. w ramach powierzonych jej działań wykonywała zadania w zakresie obsługi programu, dokonywania oceny i wyboru projektów, monitorowania i sprawozdawczości, czynności kontrolnych, audytu wewnętrznego, archiwizacji dokumentów, obsługi Systemu Informatycznego Monitoringu i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności SIMIK. 89

92 PoniŜej prezentujemy działania ZPORR wdraŝane przez Agencję Rozwoju Pomorza S.A., oraz kilka projektów, na które warto zwrócić szczególną uwagę Priorytet 2. Działanie 2.5. Promocja Przedsiębiorczości W ramach Działania 2.5. Promocja Przedsiębiorczości dofinansowaniu podlegały projekty obejmujące: świadczenie bezpłatnych usług doradczych i szkoleniowych, wspieranie zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej, rozpowszechnianie dobrych praktyk i metod rozwoju, przekazywanie pomocy finansowej, przysługującej po zarejestrowaniu się mikroprzedsiębiorcy w formie: wsparcia pomostowego, jednorazowej dotacji inwestycyjnej na rozwój działalności. Beneficjentami działania były: ośrodki Krajowego Systemu Usług (KSU), instytucje rynku pracy w zakresie realizowanych działań, czyli publiczne słuŝby zatrudnienia, OHP, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego (organizacje związków zawodowych, pracodawców i bezrobotnych, organizacje pozarządowe współpracujące z publicznymi słuŝbami zatrudnienia), szkoły wyŝsze, organizacje pozarządowe, agencje rozwoju regionalnego i lokalnego, jednostki naukowe, ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego, konsorcja wyŝej wymienionych podmiotów. Beneficjentami Ostatecznymi, czyli osobami, które mogły bezpośrednio korzystać z realizowanych projektów były osoby fizyczne, niezarejestrowane jako bezrobotne, zamierzające rozpocząć działalność gospodarczą, z wyłączeniem osób, które były właścicielami przedsiębiorstwa i prowadziły działalność gospodarczą po 1 stycznia Wsparcie finansowe dla Działania ogółem wyniosło Euro, w tym wsparcie finansowe UE wyniosło Euro. Na lata dla Działania 2.5 w województwie pomorskim przeznaczono Euro, z czego 75% ( Euro) pochodziło z EFS, a z budŝetu państwa 25% ( Euro). Poziom dofinansowania obejmował 100% kosztów kwalifikowalnych projektu dotyczących usług doradczo-szkoleniowych oraz wsparcie pomostowe Beneficjentów 90

93 Ostatecznych (wsparcie pomostowe w kwocie 700 zł miesięcznie przez okres 6 miesięcy, z moŝliwością przedłuŝenia do 12 miesięcy otrzymywania wsparcia. W ramach sześciu rund aplikacyjnych złoŝono 44 wnioski aplikacyjne, na kwotę funduszu EFS ,85 PLN. W ramach działania podpisano 17 (w tym 1 projekt własny ARP S.A.) umów. Odbiorcami wsparcia były głównie organizacje pozarządowe działające w województwie pomorskim. Wartość funduszu EFS projektów objętych umowami wynosi ,21 PLN. Do 10 kwietnia 2008 roku przelano na konta beneficjentów ,67 PLN. W trakcie rozliczania programu weryfikacji zostało poddane do tej pory 145 wniosków o płatność. Wszystkie wnioski o płatność, wobec których zakończono proces weryfikacji, zostały poddane kontroli. W ramach informowania o przebiegu realizacji projektu beneficjenci złoŝyli 108 sprawozdań. W ramach realizowanych projektów Działania 2.5 ZPORR 232 Beneficjentów Ostatecznych otrzymało wsparcie finansowe w ramach jednorazowej dotacji inwestycyjnej oraz 160 BO w ramach przedłuŝonego wsparcia pomostowego. Szansa na sukces kompleksowe wsparcie dla osób chcących rozpocząć własną działalność gospodarczą. Projekt, którego celem była kompleksowa pomoc szkoleniowa, warsztatowa, doradcza oraz finansowa osobom chcącym rozpocząć własną działalność gospodarczą zrealizowany został przez Pomorską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. ZałoŜeniem projektu było zorganizowanie cyklu szkoleń dla grupy 40 osób. Dzięki szkoleniom moŝna było uzyskać wiedzę na temat prawnych i formalnych aspektów zakładania i prowadzenia własnego biznesu, nabyć praktyczne umiejętności związane z utrzymaniem firmy oraz konsultacji słuŝących utrwaleniu zdobytej wiedzy oraz rozwiązywaniu pojawiających się problemów. Ponadto projekt obejmował udzielenie pomocy finansowej w postaci wsparcia pomostowego i jednorazowej dotacji inwestycyjnej na rozwój nowopowstałej firmy dla tych uczestników projektu, którzy po szkoleniach zarejestrują własna działalność gospodarczą. W ramach projektu zostały równieŝ zaplanowane spotkania z "ludźmi sukcesu", będącymi pozytywnymi przykładami własnej aktywności i przedsiębiorczości. 91

94 WaŜnym elementem projektu, który zapewniał wysoki poziom merytorycznotechniczny szkoleń było przygotowanie specjalnej sali komputerowej z 5 stanowiskami, gdzie odbywały się wszystkie zajęcia. Na zakończenie projektu została zaplanowana konferencja podsumowująca. Uczestnikami szkoleń były osoby zamieszkujące teren województwa pomorskiego, w wieku od 18 do 50 lat, niezarejestrowane we właściwych urzędach jako osoby bezrobotne. Wnioskodawca przy tworzeniu grup zwracał uwagę na rodzaj planowanej działalności (z wyłączeniem działalności, o której mowa w Załączniku I do Traktatu Ustanawiającego UE). Zainteresowane osoby musiały zadeklarować chęć załoŝenia własnej działalności gospodarczej. Spośród uczestników projektu wyłączono osoby, które były właścicielami przedsiębiorstwa i prowadziły działalność gospodarczą po 01 stycznia 2004r. Wartość projektu wyniosła ,40 PLN, a dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,40 PLN. Warto dodać, Ŝe projekt otrzymał nagrodę Ministra Rozwoju Regionalnego w ramach konkursu Dobre praktyki EFS, a takŝe tytuł Najlepszej inwestycji w człowieka i znalazł się wśród 60 najlepszych przedsięwzięć współfinansowanych z EFS. Makro-szansa dla Mikro-firm Projekt zrealizowany przez Fundację Gospodarczą z Gdyni. Celem projektu było stymulowanie powstawania nowych mikroprzedsiębiorstw oraz zapewnienie nowopowstałym firmom odpowiedniej pomocy w wykorzystaniu dostępnego dla nich wsparcia finansowego. W ramach projektu uczestnikom zapewniono wysokiej jakości usługi szkoleniowodoradcze oraz wsparcie finansowe w formach: wsparcia pomostowego (jako comiesięcznych dotacji w wysokości 700 PLN) i jednorazowego wsparcia kapitałowego dotacji inwestycyjnej na rozwój nowopowstałej działalności. ZałoŜono, iŝ szkolenia oraz doradztwo obejmą uczestników projektu zarówno przed jak i po załoŝeniu przez nich własnych firm. Jako jeden z głównych elementów projektu wskazano promocję, umoŝliwiającą upowszechnianie dobrych praktyk i zaproponowanych metod rozwoju przedsiębiorczości. 92

95 Przedstawiono badania i opracowania naukowe będące podstawą koncepcji projektu. Wskazano zarówno czynniki zniechęcające potencjalnych przedsiębiorców do załoŝenia własnej firmy, jak i zapotrzebowania na usługi finansowe i szkoleniowo doradcze dla MŚP. Uczestnikami projektu były osoby mieszkające na terenie województwa pomorskiego, niezarejestrowane jako bezrobotne, pragnące załoŝyć własną mikrofirmę, w tym: młodzieŝ do 25 roku Ŝycia, osoby zagroŝone utratą pracy oraz osoby odchodzące z rolnictwa. W ramach projektu załoŝono utworzenie 20 mikroprzedsiębiorstw, oraz pobudzenie aktywności i przedsiębiorczości mieszkańców naszego województwa w zakresie zakładania i prowadzenia własnej firmy. Wartością dodaną projektu była kompleksowość wsparcia, polegająca na dostarczeniu jego Beneficjentom, oprócz dotychczas świadczonych przez Fundację usług szkoleniowo-doradczych, wsparcia finansowego. Wartość projektu wyniosła ,00 PLN, a dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,00 PLN. Absolwent Przedsiębiorcą. Projekt, którego celem było wyposaŝenie młodych ludzi absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, we wszechstronną i profesjonalną wiedzę z zakresu ekonomii, gospodarki, psychologii oraz moŝliwości otrzymania funduszu poŝyczkowego jako kapitału początkowego, potrzebną do rozpoczęcia własnej działalności gospodarczej i utrzymania się na rynku, zrealizowany został przez Słupskie Stowarzyszenie Innowacji Gospodarczych i Przedsiębiorczości. Projekt zakładał przygotowanie 14 osób do samodzielnego pojęcia działalności gospodarczej, co zostało potwierdzone opracowanym indywidualnie przez uczestników biznes planem działalności opartej na własnym pomyśle. W głównych załoŝeniach projektu zamierzano doprowadzić do powstania 14 nowych firm, które będą funkcjonować przez okres co najmniej jednego roku. Uczestnikami projektu były osoby w wieku do 25 lat, kończące swoje kształcenie na poziomie ponadgimnazjalnym, wyłonione w drodze rekrutacji poprzez indywidualne 93

