Finanse i Rachunkowość

Transkrypt

1 Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wydział Nauk Ekonomicznych Kierunek Finanse i Rachunkowość Sylabusy przedmiotów ch na studiach II stopnia Warszawa 2009

2 Polityka pienięŝna FOM101 1 dr Andrzej Jędruchniewicz Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej Zapoznanie studentów z pojęciami i mechanizmami występującymi w gospodarce pienięŝnej. Przedstawienie teorii ekonomicznych, które wyjaśniają moŝliwości i sposoby oddziaływania polityki pienięŝnej na zmienne ekonomiczne. Analiza uwarunkowań oraz efektów prowadzenia polityki pienięŝnej w rzeczywistości. Rozumienie mechanizmów kształtowania podaŝy i popytu na pieniądz, kreacji i krąŝenia pieniądza w gospodarce. Rozumienie zagadnień inflacji i czynników ją kształtujących. Rozumienie zaleŝności między polityką pienięŝną a polityką makroekonomiczną. Rozumienie instrumentów polityki pienięŝnej i ich wpływu na sytuację monetarną i gospodarczą. Teoria i ewolucja pieniądza. Rodzaje i cele - strategiczne, pośrednie, operacyjne - polityki pienięŝnej. Niska inflacja i wzrost PKB jako cele finalne. Rynek pienięŝny. Stopa procentowa. Pojęcie i definicje podaŝy pieniądza. Mechanizmy kreacji podaŝy (zasobów) pieniądza. Teorie popytu na pieniądz. Strategie polityki pienięŝnej. Kontrola podaŝy pieniądza. Kontrola kursu walutowego. Procesy pienięŝne w gospodarce otwartej. Strategia bezpośredniego celu inflacyjnego. Inne strategie. Inflacja a wzrost gospodarczy. Ilościowa teoria pieniądza. Poglądy Keynesa i keynesistów. Monetaryzm Friedmana. Współczesne teorie ekonomiczne. Transmisja impulsów monetarnych. Impulsy pienięŝne. Kanały stóp procentowych. Kanał kursu walutowego. Kanały kredytowe. Stabilność systemu finansowego a polityka pienięŝna. Polityka pienięŝna w Polsce. Polityka pienięŝna Europejskiego Banku Centralnego. Miary inflacji w Polsce. Podstawowe miary inflacji. Wskaźniki inflacji bazowej. Wpływ inflacji na kategorie ekonomiczne. Historia, funkcje i modele banku centralnego (Anglia, USA, Polska). Integracja monetarna w Unii Europejskiej. Finanse banku centralnego. Bilans banku centralnego. Dochody i wydatki banku centralnego. Renta emisyjna. Instrumenty polityki pienięŝnej banku centralnego. Instrumenty pośrednie (operacje otwartego rynku, stopy procentowe) i bezpośrednie (rezerwa obowiązkowa, pułapy kredytowe). Presja moralna. Polityka pienięŝna w modelu IS-LM-BP. Efekt wypierania. Fiskalne ograniczenia polityki pienięŝnej. Metoda werbalna, metoda wizualna, analiza przypadku, referat. Test egzaminacyjny/kolokwium zaliczeniowe Kaźmierczak A.: Polityka pienięŝna w gospodarce otwartej, WN PWN, Warszawa Kokoszczyński R.: Współczesna polityka pienięŝna w Polsce, PWE, Warszawa 200. a. literatura uzupełniająca Baka W.: Bankowość centralna. Funkcje metody organizacja, Biblioteka MenadŜera i Bankowca, Warszawa Duwendag D., Ketterer K-H., Kösters W., Pohl R., Simmert D.: Teoria pieniądza i polityka pienięŝna, Poltext, Warszawa Polityka pienięŝna. Cele, strategie i instrumenty, red. W. Przybylska-Kapuścińska, Akademia Ekonomiczna, Poznań Ponadnarodowa i narodowa polityka monetarna na świecie, red. M. Noga, M. K. Stawicka, CeDeWu, warszawa Raporty Roczne, NBP, Warszawa. Szpunar P.: Polityka pienięŝna. Cele i warunki skuteczności, PWE, Warszawa Wojtyna A.: Szkice z polityki pienięŝnej, WN PWN, Warszawa 2005.

3 Rachunek kosztów dr hab. Mirosław Wasilewski, prof. nadzw. FOM10 1 Ćwiczenia Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Liczba punktów ECTS Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z klasyfikacją, kontrolą i przeprowadzaniem rachunku kosztów w przedsiębiorstwie, kalkulacji kosztów, sporządzania budŝetów kosztów oraz zarządzania kosztami do podejmowania decyzji bieŝących i długoterminowych. Studenci nabędą praktyczną umiejętność rozróŝniania kosztów i ich klasyfikacji, rozumienia zasad ewidencjonowania, budŝetowania i rozliczania kosztów, analizowania kosztów, określania wpływu kosztów na wyniki finansowe jednostki gospodarczej. 1. Klasyfikacja kosztów dla potrzeb zarządzania. Zasady ewidencji i rozliczania kosztów. Pojęcie kosztu. Kategorie kosztów. Kryteria klasyfikacji kosztów. Struktura rodzajowa kosztów. Struktura podmiotowa, przedmiotowa i procesowa kosztów. Koszty w zarządzaniu. Międzyokresowe rozliczanie kosztów. Rozliczanie kosztów pośrednich. Przedmiotowe rozliczanie kosztów. 2. Pojęcie i funkcje rachunku kosztów. Zakres, funkcje i kierunki ewolucji rachunku kosztów. Proces informacyjny rachunku kosztów i wyników. Klasyfikacja systemów rachunku kosztów. ZróŜnicowanie modelowe rachunku kosztów. 3. Analiza i budŝetowanie kosztów. Wpływ rachunku kosztów na wyniki finansowe jednostki gospodarczej. Znaczenie i miejsce analizy kosztów. Rodzaje i metody analizy kosztów. Analiza kosztów układu rodzajowego i kalkulacyjnego. BudŜetowanie podstawowych czynników produkcji.. Rachunek kosztów pełnych na poziomie działania, produktu i klienta. Klasyfikacja kosztów w rachunku kosztów pełnych. Rozliczanie kosztów w rachunku kosztów pełnych. Przydatność decyzyjna rachunku kosztów pełnych. Wady i zalety rachunku kosztów pełnych. 5. Rachunek kosztów zmiennych na poziomie działania, produktu i klienta. Klasyfikacja kosztów w rachunku kosztów zmiennych. Rozliczanie kosztów w rachunku kosztów zmiennych. Przydatność decyzyjna rachunku kosztów zmiennych. Wady i zalety rachunku kosztów zmiennych. 6. Rachunek kosztów postulowanych na poziomie działania, produktu i klienta. Rachunek kosztów normatywnych, normalnych i planowanych. Przydatność decyzyjna rachunku kosztów postulowanych. Wady i zalety rachunku kosztów postulowanych. 7. Kalkulacja kosztów. Pojęcie, przedmiot, zadania i rodzaje kalkulacji. Struktura jednostkowego kosztu wytworzenia. Kalkulacja podziałowa prosta, ze współczynnikami i odjemna. Kalkulacja doliczeniowa zleceniowa i asortymentowa. 8. Rachunek kosztów działań. Koncepcja rachunku kosztów działań. Analiza działań. Hierarchia kosztów działań. Elementy kosztów działań i nośniki działań. 1. Wybór asortymentu produkcji. Kryterium jednostkowej marŝy brutto. Zysk w warunkach nieograniczonego popytu. Zysk przy występowaniu bariery popytu. 2. Kontrola kosztów w przedsiębiorstwie. Odchylenia cząstkowe kosztów. Odchylenia łączne kosztów. 3. Modele rachunku kosztów. Metody szacowania kosztów stałych i zmiennych.. Rachunek kosztów. Rachunek kosztów pełnych, zmiennych i normatywnych. Wykorzystanie rachunków kosztów w procesie podejmowania decyzji. 5. Rachunek kalkulacyjny kosztów. Kalkulacja podziałowa prosta, ze współczynnikami i odjemna. Kalkulacja doliczeniowa zleceniowa i asortymentowa. 6. Rachunek kosztów działań. Identyfikacja działań. Kalkulacja kosztów w systemie ABC. Wykorzystanie rachunku kosztów działań w zarządzaniu. 7. Analiza kosztów i budŝetowanie kosztów. Badanie struktury i dynamiki kosztów. Ocena wpływu określonych czynników na poziom kosztów. Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych, ćwiczenia w oparciu o faktyczne informacje liczbowe z przedsiębiorstw. Pisemne zaliczenie testowe z części wykładowej; z części ćwiczeniowej zaliczenie pisemne zadania rachunkowe. (brak w bazie) Kiziukiewicz T. (red.), 2003: Rachunek kosztów według ego prawa bilansowego. Zbiór zadań. Wydawnictwo Ekspert, Wrocław. Micherda B., 200: Rachunek kosztów i wyników. Wydawnictwo Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa. Sołtys D. (red.), 2003: Rachunkowość zarządcza przedsiębiorstw. Rachunek kosztów. Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław. Sołtys D. (red.), 200: Rachunek kosztów. Elementy rachunkowości zarządczej. Zbiór ćwiczeń. Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław. Świderska G. (red.), 200: Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza. Wydawnictwo Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa.

