SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W WARSZAWIE I BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH UW ZA ROK 2011

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W WARSZAWIE I BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH UW ZA ROK 2011 Warszawa 2012

2 Opracowanie tekstu i tabel 1 15 Krystyna Kocznorowska przy współpracy Ewy Kobierskiej-Maciuszko, Wandy M. Rudzińskiej i Romana Tabisza Opracowanie tabel A L Roman Tabisz Artur Wrzochalski Tłumaczenie Anna Król (Streszczenie), Agnieszka Kasprzyk (Spis treści) Foto BUW Jadwiga Antoniak Ewa Bartochowska Krystyna Dąbrowska Wybór zdjęć i podpisy Wanda M. Rudzińska, Anna Wołodko Korekta techniczna Jadwiga Krężlewicz ISSN Druk i oprawa AND Sp. z o.o. ul. Patriotów 309a Warszawa

3 Źródłem dla The Fairy Queen Henry Purcella jest komedia Williama Shakespeara Sen nocy letniej. Akcję sceniczną, którą stworzyłem, zainspirowany tematem, przenoszę do wnętrza współczesnej biblioteki, powiedzmy Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Wielokrotnie poszukując jakiegoś woluminu krążyłem po jej zakamarkach utworzonych przez katalogi, regały, stoliki. Biblioteka idealnie oddaje atmosferę lasu, miejsca ucieczki od zgiełku wielkiej metropolii. I las i biblioteka sprzyja wewnętrznemu wyciszeniu. Młodzi ludzie, którzy na początku przedstawienia wejdą w przestrzeń biblioteki, będą dla siebie nieuprzejmi, złośliwi, obojętni tak kształtuje ich rzeczywistość. Biblioteka, a raczej zawarty w niej księgozbiór nauczy ich na nowo być życzliwym, uprzejmym. Pozwoli im odkryć coś czego do tej pory nie zauważali Przemysław Klonowski Scenopis opery The Fairy Queen Henry Purcella The Fairy Queen Henry Purcell Inscenizacja i reżyseria: Przemysław Klonowski Kierownictwo muzyczne: Paul Esswood BUW, 17 kwietnia 2011 roku

4

5 ZASTĘPCA DYREKTORA ZASTĘPCA DYREKTORA mgr Joanna Chełstowska

6 BIBLIOTEKI WYDZIAŁOWE I ICH KIEROWNICY (STAN NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2011 ROKU) Wydział Biologii Wydział Chemii Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Wydział Filozofii i Socjologii Wydział Fizyki Instytut Astronomii Instytut Fizyki Doświadczalnej Instytut Fizyki Teoretycznej Instytut Geofizyki Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Wydział Geologii Wydział Historyczny Instytut Archeologii Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Instytut Historii Sztuki Instytut Historyczny Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Instytut Muzykologii Zakład Papirologii, Katedra Prawa Rzymskiego i Antycznego Wydział Lingwistyki Stosowanej Instytut Lingwistyki Stosowanej Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Wydział Nauk Ekonomicznych Wydział Neofilologii Instytut Anglistyki Instytut Germanistyki Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Katedra Italianistyki i Instytut Romanistyki Katedra Hungarystyki mgr Danuta Niedzielska-Starzyk mgr Agnieszka Łapacz mgr Ewa Busse-Turczyńska mgr Aleksandra Łabuńska mgr Ewa Stelmachów* mgr Janina Górka mgr Maria Urbaniak mgr Małgorzata Nurek-Malinowska* mgr Władysław Żakowski mgr Ewa Polańska-Pogodzińska mgr Władysława Roszyk mgr Joanna Maria Koźmińska mgr Elżbieta Działo mgr Tomasz Morawski mgr Elżbieta Szklarska-Maruszak mgr Iwona Januszkiewicz-Rębowska mgr Jolanta Jabłonowska-Taracha mgr Bożena Majorczyk mgr Aniela Wysokińska mgr Jacek Grzybowski mgr Izabella Migalska mgr Krystyna Dolega mgr Marek Kwiatkowski mgr Iwona Grzybowska mgr Halina Grzymska*

7 Wydział Orientalistyczny mgr Danuta Zwolińska Wydział Pedagogiczny mgr Urszula Pawłowicz Wydział Polonistyki Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum vacat Instytut Filologii Klasycznej mgr Lech Bobiatyński Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej mgr Zdzisław Kłos Biblioteka im. Jana Baudouina de Courtenay mgr Jadwiga Latusek Biblioteka im. Wacława Borowego mgr Maria Franke Wydział Prawa i Administracji mgr Marzanna Ciastek Wydział Psychologii mgr Wiesława Nowak Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Instytut Stosowanych Nauk Społecznych mgr Rozalia Sułek Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji mgr Lucyna Kwarcińska Wydział Zarządzania mgr Ewa Florek Centrum Europejskie mgr Przemysław Bartuszek Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej mgr Mirosława Szaro Centrum Studiów Latynoamerykańskich dr Marcin Krawczuk* Instytut Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales mgr Tomasz Chmielak* Ośrodek Kultury Francuskiej mgr Joanna Kiwilszo Ośrodek Studiów Amerykańskich mgr Liliana Kontny Ośrodek Studiów Brytyjskich mgr Dorota Traczewska Szkoła Języków Obcych Iwona Książek Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym mgr inż. Teresa Marciak Uniwersyteckie Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Angielskiego mgr Teresa Krajewska * osoby nie pełniące formalnie funkcji kierownika

8

9 Rozdział 1 1. ORGANIZACJA SYSTEMU BIBLIOTECZNO- INFORMACYJNEGO UW 1.1. STRUKTURA I PRACOWNICY W roku 2011 system biblioteczno-informacyjny UW tworzyły: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) jako biblioteka główna oraz czterdzieści siedem bibliotek jednostek organizacyjnych Uniwersytetu i jednostek organizacyjnych wydziałów Uniwersytetu, zwanych dalej bibliotekami wydziałowymi (BW). Na początku niniejszego sprawozdania znajduje się schemat struktury organizacyjnej BUW oraz wykaz bibliotek wydziałowych UW i ich kierowników według stanu na dzień 31 grudnia 2011 roku. W roku 2011 Rada Biblioteczna UW, której przewodniczył dr Mirosław Grochowski (Wydział Geografii i Studiów Regionalnych), zebrała się czterokrotnie. Przedmiotem prac Rady były sprawy formalno-prawne związane z regulaminami BUW, plan rzeczowo-finansowy BUW, opiniowanie awansów na stanowiska kierownicze w bibliotekach UW oraz kwestie infrastruktury BUW i coraz pilniejszej jej modernizacji w perspektywie wieloletniej. Senacka Komisja ds. Bibliotek i Systemów Informacyjnych podjęła działalność po rocznej przerwie pod nowym kierownictwem dr Anety Pieniądz z Instytutu Historycznego. Głównym tematem jej działalności były prace koncepcyjne związane z projektem e-repozytorium UW. Zarówno w posiedzeniach Rady Bibliotecznej, jak i Senackiej Komisji brał udział prof. dr hab. Włodzimierz Lengauer, prorektor UW. Dyrektor BUW była członkiem Rady Naukowej Biblioteki Gdańskiej PAN. Stan zatrudnienia w dniu 31 grudnia 2011 roku wynosił dwieście sześćdziesiąt siedem osób, których wynagrodzenie finansowano z dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i środków SPUB. Strukturę zatrudnienia w BUW i BW przedstawiono w tabeli 15. Awansów i przeszeregowań było osiemnaście; cztery osoby ukończyły studia podyplomowe, dwie osoby studia wyższe magisterskie, a jedna osoba uzyskała tytuł licencjata. Dwadzieścia dziewięć osób odbyło kilkunastodniowe zagraniczne staże szkoleniowe. Były to wyjazdy na stypendium Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Austrii (2 osoby) i w ramach programu ERASMUS (27 osób), dzięki któremu także BUW odwiedziło sześciu pra- Sprawozdanie BUW