96 rozmowy poprzedzone publicznym ogłoszeniem naboru. Realizacja programu zakładała 100% efektywności wobec uczestników projektu. W związku z powyŝszym przewidziano rozbudowany proces rekrutacji uczestników, w czasie którego m.in. kryteria doboru były zaleŝne od determinacji uczestników i ich pomysłu na działalność gospodarczą (przedstawioną w formie opisu), a takŝe deklaracji wniesienia wkładu własnego na pokrycie 25% kosztów inwestycji. ZałoŜono, Ŝe wszyscy uczestnicy projektu zostaną wyposaŝeni w indywidualne ścieŝki rozwoju, a takŝe odpowiednią wiedzę i umiejętności (szkolenie dla 14 osób) niezbędne do załoŝenia i funkcjonowania małej firmy. W ramach szkolenia przewidziano podwyŝszenie poziomu technologicznego poprzez doskonalenie umiejętności Beneficjentów Ostatecznych z zakresu korzystania z nowoczesnych technik informacyjno-komunikacyjnych oraz zarządzania i finansowania działalności gospodarczej, a takŝe zastosowania marketingu i psychologii w działalności gospodarczej. Wartość projektu oraz dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,50 PLN. Działanie 2.6. Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy W ramach Działania 2.6. Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy dofinansowaniu podlegały projekty mające na celu podniesienie potencjału regionów w sferze innowacji poprzez wzmocnienie współpracy pomiędzy sektorem badawczorozwojowym a gospodarką, co w konsekwencji powinno doprowadzić do podniesienia konkurencyjności przedsiębiorstw działających na regionalnym i lokalnym rynku. W ramach tego działania finansowane były projekty bezpośrednio przyczyniające się do rozwoju regionalnego systemu innowacji tworząc podstawę wspierania innowacyjności w regionach. Z załoŝenia, taki system budowany był w oparciu o regionalne Strategie Innowacyjne lub Strategie Rozwoju Województw, a wszystkie projekty finansowane w ramach tego Działania powinny być zgodne z tymi dokumentami. 94

97 Dofinansowaniem zostały objęte projekty zakładające: tworzenie lub rozwój Regionalnych Strategii Innowacyjnych, tworzenie i rozwój sieci współpracy w zakresie innowacji pomiędzy sektorem badawczo-rozwojowym, przedsiębiorstwami i innymi podmiotami, słuŝącej transferowi know-how i technologii oraz tworzenie i rozwój systemu komunikacji i wymiany informacji, w tym zbieranie danych i tworzenie ich baz, z zakresu działań edukacyjnych i innych przedsięwzięć wspierających rozwój innowacji. Wsparcie finansowe przeznaczone było takŝe na staŝe dla absolwentów szkół wyŝszych nie zarejestrowanych jako bezrobotni i pracowników sektora badawczo-rozwojowego, słuŝące transferowi wiedzy i innowacji pomiędzy sektorem badawczo-rozwojowym a przedsiębiorstwami, dla obopólnych korzyści i stypendia dla najlepszych absolwentów szkół wyŝszych kontynuujących naukę na studiach doktoranckich z zakresu nauk ścisłych, technicznych i innych dziedzin naukowych przyczyniających się do rozwoju strategicznych obszarów regionu. Beneficjentami, czyli Projektodawcami działania były jednostki samorządu terytorialnego lub jednostki organizacyjne wykonujące ich zadania, szkoły wyŝsze, jednostki naukowe, instytucje wspierające rozwój innowacyjny regionów, organizacje pozarządowe, samorządy gospodarcze i zawodowe, przedsiębiorcy, partnerstwa podmiotów wymienionych powyŝej. Natomiast bezpośrednimi uczestnikami projektów, mogli być przedstawiciele samorządów i ich jednostek organizacyjnych, przedsiębiorcy, szkoły wyŝsze, jednostki naukowe i inne instytucje wspierające rozwój innowacyjny regionów, uczestnicy studiów doktoranckich, pracownicy sektora badawczo-rozwojowego oraz absolwenci szkół wyŝszych nie zarejestrowani jako bezrobotni, którzy biorą udział w staŝach w przedsiębiorstwie. Wsparcie finansowe dla Działania wynosiło Euro, w tym wsparcie finansowe z UE Euro. Na lata dla Działania 2.6 w województwie pomorskim przeznaczono Euro, z czego 75% ( Euro)pochodziło z Europejskiego Funduszu Społecznego, a 25% ( Euro) z budŝetu państwa. W ramach działania moŝliwe było uzyskanie do 100 procent wartości projektu. 95

98 W ramach 7 konkursów złoŝono 40 wniosków aplikacyjnych o dofinansowanie na kwotę funduszu EFS ,91 PLN. W ich wyniku podpisano 19 umów (w tym 2 projekty własne ARP S.A.). Największymi odbiorcami wsparcia są trójmiejskie uczelnie Politechnika Gdańska i Uniwersytet Gdański. Dzięki środkom EFS i budŝetu państwa wielu absolwentów wyŝszych uczelni mogło kontynuować prace naukowe w ramach stypendiów doktoranckich oraz łączyć dorobek akademicki z doświadczeniami przedsiębiorców odbywając praktyki w firmach. Wartość funduszu EFS projektów objętych umowami wynosi ,16 PLN. Stypendia dla doktorantów Wydziału Chemii UG na prowadzenie działań naukowych. Projekt zrealizowany przez Uniwersytet Gdański. Jego celem było umoŝliwienie doktorantom Studium Doktoranckiego Wydziału Chemii UG przeprowadzania badań toksycznych związków obecnych w przyrodzie przy uŝyciu najnowszych metod chemicznych oraz systematycznego monitorowania stanu czystości najbardziej zagroŝonych rejonów środowiska naturalnego, a takŝe wskazania przyczyn zagroŝenia skaŝeniami i przedstawienia propozycji sposobów ochrony przed nimi. Uczestnikami projektu było 20 uczestników studiów doktoranckich. Stypendia zostały przyznane tym spośród słuchaczy, którzy uzyskiwali wysokie średnie w czasie studiów, ale takŝe wykazywali zdolności do wykonywania trudnej pracy naukowej. Zaplanowano, iŝ wyniki ich badań zostaną opublikowane w co najmniej 20-tu opracowaniach i publikacjach naukowych. Stwierdzono, Ŝe raporty z badań, zamieszczone w specjalistycznych czasopismach naukowych, będą niekwestionowanym trwałym osiągnięciem. Wartość projektu wyniosła ,00 PLN. Dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,00 PLN (w tym wartość dofinansowania z EFS ,50 PLN), czyli 100% wydatków kwalifikowalnych inwestycji. Dom pasywny szansą dla rozwoju budownictwa energooszczędnego w naszym regionie. 96

99 Projekt zrealizowany przez Przedsiębiorstwo Infracorr Sp. z o.o. Celem projektu było przeniesienie do województwa pomorskiego technologii związanej z "budownictwem pasywnym" oraz zwiększenie zdolności do wprowadzenia innowacji w firmach szeroko pojętej branŝy budowlanej. Budynek pasywny zdefiniowano jako obiekt wysokiej jakości o niskim zapotrzebowaniu na energię, zbudowany z nowoczesnych materiałów i wg najnowszych technologii. Wskazano, Ŝe wdroŝenie w/w innowacji w branŝy budownictwa wiąŝe się z kilkukrotnym zmniejszeniem zapotrzebowania na energię, obniŝeniem kosztów eksploatacji, pomniejszeniem zuŝycia paliw pierwotnych, co w efekcie pozytywnie wpływa na środowisko naturalne i komfort Ŝycia mieszkańców. Jako uczestnicy projektu zostali wskazani przedstawiciele przedsiębiorstw budowlanych, architekci, konstruktorzy, przedstawiciele firm deweloperskich głównie z sektora MSP oraz studenci Politechniki Gdańskiej i odbiorcy indywidualni zainteresowani nowoczesnymi energooszczędnymi technologiami w budownictwie. Zaznaczono zgodność projektu z polityką równych szans w aspekcie promocji równych szans kobiet i męŝczyzn na rynku pracy. Przewidziano równieŝ udział osób zamieszkałych na terenach wiejskich. W ramach projektu przeszkolono 180 przedstawicieli firm budowlanych, projektowych, architektonicznych i developerskich w zakresie technologii i projektowania budownictwa pasywnego, a takŝe przeprowadzono seminaria dla 500 osób (studentów i inwestorów), podczas których mogli zapoznać się z technologią budownictwa pasywnego. załoŝono stworzenie bazy danych firm szeroko pojętej branŝy budowlanej. Wartość projektu wyniosła ,00 PLN. Dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,00 PLN (w tym wartość dofinansowania z EFS ,00 PLN), czyli 100% wydatków kwalifikowalnych inwestycji. 97