4 Sprawozdawczość finansowa FOM107 1 dr inŝ. Anna Wasilewska Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Celem zajęć jest poznanie i opanowanie zasad sprawozdawczości finansowej zgodnie z prawem bilansowym oraz z uwzględnieniem Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej. Studenci na przedmiocie nabędą praktyczną umiejętność sporządzania sprawozdań finansowych. 1. Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji. Zasady sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych. 2. Ujęcie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w sprawozdaniu finansowym. 3. Ujęcie i wycena zapasów oraz czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów oraz ich prezentacja w sprawozdaniu finansowym.. NaleŜności w sprawozdaniu finansowym. Ich ujęcie i wycena Prezentacja instrumentów finansowych w sprawozdawczości. Inwestycje krótkoterminowe i długoterminowe. 6. Prezentacja kapitałów własnych. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania. Zestawienie zmian w kapitale własnym. 7. Aktywa i zobowiązania z tytułu podatku dochodowego. 1. Ujęcie rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w księgach rachunkowych. Wycena. Prezentacja w sprawozdaniu finansowym. 2. Ujęcie zapasów i czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów w księgach rachunkowych. Wycena zapasów wg. metody cen przeciętnych, FIFO i LIFO oraz wpływ przyjętych rozwiązań na wartość bilansową zapasów oraz poziom prezentowanego wyniku finansowego. Odpisy aktualizujące związane z utratą wartości uŝytkowej zapasów oraz ich wycena na dzień bilansowy w wartości nie wyŝszej niŝ cena sprzedaŝy netto. 3. Ujęcie i wycena naleŝności. Aktualizacja wartości naleŝności oraz wpływ przyjętych rozwiązań na prezentację w sprawozdaniu finansowym.. Ogólne zasady ujmowania i wyceny aktywów finansowych i inwestycji w aktywa niefinansowe. 5. Kryteria warunkujące ujęcie zobowiązań i rezerw na zobowiązania w sprawozdaniu finansowym. Ujęcie rezerw na zobowiązania i rozliczeń międzyokresowych. Wycena. Prezentacja w sprawozdaniu finansowym. 6. BieŜący a odroczony podatek dochodowy. RóŜnice przejściowe. Ujęcie rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych, ćwiczenia w oparciu o faktyczne informacje liczbowe z przedsiębiorstw. Zaliczenie (brak w bazie) Praca zbiorowa pod redakcją Świderskiej K. i Więcława W., 2006: Sprawozdanie finansowe bez tajemnic. Difin. Wydanie II Olchowicz I., Tłaczała A., 200: Sprawozdawczość finansowa. Difin, Warszawa. Remlein M. (red.), 2005: Sprawozdawczość finansowa w przykładach i zadaniach. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

5 Prawo finansowe FOM dr Ryszard Jurkowski Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu Kształtowanie wiedzy z zakresu finansów publicznych, w tym źródeł przychodów budŝetów publicznych oraz zakresu wydatków w działalności publicznej odpowiedzialności z tytułu nieprawidłowości w gospodarowaniu finansami publicznymi W wyniku opanowanie treści przedmiotu, student będzie potrafił: Określić i scharakteryzować pojęcie i przedmiot prawa finansowego Określić i scharakteryzować pojęcie budŝetu, jego tworzenie i wykonywanie, budŝet centralny, budŝety samorządowe Określić i scharakteryzować pojęcie podatku i jego cech, a takŝe określić podstawowe elementy podatków bezpośrednich i pośrednich oraz podatków i opłat lokalnych Określić i scharakteryzować podstawowe elementy gospodarki finansami publicznymi Określić i scharakteryzować podstawowe elementy prawa bankowego i prawa dewizowego Określić i scharakteryzować podstawowe elementy rachunkowości podmiotów gospodarczych 1. Finanse i prawo finansowe. 2. BudŜet państwa: pojęcie, charakter prawny, planowanie i uchwalanie, wykonywanie, kontrola i dyscyplina budŝetowa. 3. BudŜet jednostki samorządowej: przychody, wydatki, kontrola gospodarki finansowej,. Podatki: pojęcie, charakter prawny, klasyfikacje, zobowiązania podatkowe, odpowiedzialność podatkowa. 5. Podstawowe elementy prawa podatkowego. Podatek dochodowy od osób prawnych: przychody, koszty, wydatki niepotrącalne. Podatek dochodowy od osób fizycznych: źródła przychodów, koszty wydatki niepotrącalne. Podatek od czynności cywilnoprawnych: zakres przedmiotowy. Podatek od spadków i darowizn: podmioty, przedmiot. Podatek od towarów i usług (VAT): podstawowe zasady, podmioty, przedmiot. Podatki i opłaty lokalne. 6. Publiczne prawo bankowe: pojęcie banku, rodzaje banków, bank centralny, czynności bankowe, 7. Podstawy prawa dewizowego, 8. Podstawy prawa finansowego ubezpieczeń społecznych 9. Zasady gospodarki finansami publicznymi 10. Podstawowe zasady rachunkowości podmiotów gospodarczych Wykład, uzupełniony prezentacją (wizualizacja treści wykładu) Test - pytania otwarte. Prezentacja (wizualizacja treści wykładu) (brak w bazie) Prawo finansowe, red. E. Chojna-Duch i H. Litwińczuk, Warszawa 2007 Gomułowicz A., Małecki J., Polskie prawo finansowe, Lexis Nexis, Warszawa 2006 Borodo A., Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, Toruń 2005 Ofiarski Z., Prawo finansowe, C.H. Beck, Warszawa 2007

6 Zarządzanie instytucjami finansowymi FOM102 1 dr hab. Sławomir Juszczyk Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Celem i zadaniem przedmiotu jest zapewnienie studentom optymalnej pomocy w zdobyciu wiedzy z zakresu zarządzania instytucjami finansowymi oraz wyrabianie nawyku samodzielnego i ciągłego kształcenia się m.in. z tego zakresu. Student po skończeniu i zaliczeniu przedmiotu powinien posiadać waŝniejsze umiejętności i kompetencje z zakresu zarządzania instytucjami finansowymi wynikające z treści wykładów i ćwiczeń. Powinien mieć rozeznanie w obszarze zarządzania bankiem i przewidywanych kierunkach zmian w funkcjonowaniu róŝnych segmentów instytucji z omawianego zakresu, m. in. dot. to umiejętności określania strategii funkcjonowania instytucji kredytowej, rozumienia zasad planowania i działalności bankowej, podejmowania decyzji menedŝerskich, zasad kalkulacji finansowych, oceny i ograniczania ryzyka bankowego, rozumienia zasad sprawozdawczości bankowej itp. 1. Zarządzanie strategiczne instytucją finansową - cele, strategie funkcjonalne, planowanie strategiczne, organizowanie i motywowanie, model współczesnego banku, fazy procesu zarządzania, szkoły zarządzania strategicznego. 2. Techniki menedŝerskie benchmarking, outsourcing, kalukacja dochodowości klientów, elementy controllingu bankowego. 3. Pojęcie analizy strategicznej instytucji finansowej oraz jej metody, analiza pozycji strategicznej i ocena działalności instytucji finansowych. Metody portfelowe, Macierz siły konkurencyjności i atrakcyjności branŝy. Metody pomiaru ryzyka m.in. wg koncepcji Value at Risk. Analiza konkurencyjności wg Portera. Wybór strategii instytucji finansowej, identyfikacja strategii. 5. Zarządzanie kadrami instytucji finansowej, cele zarządzania kadrami, strategic human resources management, zasada putting customers first, cele i przyczyny zwiększania wartości pracowników instytucji finansowych, planowanie kadr, System Standardów Kwalifikacyjnych w Bankowości Polskiej, proces wartościowania stanowisk pracy, prognozowanie potrzeb kadrowych instytucji finansowych, pozyskiwanie pracowników, sposoby motywowania kadr, leasing personalny, downsizing. 6. Systemu informatyczne w zarządzaniu instytucjami finansowymi. Cechy nowoczesnych systemów informatycznych, bazy operacyjne i hurtownie danych, scentralizowany system przetwarzania, system doradczy w zakresie inwestowania kapitału. Struktury organizacyjne instytucji finansowych, ujęcie funkcjonalne i strukturalne, rozpiętość kierowania. 7. Zarządzanie jakością w instytucji finansowej, system jakości, system ISO i normy jakości, kompleksowe zarządzane przez jakość, zapewnienie jakości, koszty jakości, model reaktywny i proaktywny. 1. Polityka, strategia, i planowanie w procesie zarządzania bankiem. 2. Proces zarządzania, zasady i systemy zarządzania. 3. Zarządzanie środkami pienięŝnymi. Rola kapitału własnego, regulacyjny kapitał własny, koszt kapitału własnego, kształtowanie poziomu i struktury bazy kapitałowej.. Zarządzanie systemem pracowniczym. 5. SprzedaŜ produktów bankowych, marketing w bankowości a specyficzne cechy produktu bankowego, sprzedaŝ produktów a zarządzanie jakością w banku. 6. Sprawozdania finansowe, metody słuŝące ocenie banku, metody oparte na analizie sprawozdań finansowych, metody oparte na efektywności działania z uwzględnieniem kosztu kapitału własnego. 7. Metody pomiaru i racjonalizacji kosztów. Ratingi i rankingi. Wykład, wykład z elementami pogadanki, pokaz, samodzielne wykonywanie zadań. Kolokwia, przygotowanie referatu, egzamin. Jaworski L, i inni, 2002: Bankowość. Wyd. Poltext, Warszawa. Grzywacz J., 200: Współpraca Przedsiębiorstwa z Bankiem. Wyd. Delfin, Warszawa. Masiukiewicz P., Szałas T.,: 2002: Zarządzanie Bankiem, Aspekty Praktyczne. Wyd. Arteria Ltd, Warszawa Miedziak S., 2003: Bankowość i Podstawy Rynku Finansowego, wykłady i ćwiczenia. Wyd. Dilfin, Warszawa. Grzywacz J., 200: Podstawy bankowości. Wyd. Delfin, Warszawa.

