Spis treści. 2. Leki wpływające na autonomiczny układ nerwowy Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak... 37

Transkrypt

1 Spis treści 1. Farmakologia ogólna Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Maria Pytlik Leki wpływające na autonomiczny układ nerwowy Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak Leki wpływające na przekazywanie bodźców we współczulnym układzie nerwowym Efekty pobudzenia układu współczulnego Transmisja synaptyczna we współczulnym układzie nerwowym Leki pobudzające układ współczulny Leki pobudzające receptory a-adrenergiczne Leki pobudzające receptory b-adrenergiczne Leki pobudzające receptory a- i b-adrenergiczne Leki hamujące układ współczulny Leki blokujące receptory a-adrenergiczne Leki blokujące receptory b-adrenergiczne Leki blokujące receptory a- i b-adrenergiczne Leki hamujące czynność presynaptycznych struktur w zakończeniach nerwów współczulnych Leki wpływające na przekazywanie bodźców w przywspółczulnym układzie nerwowym Efekty pobudzenia układu przywspółczulnego Transmisja synaptyczna w przywspółczulnym układzie nerwowym Leki pobudzające układ przywspółczulny Leki pobudzające bezpośrednio receptory cholinergiczne Inhibitory acetylocholinoesterazy Leki hamujące układ przywspółczulny Leki ganglioplegiczne Leki psychotropowe Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Leki anksjolityczne Leki stosowane krótkotrwale w leczeniu wzmożonego napięcia i stanów lękowych Pochodne benzodiazepiny Inne leki stosowane krótkotrwale w leczeniu wzmożonego napięcia i stanów lękowych Leki stosowane długotrwale w leczeniu wzmożonego napięcia i stanów lękowych Pochodne azaspironu Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu stanów lękowych Leki neuroleptyczne Neuroleptyki o budowie dwupierścieniowej Neuroleptyki o budowie trójpierścieniowej Pochodne fenotiazyny Pochodne tioksantenu Pochodne azepiny, oksapiny i tiepiny Neuroleptyki o innej budowie wielopierścieniowej

2 Pochodne butyrofenonu Pochodne difenylobutyloaminy Pochodne benzamidu Pochodne indolu i piperazyny Neuroleptyki atypowe Leki przeciwdepresyjne Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI) Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników o działaniu receptorowym Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny blokujące receptory serotoninergiczne Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny blokujące receptory noradrenergiczne Leki o działaniu receptorowym Leki o atypowym mechanizmie działania Inhibitory oksydazy monoaminowej (IMAO) Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej Leki normotymiczne Środki psychodysleptyczne i środki psychostymulujące. Leki nootropowe i prokognitywne Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Środki psychodysleptyczne Środki psychostymulujące Leki nootropowe Leki prokognitywne Leki nasenne i uspokajające Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Leki nasenne Pochodne benzodiazepiny Pochodne cyklopirolonu Pochodne imidazolopirydyny Pochodne pirazolopirymidyny Pochodne kwasu barbiturowego Pochodne tiazolu Pochodne tetrahydroindenofuranu Leki uspokajające Leki przeciwpadaczkowe Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Leki blokujące kanały sodowe Leki blokujące kanały wapniowe Leki aktywujące kanały potasowe Leki aktywujące neuroprzekaźnictwo GABA-ergiczne Leki blokujące neuroprzekaźnictwo glutaminergiczne Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Leki pobudzające przekaźnictwo dopaminergiczne Lewodopa i inhibitory metabolizmu lewodopy Inhibitory monoaminooksydazy typu B Leki pobudzające receptory dopaminergiczne Leki zwiększające uwalnianie dopaminy Leki hamujące przekaźnictwo cholinergiczne Leki przeciwbólowe działające na receptory opioidowe Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Narkotyczne leki przeciwbólowe Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym Fenantrenowe alkaloidy opium i ich półsyntetyczne pochodne