100 Priorytet 3 Rozwój lokalny. Działanie 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa Informacje podstawowe W ramach Działania 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa, przedsiębiorcy zatrudniający do 9 osób oraz osiągający przychód netto do 2 mln Euro lub których suma aktywów wynosi do 2 mln Euro mogli dofinansować działania inwestycyjne oraz doradcze. Celem działania było zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez ułatwienie dostępu do specjalistycznego doradztwa oraz zwiększenie zdolności inwestycyjnej w początkowym okresie funkcjonowania przedsiębiorstw. Dofinansowaniem zostały objęte inwestycje zarówno w aktywa materialne, jak i wartości niematerialne i prawne. Jako inwestycję w aktywa materialne zdefiniowano inwestycję w aktywa trwałe związane z: rozbudową przedsiębiorstwa, tworzeniem nowego przedsiębiorstwa czy rozszerzeniem zakresu działalności przedsiębiorstwa. Rozumiano takŝe przez to rozbudowę istniejącego przedsiębiorstwa lub zaangaŝowaniem w działalność wymagającą zasadniczej zmiany w wytwarzanym produkcie lub procesie produkcyjnym istniejącego przedsiębiorstwa, przejęcie przedsiębiorstwa, które zostało zamknięte lub, które zostałoby zamknięte, jeŝeli nie zostałoby kupione, a takŝe unowocześnieniem wyposaŝenia niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej firmy. Inwestycją w wartości niematerialne i prawne była inwestycja w transfer technologii przez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej. Maksymalna wielkość dotacji na jeden projekt wynosiła PLN. Maksymalny udział współfinansowania projektu ze środków dotacji wynosił 55% kosztów kwalifikowanych, jeŝeli projekt realizowany był w powiecie m. Gdańsk, Gdynia, Sopot oraz 65% kosztów kwalifikowanych, jeŝeli projekt realizowany był na terenie woj. pomorskiego w powiecie innym niŝ wyŝej wymienione. Dofinansowanie na usługi doradcze obejmowało natomiast doradztwo specjalistyczne związane z wprowadzaniem rozwiązań innowacyjnych w przedsiębiorstwie oraz zwiększeniem jego konkurencyjności. Mogły to być projekty związane m.in. z: opracowaniem strategii umieszczenia produktu na nowym rynku zbytu, wprowadzeniem na rynek nowego produktu, zdobyciem nowej grupy klientów. 98

101 Specjalistyczne usługi doradcze nie obejmowały doradztwa stałego, związanego z codzienną działalnością operacyjną przedsiębiorstwa, takiego jak doradztwo podatkowe, prawne, marketingowe. Wsparcie finansowe dla Działania ogółem wyniosło Euro, w tym wsparcie finansowe UE Euro. Alokacja środków z EFRR dla województwa pomorskiego wyniosła Euro. Ogółem w ramach siedmiu konkursów złoŝono 449 wniosków aplikacyjnych o dofinansowanie na kwotę funduszu EFRR ,13 PLN. W ramach działania podpisano 163 umowy. Wartość funduszu EFRR projektów objętych umowami wynosi ,41 PLN. Do najbardziej popularnych branŝ korzystających z dofinansowania w ramach Działania 3.4 naleŝały: branŝa turystyczno-gastronomiczna, branŝa związana z ochroną zdrowia (m.in. praktyka stomatologiczna) oraz branŝa przemysłowa. Lądowisko/lotnisko w miejscowości Korne, gm. Kościerzyna Budowa Zaplecza Projekt zrealizowany przez gospodarstwo agroturystyczne Kaszubskie Centrum Lotnicze KORNE Bierawski. Celem projektu było zwiększenie zdolności inwestycyjnej początkującego mikroprzedsiębiorstwa usługowo-rekreacyjnego, którego głównym załoŝeniem było uruchomienie bazy lotniczej, będącej odpowiedzią na zapotrzebowanie turystyczno-gospodarcze regionu kościerskiego. Realizacja inwestycji pozwoliła na stworzenie nowych miejsc pracy, zwiększenie napływu turystów i zainteresowanych uprawianiem sportów lotniczych, a takŝe na odtworzenie tradycji lotniczych na ziemi kościerskiej, poprzez nawiązanie do istniejącego w 99

102 przeszłości lotniska wojskowego-polowego na omawianym terenie oraz nieistniejącej juŝ szkoły szybowcowej zlokalizowanej w sąsiedniej wsi Gostomie. W ramach projektu załoŝono budowę zaplecza lotnictwa, obejmującą stworzenie trzech budynków pawilonowych z łącznikami: małej gastronomii, informacji i usług turystycznych oraz handlu, ekspozycji wystawowej, przyłączy wodnego i kanalizacji sanitarnej zbiorczej i małej oczyszczalni ścieków do obsługi obiektów lotniska. Wartość projektu wyniosła ,62 PLN. Dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,97 PLN (w tym wartość dofinansowania z EFRR PLN), czyli 42% wydatków kwalifikowalnych. Budowa i wyposaŝenie obiektu do nauki gry w golfa. Inwestycja zrealizowana przez Golf Park Gdynia Dariusz Kowalski, Krzysztof Piskorski. Projekt polegał na dofinansowaniu projektu budowy obiektu sportowego do nauki i gry w golfa. ZałoŜono, Ŝe wynikiem projektu będzie zwiększenie poziomu wiedzy polskiego społeczeństwa o grze w golfa i umoŝliwienie nauki tej dyscypliny sportu. Budowa obiektu była odpowiedzią potrzebę tego typu usługi i chęć podjęcia nauki gry w golfa przez szerokie grono społeczności województwa pomorskiego, a zwłaszcza Trójmiasta. W tym celu wnioskodawca wybudował obiekt sportowy do nauki gry, umoŝliwiający równocześnie integrację osób zainteresowanych tą dziedziną sportu. Analizy potrzeb dokonano na podstawie obserwacji rynkowych i zgłaszanej potrzeby oraz chęci korzystania z tego typu usług, gdzie doskonała znajomość 100

103 środowiska golfowego przez właścicieli spółki umoŝliwiła dokładne ich sprecyzowanie. Wnioskodawca zaznaczył konieczność zapewnienia wysokiego i stałego standardu świadczenia usług co wiązało się z zakupem odpowiednich maszyn i urządzeń, ułatwiających i gwarantujących wysoką jakość obsługi klienta. W planowaniu inwestycji zwrócono uwagę, aby powierzchnia pola golfowego i jego wyposaŝenie w maty oraz wielkość budynku klubowego i ilość miejsc parkingowych umoŝliwiała jednoczesną obsługę określonej w planie finansowym ilości osób tak, aby inwestycja zwróciła się w jak najszybszym czasie. Odpowiednie zagospodarowanie powierzchni miało zaowocować maksymalnym wykorzystaniem jednocześnie pola golfowego i budynku klubowego bez generowania przestojów w obsłudze klienta. Wartość projektu wyniosła ,49 PLN. Dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,54 PLN (w tym wartość dofinansowania z EFRR ,65 PLN), czyli 32% wydatków kwalifikowalnych inwestycji zostało sfinansowane z funduszy strukturalnych i budŝetu państwa. Rozwój oferty produkcyjno usługowej firmy ZPH Juleks poprzez inwestycje Inwestycja zrealizowana przez Firma ZPH Juleks polegała na dofinansowaniu zakupu nowoczesnych maszyn do haftowania, obszywania i naklejania emblematów oraz maszyn szwalniczych i krawieckich. Celem projektu było podniesienie 101

