Wiadomości ogólne Farmakokinetyka

Transkrypt

1 Spis treści 1. Wiadomości ogólne Włodzimierz Buczko Pochodzenie leków Nazewnictwo leków Mechanizmy działania leków Czynniki wpływające na działanie leków Budowa chemiczna a działanie leków Wrażliwość gatunkowa i rasowa Stany fizjologiczne, wiek, płeć Stany patologiczne Dawki i dawkowanie leków Wskazania i przeciwwskazania Interakcje leków Nadużywanie leków i polipragmazja Wpływ leków na wyniki badań diagnostycznych Krew Mocz Farmakokinetyka Roman Kaliszan, Michał J. Markuszewski, Tomasz Bączek, Paweł Wiczling, Danuta Siluk, Małgorzata Waszczuk-Jankowska Wstęp do farmakokinetyki Procesy LADME Modele farmakokinetyczne Przenikanie leków przez błony biologiczne Otwarty model jednokompartmentowy jednorazowe podanie dożylne Otwarty model dwukompartmentowy jednorazowe podanie dożylne Wlew dożylny Farmakokinetyka podania pozanaczyniowego leków Czynniki wpływające na wchłanianie leków Absorpcja leków według kinetyki pierwszego rzędu Wielokrotne podanie leku Wielokrotne podanie dożylne Wielokrotne podanie pozanaczyniowe Farmakokinetyka nieliniowa Dystrybucja leków i ich wiązanie z białkami Eliminacja leków Biodostępność i biorównoważność leków IX

2 Dostępność biologiczna względna i bezwzględna Biorównoważność Farmakokinetyka kliniczna Znaczenie farmakogenetyki w farmakokinetyce Współczynnik terapeutyczny Chronofarmakologia i zmiany wrażliwości organizmu na lek w ciągu doby Podstawowe mechanizmy działania leków na procesy czynnościowe i metaboliczne komórek Waldemar Janiec Oddziaływanie leków na transportery błonowe Transportery Działanie leków przez receptory Receptory błonowe Receptory wewnątrzkomórkowe (cytoplazmatyczne) Receptory jądrowe Oddziaływanie leków z receptorami Farmakogenetyka Bogusław Hładoń Dziedziczne zdeterminowanie działania farmakodynamicznego leków Genotypowo zależna modyfikacja odpowiedzi organizmu na lek Molekularne mechanizmy polimorfizmu genetycznego metabolizmu leków podstawy różnic w skutkach działania leków Polimorfizm genetyczny białek i enzymów biorących udział w transporcie, dystrybucji i biotransformacji leków Charakterystyka najważniejszych izoform klasy CYP i ich znaczenie dla efektu terapeutycznego leków Najczęstsze enzymopatie uwarunkowane genetycznie modyfikacja odpowiedzi na lek Polimorfizm genetyczny receptorów, enzymów i białek transportujących leki wpływ na farmakodynamikę leków oraz implikacje kliniczne Terapia genowa Definicja i założenia terapii genowej Sposoby realizacji terapii genowej i podstawowe elementy strategii Praktyczne aspekty terapii genowej zastosowanie kliniczne Toksykologia ogólna Anna Wiela-Hojeńska Niepożądane działania leków Zatrucia oraz ich rodzaje Uzależnienia Postępowanie w zatruciach Ogólne zasady zapobiegania zatruciom Metodyka badań toksykologicznych Farmakodynamika autonomicznego (wegetatywnego) układu nerwowego Anna Szadowska, Dorota Górska Zarys fizjologii układu autonomicznego Leki układu współczulnego Leki pobudzające układ współczulny Leki hamujące układ współczulny Leki układu przywspółczulnego Leki pobudzające układ przywspółczulny Leki hamujące układ przywspółczulny Leki działające na zwoje układu autonomicznego Leki ganglioplegiczne X

