W roku 1939 prace byly na tyle zaawansowane, ie gdyby nie wybuch drugiej wojny Swiatowej, Warszawa posiadalabv dwie linie metra iu2 w 1945 roku.

Transkrypt

1 Jan Podoski Warszawskie metro W roku 1939 prace byly na tyle zaawansowane, ie gdyby nie wybuch drugiej wojny Swiatowej, Warszawa posiadalabv dwie linie metra iu2 w 1945 roku Zburzenie Warszawy i podjgcie jej odbudowy wedlug nowych zasad calkowicie zmienily potrzeby ruchu. Jui od pieruuszych chwil dzialalno6ci Biura Odbudowy Stolicy, popularnego B0S-u, przyjgto zalo2enie, i2 rozbudowujqce sig dzielnice peryferyjne muszq byi polqczone ze Sr6dmieSciem sieciq szybkich 6rodk6w transportu publicznego. Zgodnie z tym planowano, 2e pienrusza linia po{qczy polo2one na p6lnocy Mlociny przez Sr6dmie6cie z projektowanymi na poludnru nowymi dzielnicami mieszkaniowymi w rejonie Slu2ewca. Juiw 1941 roku rozpoczgto na tej trasie wieenia pr6bne - wykorzystujqc zresztq czgsciowo prace wykonane przed wojnq. Budowa linii nie przedstawialaby w6wczas powa2niej szych trudno6ci, poniewa2 centralne dzielnice Warszawy le- :at r. 2aly w gruzach i roboty na wigkszej czg6ci trasy przebiegatyby nie zakl6cajqc odbudowy miasta. Niestety, na iyczenie tak zwanych konsultant6w sowteckich postanowiono, ie w pierwszej kolejno6ci budowana Plany budowy metra w Warszawie powstaly jui w 1925 roku, a wiqc siedemdziesiqt lat temu, kiedy bgdzie odnoga metra, lqczqca p6lnocnq Pragg z centralnymi to liczha mieszkafic6w na okolo 120 kilonetrach dzielnicami Warszawy, a dopiero w drugiej kolejno6ci miala kwadratovvych ohszaru miasta dopiero co przekroczyla nilion. Szkicowy projek dw6ch krzyiujqcych siq dnie z tymze 2yczeniem, zdecydowano, i2 metro ma by6 byi realizowana trasa p6lnoc-poludnie. JednoczeSnie, zgo- Iinii powstal w dwa lata pdiniej. Przewidywano budowane jako glgbokie, okolo 40 metr6w pod poziomem hudowq linii A od placu Unii Luhelskiej (Mokot6w, ulic, co zmienialo wszystkie dotychczasowe plany. Prace przylqczony do Warszavvy w roku 1916, byl jeszcze dotqd prowadzone zostaly, oczywiscie, wstrzymane. wlaficiwie przedmieficiem) do Muranowa oraz linii B Wspomniana odnoga przebiegai miala tunelem pod prowadzqcej przez most na WiSle z Woli na Pragq. dnem Wisly, przy czym rozmiary tunelu projektowai trzeba Na urybranych kierunkach wykonano pr6hne wieenia. Przy Dyrekcji Tramwaj6w utworzono specjalny To i nakazywana glgboko6d niedwuznacznie wskazywaly, 2e bylo tak, aby pozwalaly na przejazd wagon6w kolejowych. referat kolei podziennej. szlo o cele militarne, a dopiero w drugiej kolejno6ci o zaspokojenie potrzeb ruchu w mie6cie. Autobusy w tym czasie prawie nie mialy znaczenia w warszawskiej komunikacji miejskiej. lstniala natomiast rozbudo-metra wedlug nowych zaloieh podjgta zostala 14 grudnia Uchwala rzqdu w sprawie budowy warszawskiego wana siei tramwajowa, liczqca og6lem ponad B0 kilometr6w i obslugiwana przez przeszlo 500 woz6w, kt6re - wo roku wykopano na przyszlej trasie kilkana6cie sztolni 1950 roku, a prace rozpoczpto latem roku nastgpnego. Do bec narastajqcego ruchu - z trudem pokrywaly zapotrzebo-wanie. Warto dodai, 2e jeidzilo po mie6cie p6ltora tysiqca 40, a niekiedy nawet 60 metr6 w glqb gruntu, w 2elbeto- szerokich otwor6w o Srednicy 6 metr6w siggajqcych do doro2ek konnych i niemal tyle2 taks6wek, stopniowo wypierajqcych doroiki. 