Prof. AM Halina Bobrowicz Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Recenzja

Transkrypt

1 Prof. AM Halina Bobrowicz Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu Recenzja Rozprawy doktorskiej mgr Joanny Gutowskiej-Kuźmicz sporządzona w związku z przewodem doktorskim w dziedzinie sztuk muzycznych, w dyscyplinie artystycznej dyrygentura wszczętym przez Radę Wydziału Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej w Krakowie. Podstawowe dane o kandydacie Mgr Joanna Gutowska-Kuźmicz jest absolwentką Akademii Muzycznej w Łodzi, Wydziału Teorii Muzyki, Kompozycji, Wychowania Muzycznego i Rytmiki w specjalności prowadzenie zespołów muzycznych. Swoje kwalifikacje poszerzała uczestnicząc trzykrotnie w Ogólnopolskim Seminarium dla dyrygentów chórów w Legnicy, w Ogólnopolskim Kongresie Muzyki Liturgicznej w Krakowie oraz uczestniczyła jako obserwator w Master Class w Holandii prowadzonej przez Erica Ericsona oraz w kursie prowadzonym przez Deana Kealin (USA). Od 2002 r. współpracowała przez okres siedmiu lat z Chórem PSALMODIA Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, - od 2002 r. prowadzi Chór DĘBNIKI Parafii św. Stanisława Kostki - od 2003 r. kieruje Chórem Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie - od 2007 r. prowadzi Męski Chór Środowiska Akademickiego przy Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie. Z zespołami prowadzi ożywioną działalność artystyczną (257 koncertów), uczestniczy w wielu konkursach i festiwalach zdobywając znaczące nagrody (w sumie 34). Recenzja Przedstawiony przez mgr Joannę Gutowska-Kuźmicz dorobek artystyczny świadczy o ciągłym dążeniu do harmonijnego rozwoju i doskonaleniu zawodowym. Rozprawa doktorska przedstawiona przez mgr Joannę Gutowska-Kuźmicz to dzieło

2 artystyczne zarejestrowane elektronicznie na płycie DVD oraz opis tego dzieła zatytułowany Relacje słowno-muzyczne w wybranych Psalmach XX wieku na przykładzie interpretacji utworów: Bernardino Rizzi Miserere, Javier Busto The Lord is my shepherd, Arvo Part Deprofundis oraz John Rutter Requiem. Promotorem pracy jest prof. Stanisław Krawczyński z Akademii Muzycznej w Krakowie. Program dzieła artystycznego został zarejestrowany na koncercie 29 listopada 2012 r. w Bazylice Najświętszego Serca Jezusa w Krakowie i zawierał następujące kompozycje: - Bernardino Rizzi Miserere, - Javier Busto The Lord is my shepherd, - Arvo Part Deprofundis, - John Rutter Requiem. Wykonawcami koncertu byli: Chór Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Krakowski Chór Męski Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, Katarzyna Guran sopran, Krzysztof Kozarek - tenor oraz zespół muzyczny w składzie: Katarzyna Kurowska-Mleczko - flet, Marek Mleczko - obój, Irena Czubek-Davidson - harfa, Marcin Mączyński - wiolonczela, Tomasz Sobaniec, Rafał Tyliba - perkusja, Krzysztof Hotloś - organy. Przedstawiony program koncertu stanowi przemyślaną i logiczną całość. Dyrygentka zaprezentowała utwory zróżnicowane i wysmakowane pod względem wykonawczym i interpretacyjnym, w którym ukazane zostały możliwości zespołu, walory brzmieniowe, czytelna dykcja, artykulacja tekstowa i muzyczna, wyrównana emisja 0Uu<. dająca dwia możliwości swobodnego kształtowania dźwięku. Pierwszym prezentowanym utworem było Miserere Bernardino Rizzi, składające się z 10 wielogłosowych fragmentów przedzielonych cytatami z chorału gregoriańskiego. Ten trudny utwór zróżnicowany pod względem metrycznym, agogicznym, dynamicznym i rytmicznym stawia przed zespołem chóralnym spore wyzwanie, który musi cechować się umiejętnością zróżnicowania napięć ekspresyjnych i dynamicznych, uzdolnieniami słuchowymi oraz dużą koncentracją w realizacji całości.

3 Dyrygentka bardzo sugestywnie prowadziła całość utworu poprzez oszczędne ale przekonywującą techniką manualną, dobrą znajomością partytury (dyrygowała z pamięci), potrafiła wyzwolić zespole duży ładunek dramatyczny nadając kompozycji przekonywujący wyraz artystyczny. Od błagalnej modlitwy Miserere met, pełne wyrazu Ecce enim veritatem, radosne Auditui meo dobis przejmująco zaśpiewane przez Krzysztofa Kazarka Socrificium Deo spiritus, aż do ostatniego bardzo ekspresyjnego Tunc acceptabis sacrificium, zespół wykazał się dużymi umiejętnościami wokalnymi, właściwą emisją, a także dokładnością dykcyjną i artykulacyjną. Mimo drobnych niedokładności i kłopotów intonacyjnych, a także niekiedy zbyt dużego brzmienia spowodowanych emocjami związanymi z uczestnictwem w koncercie, należy do wykonywanego utworu odnieść się z dużym uznaniem. Bardzo udana była interpretacja Psalmu J. Busto - The Lord is my shepherd, napisanego na czterogłosowy chór żeński. Dobre wyczucie formy i oraz umiejętność właściwego rozwoju narracji w połączeniu z dobrą dykcją, jasnym, spokojnym i miękkim brzmieniem chóru pozwoliło dyrygentce osiągnąć przekonywujący wyraz artystyczny. Następnie prezentowana była kompozycja De profundis Arvo Parta - estońskiego kompozytora, który stworzył własny indywidualny język muzyczny, którego cechami wyróżniającymi są prostota, równowaga harmoniczna i surowość formy. Utwór napisany na chór męski z towarzyszeniem organów i perkusji wymaga od zespołu i dyrygenta szczególnej uwagi. Prostota partii chóralnej opartej w całości na wartościach półnutowych, wolne tempo oraz jednorodność barwowa to cechy wyróżniające. Wykonanie cechowała spokojna i wyważona dynamika oraz stopliwość brzmienia głosów męskich. Poprzez narrację zgodną z prozodią tekstu dyrygentka osiągnęła modlitewny nastrój - tak ważny w tym utworze. Ostatnim utworem było niezwykle sugestywne wykonanie 7 częściowego Requiem angielskiego kompozytora Johna Rutter. Tradycyjnie stosowane części kompozytor poszerzył o dwa Psalmy 130 i 23 wykonane w języku angielskim. Duża świadomość tekstu, w tym również łacińskiego, pozwoliła stworzyć dzieło bardzo przekonywujące w wyrazie. Utwór od strony wykonawczej został