3 7. Farmakodynamika leków wpływających na przekaźnictwo nerwowo- -mięśniowe i mięśnie szkieletowe Danuta Malec, Waldemar Janiec Leki hamujące płytkę nerwowo-mięśniową Leki porażające presynaptyczną część zakończeń nerwowo-mięśniowych Leki hamujące postsynaptyczną część zakończeń nerwowo-mięśniowych Leki stosowane w stanach spastycznych mięśni szkieletowych Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych na poziomie OUN Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych na poziomie OUN i rdzenia kręgowego łącznie Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych na poziomie rdzenia kręgowego Farmakodynamika leków działających na zakończenia czuciowe Danuta Malec Wstęp Rodzaje i właściwości zakończeń i włókien czuciowych Mechanizmy przekazywania bólu Rodzaje znieczulenia miejscowego Środki znieczulające miejscowo Podział środków znieczulających miejscowo Środki drażniące zakończenia czuciowe Leki spazmolityczne i wpływające na czynność macicy Włodzimierz Buczko Leki spazmolityczne Leki wpływające na czynność skurczową macicy Leki oksytotyczne Leki tokolityczne Leki psychotropowe Elżbieta Czarnecka, Bogusława Pietrzak, Remigiusz Zięba Wstęp Leki neuroleptyczne (przeciwpsychotyczne) Mechanizm działania neuroleptyków Podział neuroleptyków Problemy terapeutyczne związane ze stosowaniem neuroleptyków Leki przeciwlękowe (anksjolityczne) Wstęp Pochodne benzodiazepiny (BZD) Pochodne azaspironu Pochodne difenylometanu Standardy w leczeniu zaburzeń lękowych Leki przeciwdepresyjne Wstęp Podział leków przeciwdepresyjnych Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (NA) i serotoniny (5-HT) Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego jednej aminy Leki o przeważającym wpływie na receptor α Inhibitory monoaminooksydazy (IMAO) Leki o nietypowym mechanizmie działania Leki przeciwdepresyjne w okresie ciąży i karmienia piersią Leki normotymiczne Środki psychozomimetyczne XI

4 11. Leki stosowane w zaburzeniach snu Waldemar Janiec, Henryk Ireneusz Trzeciak Leki stosowane w leczeniu bezsenności Pochodne benzodiazepiny Pochodne cyklopirolonu Pochodne pirazolopirymidyny Pochodne imidazolopirydyny Pochodne tetrahydroindenofuranu Inne leki stosowane w leczeniu bezsenności Leki stosowane w narkolepsji oraz w zespołach śródsennych i zaburzeniach przysennych Narkolepsja Zespoły śródsenne Zaburzenia przysenne Leki uspokajające Leki przeciwpadaczkowe Sylwia Fidecka Ogólna charakterystyka padaczki Leki stosowane w leczeniu padaczki Klasyczne leki przeciwpadaczkowe Nowe leki przeciwpadaczkowe Leki stosowane w leczeniu chorób spowodowanych zmianami neurodegeneracyjnymi w ośrodkowym układzie nerwowym Waldemar Janiec Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona Leki zwiększające wytwarzanie dopaminy w części neuronalnej Leki zwiększające uwalnianie dopaminy z części neuronalnej Leki hamujące metabolizm dopaminy przez hamowanie monoaminooksydazy typu B (MAO-B) Leki hamujące metabolizm dopaminy przez hamowanie katecholo-o-metylotransferazy (COMT) Leki pobudzające receptory dopaminergiczne w części postsynaptycznej Leki cholinolityczne Leki stosowane w leczeniu choroby Huntingtona Leki stosowane w leczeniu choroby Alzheimera Farmakodynamika leków stosowanych w regulacji zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej Waldemar Janiec Charakterystyka gospodarki wodno-elektrolitowej Bilans wodny Charakterystyka zaburzeń wodno-elektrolitowych Leki stosowane w zaburzeniach gospodarki wodno-elektrolitowej Płyny do wlewów Leki moczopędne Podstawy stosowania leków w zaburzeniach wodno-elektrolitowych Leki stosowane w leczeniu zaburzeń izowolemii i izotonii Środki stosowane w zaburzeniach izojonii Środki stosowane w leczeniu zaburzeń izohydrii Leki stosowane w profilaktyce i leczeniu nadmiernego wzrostu poziomu kwasu moczowego we krwi (hiperurikemii) spowodowanego podawaniem cytostatyków Leki stosowane w hiperfosfatemii XII