104 konkurencyjności firmy w zakresie produkcji odzieŝowej, rozszerzenie jej moŝliwości wytwórczych i skali działalności, pozyskanie nowych odbiorców krajowych i zagranicznych, wprowadzenie nowych produktów i usług oraz zapewnienie trwałych podstaw do rozwoju przedsiębiorstwa. Planowane przez przedsiębiorstwo rozszerzenie działalności o nowe produkty i usługi wymagało zakupu nowoczesnego sprzętu, który spełniałby rosnące wymagania klientów, był energooszczędny i bezpieczny w obsłudze. Wskazano, Ŝe nowe wyposaŝenie podniosłoby zdolności wytwórcze i usługowe, przez co ułatwiłoby pozyskiwanie nowych, większych zleceń oraz umoŝliwiłoby pozyskanie nowych klientów z obszarów dotychczas nie obejmujących zakresu działalności przedsiębiorstwa - eksport, podwykonawstwo, dla firm promocyjnych, inne branŝe odbiorców odzieŝy roboczej. Zaplanowano wprowadzenie 4 nowych produktów i usług: haftowanie, naklejanie emblematów, odzieŝ z emblematami, odzieŝ robocza, kurtki. ZałoŜono zwiększenie zakresu i skali działalności - większą kompleksowość usług (szycie i haftowanie emblematów - większa wartość dodana), wzrost zamówień od dotychczasowego odbiorcy oraz pozyskanie nowych klientów, co pozwoliłoby firmie uzaleŝnić się częściowo od dotychczasowego jedynego odbiorcy. Ponadto przyjęto, ze w wyniku inwestycji spadną koszty produkcji - dzięki niŝszemu zuŝyciu energii, mniejszej liczbie napraw, eliminacji przestojów w pracy z powodu awarii, zmniejszeniu braków i reklamacji. Zakładano wzrost obrotów do 1600 tys. PLN w 2007 roku i poprawę zyskowności. Warto odnotować, Ŝe projekt wpłynął takŝe na zmniejszenie bezrobocia poprzez stworzenie 10 nowych miejsc pracy na które planuje się zatrudnić kobiety z obszarów wiejskich. Wartość projektu wyniosła ,45 PLN. Dofinansowanie uzyskane przez beneficjenta wyniosło ,49 PLN (w tym wartość dofinansowania z EFRR ,14 PLN), czyli 50% wydatków kwalifikowalnych. 102

105 Zakończenie W ramach wdraŝanych przez Agencję Rozwoju Pomorza S.A. Działań Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego skierowanych do przedsiębiorców podpisano 199 umów. Do dnia 10 kwietnia 2008 roku na konta beneficjentów poszczególnych Działań przelano łączną kwotę dotacji PLN. Beneficjenci projektów dofinansowali swoje działania inwestycyjne, uzyskali wsparcie doradcze i dofinansowanie usług szkoleniowych. W sumie w okresie programowania ogłoszono 20 konkursów w których złoŝono 534 wnioski. Szczegóły dotyczące poszczególnych konkursów prezentuje tabela poniŝej. Tabela 1. Konkursy dla działań ZPORR Nr Okres trwania Nr Lp. Działania konkursu sesji/konkursu Liczba wniosków I/ I/ II/ III/ I/ II/ do I/ I/

106 II/ III/ I/ II/ konkurs dla pr. 1 własnego III/ konkurs dla pr. własnego I/ I/ II/ III/ I/ II/ III/ NaleŜy odnotować fakt, Ŝe według wyników badania ewaluacyjnego Ministerstwa Rozwoju Regionalnego przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia Sp. z o.o., dotyczącego wskaźników oddziaływania dla Działania 2.5 województwo pomorskie odnotowało najwyŝszy odsetek nowo utworzonych mikroprzedsiębiorstw, które działają na rynku 18 miesięcy po ich utworzeniu w liczbie mikroprzedsiębiorstw nowo utworzonych w projektach ogółem. Doświadczenie Agencji Rozwoju Pomorza S.A. w zakresie wdraŝania Funduszy Europejskich dla małych i średnich przedsiębiorstw zostało docenione zarówno przez 104

107 Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, jak i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W marcu 2008 roku Urząd Marszałkowski, wyłonił w drodze przetargu ARP S.A. jako Instytucję Pośredniczącą II stopnia w województwie pomorskim, odpowiedzialną za wdraŝanie funduszy europejskich dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego. Agencja zwycięŝyła równieŝ w konkursie na Regionalną Instytucję Finansującą dla województwa pomorskiego na lata , rozpisanym przez PARP, co oznacza, Ŝe będzie odpowiedzialna za wdraŝanie funduszy europejskich dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. 105

108 5.1 Pomorski Urząd Wojewódzki Instytucja Pośrednicząca we wdraŝaniu ZPORR Informacje ogólne Wojewoda Pomorski, pełnił w realizacji Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego rolę Instytucji Pośredniczącej. Instytucja Pośrednicząca, to jednostka podlegająca Instytucji Zarządzającej, której ta ostatnia przekazuje część uprawnień. Do zadań Instytucji Pośredniczącej naleŝało m.in. zagwarantowanie prawidłowości operacji finansowych, przedkładanie i potwierdzanie wniosków o płatność do Instytucji Zarządzającej, przygotowywanie rocznej prognozy wydatków, rocznego raportu o nieprawidłowościach w realizacji programu oraz bieŝąca kontrola realizacji projektów. Zadania związane z wdraŝaniem i realizacją ZPORR w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim początkowo wykonywane były przez Biuro Zarządzania Funduszami Europejskimi, które w grudniu 2006 roku przekształciło się w Wydział Zarządzania Funduszami Europejskimi. Poza Wydziałem Zarządzania Funduszami Europejskimi część zadań związanych z wdraŝaniem ZPORR realizowana była takŝe przez Wydział Finansów i BudŜetu PUW. W ramach pełnienia funkcji Instytucji Pośredniczącej Pomorski Urząd Wojewódzki i Wojewoda Pomorski realizował następujące zadania: prowadzenie bieŝącego monitoringu realizacji projektów w województwie pomorskim; sporządzanie raportów z wdraŝania komponentu wojewódzkiego Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego; obsługiwanie informatycznego systemu monitorowania (SIMIK); przygotowywanie prognozy wydatków w komponencie wojewódzkim Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego; pełnienie funkcji sekretariatu Podkomitetu Monitorującego komponent Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego; 106

109 weryfikacja dokumentów finansowych przedłoŝonych przez beneficjentów końcowych oraz potwierdzenie kwalifikowalności wydatków; autoryzowanie zestawienia wydatków w komponencie wojewódzkim Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego; przygotowywanie i przekładanie do podpisu Wojewodzie umów na finansowanie projektów; nadzorowanie operacji finansowych w ramach projektów; przeprowadzanie wizytacji i kontroli projektów na miejscu ich realizacji; współpraca z Urzędem Marszałkowskim województwa pomorskiego oraz innymi instytucjami zaangaŝowanymi we wdraŝanie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w zakresie informacji i promocji. Wydział Zarządzania Funduszami Europejski to m.in. 4 oddziały zajmujące się bezpośrednio wdraŝaniem ZPORR: 1) Oddział Realizacji i Kontroli Projektów odpowiadał za weryfikację wniosków aplikacyjnych beneficjentów pod względem kompletności i kwestii formalno-prawnych, przygotowywał dla Wojewody Umowy o dofinansowanie projektów, przeprowadzał kontrole dokumentacji oraz kontrole projektów na miejscu, zbierał i przekazywał do Oddziału Monitorowania i Raportowania informacje o nieprawidłowościach występujących w realizowanych przez beneficjentów projektach, Oddział obsługiwał System Informatyczny Monitoringu i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności; 2) Oddział Weryfikacji i Potwierdzania Płatności jego naczelnym zadaniem było potwierdzenie kwalifikowalności wydatków poniesionych przez beneficjenta w drodze weryfikacji przedłoŝonych sprawozdań finansowych z realizacji projektu, oddział odpowiadał za zlecanie wypłaty 107

110 środków na konto beneficjenta, a takŝe przechowywał i archiwizował przekazaną przez beneficjenta dokumentację finansową; 3) Oddział Monitorowania i Raportowania prowadził bieŝący monitoring realizacji projektów i działań w województwie, zbierał i weryfikował sprawozdania z realizacji projektów przekazywane przez beneficjentów, sporządza sprawozdania dla Instytucji Zarządzającej z realizacji ZPORR, przygotowywał roczne i wieloletnie prognozy wydatków ZPORR w województwie i przekazywał je do instytucji, prowadził sekretariat Pomorskiego Komitetu Monitorującego Programy Rozwoju Regionalnego w zakresie ZPORR, formułował wnioski o potrzebie realokacji środków w ramach ZPORR w województwie, które po zatwierdzeniu przez Pomorski Komitet Monitorujący Programy Rozwoju Regionalnego były przekazywane do Instytucji Zarządzającej ZPORR, sporządzał opracowania, informacje z zakresu realizacji projektów i działań, współpracował z wyznaczonymi ewaluatorami zewnętrznymi przy ocenie ex-post programu, zarządzał wojewódzkim systemem zbierania informacji finansowych i statystycznych dotyczących działań i projektów realizowanych na obszarze województwa, przekazywał te dane do Ministerstwa Gospodarki i Pracy oraz Ministerstwa Finansów; 4) Oddział Pomocy Technicznej i Promocji ZPORR - przygotowywał i przedkładał Instytucji Zarządzającej ZPORR w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego wnioski aplikacyjne w ramach Priorytetu 4 ZPORR Pomoc Techniczna, dla których beneficjentem był Pomorski Urząd Wojewódzki, sporządzał sprawozdania monitoringowe z realizacji projektów z pomocy technicznej, dla których beneficjentem był PUW, sporządzał wnioski o płatność dla projektów realizowanych w ramach pomocy technicznej, dla których beneficjentem był PUW, przygotowywał i zarządzał ofertą szkoleniową dla pracowników WZFE PUW, upowszechniał informację na temat ZPORR, zasady promocji projektów w ramach ZPORR, nadzorował przestrzeganie zasad dotyczących stosowania środków informacyjnych 108