10 Rozdział 1 Organizacja systemu... cowników bibliotek europejskich. Ponadto w ramach wizyt wzajemnych jeden pracownik BUW gościł w Bibliotece Uniwersytetu Humboldta w Berlinie. Nagrodami z okazji Święta UW uhonorowano siedemdziesięciu dwóch pracowników BUW (w tym 6 bibliotekarzy dyplomowanych). W roku 2011 pożegnaliśmy na zawsze: Dr Wandę Stummer starszego kustosza dyplomowanego, kierownika Gabinetu Rękopisów w latach ; Jana Stanisławskiego starszego bibliotekarza, kierownika Oddziału Przechowywanie Zbiorów w latach ; Teresę Kossecką starszego kustosza dyplomowanego w Gabinecie Rycin w latach Pozostaną w naszej pamięci. Biblioteki wydziałowe W BW w dniu 31 grudnia 2011 roku pracowało dwieście dwadzieścia siedem osób na 212,5 etatu. Ponadto, podobnie jak w poprzednim roku sprawozdawczym, cztery pracownice przebywały na urlopach wychowawczych. Wielkość zatrudnienia w poszczególnych bibliotekach w podziale na stanowiska pracy przedstawiono w tabeli L. W porównaniu z rokiem 2010 zmniejszyła się zarówno liczba zatrudnionych osób, jak i obsadzonych etatów (w 2010 r. 231 osób i 215,87 etatu). Zmniejszenie liczby pracowników etatowych odnotowano w sześciu BW, a jej wzrost w trzech. Nadal nikogo nie zatrudniono w utworzonej w 2006 roku Bibliotece Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum. Łącznie we wszystkich BW z pracy odeszło osiemnastu pracowników, a pracę w nich rozpoczęło dwunastu. W BW pracowało dwóch bibliotekarzy dyplomowanych. Awansowano łącznie sześciu pracowników, w tym czterech na stanowisko kustosza. Ponadto w sprawozdaniu został uwzględniony jeden awans, który miał miejsce w 2010 roku, ale biblioteka nie podała go w swoim sprawozdaniu rocznym. Studia podyplomowe na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa rozpoczęło dwóch pracowników BW, studia magisterskie na tym kierunku także dwóch pracowników, a licencjackie na innym kierunku jeden pracownik. Ponadto czterech pracowniku BW ukończyło studia magisterskie na innym kierunku, a jeden na kierunku bibliotekoznawstwo 10 Sprawozdanie BUW 2011

11 Rozdział 1 Organizacja systemu... i informacja naukowa. Pięciu pracowników odbyło kilkudniowe zagraniczne staże szkoleniowe w ramach programu ERASMUS FINANSOWANIE Budżet BUW określony został kwotą podstawowej dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w wysokości zł, identycznej jak w roku 2010, powiększonej o dochody własne, które w ciągu roku wyniosły łącznie zł oraz o dotacje celowe: fundusz SPUB na rozwój katalogu centralnego NUKAT oraz fundusz POIG. Plan rzeczowo-finansowy, przyjęty przez Radę Biblioteczną, ustalił fundusz płac w wysokości zł (dotacja podstawowa w kwocie zł powiększona o zł z dochodów własnych). Z części funduszu płac pochodzącej z dochodów własnych finansowano dodatki specjalne oraz bezosobowy fundusz umów. Fundusz wydatków rzeczowych zbudowany został ze środków budżetowych ( zł) oraz ze środków własnych BUW ( zł) i w planie rzeczowo-finansowym wynosił łącznie zł. Fundusz SPUB ICM UW przeznaczony w całości na finansowanie Centrum NUKAT wynosił zł. Zakres prac merytorycznych z tytułu zwiększenia środków finansowych i inwestycji w infrastrukturę projektu obsługującego jedyny ogólnopolski katalog bibliotek naukowych i akademickich opisano w rozdziale 9. Pozostałe środki finansowe, pochodzące z grantów i dotacji celowych, przeznaczone były na specjalne projekty i przedsięwzięcia, omówione w kolejnych częściach sprawozdania. Największym z nich był projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej 1, finansowany ze środków POIG, priorytet 2. Infrastruktura sfery B+R, działanie 2.3 Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki. Po raz pierwszy BUW nie otrzymał dofinansowania z rezerwy rektorskiej badań własnych. W latach poprzednich z tych środków finansowano prenumeratę drukowanych czasopism zagranicznych. W roku 2011 koszty te w wysokości zł sfinansowano ze środków BUW Korzystnie natomiast kształtowały się możliwości finansowe BUW w ramach pięcioprocentowego odpisu od BST jednostek organizacyjnych UW, a to dzięki znowelizowaniu przez Senat UW uchwały dotyczącej sposobu fi- 1 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz. 10. Sprawozdanie BUW

12 Rozdział 1 Organizacja systemu... nansowania prenumeraty czasopism elektronicznych. Zmiana polegała na rozszerzeniu zakresu przeznaczenia tego odpisu od BST nie tylko na zakup e-czasopism, ale i na gromadzenie, utrzymanie i udostępnianie zasobów informacji naukowej. Dzięki temu możliwy był między innymi zakup kolekcji książek elektronicznych oraz multiwyszukiwarki EBSCO Discovery Service (EDS) nowego narzędzia do jednoczesnego przeszukiwania wszystkich e-zasobów dostępnych w systemie biblioteczno-informacyjnym UW, co znacznie ułatwia i przyspiesza uzyskanie informacji, jednocześnie dając gwarancję jej znacznie wyższej kompletności. Merytoryczne aspekty prenumeraty e-czasopism i baz danych omówiono w rozdziale Na koniec roku deficyt wyniósł , to jest o 190 tys. mniej niż rok wcześniej, tym samym zrealizowano główne zadanie finansowe roku 2011 zmniejszenie deficytu budżetowego. Koszty eksploatacji gmachu w roku 2011 rozliczane były przez Biuro ds. Nieruchomości Powiśle i wyniosły zł. Koszty te były niższe od analogicznych w roku 2010 o około zł i był to już drugi rok z tak wyraźnie zaznaczoną tendencją spadkową. Ponieważ bezpośrednio nie obciążały one budżetu BUW, nie są szczegółowo przedstawione w tym sprawozdaniu. Szczegółowe zestawienie kosztów finansowania ze wskazaniem źródeł finansowania przedstawiono w tabeli 1. Biblioteki wydziałowe BW są finansowane ze środków pozostających w gestii ich jednostek macierzystych, stąd też w dotychczasowych rocznych sprawozdaniach składanych do BUW podawały one informacje dotyczące wybranych obszarów ich działalności, takich jak: zakup zbiorów, ich zabezpieczanie i konserwację, retrokonwersję, remonty i adaptację pomieszczeń, wyposażenie w sprzęt komputerowy, reprograficzny i biurowy, a także wysokość wydatków na opłacenie prac bibliotecznych (np. pełnienie dyżurów, opracowanie zbiorów) wykonywanych w ramach prac zleconych. Ze względu na niekompletność otrzymywanych danych z BW w większości wymienionych obszarów, w roku sprawozdawczym ich zakres został ograniczony wyłącznie do nakładów na zakup zbiorów. W danych zbiorczych prezentowanych w sprawozdaniu nie uwzględniono wysokości nakładów finansowych poniesionych przez Bibliotekę Ośrodka Kultury Francuskiej, finansowanych ze środków pochodzących spoza UW. 12 Sprawozdanie BUW 2011