5 14.7. Leki stosowane w zaburzeniach wodno-elektrolitowych spowodowanych nieprawidłowym wydzielaniem wazopresyny Akwaretyki stosowane w zespole niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego (zespole SIADH) Leki stosowane w leczeniu moczówki prostej Leki stosowane w zaburzeniach oddawania moczu Leki stosowane przy utrudnionym oddawaniu moczu z powodu przerostu gruczołu krokowego Leki stosowane przy nietrzymaniu moczu Środki znieczulenia ogólnego Sylwia Fidecka Znieczulenie ogólne wziewne Farmakologiczne przygotowanie znieczulenia ogólnego premedykacja Znieczulenie ogólne dożylne Neuroleptoanalgezja Alkohol etylowy Sylwia Fidecka Alkohol etylowy zastosowanie w medycynie Alkohol etylowy wpływ na organizm człowieka Alkohol etylowy uzależnienie i jego leczenie Histamina i leki przeciwhistaminowe Robert Janiec Histamina Uwalnianie histaminy z ziarnistości magazynujących przez przeciwciała IgE Uwalnianie histaminy z ziarnistości magazynujących przez czynniki niezależne od przeciwciał IgE Leki przeciwhistaminowe Leki hamujące syntezę histaminy Leki blokujące uwalnianie histaminy z ziarnistości magazynujących mastocytów i granulocytów zasadochłonnych Leki blokujące receptory histaminowe Leki przeciwhistaminowe blokujące receptory histaminowe H Leki I generacji blokujące receptory histaminowe H Leki II generacji blokujące receptory histaminowe H Leki przeciwhistaminowe blokujące receptory histaminowe H Farmakodynamika leków wpływających na naczynia krwionośne Waldemar Janiec Wstęp Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego Stosowanie leków moczopędnych w leczeniu nadciśnienia tętniczego Stosowanie leków β-adrenolitycznych w leczeniu nadciśnienia tętniczego Leki hamujące wytwarzanie i działanie angiotensyny II Leki blokujące kanały wapniowe Leki hipotensyjne działające na OUN Leki hipotensyjne działające przez blokowanie zwojów autonomicznych Leki hipotensyjne o obwodowym działaniu sympatykolitycznym Leki hipotensyjne działające przez blokowanie receptorów α 1 -adrenergicznych Leki hipotensyjne rozkurczające mięśnie gładkie naczyń krwionośnych Leki hipotensyjne aktywujące kanały jonów potasu Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia Waldemar Janiec Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego XIII

6 Wstęp Leki hamujące receptory α-adrenergiczne Leki pobudzające receptory β-adrenergiczne Analogi prostacyklin Pochodne kwasu nikotynowego Metyloksantyny Inne leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego Leki stosowane w chorobach naczyń mózgowych Leki zwiększające ukrwienie OUN przez blokowanie receptorów α-adrenergicznych Leki zwiększające ukrwienie OUN przez blokowanie działania serotoniny Leki zwiększające ukrwienie OUN przez niewybiórcze blokowanie kanałów wapniowych Leki zwiększające ukrwienie OUN przez rozkurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych Prostaglandyny Leki stosowane w zaburzeniach wzwodu Inhibitory fosfodiesterazy Leki stosowane w leczeniu migreny Waldemar Janiec Zastosowanie alkaloidów sporyszu w leczeniu migreny Zastosowanie leków blokujących receptory serotoninowe w leczeniu migreny Zastosowanie leków pobudzających receptory serotoninowe 5-HT 1 w leczeniu migreny Zastosowanie leków hamujących łącznie receptory serotoninowe, histaminowe H 1 i muskarynowe w leczeniu migreny Leki hamujące angiogenezę warunkowaną przez naczyniowo- -śródbłonkowy czynnik wzrostu (VEGF) Waldemar Janiec Naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu VEGF, i angiogeneza Leki hamujące działanie VEGF stosowane w leczeniu zmian degeneracyjnych wsiatkówce i plamce żółtej Leki hamujące VEGF stosowane w leczeniu nowotworów Farmakodynamika leków kardiotropowych Waldemar Janiec Wstęp Leki przeciwarytmiczne Przebieg pobudzenia w układzie bodźcoprzewodzącym serca Przebieg pobudzenia w komórkach mięśniowych serca Działanie jonów na czynność serca Regulacja nerwowa czynności serca Zaburzenia rytmu serca Klasyfikacja leków przeciwarytmicznych Leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego Leki stosowane w niewydolności krążenia pochodzenia sercowego Glikozydy nasercowe Leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego przez hamowanie aktywności fosfodiesterazy Leki sensytyzujące mięsień sercowy (zwiększające wrażliwość) na działanie jonów wapnia Leki polepszające pracę serca przez zmniejszenie oporu przepływu krwi w naczyniach płuc Przedsionkowe peptydy natriuretyczne Inne leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego XIV