111 i promocyjnych przez beneficjentów oraz udzielał informacji w zakresie prawidłowej promocji projektów ZPORR. Właściwą jednostką organizacyjną w Urzędzie przygotowującą projekt umowy był Oddział Kontroli i Realizacji Projektów w WZFE Przygotowanie umów o dofinansowanie przez WZFE w ramach ZPORR (Oddział Kontroli i Realizacji Projektów) Podstawą wszczęcia działań zmierzających do podpisania umowy dofinansowania projektu było wpłynięcie do PUW uchwały Zarządu Województwa zatwierdzającej projekty do dofinansowania wraz z zaakceptowanymi wnioskami aplikacyjnymi oraz zgoda Instytucji Zarządzającej ZPORR. Podczas przyjmowania w WZFE zatwierdzonych wniosków aplikacyjnych przekazywanych z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego podpisywany był protokół zdawczo odbiorczy pomiędzy Departamentem Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego a Wydziałem Zarządzania Funduszami Europejskimi Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. W przypadku projektów realizowanych w ramach działania 1.6 ZPORR, podstawą wszczęcia działań zmierzających do podpisania było wpłynięcie do urzędu decyzji Ministra Rozwoju Regionalnego o zatwierdzonych projektach, z określoną wartością kwoty dofinansowania. Decyzja przesyłana była w terminie 10 dni roboczych od jej podjęcia wraz z kompletem dokumentów niezbędnych do podpisania umowy o dofinansowanie projektów (oryginałem wniosku o dofinansowanie wraz wymaganymi załącznikami oraz kopią wniosku wraz z kopią załączników). W szczególnych przypadkach termin mógł zostać wydłuŝony, jeśli dokumentacja projektów była bardzo obszerna. Umowa sporządzana była na podstawie komunikatu Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 16 listopada 2006r. w sprawie wzorów umów o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz na podstawie kompletnego wniosku aplikacyjnego o 109

112 dofinansowanie z EFRR, stanowiącego załącznik do umowy. Wzór umowy zamieszczony był na stronie internetowej. Lista projektów wskazanych do dofinansowania wraz z wnioskami aplikacyjnymi przekazywana była przez Zarząd Województwa wraz z uchwałą Zarządu w tej sprawie. Przed podpisaniem umowy o dofinansowanie projektu przeprowadzano weryfikację kompletności wniosku oraz dokumentacji mu towarzyszącej, weryfikację poprawności wniosku oraz towarzyszącej mu dokumentacji pod względem formalnoprawnym. Przesłankami do odmowy podpisania umowy o dofinansowanie realizacji projektu z beneficjentem były m.in.: niedostarczenie przez beneficjenta w terminie wyznaczonym przez wojewodę stosownych dokumentów lub niedokonanie stosownych korekt lub zaistnienie nowych okoliczności, nieznanych w momencie dokonywania naboru projektów, a mogących rzutować na wynik oceny. Zaopiniowany projekt umowy w trzech jednobrzmiących egzemplarzach był przekazywany do beneficjenta do podpisu. Podpisana przez beneficjenta umowa wraz z załącznikami (w trzech egzemplarzach) była przekazana do Instytucji Pośredniczącej, która podpisywała umowę. W przypadku odrzucenia przez Instytucję Pośredniczącą w całości zmian zaproponowanych przez beneficjenta, Instytucja Pośrednicząca informowała o tym fakcie beneficjenta. Odrzucenie zmian w umowie zaproponowanych przez beneficjenta musiało być szczegółowo uzasadniane merytorycznie. Wnioski o płatność w ramach ZPORR (Oddział Weryfikacji i Potwierdzenia Płatności). Dofinansowanie Projektu/Działania było przekazywane Beneficjentowi przez Instytucję Pośredniczącą w formie refundacji poniesionych przez Beneficjenta wydatków kwalifikowanych na realizację Projektu/Działania w postaci płatności okresowych (pośrednich) i płatności końcowych. 110

113 Pomorski Urząd Wojewódzki, jako Instytucja Pośrednicząca, otrzymywał wnioski o płatność od Beneficjentów w ramach Priorytetów I, III i IV oraz wnioski o płatność od Instytucji WdraŜających w ramach Priorytetu II i Działania 3.4. Wnioski o płatność były sporządzane na odpowiednich formularzach, w zaleŝności od Priorytetu i Działania, w ramach którego był realizowany dany Projekt/Działanie. Wzór (formularz) wniosku składanego przez Beneficjenta stanowił załącznik do Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 26 lutego 2007 r. w sprawie trybu, terminów i zakresu sprawozdawczości dotyczącej realizacji Narodowego Planu Rozwoju oraz trybu i zakresu rozliczeń (Dz. U. Nr 44, poz. 283). Wzory (formularze) wniosków o płatność składanych przez Instytucje WdraŜające i Instytucje Pośredniczące określała Instytucja Zarządzająca ZPORR. Podczas weryfikacji wniosków o płatność pojawiało się szereg problemów zarówno o charakterze formalnym jak i merytorycznym. Do najwaŝniejszych moŝna zaliczyć: brak przekazywania równolegle wniosku w wersji elektronicznej, częste niewłaściwe oznaczenie okresu jakiego wniosek dotyczył oraz niezgodność wniosku z wymogami zawartymi w umowie i wniosku aplikacyjnym. Refundacja środków w projektach miała miejsce w terminie 2 miesięcy (w przypadku Działania 3.4 termin wynosił 21 dni) od dnia złoŝenia przez Beneficjenta do Instytucji Pośredniczącej wniosku Beneficjenta o płatność. 111

114 Kontrole projektów ZPORR realizowane przez Pomorski Urząd Wojewódzki (Oddział Kontroli i Realizacji Projektów) Kontrole realizacji projektów przeprowadzane były zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 438/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych. KaŜdy dokument związany z wdraŝaniem ZPORR poddawany kontroli weryfikowany był przez co najmniej dwie osoby. Pracownicy wykonujący czynności kontrolne dokumentowali przebieg i wyniki czynności kontrolnych w prowadzonych w tym celu aktach kontroli. Akta kontroli były wykorzystywane wyłącznie do uŝytku słuŝbowego. Wszystkie dokumenty podlegające weryfikacji, w tym równieŝ w trakcie kontroli na miejscu oraz kontroli systemów zarządzania i kontroli opatrywane były podpisami i pieczątkami osób kontrolujących oraz datą przeprowadzania kontroli. Celem kontroli na miejscu realizacji Projektu było: otrzymanie zapewnienia, Ŝe projekt jest realizowany w sposób zadowalający, sprawdzenie, czy są stosowane obowiązujące systemy i procedury, upewnienie się, Ŝe Projekt jest realizowany zgodnie z Umową o dofinansowanie. Kontrole na miejscu obejmowały w szczególności sprawdzenie faktyczności ponoszonych wydatków oraz kontrolę finansową i rzeczową realizacji Projektu. WZFE PUW przeprowadzał równieŝ kontrole na miejscu realizacji projektów realizowanych w ramach Priorytetu II i Działania 3.4 ZPORR na próbie projektów określonych do kontroli w trakcie prowadzenia kontroli systemów zarządzania i kontroli. Podstawą wizyty kontrolującej były informacje juŝ dostarczone w postaci sprawozdań z realizacji oraz wniosków o płatność. Na wizycie sprawdzano, czy projekt jest faktycznie realizowany, a informacje dostarczone przez beneficjenta w sprawozdaniach i wnioskach o płatność są prawdziwe. Kontrola realizacji projektu przeprowadzana była w trakcie jego realizacji lub po zakończeniu realizacji Projektu. Kontrola planowa realizacji projektu po zakończeniu jego realizacji przeprowadzana była na podstawie wniosku o płatność końcową przed wypłatą końcową środków. 112

