SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W WARSZAWIE I BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH UW ZA ROK 2009

Transkrypt

1 SPRAWOZDANIE BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ W WARSZAWIE I BIBLIOTEK WYDZIAŁOWYCH UW ZA ROK 2009 Warszawa, 2010

2 Opracowanie tekstu i tabel 1-16 Krystyna Kocznorowska przy współpracy Ewy Kobierskiej-Maciuszko, Wandy M. Rudzińskiej i Romana Tabisza Opracowanie tabel A - 0 Roman Tabisz Artur Wrzochalski Tłumaczenie Agnieszka Kasprzyk Foto BUW Jadwiga Antoniak Krystyna Dąbrowska Wybór zdjęć i podpisy Anna Wołodko Korekta techniczna Jadwiga Krężlewicz ISSN Druk i oprawa AND Sp. z o.o. ul. Radna Warszawa

3 (...) bądźmy szczerzy księgozbiory nie są nam dziś potrzebne (...) Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki, Piosenka o zależnościach i uzależnieniach, Wrocław: Biuro Literackie, 2009, s.17 [laureat XIII edycji Literackiej Nagrody NIKE, BUW 4 października 2009]

4

5 OD DYREKTORA BUW Motto zaczerpnięte z sonetu Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, laureata XIII edycji Nagrody Literackiej NIKE to prowokacja wyniki ilościowe działalności BUW w jubileuszowym dziesiątym roku jej istnienia w nowym gmachu na Powiślu nie potwierdzają kasandrycznej wizji Poety. 15 grudnia 2009 roku świętowaliśmy hucznie 10. rocznicę otwarcia Biblioteki na Powiślu dla czytelników. Byli z nami Rektorzy UW trzech ostatnich kadencji, nasi współpracownicy i przyjaciele z Uniwersytetu, innych instytucji naukowych i kulturalnych Miasta, w tym warszawskich bibliotek, architekci i projektanci gmachu i oczywiście obecni i byli bibliotekarze Uniwersytetu ci najstarsi, którzy całe życie pracowali w starym gmachu (a jednak pokochali nowy) i ci najmłodsi, dla których BUW na Powiślu był od zawsze. Jubileusz 10-lecia gmachu na Powiślu był świetną okazją do podsumowań i analiz, jak bardzo nowy BUW różni się od starego. To nie tylko wyjątkowa architektura gmachu użyteczności publicznej, nie tylko walory ogólnomiejskie i kulturotwórcze tego miejsca, to również wskaźniki statystyczne, kilkunastokrotnie wyższe niż te sprzed 10 lat, starannie zbierane i analizowane w corocznych sprawozdaniach z działalności. Oferta Biblioteki, niezmiennie kierowana jest do środowisk akademickich, kulturalnych i opiniotwórczych Uniwersytetu i Miasta. Grupa czytelników spoza UW stanowi około 45% naszych zarejestrowanych czytelników, co świadczy o znacznie szerszym niż wewnątrzuniwersyteckie znaczeniu Biblioteki i jest, w mojej opinii, ważnym elementem ogólnospołecznej misji Uniwersytetu. Wśród czytelników z UW przeważają studenci i doktoranci, kilkunastokrotnie przewyższając grupę nauczycieli akademickich i innych pracowników UW i aktywnie domagając się coraz pełniejszej, aktualniejszej i wygodnie dostępnej oferty, w tym również coraz dłuższych godzin pracy Biblioteki. Staramy się sprostać tym oczekiwaniom, powiększając nasze zbiory drukowane i cyfrowe i doskonaląc narzędzia informacji i dostępu do nich on-site i on-line. Na półkach Biblioteki w obszarach bezpośrednio dostępnych czytelnikom stoi w porządku systematycznym nieco ponad 0,4 mln książek i czasopism wydanych w ostatnich dziesięcioleciach i najbardziej potrzebnych naszym czytelnikom, o czym świadczą niezmiennie bardzo wysokie wskaźniki udostępniania tego zasobu. Zainteresowanie wydawnictwami starszymi, dostarczanymi z magazynów zamkniętych do czytelni, służącymi raczej celom badawczym niż bieżącej dydaktyce akademickiej również utrzymuje się od lat na podobnym poziomie. Staranne zakupy na aukcjach uzupełniają nasze najcenniejsze kolekcje zbiorów specjalnych, które, choć nieprzeznaczone dla masowego czytelnika, cieszą się stałym zainteresowaniem badaczy z zakresu nauk historycznych i pokrewnych.

6 Nowe technologie tworzenia zasobów cyfrowych pozwoliły nam rozszerzyć dostęp do licencjonowanych baz danych i czasopism o książki elektroniczne, których kolejne kolekcje kilkudziesięciu tytułów udostępniliśmy w ostatnich latach naszym zarejestrowanym użytkownikom. Równolegle budujemy z naszych zbiorów historycznych pełnotekstowe kolekcje w e-buw (elektronicznej bibliotece UW) we współpracy z kadrą naukową i bibliotekarzami wydziałowymi. Kolekcje te powstają w wyniku procesu technologicznego skanowania papierowych oryginałów i ich implementacji do sieci w sposób, który umożliwia ich opracowanie katalogowe, wyszukiwanie, dostęp w trybie pełnotekstowym wraz z opcją nawigacji w treści dokumentu. Fakt, że oryginały pozostają własnością UW, pozwala nam na udostępnienie ich wersji cyfrowej w formule Open Access, czyli bez żadnych ograniczeń, co dzisiaj jest standardem cywilizowanego świata nauki i kultury. Biblioteczne zbiory drukowane Uniwersytetu Warszawskiego (BUW i 47 bibliotek wydziałowych) zbliżają się powoli do wielkości 6 mln woluminów, zasoby cyfrowe obejmują ponad 50 tys. tytułów, dostępnych w sieci UW i z komputerów prywatnych naszych pracowników i studentów. Skala tego przedsięwzięcia jest porównywalna z największymi europejskimi bibliotekami naukowymi, zarządzanie takimi zbiorami, informacją i dostępem do nich jest wyzwaniem organizacyjnym i finansowym dla kadry zarządzającej oraz codziennym wysiłkiem dla 500 bibliotekarzy BUW i BW. Za nami dziesięć lat ciężkiej i pięknej pracy, dzięki której BUW w nowym gmachu to nie tylko jedna z najbardziej nowoczesnych realizacji architektonicznych ostatnich lat, ale przede wszystkim wielka biblioteka akademicka, oceniana jako zasobna, przyjazna i funkcjonalna oraz instytucja publicznie użyteczna, która zmieniła charakter Powiśla, nadając jej bardziej śródmiejski, a przede wszystkim uniwersytecki charakter. Wchodzimy w drugie dziesięciolecie. Czas pokaże, czy uda nam się powtórzyć naukowy, kulturalny i frekwencyjny sukces pierwszej dekady. Z roku na rok będzie trudniej coraz donośniej brzmią pytania o zasadność utrzymywania wielkich książnic w czasach, kiedy, jak twierdzą niektórzy, wszystko już jest w sieci, nowe technologie dostępu do informacji są z jednej strony coraz powszechniej dostępne, z drugiej zaś wymagają coraz częstszych modernizacji, rynek pracy wielkiego miasta nie sprzyja zatrudnianiu wybitnych specjalistów w bibliotekach. Mamy nadzieję jednak, że będzie to następna wspaniała dekada, przede wszystkim dla naszych użytkowników, kolejnych pokoleń studentów Uniwersytetu Warszawskiego i innych warszawskich uczelni, ich czytelniczej, intelektualnej i społecznej aktywności w warunkach, jakie staramy się dla nich stworzyć jak najbardziej pełnego i nieskrępowanego dostępu do wiedzy i informacji. Ewa Kobierska-Maciuszko