3 Syntetyczne leki przeciwbólowe Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym Leki o antagonistycznym działaniu na receptory opioidowe Środki znieczulenia ogólnego Waldemar Janiec, Ewa Podwińska, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Anestetyki dożylne Anestetyki wziewne Opioidowe leki przeciwbólowe Środki zwiotczające Środek znoszący działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających sugammadeks Środek wywołujący sen farmakologiczny w urazach mózgu Środki stosowane do znieczulenia dordzeniowego Środki znieczulające miejscowo Robert Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik Środki znieczulające miejscowo z grupy amidów Mechanizm znieczulającego działania związków amidowych Sposoby znieczulenia miejscowego Działania niepożądane Właściwości i zastosowanie środków znieczulających miejscowo z grupy amidów Analog ω-konopeptydu zikonotid Inne środki znieczulające miejscowo Kokaina Środki znieczulające miejscowo o działaniu drażniącym Leki zwiotczające mięśnie szkieletowe Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła Leki porażające płytkę motoryczną Leki porażające presynaptyczną część płytki motorycznej Leki porażające postsynaptyczną część płytki motorycznej Leki powodujące blok polaryzacyjny Leki powodujące blok depolaryzacyjny Leki stosowane w stanach spastycznych mięśni szkieletowych Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych, działające na poziomie OUN i rdzenia kręgowego Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych, działające na poziomie komórki mięśniowej Leki wpływające na czynność skurczową macicy w okresie porodu Waldemar Janiec, Henryk Ireneusz Trzeciak, Joanna Folwarczna Leki tokolityczne Siarczan magnezu Leki pobudzające receptory b 2 -adrenergiczne Ritodryna Fenoterol Leki blokujące kanały wapniowe z grupy dihydropirydyny Nifedipina Leki blokujące receptory oksytocyny Atosiban Leki tokotoniczne stosowane podczas porodu Leki stosowane w I okresie porodu (okres preindukcji) Dinoproston Leki zwiększające kurczliwość macicy stosowane w II okresie porodu (okres indukcji) Oksytocyna Dinoprost Leki stosowane w III okresie porodu Oksytocyna Karbetocyna Metyloergometryna Leki moczopędne Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła Wstęp Podział leków moczopędnych Leki moczopędne działające na kanalik kręty bliższy

4 Pętlowe leki moczopędne Pochodne sulfonamidowe Pochodne kwasu dichlorofenoksyoctowego Leki moczopędne działające na korowy odcinek kanalika krętego dalszego Tiazydy Leki moczopędne o działaniu podobnym do tiazydów Leki moczopędne działające na końcowe odcinki kanalików krętych dalszych i kanaliki zbiorcze (oszczędzające potas) Leki moczopędne działające antagonistycznie do aldosteronu Leki moczopędne blokujące kanały sodowe w końcowych odcinkach kanalików krętych dalszych i w kanalikach zbiorczych działające niezależnie od aldosteronu Leki moczopędne zwiększające przesączanie w kłębuszkach nerkowych Ksantynowe leki moczopędne Roślinne leki moczopędne Osmotyczne leki moczopędne Leki stosowane w zaburzeniach wodno-elektrolitowych spowodowanych nieprawidłowym wydzielaniem wazopresyny Akwaretyki stosowane w zespole niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego (zespole SIADH) Leki stosowane w moczówce prostej Leki stosowane w zaburzeniach w oddawaniu moczu Leki stosowane w utrudnionym oddawaniu moczu z powodu rozrostu gruczołu krokowego (prostaty) Leki stosowane w nietrzymaniu moczu Leki wpływające na naczynia krwionośne Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego Leki moczopędne stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego Leki b-adrenolityczne stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego Inhibitory konwertazy angiotensyny I Antagoniści receptora angiotensynowego AT 1 (sartany) Leki blokujące kanały wapniowe Kanały wapniowe zależne od potencjału błonowego Podział leków blokujących kanały wapniowe Leki wybiórczo blokujące powolne kanały wapniowe Leki blokujące niewybiórczo powolne kanały wapniowe Inhibitory reniny Leki o ośrodkowym działaniu hipotensyjnym Leki hipotensyjne pobudzające w śródmózgowiu receptory a 2 -adrenergiczne Leki hipotensyjne pobudzające receptory imidazolowe w ośrodkowym układzie nerwowym Metyldopa Alkaloidy rauwolfii Leki hipotensyjne działające przez blokowanie receptorów a 1 -adrenergicznych Leki hipotensyjne bezpośrednio rozszerzające mięśnie gładkie naczyń krwionośnych Pochodne hydrazynoftalazyny Nitroprusydek sodu Leki hipotensyjne otwierające kanały potasowe Inne leki hipotensyjne Postępowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego Leczenie hipotensyjne doraźne ze wskazań nagłych Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego Analogi prostacykliny Analogi prostaglandyn Metyloksantyny Inne leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego Leki stosowane w zaburzeniach krążenia mózgowego Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez blokowanie receptorów a-adrenergicznych Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez blokowanie działania serotoniny Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez niewybiórcze blokowanie kanałów wapniowych Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez rozkurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych Leki stosowane w zaburzeniach erekcji Leki stosowane w leczeniu migreny

