Pracujesz za granicą poza UE, EOG lub Szwajcarią? Przeczytaj koniecznie!

Transkrypt

1 Pracujesz za granicą poza UE, EOG lub Szwajcarią? Przeczyaj koniecznie!

2 Jeśli pracujesz za granicą poza pańswami członkowskimi Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) lub Szwajcarią, w dalszym ciągu możesz podlegać zabezpieczeniu społecznemu w Polsce. Aby usalić, czy jes o możliwe, sprawdź, czy pańswo, w kórym masz zamiar pracować, zawarło z Polską umowę o zabezpieczeniu społecznym. Zaware przez Polskę umowy obejmują m.in. zasady usalania właściwego usawodawswa, kóremu będziesz podlegać, a zaem w kórym pańswie powinny być opłacane składki na ubezpieczenia społeczne. To, w kórym pańswie będziesz podlegać ubezpieczeniom, zależy od syuacji, w jakiej będziesz się znajdować w związku z wykonywaniem pracy za granicą. Niniejsza broszura opisuje zaware przez Polskę umowy z zakresu zabezpieczenia społecznego pod kąem najczęściej wysępujących w Polsce przypadków, odnoszących się do syuacji pracowników oraz osób prowadzących działalność na własny rachunek. Umowy o zabezpieczeniu społecznym zawarły z Polską nasępujące pańswa: JUGOSŁAWIA umowa z dnia 16 sycznia 1958 r. między Rządem Polskiej Rzeczypospoliej Ludowej a Rządem Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 1959 r. nr 19, poz. 114); obecnie umowa doyczy jedynie Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry oraz Serbii i nie ma zasosowania w sosunku do Kosowa; obowiązuje od 1 sycznia 1959 r., LIBIA umowa z dnia 2 grudnia 1985 r. między Polską Rzecząpospolią Ludową a Libijską Arabską Dżamahiriją Ludowo-Socjalisyczną o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 1987 r. nr 13, poz. 78); obowiązuje od 1 marca 1987 r., MACEDONIA umowa z dnia 6 kwienia 2006 r. między Rzecząpospolią Polską a Republiką Macedonii o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 2007 r. nr 229, poz. 1686); obowiązuje od 1 lipca 2007 r., STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI umowa z dnia 2 kwienia 2008 r. między Rzecząpospolią Polską a Sanami Zjednoczonymi Ameryki o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 2009 r. nr 46, poz. 374); obowiązuje od 1 marca 2009 r., KANADA umowa z dnia 2 kwienia 2008 r. między Rzecząpospolią Polską a Kanadą o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 2009 r. nr 133, poz. 1095); obowiązuje od 1 października 2009 r., 2

3 Jeśli pracujesz za granicą poza pańswami członkowskimi UE, EOG lub Szwajcarią, w dalszym ciągu możesz podlegać zabezpieczeniu społecznemu w Polsce. KOREA POŁUDNIOWA umowa z dnia 25 luego 2009 r. między Rzecząpospolią Polską a Republiką Korei o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 2010 r. nr 35, poz. 192); obowiązuje od 1 marca 2010 r., AUSTRALIA umowa z dnia 7 października 2010 r. między Rzecząpospolią Polską a Ausralią o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. nr 172, poz. 1160); obowiązuje od 1 października 2010 r., UKRAINA umowa z dnia 18 maja 2012 r. między Rzecząpospolią Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 2013 r., poz. 1373); obowiązuje od 1 sycznia 2014 r., MOŁDAWIA umowa z dnia 9 września 2013 r. między Rzecząpospolią Polską a Republiką Mołdawii o ubezpieczeniu społecznym (Dz.U. z 2014 r., poz. 1460); obowiązuje od 1 grudnia 2014 r. Umowa z Jugosławią Umowę sosuje się obecnie do Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry oraz Serbii i ma ona zasosowanie do pracowników. Umowa zakłada, iż z zasady pracownicy podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym pracują. Przewidziano jednak wyjąek: pracownicy przedsiębiorsw publicznej komunikacji lądowej, powierznej i wodnej oraz pracownicy wysłani przez inne przedsiębiorswa z siedzibą w jednym z pańsw objęych umową podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym siedzibę ma ich firma; zaem jeśli firma, kóra wysyła Cię do pracy w jednym z pańsw objęych umową, ma siedzibę w Polsce, w okresie pracy za granicą będziesz podlegać ubezpieczeniom w Polsce. 3

