Bioetyka - wprowadzenie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Bioetyka - wprowadzenie"

Transkrypt

1 Bioetyka - wprowadzenie

2 Bioetyka na co dzień

3 Bioetyka na co dzień

4 Bioetyka na co dzień

5 Bioetyka na co dzień

6 Bioetyka na co dzień

7 Bioetyka na co dzień

8 Bioetyka - etymologia gr. bios Życie rozumiane w wymiarze biologicznym, materialnym. Etyka Jedna z gałęzi filozofii, która ustala oceny i zasady postępowania w określonych sytuacjach.

9 Bioetyka - definicja Część etyki szczegółowej ustalająca oceny i zasady postępowania w sytuacjach ingerencji w ludzkie życie na etapie jego powstawania, trwania i śmierci.

10 Bioetyka - historia Termin 'bioetyka' został użyty po raz pierwszy w 1970 r. przez amerykańskiego onkologa Van Rensselaera Pottera. Współczesny rozwój i potrzeba bioetyki są związane przede wszystkim z gwałtownym rozwojem medycyny.

11 Bioetyka - historia STAROŻYTNOŚĆ Mumifikacja ciał w Egipcie (III tys. przed Chr.) Hipokrates z Kos (V-IV w. przed Chr.) primum non nocere Akademia Aleksandryjska (III w. przed Chr.) Wykorzystywanie ciał skazańców. Testy na niewolnikach. Galen (II w.) Sekcje na zwierzętach. Leki testował na sobie.

12 Bioetyka - historia ŚREDNIOWIECZE Awicenna (X-XI w.) św. Tomasz z Akwinu (XIII w.) lekarz i filozof w swojej Sumie poruszał tematy samobójstwa, kary śmierci. Ciało jest grzeszne, jednak należy mu się szacunek, gdyż: jest pojemnikiem duszy; kiedyś zmartwychwstanie. Generalnie obowiązywał zakaz eksperymentowania na ciele, ale: ciała świętych były krojone na relikwie; dokonywano sekcji w przypadkach tajemniczych zgonów, np. papież Aleksander V, którego otruto; leczono rany po bitwach.

13 Bioetyka - historia NOWOŻYTNOŚĆ Andreas Wesaliusz (XVI w.) twórca współczesnej anatomii. Do nauki anatomii wykorzystywano ciała skazanych na śmierć. Wykradano również zwłoki z cmentarzy. Sekcje zwłok były wykonywane najpierw w ukryciu (w nocy), ale stopniowo aprobata społeczna dla medycznych eksperymentów wzrastała. W XVII w. powstają tzw. teatry anatomiczne. Eksperymenty medyczne wykonywane są na biedakach, niewolnikach, w zakładach zamkniętych często bez wiedzy pacjentów.

14 Bioetyka - historia WSPÓŁCZESNOŚĆ Eksperymenty medyczne Niemców na więźniach obozów koncentracyjnych Josef Mengele Firma Bayer Eksperymenty medyczne Japończyków na jeńcach wojennych. Szwadron 731 Wykorzystanie ciała jako dzieła sztuki (Gunther von Hages).

15 Bioetyka podstawowe pytania Pytanie o ludzkie ciało. Pytanie o początek życia. Pytanie o śmierć. Wokół tych trzech pytań koncentrują się główne problemy bioetyczne.

16 Pytanie o ludzkie ciało Transplantacja. Eksperymenty medyczne. Eugenika (ulepszanie człowieka). Wykorzystywanie ludzkiego ciała po śmierci.

17 Pytanie o początek życia Aborcja. In vitro. Surogatyzm. Klonowanie. Badania prenatalne. Projektowanie ludzi.

18 Pytanie o śmierć Eutanazja. Uporczywa terapia. Samobójstwo. Definicja śmierci (mózgowej). Kara śmierci.

19 Bioetyka Nie ma jednoznacznych rozstrzygnięć tych problemów bioetycznych, gdyż są one uwarunkowane kulturowo i światopoglądowo. To, w jaki sposób odpowiadamy na te pytania zależy od pewnych założeń, jakie przyjmujemy. Głównie chodzi tu o założenia etyczne.

20 Podstawowe zasady etyczne Ogólne zasady: Ocenie moralnej podlegają ludzkie czyny, czyli to, co człowiek robi świadomie i dobrowolnie. Niedopuszczalne jest czynienie zła, aby wynikło z tego dobro. Czyli, cel nie uświęca środków. Złota reguła postępowania: Cokolwiek byście chcieli, aby wam ludzie czynili i wy im czyńcie. Kiedy czyn jest dobry, a kiedy zły czyli kryteria moralności: O tym czy czyn jest moralnie dobry, czy moralnie zły decyduje: przedmiot, intencja, okoliczności. Czyn jest moralnie dobry, gdy jego przedmiot, intencja i okoliczności również są dobre. Najważniejszym spośród tych Istnieją dwa rodzaje zła: fizyczne kryteriów jest przedmiot. Jeśli i moralne. jest on zły, cały czyn zawsze będzie zły. Zasada podwójnego skutku.

21 Bioetyka założenia 1 Życie ludzkie jest darem od Boga i nie jest faktem czysto biologicznym. Sami nie potrafimy dać życia ani sobie, ani innej osobie. Nie jesteśmy właścicielami, ani tym bardziej panami życia. Nie wolno nam więc nikomu życia odebrać. Zadaniem człowieka jest raczej troska o życie i jego ochrona.