5 Alkaloidy sporyszu stosowane w leczeniu migreny Leki pobudzające receptory serotoninowe 5-HT 1B/1D stosowane w leczeniu migreny Leki stosowane w zapobieganiu napadom migreny Leki stosowane w przewlekłej niewydolności naczyń żylnych kończyn dolnych Leki stosowane w obrzęku naczynioruchowym Inhibitor esterazy C 1 (C 1 -INH) Leki blokujące receptor bradykininy typu B Leki blokujące działanie kalikreiny Leki przeciwarytmiczne Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska Wstęp Przebieg pobudzenia w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym serca Przebieg potencjału czynnościowego w komórkach mięśnia komór Rola jonów Ca 2+ w skurczu mięśnia sercowego Zaburzenia rytmu serca Leki przeciwarytmiczne grupy I blokujące kanał sodowy Leki przeciwarytmiczne grupy I A Leki przeciwarytmiczne grupy I B Leki przeciwarytmiczne grupy I C Leki przeciwarytmiczne blokujące receptory adrenergiczne b (grupa II) Działania niepożądane leków przeciwarytmicznych grupy II Leki przeciwarytmiczne blokujące kanały potasowe (grupa III) Kanały potasowe w sercu Leki blokujące kanały potasowe w sercu Leki przeciwarytmiczne blokujące kanały wapniowe (grupa IV) Inne leki stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca Leki stosowane w niewydolności mięśnia sercowego Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska Wstęp Leczenie przewlekłej niewydolności serca Podstawowe grupy leków stosowanych w leczeniu niewydolności serca Inhibitory konwertazy angiotensyny Leki blokujące receptor AT 1 angiotensyny II Leki moczopędne Leki blokujące receptory b-adrenergiczne Antagoniści aldosteronu Leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego (działające dodatnio inotropowo) Glikozydy nasercowe Inne leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego Przedsionkowe peptydy natriuretyczne Leki kardioprotekcyjne (osłaniające mięsień sercowy) Leki zwiększające przepływ wieńcowy Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska Wstęp Azotany i azotyny Zastosowanie leków b-adrenolitycznych w chorobie wieńcowej Zastosowanie leków blokujących kanały wapniowe w chorobie wieńcowej Leki wybiórczo blokujące kanały wapniowe typu L stosowane w chorobie wieńcowej Leki niewybiórczo blokujące kanały wapniowe stosowane w chorobie wieńcowej Inne leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę Leki osłaniające komórki mięśnia sercowego Leki otwierające kanały potasowe zależne od ATP (K ATP ) w sercu Leki selektywnie hamujące prąd rozrusznikowy Leczenie zawału mięśnia sercowego