0 ggsto6ci ruchu mo2e Swiadczyd fakt. 2e rozpoczgto budowg chodnik6w i przej6i do wla3ciwego wej lub betonowej obudowie. Migdzy niekt6rymi z nich na Krakowskim Przedmie6ciu tramwajowe pociqgi kursowa-tuneluly w odstgpach pigidziesigciosekundowych, co czgsto pro- Prace na tej glgbokosci okazaly sig tak trudne i kosztowwadzilo do zator6w. ne, 2e po wybudowaniu w sumie niespelna kilometra Kryzys gospodazy na poczqtku lat trzydziestych zahamowal prace nad projektemetra. W roku 1938 prezydent1953 roku. 0lbrzymi wysilek i wielkie naklady pienigine tunelu decyzjq rzqdowq zostaly przenruane w paldzierniku miasta Stefan Starzyriski powolal autonomiczne Biuro Studi6w Kolei Podziemnej pod kierownictwem in2yniera Jana budowy natrafiono kurzawkg (piaszczysty grunt nasyco- poszly na marne. Po urzgdowym wyja6nieniu, 2e w trakcie Kubalskiego. Zaktualizowano pienruotnq koncepcjg, dostosowujqc jq do dokonujqcego sig rozwoju miasta. Pierwsza li- ci, nastepil zakaz wspominania w prasie nawet slowa ny wodq), kt6ra miala uniemoiliwi6 prace na tej glgboko6- nia sigga6 miala na poludniu w glqb Mokotowa, na p6lnocy - na Zoliborz. Przy dlugo5ci 7,5 kilometra przebiegai Mimo to biuro, z kt6rego pochodzily projekty metra netrl, czego Sci6le pilnowala cenzura. miala trasq Pulawska - Marszalkowska - pl. Pilsudskiego - lmetroprojektl, pracowalo nadal - niemal w konspiracji, pl. Teatralny - pl. Wilsona. Kraicowe stacje mialy byi przygotowane do przedlu2enia linii w obu kierunkach. plytkiego. Zakaz obowiqzujqcy tak2e w latach powracajqc do pierwotnej koncepcji pierwszej linii metra sze6idziesiq- 4 t tggs

2 26 tych omijat znany dziennikarz lgnacy Golik, piszqc o podziemnej szybkiej kotei mieiskieiw swoich afikulach o potrzebachod przewidywanego. Gl6wnq przyczynq op6iniei byl staly kilku kilometr6w rocznie, a wigc bylo dwukrotnle mniejsze transportowych WarszawY. brak Srodk6w finansowych. Wbrew pierwotnej uchwale rzqdu coraz wigkszq czg56 koszt6w musialo pokrywai miasto ze swojej wiecznie pustej kasy. Bywaly okresy, w kt6rych Na poczqtku lat siedemdziesiqtych wydawalo sig, ie sprawa budowy metra rusl/ z miejsca. Nowa w6wczas partyi- op6lniato budowg ale i zwigkszato jej koszty. Drugim powo- roboty niemal calkowicie wstrzymywano; to za$ nie tylko no-rzqdowa ekipa PRL proklamowala strategig dynamiczne-dego rozwoju; wladze Warszawy uzyskaly wiele obietnic i rzekiedy wrgcz wstrzymywanie Srodk6w - byla opozycja ludzi, op6lniefi - wplywajqcym wlasnie na ograniczanie i nieczywi6cie mogly bi6 podjqte waine dla stolicy inwestycje. kt6rzy uwaiali budowg metra za zbyteczny luksus i dowodzili, i2 trudno6ci transportowe miasta da sig taniej i lepiej Rozw6j dzielnic peryferyjnych na p6lnocy i poludniu lewobrzeinej czg6ci miasta byl jui bardzo zaawansowany; przy rozwiqzai drogq modernizacji sieci tramwajowej. Zqdano tym na poludniu wla6nie przygotowywano sig do budowy nawet przenrvania budowy - podobnie jak w roku zespolu Ursynowa i Natolina, obliczanego na blisko 150 tysigcy mieszkaic6w. Potrzeba sprawnego polqczenia tych jqtkowo mala ggstosi zaludnienia powojennej Warszawy. Gl6wnymerytorycznym argumentem tej opozycii byla wy- dzielnic ze Sr6dmieSciem stawala sig coraz bardziei ocntwista i w prasie nie tylko fachowej ukazywad sig zaczqly coraz tym granicami miasta mieszkalo 1,3 mln ludno6ci, co odpo- Rzeczywiscie, przed wojnq na obszarze 141 km2 objg- gtosniejsze wezwania do rozwiqzania narastajqcych trudno$ci komunikacyinych. nie obszar Warszawy licry 485 kmz. a ludno$i niewiele przewiada liczbie okolo 9000 os6b na 1 m2. Tymczasem obec- Proklamowana strategia do56 szybko sig jednak zalamala i w drugiej polowie dekady, mimo gotowego jui projektu Jednak2e wbrew opinii, i2 dowodzi to bezcelowo6ci bukracza 1,6 mln, co daje Sredniq 3300 os6b na 1 kmz. pienruszej linii, decyzja rozpoczgcia budowy nie zostala podjgta. Nie pozwalala na to sytuacja gospodaza kraju. $rednia ggsto66 zaludnienia jest wynikiem rzadkiego rozdowy metra, jest