22 Bioetyka założenia 2 Nie sposób wskazać innego momentu rozpoczęcia życia niż moment poczęcia. Od tego momentu bowiem życie człowieka rozwija się w sposób nieprzerwany, aż do naturalnej śmierci. Poza tym już od poczęcia istota żyjąca posiada kompletną informację genetyczną, potrzebną jej do dalszego rozwoju. To oznacza, że życia ludzkie domaga się od nas ochrony od poczęcia aż do naturalnej śmierci.

23 Bioetyka założenia 3 "Nikt nie jest samotną wyspą" (Merton). Człowiek zawsze żyje w jakiejś wspólnocie i potrzebuje jej, aby się właściwie rozwijać. To oznacza, że moje działania mają zawsze jakieś skutki społeczne.

24 Bioetyka założenia 4 Osoba ludzka posiada niezbywalną (tzn. nie może z niej zrezygnować) godność. Dlatego jest ona zawsze podmiotem i celem zarówno praw i obowiązków, jak i wszelkich działań. Nie może być nigdy traktowana przedmiotowo lub jako środek do osiągnięcia jakiegoś celu.

25 Bioetyka założenia 5 Każdy człowiek posiada wolność. Jednak wolność ta ma zawsze pewne granice. Granicą mojej wolności jest wolność drugiego człowieka oraz prawa społeczności, w której żyję.

26 Bioetyka dokumenty Kościoła Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK) "Evangelium Vitae" (EV) encyklika Jana Pawła II "O wartości i nienaruszalności życia ludzkiego", r. "Dignitas personae" (DP) instrukcja Kongregacji Nauki Wiary dotycząca niektórych problemów bioetycznych, r. "O wyzwaniach bioetycznych, przed którymi stoi współczesny człowiek" dokument Konferencji Episkopatu Polski, r.

27 Bioetyka Katechizm (KKK) Aborcja: KKK Eutanazja: KKK Homoseksualizm: KKK In vitro: KKK Kara śmierci: KKK Klonowanie: KKK 2275 Samobójstwo: KKK Transplantacja: KKK 2296,

28 Bioetyka konwencje Europejska Konwencja Bioetyczna jest jedną z konwencji Rady Europy Została zawarta 4 kwietnia 1997 r. w hiszpańskim mieście Oviedo Jej pełna nazwa: Konwencja o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w dziedzinie zastosowania biologii i medycyny. Stopniowo dołączane są do niej dodatkowe protokoły, np. o klonowaniu. Konwencja w internecie po polsku Polska podpisała ją w 1999 r., ale jeszcze jej nie ratyfikowała.

29 Bioetyka dodatkowe info Bioetyka dla młodych (w naszej bibliotece) Encyklopedia bioetyki Newsletter bioetyczny ( Międzywydziałowy Instytut Bioetyki w Krakowie ( Komitet Bioetyki PAN ( Polskie Towarzystwo Bioetyczne ( Bioethica - biuletyn informacyjny wydawany przez UM w Poznaniu (Bioethica)

30 Praca domowa Wyjaśnij zasadę podwójnego skutku. (KKK 2263, Na czym polega zło fizyczne, a na czym zło moralne? Wskaż różnice między nimi. Pomocny film z serii 3 Minute Catechism:

Bioetyka - wprowadzenie

Bioetyka - wprowadzenie Bioetyka - wprowadzenie Bioetyka - etymologia gr. bios Życie rozumiane w wymiarze biologicznym, materialnym. Etyka Jedna z gałęzi filozofii, która ustala oceny i zasady postępowania w określonych sytuacjach.

Bardziej szczegółowo

Bioetyka - wprowadzenie

Bioetyka - wprowadzenie Bioetyka - wprowadzenie Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka na co dzień Bioetyka

Bardziej szczegółowo

TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301

TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział. Kierunek i poziom studiów: nauki o rodzinie, pierwszy stopień

Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział. Kierunek i poziom studiów: nauki o rodzinie, pierwszy stopień Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: nauki o rodzinie, pierwszy stopień Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-R1-13-r1_4) 1. Informacje ogólne koordynator modułu ks. dr Witold

Bardziej szczegółowo

Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-TS-13-FEB)

Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-TS-13-FEB) Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-TS-13-FEB) 1. Informacje ogólne koordynator modułu ks. dr Witold

Bardziej szczegółowo

Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-TN-12-FEB)

Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-TN-12-FEB) Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Kierunek i poziom studiów: teologia, jednolite magisterskie Sylabus modułu: Etyka i bioetyka (11-TN-12-FEB) 1. Informacje ogólne koordynator modułu Rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Sylabus Etyka zawodu

Sylabus Etyka zawodu Sylabus Etyka zawodu 1. Metryczka Nazwa Wydziału Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne,

Bardziej szczegółowo

TRANSPLANTACJA KKK 2296,

TRANSPLANTACJA KKK 2296, TRANSPLANTACJA KKK 2296, 2300-2301 CO TO TAKIEGO? (ang. organ transplantation) zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu

Bardziej szczegółowo

LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe.

LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe. LEGENDA Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe. Kolor niebieski oznacza tematy dodatkowe (będzie można otrzymać za nie dodatkowe punkty, które będą mogły pozytywnie wpłynąć

Bardziej szczegółowo

NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA Teologia moralna szczegółowa I: Bioetyka teologiczna

NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA Teologia moralna szczegółowa I: Bioetyka teologiczna NAZWA MODUŁU KSZTAŁCENIA Teologia moralna szczegółowa I: Bioetyka teologiczna NAZWA W JĘZYKU ANGIELSKIM: Detailed Moral Theology I KOD MODUŁU: 1-TS-1-TMTMSZ1, 1-TN-1-TMTMSZ1 KIERUNEK STUDIÓW: teologia

Bardziej szczegółowo

Spis treści Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Wykaz pozostałych dokumentów... XIII XVII

Spis treści Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Wykaz pozostałych dokumentów... XIII XVII Przedmowa... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Wykaz orzecznictwa... Wykaz aktów prawnych... Wykaz pozostałych dokumentów... XIII XVII XXI XXXIII XXXIX Rozdział I. Rekonstrukcja koncepcji demokratycznego

Bardziej szczegółowo

Spis treści VII. Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki. Rozdział 2. Zarys dziejów etyki lekarskiej. Rozdział 3. Prawa pacjenta

Spis treści VII. Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki. Rozdział 2. Zarys dziejów etyki lekarskiej. Rozdział 3. Prawa pacjenta Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do etyki 1.1. Podstawowe pojęcia etyki ogólnej, niezbędne do zrozumienia zasad etyki lekarskiej i bioetyki..................................... 1 1.2. Pojęcia dobra

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA 2014/2016. Filozofia i bioetyka

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA 2014/2016. Filozofia i bioetyka Jednostka Organizacyjna: Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU KSZTAŁCENIA 2014/2016 Katedra Nauk Społecznych Kierunek: Fizjoterapia Rodzaj studiów i profil (I stopień/ii stopień,

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE BIOETYKI I PRAWA MEDYCZNEGO

STUDIA PODYPLOMOWE BIOETYKI I PRAWA MEDYCZNEGO STUDIA PODYPLOMOWE BIOETYKI I PRAWA MEDYCZNEGO Dokumentacja związana z programem studiów program kształcenia Nazwa kierunku studiów i kod programu wg USOS Studia Podyplomowe Bioetyki i Prawa Medycznego

Bardziej szczegółowo

Wkrótce polski parlament powinien zająć się rozpatrzeniem zgłoszonych projektów aktów prawnych, regulujących kwestię tzw. zapłodnienia in vitro.

Wkrótce polski parlament powinien zająć się rozpatrzeniem zgłoszonych projektów aktów prawnych, regulujących kwestię tzw. zapłodnienia in vitro. Wkrótce polski parlament powinien zająć się rozpatrzeniem zgłoszonych projektów aktów prawnych, regulujących kwestię tzw. zapłodnienia in vitro. Dotychczas powstały dwa projekty ustaw Jarosława Gowina

Bardziej szczegółowo

Bioetyka. dr G. Bejda. 2 ECTS F-2-P-B-04 Forma studiów /liczba godzin studia /liczba punktów ECTS:

Bioetyka. dr G. Bejda. 2 ECTS F-2-P-B-04 Forma studiów /liczba godzin studia /liczba punktów ECTS: Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Koordynator, osoby

Bardziej szczegółowo

LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe.

LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe. LEGENDA Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe. Kolor niebieski oznacza tematy dodatkowe (będzie można otrzymać za nie dodatkowe punkty, które będą mogły pozytywnie wpłynąć

Bardziej szczegółowo

MORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH

MORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH MORALNY DYLEMAT KORZYSTANIA Z WYNIKÓW EKSPERYMENTÓW NIEETYCZNYCH rozwój wiedzy medycznej - fakt i zobowiązanie moralne istotne w tym rozwoju - próby kliniczne na ludziach wspólną cechą prób - ich eksperymentalny

Bardziej szczegółowo

Etyka pomiędzy teorią a praktyką. Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC

Etyka pomiędzy teorią a praktyką. Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC Etyka pomiędzy teorią a praktyką Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC marszyn@amu.edu.pl Normy Moralne Obyczajowe Prawne Różnice: - Źródło - Sankcja - Zakres (za: M.Ś.) Etyka (ethos) Dział

Bardziej szczegółowo

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ Autorka: Małgorzata Kacprzykowska ETYKA W GIMNAZJUM Temat (1): Czym jest etyka? Cele lekcji: - zapoznanie z przesłankami etycznego opisu rzeczywistości, - pobudzenie do refleksji etycznej. Normy wymagań

Bardziej szczegółowo

Z ŻYCIA WYDZIAŁU PRAWA KANONICZNEGO UKSW

Z ŻYCIA WYDZIAŁU PRAWA KANONICZNEGO UKSW Z ŻYCIA WYDZIAŁU PRAWA KANONICZNEGO UKSW Prawo Kanoniczne 59 (2016) nr 3 Doktorat p. mgr Magdaleny Tacikowskiej W dniu 12 stycznia 2016 roku na Wydziale Prawa Kanonicznego Uniwersytetu Kardynała Stefana

Bardziej szczegółowo

Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II

Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Wojciech Kosek Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, Bielsko-Biała, 10. kwietnia 2014 r. Konferencja Personalistyczna koncepcja wychowania

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2017 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Bioetyka Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej

Bardziej szczegółowo

Kwestie moralne dotyczące. ce rezultatów w badań w zakresie medycyny współczesnej