7 Strategie marketingowe instytucji finansowych FOM106 1 prof. dr hab. Mieczysław Adamowicz Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu Celem przedmiotu jest przedstawienie rodzajów i zadań podstawowych instytucji finansowych, ich funkcjonowania oraz wykorzystania marketingu w zarządzaniu strategicznym tych instytucji. Zdobycie wiedzy o celach i zadaniach strategicznych podstawowych instytucji finansowych, ich produktach, rodzajach stosowanych strategii i modelach funkcjonowania oraz nabycie umiejętności formułowania i planowania celów bieŝących i strategicznych oraz wykorzystanie marketingu w ich osiąganiu. 1. Pojecie i struktura rynku finansowego. Rynek pienięŝny. Rynek depozytów i kredytowy. Rynek kapitałowy. Rynek walutowy. Rynek instrumentów pochodnych. Kryteria podziału rynku finansowego. 2. Podmioty w systemie finansowym państwa. PienięŜne formy działalności podmiotów gospodarczych. System finansowy państwa i jego funkcje. Elementy systemu finansowego. Instytucje i organizacje rynku finansowego w Polsce. Międzynarodowe instytucje finansowe. Globalizacja finansowa. 3. Marketing i jego rola w przedsiębiorstwie, organizacji i gospodarce rynkowej. Tendencje zmian w marketingu. Zmiana roli i form marketingu. Marketing usług. Marketing instytucji publicznych. Marketing instytucji finansowych.. Marketing jako element i narzędzie zarządzania. Zarządzanie marketingowe a zarządzanie rynkowe. Nowe uwarunkowania i nowe priorytety marketingu. Nabywcy usług instytucji finansowych. Segmentacja rynku. Zachowania nabywców na rynkach finansowych. Mierzenie zadowolenia i reakcji nabywców. 5. Strategie i zarządzanie strategiczne. Istota, rodzaje i uwarunkowania strategii instytucji finansowych. Konstruowanie strategii marketingowej. Analiza potrzeb, segmentacja rynku. Analiza atrakcyjności rynku. Popyt i cykl Ŝycia produktu. Analiza konkurencji na rynku finansowym. Pozycja konkurencyjna. Siły konkurencyjne. Przewaga konkurencyjna i sposoby jej osiągania. Kalkulacje dochodowości klientów, kalkulacje ceny produktów i usług, kalkulacje dochodowości produktów i usług. 6. Opracowanie strategii marketingowej. Metody opracowania strategii. Wybór strategii ogólnej, typy strategii. Strategiczny plan marketingowy instytucji finansowej. Treść strategiczna planu marketingowego. Cele i programy działania. WraŜliwość i działania zabezpieczające.. Ryzyko i jego analiza. Sposoby zabezpieczania przed ryzykiem. 7. Realizacja strategii marketingowych instytucji finansowych. Wprowadzanie nowych produktów. Innowacje i strategie kompleksowej jakości. Strategiczne decyzje marketingowe. Strategia cenowa. Kanały dystrybucji. Komunikacja marketingowa. Istota i formy komunikacji rynkowej. Promocja i jej koszty. Reklama i inne formy komunikacji rynkowej. 8. Marketing strategiczny wybranych instytucji finansowych. Marketing bankowy. Marketing instytucji ubezpieczeniowych. Marketing funduszy inwestycyjnych 1. Instytucja rynku finansowego w Polsce. Bank Centralny, instytucje kontrolne i nadzorujące, banki komercyjne, fundusze publiczne, instytucje ubezpieczeniowe, instytucje pośrednictwa, instytucje zabezpieczające, giełdy finansowe, kapitałowe i towarowe, domy maklerskie, fundusze gospodarcze, społeczne (emerytalne, zdrowotne) fundusze inwestycyjne, firmy leasingowe, audytorskie i konsultingowe. 2. Strategiczna rola banku centralnego. Funkcje banku centralnego. Klienci Banku Centralnego. Metody oddziaływania na rynek pienięŝny. 3. Komisja nadzoru finansowego i jej wpływ na kształtowanie strategii marketingowych instytucji finansowych. Nadzór bankowy w Polsce. Nadzór ubezpieczeniowy. Nadzór nad funduszami samorządowymi.. Strategie marketingowe banków komercyjnych, banków hipotecznych i banków inwestycyjnych. 5. Strategie marketingowe banków spółdzielczych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-poŝyczkowych. 6. Strategie marketingowe instytucji ubezpieczeniowych i firm reasekuracyjnych na rynku ubezpieczeń. Ograniczenie działań marketingowych. 7. Strategie marketingowe funduszy inwestycyjnych, funduszy emerytalnych i innych funduszy publicznych. Wykład, ćwiczenia Egzamin pisemny Dębski Wiesław: Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy torii i praktyka, PWN, Warszawa 2005 Lambin Jean Jacques: Strategiczne zarządzanie marketingowe, PWN, Warszawa 2001 Grzegorczyk W.: Marketing bankowy, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, Łódź 200 Grzegorczyk W.:Strategie marketingowe banków, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1997 Grzywacz J.Marketing w działalności Banku Centralnego. Doradztwo i informacja,delfin, Warszawa 2006 Karpuś Piotr, Węcławski Jerzy (red): Rynek finansowy, Wyd. UMCS Lublin 200 Krupski Rafał (red): Zarządzanie strategiczne.koncepcyjne- metody. Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1998 Szelągowska Anna (red), Instytucje rynku finansowego w Polsce", CeDeWu. Pl Wydawnictwo Fachowe, Warszawa 2001 Lisiński M.:Metody planowania strategicznego PWE Warszawa 200 Owsiak Stanisław: Podstawy nauki finansów, PWE, Warszawa 2002 O K. (red.) Jakość w banku w praktyce i teorii zarządzania, CeDeWu, Warszawa 2002 Payne A.: Marketing usług, PWE, Warszawa 1998

