Jak (się) uczyć po 50+?

Transkrypt

1 Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn roku) Jak (się) uczyć po 50+? Prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska Instytut Psychologii Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

2 Kiedyś... Dziś... To jest lew. Lew ma cztery łapy i grzywę. Tanie loty do Afryki?

3 Dziś... Kiedyś... 3

4 śycie w czasach wielkich zmian Szanse duŝe duŝe pole pole eksploracji moŝliwość eksperymentowania wiele wiele okazji okazji do do zdobywania wiedzy wiedzy uczenie uczenie się się dokonywania wyborów nabywanie elastycz elastycz ności nościw działaniu uczenie uczenie się sięrozwiązy- waniakonfliktów nabycie nabycie umiejętności Ŝycia Ŝycia w kontekście wieloznacznym wania bogactwo ofert ofert zróŝnicowanie ofert ofert mobilność dostępność wielokulturowość duŝa duŝa dynamika zmian nieprzewidywalność konfliktogenność wieloznaczność ZagroŜenia zagubienie w świecie świecie wartości zagubienie w nadmiarze ofert ofert rozproszenie aktywności nadmierna koncentracja na na korzystaniu z z okazji okazji wiedza wiedza chaotyczna nieustrukturowane umiejętności ryzyko ryzyko usztywnienia jako jako forma forma obrony obrony przed przed nadmiarem 4

5 Zmiana relacji pokoleniowych w rodzinie zmiany form edukacji dziadkowie rodzice dzieci dziadkowie rodzice dzieci dziadkowie rodzice dzieci 5

6 Co się zmieniło? Kiedyś: Okienko kasowe KsiąŜki w bibliotece domowej, publicznej Piekarnik i spiŝarnia Pralka Frania, namydlanie, moczenie, gotowanie, krochmalenie, maglowanie, prasowanie CEROWANIE Dzisiaj: e-bank e-book Wikipedia Kuchenka mikrofalowa, lodówkozamraŝarki Pralka Suszarka automatyczna Zmywarka do naczyń KUPOWANIE NOWEGO 6

7 Kiedyś: Co się zmieniło? Telefon stacjonarny wykręć numer Wielka ksiąŝka telefoniczna Listy, kartki pocztowe, TELEGRAMY, PRZEKAZY PIENIĘśNE Kartka i pióro, potem długopis Maszyna do pisania, pisz przez kalkę Aparat fotograficzny Patefon, gramofon Płyty czarne Pocztówki dźwiękowe Taśma i kaseta magnetofonowa Dzisiaj: Telefon komórkowy Internet Poczta elektroniczna Sms-y, mms-y Komputer Pendrive Foto w komórce Płyta CD IPod MP3 7

8 Dzisiaj: spam blogi forum grupa dyskusyjna czat komunikatory P2P (peer to peer) internet bezprzewodowy internet w telefonie Co się zmieni? Jutro: 8

9 Wnioski: zadania dla aktywnie szukać bliskiego kontaktu z osobami młodszymi od siebie 2. pielęgnować te kontakty 3. uczyć się od młodszych jak najwięcej jest to warunek TWÓRCZEGO PODEJŚCIA do własnego Ŝycia 4. i tylko wtedy moŝna być dla młodszych osobą znaczącą 9

10 Co jest potrzebne, aby móc się efektywnie uczyć? Umiejętności poznawcze Umiejętności społeczne Efektywne uczenie się Samopoczucie / kondycja Samodyscyplina 10

11 Co się dzieje w wieku 50+? Umiejętności społeczne Samodyscyplina Umiejętności poznawcze Samopoczucie / kondycja MOCNE PUNKTY SŁABE PUNKTY 11

12 Atuty dorosłego ucznia Umiejętności społeczne umiejętność współpracy w diadzie, triadach, zespołach o róŝnej liczebności organizowanie społecznego środowiska uczenia się organizowanie fizycznych warunków do własnych działań organizowanie innych ludzi do wspólnej pracy aktywne poszukiwanie i korzystanie z pomocy: róŝne źródła informacji, pomoc innych ludzi, korzystanie z róŝnych nowych technologii informacyjnych Gotowość do uczenia się i samodyscyplina ciekawość, motywacja poznawcza gotowość do długotrwałego wysiłku umiejętność czekania na efekt umiejętność pokonywania przeszkód i radzenia sobie w sytuacjach nietypowych / trudnych krytyczne i twórcze czytanie krytyczne i twórcze pisanie 12

13 Słabości dorosłego ucznia Umiejętności poznawcze Trudności z koncentracją uwagi na dłuŝszy czas DuŜa podatność na tzw. dystraktory (rozpraszacze uwagi) Trudności z zapamiętywaniem Trudności z przypominaniem sobie Słaba umiejętność wykonywania kilku czynności naraz (słaba podzielność uwagi) Kłopoty ze wzrokiem i słuchem Niesprawność manualna Samopoczucie / kondycja ObniŜenie sprawności fizycznej związane z naturalnymi procesami starzenia się biologicznego Okresowe spadki sprawności związane z większą niŝ kiedyś wraŝliwością na zmiany pogody Gorsze samopoczucie związane z chorobami, dolegliwościami, niepełnosprawnością Wahania samopoczucia i fizycznej kondycji jako skutek uboczny zaŝywanych leków (np. pogorszenie nastroju przy lekach na obniŝenie ciśnienia) Kłopoty ze snem, rytmem dnia 13