7

8 BIBLIOTEKI WYDZIAŁOWE I ICH KIEROWNICY (STAN NA DZIEŃ 31 GRUDNIA 2009 ROKU) Wydział Biologii Wydział Chemii Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Wydział Filozofii i Socjologii Wydział Fizyki Instytut Astronomii Instytut Fizyki Doświadczalnej Instytut Fizyki Teoretycznej Instytut Geofizyki Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Wydział Geologii Wydział Historyczny Instytut Archeologii Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Instytut Historii Sztuki Instytut Historyczny Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Instytut Muzykologii mgr Danuta Niedzielska-Starzyk mgr Agnieszka Łapacz mgr Maria Piber mgr Aleksandra Łabuńska mgr Ewa Stelmachów* mgr Janina Górka mgr Maria Urbaniak mgr Małgorzata Nurek-Malinowska mgr Władysław Żakowski mgr Ewa Polańska-Pogodzińska mgr Władysława Roszyk mgr Joanna Maria Koźmińska mgr Elżbieta Działo mgr Tomasz Morawski mgr Elżbieta Szklarska-Maruszak mgr Iwona Januszkiewicz-Rębowska Zakład Papirologii, Katedra Prawa Rzymskiego i Antycznego mgr Jolanta Jabłonowska-Taracha Wydział Lingwistyki Stosowanej Instytut Lingwistyki Stosowanej Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Wydział Nauk Ekonomicznych Wydział Neofilologii Instytut Anglistyki Instytut Germanistyki Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Katedra Italianistyki i Instytut Romanistyki Katedra Hungarystyki mgr Bożena Majorczyk mgr Aniela Wysokińska mgr Jacek Grzybowski mgr Izabella Migalska mgr Krystyna Dolega mgr Marek Kwiatkowski mgr Iwona Grzybowska mgr Halina Grzymska*

9 Wydział Orientalistyczny Wydział Pedagogiczny Wydział Polonistyki Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum Instytut Filologii Klasycznej Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej Instytut Języka Polskiego Instytut Literatury Polskiej i Instytut Kultury Polskiej Wydział Prawa i Administracji Wydział Psychologii Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Wydział Zarządzania Centrum Europejskie Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej Centrum Studiów Latynoamerykańskich Instytut Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales Ośrodek Kultury Francuskiej Ośrodek Studiów Amerykańskich Ośrodek Studiów Brytyjskich Szkoła Języków Obcych Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym Uniwersyteckie Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Angielskiego mgr Danuta Zwolińska mgr Urszula Pawłowicz vacat mgr Lech Bobiatyński mgr Zdzisław Kłos mgr Jadwiga Latusek mgr Maria Franke mgr Marzanna Ciastek mgr Wiesława Nowak mgr Rozalia Sułek mgr Lucyna Kwarcińska mgr Ewa Florek mgr Przemysław Bartuszek mgr Mirosława Szaro mgr Joanna Chełstowska mgr Tomasz Chmielak* mgr Joanna Kiwilszo mgr Liliana Kontny mgr Dorota Traczewska Iwona Książek mgr inż. Teresa Marciak mgr Teresa Krajewska * osoby nie pełniące formalnie funkcji kierownika

10

11 Rozdział 1 1. ORGANIZACJA SYSTEMU BIBLIOTECZNO- INFORMACYJNEGO UW 1.1. STRUKTURA I PRACOWNICY W roku 2009 system biblioteczno-informacyjny UW tworzyły: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie (BUW) jako biblioteka główna oraz czterdzieści siedem bibliotek wydziałowych, instytutowych, katedr, zakładów i jednostek pozawydziałowych UW, zwanych ogólnie bibliotekami wydziałowymi (BW). Na początku niniejszego sprawozdania znajduje się schemat struktury organizacyjnej BUW oraz wykaz bibliotek wydziałowych UW i ich kierowników według stanu na dzień 31 grudnia 2009 roku. W roku 2009 Rada Biblioteczna UW, której przewodniczył dr Mirosław Grochowski (Wydział Geografii i Studiów Regionalnych), zebrała się czterokrotnie. Przedmiotem prac Rady były sprawy formalno-prawne związane z regulaminami BUW, plan rzeczowo-finansowy BUW i analiza środków dodatkowych na funkcjonowanie i rozwój systemu biblioteczno-informacyjnego UW, kwestie oceny nauczycieli akademickich bibliotekarzy dyplomowanych zatrudnionych w bibliotekach UW oraz analiza raportów z badań jakości usług bibliotecznych w opinii czytelników i bibliotekarzy. Senacka Komisja ds. Bibliotek i Systemów Informacyjnych, której przewodniczył dr Paweł Żmudzki (Wydział Historyczny), zebrała się trzy razy. Prace Komisji dotyczyły jednolitej informacji na temat kadr UW w kontekście legitymacji pracowniczej oraz bazy czytelników BUW, portalu wewnętrznego UW, zakresu dostępu do zasobów bibliotecznych różnych grup użytkowników. W posiedzeniach zarówno Rady Bibliotecznej, jak i Komisji Senackiej brał udział prof. dr hab. Włodzimierz Lengauer, prorektor UW. Dyrektor BUW była członkiem Rad Naukowych: Biblioteki Narodowej i Biblioteki Gdańskiej PAN. W BUW stan zatrudnienia w dniu 31 grudnia 2009 roku wynosił dwieście siedemdziesiąt jeden osób, których wynagrodzenie finansowano z dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i środków SPUB, oraz dwudziestu czterech pracowników Oddziału Obsługi BUW, których wynagrodzenie opłacano z wyodrębnionego funduszu eksploatacyjnego. Po raz pierwszy w BUW wprowadzono telepracę dla administratorów baz w Centrum NUKAT. W roku sprawozdawczym w BUW pracowało także dwóch wolon- Sprawozdanie BUW