to wla6nie argument na jego korzy56. Mala Sytuacja ta byla jeszcze gorsza w roku roku stanu wojennego. Jednak2e wzglgdy polityczne urywolaly de- uksztaltowania miasta, w kt6rym wielkie dzielnice mieszkamieszczenia ludno6ci w terenie, ale skutkiem wyspowego klaracjg ZSRR o pomocy w budowie warszawskiego metra, niowe sq oddalone Sr6dmiejskich szerokimi pasmami w tym ofiarowaniu w darze dla hohaterskiej ludnosci War' o minimalnym zaludnieniu. Ten uklad zabudowy ma walory szawy 90 wagon6w. ekologiczne dzigki zachowaniu klin6w nawietrzajqcych, lecz 3 grudnia tego roku Rada Ministr6w PRL powzigla decyzjg o natychmiastowym rozpoczgciu budowy pienruszej li- sig swoistymi sypialniami ludno6ci pracujqcej i uczqcej sig do jego efekt6w naleiy i to, ie dzielnice peryferyjne staly nii. Zgodnie ztq decylq inwestycja miala by6 finansowanaw 6r6dmie$ciu. ze Srodk6w centralnych, nie obciqiajqc budietu miasta. W takich warunkach nabiera specjalnego znaczenia zapewnienie szybkich polqczefr migdzydzielnicowych Srodkami Powolano Generalnq Dyrekcjg Budowy Metra. Faktyczne rozpoczgcie budowy nastqpito w kwietniu 1983 roku. transportu publicznego. Nale2y przy tym pami8ta6, 2e w tak zabudowanym mie6cie 6rednia dlugo6d przejazdu jest parokrotnie wigksza ni2 przy budowie zaggszczonej. Sredniq dlu- Trudno6ci kontrowersie Mija dwana6cie lat od tamtego czasu. Ukoticzony wreszcie 9o56 przejazdu tramwajem czy autobusem w Warszawie poczqtkowy odcinek pierwszej linii prowadzi z Kabat pod miqdzywojennej oceniano na dwa do trzech kilometr6w. Alejq Komisji Edukacji Narodowel przez Natolin, Ursyn6w 0becnie Srednia ta wynosi okolo siedmiu kilometr6w. Sluiew, nastgpnie, po przecigciu ulicy Pulawskiel, pod Alejq NiepodlegloSci, skqd skrgcajqc nieco w kierunku wschodnim przechodzi pod Polem Mokotowskim i koriczy sig pod Choiby tylko geograficzne poloienie Warszawy wskazuie, 2e Rola Warszawy ulicq Waryfiskiego, gdzie przy skrzy2owaniu z ulicq Nowowiejskq zbudowana jest jedenasta i ostatnia obecnie stacja ropejskim punktem styku Wschodu z Zachodem. Oczywi6cie, ma ona wszelkie kwalifikacje, aby stad sig centralnym eu- Politechnika. Sci6le sig to wiq2e z jej zadaniami stolicy czterdziestomilionowego kraju. W drugim etapie budowany ma byd odcinek tejze linii na trasie prowadzqcej przez Plac Defilad, Plac Bankowy do Wynika stqd, ii Warszawa musi sta6 sig iednq z metro- w pelni atrakcyjnych nie tylko dla turyst6w lecz i dla Dwoa Gdariskiego. W trzecim linia ma by6 doprowadzonapolii do kofica: do Mlocin lub do osiedla Piaski, co jeszcze ostatecznie nie zostato zdecydowane. cnie tak nie jest z co najmniej kilku powod6w do h6rych ludzinteresu i o6rodk6w handlu migdzynarodowego. 0be- Warto dodai, 2e prowadzone sq roboty przy budowie naleiy i to, 2e Warszawa pozostaje Sredniej wielko5ci aglomeracjq, niedostatecznie przy tym zintegrowanq, z wydzie- tunelu do placu Defilad wraz z przej$ciem pod tunelem kolejowym linii Srednicowej, kt6re iest wykonywane bez przerywania ruchu pociqg6w. Wznowiono r6wnie2 prace przy sypialniami. lonymi i oddalonymi $r6dmie6cia, wspomnianymi wyiej budowie stacji naprzeciw Dom6w Centrum. Zatem do koniecznym warunk6w nadania naszej stolicy Dlugo$6 zbudowanego pierwszego odcinka wynosi charakteru metropolitalnego nale2y sprzggnigcie jej w jedne 11,3 km, co oznacza, 2e tempo budowy nie dochodzilo calo56 zar6wno pod wzglgdem administracyjnym, jak i urba 4 / 199s