7 Leki kardioprotekcyjne (osłaniające mięsień sercowy) Leki zwiększające przepływ wieńcowy Azotany i azotyny Zastosowanie leków β-adrenolitycznych w chorobie wieńcowej Zastosowanie leków blokujących kanały wapniowe w chorobie wieńcowej Leki otwierające kanały potasowe stosowane w leczeniu choroby wieńcowej Inne leki stosowane w chorobie wieńcowej Leki stosowane we wstrząsie Konstanty Wiśniewski, Róża Wiśniewska Wstrząs Postępowanie w zwalczaniu wstrząsu Farmakodynamika leków wpływających na układ krzepnięcia krwi Konstanty Wiśniewski, Róża Wiśniewska i Waldemar Janiec Mechanizmy krzepnięcia krwi Czynniki krzepnięcia krwi Płytki krwi Proces krzepnięcia krwi Leki hamujące krzepliwość krwi (antykoagulanty) Heparyna i jej pochodne Leki hamujące aktywność trombiny Leki hamujące agregację płytek krwi Leki hamujące wytwarzanie płytek krwi Antagoniści witaminy K Leki defibrynujące Leki trombolityczne Proteazy hamujące krzepnięcie krwi stosowane w posocznicy lub wstrząsie septycznym Środki hamujące krzepnięcie krwi stosowane in vitro Leki zwiększające krzepliwość krwi Leki zwiększające krzepliwość krwi działające ogólnie Preparaty zwiększające krzepliwość krwi do stosowania miejscowego Leki wpływające na układ krwiotwórczy Waldemar Janiec Wstęp Erytropoetyna (EPO) i epoetyny Cytokiny pobudzające wzrost kolonii komórek układu granulocytów Czynniki pobudzające wzrost kolonii granulocytów (G-CSF) Czynniki pobudzające wzrost kolonii granulocytów i makrofagów (GM-CSF) Czynnik pobudzający wzrost kolonii makrofagów (M-CSF) Czynnik pobudzający wzrost megakariocytów (IL-11) Leki stosowane w niedokrwistości z niedoboru żelaza Leki stosowane w hemosyderozie Leki stosowane w niedokrwistościach megaloblastycznych Leki stosowane do zapobiegania występowaniu napadowej nocnej hemoglobinurii Farmakodynamika leków układu oddechowego Waldemar Janiec Wstęp Zastosowanie farmakoterapii w niewydolności oddechowej Farmakologiczne właściwości tlenu i dwutlenku węgla Oddziaływanie tlenu na organizm człowieka Farmakologiczne właściwości dwutlenku węgla XV

8 26.4. Leki wpływające na rytm oddychania Leki pobudzające rytm oddychania Leki zwalniające rytm oddychania Leki przeciwkaszlowe Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym Nieopioidowe leki przeciwkaszlowe działające ośrodkowo Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo Leki wykrztuśne Pochodne gwaiakolu Olejki eteryczne Alkaloidy Sole organiczne Balsamy Saponiny Solne środki wykrztuśne Leki o działaniu mukolitycznym Farmakodynamika leków stosowanych w leczeniu dychawicy oskrzelowej Leki pobudzające receptory β-adrenergiczne stosowane w dychawicy oskrzelowej Metyloksantyny Leki cholinolityczne Glikokortykosteroidy stosowane w dychawicy oskrzelowej Leki zapobiegające występowaniu napadów dychawicy oskrzelowej Antagoniści i inhibitory leukotrienów w leczeniu dychawicy oskrzelowej Przeciwciała monoklonalne (anty IgE) w leczeniu astmy Surfaktanty Leki stosowane w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc Leki wpływające na krążenie krwi w płucach Regulacja krążenia krwi w płucach Regulacja ciśnienia w naczyniach włosowatych płuc Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia w krążeniu płucnym Leki stosowane w obrzęku płuc Farmakologiczna regulacja transportu tlenu Farmakodynamika leków wpływających na czynność przewodu pokarmowego Witold S. Gumułka Wstęp Sok żołądkowy Środki pobudzające wydzielanie soku żołądkowego lub mające go zastąpić Środki zobojętniające kwas solny Środki osłaniające Środki ściągające Leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej Uwagi ogólne Przegląd leków Znaczenie zwalczania Helicobacter pylori w leczeniu choroby wrzodowej Leki cholinolityczne i rozkurczające mięśnie gładkie przewodu pokarmowego Inne środki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej Środki wymiotne Leki przeciwwymiotne Leki żółciotwórcze i żółciopędne Leki żółciotwórcze Leki żółciopędne XVI