4 przedstawiony starannie z wyraźnie zarysowaną architekturą formy, z umiejętnie tworzonymi kulminacyjnymi napięciami wyrazowymi. Brzmienie chóru spójne, klarowna artykulacyjnie i dykcyjnie. Dyrygentka prowadziła frazy muzyczne bardzo czujnie z opanowaniem najdrobniejszych niuansów wyrazowych, dobrze panowała nad zespołem instrumentalnym. Oceniając wykonanie programu należy podkreślić doktorantki skuteczną technikę dyrygencką, dużą wyobraźnię oraz trafne ujęcie interpretacyjne prezentowanych utworów. Pisemna praca doktorska będąca opisem dzieła artystycznego zasługuje na uwagę ze względu na poruszaną problematykę oraz staranność jaką została wykonana merytorycznie i redakcyjnie. Autorka przedstawia problemy związane ze znaczeniem słowa w muzyce ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku wykazując się sporą znajomością literatury przedmiotu. Cała dysertacja składa się z trzech rozdziałów uzupełnionych wstępem, podsumowaniem, bibliografią i obszernym aneksem. Głównym celem rozprawy są badania nad relacjami słowno - muzycznymi oraz wpływu tych relacji na interpretację dzieła. Sprawdzianem badań był materiał, na który złożył się cały okres przygotowawczy oraz zaprezentowany koncert. W rozdziale I doktorantka przedstawia w kontekście historyczno - gatunkowym informacje o biblijnej Księdze Psalmów, przytacza wyniki badań nad interpretacją literacką i teologiczną wybranych psalmów w oparciu o źródło egzegetyczne, a także omawia wybrane Psalmy: 23 - Pan jest Pasterzem moim, 51 - Zmiłuj się nade mną Boże oraz Psalm Z głębokości -wołam do Ciebie Panie. Zamieszcza również wybrane dodatkowe kompozycje mając na celu pokazanie, jak różne może być podejście kompozytorów do tych samych tekstów. Całość wzbogacona notkami biograficznymi kompozytorów. W rozdziale II zasadniczym w tej pracy zatytułowanym Relacje słowo - dźwięki i ich wpływ na interpretację dzieła" autorka rozpatruje szczegółowo w prezentowanych kompozycjach zależności jakie zachodzą między warstwą muzyczną a elementami semantycznymi tkwiącymi w tekście słownym w kontekście ich wpływu na interpretację. Analizuje również utwory pod względem interpretacyjnoemocjonalnym oraz odnosi się do zagadnień wokalnych. Liczne przykłady nutowe

5 przybliżają omawiane zagadnienia. Doktorantka wykazała się obszerną wiedzą teoretyczną, która pozwoliła na naukowe podejście do wybranego tematu. W rozdziale III podsumowującym badania, których założenia przedstawiła we wstępie, doktorantka omawia cały proces przygotowawczy z wnikliwymi uwagami na temat trudności występujących w opracowywanych utworach, sposób ich pokonywania oraz proponuje ćwiczenia pomocne w opanowaniu materiału. Szczegółowa analiza utworów uwzględniająca zagadnienia intonacyjne, agogiczne, rytmiczne i dynamiczne, wiadomości metodyczne i wskazówki tam zawarte wskazują na umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy w praktyce i świadczy o rozległej wiedzy w dyscyplinie artystycznej, którą reprezentuj e. Z przekonaniem stwierdzam, iż uzyskane efekty artystyczne są zgodne z przeprowadzoną analizą związków słowno-muzycznych i zgodne z opisem realizacji artystycznej. Pracę doktorską, na którą składa się dzieło artystyczne oraz opis tego dzieła w całości oceniam pozytywnie. Konkluzja Po zapoznaniu się z przedstawioną dokumentacją oraz rozprawą doktorską stanowiącą oryginalne rozwiązanie problemu artystycznego, a także doceniając wysoki poziom wiedzy merytorycznej i umiejętności dyrygenckie umożliwiające samodzielną pracę dyrygenta stwierdzam, że mgr Joanna Gutowska-Kuźmicz spełnia warunki określone w artykule 13. Ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki. Wnioskuję do Rady Wydziału o przyjęcie pracy i nadanie stopnia doktora sztuk muzycznych. Prof. AMHalina Bobrowicz