3 27 nistycznym. Dokonaly tego czeska Praga i wqgierski Budapeszt, kt6re w tej chwili wyprzedzajq w konkurencji o uzys- podziemnych. Dzigki temu nie narusza on 2adnych istniejqcych instalacji kanie roli punktu styku Wschodu z Zachodem. Oba te miasta posiadajq rozgalgzione sieci metra, lqczqce je w jednq Dlugo6d peron6w na nich wynosi 120 metr6w co pozwala Wszystkie stacje budowane byly metodq odkrywkowq. zwartq calos6. na stosowanie pociqg6w sze6ciowagonowych. 0pr6cz pe- zainstalowane sq pod ziemiq r62ne inne urzqdzenia, Wniosek z tego, 2e budowa i konsekwentna rozbudowaron6w metra w Warszawie malq nie tylko wielkie dla miasta znaczenie transportowe, ale te2 znaczenie polityczne w skali 300 metr6w. Nad peronamt znajdujq sig hale, kt6re bqdq wigc calkowita dlugosi budowli stacyjnych liczy po okolo o wiele szerszej ni2 lokalna. Bez metra nasza stolica nie zdobqdzie atrakcyjno6ci, do kt6rel kwalifikujq iq polozenie geo- jednej stacji wynosi blisko 30 tysigcy metr6w szesciennych, wykorzystywane w zaleino6ci od potrzeb' 0g6lna kubatura graficzne i zaplecze najwigkszego z paristw w tej strefie a wigc tyle, co wielopigtrowy wieiowiec. Europy. Perony sq typu wyspowego, czyli polo2one sq migdzy torami majq szeroko metr6w. Wystr6j stacji jest Trochg o budowie i pierwszym odcinku zr62nicowany dla ulatwienia pasa2erom orientacii bez odczytywania nazwy. Perony bqdq mialy po dwa wyi5cia; chwilo- Jak ju2 byla mowa, oddany obecnie do eksploatacji odcinek liczy sobie nieco ponad 11 kilometr6w i obslugiwany lest wo jednak wzglgdy oszczgdnosciowe nie pozwolily na takie przez r6wniei 11 stacji. Cala trasa przebiega w tunelu. Jego rozwiqzanie i w wigkszo6ci stacii jest tylko jedno. Z tego poludniowa czg56 od Kabat do staqi Wilanowska wykonana zostala metode odkrywkowq, przy kt6rej 2elbetowy tunel na dw6ch stacjach, ale na kaidej znajdujq sig windy dla os6b samego powodu schody ruchome zosta{y zainstalowane tylko budowany byl w wykopie - odpowiednio szerokim i glgbokim dla ulo2enia dw6ch tor6w w jednej obudowie. Na ka2dei stacji metra funkcjonuje podstacja elektrycz- niepelnosprawnych. Tak gtqboki wykop musial byi chroniony przed zasypaniem prowizorycznymi Scianami oporowymi, kt6re rozpiera-cia. Na stacjach o numerach nieparzystych sq to podstacje na, zasilana dwustronnie z miejskiej sieci wysokiego napigne byiy dwoma, a niekiedy trzema rzqdami rur' Swiadectwem zagrozenia wykopu przy niewystazajqcym zabezpie-dzenia pomocnicze. Podstacje trakcyjne majq moc po trakcyjne, za6 na parzystych - energetyczne, zasilajqce urzqczeniu mo2e by6 fakt, i2 w jednym z punkt6w trasy nacisk 10 MVA (okolo 10 tysigcy kilowat6w) ze stuprocentowq przeciqialnosciq, a podstacje energetyczne - po okolo mas ziemi powyginal potg2ne stalowe stupy, bqdqcelementami niedostatecznie mocno rozpartej Sciany oporowej. 650 kw. Napigcie zasilania trakcyjnego wynosi na podstacjach 825 V. Zasilanie pociqg6w odbywa siq za pomocq Po zakoficzeniu budowv na okreslonym odcinku tunel zasypywany byt ziemiq. Obecnie pigciometrowa warstwa stalowej tak zwanej trzeciej szyny, biegnqcel wzdlu2 tor6w ziemi pokrywa go w calosci. Poczynajqc od stacji Wilanowska drqiono ju2 pod ziemiq, bez naruszania powierzchni i znajdujqcych sig na niei obiekt6w dwa r6wnolegle tunele (po iednym na torl. Robiono to za pomoce specjalnych maszyn, zwanvch tazami; ka da z nich wytlaczala w ziemi otw6r o Srednicy 5,5 metra t stopniowo sig przesuwala, a otw6r obudowywany byl od wewnqtrz segmentami 2eliwnymi lub 2elbetowymi, kt6re tworzyly rurq uszczelnianq zastrzykami cementu w otaczajqcy grunt. Wtlaczanie tazy dokonywane bylo hvdraulicznie, a ziemig z jej wnqtrza usuwano rgcznie do w6zk6w i wywo2ono na rutp$-rffitr FO{trBHrnF r*alvcril zewnqtrz. Przecigtna prqdkos6 drqzenia tunelu te metode nie przekraczala 2 metr6w na ffir$io *i.at{ar6{4 dobe - przy pracy na trzy zmiany' Znacznq u!, *rr*ft przeszkodg stanowily spotykane na trasle glazy polodowcowe, 0 masie nieraz przekraczajqcej tong, kt6re trzeba bylo usuwad W sprzed tazy.,, Taleinie od rodzaju gruntu taki podw6jny tunel przebiega na gtqbokosci 9-12 metr6w (liczqc od gi6wki szyny do powierzchni jezdni na znajdulqcej siq nad nim,7, #i tu i" ulicy). 4 / 199s