9 Leki stosowane w uszkodzeniach komórki wątrobowej Leki stosowane w zewnątrzpochodnej niewydolności trzustki Środki przeczyszczające Środki poślizgowe Środki zwiększające objętość kału Środki działające drażniąco Inne środki przeczyszczające Przeciwwskazania ogólne Nadużywanie środków przeczyszczających Leki stosowane w zespole drażliwego jelita Leczenie wrzodziejącego zapalenia jelit Środki przeciwbiegunkowe Skorowidz... I XVII

10 Spis treści 28. Farmakodynamika hormonów i leków działających na czynność gruczołów wydzielania wewnętrznego Waldemar Janiec Zagadnienia wstępne. Rodzaje receptorów Hormony podwzgórza Hormony podwzgórza pobudzające w przysadce wydzielanie ACTH Hormony podwzgórza pobudzające w przysadce wydzielanie hormonów gonadotropowych Hormon podwzgórza pobudzający w przysadce wydzielanie hormonu wzrostu Hormon podwzgórza pobudzający w przysadce wydzielanie hormonu tyreotropowego Hormon podwzgórza hamujący w przysadce wydzielanie hormonu wzrostu Hormony przysadki i obwodowych gruczołów wydzielania wewnętrznego Tyreotropina, hormony gruczołu tarczowego i leki stosowane w nadczynności gruczołu tarczowego Kortykotropina (ACTH) i hormony kory nadnerczy Hormony kory nadnerczy Gonadotropiny Leki hamujące wydzielanie gonadotropin w przysadce Żeńskie hormony płciowe Estrogeny syntetyczne niesteroidowe Selektywne modulatory receptora estrogenowego Leki przeciwestrogenowe hamujące aktywność aromatazy Progesteron i gestageny Męskie hormony płciowe Leki hamujące aktywność 5α-reduktazy testosteronu Leki hamujące działanie androgenów Leki anaboliczne Leki anaboliczne pochodne testosteronu Leki anaboliczne pochodne androsteronu Leki anaboliczne pochodne 19-norsteroidów Leki o łącznym działaniu estrogennym, gestagennym i androgennym Prolaktyna Leki stosowane w nadmiernym wydzielaniu prolaktyny Somatotropina Insulinopodobne czynniki wzrostu IGF-1 i IGF-2 (somatomedyny) Hormony tylnego płata przysadki VII

11 Oksytocyna Leki blokujące działanie oksytocyny Hormon antydiuretyczny (wazopresyna) Analogi wazopresyny działające na receptory V Analogi wazopresyny działające pobudzająco na receptory V Farmakodynamika leków wpływających na metabolizm węglowodanów Waldemar Janiec Wstęp przemiany metaboliczne węglowodanów Klasyfikacja cukrzycy Ogólne zasady leczenia cukrzycy Podział leków stosowanych w leczeniu cukrzycy Insulina Preparaty insuliny Nowe preparaty insulin Doustne leki przeciwcukrzycowe zmniejszające stężenie glukozy we krwi (leki hipoglikemizujące) Pochodne sulfonylomocznika Doustne leki przeciwcukrzycowe z grupy pochodnych tiazolidynedionów (glitazony) Inkretyny (Exenatyd) Inhibitory dipeptydylopeptydazy Doustne leki przeciwcukrzycowe zapobiegające wystąpieniu zwiększonego stężenia glukozy we krwi (leki przeciwhiperglikemiczne) Pochodne biguanidu Meglitinidy (glinidy) Inhibitory reduktazy aldolazy Inhibitory α-glukozydazy Związki hamujące wchłanianie glukozy Glukagon Farmakodynamika związków wpływających na przemianę materii Waldemar Janiec Witaminy Wstęp Witamina A Witamina D Witamina E Witaminy K Witamina B Witamina B Kwas pantotenowy Witamina B Witamina B Witamina C Witamina P Witamina PP Witamina H Kwas foliowy Witamina F Leczenie wielowitaminowe Białka i aminokwasy Niedożywienie i preparaty stosowane w żywieniu dojelitowym i pozajelitowym VIII