6 18. Leki stosowane we wstrząsie Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła Wstęp Postępowanie we wstrząsie Leki wpływające na układ krzepnięcia krwi Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński Leki hamujące krzepliwość krwi (antykoagulanty) Leki przeciwpłytkowe Leki hamujące aktywność cyklooksygenazy w płytkach krwi Leki hamujące aktywację płytek krwi przez ADP Leki hamujące agregację płytek krwi przez camp Leki blokujące receptory płytkowe GP IIb/IIIa Leki hamujące wytwarzanie płytek krwi Leki hamujące aktywność trombiny Antytrombina III Hirudyny Argatroban Dabigatran Leki potęgujące działanie antytrombiny III Heparyna Heparyny małocząsteczkowe Heparynoidy Wybiórcze inhibitory czynnika Xa Aktywne białko C Antagoniści witaminy K Leki defibrynujące Leki fibrynolityczne (trombolityczne) Leki fibrynolityczne I generacji Leki fibrynolityczne II generacji Leki fibrynolityczne III generacji Środki hamujące krzepnięcie krwi stosowane in vitro Leki zwiększające krzepliwość krwi Środki stosowane w niedoborach czynników krzepnięcia krwi Środki stosowane w pierwotnym niedoborze czynników krzepnięcia krwi Środki stosowane we wtórnym niedoborze czynników krzepnięcia krwi Leki stosowane w niedoborach płytek krwi Leki hamujące fibrynolizę Środki zwiększające krzepliwość krwi do stosowania miejscowego Leki wpływające na układ krwiotwórczy Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński Rekombinowane czynniki pobudzające wzrost kolonii komórek układu krwiotwórczego Rekombinowane czynniki pobudzające wytwarzanie i dojrzewanie erytrocytów Rekombinowane czynniki pobudzające wytwarzanie i dojrzewanie komórek układu granulocytów i/lub makrofagów Rekombinowane czynniki pobudzające wzrost megakariocytów Leki stosowane w niedokrwistościach niedoborowych Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza Leki stosowane w niedokrwistościach megaloblastycznych Witamina B Kwas foliowy Inne leki wpływające na układ krwiotwórczy Leki służące do pozyskiwania komórek macierzystych przy przeszczepach szpiku Leki wpływające na układ oddechowy Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna Leki przeciwkaszlowe Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym Leki przeciwkaszlowe opioidowe Leki przeciwkaszlowe nieopioidowe działające ośrodkowo

7 Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo Leki wykrztuśne Leki wykrztuśne o drażniącym mechanizmie działania Leki działające wykrztuśnie przez drażnienie błony śluzowej oskrzeli Leki działające wykrztuśnie przez drażnienie błony śluzowej układu pokarmowego Solne środki wykrztuśne Leki o działaniu mukolitycznym Detergenty Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia w krążeniu płucnym Pochodne prostacykliny Inhibitory fosfodiesterazy Leki blokujące receptory endoteliny Inne leki stosowane w schorzeniach układu oddechowego Leki stosowane w leczeniu dychawicy oskrzelowej (astmy) Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna Glikokortykosteroidy stosowane w postaci wziewnej Kromony kromoglikan disodowy i nedokromil sodu Teofilina w postaci o przedłużonym uwalnianiu Leki pobudzające receptory β-adrenergiczne stosowane w dychawicy oskrzelowej Leki cholinolityczne stosowane w leczeniu dychawicy oskrzelowej Antagoniści receptora leukotrienów i inhibitory syntezy leukotrienów stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej Inhibitor 5-lipooksygenazy leukotrienów Schemat leczenia astmy oskrzelowej Zasady postępowania w nagłym napadzie astmy Histamina i leki przeciwhistaminowe Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak Histamina Leki przeciwhistaminowe Leki przeciwhistaminowe I generacji Leki przeciwhistaminowe II generacji Leki hamujące degranulację komórek tucznych Niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwreumatyczne oraz leki stosowane w fibromialgii, okresowych zespołach zależnych od kriopiryny i w miastenii Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska Wstęp Mechanizmy rozwoju stanu zapalnego Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych Wpływ niesteroidowych leków przeciwzapalnych na syntezę prostaglandyn Przeciwagregacyjne działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych Działania niepożądane niesteroidowych leków przeciwzapalnych Niesteroidowe leki przeciwzapalne Pochodne kwasu salicylowego Pochodne kwasu fenylooctowego Pochodne kwasu fenylopropionowego Pochodne kwasu fenamowego Pochodne kwasu piranokarboksylowego Pirolopirole Indole Pochodne pirazolonu Oksykamy Pochodne naftylobutanonu Chinazolinony Koksiby Inne niesteroidowe leki przeciwzapalne Leki przeciwreumatyczne