4 Umowa nie przewiduje żadnych zaświadczeń powierdzających zasosowanie usawodawswa danego pańswa. Umowa z Libią Umowa ma zasosowanie do pracowników. Przewiduje ona, iż pracownicy podlegają zabezpieczeniu społecznemu w pańswie zarudnienia, jednakże nie przysługują im i członkom ich rodzin roszczenia z yułu ubezpieczenia emeryalno-renowego w sosunku do właściwych władz i właściwych insyucji pańswa zarudnienia. Pracownik oddelegowany do pracy w Libii będzie zaem podlegać libijskim przepisom z zakresu ubezpieczeń dających prawo do świadczeń zdrowonych. W Polsce opłacane będą składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowone. Umowa nie doyczy członków przedsawicielsw dyplomaycznych i urzędów konsularnych oraz członków załóg saków loniczych (oprócz załóg obsługujących linie krajowe). Umowa nie przewiduje również żadnych zaświadczeń powierdzających zasosowanie właściwego usawodawswa w sosunku do danej osoby. Umowa z Macedonią Umowa ma zasosowanie zarówno do pracowników, jak i do osób prowadzących działalność na własny rachunek. Z zasady osoby nią objęe podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym pracują. Isnieją jednak pewne wyjąki: pracownik delegowany podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem że przewidywany okres delegowania nie przekracza 24 miesięcy; jeśli z jakiegoś powodu okres delegowania przekroczy 24 miesiące, podleganie ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym jes w dalszym ciągu możliwe, jednak przez okres nie dłuższy niż kolejne 24 miesiące; w akiej syuacji wymagana jes zgoda właściwej władzy lub właściwej insyucji macedońskiej; zgoda musi zosać udzielona przed upływem pierwszych 24 miesięcy delegowania, osoba prowadząca działalność na własny rachunek, kóra przenosi ymczasowo swoją działalność na eren drugiego pańswa, podlega ubezpieczeniom w pańswie, w kórym działalność była doychczas 4

5 prowadzona, pod warunkiem że okres przeniesienia nie przekroczy 24 miesięcy, pracownik wykonujący pracę na erenie obu pańsw podlega ubezpieczeniom w ym pańswie, w kórym zamieszkuje, osoba prowadząca działalność na własny rachunek w jednym pańswie, kóra jednocześnie jes pracownikiem w drugim pańswie, podlega ubezpieczeniom w ym pańswie, w kórym jes pracownikiem, osoba prowadząca działalność na własny rachunek w obu pańswach podlega ubezpieczeniom w ym pańswie, w kórym zamieszkuje, pracownik zarudniony jako część personelu ransporu loniczego, kolejowego lub drogowego podlega ubezpieczeniom w pańswie, w kórym zarudniająca go firma ma siedzibę; jeśli jednak firma ma filię lub sałe przedsawicielswo w drugim pańswie, pracownik będzie podlegał ubezpieczeniom w ym drugim pańswie. Zaświadczenie powierdzające zasosowanie polskiego usawodawswa w sosunku do osoby udającej się do pracy w Macedonii o PL/RM 101. Wzór zaświadczenia znajduje się na sronie inerneowej Umowa ze Sanami Zjednoczonymi Ameryki (USA) Umowa ma zasosowanie zarówno do pracowników, jak i do osób prowadzących działalność na własny rachunek. Z zasady osoby zarudnione na eryorium jednego z pańsw podlegają ubezpieczeniom w ym pańswie. Przewidziano jednak pewne wyjąki: pracownik delegowany podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem że okres delegowania nie przekracza 5 la, osoba prowadząca działalność na własny rachunek podlega ubezpieczeniom w ym pańswie, w kórym zamieszkuje, pracownik loniczej firmy ransporowej wykonujący pracę na erenie obu pańsw podlega ubezpieczeniom w pańswie, w kórym znajduje się siedziba firmy; jednakże jeżeli pracownik zamieszkuje na eryorium drugiego pańswa, podlega ubezpieczeniom w ym drugim pańswie. Zaświadczenie powierdzające zasosowanie polskiego usawodawswa w sosunku do osoby udającej się do pracy w USA o PL/USA 1. Wzór zaświadczenia znajduje się na sronie inerneowej 5