4 28 na izolatorach; pociqgi pobierajq z niej prqd - o przecigtnymtra. Ma on masg 34 ton. Pudlo wagonu jest stalowe i posiada po obu stronach p0 cztery szerokie wejfcia, ulatwia- napigciu okolo 750 V - za pomocq $lizgaczy umieszczonych na w6zkach. W razie awarii kt6rejs z podstacji jej obciq2e-lqcnie automatycznie przejmujq sqsiednie. do wysokich peron6w. wymiang pasa2er6w na stacjach - przy dostosowaniu Na poludniowym kraricu linii, w Kabatach, znajduje sig Standardowy pociqg sklada sig z trzech wagon6w - stacja postojowa. Zbudowana zostala na obszarze okolo chod jak wspomniano wy2ej, mogq byd skierowane na trasg zestawy nawet podwojone. Ka2dy z wagon6 wyposa- 30 hektar6w tu2 koto Lasu Kabackiego, od kt6rego jest oddzielona wysokim walem ziemnym - izolujqcym od jej wplywu na warunki naturalne lasu. Na stacji znajduje sig wielka kw. Przy ruszaniu jednak silniki pracujq z podw6jnq mocq, 2ony jest w cztery silniki, kt6rych lqczna moc wynosi 440 zajezdnia dla taboru (obliczona obslugg calej linii), budynek warsztatowy, hotel dla pracownik6w 0d stacji do 0kg- Skrajne wagony majq kabiny sterownicze, co ogranicza co w skladzie trzywagonowym daje moc przeszlo 2600 kw cia biegnie bocznica kolejowa, lqczqca metro z sieciq PKP do 40 liczbg migkkich siedzefi dla pasaier6w przy jednocze- zaloieniu, 2e lqcznie z miejscami stojqcymi (6 os6b na Sterowanie ruchem odbywa sig z centralnej dyspozytor-snyni, zbudowanej r6wniei pod ziemiq w pobliiu stacji Politechnika. Dyspozytornia wyposazona jest w skomputeryzowany ich 200. Bezkabinowy wagon Srodkowy ma 44 miejsca sie- metr kwadratowy wolnej powierzchni) wagon taki pomie5ci system sygnalizacyjny, kt6ry pozwala jej Sledzii ruch pociqg6w na calej trasie i w razie potrzeby intenrveniowa6 oraz nowy dysponuje ponad 600 miejscami. dzqce i pomie6ci og6lem 220 os6b. Zatem sklad trzywago- porozumiewai sig z maszynistami. Urzqdzenia zabezpieczenia ruchu zapewniajq samoczynne zatrzymanie siq pociqgu na godzing, a prgdkos6 komunikacyjna (z uwzglgdnieniem Prgdko56 maksymalna pociqg6wynosi 90 kilometr6w w razie przypadkowego przejechania sygnalu czeruonego, postoj6w) - 36 kilometr6w na godzing. Czas przejazdu a takze ograniczenie prgdkosci w przypadku jej przekrocze-nia. lstniejq na trasie liczne zabezpieczenia przeciwpozaro- dwa razy kr6tszy ni2 w przypadku tramwaju na takim samym Kabat do stacji Politechnika wynosi 19 minut i jest prawie we, a wnetrza wagon6 wykonywane sq z material6w niepalnych. To samo dotyczy kabli prowadzonych na Scianachszczytu co 4 minuty, a wigc przecigtny czas oczekiwania dystansie. W pienruszym okresie pociqgi kursujq w godzinach tuneli. Dla bezpieczerisnrua pasa2er6w zrobiono wszystko, co wynosi 2 minuty. umo2liwia wso6lczesna technika. Pasaierowie 0 taborze Zaloiono, i2 w pierwszych dniach kursowania metra pasa- Z dziewiq(dziesigciu wagon6w przyrzeczonych Warszawie w darze w roku 1982 dostazono dziesig6 - dla zapo- nowego Srodka transportu. Po pewnym czasie frekwencja 2er6w bgdzie wielu, poniewa2 warszawiacy bgdq ciekawi znania sig z tym taborem i szkolenia personelu. Wobec zmniejszy sig; wzrosnie za5 znowu, gdy mieszkaficy dzielnic op6lniefi budowy byla to liczba wystazajeca, lecz nastqpil poludniowych przekonajq sig, ile czasu mozna zaoszczgdzid. rozpad sowieckiego imperium uniewa2niajqcy poprzedniedop6ki