Kwestie moralne dotyczące. ce rezultatów w badań w zakresie medycyny współczesnej Kwestie moralne dotyczące ce rezultatów w badań w zakresie medycyny współczesnej Instrukcja Kongregacji Nauki Wiary DIGNITAS PERSONAE (Godność Osoby) Dotycząca ca niektórych problemów w bioetycznych (12

Bardziej szczegółowo

Ad. 2 Strona tytułowa Wzór na ostatniej stronie. Ad. 3 Strona trzecia OPIS BIBLIOGRAFICZNY PRACY

Ad. 2 Strona tytułowa Wzór na ostatniej stronie. Ad. 3 Strona trzecia OPIS BIBLIOGRAFICZNY PRACY FORMALNE ZASADY PISANIA PRAC MAGISTERSKICH Spis treści: 1. Oprawa 2. Strona tytułowa 3. Opis bibliograficzny pracy. Abstrakt. Słowa kluczowe 4. Spis treści 5. Wstęp i Zakończenie 6. Rozdziały 7. Przypisy

Bardziej szczegółowo

Czym jest bioetyka? ks. Artur Aleksiejuk

Czym jest bioetyka? ks. Artur Aleksiejuk Czym jest bioetyka? ks. Artur Aleksiejuk Historyczne tło powstania bioetyki 1. Naukowe i kulturowe uwarunkowania lat 60-tych XX w. 2. Postęp naukowo-techniczny w biomedycynie 3. Sukcesy w przetwarzaniu

Bardziej szczegółowo

Etyka kompromisu. Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego -PZH z.szawarski@uw.edu.

Etyka kompromisu. Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego -PZH z.szawarski@uw.edu. Etyka kompromisu Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego -PZH z.szawarski@uw.edu.pl 20.IX.2013 Struktura problemu Ład społeczny Konflikt Kompromis Ład

Bardziej szczegółowo

WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO

WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO (dla stażystów lekarzy i lekarzy dentysów, którzy rozpoczęli staż podyplomowy 01.10.2016 r. i 01.03.2017 r.) - szkolenie od 27 marca

Bardziej szczegółowo

Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN

Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN z.szawarski@uw.edu.pl 26.VI.2013 Dwa rodzaje sporów Spór teoretyczny Nauka Filozofia

Bardziej szczegółowo

Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej

Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Człowiek sumienia 19 Każdy dzień życia człowieka wypełniony jest dużymi i małymi wyborami. To one nadają ludzkiemu

Bardziej szczegółowo

I nforma c j e ogólne. Nie dotyczy

I nforma c j e ogólne. Nie dotyczy S YL AB US MODUŁ U (PRZEDMIOTU) I nforma c j e ogólne Kod RE modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Etyka zawodu ratownika medycznego

Bardziej szczegółowo

M agdalena R usin. P sta' >m i zasady etyczne Sizj terapeuty

M agdalena R usin. P sta' >m i zasady etyczne Sizj terapeuty M agdalena R usin P sta' >m i zasady etyczne Sizj terapeuty Postawa i zasady etyczne fizjoterapeuty Magdalena Rusin Bielsko-Biała 2013 Spis treści Przedmowa... 3 W stęp... 11 Rozdział 1 Rehabilitacja medyczna

Bardziej szczegółowo

Etyka problem dobra i zła

Etyka problem dobra i zła Etyka problem dobra i zła Plan wykładu Definicje i podstawowe odróżnienia Problem dobrego życia w klasycznej etyce Arystotelesowskiej Chrześcijańska interpretacja etyki Arystotelesowskiej Etyka - problem

Bardziej szczegółowo

Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI

Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,

Bardziej szczegółowo

WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO

WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO WYKŁADY Z ZAKRESU BIOETYKI, PRAWA MEDYCZNEGO i ORZECZNICTWA LEKARSKIEGO (dla stażystów lekarzy i lekarzy dentysów, którzy rozpoczęli staż podyplomowy 01.10.2014 r. i 01.03.2015 r.) - szkolenie od 13 kwietnia

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE BIOETYKI I PRAWA MEDYCZNEGO

STUDIA PODYPLOMOWE BIOETYKI I PRAWA MEDYCZNEGO STUDIA PODYPLOMOWE BIOETYKI I PRAWA MEDYCZNEGO Plan zajęć na rok akad. 2013/2014 ZJAZD I (12-13 października 2013) (16h) 10.00-10.45 Organizatorzy Studiów Podyplomowych 10.45-11.30 Ks. prof. dr hab. Wojciech

Bardziej szczegółowo

I. Ty ścieżkę życia mi ukażesz

I. Ty ścieżkę życia mi ukażesz Ks. Michał Miecznik ROZKŁAD MATERAŁU W KLASACH LO (zgodny z programem nauczania nr AZ-4-0/). Ty ścieżkę życia mi ukażesz MESĄC LCZBA GODZN TREŚC NAUCZANA WYNKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ KATECHEZY. Ukochani

Bardziej szczegółowo

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH

Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH Kościół Boży w Chrystusie PODSTAWA PROGRAMOWA DLA SZKÓŁ PONADPODSTAWOWYCH CHARAKTERYSTYKA: Program przeznaczony jest dla uczniów szkół ponadpodstawowych: liceum, technikum oraz szkół zawodowych. Katechezy

Bardziej szczegółowo

Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie

Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie Dokumenty Kościoła o małżeństwie i rodzinie Kościół rzymskokatolicki zawsze otaczał małżeństwo i rodzinę szczególną troską. Wskazywał na ich niezastąpioną rolę w rozwoju człowieka i społeczeństwa. Genezy