12 30.3. Leki wpływające na przemianę puryn Leki przerywające napady dny Leki hamujące wytwarzanie kwasu moczowego Leki zwiększające wydalanie kwasu moczowego z moczem Farmakodynamika leków wpływających na przemianę lipidów Ogólna charakterystyka przemian kwasów tłuszczowych, triglicerydów i cholesterolu Hiperlipoproteinemie Leki stosowane w leczeniu choroby Gauchera Leki stosowane w leczeniu choroby Pompego Aglukozydaza alfa Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydoz Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu I Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu II Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu VI Leki stosowane w leczeniu choroby Wilsona Leki stosowane w leczeniu choroby Fabry ego Leki stosowane w leczeniu tyrozynemii Leki stosowane w leczeniu fenyloketonurii Leki stosowane w terapii otyłości i zaburzeń odżywiania Elżbieta Czarnecka, Remigiusz Zięba Wstęp Fizjologiczne mechanizmy regulujące łaknienie u człowieka Leki stosowane w terapii otyłości Leki zmniejszające łaknienie Leki zmniejszające przyswajanie tłuszczu z przewodu pokarmowego Leki zwiększające wydatek energetyczny ustroju (działające termogenicznie) Inne leki Leki stosowane w terapii zaburzeń odżywiania Farmakodynamika leków wpływających na układ kostny Waldemar Janiec Budowa, funkcje i metabolizm kości Leki wpływające na procesy metaboliczne w kościach Wpływ hormonów na procesy metaboliczne w kościach Wpływ witamin na procesy metaboliczne w kościach Wpływ prostaglandyn na procesy metaboliczne w kościach Wpływ bisfosfonianów na procesy metaboliczne w kościach Fluorek sodu Wchłanianie i wydalanie wapnia z organizmu Wpływ leków na wchłanianie wapnia w jelitach Leki wpływające na wydalanie wapnia z moczem Leki stosowane w leczeniu osteoporozy Zastosowanie bisfosfonianów w leczeniu osteoporozy Zastosowanie hormonalnej terapii zastępczej w leczeniu osteoporozy Zastosowanie selektywnych modulatorów receptorów estrogenowych w leczeniu osteoporozy Zastosowanie kalcytoniny w leczeniu osteoporozy Zastosowanie w leczeniu osteoporozy leków powodujących uzupełnianie niedoboru wapnia w kościach Zastosowanie statyn w leczeniu osteoporozy IX

13 33. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwgorączkowe i leki przeciwreumatyczne Waldemar Janiec, Ryszard Czarnecki Niesteroidowe leki przeciwzapalne Mechanizmy rozwoju stanu zapalnego Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych Wpływ niesteroidowych leków przeciwzapalnych na syntezę prostaglandyn Działanie przeciwbólowe niesteroidowych leków przeciwzapalnych Działanie antyagregacyjne niesteroidowych leków przeciwzapalnych Stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych w okulistyce Działania niepożądane niesteroidowych leków przeciwzapalnych Podział NLPZ w zależności od budowy chemicznej NLPZ pochodne kwasów karboksylowych NLPZ pochodne kwasów enolowych NLPZ niebędące kwasami karboksylowymi Leki przeciwreumatyczne Podział leków stosowanych w reumatoidalnym zapaleniu stawów Leki modyfikujące przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów Leki przeciwgorączkowe Mechanizmy regulacji temperatury Kwas acetylosalicylowy jako lek przeciwgorączkowy Pochodne p-aminofenolu Pochodne pirazolonu Opioidowe leki przeciwbólowe i ich antagoniści Waldemar Janiec, Henryk Ireneusz Trzeciak Leki przeciwbólowe działające na receptory opioidowe Leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym na receptory opioidowe Leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym na receptory opioidowe, pochodne fenantrenu Leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym na receptory opioidowe, pochodne fenylheptylaminy Leki działające agonistycznie na receptory opioidowe, pochodne fenylopiperydyny Leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym na receptory opioidowe, pochodne morfinianu Opioidowe leki przeciwbólowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym Leki opioidowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym, pochodne fenantrenu Leki opioidowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym, pochodne morfinianu Leki opioidowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym, pochodne benzomorfanu Leki o działaniu antagonistycznym na receptory opioidowe Leki o działaniu antagonistycznym na receptory opioidowe, pochodne fenantrenu Leki o działaniu antagonistycznym na receptory opioidowe, pochodne morfinianu Leki stosowane w leczeniu nowotworów Krystyna Orzechowska-Juzwenko Podstawy teoretyczne działania leków przeciwnowotworowych. Zasady współczesnej chemioterapii nowotworów Leki przeciwnowotworowe Leki alkilujące X