13 Rozdział 1 Organizacja systemu... W roku sprawozdawczym wielkość łącznej kwoty wydatkowanej przez BW na zakup zbiorów, w przeciwieństwie do tendencji wzrostowej odnotowanej w dwóch poprzednich latach, spadła znacząco, bo aż o 17,6 % w porównaniu z rokiem 2010 (w roku 2010 była o 5,1% większa niż w roku 2009, a w roku 2009 była o 12,0% większa niż w roku 2008). Łącznie BW przeznaczyły na zakup materiałów bibliotecznych zł, to jest mniej o zł niż rok wcześniej. Ze środków własnych pochodziło zł (w roku zł, w 2009 roku zł), to jest 46,4% łącznej kwoty wydatkowanej na ten cel (w roku ,3%). Kwoty przeznaczone na gromadzenie zbiorów przez poszczególne biblioteki niezależnie od źródeł ich pochodzenia znacznie się wahały: od 519 do zł, przy czym w dziesięciu BW (rok wcześniej w jedenastu) nie przekroczyły one zł, natomiast jedynie w dwóch z nich (rok wcześniej w sześciu) wynosiły powyżej zł (tabela K). Nakłady finansowe poczynione przez BW na zakup książek wyniosły zł (w roku zł, w roku zł). Podana wyżej kwota była o zł mniejsza niż w roku 2010 i stanowiła 54,7% łącznych nakładów na gromadzenie zbiorów. W poszczególnych BW wielkość nakładów na zakup książek była bardzo zróżnicowana i wahała się od 479 zł (Biblioteka Centrum Studiów Latynoamerykańskich) do zł (Biblioteka Wydziału Zarządzania). W dziewięciu BW na gromadzenie książek przeznaczono kwoty niższe niż 5000 zł (tabela K). W roku 2011 BW wydały na gromadzenie czasopism łącznie kwotę zł (w roku zł, w roku zł), to jest o zł mniej niż rok wcześniej, w którym to także odnotowano spadek nakładów w tym zakresie (o zł). Udział środków przeznaczonych na prenumeratę czasopism w łącznej kwocie wydanej na zakup zbiorów wyniósł 42,7%. Największe kwoty na ten cel, przekraczające zł, przeznaczyły kolejny już rok z rzędu następujące dwie Biblioteki: Wydziału Chemii ( zł, w roku zł) i Instytutu Fizyki Teoretycznej ( zł, w roku zł). Podobnie jak co roku, niewielki udział w sumie wydatkowanej na gromadzenie zbiorów miały zakupy zbiorów specjalnych dwanaście BW przeznaczyło na ten cel zł (2,6% całości wydatków na zakup zbiorów), w tym Biblioteka Wydziału Nauk Ekonomicznych zł. Sprawozdanie BUW

14 Rozdział 1 Organizacja systemu EKSPLOATACJA GMACHU BUW, INFRASTRUKTURA TECHNICZNA BUW i BW Przez cały rok administratorem gmachu BUW była jednostka administracji centralnej UW, Biuro ds. Nieruchomości Powiśle (BNP UW), którym kierowała Pani Agnieszka Łukawska. Koszty eksploatacji gmachu BUW w roku 2011 wyniosły zł i były o zł niższe niż w roku 2010 i aż o zł niższe niż w roku 2009, ostatnim roku administrowania gmachem przez spółkę IiEN. Prowadzono szereg bieżących prac remontowych, których dokładna specyfikacja znajduje się w jego sprawozdaniu BNP Powiśle. Biblioteki wydziałowe W 2011 roku do nowego budynku Wydziału Historycznego przeniesiono wol. książek i czasopism, znajdujących się dotychczas w Sali Kolumnowej oraz częściowo także w dwóch pozostałych magazynach zbiorów Biblioteki Instytutu Historycznego. W nowym budynku znajdują się trzy magazyny zbiorów, wyposażone w regały kompaktowe uruchamiane elektrycznie, a także dwa pokoje dla bibliotekarzy oraz czytelnia dla pracowników naukowych (8 miejsc), również wyposażone w nowe meble, sprzęt komputerowy, a także drabinki, podesty, wózki itp. W dotychczasowej siedzibie Biblioteki zmodernizowano jedno z pomieszczeń, w którym zdemontowano dotychczasowe regały przyścienne i zainstalowano nowe. W pomieszczeniu tym stworzono czytelnię dla pracowników naukowych (6 miejsc), wyposażoną także w nowe meble. Oba budynki stary i nowy zostały połączone łącznikiem oraz dwoma windami. Nowe pomieszczenie (w budynku przy ul. Krakowskie Przedmieście 1 na I piętrze) otrzymała także Biblioteka Wydziału Orientalistycznego z przeznaczeniem na gromadzenie, przechowywanie, opracowywanie i udostępnianie zbiorów sinologicznych. Jesienią 2011 roku rozpoczął się remont budynku przy ul. Krakowskie Przedmieście 3, w którym mieści się Biblioteka Wydziału Filozofii i Socjologii. Rozpoczęto osuszanie i odgrzybianie fundamentów i ścian piwnic, w których znajdują się między innymi magazyny zbiorów. Ponadto wymieniono okna, także w pomieszczeniach bibliotecznych. 14 Sprawozdanie BUW 2011

15 Rozdział 1 Organizacja systemu... W lipcu i sierpniu 2011 roku przeprowadzono generalny remont w Bibliotece Instytutu Filologii Klasycznej. Po przebiciu ścian działowych i dołączeniu sąsiadującego pomieszczenia (30 m 2 ) powstała nowa biblioteka o powierzchni 96 m 2, z wolnym dostępem do znacznej części księgozbioru (ok. 20 tys. wol.). Zakupiono także bramki antykradzieżowe i nowe regały, zachowując jednocześnie wszystkie dotychczasowe drewniane. Opracowano graficzny schemat rozmieszczenia zbiorów, który zostanie umieszczony na stronie domowej Biblioteki. W Bibliotece Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych dokonano modernizacji pomieszczenia katalogowego, w którym ustawiono cztery stanowiska komputerowe przeznaczone do wyszukiwania zbiorów oraz składania zamówień w katalogu online bibliotek UW, co poprzedziło wdrożenie modułu udostępniania systemu VTLS/Virtua w tej Bibliotece. Należy także odnotować, że w 2011 roku decyzją Dziekana Wydziału Fizyki, czytelnia Biblioteki Instytutu Fizyki Teoretycznej została zmniejszona o 33 m 2. Tym samym liczba miejsc dla czytelników zmniejszyła się o 18, a stanowisk komputerowych o 2. Natomiast wskutek podtopienia przez wody gruntowe piwnic budynku Biblioteka Wydziału Pedagogicznego straciła duży magazyn dubletów i zbiorów przeznaczonych do ewentualnego wprowadzenia do księgozbioru. Ponadto wymianę i zakup nowych mebli, kupno wyposażenia, w tym wózków bibliotecznych, nawilżaczy powietrza do magazynów zbiorów, i drobne remonty odnotowano łącznie w jedenastu BW INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I OPROGRAMOWANIE 2 W 2011 roku BUW zarządzał wymienionym poniżej sprzętem komputerowym i oprogramowaniem: przełączniki Xstack Gigabit Ethernet z uplinkiem 10G : DGS-3627; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS ; przełączniki Fast Ethernet z uplinkiem GBIC : DES 3526; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : TGR3224; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3324Sri; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : GSR-3326; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3024; przełącznik Fibre Channel : brocade 300; 2 Infrastruktura informatyczna i oprogramowanie Centrum NUKAT patrz rozdz Sprawozdanie BUW