12 Rozdział 1 Organizacja systemu... tariuszy. Strukturę zatrudnienia w BUW (z wyłączeniem pracowników Oddziału Obsługi BUW) i BW przedstawiono w tab. 16. Awansów i przeszeregowań było dwadzieścia trzy, jeden pracownik uzyskał uprawnienia bibliotekarza dyplomowanego. Czternaście osób ukończyło studia podyplomowe, studia wyższe magisterskie ukończyły dwie osoby, jedna osoba uzyskała tytuł zawodowy licencjata. Dwadzieścia pięć osób odbyło kilkunastodniowe zagraniczne staże szkoleniowe. Były to wyjazdy w ramach programu ERASMUS (24 osoby) i stypendiów Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Austrii (1 osoba) oraz wymiany pomiędzy BUW i bibliotekami zagranicznymi. Ponadto w ramach wizyt wzajemnych dwie osoby gościły w Bibliotece Narodowej w Pradze i również dwie wzięły udział w otwarciu nowego gmachu Biblioteki Uniwersytetu Humboldta w Berlinie Grimm Zentrum. Nagrodami z okazji Święta UW uhonorowano pięćdziesięciu sześciu pracowników BUW (w tym dwóch bibliotekarzy dyplomowanych). W roku 2009 pożegnaliśmy na zawsze: Werę Majewską, starszego magazyniera bibliotecznego, w latach pracownika Oddziału Przechowywania Zbiorów; dr. Bronisława Górę, historyka i bibliotekarza, w latach pracownika Oddziału Opracowania Wydawnictw Ciągłych. Pozostaną w naszej pamięci. BW W BW w dniu 31 grudnia 2009 roku pracowały dwieście czterdzieści dwie osoby na 226,88 etatu. Wielkość zatrudnienia w poszczególnych bibliotekach w podziale na stanowiska pracy przedstawiono w tabeli N. W porównaniu z rokiem 2008 liczba zatrudnionych zmniejszyła się o dwie osoby, natomiast pod względem liczby etatów praktycznie nie uległa zmianie (2008 r. 226,83 etatu). Zmniejszenie liczby pracowników etatowych odnotowano w czterech BW, a jej wzrost także w czterech. Nadal nikogo nie zatrudniono w utworzonej w 2006 roku Bibliotece Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum. Łącznie we wszystkich BW z pracy odeszło czternastu pracowników, a pracę w nich rozpoczęło dwunastu, jednak w przypadku jednej z pracownic nastąpiła jedynie formalna zmiana urlopu wychowawczego na macierzyński. Największy ruch kadrowy odnotowano w Bibliotece Wydziału Orientalistycznego (4 osoby zatrudniono i 3 osoby odeszły). Od- 12 Sprawozdanie BUW 2009

13 Rozdział 1 Organizacja systemu... notowany spadek zatrudnienia był największy w Bibliotece Wydziału Filozofii i Socjologii (o 4 osoby i o 1,75 etatu) oraz Bibliotece Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych (o 2 osoby i 2 etaty). W BW pracowało trzech bibliotekarzy dyplomowanych. Wzrosła liczba kustoszy (o pięciu) i bibliotekarzy (o dwóch), natomiast uległa zmniejszeniu liczba starszych bibliotekarzy (o czterech), młodszych bibliotekarzy (o czterech), starszych magazynierów (o jednego) i magazynierów (o jednego). Ponadto w czternastu BW zatrudniano dodatkowo pracowników pozaetatowych czasami w ten sposób studenci odpracowywali czesne. Awansowano łącznie szesnastu pracowników, w tym pięciu na stanowisko kustosza, dwóch starszego bibliotekarza, ośmiu bibliotekarza, jednego starszego magazyniera. W roku sprawozdawczym na kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa studia podyplomowe ukończyło siedmiu pracowników BW. Studia licencjackie kontynuowało dwóch pracowników, a studia magisterskie i doktoranckie po jednym pracowniku, w tym te ostatnie na kierunku innym niż bibliotekoznawstwo. Studia podyplomowe podjęło sześciu pracowników BW, w tym dwóch na kierunku innym niż bibliotekoznawstwo. Natomiast jeden pracownik BW kontynuował studia podyplomowe na kierunku innym niż bibliotekoznawstwo. Siedmiu pracowników uzyskało certyfikaty ukończenia drugiego i trzeciego modułu kursu internetowego dla bibliotekarzy bibweb. Poza tym czterech pracowników odbyło kilkunastodniowe zagraniczne staże szkoleniowe w ramach programu ERASMUS. W 2009 roku odnotowano zmianę na stanowisku kierownika w Bibliotece Wydziału Nauk Ekonomicznych w związku z przejściem na emeryturę jej wieloletniego kierownika funkcję tę powierzono dotychczasowemu zastępcy FINANSOWANIE Budżet BUW określony został kwotą podstawowej dotacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w wysokości zł, powiększonej w sierpniu o kwotę zł przeznaczoną na regulację wynagrodzeń. Wydzielony fundusz na koszty eksploatacji gmachu wynosił zł (wobec zł w roku 2008). Ogólnouczelniana działalność BUW została dofinansowana z rezerwy rektorskiej badań własnych kwotą zł. Środki własne pozostające w dyspozycji dyrektora BUW od roku 2008 oraz wypracowane w roku 2009 wynosiły zł. Plan rzeczowo-finansowy, przyjęty przez Radę Biblioteczną, ustalił fundusz płac w wysokości zł (dotacja podstawowa w kwocie zł Sprawozdanie BUW

14 Rozdział 1 Organizacja systemu... powiększona o zł z dochodów własnych). Z części funduszu płac pochodzącej z dochodów własnych finansowano dodatki specjalne oraz bezosobowy fundusz umów. Fundusz wydatków rzeczowych zbudowany został ze środków budżetowych ( zł) oraz ze środków własnych BUW ( zł) i w planie rzeczowo-finansowym wynosił łącznie zł. Fundusz SPUB ICM UW przeznaczony w całości na finansowanie NUKAT wynosił, podobnie jak w latach ubiegłych, zł. Pozostałe środki finansowe, pochodzące z grantów i dotacji celowych przeznaczone były na specjalne projekty i przedsięwzięcia, omówione w kolejnych częściach sprawozdania. Najbardziej istotnym z nich jest trzyletni (do września 2012 r.) projekt NUKAT - autostrada informacji cyfrowej, finansowany w wysokości zł ze środków POIG, priorytet 2. Infrastruktura sfery B+R, działanie 2.3 Inwestycje związane z rozwojem infrastruktury informatycznej nauki. Jego merytoryczne aspekty omówiono w rozdziale 10. Szczegółowe zestawienie kwot wydatkowanych z poszczególnych źródeł przedstawiono w tabeli 1. Najpoważniejszym problemem finansowym roku 2009 okazała się kwestia prenumeraty czasopism elektronicznych i baz danych. Zasoby te są od lat finansowane z pięcioprocentowego odpisu od środków na badania statutowe (BST). Fundusz ten w roku 2009 wyniósł zł i był porównywalny z latami wcześniejszymi. Jednak stały coroczny wzrost cen i uwarunkowania ekonomiczne roku 2009 (znacząca zmiana kursu złotego) spowodowały deficyt rzędu 0,9 miliona złotych widoczny już w pierwszym kwartale roku. Kryzys ten został opanowany dzięki dodatkowym środkom wyasygnowanym przez wydziały UW w łącznej wysokości zł oraz dodatkowym środkom BUW w wysokości zł. Operacja ta pochłonęła wszelkie pozabudżetowe rezerwy BUW. Łączny koszt prenumeraty e-czasopism i baz danych dla UW wyniósł zł (wobec zł w roku 2008). Merytoryczne aspekty prenumeraty omówiono w rozdziale 3.2. BW BW są finansowane ze środków pozostających w gestii ich jednostek macierzystych, stąd też w rocznych sprawozdaniach składanych do BUW podają one wyłącznie informacje o nakładach na zakup zbiorów, ich zabezpieczanie i konserwację, retrokonwersję, remonty 14 Sprawozdanie BUW 2009