8 Teoria ryzyka dr hab. Włodzimierz Wójcicki prof. SGGW FOM105 Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej 1 Ćwiczenia Liczba punktów ECTS Przekazanie studentom wiedzy o charakterze, zakresie przedmiotu i jego powiązaniach a innymi dyscyplinami. WyposaŜenie w umiejętność dostrzegania zjawisk i procesów kreujących ryzyko w otaczającej rzeczywistości. Przekazanie wiedzy umoŝliwiającej samodzielną analizę ryzyka. Identyfikowanie ryzyka inwestycyjnego i poszczególnych rodzajów ryzyka bankowego. Rozumienie zasad zarządzania ryzykiem w ujęciu interdyscyplinarnym. Pojęcie ryzyka jego etymologia, istota, definicje i ich interpretacje. Geneza teorii ryzyka rozwój systemów liczbowych, rozwój nauk filozoficznych, przyrodniczych, matematycznych. Ryzyko a hazard. Istota i szacowanie prawdopodobieństwa. Prawdopodobieństwo obiektywne i subiektywne, zdarzeń zaleŝnych i niezaleŝnych. Zastosowanie reguły Bayesa. Ryzyko a niepewność. Atrybuty zdarzeń losowych. Systematyka ryzyk według charakteru, miejsca występowania, przyczyn sprawczych, powodowanych skutków; w szczególności ryzyka finansowego. Ujęcie ryzyka w ekonomii instytucjonalnej. Pomiar ryzyka metodami statystycznymi (wariancja, odchylenie standardowe) i ekonometrycznymi (Value At Risk). Metody postępowania z ryzykiem (unikanie, zatrzymanie, kontrola, transfer, kompensacja, przeniesienie, dywersyfikacja). Istota zarządzania ryzykiem (ograniczanie skutków, ograniczanie kosztów transakcyjnych). Fazy procesu zarządzania ryzykiem (identyfikacja, analiza, sformułowanie i ocena wariantów, ocena podatności na ryzyko, sterowanie ryzykiem, kontrola zarządzania ryzykiem, doskonalenie procedur). Wykorzystanie instrumentów pochodnych w zarządzaniu ryzykiem bankowym. Rola i znaczenie informacji w zarządzaniu ryzykiem. Standardy w regulowanym ograniczaniu ryzyka w Unii Europejskiej. Reguły Nowej Umowy Kapitałowej (Bazylea II). Istota ryzyka sensu stricto i sensu largo. Rodzaje ryzyka finansowego i ich charakter. Rodzaje ryzyka bankowego i ich charakter. Metody oceny zdolności kredytowej (jakościowe, ilościowe credit scoring, metody dyskryminacyjne). Występowanie, funkcjonowanie i wykorzystywanie źródeł informacji o sytuacji ekonomicznej i finansowej kontrahenta; podstawowe systemy informatyczne (Krajowy Rejestr Sądowy, ewidencja działalności gospodarczej, PESEL, NIP, CEPiK, inne) i organizacje udostępniające informacje na zasadach rynkowych (Biuro Informacji Kredytowej, Biura Informacji Gospodarczej rejestry dłuŝników, wywiadownie gospodarcze). Asymetria informacji. Gospodarowanie informacją (zbieranie, archiwizacja, przechowywanie, przetwarzanie, udostępnianie, zabezpieczanie). Metoda werbalna, wizualna, bieŝące studia przypadków. zaliczenie pisemne w formie testu. Ćwiczenia zaliczenia pisemne i ustne w formie kolokwiów. Bernstein P.L., Przecie bogom. Niezwykłe dzieje ryzyka, WIG-Press, Warszawa 1997 Holliwell J., Ryzyko finansowe. Metody identyfikacji i zarządzania ryzykiem finansowym, K.E. Liber, Warszawa 2001 Kaczmarek T.T., Ryzyko i zarządzanie rzyzkiem. Ujęcie interdyscyplinarne, Difin, Warszawa 2005 Tyszka T., Zaleśkiewicz T., Racjonalność decyzji, PWE, Warszawa 2001 Gontarek D., Maksymiuk R., Krysiak M., Witkowski L., Nowoczesne metody zarzadzania ryzkiem finansowym, WIG-Press, Warszawa 2001

9 Prognozowanie i symulacje FOM Dr hab. S. Stańko prof. nadzw. Dr M. Idzik Katedra Ekonomiki Rolnictwa i MSG Zapoznanie z: metodami i technikami opracowywania prognoz prostych, wariantowych opartych na jedno- i wielorównaniowych modelach ekonometrycznych, standardami budowy modeli i prognoz, oraz metodami symulacji róŝnych zjawisk ekonomicznych, wykorzystaniem w prognozowaniu modeli szeregów czasowych (stacjonarnych i niestacjonarnych), przyczynowo-skutkowych, metod analogowych, heurystycznych i innych. Konstruowanie oraz ocena liniowych i nieliniowych jedno i wielorównaniowych modeli ekonometrycznych wykorzystywanych do prognozowania lub symulowania róŝnych prawidłowości ekonomicznych z zastosowaniem standardowego oprogramowania. Budowa modeli i wykorzystanie w prognozowaniu metod analogowych i heurystycznych.. 1. Wiadomości wstępne (podstawowe pojęcia, rodzaje prognoz, okres prognozy, rola i funkcje prognoz, proces prognozowania, przegląd metod prognozowania). ZałoŜenia i zasady prognozowania. Mierniki jakości prognoz. Źródła danych. Prognozy w procesie decyzyjnym. 2. Istota prognozowania przez ekstrapolację. Budowa prognoz punktowych i przedziałowych na podstawie róŝnych modeli analitycznych. Prognozowanie na podstawie trendu i wahań sezonowych. 3. Modele adaptacyjne w prognozowaniu. Proste metody adaptacyjne. Wygładzanie wykładnicze (modele: Browna, Holta, Wintersa). Model trendu pełzającego z wagami harmonicznymi.. Dekompozycja elementów składowych szeregu czasowego. Budowa prognoz na podstawie szeregu czasowego z tendencją, wahaniami sezonowymi i cyklicznymi 5. Prognozowanie na podstawie modeli autoregresyjnych. Modele ARMA i ARiMA. 6. Prognozowanie na podstawie jednorównaniowego modelu przyczynowo-opisowego. Analityczna postać modelu. Model statyczny i dynamiczny. Prognozowanie na podstawie modelu liniowego i modeli nieliniowych. 7. MoŜliwości symulacji zjawisk. Techniki symulacji. Warianty rozwiązań (statyczny, dynamiczny) i miary ich dokładności. 8. Wykorzystaniu w prognozowaniu metody przepływów międzygałęziowych. 9. Niematematyczne metody prognozowania: analogowe, heurystyczne, wykorzystanie metody bilansowej do prognozowania cen na rynkach rolnych. 10. Scenariusze. Definicja, konstruowanie. Scenariusze dla firmy. 11. Prognozy ostrzegawcze. Pojęcie i klasyfikacja. Metody wyznaczania. 12. Prognozowanie zjawisk jakościowych. Wykorzystanie w prognozowaniu modeli probitowych, logitowych, dyskryminacyjnych. 13. Prognozowanie w przedsiębiorstwie. Prognozy makro i mikrootoczenia. Prognozowanie zmiennych wewnętrznych. 1. Dobór metod prognozowania w zaleŝności od struktury szeregów czasowych. 2. Prognozowanie zjawisk gospodarczych o stałym poziomie (metoda naiwna, średnich ruchomych, Browna rzędu I). Błędy prognoz wygasłych. 3. Prognozowanie na podstawie klasycznych funkcji trendu. Wybór funkcji, szacowanie i ocena parametrów. Budowa prognoz punktowych i przedziałowych. Standardy wykorzystania ekstrapolacji.. Prognozowanie zjawisk z trendem na podstawie modeli adaptacyjnych. Modele wyrównywania wykładniczego Browna rzędu II, Holta, trendu pełzającego z wagami harmonicznymi. 5. Prognozowanie zjawisk z wahaniami sezonowymi. Metoda wskaźników sezonowości, model wyrównania wykładniczego Wintersa, model trendów jednoimiennych okresów. 6. Budowa prognoz na podstawie szeregów czasowych, w których występują: tendencja, wahania sezonowe, wahania cykliczne i przypadkowe. 7. Budowa prognozy na podstawie modeli autoregresyjnych. Modele ARMA i ARIMA 8. Prognozowanie na podstawie modelu przyczynowo-opisowego. Dobór zmiennych, estymacja weryfikacja, metody ustalania wartości zmiennych objaśniających na okres prognozowany. Wykorzystanie modelu do budowy prognoz wariantowych, symulacje. 9. Prognozowanie na rynku kapitałowym analiza techniczna. 10. Budowa prognoz metodami nieekonometrycznymi. Zastosowanie w prognozowaniu metody delfickiej i bilansowej. Wykład. Na ćwiczeniach praca studentów w sali komputerowej. 1 student 1 PC. godz. praktycznej nauki. Egzamin końcowy pisemny Prognozowanie gospodarcze. Metody i zastosowania. Red. M. Cieślak, PWN, Warszawa Zeliaś, A., Pawełek B., Wanat S., Prognozowanie ekonomiczne. Teoria, przykłady, zadania. PWN, Warszawa Stańko S., Prognozowanie w rolnictwie. Wydawnictwa SGGW, Warszawa Metody prognozowania. Zbiór zadań. Red. B. Radzikowska. AE Wrocław Guzik B., Appenzeller D., Jurek W., Prognozowanie i symulacje. Wybrane zagadnienia. AE Poznań 200. Prognozowanie gospodarcze. Metody, modele, zastosowania, przykłady. Red. E. Nowak. Placet 1998.