8 Podział leków stosowanych w reumatoidalnym zapaleniu stawów Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) Leki modyfikujące przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów Sulfasalazyna Sole złota Penicylamina Lewamizol Pochodne 4-aminochinoliny Leki hamujące wytwarzanie cytokin Glikokortykosteroidy Metotreksat Leflunomid Leki hamujące działanie cytokin (antycytokiny) Leki hamujące działanie czynnika martwicy nowotworów (TNF) Leki działające antagonistycznie wobec receptorów interleukiny Leki działające antagonistycznie wobec receptorów interleukiny Leki hamujące aktywację cytotoksycznych limfocytów Leki przeciwgorączkowe Mechanizmy regulacji temperatury ciała Kwas acetylosalicylowy Pochodne p-aminofenolu Pochodne pirazolonu Leki stosowane w fibromialgii Milnacipran Leki stosowane w okresowych zespołach zależnych od kriopiryny Kanakinumab Rilonacept Leki stosowane w miastenii Amifampridyna Leki wpływające na czynność układu pokarmowego Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak Leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej Leki zmniejszające wytwarzanie kwasu solnego Antagoniści receptorów H 2 w leczeniu choroby wrzodowej Leki cholinolityczne stosowane w chorobie wrzodowej Inhibitory pompy protonowej stosowane w chorobie wrzodowej Analogi prostaglandyn stosowane w chorobie wrzodowej Środki zobojętniające Leki okrywające powierzchnię wrzodu trawiennego Koloidalne związki bizmutu Sukralfat Leki stosowane do eradykacji Helicobacter pylori Środki zwiększające wydzielanie soku żołądkowego lub jego kwaśność Leki przeciwwymiotne Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów H Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów muskarynowych Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów serotoninergicznych 5-HT Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów dopaminergicznych D Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów dla substancji P (neurokininy 1) Leki przeciwwymiotne o działaniu agonistycznym w stosunku do receptorów kanabinoidowych CB Inne leki przeciwwymiotne Leki pobudzające lub normalizujące motorykę przewodu pokarmowego Leki przeczyszczające Pęczniejące (masowe) leki przeczyszczające Osmotyczne leki przeczyszczające Leki przeczyszczające zmiękczające kał (poślizgowe środki przeczyszczające) Drażniące (kontaktowe, pobudzające perystaltykę) leki przeczyszczające Leki stosowane w zaparciach wywołanych narkotycznymi lekami przeciwbólowymi Leki przeciwbiegunkowe Leki łagodzące objawy biegunki Leki stosowane w zespole jelita drażliwego Leki stosowane w przewlekłych stanach zapalnych jelit Leki zwiększające wydzielanie żółci

9 Leki żółciotwórcze Leki żółciopędne Leki stosowane do rozpuszczania cholesterolowych kamieni żółciowych Leki działające spazmolitycznie na przewód pokarmowy Leki stosowane w uszkodzeniu miąższu wątroby Leki stosowane w niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki Leki działające przeciwko wzdęciom przewodu pokarmowego Hormony podwzgórza i przysadki Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna Hormony podwzgórza Analogi hormonów podwzgórza Analogi gonadoliberyny Leki hamujące działanie gonadoliberyny Analogi tyreoliberyny Somatostatyna i jej syntetyczne analogi Analogi somatostatyny Hormony przysadki Hormon tyreotropowy Hormon adrenokortykotropowy Hormon wzrostu Insulinopodobne czynniki wzrostowe IGF-1 i IGF-2 (somatomedyny) Leki hamujące receptory hormonu wzrostu (somatotropiny) Prolaktyna Leki hamujące wydzielanie prolaktyny Oksytocyna Hormon antydiuretyczny Hormony tarczycy i leki stosowane w chorobach tarczycy Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna Trijodotyronina (T 3 ) i tyroksyna (T 4 ) Leki stosowane w niedoczynności tarczycy Leki stosowane w leczeniu nadczynności tarczycy Inhibitory wychwytu jodu Pochodne tiouracylu Pochodne tioimidazolu Preparaty jodu stosowane w chorobach tarczycy Hormony kory nadnerczy Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak Receptory dla hormonów kory nadnerczy Mineralokortykosteroidy Glikokortykosteroidy Nadnerczowe hormony płciowe Leki hamujące syntezę i działanie hormonów kory nadnerczy Gonadotropiny i hormony płciowe Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak Gonadotropiny Gonadotropina FSH Gonadotropina LH Leki wykazujące działanie gonadotropin FSH i LH Leki hamujące wydzielanie gonadotropin w przysadce Żeńskie hormony płciowe Estrogeny Estrogeny naturalne Estrogeny syntetyczne Leki hamujące działanie estrogenów Progesteron i gestageny Progesteron Gestageny Leki hamujące działanie progesteronu