15 Rozdział 1 Organizacja systemu... i adaptację pomieszczeń, wyposażenie w sprzęt komputerowy, reprograficzny i biurowy, a także wysokość wydatków na opłacenie prac bibliotecznych (np. pełnienie dyżurów, opracowanie zbiorów) wykonywanych w ramach prac zleconych. W danych zbiorczych prezentowanych w sprawozdaniu nie uwzględniono wysokości nakładów finansowych poniesionych przez Bibliotekę Ośrodka Kultury Francuskiej, finansowanych ze środków pochodzących spoza UW. W roku sprawozdawczym wielkość łącznej kwoty wydatkowanej przez BW na zakup zbiorów wzrosła o 12,0% w porównaniu z rokiem 2008 (w roku 2008 była o 15,8% mniejsza niż w roku 2007). Łącznie BW przeznaczyły na zakup materiałów bibliotecznych zł, to jest więcej o zł niż rok wcześniej. Ze środków własnych pochodziło zł (w roku zł, a zł), to jest 54,0% łącznej kwoty wydatkowanej na ten cel (w roku ,7%). Kwoty przeznaczone na gromadzenie zbiorów przez poszczególne biblioteki niezależnie od źródeł ich pochodzenia znacznie się wahały: od 1862 do zł, przy czym w sześciu BW (rok wcześniej w ośmiu) nie przekroczyły one zł, natomiast w trzech z nich (podobnie jak rok wcześniej) wynosiły powyżej zł (tabela K). Nakłady finansowe poczynione przez BW na zakup książek wyniosły zł (w roku zł, w roku zł). Podana wyżej kwota była o zł mniejsza niż w roku 2008 i stanowiła 47,0% łącznych nakładów na gromadzenie zbiorów. W poszczególnych BW wielkość nakładów na zakup książek była bardzo zróżnicowana i wahała się od 913 zł (Biblioteka Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej) do zł (Biblioteka Wydziału Nauk Ekonomicznych). W ośmiu BW na gromadzenie książek przeznaczono kwoty niższe niż 5000 zł (tabela K). W roku 2009 BW wydały na gromadzenie czasopism łącznie kwotę zł (w roku zł, w roku zł), to jest aż o zł więcej niż rok wcześniej. Udział środków przeznaczonych na prenumeratę czasopism w łącznej kwocie wydanej na zakup zbiorów wyniósł 50,6%. Największe kwoty na ten cel, przekraczające zł, przeznaczyły następujące Biblioteki: Instytutu Fizyki Teoretycznej ( zł, w roku zł), Wydziału Chemii ( zł, w roku zł) oraz Wydziału Prawa i Administracji ( zł, w roku zł). Niewielki udział w sumie wydatkowanej na gromadzenie zbiorów miały zakupy zbiorów specjalnych czternaście BW przeznaczyło na ten cel zł Sprawozdanie BUW

16 Rozdział 1 Organizacja systemu... (2,4% całości wydatków na zakup zbiorów), w tym Biblioteka Wydziału Nauk Ekonomicznych zł. Zdecydowana większość BW przedstawiła dane dotyczące wydatków na dyżury i dodatkowe zatrudnienie (łącznie zł, w 2008 r zł), oprawę i konserwację zbiorów (łącznie zł, w 2008 r zł), a także na remonty, sprzęt biurowy i reprograficzny (łącznie zł, w 2008 r zł, w zł) oraz komputeryzację (łącznie zł, w 2008 r zł, w 2007 roku zł), finansowanych częstokroć wyłącznie ze środków własnych bibliotek (odpowiednio przez 10, 12, 5 i 7 BW; tabela L i M). Ponadto osiem bibliotek wydatkowało środki na retrokonwersję (w 2008 r. 11), w tym pięć to biblioteki użytkujące system VTLS/ Virtua. Podobnie jak w latach poprzednich, widoczne jest duże zróżnicowanie wielkości kwot przeznaczonych na poszczególne cele przez biblioteki systemu. Siedem BW wydatkowało otrzymane fundusze wyłącznie na gromadzenie zbiorów EKSPLOATACJA GMACHU BUW, INFRASTRUKTURA TECHNICZNA BUW I BW W roku 2009 administratorem całości powierzchni w kompleksie BUW była, podobnie jak w latach ubiegłych, spółka z o.o. Inwestycje i Eksploatacja Nieruchomości (IiEN). Spółka kierowała wszystkimi bieżącymi pracami Oddziału Obsługi BUW, finansowanego w całości z funduszu eksploatacyjnego i pozostającego tylko formalnie w strukturze BUW, a de facto w kompetencji administratora. Koszty eksploatacyjne obejmujące koszty spółki IiEN, fundusz płac Oddziału Obsługi BUW, obowiązkową ochronę gmachu, media i remonty wyniosły łącznie zł (wobec zł w roku 2008). Zbiorcze zestawienie kwot wydatkowanych na eksploatację gmachu BUW przedstawiono w tabeli 1, przy czym nie uwzględnia ono nakładów Fundacji UW. Na remonty i drobne modernizacje wydatkowano ze środków UW zaledwie zł. Kwota ta wystarczyła wyłącznie na usuwanie awarii i drobne prace remontowo-konserwatorskie w obszarze instalacji technicznych, wśród których najpoważniejsza była ocena stanu zanieczyszczenia instalacji klimatyzacji. Nie udało się rozpocząć prac odkładanych z roku na rok: wygrodzenia obszaru zbiorów XIX-wiecznych, rozpoczęcia prac projektowych nad dostosowaniem części poziomu (-1) do potrzeb magazynu bibliotecznego, remontu drzwi wejściowych, czyszczenia klimatyzacji. 16 Sprawozdanie BUW 2009

17 Rozdział 1 Organizacja systemu... Dokładna specyfikacja wszystkich prac wraz z ich dokumentacją oraz rozliczeniem kosztów eksploatacji gmachu BUW i prowadzonych w nim remontów znajduje się w dokumentach spółki IiEN i Fundacji UW. Rok 2009 był, zgodnie z obowiązującą umową, ostatnim rokiem administrowania kompleksem BUW przez spółkę IiEN. Niezależnie od prac prowadzonych i rozliczanych przez spółkę IiEN, w I połowie roku sfinalizowano rozpoczętą w 2008 r. procedurę zakupu 150 komputerów PC, które następnie zainstalowano zastępując nimi użytkowane w BUW od roku 2000 (80 zostało wymienionych w roku 2007). Koszt tego zakupu wyniósł zł ( zł dotacji celowej UW, zł ze środków pozabudżetowych BUW). Pod koniec roku zakupiono i zainstalowano system Rejestracji Czasu Pracy (RCP); jego uruchomienie przewidziano od stycznia 2010 roku. BW W 2009 roku Biblioteka Geografii i Studiów Regionalnych musiała opuścić pomieszczenie przy ulicy Karowej 20, w którym mieściła się czytelnia i wypożyczalnia, co spowodowało zmniejszenie jej łącznej powierzchni o około 45 metrów kwadratowych. Natomiast dla Biblioteki Instytutu Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales zaadaptowano dwa pomieszczenia, a Bibliotece Centrum Studiów Latynoamerykańskich tymczasowo udostępniono o powierzchnię w hali magazynowej, aby mogła tam przechowywać materiały biblioteczne otrzymane w darze. Biblioteka Instytutu Historii Sztuki otrzymała wyremontowane i zaadaptowane pomieszczenie na parterze po byłej pracowni fotograficznej, do którego przeniesiono czasopisma z sali na drugim piętrze w związku z przeznaczeniem jej na salę seminaryjną. W pomieszczeniach Biblioteki Wydziału Geologii miało miejsce trzykrotne zalanie, spowodowane ulewnymi deszczami w okresie wakacji. W związku ze zgłoszoną szkodą otrzymano odszkodowanie za poniesione straty. Remont pomieszczeń po zalaniu jest przewidziany na początek 2010 roku. Natomiast w roku sprawozdawczym zainstalowano drzwi harmonijkowe, wymieniono grzejniki w części pomieszczeń, zainstalowano pięć nowych czujek przeciwpożarowych, zakupiono pięć krzeseł obrotowych. Biblioteka Wydziału Chemii zakupiła dwa klimatyzatory ścienne do dwóch czytelni oraz jeden osuszacz z przeznaczeniem do magazynu zbiorów, znajdującego się w piwnicy gmachu Wydziału. Sprawozdanie BUW