6 Umowa z Kanadą Umowa ma zasosowanie zarówno do pracowników, jak i do osób prowadzących działalność na własny rachunek. Z zasady pracownicy podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym pracują, naomias osoby prowadzące działalność na własny rachunek podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym zamieszkują. Wyjąkiem jes: pracownik delegowany, kóry podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem że okres pracy dla ego samego lub powiązanego pracodawcy na erenie drugiego pańswa nie przekracza 60 miesięcy (5 la). Zaświadczenie powierdzające zasosowanie polskiego usawodawswa w sosunku do osoby udającej się do pracy w Kanadzie o PL-CAN 01. Wzór zaświadczenia znajduje się na sronie inerneowej Umowa z Koreą Południową Umowa ma zasosowanie zarówno do pracowników, jak i do osób prowadzących działalność na własny rachunek. Z zasady pracownicy podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym pracują, naomias osoby prowadzące działalność na własny rachunek podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym zamieszkują. Wyjąek sanowi: pracownik delegowany, kóry podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem że okres pracy dla ego samego pracodawcy lub powiązanego z nim podmiou na erenie drugiego pańswa nie przekracza 60 miesięcy (5 la); w przypadku konieczności przedłużenia okresu delegowania powyżej 60 miesięcy niezbędna jes zgoda właściwych władz lub insyucji obu pańsw. Zaświadczenie powierdzające zasosowanie polskiego usawodawswa w sosunku do osoby udającej się do pracy w Korei Południowej o PL-KR 1. Wzór zaświadczenia znajduje się na sronie inerneowej 6

7 Umowa z Ausralią Umowa ma zasosowanie do pracowników. W umowie zosało zapisane, iż z zasady osoby wykonujące pracę na eryorium danego pańswa podlegają ubezpieczeniom wyłącznie w ym pańswie. Wyjąek sanowi: pracownik delegowany, kóry podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem że okres delegowania nie przekracza 60 miesięcy (5 la). WAŻNE! W przypadku przerwy w delegowaniu wynoszącej mniej niż 6 miesięcy należy wliczyć okres ej przerwy do bieżącego okresu delegowania. Nowy okres delegowania może być rozpoczęy, jeżeli przerwa w delegowaniu pracownika wynosi co najmniej 6 miesięcy. Zaświadczenie powierdzające zasosowanie polskiego usawodawswa w sosunku do osoby udającej się do pracy w Ausralii o PL-AU 1. Wzór zaświadczenia znajduje się na sronie inerneowej Umowa z Ukrainą Umowa ma zasosowanie do pracowników i osób prowadzących działalność na własny rachunek. Z zasady osoby nią objęe podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym pracują. Przewidziano jednak pewne wyjąki: pracownik delegowany podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem że okres delegowania nie przekracza 24 miesięcy (2 la); jeśli konieczne jes przedłużenie okresu delegowania, jes o możliwe, pod warunkiem że kolejny okres delegowania nie przekroczy 36 miesięcy (3 la); w ym celu porzebna jes jednak zgoda właściwych władz lub insyucji obu pańsw, osoba prowadząca działalność na własny rachunek, kóra przenosi ymczasowo swoją działalność na eren drugiego pańswa, podlega ubezpieczeniom w pierwszym pańswie, pod warunkiem że okres przeniesienia działalności nie przekroczy 24 miesięcy (2 la), personel przedsiębiorswa ransporowego podlega ubezpieczeniom w pańswie, w kórym zarejesrowana jes firma. 7

8 Zaświadczenie powierdzające zasosowanie polskiego usawodawswa w sosunku do osoby udającej się do pracy na Ukrainie o PL-UA 1. Wzór zaświadczenia znajduje się na sronie inerneowej Umowa z Mołdawią Umowa ma zasosowanie do pracowników i osób prowadzących działalność na własny rachunek. Z zasady osoby nią objęe podlegają ubezpieczeniom w pańswie, w kórym pracują. Przewidziano jednak pewne wyjąki: pracownik delegowany podlega ubezpieczeniom w pańswie wysyłającym, pod warunkiem, że okres delegowania nie przekracza 24 miesięcy (2 la), osoba prowadząca działalność na własny rachunek, kóra przenosi ymczasowo swoją działalność na eren drugiego pańswa, podlega ubezpieczeniom w pierwszym pańswie, pod warunkiem że okres przeniesienia działalności nie przekroczy 24 miesięcy (2 la), personel przedsiębiorswa ransporowego podlega ubezpieczeniom w pańswie, w kórym zarejesrowana jes firma; jeśli jednak praca wykonywana jes głównie w pańswie zamieszkania, pracownicy podlegają ubezpieczeniom w ym pańswie. Jeśli konieczne jes przedłużenie okresu delegowania lub przeniesienia działalności na eren drugiego pańswa, jes o możliwe, pod warunkiem że kolejny okres delegowania nie przekroczy 36 miesięcy (3 la); w ym celu porzebna jes jednak zgoda właściwych władz lub insyucji obu pańsw. WAŻNE! Każda z umów przewiduje również możliwość zawarcia porozumienia wyjąkowego pomiędzy właściwymi władzami lub insyucjami obu pańsw w ineresie niekórych osób lub kaegorii osób, celem uregulowania ich syuacji w szczególnych przypadkach. Przykładem może być konieczność delegowania pracownika na eren drugiego pańswa objęego umową na okres dłuższy niż en, kóry zosał wymieniony w umowie jako maksymalnie dopuszczalny. 8