10 Doustne środki antykoncepcyjne Hormonalna terapia zastępcza Męskie hormony płciowe Testosteron Testosteron i estry testosteronu Metylowe pochodne testosteronu Leki hamujące działanie androgenów Leki anaboliczne Leki o łącznym działaniu estrogenowym, gestagenowym i androgenowym Hormony trzustki i leki stosowane w leczeniu cukrzycy Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna Leki stosowane w leczeniu cukrzycy Insulina Produkty lecznicze insuliny Insuliny ludzkie niemodyfikowane Insuliny modyfikowane Analogi insuliny ludzkiej Doustne leki przeciwcukrzycowe Pochodne biguanidu Glitazony (tiazolidynodiony) Pochodne sulfonylomocznika Pochodne sulfonylomocznika I generacji Pochodne sulfonylomocznika II generacji Pochodne sulfonylomocznika III generacji Meglitinidy (glinidy) Repaglinid Nateglinid Inkretyny Liraglutid Eksenatid Gliptyny (inhibitory dipeptydylopeptydazy 4) Sitagliptin i wildagliptin Saksagliptin Analogi amyliny uzupełniające działanie insuliny Inhibitory α-glukozydazy Inhibitory transporterów SGLT Glukagon Leki wpływające na układ kostny Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk Sedlak Procesy przebudowy kości Leki wpływające na procesy metaboliczne w kościach Parathormon Kalcytonina Witamina D Wpływ estrogenów na procesy metaboliczne w układzie kostnym Selektywne modulatory receptorów estrogenowych w leczeniu osteoporozy Bisfosfoniany Leki hamujące receptor RANKL Ranelinian strontu Fluorek sodu Sole wapnia Leki wpływające na przemianę materii Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna Witaminy Witamina A β-karoten Retinoidy Witamina D

11 Witamina E Witaminy K Witamina F Witamina B Witamina B Kwas pantotenowy Witamina B Witamina B Witamina C Witamina P Witamina PP Witamina H Kwas foliowy Leczenie wielowitaminowe Leki wpływające na przemianę puryn Leki przerywające napady dny Leki hamujące wytwarzanie kwasu moczowego Leki zwiększające wydalanie kwasu moczowego z moczem Leki wpływające na przemianę lipidów Leki o działaniu hipolipemicznym Żywice kationowe wiążące kwasy żółciowe Kwas nikotynowy i jego pochodne Statyny (inhibitory reduktazy hydroksymetyloglutarylo-coa) Pochodne kwasu fibrynowego Inne leki o działaniu hipolipemicznym Leki stosowane w genetycznie uwarunkowanych niedoborach enzymów Leki stosowane w leczeniu choroby Gauchera Leki stosowane w leczeniu choroby Fabry ego Leki stosowane w chorobie Pompego Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydoz Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu I (obejmującej zespoły: Hurler, Sheiego i Sheiego Hurler) Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu II Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu VI Leki stosowane w leczeniu choroby Wilsona Leki stosowane w leczeniu tyrozynemii Leki stosowane w leczeniu fenyloketonurii Leki stosowane w leczeniu homocystynurii Leki stosowane w niedoborze karnityny Leki stosowane w leczeniu porfirii Leki stosowane w leczeniu hiperamonemii Leki układu immunologicznego (leki immunotropowe) Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła Immunoglobuliny Immunoglobuliny klasy A (IgA) Immunoglobuliny klasy D (IgD) Immunoglobuliny klasy E (IgE) Immunoglobuliny klasy G (IgG) Immunoglobuliny klasy M (IgM) Skład immunoglobulin we krwi Preparaty immunoglobulin Immunoglobuliny niespecyficzne Immunoglobuliny specyficzne skierowane przeciwko określonemu antygenowi Surowice immunizujące zawierające zwierzęce immunoglobuliny przeciwko określonym toksynom Przeciwciała monoklonalne Cytokiny Interleukiny Interleukina 2 (IL-2) Interferony Interferony α i β Interferony γ Leki immunosupresyjne