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII MAJ 2014 POZIOM ROZSZERZONY. Czas pracy: 180 minut. Liczba punktów do uzyskania: 50 WPISUJE ZDAJĄCY

EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII MAJ 2014 POZIOM ROZSZERZONY. Czas pracy: 180 minut. Liczba punktów do uzyskania: 50 WPISUJE ZDAJĄCY Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY

Bardziej szczegółowo

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wybór antropologii filozoficznej Antropologia przyrodnicza i antropologia kulturowa... 31

Spis treści Wybór antropologii filozoficznej Antropologia przyrodnicza i antropologia kulturowa... 31 Wykaz skrótów... Bibliografia... XI XIII Część I. Prawo jako porządek budowany na antropologii Wprowadzenie... 1 Rozdział I. Prawo i antropologia... 17 1. Homo iuridicus... 17 1.1. Porządek prawny a obraz

Bardziej szczegółowo

TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.

TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TOMASZA 399 0 1274 2012 PLAN PRACY I. Etyka Sokratesa II. System

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( P RZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Rok 3, semestr V

S YL AB US MODUŁ U ( P RZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Rok 3, semestr V S YL AB US MODUŁ U ( P RZEDMIOTU) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Etyka zawodu dietetyka 019/00 Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr

Bardziej szczegółowo

SpiS treści. Osoba ludzka

SpiS treści. Osoba ludzka SpiS treści Sło wo Bi sku pa Płoc kie go... 5 Sło wo Prze wod ni czą ce go Ze spo łu Re dak cyj ne go... 7 Od re dak cji... 9 Osoba ludzka Godność osoby ludzkiej... 13 Powołanie do szczęścia... 16 Wolność

Bardziej szczegółowo

Bioetyka. dr M. Dolata. 1 ECTS F-2-P-B-04 Forma studiów /liczba godzin studia /liczba punktów ECTS:

Bioetyka. dr M. Dolata. 1 ECTS F-2-P-B-04 Forma studiów /liczba godzin studia /liczba punktów ECTS: Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Osoby prowadzące:

Bardziej szczegółowo

Darmowy fragment www.bezkartek.pl

Darmowy fragment www.bezkartek.pl Wydawnictwo WAM, 2008 Recenzenci prof. dr hab. Józef Jaroń ks. prof. dr hab. Jan Orzeszyna Korekta Dariusz Godoś Projekt okładki i stron tytułowych Jadwiga Mączka ISBN 978-83-7505-191-9 WYDAWNICTWO WAM

Bardziej szczegółowo

Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)

Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Przewodnik Do egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa 2004 Treści

Bardziej szczegółowo

Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty

Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty dr Marcin Olszówka Katedra Prawa Konstytucyjnego Uczelnia Łazarskiego Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris Warszawa, 1 września 2018 r. Konstytucja RP z 2

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej

Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji

Bardziej szczegółowo

Widzieć Oceniać Działać. czyli trochę o metodzie formacji w

Widzieć Oceniać Działać. czyli trochę o metodzie formacji w Widzieć Oceniać Działać czyli trochę o metodzie formacji w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży. Plan spotkania Wstęp Geneza Widzieć Oceniać Działać Przykład Warsztaty (30 min) Podsumowanie (30 min) Wstęp

Bardziej szczegółowo

DEKALOG gdzie szukać informacji? YouCat KKK

DEKALOG gdzie szukać informacji? YouCat KKK gdzie szukać informacji? YouCat 348 351 KKK 2052 2082 Jacek Salij Dekalog o. Adam Szustak, Konferencje o Dekalogu Valerio Bocci Dziesięć przykazań wyjaśniane dzieciom Wiesława Lewandowska Pan Bóg nie robi

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU. Bioetyka w badaniach przyrodniczych Bioethics in science research. Biologia, studia stacjonarne I stopnia,, 2018/2019, I semestr

KARTA KURSU. Bioetyka w badaniach przyrodniczych Bioethics in science research. Biologia, studia stacjonarne I stopnia,, 2018/2019, I semestr Biologia, studia stacjonarne I stopnia,, 2018/2019, I semestr KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Bioetyka w badaniach przyrodniczych Bioethics in science research Koordynator Dr hab. Alicja Walosik Prof.

Bardziej szczegółowo

I KATECHIZMU KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO

I KATECHIZMU KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO COLLOQUIA THEOLOGICA OTTONIANA 2/2013, s. 185 194 OCENA MORALNA POSTĘPÓW W GENETYCE MEDYCZNEJ W ŚWIETLE NAUCZANIA JANA PAWŁA II I KATECHIZMU KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO Rafał Orzech Szczecin Wykaz skrótów: DV

Bardziej szczegółowo

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH II Gimnazjum W Gimnazjum nr 53

ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH II Gimnazjum W Gimnazjum nr 53 ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII W KLASACH II Gimnazjum W Gimnazjum nr 53 Numer programu AZ-3-02/10 Tytuł programu: Jezus Chrystus Drogą, prawdą i życiem Numer podręcznika AZ -32-02/10-0 Tytuł podręcznika:

Bardziej szczegółowo

PRAWA POCZĘTEGO PACJENTA: ASPEKTY MEDYCZNE ORAZ PRAWNE

PRAWA POCZĘTEGO PACJENTA: ASPEKTY MEDYCZNE ORAZ PRAWNE KONFERENCJA NAUKOWA WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO WYDZIAŁU NAUKI O ZDROWIU organizowana przez Zakład Dydaktyki Ginekologiczno -Położniczej Oraz Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris PRAWA