9 W celu zawarcia porozumienia wyjąkowego pomiędzy Polską a drugim pańswem objęym umową należy skierować wniosek o zawarcie porozumienia na poniższy adres: Cenrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Deparamen Ubezpieczeń i Składek ul. Szamocka 3, Warszawa PAMIĘTAJ! ZUS jes insyucją, kóra jedynie wysępuje z wnioskiem o wyrażenie przez insyucję innego pańswa zgody np. na urzymanie sosowania polskich przepisów w zakresie zabezpieczenia społecznego. To nie ZUS wydaje zgodę na urzymanie sosowania polskich przepisów w zakresie zabezpieczenia społecznego dla pracownika wykonującego pracę za granicą. Zgodę wydaje (bądź jej odmawia) insyucja zagraniczna i o od jej oceny sanu fakycznego zależy rozparzenie sprawy. Uloka ma charaker informacyjny i nie sanowi wykładni prawa. Warszawa, październik 2015 r. Zdjęcie na okładce i sronie 3: efired Foolia.com Skład: Poligrafia ZUS w Warszawie. Zam. nr 1498/15 Druk: Wydz. Poligr. ZUS w Słupsku. Nakł egz. Zam. nr 428/15

10 Twoje kono w ZUS. Waro wiedzieć więcej Przeczyaj koniecznie! Sprawujesz w UE, EOG lub Szwajcarii? Przeczyaj koniecznie!

11 ABC Ubezpieczonego Sprawdź, czy pracodawca (zleceniodawca) zgłosił Cię do ubezpieczeń społecznych. Jeżeli ego nie zrobił, a zachorujesz lub będziesz miał wypadek w pracy, możesz mieć problem z orzymaniem świadczeń z ZUS. Zadbaj o zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowonego Twoich najbliższych współmałżonka i dzieci jeżeli nie mają innego yułu do ubezpieczenia. Jeżeli nabędą samodzielnie prawo do ubezpieczenia, pamięaj, by ich wyrejesrować. Sprawdź, czy pracodawca odprowadza za Ciebie składki od właściwej podsawy, czy nie zaniża jej. Składki od niższego wynagrodzenia, niż fakycznie orzymujesz, o niższe świadczenia dziś (zasiłek chorobowy czy macierzyński) oraz w przyszłości (emeryura lub rena). Bez wychodzenia z domu możesz zapoznać się z danymi zapisanymi na Twoim indywidualnym koncie w ZUS. Sprawdź o sam na Plaformie Usług Elekronicznych pue.zus.pl. Jeśli pracujesz za granicą, sprawdź, w kórym kraju powinieneś być ubezpieczony. Jeżeli Twoje dane idenyfikacyjne, adresowe lub ewidencyjne uległy zmianie, poinformuj o ym swojego pracodawcę, a jeśli pracodawca już nie isnieje, możesz zgłosić zmianę za pośrednicwem Plaformy Usług Elekronicznych pue.zus.pl. Sprawdź, czy pracodawca zgłosił Cię do ubezpieczenia zdrowonego. Jeżeli ego nie zrobił, nie będziesz mógł korzysać z publicznej opieki zdrowonej, nie orzymasz recepy na leki refundowane. Gdy orzymasz informację o sanie kona ubezpieczonego w ZUS, zweryfikuj zaware w niej dane w rosce o Twoją przyszłą emeryurę. Dzięki dosępowi do kona ubezpieczonego w poralu pue.zus.pl możesz na podsawie zgromadzonych am danych i prognozowanych przez siebie przyszłych dochodów wyliczyć wysokość hipoeycznej emeryury. Pamięaj, że jeśli przesaniesz pracować, do ubezpieczeń emeryalnego i renowych możesz przysąpić dobrowolnie.

12 Zakład Ubezpieczeń Społecznych ul. Szamocka 3, Warszawa Plaforma Usług Elekronicznych: pue.zus.pl PUE o nowoczesna i wygodna forma konaku z ZUS, dzięki kórej można zrealizować większość spraw związanych z ubezpieczeniami społecznymi bez wychodzenia z domu przez inerne. W en sposób można sprawdzić swoje dane zapisane na indywidualnym koncie w ZUS, przesyłać dokumeny, śledzić san swoich spraw, a akże rezerwować wizyy w jednosce ZUS. Cenrum Obsługi Telefonicznej ZUS: * * kosz połączenia według umowy kliena z operaorem elekomunikacyjnym Skype: zus_cenrum_obslugi_el co@zus.pl