18 Rozdział 1 Organizacja systemu... W Bibliotece Wydziału Pedagogicznego wymieniono okna w osiemdziesięciu procentach należących do niej pomieszczeń, a także zainstalowano drzwi przeciwpożarowe pomiędzy magazynem książek i czasopism a sąsiadującymi pokojami pracowniczymi oraz zainstalowano żaluzje w pokojach pracowników i słonecznych pomieszczeniach magazynowych. W Bibliotece Wydziału Biologii odmalowano magazyn i ścianę z zaciekami w czytelni. Zakupiono także wózek z platformą i dwa kolejne grzejniki olejowe z przeznaczeniem do czytelni. W Bibliotece Wydziału Nauk Ekonomicznych przeprowadzono renowację wszystkich drzwi, wymieniono na nowe krzesła w czytelni, usuwano stare szafy, biurka, wykładziny i zastępowano je nowymi bądź nowszymi. Kupiono szafki i krzesła dla pracowników. W przedsionku wiodącym do wypożyczalni ustawiono stanowisko komputerowe do obsługi katalogu oraz stolik i dwa fotele dla czytelników. W ramach przygotowań do planowanego w przyszłości wypożyczania zbiorów w systemie, położono sieć komputerową w przewidzianym na ten cel pomieszczeniu. Zakupiono także higrometry i trzy wózki biblioteczne. W ramach przygotowań do wdrożenia modułu wypożyczania systemu VTLS/Virtua w Bibliotece Wydziału Lingwistyki Stosowanej zakupiono biurko pod komputer, dwie lady biblioteczne oraz osłony na monitory, uniemożliwiające wgląd w przetwarzane dane osobowe osobom nieupoważnionym. W pomieszczeniach Biblioteki Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych położono nową sieć komputerową. Natomiast w Bibliotece Wydziału Zarządzania zakupiono i zainstalowano dwie bramki przeciwkradzieżowe. W nowe meble (regały, krzesła biurowe, biurka) została wyposażona Biblioteka Instytutu Anglistyki. Zakupu krzeseł i/lub foteli obrotowych dokonały także Biblioteka Wydziału Biologii oraz Biblioteka Instytutu Literatury Polskiej i Instytutu Kultury Polskiej, która ponadto dokupiła dodatkowe półki do regałów jezdnych. W Bibliotece Instytutu Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales wstawiono nową szafę do Czytelni Głównej, a w Bibliotece Instytutu Informacji Naukowej i Nauk Bibliologicznych wymieniono biurko. Drobnych zakupów wyposażenia dokonano także w Bibliotece Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych. W związku z remontem budynku Wydziału Prawa i Administracji zbiory Biblioteki Papirologii, Prawa Rzymskiego i Antycznego znajdowały się w pięciu różnych miejscach powrót do własnych pomieszczeń po jego zakończeniu jest przewidziany na ostatni kwartał 2010 roku. 18 Sprawozdanie BUW 2009

19 Rozdział 1 Organizacja systemu INFRASTRUKTURA INFORMATYCZNA I OPROGRAMOWANIE 1 W 2009 roku BUW zarządzał wymienionym poniżej sprzętem komputerowym i oprogramowaniem: przełącznik ATM : ASX 1200; przełączniki Fast Ethernet z uplinkiem ATM : ES 2810; przełączniki Fast Ethernet z uplinkiem GBIC : DES 3526; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : TGR3224; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3324Sri; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : GSR-3326; przełączniki Gigabit Ethernet z uplinkiem GBIC : DGS-3024; router: Cisco VPN Acceleration Module; punkty dostępowe sieci WiFi D-Link DWL2100AP+; serwery usług: SunFire 490, SunFire 4200, SunFire 2100, SunFire 2100M2, Compaq DeskPro EN/EP, Compaq Proliant 800, SUN Ultra 5, SUN Enterprise 450, DualPentiumIII UltraNet, Dell 600SC, Intel P4 Terminal Serwer; macierze dyskowe Sun Store Edge 3511, 2540; macierz NAS NetGear 1100; biblioteka taśmowa Store Edge C2; komputery PC: Compaq DeskPro EP/EN, Dell OptiPlex 745, 755, 760, 960, HP Compaq dc7100sff, Amilo Pro V2085; drukarki sieciowe i lokalne: LaserJet 5550, 5100, 5000, 4500, 4050, 4M Plus, 5MP, 1320, 1100, 1100A, 6L, OKI B4350, OKI ML 3320, Epson TMJ 2000P, HP 1020, HP 2015, HP 2727; skanery i ploter DJ450C; systemy operacyjne: Unix Solaris 9, Unix Solaris 7, Linux RedHat 3.2, Linux RedHat 6.2, Linux RedHat EL5, LinuxTerminal Serwer, Windows NT 4.0 Serwer, Windows 2000 Serwer, Windows 2003 Serwer, Windows XP, Windows NT 4.0 Workstation, Windows 98, Linux Gentoo; oprogramowanie systemowe, serwisy i aplikacje: Rodzina serwerów BackOffice, Fore Thougth, Fore Stack View, APC Power Chute, SMS2.0, MS SQL7 Serwer, MS SQL2000 Serwer, IIS, OfficeScan, WINS, DHCP, 1 Infrastruktura informatyczna i oprogramowanie Centrum NUKAT patrz rozdz Sprawozdanie BUW

20 Rozdział 1 Organizacja systemu... DNS, SMB, JetDirect, PMail, Gespage 1.6, UltraNet, FTP, EpiSuite, NTTacPlus, SMTP, Radius, CMS Joomla, LTSP, m0n0wall; zintegrowany system biblioteczny VTLS/Virtua 46.7/ w wersji UNIX jedna licencja dla 256 jednoczesnych użytkowników; system muzealny MONA, wersja klient serwer na 20 stanowisk komputerowych. W roku sprawozdawczym dokonano następujących ważniejszych zakupów 2 : dwóch drukarek kart plastikowych Fargo HDP5000; rozszerzenia pamięci RAM do serwera SunFire V490 (16GB). Po likwidacji znacznej liczby starego i zużytego sprzętu komputerowego wyposażenie BUW na koniec roku przedstawiało się następująco: stanowiska komputerowe 293, w tym dla pracowników 190, do prezentacji 2, dla czytelników 101; drukarki 54; ploter 1; skanery do mikrofilmów 2; skaner do książek 1; skaner z kamerą mikrofilmową 1; zestaw Arios 1; skanery biurowe 4. Na 101 stanowisk komputerowych przeznaczonych dla czytelników składało się: 32 komputery z dostępem do internetu; 39 komputerów stanowiących wyłącznie terminale katalogu online bibliotek UW; 13 komputerów z zainstalowanym pakietem Office 2003; 9 komputerów z dostępem do internetu i zainstalowanym pakietem Office 2003, stanowiących wyposażenie kabin pracy indywidualnej; 8 komputerów przystosowanych do potrzeb czytelników niepełnosprawnych. Wprowadzenie na Uczelni elektronicznych legitymacji studenckich (ELS) z interfejsem stykowym i bezstykowym umożliwiło przystąpienie do prac nad 2 Zakup sprzętu w ramach projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdział Sprawozdanie BUW 2009