12 Procesy immunologiczne warunkujące odrzucanie przeszczepu Glikokortykosteroidy Cyklosporyna Związki makrolidowe o działaniu immunosupresyjnym Cytostatyki stosowane jako leki immunosupresyjne Inne leki immunosupresyjne Przeciwciała monoklonalne stosowane do hamowania odrzucania przeszczepu Leki immunotropowe stosowane w leczeniu stwardnienia rozsianego Szczepionki Środki stosowane do immunomodulacji Związki otrzymywane syntetycznie (nieswoiste immunostymulatory syntetyczne) Preparaty pochodzenia roślinnego stosowane do immunomodulacji Leki dodatkowo pobudzające układ immunologiczny Hormony grasicy Leki stosowane w leczeniu nowotworów Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik Leki cytostatyczne Leki alkilujące Pochodne iperytu azotowego Pochodne nitrozomocznika Estry kwasu sulfonowego Triazeny Nieorganiczne kompleksy platyny Antybiotyki przeciwnowotworowe Pochodne kamptotecyny Lignany Antymetabolity Antymetabolity puryn Antymetabolity pirymidyn Antyfoliany Hydroksykarbamid Alkaloidy Taksany Epotilony Enzymy Inhibitory receptorowych kinaz tyrozynowych Inhibitory kinaz tyrozynowych ABL-BCR, c-kit i PDGFR Inhibitory kinaz tyrozynowych VEGFR, PDGFR i c-kit Inhibitory kinazy tyrozynowej EGFR Inhibitory kinazy tyrozynowej VEGFR Przeciwciała monoklonalne Leki hormonalne Inne leki stosowane w leczeniu nowotworów Inhibitory proteasomu Inhibitory deacetylaz histonów Inhibitory kinazy serynowo-treoninowej m-tor Inhibitory metaloproteinaz macierzy Leki modyfikujące wytwarzanie cytokin Leki stosowane w zakażeniach i chorobach inwazyjnych Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński Leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych Antybiotyki hamujące syntezę ściany komórkowej bakterii Antybiotyki β-laktamowe Antybiotyki glikopeptydowe, glikolipopeptydowe i glikolipodepsypeptydowe Antybiotyki peptydowe: amfomycyna i bacytracyna Fosfomycyna Cykloseryna Antybiotyki uszkadzające błony cytoplazmatyczne bakterii Polimyksyny Antybiotyki peptydowe: gramicydyna i tyrotrycyna Antybiotyki polienowe Daptomycyna