Bardziej szczegółowo

Bioetyka teologiczna cz. 10

Bioetyka teologiczna cz. 10 Bioetyka teologiczna cz. 10 Transplantacje Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Transplantacja zastąpienie chorego (zniszczonego lub wadliwie działającego) organu przez Organ lub

Bardziej szczegółowo

VI PRZYKAZANIE. Nie cudzołóż

VI PRZYKAZANIE. Nie cudzołóż Nie cudzołóż źródła YK 400-415, 424-425 KKK 2331-2359, 2380-2391 seksualność a miłość (YK 400-403) Bóg stworzył mężczyznę i kobietę, by byli dla siebie nawzajem i dla miłości. Stworzył ich, uzdalniając

Bardziej szczegółowo

Bp Andrzej F. Dziuba, Służyć życiu, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2012, ss Zbigniew Wanat *

Bp Andrzej F. Dziuba, Służyć życiu, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2012, ss Zbigniew Wanat * Kwartalnik 24(2013)4 Zbigniew Wanat * Toruń Bp Andrzej F. Dziuba, Służyć życiu, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 2012, ss. 344. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/ticz.2013.059 Troska o życie

Bardziej szczegółowo

Orzecznictwo 43 stażystów Orzecznictwo 94 stażystów

Orzecznictwo 43 stażystów Orzecznictwo 94 stażystów Zał. nr 1 do SIWZ Opis przedmiotu zamówienia Przedmiotem zamówienia jest organizacja i zapewnienie odbycia stażu podyplomowego dla zamieszkałych na obszarze województwa absolwentów studiów lekarskich i

Bardziej szczegółowo

Zasady życia społecznego. Katolicka Nauka Społeczna

Zasady życia społecznego. Katolicka Nauka Społeczna Zasady życia społecznego Katolicka Nauka Społeczna 1. Wolność w sferze ekonomicznej Wolny rynek jest niezbędnym narzędziem w ekonomii jednak nie wszystkie dobra mogą podlegać jego regulacjom nie wszystkie

Bardziej szczegółowo

Beata Wylaź World Youth Alliance KRAKÓW, 10 STYCZNIA 2018

Beata Wylaź World Youth Alliance KRAKÓW, 10 STYCZNIA 2018 TY RÓWNIEŻ MOŻESZ ZOSTAĆ OBROŃCĄ GODNOŚCI CZŁOWIEKA! Beata Wylaź World Youth Alliance KRAKÓW, 10 STYCZNIA 2018 KIM JESTEŚMY? Międzynarodowa wspólnota młodych ludzi w wieku od 10 do 30 lat, która promuje

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z religii dla klasy trzeciej gimnazjum

Kryteria oceniania z religii dla klasy trzeciej gimnazjum Kryteria oceniania z religii dla klasy trzeciej gimnazjum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY I. ODPOWIEDZIALNI 1. Opanował materiał1. Potrafi scharakteryzować1. Zna główne wydarzenia1.

Bardziej szczegółowo

IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA

IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA PROJEKT ETYKI KANTA W POSZUKIWANIU OBIEKTYWNYCH PODSTAW ETYKI Wobec krytyki Huma Immanuel Kant stara się znaleść jakąś obiektywną podstawę dla etyki, czyli wykazać, że

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Egzamin maturalny maj 2009 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań można uzyskać maksymalnie 50 punktów (w tym za rozwiązanie zadań

Bardziej szczegółowo

ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU

ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU ZESPÓŁ SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH IM. POWSTAŃCÓW WIELKOPOLSKICH W INOWROCŁAWIU JAN PAWEŁ II ORĘDOWNIK RODZINY NASZA SPOŁECZNOŚĆ SZKOLNA ŁĄCZY SIĘ Z TYMI SŁOWAMI PAMIĘTAMY 27 kwietnia 2015 roku odbył się w naszej

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne BIOETYKA. Wydział Lekarsko-Stomatologiczny

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne BIOETYKA. Wydział Lekarsko-Stomatologiczny S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: D nauki behawioralne Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność - Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów

Bardziej szczegółowo

Ramón Lucas Lucas, Bioetica per tutti, Edizioni San Paolo, Cinisello Balsamo 2002, ss. 184.

Ramón Lucas Lucas, Bioetica per tutti, Edizioni San Paolo, Cinisello Balsamo 2002, ss. 184. Studia Płockie 32 (2004) ANDRZEJ KOBYLIŃSKI Ramón Lucas Lucas, Bioetica per tutti, Edizioni San Paolo, Cinisello Balsamo 2002, ss. 184. Człowieka bardzo często charakteryzuje się jako homo moralis. Zgodnie

Bardziej szczegółowo

Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo".

Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa prawo. Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo". W ujęciu przedmiotowym rozumiane jest ono jako system norm prawnych, czyli ogólnych, które powstały w związku

Bardziej szczegółowo

Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych

Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:

Bardziej szczegółowo

PRZESZCZEPY NARZĄDÓW

PRZESZCZEPY NARZĄDÓW PRZESZCZEPY NARZĄDÓW TRANSPLANTACJE - zabiegi medyczne polegające na przeniesieniu organu lub tkanki z jednego osobnika na drugiego albo w ramach jednego organizmu na inne miejsce, wykonywane w celach

Bardziej szczegółowo

Do młodzieży O polskim katolicyzmie O przyszłym pokoleniu kapłanów O kulcie Najświętszego Serca Pana Jezusa...