16 Rozdział 1 Organizacja systemu... router: Cisco VPN Acceleration Module; punkty dostępowe sieci WiFi Wlan D-Link DWL2100AP+; serwery usług: SunFire 490, SunFire 4200, SunFire 2100, SunFire 2100M2, Compaq DeskPro EN/EP, Compaq Proliant 800, SUN Ultra 5, SUN Enterprise 450, DualPentiumIII UltraNet, Dell 600SC, Intel P4 Terminal Serwer; Dell PowerEdge R910; macierze dyskowe: Sun Store Edge 3511, Sun StorageTek 2540, Sun Storage Tek 2501; macierz NAS NetGear 1100; biblioteka taśmowa Store Edge C2; komputery PC: Compaq DeskPro EP/EN, Dell OptiPlex 745, 755, 760, 960, 990, Precision T3500, HP Compaq dc7100sff, Amilo Pro V2085, Vostro 3550; drukarki sieciowe i lokalne: LaserJet 5550, 5100, 5000, 4500, 4050, 4M Plus, 5MP, 1320, 1100, 1100A, 6L, OKI B4350, OKI ML 3320, Epson TMJ 2000P, HP 1020, HP 2015, HP 2727, HP 2055 DN, BizHub C250; skanery i ploter DJ450C; systemy operacyjne: Unix Solaris 9, Linux RedHat 6.2, Linux RedHat EL5, LinuxTerminal Serwer, Windows NT 4.0 Serwer, Windows 2003 Serwer, Windows 7, Windows XP, Windows NT 4.0 Workstation, Windows 98, Linux Gentoo, Oracle Linux, Oracle VM; oprogramowanie systemowe, serwisy i aplikacje: Rodzina serwerów BackOffice, APC Power Chute, MS SQL2000 Serwer, IIS, Kaspersky AV, WINS, DHCP, DNS, SMB, JetDirect, PMail, Gespage 1.6, FTP, NTTacPlus, SMTP, Radius, CMS Joomla, LTSP, m0n0wall; zintegrowany system biblioteczny VTLS/Virtua w wersji UNIX/ Linux oraz po migracji w wersji Linux X86_64 jedna licencja dla 256 jednoczesnych użytkowników; system muzealny MONA, wersja klient serwer na 20 stanowisk komputerowych. W roku sprawozdawczym ze środków BUW zakupiono jedynie cztery komputery przenośne z przeznaczeniem do sal wystawowych. Pozostałe znaczne zakupy sprzętu (serwery, serwery pamięci masowej, stacje robocze, komputery i przełączniki sieciowe, także skanery) zrealizowano w ramach projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej 3. 3 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz Sprawozdanie BUW 2011

17 Rozdział 1 Organizacja systemu... Po likwidacji starego i zużytego sprzętu komputerowego, wyposażenie BUW na koniec roku przedstawiało się następująco: stanowiska komputerowe 293, w tym dla pracowników 195, do prezentacji 4, dla czytelników 94; drukarki 55, w tym 4 urządzenia wielofunkcyjne; ploter 1; skanery do mikrofilmów 2; skanery do książek 4; skaner z kamerą mikrofilmową 1; zestaw Arios 1; skanery biurowe 4. Na 94 stanowiska komputerowe przeznaczone dla czytelników składało się: 30 komputerów z dostępem do internetu; 40 komputerów stanowiących wyłącznie terminale katalogu online bibliotek UW; 13 komputerów z zainstalowanym pakietem Office 2003; 9 komputerów z dostępem do internetu i zainstalowanym pakietem Office 2003, stanowiących wyposażenie kabin pracy indywidualnej; 1 komputer przystosowany do potrzeb czytelników niepełnosprawnych; 1 komputer stanowiący wyposażenie kabiny multimedialnej. Ponadto czytelnicy niepełnosprawni mogli korzystać z sześciu komputerów przystosowanych do ich potrzeb, pozostających w gestii Biura ds. Osób Niepełnosprawnych UW. W roku sprawozdawczym czytelnicy korzystali z dostępu do internetu na komputerach przenośnych poprzez sieć przewodową (w wyznaczonej strefie na I piętrze) i bezprzewodową (na całym obszarze wolnego dostępu oraz w salach 245, 256, 315, 316, 096). Niewielkiej zmianie uległa liczba punktów dostępowych do ogólnoeuropejskiej akademickiej sieci bezprzewodowej Eduroam punkty takie znajdowały się w Czytelni Ogólnej oraz w obszarze wolnego dostępu zajmowanego przez dwie szerokie dziedziny (B,L Filozofia. Psychologia. Religia. Oświata oraz M,N Muzyka. Architektura. Sztuki piękne), a także w salach 254, 256 i 315 (zainstalowano drugi punkt dostępowy). Wprowadzono możliwość rezerwacji czasu pracy na stanowiskach komputerowych BUW z dostępem do internetu na więcej niż jeden dzień. Przez cały rok korzystano z narzędzia do prowadzenia webinariów Netviewer Meet, dzięki któremu możliwe było uczestniczenie w sposób zdalny w specjalnie organizowanych w BUW seminariach czy też szkoleniach (wię- Sprawozdanie BUW

18 Rozdział 1 Organizacja systemu... cej patrz rozdz i 11.). Kontynuowano dyżury informatyków, które od poniedziałku do piątku pełniono na miejscu do zamknięcia Biblioteki, tj. do godziny 21.00, a w weekendy telefonicznie. Biblioteki wydziałowe W roku 2011 BW miały do dyspozycji pięćset pięćdziesiąt dziewięć komputerów, przy czym na dwustu osiemdziesięciu trzech stanowiskach pracowali bibliotekarze, a dwieście siedemdziesiąt sześć komputerów było przeznaczonych dla czytelników. W dalszym ciągu brak było komputerów przeznaczonych dla czytelników w Bibliotece Uniwersyteckiego Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym (tab. I), a także w filii Biblioteki Wydziału Biologii. Czytelnicy Biblioteki Wydziału Psychologii mieli dostęp do katalogu online bibliotek UW i internetu na stanowiskach usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie Biblioteki. W coraz większej liczbie bibliotek czytelnicy mogli korzystać z bezprzewodowego dostępu do internetu na własnych komputerach przenośnych. 18 Sprawozdanie BUW 2011