115 Zespół Kontrolujący był powoływany kaŝdorazowo przed kaŝdą kontrolą, w zaleŝności od charakteru i celów kontroli oraz moŝliwości oddelegowania poszczególnych pracowników. Przygotowanie do kontroli obejmowało w szczególności: zapoznanie się z aktami prawnymi dotyczącymi przedmiotu kontroli, ustalenie szczegółowych zagadnień, które będą objęte badaniem kontrolnym, okresu poddanego kontroli oraz metodyki kontroli, przeanalizowanie materiałów z kontroli przeprowadzonych poprzednio w jednostce kontrolowanej, w szczególności protokołów, wystąpień pokontrolnych, a takŝe innych materiałów np. sprawozdań, informacji, skarg i wniosków, przygotowanie programu kontroli na miejscu. W trakcie kontroli Zespół Kontrolujący sprawdzał stan zaawansowania projektu pod względem rzeczowym i finansowym, zgodność faktycznej realizacji z zapisami umowy dofinansowania projektu, kontrolował prawdziwość i prawidłowość poniesienia wydatków i wywiązywanie się beneficjenta z nałoŝonych na niego umową o dofinansowanie projektu obowiązków oraz stosowania obowiązujących przepisów. JeŜeli w trakcie czynności kontrolnych wykryto nieprawidłowości, kierownik Zespołu kwalifikował nieprawidłowość jako podlegającą lub niepodlegającą raportowaniu. Kierownik Zespołu Kontrolującego odpowiedzialny był za umieszczenie opisu stwierdzonej nieprawidłowości w informacji pokontrolnej, dzieląc je na nieprawidłowości podlegające i niepodlegające raportowaniu. Monitoring realizacji projektów (Oddział Monitorowania i Raportowania) W celu racjonalnego, sprawnego i efektywnego wykorzystania środków strukturalnych, Unia Europejska nałoŝyła na państwa członkowskie, obowiązek monitorowania wydatków i efektów rzeczowych wdraŝania programów operacyjnych. Monitorowanie jest procesem systematycznego zbierania, sprawozdawania i interpretowania danych opisujących postęp i efekty programu. Monitoring spełnia m.in. rolę systemu wczesnego ostrzegania o ewentualnych nieprawidłowościach. 113

116 Instytucja Pośrednicząca prowadziła monitoring w oparciu o ilościowe i jakościowe wskaźniki realizacji programu, zdefiniowane w ZPORR i jego Uzupełnieniu, w przekroju Programu/ Priorytetu/ Działania a takŝe projektu. W oparciu o dane od beneficjentów końcowych i Instytucji WdraŜających sporządzano okresowe, roczne i końcowe sprawozdania z realizacji ZPORR w danym województwie, a po ich weryfikacji i zatwierdzeniu przez właściwy Komitet Monitorujący przekazywano je Instytucji Zarządzającej ZPORR. Monitoring wspomagał proces zarządzania pomocą ze środków strukturalnych. W przypadku ZPORR monitoring dostarczał informacji o postępie realizacji i efektywności wdraŝania pomocy począwszy od pojedynczego projektu, poprzez działanie i priorytet, a skończywszy na Programie Operacyjnym. W zaleŝności od charakteru dostarczanych danych, monitoring podzielony był na rzeczowy i finansowy. Monitoring rzeczowy dostarczał danych, obrazujących postęp we wdraŝaniu programu oraz umoŝliwiających ocenę jego wykonania w odniesieniu do celów ustalonych w ZPORR i jego Uzupełnieniu. Monitoring finansowy dostarczał danych, dotyczących finansowych aspektów realizacji programu, będących podstawą do oceny sprawności wydatkowania przeznaczonych na niego środków. Zgodnie z zapisami zawartymi w Uzupełnieniu ZPORR monitoring finansowy odbywał się w oparciu o sprawozdania okresowe, roczne oraz końcowe (obejmujące projekt, działanie, program operacyjny), które przedstawiane są Instytucji Płatniczej przez Instytucję Zarządzającą. Dane zawarte w tych sprawozdaniach obejmują wysokość wkładu finansowego pochodzącego ze środków publicznych (wydatki poniesione w okresie objętym sprawozdaniem, wydatki poniesione od początku realizacji zadania, stopień realizacji zadania %) w podziale na następujące kategorie: wkład wspólnotowy, krajowy wkład publiczny na realizację zadania, środki z poŝyczek EBI, środki prywatne, inne. Dodatkowo sprawozdania zawierają informacje nt. postępu realizacji planu finansowego w okresie sprawozdawczym oraz prognozę w tym zakresie na następny okres sprawozdawczy. 114

117 Procedura sporządzania sprawozdań z realizacji w ramach ZPORR Sprawozdania ze względu na swój formalny charakter pełnią funkcję informacyjną nt. postępów wdraŝania Programu oraz sygnalizują o faktycznych lub potencjalnych problemach/nieprawidłowościach we wdraŝaniu. Stąd w ramach realizacji ZPORR prowadzono systematycznie sprawozdawczość okresową, roczną i na zakończenie realizacji ZPORR Sprawozdanie okresowe zawierało informacje nt. postępu realizacji w danym półroczu kalendarzowym. Sprawozdanie roczne składano po zakończeniu danego roku kalendarzowego. Sprawozdanie NIE było składane dla projektów, których realizacja rozpoczęła się i zakończyła w tym samym roku kalendarzowym. Sprawozdanie końcowe składano po zakończeniu realizacji projektu/ działania. Nieprawidłowości Instytucja Pośrednicząca ZPORR przygotowywała raporty o nieprawidłowościach oraz zestawienia nieprawidłowości w oparciu o informacje uzyskane w trakcie wykonywania czynności kontrolnych oraz słuŝbowych, a takŝe na podstawie informacji uzyskanych od Instytucji WdraŜającej/ beneficjenta końcowego, lub od innych podmiotów zaangaŝowanych w kontrole funduszy strukturalnych. Informacje o nieprawidłowościach przekazywała do Instytucji Zarządzającej lub w szczególnych przypadkach bezpośrednio do Departamentu Kontroli Skarbowej I oraz do wiadomości Instytucji Zarządzającej i Instytucji Płatniczej. Raport bieŝący o nieprawidłowościach w ramach ZPORR IP była zobowiązana do niezwłocznego zawiadamiania Instytucji Zarządzającej o kaŝdej nieprawidłowości szczególnego znaczenia, która była przedmiotem wstępnego ustalenia administracyjnego i/lub sądowego. Nieprawidłowość szczególnego znaczenia przekazywano za pomocą raportu bieŝącego, niezaleŝnie od faktu czy nieprawidłowość została wykryta przed czy po dokonaniu płatności. Raport kwartalny sporządzany był w sytuacji, gdy zostało naruszone prawo (krajowe lub wspólnotowe), mające skutek finansowy oraz dotyczy kwot większych bądź równych 10 tys. euro. 115

118 Kwartalne zestawienie nieprawidłowości nie podlegających raportowaniu sporządzano w sytuacji, gdy zostało naruszone prawo (krajowe lub wspólnotowe), zaistniał w wyniku tego skutek finansowy oraz dotyczył kwot poniŝej 10 tys. euro. Informacja miesięczna nt. stanu realizacji ZPORR Informacja miesięczna zawierała informacje dotyczące wielu zagadnień związanych z aktualnym stanem wdraŝania Programu, były to m.in. informacje nt. podpisanych umów i wartości dokonanych płatności, oszczędności związanych z realizacją projektów, zatrudnienia osób zaangaŝowanych we wdraŝanie ZPORR. Instytucja WdraŜająca przesyłała wypełnione informacje miesięczne do Oddziału Monitorowania i Raportowania WZFE, następnie była ona sprawdzana pod względem poprawności wprowadzenia informacji. OMiR sporządzał zbiorczą informację dla województwa, a następnie przesyłał ją w wersji papierowej i elektronicznej do Instytucji Zarządzającej. Ewaluacja (Oddział Monitorowania i Raportowania) Ocena (ewaluacja) programu to oszacowanie pomocy strukturalnej Wspólnoty w odniesieniu do celów oraz analiza jej wpływu na specyficzne problemy strukturalne. W przypadku ZPORR oznaczało to, iŝ wyniki obowiązkowej oceny powinny zostać wykorzystane w celu jak najlepszego dopasowania realizowanych przedsięwzięć do rzeczywistych potrzeb oraz najbardziej efektywnego wydatkowania środków. W zakresie oceny programu rolą Instytucji Pośredniczącej było: udostępnianie zgromadzonych dokumentów monitoringowych w tym okresowych, rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji, udostępnianie posiadanych informacji niezbędnych do wykonania badania, wykorzystywanie wyników prowadzonych badań ewaluacyjnych, ewentualny udział w pracach grupy Sterującej (w przypadku duŝych badań). Szczególną rolę w procesie monitorowania wdraŝania ZPORR w województwie pomorskim pełnił Pomorski Komitet Monitorujący Programy Rozwoju Regionalnego. 116