14 Antymetabolity Topoizomerazo-aktywne leki Antybiotyki cytostatyczne Alkaloidy Taksany Epotilony Lignany Enzymy Hormony Inne leki przeciwnowotworowe Wielolekowa chemioterapia nowotworów Immunoterapia nowotworów Terapia genowa Leki wspomagające leczenie nowotworów Farmakodynamika leków immunotropowych Waldemar Janiec, Maria Pytlik Wstęp Immunoglobuliny Immunoglobuliny klasy A (IgA) Immunoglobuliny klasy D (IgD) Immunoglobuliny klasy E (IgE) Immunoglobuliny klasy G (IgG) Immunoglobuliny klasy M (IgM) Skład immunoglobulin we krwi Produkty lecznicze immunoglobulin Immunoglobulina Rh 0 (D) Przeciwciała przeciwko glikozydom naparstnicy Przeciwciała monoklonalne Cytokiny Interleukiny Interferony Leki immunosupresyjne Procesy immunologiczne warunkujące odrzucanie przeszczepu Glikokortykosteroidy Cyklosporyna Związki makrolidowe Cytostatyki Inne leki immunosupresyjne Przeciwciała monoklonalne stosowane do hamowania odrzucania przeszczepów Leki immunotropowe stosowane w leczeniu stwardnienia rozsianego Szczepionki Środki stosowane do immunomodulacji Związki otrzymane syntetycznie (nieswoiste syntetyczne immunostymulatory) Związki wyodrębnione z mikroorganizmów i roślin Leki wykazujące dodatkowo pobudzające działanie na układ immunologiczny Hormony grasicy Farmakodynamika leków stosowanych w zakażeniach i chorobach inwazyjnych Witold S. Gumułka Farmakodynamika antybiotyków XI

15 XII Chemioterapia chorób bakteryjnych Antybiotyki β-laktamowe Antybiotyki aminoglikozydowe Tetracykliny Chloramfenikol Antybiotyki makrolidowe Antybiotyki peptydowe Rifamycyny Linkosamidy Wankomycyna i teikoplanina Inne antybiotyki glikopeptydowe Glikolipodepsipeptydy Lipopeptydy Kwas fusydowy Streptograminy Sulfonamidy Mechanizm działania Zakres działania Farmakokinetyka Działania niepożądane Przeciwwskazania Zastosowanie Trimetoprim i skojarzenia sulfonamidów z trimetoprimem Pochodne 4-chinolonu (inhibitory gyrazy) Kwas nalidyksowy i jego pochodne stosowane w zakażeniach dróg moczowych Pochodne fluorochinolonu Nowobiocyna Pochodne oksazolidinonu Chemioterapeutyki stosowane w zakażeniach dróg moczowych Pochodne nitrofuranu Metenamina Leki stosowane w leczeniu gruźlicy Zasady leczenia gruźlicy Leki stosowane w gruźlicy Leki przeciwtrądowe Mupirocyna (kwas pseudomonowy A) Leki przeciwgrzybicze Leki przeciwwirusowe Grypa, jej zapobieganie i leczenie Leki działające na inne rodzaje wirusów Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu B Leki stosowane w AIDS Pochodne 2',3'-dideoksynukleozydów Nienukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy Inhibitory proteazy Leki blokujące wnikanie wirusa HIV-1 do komórki Ogólne uwagi dotyczące stosowanych w AIDS schematów leczenia Zapobieganie i leczenie zapaleń płuc wywołanych przez Pneumocystis carinii Leki przeciwpierwotniakowe Leki przeciwzimnicze Leki stosowane w leczeniu rzęsistkowicy

16 Leki stosowane w zakażeniach pełzakiem czerwonki (Entamoeba histolytica) Leki stosowane w zakażeniach świdrowcami Leki stosowane w leiszmaniozach Leczenie toksoplazmozy Leki stosowane w giardiazie (lambliozie) Środki przeciwrobacze Środki stosowane w tasiemczycy Środki stosowane w inwazji robakami obłymi Chemioterapeutyki a ciąża Skorowidz... I XIII