19 Rozdział 2 2. WSPÓŁPRACA W OBRĘBIE SYSTEMU BIBLIOTECZNO- INFORMACYJNEGO UW W roku sprawozdawczym liczba BW nie uległa zmianie. Nadal sprawozdania nie przedstawiła Biblioteka Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum, powstała w 2006 roku. Współpraca BUW i BW obejmowała podobnie jak w latach ubiegłych następujące obszary działania: prowadzenie prac bibliotecznych z wykorzystaniem oprogramowania VTLS/Virtua; realizację projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej 4 w części dotyczącej retrokonwersji czasopism; prowadzenie prac związanych z działaniem Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych (SWM); prenumeratę czasopism papierowych i dostęp do zasobów elektronicznych; odprawę celną czasopism zagranicznych; przekazywanie z BUW do BW oraz z BW do BUW materiałów zbędnych; przekazywanie materiałów bibliotecznych w depozyt z BW do BUW (np. kolekcji starych druków) oraz z BUW do BW; konsultowanie problemów występujących w rutynowych pracach bibliotecznych, zwłaszcza dotyczących ewidencji zbiorów, a także związanych z zabezpieczaniem i ochroną zbiorów; tworzenie elektronicznej biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego e-buw WSPÓLNA PRACA BUW I BW W SYSTEMIE VTLS/VIRTUA W roku sprawozdawczym żadna nowa BW nie przystąpiła do wspólnego użytkowania oprogramowania VTLS/Virtua. Łączna liczba BW, które podjęły decyzję o korzystaniu z tego oprogramowania, wyniosła więc na koniec roku podobnie jak rok wcześniej trzydzieści osiem, przy czym dziesięć spośród nich użytkowało jednocześnie dwa systemy/programy komputerowe. W porównaniu z rokiem 2010 wzrosła do szesnastu liczba BW, które zarówno katalogowały, jak i wypożyczały zbiory w tym oprogramowaniu, dzięki wdro- 4 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz. 10. Sprawozdanie BUW

20 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... żeniu modułu udostępniania w Bibliotece Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych. Laboratorium Technik Diagnostycznych Wydziału Psychologii było nadal pierwszą i jedyną jednostką organizacyjną UW inną niż biblioteka, która wypożyczała zbiory w systemie VTLS/Virtua. Pozostałe biblioteki ograniczały się do korzystania wyłącznie z modułu opracowania bądź znajdowały się na etapie jego wdrażania. Biblioteka Wydziału Filozofii i Socjologii współkatalogowała swoje zbiory w katalogu centralnym NUKAT. W roku sprawozdawczym utworzyła 708 rekordów bibliograficznych wydawnictw zwartych, a z katalogu centralnego do katalogu lokalnego prowadzonego w systemie Horizon pobrała 3121 rekordów bibliograficznych. Biblioteka Wydziału Zarządzania już trzeci rok udostępniała online swoim użytkownikom bazy danych Katalog zbiorów Biblioteki Wydziału Zarządzania oraz Katalog prac doktorskich i magisterskich Wydziału Zarządzania UW, prowadzone w systemie SOWA2. Katalog zbiorów Biblioteki Wydziału Zarządzania, mający charakter wtórnego źródła informacji, wypełniano danymi pobranymi z katalogu online bibliotek UW, w którym Biblioteka Wydziału Zarządzania na bieżąco opracowuje swoje zbiory. W roku sprawozdawczym Biblioteki: Centrum Studiów Latynoamerykańskich, Instytutu Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales, Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki oraz Ośrodka Kultury Francuskiej kontynuowały drukowanie z systemu inwentarza wydawnictw zwartych. Po raz pierwszy wydrukowały go natomiast Biblioteki Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych oraz Iberystyki, Italianistyki i Romanistyki, a Bibliotece Wydziału Prawa i Administracji przekazano potrzebne do tego dane. Do końca roku do szkoleń w zakresie katalogowania nie przystąpili pracownicy byłej Biblioteki Uniwersyteckiego Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Niemieckiego, a obecnie sekcji niemieckiej Biblioteki Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej oraz Biblioteki Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych. Liczba BW tematujących w języku haseł przedmiotowych KABA na koniec roku 2011 wyniosła dwadzieścia siedem. Trzydzieści trzy BW tworzyły rekordy zasobu, w tym trzydzieści jeden dla wydawnictw ciągłych. BW sporadycznie prowadziły zapisy studentów w module udostępniania VTLS/Virtua. W 2011 roku w BUW przeszkolono dwóch pracowników BW w zakresie katalogowania wydawnictw zwartych w systemie VTLS/Virtua, siedmiu w zakresie tworzenia rekordu egzemplarza, a jednego w zakresie tworzenia rekordu zasobu dla wydawnictw ciągłych. Sześciu pracowników BW uzyskało 20 Sprawozdanie BUW 2011

21 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... uprawnienia do tematowania w języku haseł przedmiotowych KABA. Na koniec 2011 roku uprawnienia do wprowadzania danych w module opracowania do katalogu NUKAT i/lub do katalogu online bibliotek UW posiadało stu trzydziestu jeden pracowników BW (w roku ). Szkoleniami dotyczącymi obsługi modułu udostępniania w systemie VTLS/ Virtua objęto dziewiętnastu pracowników z BW, w tym jednego pracownika Laboratorium Technik Diagnostycznych Wydziału Psychologii oraz dziewięciu pracowników Biblioteki Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych w związku z wdrożeniem przez nią tego modułu. Na koniec roku dziewięćdziesięciu pięciu pracowników BW miało uprawnienia do pracy w module udostępniania (w roku ), w tym sześciu wyłącznie do modyfikacji rekordu czytelnika w związku z obsługą e-biegówki, działającej w ramach Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych. W roku sprawozdawczym opracowano całość dokumentacji dotyczącej prowadzonych szkoleń, poprzedzających nadanie uprawnień do pracy w module udostępniania. Złożyły się na nią materiały szkoleniowe, poświęcone zagadnieniom, których znajomość jest niezbędna dla prawidłowej pracy w tym module, a mianowicie: ochronie danych osobowych; podstawowym funkcjom oraz ustawieniom w systemie VTLS/Virtua; operacjom i procedurom w module udostępniania systemu VTLS/ Virtua; obsłudze e-biegówki. Z uwagi na konieczność objęcia ściślejszym nadzorem wszystkich aspektów procesu przyznawania, zawieszania i odbierania uprawnień do pracy w systemie VTLS/Virtua, a także potrzebę poprawienia przepływu informacji pomiędzy wszystkimi jego uczestnikami, również w zakresie dotyczącym sprzętu komputerowego dedykowanego pracy w tym systemie, podjęto decyzję o utworzeniu bazy danych Uprawnienia. W roku sprawozdawczym opracowano jej założenia, w których przyjęto, że: Na bazę danych Uprawnienia składają się dwie podbazy podbaza Osoby i podbaza Komputery. Podbaza Osoby służy do zarządzania procesem nadawania, zawieszania i odbierania uprawnień do pracy w systemie VTLS/Virtua bibliotekarzom UW. Sprawozdanie BUW

22 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... Podbaza Komputery służy do rejestracji stanowisk komputerowych z zainstalowanym klientem systemu VTLS/Virtua. Każdy bibliotekarz zarejestrowany w bazie danych oraz komputer ze zgłoszoną instalacją oprogramowania VTLS/Virtua posiada w bazie danych swoje indywidualne konto (rekord). Interfejs bazy Uprawnienia umożliwia jej przeszukiwanie poprzez dane ze wszystkich pól rekordu. Dane zawarte w bazach danych Uprawnienia i Sprawozdania BW, a także w bazie danych systemu VTLS/Virtua podlegają wzajemnej weryfikacji. Baza danych Uprawnienia będzie dostępna za pośrednictwem strony WWW poprzez portal BUWNet w dziale VTLS/Virtua Uprawnienia (wymaga dodatkowego logowania). W roku sprawozdawczym przeprowadzono migrację oprogramowania systemu VTLS/Virtua, obsługującego katalog online bibliotek UW w bazie produkcyjnej, z wersji do wersji Testowanie tej wersji oprogramowania VTLS/Virtua przeprowadzono w roku uprzednim, natomiast w roku 2011 zainstalowano w środowisku testowym oprogramowanie Chamo, które w przyszłości ma zastąpić używany obecnie interfejs użytkownika. Podczas wstępnych prac wdrożeniowych zauważono istotne błędy w oprogramowaniu Chamo, takie jak brak funkcji składania zamówień, które uniemożliwiły jego uruchomienie w roku sprawozdawczym. W roku 2011 do Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych (SWM) nie dołączyła żadna nowa Biblioteka. Na koniec roku czternaście BW tworzących SWM posiadało dziewięciuset dwudziestu siedmiu użytkowników (w 2010 r. 910). Największą ich liczbę zarejestrowano w Bibliotekach: Instytutu Fizyki Doświadczalnej (250 osób), Wydziału Chemii (239 osób) i Wydziału Biologii (141 osoby) (tabela F). W 2011 roku w ramach akcji Zaproponuj do zbiorów bibliotek UW czytelnicy z UW mogli zgłaszać online bezpośrednio z konta bibliotecznego tytuły książek, które ich zdaniem powinny pozyskać do zbiorów wskazane przez nie biblioteki Uczelni spośród tych, które przystąpiły do tej akcji POZOSTAŁE OBSZARY WSPÓŁPRACY BUW I BW Podobnie jak w latach ubiegłych, BUW zapewniał dostęp do licencjonowanych zasobów elektronicznych, w części z inicjatywy i po wniesieniu dodatkowych środków finansowych przez trzy wydziały (patrz też rozdz. 3.2.). 22 Sprawozdanie BUW 2011