21 Rozdział 1 Organizacja systemu... nowym sposobem dostępu do usług bibliotecznych (np. do kopiowania materiałów bibliotecznych). Aby mogli z niego korzystać nie tylko posiadacze ELS, ale także pozostali użytkownicy Biblioteki, postanowiono ich wyposażyć w nowe karty biblioteczne z interfejsem bezstykowym o funkcjonalności takiej samej jak ELS. W związku z tym w 2009 roku zakończono umowę z firmą DataCard, która w jej ramach dostarczała karty plastikowe z paskiem magnetycznym do wydruku kart bibliotecznych oraz sprzęt (drukarka termotransferowa, kamery video do robienia zdjęć) wraz z oprogramowaniem moduł personalizacji systemu CAMPUS. Zakupiono dwie drukarki kart plastikowych i dwa aparaty cyfrowe do zdjęć oraz przeprowadzono postępowanie o zamówienie publiczne na dostawę kart plastikowych z interfejsem bezstykowym. Aby uruchomić wydruk nowych kart na nowym sprzęcie, opracowano i wdrożono wiele nowych programów do wprowadzania danych czytelników (we współpracy z Wydziałem Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW), wykonywania zdjęć na miejscu, wydruku kart, wydruku deklaracji, a także programów pomocniczych do obróbki i konwersji danych pomiędzy systemami VTLS/Virtua i USOS. Opracowano także procedury zapisów z wykorzystaniem nowych drukarek, aparatów cyfrowych i oprogramowania oraz przeprowadzono odpowiednie szkolenia. Należy dodać, że zmianie uległ także system numeracji kart jest to obecnie ciąg jedenastu cyfr odczytywanych w taki sam sposób jak w ELS, w założeniu niepowtarzalny. W konsekwencji przy każdej zmianie karty zmienia się jej numer, zapisany w systemie VTLS/Virtua. W roku sprawozdawczym obowiązywały wprowadzone w 2006 roku zasady korzystania z komputerów w BUW, zgodnie z którymi dostęp do internetu na komputerach przenośnych poprzez sieć przewodową (w wyznaczonej strefie na I piętrze) i bezprzewodową (na całym obszarze wolnego dostępu, a także od 2009 roku w salach 245, 256, 315, 316, 096) mają czytelnicy posiadający ważne konto biblioteczne po dokonaniu uwierzytelnienia, to jest wpisaniu w trakcie logowania numeru karty bibliotecznej i hasła. Dokonano natomiast zmiany sposobu autoryzacji na komputerach Biblioteki, udostępnianych czytelnikom w obszarze wolnego dostępu. Zmiana ta umożliwiła kontrolowanie kto, kiedy i w jakim czasie korzystał z komputera BUW w obszarze wolnego dostępu oraz pozwoliła zakładać i kontrolować limity czasu pracy na komputerach, a nie jak to było dotychczas wyłącznie czasu dostępu do internetu. Dodatkowo w Czytelni Ogólnej oraz w obszarze wolnego dostępu zajmowanego przez dwie szerokie dziedziny (B,L Filozofia. Psychologia. Religia. Sprawozdanie BUW

22 Rozdział 1 Organizacja systemu... Oświata oraz M,N Muzyka. Architektura. Sztuki piękne) zostały uruchomione pierwsze trzy punkty dostępowe do ogólnoeuropejskiej akademickiej sieci bezprzewodowej Eduroam, zapewniającej możliwość bezpłatnego korzystania z internetu pracownikom i studentom Uniwersytetu Warszawskiego oraz innych uczelni i jednostek akademickich. Kontynuowano także dyżury informatyków, które od poniedziałku do piątku pełniono na miejscu do zamknięcia Biblioteki, tj. do godziny 21.00, a w weekendy telefonicznie. BW W roku 2009 BW miały do dyspozycji pięćset trzydzieści osiem komputerów, przy czym na dwustu siedemdziesięciu dziewięciu stanowiskach pracowali bibliotekarze, a dwieście sześćdziesiąt jeden komputerów było przeznaczonych dla czytelników z tym zastrzeżeniem, że w Bibliotece Instytutu Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales z tych samych dwóch komputerów korzystali zarówno bibliotekarze, jak i czytelnicy (tab. I). W obydwu kategoriach odnotowano pewien wzrost procentowego udziału stanowisk spełniających wymagania dla komputerów przeznaczonych do obsługi zautomatyzowanego systemu bibliotecznego VTLS/Virtua. W przypadku komputerów przeznaczonych dla bibliotekarzy wyniósł on 79,6% (w 2008 r. 75,6%), a przeznaczonych dla użytkowników 72,0% (w 2008 r. 67,9%). Wspomniane wymagania zostały jednak określone przez BUW na poziomie minimalnym. W roku sprawozdawczym bibliotekarze pozyskali dla swoich potrzeb dwadzieścia osiem komputerów, z czego prawie wszystkie (25) spełniały te wymagania. Liczba komputerów dla czytelników wzrosła w tym czasie o dwadzieścia dziewięć (w tym spełniających wymagania było 25). Nowe komputery trafiające do bibliotek w części zastępowały starsze, których parametry uniemożliwiały ich sprawne użytkowanie. Czasami stare komputery poddawano modernizacji, co miało miejsce w Bibliotece Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych. Łącznie z użytkowania wycofano dwadzieścia cztery komputery (11 komputerów dla bibliotekarzy i 13 dla czytelników). Oprogramowanie VTLS/Virtua było zainstalowane jako jedyne na stu czterdziestu dwóch komputerach dla pracowników. W bibliotekach użytkujących inne systemy biblioteczne pracownicy mogli korzystać z sześćdziesięciu stanowisk komputerowych z zainstalowanym oprogramowaniem bibliotecznym. W bibliotekach użytkujących jednocześnie dwa oprogramowania biblioteczne były one zainstalowane łącznie na dwudziestu dziewięciu 22 Sprawozdanie BUW 2009