119 Pomorski Komitet Monitorujący Programy Rozwoju Regionalnego Pomorski Komitet Monitorujący Programy Rozwoju Regionalnego powołany został Zarządzeniem Nr 104/2004 Wojewody Pomorskiego z dnia 5 sierpnia 2004 r., na podstawie art.45 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju /Dz.U. z 2004 r. Nr 116, poz wraz z póŝn.zm/ Do zadań PKM PRR W ZAKRESIE MONITOROWANIA KOMPONENTU REGIONALNEGO ZPORR naleŝało: okresowe monitorowanie postępu w zakresie osiągnięcia szczegółowych celów, określonych w ZPORR i Uzupełnieniu ZPORR; monitorowanie rezultatów realizacji ZPORR, w szczególności osiągnięcia celów programu wyznaczonych dla poszczególnych działań oraz oddziaływania realizacji programów na osiąganie celów wyznaczonych w Narodowym Planie Rozwoju; rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań okresowych, rocznych oraz na zakończenie realizacji programów przed ich przekazaniem instytucji zarządzającej ZPORR; opiniowanie i rekomendowanie propozycji zmian zapisów w programach, w tym zmian i przesunięć alokacji pomiędzy działaniami w ramach jednego priorytetu; zgłaszanie Instytucji Zarządzającej ZPORR propozycji dostosowań lub zmian pomocy w ramach programów; ocenianie i wyraŝanie opinii oraz wniosków dotyczących podejmowanych działań w zakresie informacji i promocji w ramach ZPORR; Podstawą prac Komitetu były sprawozdania z realizacji projektów w ramach funduszy strukturalnych, tj. okresowe, roczne i końcowe sprawozdania z realizacji Programów. Posiedzenia Pomorskiego Komitetu Monitorującego Programy Rozwoju Regionalnego pod przewodnictwem Wojewody Pomorskiego odbywały się w pierwszej połowie drugiego miesiąca następującego po okresie, za który przygotowane były sprawozdania. Prace Pomorskiego Komitetu Monitorującego Programy Rozwoju Regionalnego obsługiwał Sekretariat, którego funkcję pełnił Oddział Monitorowania 117

120 i Raportowania Wydziału Zarządzania Funduszami Europejskimi Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Do zadań Sekretariatu naleŝało przygotowanie posiedzeń, dostarczenie materiałów stanowiących przedmiot obrad Komitetu, protokołowanie jego posiedzeń oraz gromadzenie i przechowywanie dokumentacji związanej z posiedzeniami. Skład PKM określało Zarządzenie nr 104/2004 Wojewody Pomorskiego z dnia 5 sierpnia 2004 roku. Komitetowi przewodniczył Wojewoda Pomorski, a funkcję wiceprzewodniczącego pełnił Marszałek Województwa Pomorskiego. Funkcję sekretarza Komitetu pełnił Dyrektor Wydziału Zarządzania Funduszami Europejskimi Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku W skład Pomorskiego Komitetu Monitorującego Programy Rozwoju Regionalnego, liczącego 31 osób, wchodzili ponadto przedstawiciele: ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego ministrów właściwych ze względu na zakres programów objętych Komitetem Instytucji Zarządzającej ZPORR (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) zarządu województwa Instytucji WdraŜających w ramach programów objętych Komitetem Instytucji Pośredniczącej w zarządzaniu ZPORR jednostek samorządu terytorialnego reprezentujących gminy, powiaty i miasta, będące siedzibami wojewódzkich władz samorządowych partnerów gospodarczych społecznych z obszaru województwa. Zgodnie ze zmienionym Zarządzeniem Wojewody Pomorskiego z dnia 15 marca 2007 roku z sprawie powołania Pomorskiego Komitetu Monitorującego Programy Rozwoju Regionalnego, posiedzenia Komitetu zwoływał Przewodniczący, przynajmniej raz na pół roku. W obradach Komitetu mogli uczestniczyć w charakterze obserwatorów, bez prawa do głosowania, przedstawiciele Regionalnej Izby Obrachunkowej oraz delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli, a takŝe eksperci i przedstawiciele innych instytucji oraz beneficjenci. Komitet obradował w obecności co najmniej połowy składu, w tym Przewodniczącego lub Zastępcy. 118

121 Pomoc Techniczna ZPORR w PUW. Pomoc Techniczna była 4-tym Priorytetem w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Jej celem było zapewnienie wsparcia procesu realizacji tego programu operacyjnego. W ramach priorytetu Pomocy Technicznej ZPORR w Pomorskim Urzędzie Wojewódzkim realizowane były projekty, których celem było wsparcie PUW w wypełnianiu obowiązków związanych z realizacją ZPORR oraz programowaniem Regionalnych Programów Operacyjnych na lata W ramach działania 4.1 (Wsparcie procesu wdraŝania ZPORR oraz programowania RPO na lata wydatki limitowane) realizowane były projekty dotyczące: Zatrudnienia pracowników zaangaŝowanych we wdraŝanie ZPORR, Organizacji Prac Komitetu Monitorującego ZPORR Kontroli realizacji projektów W ramach działania 4.2 Wsparcie procesu wdraŝania ZPORR oraz programowania RPO na lata wydatki nielimitowane realizowane były projekty dotyczące: Szkoleń oraz studiów podyplomowych dla pracowników zaangaŝowanych we wdraŝanie ZPORR, Zakupu komputerów oraz wyposaŝenia biurowego i materiałów biurowych Zakupu mebli biurowych W ramach działania 4.3 Działania informacyjne i promocyjne realizowane były projekty dotyczące: Organizacji i szkoleń dla beneficjentów Przygotowania materiałów i folderów informacyjnych Zatrudnienia pracowników zajmujących się informacją i promocją. 119

122 1. Działania w zakresie promocji i szkoleń realizowane przez WZFE PUW: Zgodnie z załoŝeniami Planu Promocji ZPORR Urzędy Wojewódzkie zobowiązane były do: Upowszechniania informacji o procedurach finansowych, monitoringu i raportowaniu związane ze wdraŝaniem ZPORR, Nadzoru przestrzegania przez beneficjentów zasad stosowania środków informacyjnych i promocyjnych, Współpracy z Instytucją Zarządzającą oraz innymi instytucjami zaangaŝowanymi we wdraŝanie ZPORR w zakresie działań informacyjnych i promocyjnych. Działania Wydziału Zarządzania Funduszami Europejskimi Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w latach koncentrowały się w początkowym okresie na prowadzeniu szerokiej akcji szkoleniowej wśród nowych beneficjentów programu ZPORR. Jej celem było usprawnienie współpracy w zakresie obsługi projektów w takich dziedzinach jak: weryfikacja sprawozdania, weryfikacja wniosków o płatność, czy teŝ zagadnienia związane z kontrolą projektów. W roku 2005 Wydział zrealizował 22 szkolenia dla beneficjentów, w których wzięło udział łącznie 100 osób. Tematyka szkoleń była bardzo zróŝnicowana, prowadzono je zarówno w formule audytoryjnej jak i warsztatowej. Szkolenia o charakterze warsztatowym miały miejsce, w siedzibach beneficjentów. Poza cyklem szkoleń informacje dotyczące bieŝącej realizacji projektów były udzielane beneficjentom przez pracowników WZFE. Dla realizacji potrzeb szkoleniowych został zakupiony w ramach projektów PT ZPORR sprzęt komputerowo-audytoryjny, materiały promocyjne oraz materiały biurowe rok to realizacja kolejnego bloku szkoleń, w których uczestniczyło łącznie 525 osób reprezentujących róŝnych beneficjentów ZPORR. Działania w kolejnym roku miały juŝ zdecydowanie skromniejszy wymiar, co związane było z zakończeniem realizacji programu i naboru nowych wniosków. Zorganizowano 2 szkolenia, jednak oprócz tego przeprowadzono spotkania o charakterze konsultacyjnym dla 120