23 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... Prowadził także prenumeratę drukowanych czasopism zagranicznych dla bibliotek UW i wykonywał wszystkie wynikające z tego faktu czynności, a więc reklamacje, rejestrację wpływu czasopism z krajów UE w systemie INTRA- STAT (1436 zeszytów), odprawę celną czasopism sprowadzanych spoza UE (1775 zeszytów), odprowadzanie podatku VAT od czasopism. W ramach współpracy w zakresie odprawy celnej czasopism zagranicznych, BW przekazywały co miesiąc do BUW (drogą elektroniczną) dane dotyczące wpływu czasopism z krajów UE, oraz odrębnie dane dotyczące wpływu czasopism z krajów spoza UE. W roku sprawozdawczym BUW przekazał BW 406 jedn. ewid. druków zbędnych. Żadna BW nie przekazała w depozyt do BUW posiadanych starych druków. Tym samym wielkość depozytów starych druków, będących własnością BW nie uległa zmianie w stosunku do roku 2010 i przedstawiała się następująco: Biblioteka Instytutu Anglistyki 65 wol.; Biblioteka Iberystyki, Italianistyki i Romanistyki 66 wol.; Biblioteka Wydziału Biologii 166 wol.; Biblioteka Instytutu Historycznego 1171 wol.; Biblioteka Wydziału Orientalistycznego 79 wol.; Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji 114 wol.; Biblioteka Wydziału Lingwistyki Stosowanej 1 wol. Ponadto w BUW znajdowały się nadal depozyty przekazane przez: Bibliotekę Katedry Hungarystyki księgozbiór hungarystyczny; Bibliotekę Wydziału Orientalistycznego księgozbiór iranistyczny. Podobnie jak w latach wcześniejszych, konsultowano problemy dotyczące ewidencji zbiorów, w tym przeprowadzania skontrum i selekcji zbiorów, sporządzania protokołów poskontrowych i poselekcyjnych. Ponadto pracownicy BUW: wycenili na potrzeby ewidencji majątkowej 34 wol. starych druków, przekazanych w darze Bibliotece Wydziału Filozofii i Socjologii przez spadkobierców prof. Leszka Kołakowskiego; wspomagali Bibliotekę Wydziału Prawa i Administracji w pracach związanych ze skanowaniem i przetwarzaniem do postaci DjVu dziesięciu książek pochodzących z jej zbiorów w związku z przystąpieniem tej Biblioteki do współpracy w zakresie budowy elektronicznej biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego e-buw. Sprawozdanie BUW

24 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... Pomocą doradczą i konsultacjami w zakresie zabezpieczania i ochrony zbiorów w roku 2011 objęto: Bibliotekę Instytutu Archeologii, Bibliotekę Wydziału Pedagogicznego, Bibliotekę Instytutu Fizyki Doświadczalnej, Bibliotekę im. Wacława Borowego oraz Bibliotekę Ośrodka Kultury Francuskiej, której pomieszczenia interwencyjnie odkażano ozonem. Podjęte w 2009 roku przez Kwesturę i właściwe służby finansowe oraz BW prace nad okresowym uzgadnianiem wartości zbiorów zinwentaryzowanych z wartością wykazywaną na koncie ewidencji majątkowej biegły właściwym sobie trybem. Na początku roku 2011 ostatnia BW, to jest Biblioteka im. Wacława Borowego, podała do Działu Ewidencji Majątkowej i Sekcji Ewidencji Wyposażenia Kwestury UW wartość zbiorów bibliotecznych, ustalonych na podstawie ksiąg inwentarzowych i ewidencji ubytków według stanu na dzień 31 grudnia 2008 roku. W roku sprawozdawczym nadal organizowano spotkania tematyczne kierowników BW i przedstawicieli BUW. Odbywały się one rzadziej niż w latach uprzednich z uwagi na wykorzystywanie w bieżących kontaktach portalu BUWNet oraz narzędzia do zdalnej komunikacji (Netviewer Meet). Na spotkaniach tych omawiano sprawy bieżące oraz prezentowano wypracowane przez Bibliotekę rozwiązania, na przykład przedstawiono założenia bazy danych Uprawnienia czy też projekt nowych zasad tworzenia/modyfikowania rekordu egzemplarza w systemie VTLS/Virtua. Swoimi doświadczeniami podzieliły się zaledwie dwie BW, to jest: Biblioteka Wydziału Zarządzania (wystąpienie Ewy Florek kierowniczki Biblioteki, poświęcone obowiązującym w niej procedurom postępowania przy zakupie materiałów bibliotecznych); Biblioteka Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej (wystąpienie Joanny Marii Kuźmińskiej kierowniczki Biblioteki, poświęcone przedstawieniu Cyfrowej Etnografii, biblioteki cyfrowej tworzonej przez Polski Instytut Antropologii). W roku sprawozdawczym siedmiu pracowników BW i pięciu BUW ukończyło prowadzone przez BUW szkolenie dotyczące korzystania z programu MS Excel, natomiast nie było chętnych do uczestnictwa w szkoleniu poświęconemu tworzeniu prezentacji w programie MS PowerPoint. W przeznaczonym wyłącznie dla bibliotekarzy UW portalu BUWNet zamieszczano opracowane nowe dokumenty, a także bieżące komunikaty przeznaczone dla wszystkich pracowników bibliotek UW. Także za jego pośred- 24 Sprawozdanie BUW 2011

25 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... nictwem pracownicy bibliotek UW mogli dokonywać rezerwacji miejsc na kolejne terminy prowadzonych w BUW szkoleń oraz proponować tematy kolejnych zebrań, z czego skorzystała jedna biblioteka. Witryna ta umożliwiała także bibliotekarzom przesyłanie danych do systemu INTRASTAT. W roku sprawozdawczym wprowadzono nowe zasady informowania o książkach pochodzących ze zbiorów BW, które zostały oddane przez wypożyczających do BUW zamiast do właściwej biblioteki. Do tworzenia na bieżąco wykazu zwróconych książek wykorzystano usługę Google Documents. Do wykazu tego ma dostęp każdy bibliotekarz BW, posiadający hasło do portalu BUWNet. Podobnie za pomocą tej samej usługi utworzono dokument zawierający informacje o godzinach otwarcia bibliotek UW w czasie wakacji, dzięki czemu BW same je aktualizują, odpowiadając tym samym za wiarygodność dotyczących ich danych, dostępnych ze strony BUW. W roku 2011 po raz czwarty sprawozdania roczne BW były wprowadzane, gromadzone i przetwarzane w sposób automatyczny. Formularze sprawozdania rocznego były dostępne w postaci interaktywnej w portalu BUWNet. Dokonano kolejnych zmian w oprogramowaniu bazy danych Sprawozdania roczne BW, przygotowując ją do pracy w roku Do najistotniejszych należało wyeliminowanie tych danych, które podawała jedynie część bibliotek, na przykład większości danych finansowych (utrzymano wyłącznie pytania o nakłady na zakup zbiorów). Sprawozdanie BUW