23 Rozdział 1 Organizacja systemu... komputerach. Użytkownicy BW mieli dostęp do katalogu online bibliotek UW na dwustu czterech stanowiskach (w liczbie tej znalazły się wszystkie stanowiska z dostępem do internetu, przeznaczone dla czytelników w bibliotekach użytkujących system VTLS/Virtua), a do elektronicznych katalogów w innych systemach na siedemdziesięciu ośmiu stanowiskach, przy czym w Bibliotece Papirologii, Prawa Rzymskiego i Antycznego na jednym stanowisku czytelnicy mieli dostęp do katalogów tworzonych w dwóch systemach. W dalszym ciągu brak było komputerów przeznaczonych dla czytelników w Bibliotekach: Instytutu Obserwatorium Astronomicznego i Uniwersyteckiego Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym, a także w filii Biblioteki Wydziału Biologii. W Bibliotece Wydziału Psychologii w roku 2009 zlikwidowano jedyne stanowisko komputerowe przewidziane dla czytelników mieli oni jednak dostęp do katalogu online bibliotek UW i internetu na stanowiskach usytuowanych w bezpośrednim sąsiedztwie Biblioteki (tab. I). W Bibliotece Wydziału Zarządzania oraz w czytelni Biblioteki Instytutu Historycznego użytkownicy mogli korzystać z bezprzewodowego dostępu do internetu. Ponadto w czytelni Biblioteki Instytutu Historycznego oraz w Bibliotece Ośrodka Studiów Brytyjskich zostały uruchomione punkty dostępowe do ogólnoeuropejskiej akademickiej sieci bezprzewodowej Eduroam. Jak wynika z danych podanych w sprawozdaniach, BW wzbogaciły się o dziewięć czytników kodów kreskowych (w 2008 r. 6), pięć drukarek laserowych (w 2008 r. 7) oraz osiem urządzeń wielofunkcyjnych. Ponadto w Bibliotece Wydziału Orientalistycznego przybyła drukarka etykiet z kodami kreskowymi. Liczba drukarek atramentowych użytkowanych w BW uległa zmniejszeniu o pięć. Biblioteka Wydziału Nauk Ekonomicznych wymieniła jedenaście monitorów starego typu na płaskie. Natomiast Biblioteka Instytutu Historycznego zakupiła i zainstalowała serwer z przeznaczeniem do przechowywania i archiwizowania plików. Wyposażenie BW wzbogaciło się ponadto o: dwie niszczarki do dokumentów papierowych (Biblioteka Wydziału Biologii i Biblioteka Wydziału Nauk Ekonomicznych), trzy skanery (Biblioteka Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki), kserokopiarki (Biblioteki: Instytutu Archeologii, Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych). W Bibliotekach Instytutu Anglistyki oraz Instytutu Literatury Polskiej i Instytutu Kultury Polskiej wymieniono stare kserokopiarki na nowe, a w Bibliotece Wydziału Chemii dokonano takiej wymiany w przypadku skanera. Natomiast w Bibliotece Wydziału Filozofii i Socjologii wycofano z użycia dwie kserokopiarki i jeden skaner. Sprawozdanie BUW

24 Rozdział 2 2. WSPÓŁPRACA W OBRĘBIE SYSTEMU BIBLIOTECZNO- INFORMACYJNEGO UW W roku sprawozdawczym liczba BW zmniejszyła się z czterdziestu ośmiu do czterdziestu siedmiu w związku z likwidacją Biblioteki Dydaktycznej Wydziału Fizyki zgodnie z decyzją dziekana tego Wydziału. Znaczną część jej księgozbioru (4868 wol. książek i 258 wol. czasopism) przekazano do zbiorów Biblioteki Instytutu Fizyki Teoretycznej tegoż Wydziału. Sprawozdanie ze swej działalności po raz pierwszy przedstawiła utworzona rok wcześniej Biblioteka Instytutu Badań Interdyscyplinarnych Artes Liberales, natomiast nadal nie przedstawiła Biblioteka Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum, powstała w 2006 roku. Współpraca BUW i BW obejmowała następujące obszary działania: prowadzenie prac bibliotecznych z wykorzystaniem oprogramowania VTLS/Virtua; realizację projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej 3 w części dotyczącej retrokonwersji czasopism; prowadzenie prac związanych z działaniem Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych (SWM); prenumeratę czasopism papierowych i dostęp do zasobów elektronicznych; odprawę celną czasopism zagranicznych; przekazywanie z BUW do BW oraz z BW do BUW materiałów zbędnych; przekazywanie materiałów bibliotecznych w depozyt z BW do BUW (np. kolekcji starych druków) oraz z BUW do BW; konsultowanie problemów występujących w rutynowych pracach bibliotecznych, zwłaszcza dotyczących ewidencji zbiorów; tworzenie elektronicznej biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego (e-buw) WSPÓLNA PRACA BUW I BW W SYSTEMIE VTLS/VIRTUA W roku sprawozdawczym BUW podpisał porozumienie dotyczące wspólnego użytkowania oprogramowania VTLS/Virtua z Biblioteką Uniwersyteckiego Kolegium Kształcenia Nauczycieli Języka Angielskiego. Z grona biblio- 3 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz Sprawozdanie BUW 2009

25 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... tek korzystających z tego oprogramowania ubyła Biblioteka Dydaktyczna Wydziału Fizyki, o której losach wspomniano już wcześniej. Łączna liczba BW, które podjęły decyzję o korzystaniu z tego oprogramowania, wyniosła więc na koniec roku podobnie jak rok wcześniej trzydzieści osiem, przy czym dwanaście spośród nich użytkowało jednocześnie dwa systemy/programy komputerowe, a więc o dwie więcej niż rok wcześniej. Wzrost ten został spowodowany po pierwsze przystąpieniem do pracy w systemie biblioteki korzystającej od lat z programu MAK, a po drugie uzyskaniem od Biblioteki Instytutu Lingwistyki Stosowanej informacji, że prace magisterskie i doktorskie opracowuje ona w edytorze tekstu WORD. Różny był stan zaawansowania bibliotek we wdrażaniu oprogramowania na koniec 2009 roku piętnaście BW zarówno katalogowało, jak i wypożyczało zbiory w tym oprogramowaniu. Moduł wypożyczania wdrożyła Biblioteka Wydziału Lingwistyki Stosowanej, ale nie spowodowało to wzrostu liczby BW wypożyczających w systemie w porównaniu z rokiem 2008, ponieważ z grona tego ubyła zlikwidowana Biblioteka Dydaktyczna Wydziału Fizyki. Pozostałe biblioteki ograniczały się do korzystania wyłącznie z modułu opracowania bądź znajdowały się na etapie jego wdrażania. Ponadto porozumienie dotyczące przystąpienia do wspólnej pracy w systemie bibliotecznym VTLS/Virtua zostało podpisane przez Laboratorium Technik Diagnostycznych Wydziału Psychologii UW. Tym samym po raz pierwszy do pracy w systemie przystąpiła inna niż biblioteka jednostka organizacyjna UW. Zbiory Laboratorium Technik Diagnostycznych opracowane zostały przez bibliotekarzy UW posiadających uprawnienia do pracy w katalogu NUKAT i katalogu online bibliotek UW, a ich udostępnianiem zajmą się etatowi pracownicy tej jednostki. Ich szkolenie w zakresie wykorzystania modułu udostępniania oraz wdrożenie tego modułu planowane jest na początek 2010 roku. W roku sprawozdawczym Biblioteka Centrum Studiów Latynoamerykańskich nadal drukowała z systemu inwentarz wydawnictw zwartych. Inwentarz z systemu wydrukowała też Biblioteka Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji, a Bibliotece Instytutu Geofizyki przekazano potrzebne do tego dane. Natomiast Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji wydrukowała inwentarze dla zbioru szkół prawa amerykańskiego, angielskiego, francuskiego i niemieckiego. Do końca roku do szkoleń w zakresie katalogowania nie przystąpili pracownicy byłej Biblioteki Uniwersyteckiego Kolegium Kształcenia Nauczycie- Sprawozdanie BUW