Do młodzieży O polskim katolicyzmie O przyszłym pokoleniu kapłanów O kulcie Najświętszego Serca Pana Jezusa... Spis treści 238 Myśli zawsze ważne... 5 Życiorys kard. A. Hlonda... 7 Myśli noworoczne...18 Wielkopostne myśli... 20 O zadaniach kobiety... 22 O idei świętowojciechowej...24 O świadomym macierzyństwie...

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE SEMINARIUM OPCJONALNE: ETYKA, BIOETYKA, ETYKA MEDYCZNA

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE SEMINARIUM OPCJONALNE: ETYKA, BIOETYKA, ETYKA MEDYCZNA PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Studia stacjonarne WF AIK NAZWA PRZEDMIOTU: SEMINARIUM OPCJONALNE: ETYKA, BIOETYKA, ETYKA MEDYCZNA NAZWA PRZEDMIOTU PO ANGIELSKU: ELECTIVE SEMINAR: ETHICS, BIOETHICS, MEDICAL

Bardziej szczegółowo

Gimnazjum kl. I, Temat 7

Gimnazjum kl. I, Temat 7 Kartki żółte: Kto czci ojca, zyskuje odpuszczenie grzechów, a kto szanuje matkę, jakby skarby gromadził (Syr 3,3-4). Synu, wspomagaj swego ojca w starości, nie zasmucaj go w jego życiu (Syr 3,12). Miłosierdzie

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Międzynarodowe prawo humanitarne. 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo narodowe

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Międzynarodowe prawo humanitarne. 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo narodowe KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Międzynarodowe prawo humanitarne 2. KIERUNEK: Bezpieczeństwo narodowe 3. POZIOM STUDIÓW: studia pierwszego stopnia 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: rok II, semestr 3 5. LICZBA

Bardziej szczegółowo

KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XV KONKURSU FILOZOFICZNEGO

KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XV KONKURSU FILOZOFICZNEGO KARTA INFORMACYJNA UCZESTNIKA XV KONKURSU FILOZOFICZNEGO Imię i nazwisko Imię ojca Data i miejsce urodzenia Klasa Adres i nazwa szkoły (z kodem i telefonem) Imię, nazwisko oraz adres e-mail nauczyciela

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)...11

SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)...11 SPIS TREŚCI WSTĘP (Wiesław Stawiński)........................ 9 ROZDZIAŁ 1. WSPÓŁCZESNE WYZWANIA CYWILIZACYJNE A EDUKACJA PRZYRODNICZA (Wiesław Stawiński)..................11 1.1. Problemy globalizacji........................

Bardziej szczegółowo

KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I GODNOŚCI ISTOTY LUDZKIEJ WOBEC ZASTOSOWAŃ BIOLOGII I MEDYCYNY: Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie

KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I GODNOŚCI ISTOTY LUDZKIEJ WOBEC ZASTOSOWAŃ BIOLOGII I MEDYCYNY: Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie 1 KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I GODNOŚCI ISTOTY LUDZKIEJ WOBEC ZASTOSOWAŃ BIOLOGII I MEDYCYNY: Konwencja o prawach człowieka i biomedycynie ( Przyjęta przez Komitet Ministrów w dniu 19 listopada

Bardziej szczegółowo

In vitro w konfesjonale

In vitro w konfesjonale Bioetyka: in vitro Ks. Arkadiusz Olczyk In vitro w konfesjonale Mimo kryzysu postaw pokutnych w dobie konsumpcjonizmu, mimo promocji relatywizmu moralnego i reklamy tego, co jest grzechu warte, mimo bolesnego

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Studia stacjonarne WF AIK NAZWA PRZEDMIOTU: SEMINARIUM LICENCJACKIE NAZWA PRZEDMIOTU PO ANGIELSKU: BA DIPLOMA SEMINAR I. KARTA PRZEDMIOTU CELE PRZEDMIOTU C1. Analiza wybranych

Bardziej szczegółowo

MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii

MIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE

WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE WYDZIAŁ PEDAGOGICZNY KATEDRA NAUK O RODZINIE Rodzina najlepsza inwestycja wspierana z EFS Rola i znaczenie edukacji kadr wspomagających rodzinę Ks. dr Wiesław Matyskiewicz STUDENCI NAUK O RODZINIE ZDOBYWAJĄ

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej

Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej Kryteria oceniania z religii dla klasy VIII szkoły podstawowej ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji

Bardziej szczegółowo

Studia III Stopnia: Międzywydziałowe Interdyscyplinarne Humanistyczne Studia Doktoranckie (540 godz.)