jednak linia koriczyd sig bgdzie w istocie na wjeldzie do 5r6dmie3cia, metro przejmie zapewne tylko 5 pro- deklaracje; raz jeszcze polityka zawaiyla na budowie warszawskiego metra. cent wszystkich przejazd6w Srodkami transportu miejskiego. Poniewai dla obslugi pierwszego odcinka potrzebadopiero doprowadzenie trasy przez Sr6dmieScie do rejonu 14 pociqg6w trzywagonowych, powstala konieczno5i zdobycia brakujqcych 32 wagon6w Problem ten wywolal spo- oasa2er6w. Dwoa Gdafiskiego powinno spowodowa6 podwojenie liczby ro kontrowersji. Podjgtq przez Radg Warszawy decyzjg nabycia ich w Rosji przesqdzila cena - pigciokrotnie ni2sza od Sr6dmie6cia pozostanie Srodkiem transportu dla mieszkari- Mimo to tak2e w6wczas linia koiczaca sie na obrzeiu iedanej za nowoczesniejszy tabor produkcji zachodniej czy c6w samych dzielnic poludniowych - z niewielkim dodatkiem tez kooperacyjnej produkcji w Polsce. Ponadto wytw6a os6b poruszajqcych sig w obrgbie Sr6dmie6cia. Dopiero po rosyjski zapewnial dostawg praktycznie natychmiastowqdoprowadzeniu trasy do osiedli p6lnocnych pozwoli na wykorzystanie metra w obu kierunkach. I wtedy linia obsluiy (przed terminem ukoficzenia budowy), podczas gdy konsojum polsko-zagraniczne zapowiadalo, i2 uczyni to w ciqgu ponad 20% przewoz6w calym miescie powodujqc dw6ch lat. zaoszczgdzenie okolo dw6ch tysigcy dni6wek dziennie - Nabyty taborosyjski nie r62ni sig od zachodniego pod obecnie traconych na wydlu2ony czas podr62y. wzglgdem wla6ciwo6ci w ruchu i wygody pasa2er6w, wymaga jednak czgstszych przeglqd6w i zuiywa wigcej energii. Jest wigc znacznie kosztowniejszy w eksploatacji. R6w- Liczqc w dzisiejszych cenach budowa pienrvszego odcinka Koszt budowy nowa2q to, nawet z nawiqzkq, wspomniana ni2sza cena kosztowala 1,5 mld zl (w starych 15 bln zl) - lqcznie z taborem, stacjq postojowq, bocznicq kolejowq i calym wypo- i zatem kr6tszy okres amortyzacji. Naleiy iywi6 nadziejg, i2 w bliskiej przyszlo6ci moina bgdzie liczyd na skalkulowanesaieniem. Je6li uwzglgdni6 budowg dodatkowych wyj5i na po rozsqdnej cenie dostawy odpowiadajqcych charakterys$-stacjachkom zachodnim wagon6w produkcji krajowej. wykoficzeniowe, kt6re bgdq wykonane ju2 w czasie ruchu, zainstalowanie schod6w ruchomych i inne roboty Dtugo66 wagonu kursujqcego na oddanym do u2ytku og6lny koszt budowy nale2y oszacowa6 na okolo 1,6 mld zl. pienruszym odcinku linii wynosi 19,2, a szerokosi 2,7 me- CzgS6 poniesionych koszt6w - migdzy innymi na budowg 4/rsss

5 29 stacji postojowej i bocznicy kolejowej - dotyczy jednak Udzial miasta i jego gmin nie przekroczy 30-40% calosci koszt6w budowy. Sprawy te powinny byd zawczasu uzgodnio- caiej linii, a wiqc mo2na przyiq6,2e kilometr trasy na pienrvszym odcinku kosztowal 130 mln zl (lecznie ze stacjami, ne, poniewaz zaleie( bgdzie od tego tempo, a wigc - raz taborem, urzedzeniami). jeszcze koszt budowy. Dalsza budowa bgdzie znacznie tafisza. Procentowa6 bqdzie zdobyte do6wiadczenie, stacje na dalszych odcinkachdalsza przyszlo66 bgdq mialy mniejszq kubaturg. Nie powinny wystqpowadbudowa pienruszej linii nie zaspokoi wszystkich potrzeb ruchu i scalenia miasta. W dalszej kolejno6ci, a mo2e nawet braki finansowe powodujqce ograniczanie lub nawet kosztowne wstrzymywanie rob6t, co chronicznie powtarzalo siq jednocze5nie powinna by6 budowana druga linia - lqczqca przy budowie pieru,rszego odcinka. Wolg przez Wislg z Pragq i P6lnocnq Dzielnicq Mieszkaniowq, kt6ra rozrasta sig rejonie Tahomina. Kto wie, czy Nale2y przypuszcza(, ie Sredni koszt dalszych odcink6w nie powinien przekroczy6 607o dotychczasowych koszt6w, przedlu2enie tej linii nie okaie sig nawet potrzebne dla