26 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... li Języka Niemieckiego, a obecnie sekcji niemieckiej Biblioteki Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej oraz Biblioteki Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych. Liczba BW tematujących w języku haseł przedmiotowych KABA na koniec roku 2009 wyniosła dwadzieścia dwie. Trzydzieści trzy BW tworzyło rekordy zasobu dla wydawnictw ciągłych (w 2008 r. 21). Ten znaczący wzrost wynika z udziału w projekcie NUKAT autostrada informacji cyfrowej 4. BW sporadycznie prowadziły zapisy studentów w module udostępniania VTLS/Virtua. W 2009 roku w BUW przeszkolono ośmiu pracowników BW w zakresie katalogowania wydawnictw zwartych w systemie VTLS/Virtua, czterech w zakresie tworzenia rekordu egzemplarza, a jednego w zakresie tworzenia rekordu zasobu dla wydawnictw ciągłych. Sześciu pracowników BW uzyskało uprawnienia do tematowania w języku haseł przedmiotowych KABA. Ponadto w ramach projektu NUKAT autostrada informacji cyfrowej przeszkolono czternastu pracowników BW w zakresie tworzenia rekordów bibliograficznych i rekordów zasobu wydawnictw ciągłych. Na koniec 2009 roku uprawnienia do wprowadzania danych do katalogu NUKAT i/lub do katalogu online bibliotek UW posiadało 122 pracowników BW (w roku ). Szkoleniami dotyczącymi obsługi modułu wypożyczania w systemie VTLS/ Virtua objęto trzech pracowników z dwóch BW, przy czym dla dwóch osób było to doszkalanie, które stało się konieczne z powodu przesunięcia terminu wdrożenia tego modułu z roku 2008 na rok Na koniec roku 78 pracowników BW miało uprawnienia do pracy w module udostępniania (w roku ). Zmniejszenie liczby pracowników uprawnionych do pracy w tym module zostało spowodowane podjęciem działań kontrolnych i wykreśleniem z listy osób posiadających te uprawnienia tych, którzy odeszli z pracy, ale o czym właściwe BW nie poinformowały BUW. BUW nie opracował ani jednego rekordu bibliograficznego dla wydawnictwa ciągłego, pozostającego w zasobach BW pracujących w systemie VTLS/ Virtua, ponieważ żadna z nich nie zgłosiła takiej potrzeby. W marcu 2009 roku rozpoczęto przygotowania do migracji do nowej wersji oprogramowania VTLS/Virtua, obsługującego katalog online bibliotek UW. W ramach tych prac testom poddano program Virtua Client w wersji 48. Przeprowadzono je w grupach zadaniowych, składających się z biblioteka- 4 Projekt NUKAT autostrada informacji cyfrowej patrz rozdz Sprawozdanie BUW 2009

27 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... rzy pracujących w BUW oraz BW na bazie testowej, przygotowanej do tego celu przez Oddział Komputeryzacji BUW. Pracami grup zadaniowych zajmujących się testowaniem modułu opracowania, udostępniania oraz interfejsu użytkownika kierowali właściwi bibliotekarze modułowi. Całość tych prac organizował oraz koordynował bibliotekarz systemowy BUW. Na etapie przygotowań do migracji Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie była organizatorem jednodniowego roboczego spotkania administratorów baz pracujących w systemie VTLS/Virtua, mającego na celu wymianę doświadczeń bibliotek użytkujących to oprogramowanie. W programie spotkania znalazło się omówienie procesu migracji, zmian w strukturze bazy danych oraz w funkcjonalności systemu w zakresie modułu udostępniania, a także nowych rozwiązań w programie Vectors iportal. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele jedenastu bibliotek akademickich i naukowych, w tym Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie wraz z Centrum NUKAT. Szczególnie cenne dla uczestników spotkania były doświadczenia migracyjne Biblioteki Głównej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, w której migracja do wersji 48 oprogramowania VTLS/Virtua została przeprowadzona rok wcześniej. W dniach od 1 do 7 sierpnia odbyła się migracja oprogramowania VTLS/ Virtua z wersji 46 do wersji 48. Z powodów organizacyjnych na ten okres zamknięto dla czytelników Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie. Nie mogli oni także korzystać z zasobów katalogu online bibliotek UW. Dostępu do danych znajdujących się w tej bazie nie mieli także bibliotekarze pracujący w tym systemie. Migracja oprogramowania przebiegała zgodnie z planem i zakończyła się pomyślnie. Niestety, z powodu rosnących wymagań użytkowanego oprogramowania VTLS/Virtua i relacyjnego systemu baz danych Oracle okazało się, że zasoby procesorowe oraz pamięciowe serwera obsługującego system VTLS/Virtua stają się niewystarczające. Szczególnie odczuwalne było to w okresie wzmożonego ruchu na początku roku akademickiego 2009/2010, kiedy to serwer czasowo przestawał być dostępny. W tej sytuacji koniecznością staje się wymiana serwera w 2010 roku. W okresie poprzedzającym rozpoczęcie roku akademickiego 2009/2010 w interfejsie użytkownika wprowadzono drobne usprawnienia. Jednym z nich było uruchomienie nowego typu wyszukiwania wyszukiwania szybkiego. Pozwala ono na znalezienie w katalogu online bibliotek UW opisów tych dokumentów, które zawierają w dowolnym miejscu (np. tytule, nazwisku i imieniu autora, redaktora, tłumacza, hasłach przedmiotowych) wpisany/e przez użytkownika termin/y wyszukiwawczy/cze. Istnieje ponadto możliwość prze- Sprawozdanie BUW

28 Rozdział 2 Współpraca w obrębie... szukiwania zbioru opisów określonego typu dokumentów: książek, czasopism oraz e-dokumentów. W roku 2009 do Systemu Wypożyczeń Międzywydziałowych (SWM) dołączyła Biblioteka Wydziału Lingwistyki Stosowanej, co nie spowodowało wzrostu liczby bibliotek tworzących ten system (14 BW), ponieważ ubyła z niej zlikwidowana Biblioteka Dydaktyczna Wydziału Fizyki. BUW pełnił nadal funkcję koordynatora SWM. Na koniec roku SWM posiadał ośmiuset dziewięćdziesięciu czterech użytkowników (w 2008 r. 642). Największą ich liczbę zarejestrowano w Bibliotekach: Wydziału Chemii (281 osób), Instytutu Fizyki Doświadczalnej (172 osoby) i Wydziału Biologii (159 osób) (tabela F) POZOSTAŁE OBSZARY WSPÓŁPRACY BUW I BW Podobnie jak w latach poprzednich, BUW prowadził prenumeratę drukowanych czasopism zagranicznych dla bibliotek UW i wykonywał wszystkie wynikające z tego faktu czynności, a także zapewniał dostęp do licencjonowanych zasobów elektronicznych, w części z inicjatywy i po wniesieniu dodatkowych środków finansowych przez sześć wydziałów (więcej patrz rozdz. 3.2). W ramach współpracy w zakresie odprawy celnej czasopism zagranicznych, BW przekazywały co miesiąc do BUW (drogą elektroniczną) dane dotyczące wpływu czasopism z krajów UE, zgłaszane następnie przez BUW do systemu statystycznego INTRASTAT, oraz odrębnie dane dotyczące wpływu czasopism z krajów spoza UE. W roku sprawozdawczym BUW przekazał do BW 443 jedn. ewid. druków zbędnych, a otrzymał od jednej z nich 11 jedn. ewid. Kontynuowano współpracę związaną z przejmowaniem w depozyt starych druków, a mianowicie przyjęto kolejną, piątą już partię 65 wol. starych druków z Instytutu Historycznego. Na koniec roku wielkość depozytów starych druków z BW przedstawiała się następująco: Biblioteka Instytutu Anglistyki 65 wol., Biblioteka Instytutu Iberystyki, Italianistyki i Romanistyki 66 wol., Biblioteka Wydziału Biologii 166 wol., Biblioteka Instytutu Historycznego 1171 wol., Biblioteka Wydziału Orientalistycznego 79 wol., Biblioteka Wydziału Prawa i Administracji 114 wol., Biblioteka Wydziału Lingwistyki Stosowanej 1 wol. 28 Sprawozdanie BUW 2009