123 beneficjentów ZPORR, związane ze zgłaszanymi przez nich problemami w realizacji projektów. W trakcie realizacji ZPORR stałym elementem działań promocyjnych stała się dystrybucja materiałów promocyjnych wśród beneficjentów ZPORR oraz pracowników WZFE PUW. Zamawiane kalendarze zostały ozdobione zdjęciami z projektów realizowanych w regionie w ramach ZPORR, których realizację WZFE PUW uznał za szczególnie wartościową. Materiały promocyjne były teŝ rozdawane w formie nagród na spotkaniach z Wojewodą Pomorskim. WZFE cyklicznie w ramach działań promocyjno-informacyjnych informował mieszkańców regionu o nowo podpisanych przez Wojewodę Pomorskiego, umowach o dofinansowanie projektów UE. Informacje te były publikowane w regionalnej prasie w postaci ogłoszeń prasowych. Podczas realizacji ZPORR w WZFE PUW znajdowało się stanowisko ds. informacji i promocji. W ramach tego stanowiska udzielane były informacje o moŝliwym do uzyskania dofinansowaniu w zakresie realizowanych w Polsce programów unijnych. Informacji udzielano bezpośrednio, drogą elektroniczną oraz pocztową. Potencjalnych beneficjentów instruowano o mechanizmach uzyskiwania pomocy z Unii Europejskiej, oraz kierowano do instytucji odpowiedzialnych za realizację wsparcia odpowiedniego dla potrzeb beneficjenta. W ramach stanowiska ds. informacji i promocji utworzono i na bieŝąco aktualizowano stronę Wydziału Zarządzania Funduszami Europejski Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego, która zawierała aktualne informacje na temat składu osobowego Wydziału i bieŝące wiadomości z zakresu wdraŝania ZPORR. Na stronie umieszczono teŝ adresy stron instytucji odpowiedzialnych za wdraŝanie funduszy Europejskich na terenie Polski oraz stron podstawowych instytucji Unii Europejskiej. Zamieszczano tam równieŝ aktualne wytyczne IZ ZPORR dla beneficjentów Programu. 121

124 6.Wnioski i podsumowanie W tym rozdziale prezentujemy najistotniejsze wnioski i wpływ Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na województwo pomorskie. NaleŜy pamiętać, Ŝe całościowa ewaluacja programu oraz jego bezpośrednie oddziaływanie na nasz region moŝliwe będą do przeprowadzenia i wykazania w 2010 roku. Niemniej jednak, juŝ teraz moŝna zaprezentować niektóre efekty programu oraz rekomendacje płynące z jego wdroŝenia Przestrzenny rozkład środków ZPORR w podziale na powiaty województwa 6 a) Priorytet 1 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słuŝącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów W ramach ww. Priorytetu województwo pomorskie otrzymało ponad 522 mln zł (łącznie z Działaniem 1.6). Średnia wartość wskaźnika ilości środków przypadających na mieszkańca (per capita) wynosi 237 zł. Głównym beneficjentem środków był Sopot (1 220 zł per capita). Na tak wysoką wartość wskaźnika wpływ miało przede wszystkim dofinansowanie budowy wielofunkcyjnej hali sportowo-widowiskowej na granicy miast Gdańska i Sopotu, a takŝe stosunkowo niewielka liczba mieszkańców. Wysokie wartości wskaźnika per capita zanotowały równieŝ powiaty gdański (997 zł), pucki (709 zł), kościerski (483 zł), chojnicki (237 zł) i Gdańsk (272 zł). Z kolei najniŝsze wartości wskaźnika na mieszkańca zanotowały powiaty: nowodworski, sztumski i tczewski (odpowiednio 3, 7 i 15 zł), a takŝe kartuski (21 zł) i człuchowski (43 zł), które składały swoje projekty w Priorytecie 3. Dodatkowo, powiat bytowski nie zrealizował w ramach Priorytetu 1 Ŝadnej inwestycji. Na tle Gdańska i Sopotu, zdecydowanie niską wartość wskaźnika uzyskała Gdynia 154 zł per capita. 6 NaleŜy podkreślić, iŝ nie wszystkie środki pozyskane w ramach ZPORR udało się przypisać do poszczególnych powiatów województwa. Dotyczy to w głównej mierze projektów szkoleniowych realizowanych przez beneficjentów spoza regionu. 122

125 Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 1 przedstawia poniŝsza tablica oraz mapa: Tablica 1. Wartość przyznanych środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 1 Wartość środków ogółem Wartość środków per Powiat (w tys. zł) capita (w zł) Gdańsk Gdynia Sopot Słupsk Bytowski - - Chojnicki Człuchowski Gdański Kartuski Kościerski Kwidzyński Lęborski Malborski Nowodworski 93 3 Pucki Słupski Starogardzki Sztumski Tczewski Wejherowski Łącznie - województwo Źródło: opracowanie własne DRRiP 123

126 Mapa 1. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 1 124

127 b) Priorytet 2 - Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach W ramach ww. Priorytetu województwo pomorskie otrzymało blisko 90 mln zł. Średnia wartość wskaźnika ilości środków przypadających na mieszkańca wynosi 40 zł. Podobnie jak w przypadku Priorytetu 1, najwyŝszą wartość wskaźnika per capita zanotował Sopot 154 zł. Stosunkowo wysokie wartości wskaźnika charakteryzują takŝe powiaty malborski (88 zł) i kwidzyński (79 zł). W pozostałych powiatach wartość wskaźnika była zbliŝona jedynie Gdynia zanotowała wyraźnie niŝszą wartość (15 zł per capita). NaleŜy zauwaŝyć, iŝ w ramach Priorytetu 2 ZPORR dominowały projekty szkoleniowo-doradcze, często o zasięgu ogólnoregionalnym, co przesądziło o stosunkowo równomiernym rozłoŝeniu środków. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 2 przedstawia poniŝsza tablica oraz mapa: 125

128 Tablica 2. Wartość przyznanych środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 2 Powiat Gdańsk Gdynia Sopot Słupsk Bytowski Chojnicki Człuchowski Gdański Kartuski Kościerski Kwidzyński Lęborski Malborski Nowodworski Pucki Słupski Starogardzki Sztumski Tczewski Wejherowski Łącznie - województwo Źródło: opracowanie własne DRRiP Wartość środków ogółem (w tys. zł) Wartość środków per capita (w zł)

129 Mapa 2. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 2 127

130 c) Priorytet 3 Rozwój lokalny W ramach ww. Priorytetu województwo pomorskie otrzymało ponad 193 mln zł. Średnia wartość wskaźnika ilości środków przypadających na mieszkańca wynosi 88 zł. Najwięcej środków per capita pozyskał powiat sztumski (285 zł), ale wysoką wartość wskaźnika zanotowały takŝe powiaty chojnicki i gdański (odpowiednio 272 i 232 zł per capita). NajniŜsze wartości uzyskały miasta na prawach powiatu (naleŝy jednak pamiętać, iŝ Priorytet 3 miał przede wszystkim charakter lokalny), a takŝe powiaty nowodworski (11 zł per capita) i wejherowski (20 zł per capita). Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 3 przedstawia poniŝsza tablica oraz mapa: Tablica 3. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 3 Gdańsk Gdynia Sopot Słupsk Bytowski Chojnicki Człuchowski Gdański Kartuski Kościerski Kwidzyński Lęborski Malborski Nowodworski Pucki Słupski Starogardzki Sztumski Tczewski Wejherowski Powiat Łącznie - województwo Źródło: opracowanie własne DRRiP Wartość środków ogółem (w tys. zł) Wartość środków per capita (w zł)

131 Mapa 3. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach Priorytetu 3 129

132 Przestrzenny rozkład środków ZPORR (Priorytety ogółem) W ramach wszystkich Priorytetów ZPORR województwo pomorskie otrzymało łącznie tys. zł 7. Średnia wartość wskaźnika ilości środków przypadających na mieszkańca wynosi w województwie pomorskim 365 zł. NaleŜy dodać, iŝ środki ZPORR to blisko 17% wszystkich środków UE pozyskanych przez województwo pomorskie w ramach okresu programowania Głównymi beneficjentami ZPORR, biorąc pod uwagę wskaźnik pozyskanych środków per capita, był Sopot (1 382 zł) oraz powiat gdański (1 273 zł). Zdecydowanie powyŝej średniej wojewódzkiej znalazły się takŝe powiaty pucki, kościerski i chojnicki. Zdecydowanie najmniejsze środki pozyskał powiat nowodworski (76 zł per capita), ale znacznie poniŝej średniej wojewódzkiej znalazły się równieŝ powiaty: bytowski, człuchowski, kartuski, kwidzyński, tczewski, wejherowski oraz Gdynia i Słupsk. Warto dodać, iŝ poniŝej średniej wojewódzkiej znalazł się takŝe Gdańsk, pomimo największej globalnej kwoty pozyskanych środków. Gdańsk, realizował bowiem wiele inwestycji poza programem ZPORR. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach ZPORR przedstawiają poniŝsza tablica oraz mapa: 7 W ramach tej kwoty, przestrzennie przypisano środki o wartości blisko 805 mln zł (patrz: przypis 7). 130

133 Tablica 4. Wartość przyznanych środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach ZPORR Gdańsk Gdynia Sopot Słupsk Bytowski Chojnicki Człuchowski Gdański Kartuski Kościerski Kwidzyński Lęborski Malborski Nowodworski Pucki Słupski Starogardzki Sztumski Tczewski Wejherowski Powiat Łącznie - województwo Źródło: opracowanie własne DRRiP Wartość środków ogółem (w tys. zł) Wartość środków per capita (w zł)

134 Mapa 4. Wartość środków (ogółem oraz per capita) przypadających na poszczególne powiaty w ramach ZPORR 132