obslugi wielkieg0 portu lotniczeg0 planowanego w rejonie a wiqc ukoficzenie pozostalych 12 km trasy nie powinno kosztowa6 wigcej ni2 1 mld zlotych. Liczqc, 2e budowa pozostalych odcink6w zajmie 6-8 lat, onaczal to bqdzie koniecz- Za wczesnie byioby m6wid o trzeciej linii, kt6ra znajdu- Modlina. nosi poniesienia naklad6w rzgdu mln zl rocznie' je sig w dalekosiginych planach rozbudowy sieci warszawskiego metra. Trzeba ten problem pozostawi6 nastgpnemu Warunkiem jest regularny doplyw Srodk6w na budowg. Jak mowa byla poprzednio, budowa metra w Warszawie ma pokoleniu, kt6re - nale2y wierzyi bgdzie mialo mniej trudno6ci w znajdowaniu Srodk6w finansowych inwestycjg tak znaczenie nie tylko dla zaspokojenia potrzeb ruchu w miescie, ale te2 - wlasciwie przede wszystkim - dla nadania potrzebnq dla rozwoju miasta. tr Warszawie charakteru metropolii, osrodka promieniujqcego na Europg Srodkowo-wschodniq. Jest to wigc zadanie w Na podstawie skali paristwowej i z tego wzglgdu naleiy oczekiwa6, 2e Ratusz znaczna czgs6 koszt6w pokryta bgdzie z bud2etu pafistwa. Dwutygodnik Miasta stolecznego Warszawy ffiffi;$, Suriat kolei EMI-PRESS o portret Tr5 o kolej lokalna Chab6wka- Zakopane o stacja Limanowa o rok ' uruchomienie przewoz6w w wagonachlodowniach PKP o Wagony tramwajowe T4 i 84 o Norymberga '95. normy i porady modelarskie o komputerowe tory o koleje muzealne Swiata o ciekawostki, historia i dzieh dzisiejszy malej i du2ejkolei kwartalnik cena 5,00 zl Zam6v'nenia: l,5dt 8 skrytka pocztowa 3A tel./fax (0-42) 33375l ;"i;';;";ln. {,^va:d/r' rnrdfte. ry&+r" 'rsrk* 14 ' s4 jbl,+e-?&f e tqd&-i drf$44 t ir,)<svrlr'sdimjbbfo {?ailsf nft.e. *',t, *, O"*W**-4"**'*oo' 4 I 1SS5

6 24 Profesor Jan Podoski r od kolei do metra Urodzil sig w 1904 roku w Kijowie. Jest synem znanego nia. Po 5 latach zostaje zwolniony i w pelni zrehabilitowany profesora Politechniki Warszawskiej - Romana Podoskiego, Niezwlocznie podejmuje pracg naukowq. Rok p6iniej uzyskuje kt6ry zaszczepil w nim zainteresowania technikq elektrycz-stanowisknq. W roku 1922 rozpoczql studia na Wydziale Elektrycznymuczelni, gdzie wraz z gronem wsp6lpracownik6w opracowal, i fftul profesora nadzwyczajnego macierzystej Politechniki Warszawskiej. W tym te2 czasie podejmuje prace pienvszq w Polsce, kompleksowq koncepcjg ukladu komunikacyjnego du2ego miasta na przykladzie Warszawy. Kon- zawodowq w Elektrowni Warszawskiej. Nastgpnie zostaje asystentem w Katedrze Miernictwa Elektrycznego. W roku cepcja stala sig wzorem opracowania sieci komunikacyjnej 1928 uzyskuje dyplom iniyniera. dla kilku wipkszych miast w Polsce. W roku 1955 zostaje W koficu lat dwudziestych pojawiajq sig w Polsce pierwsze koncepcje elektryfikacji kolei. In2ynier Podoski jest zwodzialu Elektrycznego PW. profesorem zwyczajnym, a wkr6tce potem dziekanem Wylennikiem i propagatorem ich rozwoju. Zostaje wyslany na Z wiedzy i doswiadczenia profesora Jana Podoskiego roczny stai do Francji, Woch, Szwajcarii i Maroka, gdzie korzystala Organizacja Narod6w Zjednoczonych, czyniqc go zapoznaje sig z pracq i eksploatacjq kolei elektrycznych. Zdobyte tam doswiadczenia wykorzystuje nastgpnie w pracy sig. Ponad 6 lat pracowal w krajach afrykafiskich, migdzy ekspertem w sprawach transportu w krajach rozwijajqcych zawodowej. innymi w Zairze. Ghanie, Egipcie, Kongu, Algierii, Siena Le- 0d 1956 roku jest czlonkiem indywidualnym, a obecnie W latach pracuje w Biurze Projekt6wone. i Studi6w PKP a w latach zostaje zastgpcq kierownika rob6t przy elektryfikacji pierwszego w kraju odcinka stuje r6wniei funkcjg czlonkowskq w lnstitution of Elektri- doradcq Migdzynarodowej Unii Transportu Publicznego. Pia- linii