10 Finanse międzynarodowe FOM20 2 dr Aldona Zawojska Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z problematyką finansów i rozliczeń międzynarodowych oraz z teorią i praktyką zarządzania finansami międzynarodowymi. Zadaniem przedmiotu jest wspieranie aplikacji wiedzy o finansach międzynarodowych w praktyce gospodarczej, m.in. wykształcenie w studentach zdolności interpretowania i wykorzystywania w praktyce informacji z zakresu finansów międzynarodowych. Rozpoznawanie i ocena zjawisk finansowych zachodzących w gospodarce światowej. Rozumienie funkcjonowania oraz rozpoznawanie i ocena wydarzeń na rynkach walutowych. Rozumienie wpływu aprecjacji i deprecjacji waluty na sferę pienięŝną i realną gospodarki narodowej. Charakterystyka ogólna finansów międzynarodowych oraz międzynarodowych systemów i rynków finansowych. Międzynarodowe stosunki finansowe: bilans płatniczy i pozycja inwestycyjna państwa, kurs walutowy, rynek walutowy. Obroty na m i światowym rynku walutowym. Systemy kursowe (system kursów stałych, system kursów zmiennych, systemy mieszane). Ryzyka kursowe i zarządzanie ryzykiem. Relacje parytetowe: parytet siły nabywczej, relacja Fishera, parytet stopy procentowej, kurs kasowy a kurs terminowy. Powiązanie gospodarki krajowej z resztą świata poprzez stopy procentowe i kursy walutowe Model Mundella-Fleminga. Międzynarodowy system walutowy system waluty złotej, system z Bretton Woods, współczesny system walutowy. Integracja finansowa w Unii Europejskiej (Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa, Europejski System Walutowy). Dostosowania Polski do Europejskiego Systemu Walutowego i UGiW. Inwestycje zagraniczne: inwestycje portfelowe i dywersyfikacja; inwestycje bezpośrednie a korporacje międzynarodowe. Liberalizacja międzynarodowych przepływów kapitału. Międzynarodowe organizacje finansowe. Problem zadłuŝenia międzynarodowego. Międzynarodowe kryzysy finansowe. Rozliczenia międzynarodowe. Analiza bilansu płatniczego i jego składników na przykładzie wybranych krajów. Rynek walutowy: waluty obce a dewizy, transakcje walutowe, rynek kasowy a kontrakty terminowe, technika operacji walutowych (kwotowanie, rozliczanie), szacowanie aprecjacji i deprecjacji walut, kursy krzyŝowe i arbitraŝ walutowy. Mechanizm równowagi rynku walutowego. Czynniki wpływające na kształtowanie się kursów walutowych. WspółzaleŜność kursów walut, stóp procentowych i inflacji (realny kurs walutowy, parytet siły nabywczej, międzynarodowy efekt Fishera). Analiza i wycena opcji walutowych: rodzaje opcji, wartość wewnętrzna i czasowa opcji, wycena opcji walutowych, opcje a kontrakty futures. Zarządzanie ryzykiem kursowym: pozycja walutowa a pozycja płynności, ryzyko kursowe: rodzaje i pomiar, osłona transakcji zagranicznych przed ryzykiem kursowym, osłona bilansu przed ryzykiem kursowym. Analiza finansowa inwestycji zagranicznej. Obrót bezdewizowy, rozliczenia pienięŝne/dewizowe (system rozliczeń transgranicznych międzybankowych, i podmiotów gospodarczych), płatności bezpośrednie (rozliczenia gotówkowe, czeki itp.), rozliczenia pośrednie (polecenie wypłaty, polecenie zapłaty, inkaso, akredytywa). przy zastosowaniu prezentacji w programie PowerPoint oraz ćwiczenia (rozwiązywanie problemów, analiza wiadomości finansowych itp.) Egzamin w formie pisemnej. Pisemne zaliczenie oraz aktywność studentów na zajęciach. Bernaś B. (red), Finanse międzynarodowe, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Najlepszy E., Zarządzanie finansami międzynarodowymi, Wyd. Naukowe PWE, Warszawa Najlepszy E., Zarządzanie finansami międzynarodowymi. Zadania z rozwiązaniami 1, Wyd. Naukowe PWE, Warszawa Lutkowski K., Finanse międzynarodowe. Zarys problematyki. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa Zawojska A. Unia Europejska. Unia Gospodarcza i Walutowa, Wyd. SGGW Warszawa, Zawojska A., Finanse międzynarodowe. [W:] Siudek T. (red), Wybrane zagadnienia z finansów, Wyd. SGGW Warszawa, 2006, s BieŜące artykuły prasowe i naukowe.

11 Rachunkowość zarządcza dr hab. Mirosław Wasilewski, prof. nadzw. FOM203 2 Ćwiczenia Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Liczba punktów ECTS Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z przydatnością informacji kosztowych do podejmowania decyzji bieŝących i długoterminowych w przedsiębiorstwie. Zostaną omówione procesy budŝetowania oraz funkcjonowanie ośrodków odpowiedzialności, wraz z zasadami ich oceny. Studenci nabędą praktyczną umiejętność analizowania wpływu kosztów na efektywność funkcjonowania jednostek gospodarczych, wyciągania wniosków z informacji zarządczych, podejmowania decyzji menedŝerskich, planowania w jednostkach gospodarczych. 1. Pojęcie i funkcje rachunkowości zarządczej. Pojęcie i geneza rachunkowości zarządczej. Funkcje i zakres rachunkowości zarządczej. Rachunkowość zarządcza a informacyjne potrzeby zarządzania. Rachunkowość zarządcza a rachunkowość finansowa, rachunek kosztów i controlling. 2. Informacje kosztowe w podejmowaniu decyzji krótkoterminowych i długoterminowych. Decyzje cenowe. Zastosowania metody punktu krytycznego. Problemowe rachunki wyboru wariantu produkcyjnego. Rachunek wartości przedsiębiorstwa. 3. Wpływ zarządzania kosztami na wyniki finansowe jednostek gospodarczych. Zasady ustalania wyniku finansowego. Koszty w porównawczym i kalkulacyjnym rachunku wyników.. BudŜetowa metoda zarządzania. Pojęcie i zadania budŝetowej metody zarządzania. Rodzaje i procedura sporządzania budŝetów. Praktyczne aspekty procesu budŝetowania. Fazy budŝetowania. Składniki systemu budŝetów. BudŜety operacyjne i budŝety finansowe. 5. Centra odpowiedzialności za koszty. BudŜetowanie w centrach kosztów. Porównanie wyników planowanych z rzeczywistymi. Ocena centrów kosztów. Premiowanie w centrach kosztów. 6. Centra przychodów. Rachunek marŝ pokrycia w centrach przychodów. BudŜetowanie wielkości sprzedaŝy i kosztów pozyskania sprzedaŝy. Analiza odchyleń marŝy pozyskanej przez centrum przychodów. System ocen centrów przychodów. 7. Centra odpowiedzialności za wyniki. Wyodrębnianie centrów odpowiedzialności za wyniki. Analiza odchyleń wyniku centrum zysku. System oceny centrum zysku. Relacje wewnętrzne. Motywacja w centrum odpowiedzialności za wyniki. 8. ZrównowaŜona karta osiągnięć. Wprowadzenie do zrównowaŝonej karty osiągnięć. Konstruowanie systemu zrównowaŝonej karty osiągnięć. Perspektywa właścicieli, klienta, procesów wewnętrznych. Perspektywa uczenia się i rozwoju. Mierniki stosowane w zrównowaŝonej karcie osiągnięć. 1. Kalkulacje cenowe. Metoda Koszt plus. Metoda Koszt plus zysk od kapitału. Metoda popytowa. Kalkulacje cen transferowych. 2. Krótkookresowe i długookresowe rachunki decyzyjne. Zastosowania metody punktu krytycznego. Problemowe rachunki wyboru wariantu produkcyjnego. Rachunek wartości przedsiębiorstwa. 3. Koszty w procedurach ustalania wyniku finansowego. Koszty w porównawczym i kalkulacyjnym rachunku wyników.. BudŜetowanie w przedsiębiorstwie. BudŜetowanie kosztów. BudŜety sprzedaŝy, produkcji i zapasów, zuŝycia materiałów bezpośrednich, robocizny bezpośredniej i kosztów jednostkowych. 5. BudŜet zysku i środków pienięŝnych. BudŜety przychodów ze sprzedaŝy, wpływów ze sprzedaŝy oraz zysków i strat. 6. Centra odpowiedzialności za koszty, przychody i wyniki. Mierniki i wskaźniki oceny. 7. ZrównowaŜona karta osiągnięć. Perspektywy zrównowaŝonej karty osiągnięć i ich pomiar. WdroŜenie zrównowaŝonej karty osiągnięć. Przykładowa zrównowaŝona karta osiągnięć dla przedsiębiorstwa. wykład z wykorzystaniem środków audiowizualnych, ćwiczenia w oparciu o faktyczne informacje liczbowe z przedsiębiorstw. pisemne zaliczenie testowe z części wykładowej; z części ćwiczeniowej zaliczenie pisemne zadania rachunkowe. Micherda B., 200: Rachunek kosztów i wyników. Wydawnictwo Stowarzyszenia Księgowych w Polsce, Warszawa. Piosik A., 2006: Zasady rachunkowości zarządczej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Sojak S., 2003: Rachunkowość zarządcza. Wydawnictwo Dom Organizatora, Toruń. Sołtys D. (red.), 2003: Rachunkowość zarządcza przedsiębiorstw. Rachunek kosztów. Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław. Sołtys D. (red.), 200: Rachunek kosztów. Elementy rachunkowości zarządczej. Zbiór ćwiczeń. Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Wrocław