26 Rozdział 3 3. GROMADZENIE ZBIORÓW W 2011 roku do BUW wpłynęło jednostek ewidencyjnych (jedn. ewid.) materiałów bibliotecznych (z wyłączeniem czasopism), a więc o 12,1% mniej niż rok wcześniej. Podstawowym źródłem wpływu był egzemplarz obowiązkowy (48,0% całości wpływu, w 2010 r. 45,9%), a następnie dary krajowe (41,2%, w 2010 r. 43,4%) i kupno w kraju (5,9%, w 2010 r. 6,3%). Biblioteka prowadziła wymianę zagraniczną ze stu ośmioma partnerami w dwudziestu pięciu krajach, do których wysłano 2131 wol. książek oraz dla których zaprenumerowano 421 tytułów polskich wydawnictw. Od partnerów tych otrzymano: 1247 wol. książek, 1 atlas, 4 CD, 6 DVD, 2 dokumenty życia społecznego, 13 tytułów na mikrofiszach oraz w opłaconej przez nich prenumeracie 259 tytułów czasopism zagranicznych, z których 17 było przeznaczonych dla BW. Wymianę krajową Biblioteka prowadziła z 10 partnerami, którym w 2011 roku przekazano książkę (1 wol.) i 14 tytułów czasopism, a od których otrzymano 85 wol. książek i 17 tytułów czasopism. BUW jako biblioteka depozytowa Międzynarodowego Funduszu Walutowego nadal otrzymywał wydawnictwa tej organizacji. Ponadto w roku sprawozdawczym w dalszym ciągu wpływały wydawnictwa niemieckojęzyczne do zbioru Biblioteki Austriackiej, stanowiącego depozyt Austriackiego Forum Kultury. Rok 2011 był kolejnym rokiem porządkowania relacji z partnerami wymiany zagranicznej. Zakończono wymianę z dziesięcioma partnerami, nawiązano z trzema, a wznowiono po wielu latach przerwy z jednym. W ramach projektu Wideoteka Uniwersytecka WATCH DOCS (umowa między BUW a Społecznym Instytutem Filmowym została zawarta r.) BUW otrzymał w depozyt 41 filmów dokumentalnych (w dwóch egzemplarzach), prezentowanych podczas kolejnych edycji Międzynarodowego Festiwalu WATCH DOCS. Prawa człowieka w filmie. Filmy te, poświęcone szeroko rozumianej problematyce praw człowieka, demokracji i równości, są dostępne w polskiej wersji językowej. Zostały one przekazane do skatalogowania, a następnie do udostępniania w Czytelni Czasopism Bieżących i Mikroform. Umowa depozytowa przyznała prawo do wypożyczania wyłącznie nauczycielom akademickim UW, natomiast pozostałym czytelnikom umożliwia obejrzenie filmów na miejscu w kabinie audiowizualnej. Szczegółowe dane dotyczące wielkości wpływu materiałów bibliotecznych do BUW w 2011 roku w podziale na źródła ich pozyskania zamieszczono w tabeli 3. Wszystkie materiały biblioteczne zostały zewidencjonowane. Materia- 26 Sprawozdanie BUW 2011

27 Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów ły pochodzące z egzemplarza obowiązkowego i darów poddano ocenie pod kątem celowości ich włączenia do zbiorów. Materiały niezakwalifikowane do zbiorów Biblioteki włączono do druków zbędnych, z których innym bibliotekom przekazano łącznie 3267 jednostek (tytułów, woluminów, zeszytów lub numerów), w tym BW 406, innym bibliotekom w kraju 2154 oraz bibliotekom za granicą 707 jednostek. W roku sprawozdawczym opracowano akcesyjnie 364 wol. z księgozbioru Seweryna Pollaka (łącznie przekazano do dalszego opracowania 4156 wol. książek i 160 jedn. ewid. innych materiałów bibliotecznych) oraz 1173 wol. z księgozbioru prof. Macieja Żurowskiego. W 2011 roku podjęto ważny temat dotyczący miejsca zbiorów XIXwiecznych w zbiorach BUW. Dotychczas stanowiły one część zbiorów głównych zwartych tak jak one były opracowywane, przechowywane i udostępniane. Postanowiono, że w perspektywie wieloletniej zbiory XIX-wieczne, do których w BUW zalicza się książki i czasopisma oraz inne wydawnictwa ciągłe z lat , będą stanowiły wyodrębnioną kolekcję. Osiągnięcie takiego stanu rzeczy będzie rozłożone na lata, ponieważ dopiero po rozwiązaniu palącej kwestii braku wolnej powierzchni magazynowej w magazynie zwartym, możliwe stanie się przeznaczenie części powierzchni magazynowej na wydzielony zbiór wydawnictw XIX wieku. W okresie poprzedzającym osiągnięcie stanu docelowego przyjęto następujący tok postępowania z wprowadzanymi po raz pierwszy do zbiorów BUW egzemplarzami wydawnictw zwartych, wydanych w latach : gromadzenie na dotychczasowych zasadach w Oddziale Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów we współpracy z Gabinetem Zbiorów XIX wieku; opracowywanie metodą współkatalogowania w katalogu NUKAT w Gabinecie Zbiorów XIX wieku; ewidencja szczegółowa w odrębnym Inwentarzu wydawnictw zwartych XIX wieku, generowanym z bazy danych systemu VTLS/Virtua; przechowywanie w magazynie zbiorów Oddziału Przechowywania Zbiorów na III piętrze; udostępnianie w Czytelni Ogólnej, przy czym planuje się możliwie jak najszybsze rejestrowanie udostępniania prezencyjnego wydawnictw zwartych w systemie VTLS/Virtua. Sprawozdanie BUW