14 Drogi kształcenia dla 50+ WŁASNE DOŚWIADCZENIE eksperymentowanie i praktykowanie PRZEKAZ SPOŁECZNY podawanie i przyswajanie REFLEKSJA dyskusja i tworzenie wiedzy 14

15 Wątki kształcenia dla 50+ WĄTEK MERYTORYCZNY Cele: wiedza i umiejętności w danym obszarze WĄTEK ZMIANY INDYWIDUALNEJ Osobiste zyski i straty: rozwój kompetencji osobistych, społecznych i organizacyjnych WĄTEK ZMIANY SPOŁECZNEJ Dynamika grupy: rozwój relacji wewnątrz grupy i relacji grupy z otoczeniem 15

16 Co mamy do wyboru, bo jak myślimy, tak działamy PROGRAM ROZWÓJ Ideologia romantycznego indywidualizmu Ideologia transmisji kulturowej Ideologia progresywizmu rozwojowego PROGRAM ROZWÓJ 16

17 NAUCZYCIEL Student 50+ P R O G R A M S T Y M U L A C J A K O N T R O L A Ideologia transmisji kulturowej Model nakazu 17

18 Student 50+ NAUCZYCIEL: * wraŝliwość * troska * gotowość do towarzyszenia Ideologia romantycznego indywidualizmu Model przyzwolenia 18

19 NAUCZYCIEL student 50+ Linia działania nauczyciela student 30+ Linia działania studenta student 70+ EWZ epizod wspólnego zaangaŝowania = koordynacja linii działania N i S Ideologia progresywizmu rozwojowego Model współpracy 19

20 Wskazówki edukacyjne dla nauczycieli osób 50+ Co szkodzi: zwracanie uwagi przy świadkach ciągła kontrola poganianie porównywanie z innymi dorosłymi za mało wyraŝania zadowolenia za duŝo naraz Co pomaga dyskretna kontrola dyskretna pomoc wsparcie emocjonalne częste wyraŝanie zadowolenia zostawianie pola do samodzielnych decyzji przyzwolenie na metodę prób i błędów 20

21 Podstawa to 6 rodzajów uczenia się: 3 x 2 uczenie się od nauczyciela (pokazuje rozwiązanie) uczenie się z pomocą nauczyciela (pomaga, gdy uczeń natrafia na przeszkody) uczenie się razem z nauczycielem (wspólne poszukiwanie rozwiązania) uczenie się od innych uczniów (gdy są bardziej kompetentni) uczenie się z pomocą innych uczniów (korzystanie z ich pomocy, gdy samemu nie daje się rady) uczenie się razem z innymi uczniami (wspólne rozwiązywanie problemów i wspólne radzenie sobie z przeszkodami) 21

22 Podstawowe zasady organizacji środowiska uczenia się dla osób 50+ RóŜnorodność sytuacji, zdarzeń, kontaktów z ludźmi, z róŝnymi formami kultury Mobilność kontakty rzeczywiste i przez internet Trudne sytuacje i zadania jako wyzwania Wsparcie emocjonalne Wzmacnianie samodzielności Nagradzanie za dzielność 22

23 Zadania osób 50+ i ich rodzin Utrzymywanie choćby sporadycznych kontaktów z dalszą rodziną Budowanie więzi z sąsiadami Włączanie się w Ŝycie lokalnych wspólnot, społeczności Podtrzymywanie tradycji rodzinnych, lokalnych, regionalnych Czytanie, śledzenia bieŝących wydarzeń Wspólne z innymi komentowanie tego, co się dzieje Wspólne buszowanie po internecie Rozmawianie z innymi ludźmi, szczególnie młodszymi od siebie Podejmowanie nowych obowiązków Rozwijanie swoich zdolności, talentów 23

24 Jaka edukacja? Wysoka kultura organizacyjna UTW dająca wszystkim uczestnikom poczucie bezpieczeństwa i szanująca ich autonomię Metoda projektów Praca w zespołach o róŝnych kryteriach doboru Praca indywidualna, w róŝnych parach, w zespołach o róŝnej wielkości Tutoring rówieśniczy (peer-to-peer) Bogata oferta róŝnych ról w procesie edukacji Zadania domowe wymagające pracy zespołowej 24

25 Podsumowanie: jak (się) uczyć po 50+? Od młodszych Razem z innymi W swoim tempie Przy zadaniach wymagających twórczego zaangaŝowania Poza domem W internecie 25

26 Dziękuję za uwagę! 26