12 Portfel inwestycyjny FOM prof. dr hab. Irena Jędrzejczyk Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu Celem jest dostarczenie słuchaczom wiedzy na temat portfela inwestycyjnego, sposobów jego budowy oraz oferty inwestycyjnej a takŝe zapoznanie z metodami oceny profilu inwestora Słuchacze dysponować będą umiejętnością wyboru właściwego sposobu konstrukcji i optymalizacji portfela inwestycyjnego oraz wyboru najlepszej oferty inwestycyjnej dostosowanej do oczekiwań inwestora (w zakresie spodziewanego zysku i akceptowalnego poziomu ryzyka). 1. Inwestowanie, klasyfikacja inwestycji. i uczestnicy procesu inwestowania. Inwestowanie na rynku pienięŝnym, na rynku kapitałowym i na rynku tytułów własnościowych. 2. Portfele i decyzje inwestycyjne. 3.Teorie wykorzystywane w procesie inwestowania przegląd (teoria błądzenia przypadkowego, teoria rynku efektywnego, teoria portfelowa, teorie cenowe, teorie chaosu z podejściem fundamentalnym i technicznym, teoria Dowa, teoria fal / Elliota, teoria Ganna, teoria spiral, teoria fraktali, teoria zachowań zbiorowości, teoria zwrotna, teoria perspektywy / D. Kahneman, A. Tversky, inne).. Ryzyko i stopa zwrotu. Racjonalne inwestowanie: maksymalizacja stopy zwrotu przy załoŝonym poziomie ryzyka, minimalizacja ryzyka odchylenia standardowego przy oczekiwanej stopie zwrotu, maksymalizacja prawostronnej asymetrii stopy zwrotu. 5. Wartość pieniądza w czasie. Czas a ocena wartości inwestycji. 6. Inwestowanie w długoterminowe aktywa. Czynniki wyboru klas aktywów długoterminowych. Oferta rynku. 7. Metody oceny efektywności inwestycji. Rachunek efektywności inwestycji (szacowanie przyszłych wpływów gotówkowych cash-flow, szacowanie rzeczywistego kosztu inwestycji, szacowanie wartości bieŝącej netto przedsięwzięcia). 8. Polityka inwestowania w aktywa obrotowe. Czynniki wyboru klas aktywów krótkoterminowych. Oferta rynku. 9. Analiza portfelowa / analiza techniczna. Przewidywanie zachowań rynku. Trendy cenowe. Analiza techniczna: linie trendu, średnie ruchome, wskaźniki siły względnej, oscylatory, dywergencje, świece, teorie fal Elliota i liczby Fibonacciego, kółko i krzyŝyk. 10. Analiza fundamentalna: sposoby wyboru spółek i rynków. Analiza wykresów i zarządzania portfelem za pomocą programu Metastock. 10. Budowa i ocena portfela inwestycyjnego wykorzystanie metod analizy finansowej oraz metod selekcji papierów wartościowych 12. Teorie portfelowe klasyfikacja. Modele równowagi rynku kapitałowego przegląd (model CAPM oraz model arbitraŝu cenowego APT, inne). Klasyczne teorie struktury portfela przegląd (model Markowitza, model behawioralny, inne). 13. Problem wyboru portfela papierów wartościowych. Przykład akcji zwykłych czynniki oceny i wyboru. 1. Inwestorzy i ich klasyfikacja. Inwestorzy indywidualni a instytucje zbiorowego inwestowania. Strategie inwestycyjne.- przegląd: arbitraŝ, hedging, spekulacja. Modelowanie portfela inwestycyjnego wybrane przykłady. 1. Wprowadzenie do teorii portfela 2. Podstawowe pojęcia, wzory i zaleŝności 3. Ocena dochodowości i ryzyka instrumentów finansowych. Czynniki i etapy zarządzania portfelem instrumentów finansowych 5. Budowa portfela instrumentów finansowych 6. Typy portfeli instrumentów finansowych w praktyce 7. Strategie zarządzania portfelami i ocena ich wyników Multimedialne prezentacje, analiza przypadku, grupowe rozwiązywanie problemu, interaktywne formy zajęć Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym. Podstawą oceny są wyniki testu (test wyboru i test typu prawda nieprawda). Podstawą zaliczenia ćwiczeń są pozytywne oceny wykonanych projektów, rozwiązanych zadań oraz końcowego testu zaliczeniowego JAJUGA K. (2003): Podstawy inwestowania na rynku papierów wartościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN Sp z oo, Warszawa JUREK W. (200): Konstrukcja i analiza portfela papierów wartościowych o zmiennym dochodzie, AE w Poznaniu, Poznań HAUGEN R.A. (2001): Teoria nowoczesnego inwestowania, WIG Press, Warszawa Zarządzanie inwestycjami i strukturą kapitału, w: Finanse przedsiębiorstwa, red. P. Karpuś, Uniwersytet M. Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006 PARDOE J. (2007): Jak to robi Warren Buffett? 2 genialne strategie, WGPW, Warszawa BRETT M. (1999), Świat finansów u progu XXI wieku, Biblioteka MenadŜera i Bankowca, Warszawa SOPOĆKO A. (2005): Giełda Papierów Wartościowych, Wyd. PWE, Warszawa JAJUGA K., JAJUGA T. (1999): Jak inwestować w papiery wartościowe, PWN, Warszawa, BRIGHAM E., HOUSTON J. (2005): Podstawy zarządzania finansami, PWE, Warszawa (t 1, rozdz. V i VI, t 2, rozdz. IX, X i XIV) DĘBSKI W. (2005): Inwestycje. Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki, PWN, Warszawa (rozdz. IX) Portfele i decyzje inwestycyjne, w: Rynki finansowe, pr zbior red. H. Mamcarz, Wyd Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006 Analiza techniczna. Wprowadzenie, REUTERS, Warszawa 2001 FRANCIS J.C., TAYLOR R.W. (2001): Podstawy inwestowania. Wycena papierów wartościowych i konstrukcja portfela, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2001 REILLY F.K., BROWN K.C. (2001): Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem, PWE Warszawa ELTON E.J., GRUBER M.J. (1998): Nowoczesna teoria portfelowa i analiza papierów wartościowych, WIG Press, Warszawa MILO W. (2000): Finansowe rynki kapitałowe, PWN Warszawa Tarczyński W. (1999): Fundamentalny portfel papierów wartościowych. Metodologia. Zastosowania. Rozprawy i Studia T. (CCCLXXXIII) 9, Uniwersytet Szczeciński