w wg2le warszawskim PKP Pracuje jednocze3nie na Politechnice Warszawskiej w charaherze starszego asystenta. stawiciel Komitetu Elektrotechniki PAN, kt6rego przewodnical Engineers. Profesor Jan Podoski to znany takie przed- Praca zawodowa Jana Podoskiego to przede wszystkim czecym byl przez 5 lat, a obecnie jest jego wiceprzewodniczecym. Nadmienid nale2y r6wnie2, 2e czlonkiem Stowarzy- pasja - tak m6wily i m6wiq osoby, kt6re mialy moiliwo66 wsp6lpracy z Profesorem. W 1938 roku odbiera pienruszqszenia Elektryk6w Polskich zostal w roku W roku 1969 nagrodg za pracg traktujqcq o rozwiqzaniu problemu komunikacji miejskiej w Polsce. W latach pelni funk- honorowego. otrzymal najwyiszq godno66 tego stowarzyszenia - czlonka cjg dyrektora Fabryki Sygnal6w Kolejowych w Bydgoszczy. 5 listopada 1986 roku w Malej Auli Politechniki Warszaw- odbyla sig jedna z najmilszych dla profesora Podoskie- Wybuch drugiej wojny Swiatowej zmienia calkowicieskiej charakter pracy Profesora. Bierze udzial w kampanii wrze- go uroczystosci. T rqk jego Magnificencji Rektora Politechniki Warszawskiej otrzymal tytul doktora honoris causa. De- Sniowej, kt6rq koficzy na Litwie, gdzie - jak to czgsto wspomina - przekroczyla mnie granica. Nastgpnie przez Szwecjg cyzjg o nadaniu tego tytulu Senat Politechniki Warszawskiej dociera do Francji, bierze udzial w kampanii francuskiej. Po podjql w uznaniu zaslug w dziedzinie nauki i jej popularyzacji oraz dzialalnosci spolecznej. ewakuacji dociera do Anglii. Zolnierska karta profesora Podoskiego to osobny rozdzial iycia, przyczynek do napisania Wr6dmy jednak do metra. gdyz ono stalo sig jednq powa2nej ksiq2ki. Naleiy wspomnie6, 2e byl adiutantem Szefa Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. W tym czasie trem jeszcze przed wojnq - stwierdzil Profesor - jednakie z najpowainiejszych pasji profesora. lnteresowalem sip me- korticzy Wy2szq Szkolg Wojennq i obejmuje Wydziat Przerzutu Lotniczego, kierujqc praktycznie wszystkimi przerzutami do czych w tamtym okresie. Dopiero w 1947 roku znalazlem sig nie uczestniczylem bezposrednio w pracach przygltlwaw- Polski, najpienru z Anglii, potem z Woch. Jest jednym z tych, wsr6 d ludzi, kt6zy posta n owili urzeczywi stni6 pnedwojenne kt6rzy organizowali udany lot po czg$ci rakiety V-2. Nastqpnie przechodzi do Sztabu 1 Dywizji Pancernej generala Macz- metro, ktdre tylko nieznacznie odbiega pod wzglpdem trasy plany w odbudowujqcej sig Warszawie. ZaprojektowaliSmy ka, bierze udziat w walkach o wyzwolenie Holandii i Niemiec. i metod realizacji od obecnie budowanego. Po demobilizacji podejmuje pracg w przedsigbiorstwie angielskim (lata ), w tym samym, kt6re przed wojnq nala profesorowi Janowi Podoskiemu honorowe obvwa- 29 maa 1993 roku Rada Warszawy jednoglosnie przyz- elektryfikowalo wgzel warszawski. Tak koriczy sig rozdzial telstwo stolicy. / wojennej tulaczki Jana Podoskiego. Profesor Jan Podoski ukoficzyl niedawno 91 lat. Chcialbym doiyd momentu, kiedy przejadg pieruszy odcinek me- Na prosbg rektora Politechniki Warszawskiej inz. Jan Podoski wraca do kraju w roku 1947 (i od razu niemalie fra - powiedzial w swoim czasie dziennikarzowi. Tyczymy z marszu zostaje wykladowcq). Dwa lata p6lniej uzyskuje Mu jazdy takie dalszymi odcinkami. z wyr62nieniem tytul doktorski. W tym samym czasie obejmuje kierownictwo Pracowni Trakcyjnej, zorganizowanej Na podstawie z myslq o budowie metra w Warszawie. W koricu roku 1949,,Czlowiek o k6rego upomniato sig netro" zostaje aresztowany. Falszywie zarzucano mu w6wczas Batusz wsp6lprac9 z obcym wywiadem i skazano na 8 lat wigzie- Dwutygodnik M iasta Stoleczneg o Warszavvy 4 / tsss