28 Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów 3.1. WYDAWNICTWA ZWARTE (KSIĄŻKI) W roku 2011 do BUW wpłynęło wol. książek (w 2010 r wol.). Nadal największym źródłem wpływu był egzemplarz obowiązkowy, dzięki któremu Biblioteka otrzymała wol., co stanowiło 65,1% całego wpływu książek (w 2010 r. odpowiednio wol. i 45,4%). Dary krajowe stanowiły 18,1% wpływu (6563 wol., w 2010 r. 39,2% i wol.). Trzecim pod względem wielkości źródłem pozyskiwania książek było kupno krajowe (9,1% i 3309 wol., w 2010 r. 8,9% i 4016 wol.). Mniej niż rok wcześniej zakupiono książek z przeznaczeniem do zbiorów głównych (o 278 wol.) oraz do księgozbioru dydaktycznego (o 429 wol.). Należy jednak dodać, że zakupiono dostęp do elektronicznych wersji 1847 tytułów książek polskich, głównie podręczników, na platformie ibuk (więcej patrz rozdz. 3.3.). Udział książek pochodzących z kupna zagranicznego (1025 wol.) w całości wpływu w roku 2011 wyniósł 2,8% (w 2010 r wol. i 2,2%). Średnia cena książki kupowanej przez BUW za granicą była 5,3 razy wyższa (w roku ,5 razy wyższa) od ceny książki kupowanej w kraju (odpowiednio 255,0 zł i 48,42 zł). Należy zwrócić uwagę na fakt, iż od początku 2011 roku zaczęła w Polsce obowiązywać pięcioprocentowa stawka podatku VAT na książki papierowe, co niewątpliwie stało się jedną z przyczyn wzrostu ich cen. W charakterze stałej donacji otrzymywano książki zagraniczne od Szwajcarskiej Fundacji Kulturalnej Pro Helvetia w ramach programu promocji kultury i języka (47 wol.). Następujący ofiarodawcy przekazali dary książkowe, zasługujące na szczególne podkreślenie: Instytut Badań Literackich (20 wol., prezentowanych wcześniej na wystawce w BUW); wydawnictwo Wolters Kluwer (297 wol., prezentowanych wcześniej na wystawce w BUW); Jarosław Dobrowolski (82 wol., w tym 22 wol. starych druków, stanowiące część księgozbioru prof. Kazimierza Dobrowolskiego ojca ofiarodawcy); Anna Stoykova z Bułgarii (3 wol.); Igor Homziak z Ukrainy (13 wol. książek poświęconych wojennym i powojennym losom Ukrainy, zwłaszcza Ukraińskiej Armii Powstańczej UPA); 28 Sprawozdanie BUW 2011

29 Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów prof. Gerhard Bauer z Niemiec (22 tomy wydania zbiorowego dzieł Heinricha von Kleista; do każdego tomu dołączono jeden numer Berliner Kleistblätter lub Brandenburger Kleistblätter); Wiktor Marciniak, były pracownik BUW (49 wol. książek i 14 map); Rena Anna Syska-Lamparska z USA (książka ze zbiorów BUW Kurs analizy matematycznej książka z historią, uratowana podczas Powstania Warszawskiego przez Ryszarda Syskiego, brata ofiarodawczyni). Księgozbiór dziewiętnastowieczny BUW powiększył się o 110 wol., z których 72 wol. (w tym jeden klocek) zakupiono na aukcjach antykwarycznych, a 38 wol. pozyskano z darów krajowych. Do najciekawszych nabytków w roku 2011 należą między innymi Herberta Spencera Fizjologia śmiechu (Spencer Herbert: Fizjologia śmiechu, przeł. Jakób Goldszmit. Warszawa: Nakładem Księgarni G. Centnerszwera, 1884.) oraz Konstantego Kościńskiego Listownik dla rzemieślników, włościan i robotników z wzorami polskiemi i niemieckiemi oraz dodatkiem polsko-niemieckiego i niemiecko-polskiego słowniczka wyrazów najczęściej w przemyśle i gospodarstwie zachodzących. Grudziądz: Druk i nakład W. Kulerskiego, Drugie z wymienionych dzieł, traktowane przez współczesnych ściśle użytkowo, stanowi obecnie cenne źródło wiedzy o obyczajowości i historii społecznej. Zbiory XIX-wieczne BUW uzupełnione zostały także o grupę książek religijnych, katechetycznych lub dewocyjnych, wydanych na potrzeby różnych wspólnot religijnych, jak chociażby o ręcznie tłoczoną książeczkę Cuda i nabożeństwo wsławionego obrazu Pana Jezusa ukrzyżowanego znajdującego się w kościele parafialnym milatyńskim. Lwów: Franciszek Piller, 1830 katolicki druk dewocyjny czy też katechizm dla dzieci żydowskich, wydany po polsku na początku XX wieku w ciekawej modernistycznej szacie graficznej (Sanina M.: Nauka religii izraelskiej : na klasę wstępną. Łódź: nakładem autora, 1917). Na wymienienie zasługuje także luksusowo wydane dzieło Artura Oppmana, wielce zasłużonego dla kultury polskiej i Warszawy, zatytułowane Jam jest z wami po wszystkie dni (Oppman Artur: Jam jest z wami po wszystkie dni : chrześcijańskie życie człowieka w obrazach i pieśni. Warszawa 1906). W latach poprzednich udało się pozyskać do zbiorów BUW pewną liczbę rzadkich i cennych druków masońskich, natomiast w roku 2011 zakupiono pozycje określane zazwyczaj mianem literatury antymasońskiej. Są to uchodzący za klasykę gatunku paszkwil autorstwa Leo Taxila (Taxil Léo: Les Mystères de la franc-maiçonnerie. Paris: Latouzey & Ané, [1886]) oraz dzie- Sprawozdanie BUW

30 Rozdział 3 Gromadzenie zbiorów ło rodzimej proweniencji Lakszyński Aleksander ks.: Masonerya i karbonaryzm wobec zdrowego rozumu i społeczeństwa. Kraków Wśród nabytków nie zabrakło także publikacji z dziedziny polityki, do których należy cenne polonicum zagraniczne z okresu powstania styczniowego: Noailles Emmanuel Henri Victurnien: La Pologne et ses frontièrs, acompagnée de deux cartes spéciales. Paris: Amyot, Ze względu na formę wydawniczą, interesująco przedstawia się także inny nabytek, a mianowicie rękopis powielony techniką litograficzną (Miodoński Adam Stefan: Składnia języka łacińskiego. Kraków 1905). W zbiorach BUW znajduje się pewna liczba tego rodzaju publikacji, dzisiaj już rzadko spotykanych, a niegdyś popularnych wśród studiującej młodzieży. Jak co roku, dodatkowym źródłem pozyskiwania książek i finansowania ich zakupów była akcja Książka z rekomendacją, będąca inicjatywą Klubu Absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego. W 2011 roku darczyńcy wpłacili 5125 zł (w 2010 r zł); do końca roku zakupiono 78 pozycji: 52 wol. książek polskich i 26 wol. książek zagranicznych (w 2010 r. 70 pozycji: 36 wol. książek polskich i 34 wol. zagranicznych). W roku sprawozdawczym kontynuowano zapoczątkowaną rok wcześniej akcję Zaproponuj do zbiorów bibliotek UW. Łącznie do BUW wpłynęło 378 dezyderatów, w tym 179 dotyczyło wydawnictw polskich, a 199 wydawnictw zagranicznych. Wielu z proponowanych tytułów nie zakwalifikowano do zakupu, ponieważ spodziewano się je otrzymać jako egzemplarz obowiązkowy, zostały już zamówione, znajdowały się w zbiorach w wystarczającej liczbie egzemplarzy lub też wykraczały poza ramy nakreślone w obowiązujących zasadach gromadzenia zbiorów. Część tytułów (12 wol.) sprowadzono z wymiany zagranicznej. W sumie pozyskano 34 wol. książek polskich i 43 zagranicznych. Kontynuowano rozpoczęte w roku 2005 monitorowanie bibliografii publikacji książkowych pracowników UW, dostępnej na stronie domowej Uczelni, pod kątem kompletności tych publikacji w zbiorach BUW. Do zbiorów głównych zakwalifikowano wol., a do księgozbioru dydaktycznego 1119 wol. (w 2010 r. odpowiednio i 1610 wol.). Pozostałą część wpływu książek przekazano do dubletów i druków zbędnych. W ramach gospodarki drukami zbędnymi przekazano: BW 331 jedn. ewid.; innym bibliotekom krajowym 1923 jedn. ewid.; 30 Sprawozdanie BUW 2011