Studia III Stopnia: Międzywydziałowe Interdyscyplinarne Humanistyczne Studia Doktoranckie (540 godz.) Studia III Stopnia: Międzywydziałowe Interdyscyplinarne Humanistyczne Studia Doktoranckie (540 ) NAZWA PRZEDMIOTU FORMA ZAL. R S 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 PUNKTY 1SEM 2SEM 3SEM 4SEM 5 SEM

Bardziej szczegółowo

DOPUSZCZALNOŚĆ EKPSERYMENYU MEDYCZNEGO W STANACH NAGŁYCH I ZAGROŻENIA ŻYCIA THE ADMISSIBILITY OF RESEARCH IN EMERGENCY MEDICINE

DOPUSZCZALNOŚĆ EKPSERYMENYU MEDYCZNEGO W STANACH NAGŁYCH I ZAGROŻENIA ŻYCIA THE ADMISSIBILITY OF RESEARCH IN EMERGENCY MEDICINE DOPUSZCZALNOŚĆ EKPSERYMENYU MEDYCZNEGO W STANACH NAGŁYCH I ZAGROŻENIA ŻYCIA THE ADMISSIBILITY OF RESEARCH IN EMERGENCY MEDICINE Agata Wnukiewicz-Kozłowska Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo wobec nowych technologii medycznych. na kierunku Prawo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo wobec nowych technologii medycznych. na kierunku Prawo Prof. UAM dr hab. Adam Olejniczak Kierownik Katedry Prawa Cywilnego, Handlowego i Ubezpieczeniowego Poznań, dnia 1 września 2012 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo wobec nowych technologii

Bardziej szczegółowo

WIELKOPOSTNE REJONOWE DNI SKUPINIA DLA KATECHETÓW

WIELKOPOSTNE REJONOWE DNI SKUPINIA DLA KATECHETÓW Wydział Katechetyczny Kurii Metropolitalnej w Krakowie www.katecheza.diecezja.pl e-mail: katecheza@diecezja.pl tel. +48 12 628 81 59; +48 12 628 81 60 KALENDARIUM 11 lutego 2019 Konkurs Biblijny dla Szkół

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII

Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII Wymagania edukacyjne z religii dla klasy VIII ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. ODPOWIEDZIALNI ZA ŚWIAT 2. Aktywnie uczestniczy w lekcji i biegle posługuje

Bardziej szczegółowo

Tytuł IV. ŚRODKI SPOŁECZNEGO PRZEKAZU, W Szczególności KSIĄŻKI

Tytuł IV. ŚRODKI SPOŁECZNEGO PRZEKAZU, W Szczególności KSIĄŻKI Tytuł IV ŚRODKI SPOŁECZNEGO PRZEKAZU, W Szczególności KSIĄŻKI Kan. 822-1. W wypełnianiu swojej funkcji, pasterze Kościoła, korzystając z prawa przysługującego Kościołowi, powinni posługiwać się środkami

Bardziej szczegółowo

EUTANAZJA DYLEMAT NATURY MORALNEJ

EUTANAZJA DYLEMAT NATURY MORALNEJ PERIODYK NAUKOWY AKADEMII POLONIJNEJ 2013 nr 1 (7) EUTANAZJA DYLEMAT NATURY MORALNEJ EUTHANASIA NATURE OF A MORAL DILEMMA WOJCIECH FRANCISZEK PODLECKI * Abstract The moral responsibility in medicine is

Bardziej szczegółowo

PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ

PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ Mariusz Kierasiński PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ Słysząc w kościele podczas czytań mszalnych sformułowanie "prawo i sprawiedliwość" niejeden katolik uśmiecha się pod nosem, myśląc - no tak, nawet Pismo święte

Bardziej szczegółowo

Bioetyka teologiczna cz. 6

Bioetyka teologiczna cz. 6 Bioetyka teologiczna cz. 6 Sterylizacja Wykład dla studentów II roku Instytutu Nauk o Rodzinie KUL Sterylizacja, czyli inaczej obezpłodnienie, należy do tych manipulacji medycznych, które mają na celu

Bardziej szczegółowo

Czym jest etyka zawodowa?

Czym jest etyka zawodowa? Pod pojęciem etyki definiuje się ogół norm i zasad postępowania, które obowiązują w danym środowisku. Jeśli mówimy o etyce zawodowej, rozumiemy ją jako ogół norm pożądanych podczas wykonywania zawodu wzorzec

Bardziej szczegółowo

ZDROWIE I PRAWA REPRODUKCYJNE

ZDROWIE I PRAWA REPRODUKCYJNE ZDROWIE I PRAWA REPRODUKCYJNE FEDERACJA NA RZECZ KOBIET I PLANOWANIA RODZINY Definicja zdrowia reprodukcyjnego Platforma działania, dokument końcowy IV Światowej Konferencji w sprawie Kobiet, Pekin 1995,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE I Ocena celująca Uczeń: twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania, dzieląc się zdobytą wiedzą z innymi.

WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE I Ocena celująca Uczeń: twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania, dzieląc się zdobytą wiedzą z innymi. WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE I twórczo rozwija uzdolnienia i zainteresowania, dzieląc się zdobytą wiedzą z innymi. reprezentuje klasę lub szkołę w parafii lub diecezji, np. poprzez udział w

Bardziej szczegółowo

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:

Bardziej szczegółowo

KOMISJA GENERALNA DS. BIOETYKI

KOMISJA GENERALNA DS. BIOETYKI KOMISJA GENERALNA DS. BIOETYKI PROGRAM FOMACJI W ZAKRESIE BIOETYKI CEL OGÓLNY ZAKON SZPITALNY ŚW. JANA BOŻEGO Opracować wzorzec, według którego wszystkie prowincje i ośrodki w Zakonie, będą mogły określić,

Bardziej szczegółowo

Sylabus na rok 2013/2014

Sylabus na rok 2013/2014 Sylabus na rok 013/01 (1) Nazwa przedmiotu Filozofia i etyka zawodu położnej () Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu

Bardziej szczegółowo