13 Rachunkowość finansowa II FOM206 2 dr Ewa Tchorzewska Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Poznanie prawa rachunkowości w Polsce na tle rozwiązań światowych, głównie zawartych w Dyrektywach UE oraz Międzynarodowych Standardach Rachunkowości i Sprawozdawczości Finansowej. Poznanie i ocena moŝliwości korzystania z informacji generowanych w systemie rachunkowości finansowej podmiotu do oceny sytuacji finansowej i rentowności danego podmiotu gospodarującego. Student powinien zdobyć umiejętność doboru metod i narzędzi rachunkowości do tworzenia informacji ekonomicznej pochodzącej z obszaru rachunkowości dla róŝnych uŝytkowników tej informacji zarówno z danego podmiotu jak i dla zewnętrznych uŝytkowników informacji. Powinien takŝe zdobyć umiejętność analizy informacji finansowych z podmiotów gospodarujących z punktu widzenia celów realizowanych przez dany podmiot oraz wykorzystania tych informacji w praktycznych sytuacjach do podejmowania decyzji operacyjnych i inwestycyjnych. 1. Cechy jakościowe sprawozdań finansowych. Pomiar stanu i efektów działalności podmiotu w rachunkowości względność pomiaru kategorii ekonomicznych. MoŜliwości i ograniczenia w wykorzystaniu informacji z rachunkowości finansowej dla zarządzających przedsiębiorstwem oraz dla uŝytkowników spoza przedsiębiorstwa. 2. Polityka bilansowa w kształtowaniu obrazu finansowego przedsiębiorstwa. Polityka rachunkowości a nadrzędne zasady rachunkowości. Wykorzystanie instrumentów polityki rachunkowości w zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa. 3. Przepływy środków pienięŝnych w jednostce gospodarującej. Metody sporządzania rachunku przepływów pienięŝnych. Rachunek przepływów pienięŝnych a sprawozdanie z przepływów kapitałów (funduszy).. Zysk, jego koncepcje, ujęcie oraz wycena w rachunkowości finansowej. Zysk w sprawozdawczości finansowej. 5. Rzeczowe aktywa trwałe, ich wykorzystanie i wycena. Źródła finansowania środków trwałych. Odtwarzanie rzeczowego majątku trwałego. Wykorzystanie produkcyjnego majątku trwałego a wynik finansowy. 6. Wybrane problemy z rachunkowości łączących się spółek. Zasady łączenia się spółek. Wycena łączących się spółek. Rozliczenie łączenia się podmiotów gospodarczych. 7. Likwidacja i upadłość przedsiębiorstwa. Prawne regulacje w zakresie likwidacji i upadłości firm. Rachunkowość w firmach stawianych w stan likwidacji i upadłości. 1. Środki pienięŝne w firmie a przepływy środków pienięŝnych - podstawowe pojęcia. Pomiar strumieni przepływów pienięŝnych. Sporządzanie rachunku przepływów pienięŝnych. Polski standard rachunku przepływów pienięŝnych. 2. Rzeczowe aktywa trwałe ustalanie wartości początkowej i wartości bieŝącej, aktualizacja wartości. Wykorzystanie materialnych instrumentów polityki rachunkowości do kształtowania wartości rzeczowych aktywów trwałych w sprawozdaniach finansowych.. 3. Leasing środków trwałych - kalkulacja płatności. Rodzaje leasingu i ewidencja w księgach korzystającego i finansującego.. Instrumenty finansowe zabezpieczające rodzaje, wycena i ujęcie w księgach rachunkowych. 5. Kontrakty długoterminowe w księgach rachunkowych. BudŜetowanie kosztów i przychodów kontraktu długoterminowego. Ustalanie wyniku finansowego przy umowach długoterminowych. 6. Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw oparte na danych z rachunkowości. Wycena przedsiębiorstw w warunkach szczególnych. Metody wyceny spółek na moment połączenia. Rozliczenie połączenia spółek metodą nabycia i metodą łączenia udziałów. 7. Jednostki kapitałowo powiązane. Przygotowanie do konsolidacji sprawozdań finansowych. Metody sporządzania sprawozdań finansowych w spółkach kapitałowo powiązanych. Cechy sprawozdań skonsolidowanych. Wykład w klasycznej formie z wykorzystaniem środków audiowizualnych. Ćwiczenia obejmują zadania oraz problemy sytuacyjne rozwiązywane metodą studium przypadku. Ćwiczenia zaliczenie na podstawie aktywnego uczestnictwa w zajęciach oraz na podstawie pisemnego kolokwium. Egzamin: po pozytywnym zaliczeniu ćwiczeń egzamin pisemny w formie testu oraz zadań sytuacyjnych. Gmytrasiewicz M., Karmańska A.; Rachunkowość finansowa. Wydawnictwo DIFIN, Warszawa Hendriksen E. A., van Breda M. F.; Teoria rachunkowości. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Kamiński R.; Polityka bilansowa a ocena działalności przedsiębiorstwa. Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań Meigs R. F., Meigs M.A. i inni; Zadania z rachunkowości. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa Praca zbiorowa pod red. Winiarskiej K.; Rachunkowość zaawansowana. Wyd. Oficyna Ekonomiczna Kraków Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości. Wydawnictwo seryjne: Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Rada Naukowa. Warszawa. Problemy rachunkowości. Wydawnictwo DIFIN, Kwartalnik, Warszawa. Rachunkowość. Miesięcznik. Wyd. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Warszawa.

14 Doradztwo finansowe FOM dr Katarzyna Boratyńska Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Głównym celem przedmiotu jest przekazanie studentom wiedzy o produktach i rozwiązaniach finansowych dostosowanych dla klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych, a takŝe małych i średnich przedsiębiorstw, sposobach zachowania się podmiotu gospodarującego wobec instytucji fiskalnych, jak równieŝ moŝliwościach wykorzystania określonych elementów polityki podatkowej do racjonalnego zarządzania finansami przedsiębiorstwa. Stosując odpowiednie metody doradcze moŝna szacować ryzyko i w róŝny sposób oddziaływać na wartość przedsiębiorstwa.. Znajomość specyfiki wykonywania zawodu doradcy finansowego, umiejętność oceny opłacalności róŝnych form inwestowania środków pienięŝnych, np. lokaty bankowe, obligacje, akcje, fundusze inwestycyjne, złoto inwestycyjne, wartości kolekcjonerskie (numizmatyczne), znajomość opodatkowania zysków z lokat kapitałowych, planowanie strategii i polityki podatkowej przedsiębiorstwa, umiejętność wypełniania wybranych deklaracji podatkowych, ewidencja podmiotu gospodarczego w praktyce kontroli podatkowej, ocena skutków podatkowych leasingu operacyjnego i finansowego Podstawowe pojęcia z zakresu doradztwa finansowego. Obszary doradztwa finansowego. Zadania doradcy finansowego. Doradztwo finansowe w Polsce. Doradztwo finansowe w działalności przedsiębiorstw, w obsłudze klientów przez banki, na rynku kapitałowym. Rodzaje inwestycji finansowych. Doradztwo w zakresie kształtowania portfela inwestycyjnego. Doradztwo finansowe na rynku kapitałowym. Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa. Źródła ryzyka podatkowego w przedsiębiorstwie. Wykonywanie zobowiązań podatkowych. Kontrola podatkowa. Egzekucja zaległości podatkowych. Miejsce przedsiębiorstwa w polityce fiskalnej państwa. Podatek dochodowy od osób prawnych. Podatek dochodowy od osób fizycznych. Podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy. Podatki w rolnictwie. Systemy ewidencji księgowej na potrzeby rozliczeń podatkowych w przedsiębiorstwie. Relacje pomiędzy prawem podatkowym i bilansowym. RóŜnice podatkowego i bilansowego wyniku działalności. Instrumenty polityki podatkowej przedsiębiorstwa. Odroczony podatek dochodowy i jego ujęcie w księgach rachunkowych. Planowanie strategii podatkowych. Analiza symptomów kryzysu finansowego w przedsiębiorstwie. Zarządzanie naleŝnościami trudno ściągalnymi. Eliminacja podwójnego opodatkowania, aspekt międzynarodowy doradztwa finansowego. Wybrane problemy związane z wykonywaniem zawodu doradcy finansowego i podatkowego. Wybór produktów finansowych. Doradztwo finansowe w odniesieniu do następujących produktów finansowych: inwestycyjnych, transakcyjnych, ubezpieczeniowych, kredytowych. Optymalizacja portfela inwestycyjnego. Zasady ustalania wymiaru podatku dochodowego w podmiotach gospodarujących. Obowiązki płatnika podatku. Ewidencja księgowa na potrzeby rozliczeń podatkowych. Uznawanie przychodów i kosztów przy ustalaniu podstawy wymiaru podatku z prowadzonej działalności gospodarczej. Ulgi i odliczenia w podatku dochodowym. Ocena faktycznych obciąŝeń podatkowych. Opodatkowanie zysków kapitałowych. Podatek od towarów i usług ustalanie podstawy wymiaru, dokumentowanie i rozliczanie. ObciąŜenia podatkowe gospodarstw rolnych. Ekonomiczne efekty zastąpienia podatku rolnego podatkiem dochodowym w gospodarstwach rolnych. Ekonomiczne skutki wprowadzenia podatku VAT na zasadach ogólnych w gospodarstwach rolnych. Wypełnianie wybranych deklaracji podatkowych (PIT 36, PIT-36L, PIT 37, PIT-38, CIT-8, VAT-7). Ewidencja podmiotu gospodarczego w praktyce kontroli podatkowej. Zasady przygotowywania wybranych pism, np. wniosku o odroczenie płatności podatku, wniosku o rozłoŝenie podatku na raty, wniosku o wydanie interpretacji podatkowej, odwołania od decyzji. Środki trwałe, wartości niematerialne i prawne oraz inwestycje w rozwiązaniach stosowanych w rachunkowości i prawie podatkowym. 8. Strategie przedsiębiorstw stosowane do zmniejszania ich zobowiązań podatkowych. Ekonomiczne efekty wdroŝenia procedury podatkowej w przedsiębiorstwie. Wykład obejmuje podstawowy zakres zagadnień z przedmiotu. Podczas ćwiczeń realizowane są przykłady praktyczne ilustrujące teoretyczne zagadnienia wykładowe, głównie metodą case study, wypełniane są równieŝ deklaracje podatkowe. Studenci przygotowują podczas ćwiczeń projekt inwestycyjny (dokonują porównania róŝnych form lokowania oszczędności, np. lokaty bankowe, obligacje, akcje, fundusze inwestycyjne, złoto inwestycyjne, wartości kolekcjonerskie (numizmatyczne).. Ćwiczenia zaliczane są na podstawie indywidualnej aktywności studentów na zajęciach oraz pisemnej pracy zaliczeniowej (projektu inwestycyjnego). Zaliczenie wykładów odbywa się w formie pisemnej. Jajuga Krzysztof, Jajuga Teresa, 2006: Inwestycje: instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inŝynieria finansowa. Wydanie 2, PWN, Warszawa. Boratyńska K., 2006: ObciąŜenia podatkowe a konkurencyjność przedsiębiorstw agrobiznesu po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu 2006, Nr 1118, T. 1, s Dębniewska M. (red.), 2005: Konsulting finansowy w strategii rozwoju przedsiębiorstw i instytucji finansowych. Wydawnictwo UWM w Olsztynie, Olsztyn. Gruziel Kinga M, 2008: Stan i kierunki zmian w opodatkowaniu gospodarstw rolniczych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa. Podstawka M., Deresz A. 2009: Konsekwencje wyboru formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych pozarolniczej działalności gospodarczej. Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej w Siedlcach. Administracja i Zarządzanie 2009, nr 80 (7), s Wasilewski M., Gruziel K., 2008: Rozrachunki z tytułu VAT w gospodarstwach indywidualnych z regionu Wielkopolska i Śląsk, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse. Rynki Finansowe. Ubezpieczenia, nr 520 (1), s Ustawa o doradztwie podatkowym z dnia 5 lipca 1996 r. z późn. zm. Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 86. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60).