13 Antybiotyki hamujące biosyntezę białek bakteryjnych Rifamycyny Antybiotyki aminoglikozydowe Tetracykliny Chloramfenikol Makrolidy Ketolidy Linkozamidy Streptograminy Fusydany Retapamulina Mupirocyna Syntetyczne leki przeciwbakteryjne Sulfonamidy i ich połączenia Chinolony i fluorochinolony Pochodne oksazolidinonu Inne leki chemioterapeutyczne Leki stosowane w zakażeniach Mycobacterium Leki przeciwgruźlicze Leki przeciwtrądowe Leki stosowane w zakażeniach grzybiczych Antybiotyki przeciwgrzybicze Antybiotyki polienowe Antybiotyki o budowie spiranowej Syntetyczne leki przeciwgrzybicze Azole Pochodne alliloaminy Pochodne morfoliny Kandyny Inne leki przeciwgrzybicze Antyseptyki przeciwgrzybicze Leki stosowane w zakażeniach wirusami Leki hamujące wnikanie wirusów do komórek Leki hamujące uwalnianie genomu wirusowego Leki ingerujące w procesy replikacji wirusów wewnątrz zakażonych komórek Inhibitory polimerazy DNA Inhibitory odwrotnej transkryptazy Inhibitory integrazy Leki antysensowe Inhibitory proteazy Interferony Leki hamujące uwalnianie wirusów z zakażonych komórek Leki o innych mechanizmach działania Leki stosowane w zakażeniach pierwotniakami Leki stosowane w zimnicy (malarii) Chinina i pochodne 4-aminochinoliny Pochodne 8-aminochinoliny Pochodne diaminopirymidyny Pochodne fenantrenu Inne leki przeciwzimnicze Leki stosowane w zakażeniach świdrowcami (trypanosomozach) Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy afrykańskiej Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy amerykańskiej Leki stosowane w rzęsistkowicy Pochodne nitroimidazolu Leki o różnej budowie chemicznej Leki stosowane w pełzakowicy Leki stosowane w giardiazie (lambliozie) Leki stosowane w leiszmaniozach Leki stosowane w toksoplazmozie Leki stosowane w pneumocytozie Leki stosowane w zakażeniach organizmami wielokomórkowymi Leki stosowane w zakażeniach robakami obłymi Leki stosowane w zakażeniach robakami płaskimi Poszukiwania możliwości terapii chorób wywoływanych prionami

14 36. Leki stosowane w okulistyce Waldemar Janiec, Barbara Nowińska Leki stosowane w stanach zapalnych narządu wzroku wywołanych drobnoustrojami chorobotwórczymi Leki przeciwbakteryjne Leki przeciwwirusowe Leki przeciwgrzybicze Inne leki przeciwbakteryjne i leki ściągające Leki stosowane w nieinfekcyjnych stanach zapalnych narządu wzroku Kortykosteroidy i ich połączenia Niesteroidowe leki przeciwzapalne Leki przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne Leki pobudzające receptory α-adrenergiczne Leki stosowane w jaskrze Leki stosowane miejscowo w leczeniu jaskry Leki cholinomimetyczne Leki sympatykomimetyczne Leki sympatykolityczne i adrenolityczne Inne leki stosowane miejscowo Leki stosowane ogólnie w leczeniu jaskry Leki stosowane w zaćmie Leki stosowane w związanym z wiekiem zwyrodnieniu plamki (AMD) Metody leczenia wysiękowej postaci AMD Leki wywierające działanie antagonistyczne do VEGF (anty-vegfy) Możliwości prewencji i terapii AMD Środki stosowane w zespole suchego oka Leki (środki) stosowane w diagnostyce chorób oka Środki znieczulające miejscowo Leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień rzęskowy Leki dermatologiczne Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna Leki stosowane w stanach zapalnych skóry Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo w chorobach skóry Inhibitory kalcyneuryny Środki o działaniu ściągającym Środki o działaniu adsorpcyjnym Środki osłaniające Inne środki przeciwzapalne Leki stosowane w zakażeniach skóry Leki przeciwbakteryjne Środki odkażające i antyseptyczne Antybiotyki i inne chemioterapeutyki stosowane miejscowo Leki przeciwwirusowe Leki przeciwgrzybicze Leki przeciwpasożytnicze Leki stosowane w leczeniu trudno gojących się ran i owrzodzeń Leki stosowane w nadmiernym rogowaceniu naskórka (środki keratolityczne) Leki stosowane w świądzie skóry Leki stosowane w łuszczycy Środki o właściwościach fototoksycznych Retinoidy Analogi witaminy 1,25-(OH) 2 D Środki redukujące Leki stosowane w trądziku Leki stosowane przeciwko wypadaniu włosów Środki chroniące przed promieniowaniem słonecznym Środki o działaniu drażniącym skórę Środki żrące i przyżegające Skorowidz