15 InŜynieria finansowa FOM202 2 Monika Krawiec Katedra Ekonometrii i Statystyki Zapoznanie studentów z asortymentem nowoczesnych instrumentów pochodnych, będących przedmiotem obrotu na rynku kapitałowym i towarowym w kraju i za granicą, metodyką ich wyceny oraz sposobami wykorzystania w zarządzaniu ryzykiem rynkowym i inwestycyjnym. Pozyskanie wiadomości związanych z inwestycjami na giełdach kapitałowych i towarowych poprzez wykorzystanie instrumentów pochodnych, opanowanie metod konstrukcji i wyceny klasycznych i niestandardowych (egzotycznych) kontraktów opcyjnych wystawianych na róŝne instrumenty bazowe, umiejętność budowy podstawowych strategii zabezpieczających oraz wykorzystania programów komputerowych wspomagających decyzje na giełdach. 1. Pojęcie, geneza i przedmiot zainteresowań inŝynierii finansowej. 2. Rynek kapitałowy jako środowisko inŝynierii finansowej: struktura rynku finansowego, jego uczestnicy i instrumenty; giełdy towarowe i terminowe; giełdy papierów wartościowych; organizacja giełdy, indeksy giełdowe. 3. Kontrakty terminowe: kontrakty forward, towarowe i finansowe kontrakty futures; kontrakty futures na indeksy giełdowe; rozliczanie kontraktów futures; wycena kontraktów forward i futures.. Swapy: swap walutowy; swap procentowy; wycena kontraktów swap; transakcje i ryzyko w kontraktach swap. 5. Opcje waniliowe: transakcje na rynku opcji; pozycje w transakcjach opcyjnych; wartość wewnętrzna i czasowa opcji; opcje europejskie i amerykańskie; wycena opcji: (model Blacka-Scholesa i jego modyfikacje oraz model Coxa-Rossa-Rubinsteina);elastyczność opcji. 6. Wybrane opcje egzotyczne i metody ich wyceny: opcje na kontrakty futures; opcje zaleŝne od czasu i trajektorii. 7. Strategie inwestowania: hedging,spekulacja, arbitraŝ. Podstawowe strategie opcyjne. 8. Instrumenty pochodne na rynku rzeczywistym w Polsce. Ad. 2 Wycena akcji: oczekiwana stopa zwrotu, ryzyko akcji, wariancja stopy zwrotu, semiwariancja i odchylenie przeciętne stopy zwrotu. Konstrukcja i szacowanie indeksów giełdowych. Ad. 3 Wycena kontraktów forward, wycena kontraktów futures wystawianych na róŝne instrumenty bazowe. Ad. Wycena swapów procentowych i walutowych. Ad. 5 Wycena opcji modelem Blacka-Scholesa, konstrukcja drzewek dwumianowych, wykorzystanie modelu dwumianowego do wyceny opcji, szacowanie parametrów greckich i zmienności implikowanej. Ad. 6 Kombinacje opcji i określenie profilu ich wypłaty, przygotowanie parametrów do wyceny opcji z rynków rzeczywistych (kapitałowych i towarowych), wycena wybranych opcji egzotycznych. Ad. 7 Konstrukcja strategii zabezpieczających z wykorzystaniem kontraktów futures. Podstawowe strategie opcyjne -wyznaczanie profili wypłaty strategii : strip, strap, strangle, butterfly spread, spread niedźwiedzia i byka.. Wykład audytoryjny, ćwiczenia laboratoryjne w grupach osób. Przedmiot kończy się zaliczeniem na podstawie kolokwium. J. Hull: Kontrakty terminowe i opcje. WIG-Press, Warszawa 1998; K. Jajuga, T. Jajuga: Inwestycje. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006; B. Krawiec, M. Krawiec: Opcje na giełdach towarowych w Polsce. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002; M. Krawiec: Zastosowania instrumentów pochodnych do ograniczania ryzyka rynkowego, SGGW, Warszawa 2007 W. Tarczyński: Instrumenty pochodne na rynku kapitałowym. PWE, Warszawa 2003; A. Weron, R. Weron: Inzynieria finansowa. WNT, Warszawa Programy komputerowe: Excel, Statgraphics, B-S (N. A. Chriss: Black-Scholes and beyond interactive toolkit. McGraw-Hill, New York 1997), DerivaGem (J. Hull: Options, futures and other derivatives, Prentice Hall Int. 2003).

16 Systemy informatyczne w instytucjach finansowych Dr Krzysztof Karpio mgr Marek Karwański FOM207 Katedra Informatyki 2 Ćwiczenia Liczba punktów ECTS Polski Rozbudowane systemy zarządzania bazami danych Przegląd produktów dostępnych się na rynku. Bazy relacyjne. Hurtownie danych. Narzędzia Business Intelligence. Data Mining Wprowadzenie do środowiska Oracle 10g sqlplus podstawowe polecenia, konfiguracja. Narzędzie APEX. Enterprise Manager Funkcje SQL specyficzne dla środowiska Oracle Dwa typy implementacji sprzęŝeń. Funkcje tekstowe i dat. Filtrowanie i sortowanie danych. Funkcje skalarne. Funkcje konwersji typów danych. Podsumowanie danych przy pomocy funkcji agregujących, sprzęŝenia zwrotne. Podkwerendy. Wprowadzenie do języka SQL Kategorie języka SQL. Elementy specyficzne dla Oracle Wyświetlanie danych z bazy Aliasy kolumn i tabel. UŜywanie operatorów arytmetycznych. Funkcje tekstowe i dat. Filtrowanie i sortowanie danych. Funkcje skalarne. Wyświetlanie danych z wielu tabel. Podsumowanie danych przy pomocy funkcji agregujących, klauzula HAVING. Podkwerendy. Systemy analityczne w instytucjach finansowych Podstawowe obszary funkcjonalności systemów analitycznych. Architektura zintegrowanych systemów transakcyjnych. Podstawowe rodzaje metod analitycznych Wprowadzenie do środowiska SAS Enterprise Język GL/SAS jako podstawowe narzędzie tworzenia aplikacji analitycznych. Środowisko SAS Enterprise Guide jako graficzne narzędzie tworzenia aplikacji analitycznych. Podstawowe analizy statystyczne z wykorzystaniem Systemu SAS Zaawansowane metody analityczne Analiza szeregów czasowych i prognozowanie na ich podstawie. Metody symulacyjne: bootstrap i sampling. Metody analizy wielowymiarowej i przestrzennej Warsztaty z zakresu podstawowych obszarów funkcjonalności finansowych systemów informatycznych Przetwarzanie danych ETL. Zarządzanie ryzykiem: kredytowym, operacyjnym, rynkowym. Symulacje Monte Carlo tematy ćwiczeń są ściśle związane z programem wykładów Wykład i ćwiczenia Prezentacje, projekty Serwer Oracle 10g, infrastruktura sieciowa, system SAS Enterprise Jadwiga Gnybek Oracle - łatwiejszy niŝ przypuszczasz. Wydanie III, Helion, ISBN: K.Loney, B.Bryla Oracle Database 10g. Podręcznik administratora baz danych. Dokumentacja on-line SAS Enterprise Materiały autorskie.