DZIENNY CZAS PROWADZENIA POJAZDU NOWY ZALECANY PRZEZ KOMISJ EUROPEJSKÑ SPOSÓB OBLICZANIA OBOWIÑZUJÑCY OD CZERWCA BIE ÑCEGO ROKU

Transkrypt

1 ISSN Szanowni Paƒstwo! W lipcowym numerze Transportu drogowego prezentujemy Paƒstwu kolejnà cz Êç artyku u dotyczàcego planowanych zmian przepisów dla bran y transportowej. Ponadto przybli amy wymagania dla kierowców i przedsi biorców wykonujàcych niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne oraz przedstawiamy informacje na temat nowego sposobu obliczania dziennego czasu prowadzenia pojazdu zalecanego przez Komisj Europejskà. JeÊli majà Paƒstwo wàtpliwoêci dotyczàce stosowania przepisów transportowych lub trudnoêci z ich interpretacjà, zach camy do przesy ania pytaƒ do redakcji. Z powa aniem Monika TyÊkiewicz-Karpiƒska Redaktor odpowiedzialny tyskiewicz@dashofer.pl, tel. (22) Spis treêci Dzienny czas prowadzenia pojazdu nowy zalecany przez Komisj Europejskà sposób obliczania obowiàzujàcy od czerwca bie àcego roku Dariusz Winiarczyk... 1 Wymagania dla kierowców i przedsi biorców wykonujàcych niezarobkowy przewóz drogowy na potrzeby w asne cz Êç 1 Dariusz Winiarczyk... 3 Planowane zmiany przepisów dla bran y transportowej cz Êç 2 El bieta Bakaj... 4 Pytania i odpowiedzi Dariusz Winiarczyk... 8 DZIENNY CZAS PROWADZENIA POJAZDU NOWY ZALECANY PRZEZ KOMISJ EUROPEJSKÑ SPOSÓB OBLICZANIA OBOWIÑZUJÑCY OD CZERWCA BIE ÑCEGO ROKU Zgodnie z rozporzàdzeniem (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszàcych si do transportu drogowego (Dz. Urz. UE L 102 z , str. 1), dzienny czas prowadzenia pojazdu jest traktowany jako àczny czas trwania czynnoêci prowadzenia pojazdu od zakoƒczenia jednego dziennego okresu odpoczynku do rozpocz cia kolejnego dziennego okresu odpoczynku lub pomi dzy dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku. Dzienny czas prowadzenia pojazdu nie mo e przekroczyç 9 godzin, a tylko dwa razy w tygodniu mo e wynosiç 10 godzin i z zasady powinien byç zarejestrowany automatycznie lub pó automatycznie przez tachograf. W sytuacji gdy tachograf nie dzia a lub jest uszkodzony i dzia a niew aêciwie, rejestracja mo e byç przeprowadzona na wykresówce lub wydruku z tachografu cyfrowego r cznie przez kierowc. W tym drugim przypadku kierowca powinien takà wykresówk lub wydruk podpisaç i dodatkowo wpisaç numer karty kierowcy lub nazwisko albo numer prawa jazdy. Poczàtek i koniec dziennego czasu prowadzenia pojazdu okresy odpoczynku Liczenie czasu prowadzenia pojazdu jest uzale nione od odebrania przez kierowc wymaganego dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku. Odpoczynek to okres, w którym kierowca mo e swobodnie dysponowaç swoim czasem. Regularny dzienny okres odpoczynku trwa co najmniej 11 godzin (mo e byç podzielony na dwie cz Êci, z których pierwsza trwa 3 godziny, a druga 9 godzin). Skrócony dzienny okres odpoczynku powinien wynosiç minimum 9 godzin (mo na go skróciç najwy ej 3 razy pomi dzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku). Zarówno regularny, jak i skrócony dzienny okres odpoczynku, powinny byç odebrane w ciàgu 24 godzin od momentu rozpocz cia dnia pracy. Tylko w przypadku za ogi kilkuosobowej odpoczynek w wymiarze 9 godzin mo e byç odebrany w okresie 30 godzin. W ciàgu dwóch kolejnych tygodni kierowca odbiera co najmniej: dwa regularne tygodniowe okresy odpoczynku trwajàce 45 godzin lub jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku i jeden skrócony tygodniowy okres odpoczynku trwajàcy co najmniej 24 godziny. Zarówno regularny, jak i skrócony odpoczynek tygodniowy powinien si rozpoczàç nie póêniej ni po zakoƒczeniu szeêciu okresów 24-godzinnych. Wyjàtek stanowià kierowcy wykonujàcy mi dzynarodowy okazjonalny przewóz osób, którego czas trwania w kraju innym ni ten, w którym roz- 1

2 pocz to Êwiadczenie us ugi, wynosi co najmniej 24 kolejne godziny. Tacy kierowcy mogà rozpoczàç odpoczynek tygodniowy nie póêniej ni po zakoƒczeniu dwunastu okresów 24-godzinnych, liczàc od koƒca poprzedniego regularnego trwajàcego 45 godzin tygodniowego okresu odpoczynku. W zamian za to majà obowiàzek odebrania dwóch regularnych tygodniowych okresów odpoczynku albo jednego regularnego tygodniowego okresu odpoczynku i jednego skróconego tygodniowego okresu odpoczynku trwajàcego co najmniej 24 godziny. Od 2 stycznia 2014 r. warunkiem rozpocz cia odpoczynku tygodniowego po zakoƒczeniu dwunastu okresów 24-godzinnych b dzie wyposa enie autobusu w tachograf cyfrowy i dodatkowo, je eli przejazd b dzie si odbywa w godzinach od do 06.00, to albo b dzie prowadzony przez za og, (co najmniej dwuosobowà), albo nieprzerwany okres prowadzenia pojazdu pomi dzy dwoma przerwami 45-minutowymi dla pojedynczego kierowcy b dzie wynosi nie wi cej ni 3 godziny. Skrócenie tygodniowego odpoczynku nale y zrekompensowaç równowa nym odpoczynkiem wykorzystanym jednorazowo przed koƒcem trzeciego tygodnia nast pujàcego po danym tygodniu. Odpoczynek wykorzystywany jako rekompensata za skrócony tygodniowy okres odpoczynku wykorzystuje si jednorazowo, àcznie z innym okresem odpoczynku trwajàcym co najmniej dziewi ç godzin. Skrócone tygodniowe okresy odpoczynku poza bazà mo na wykorzystywaç w pojeêdzie, o ile posiada on odpowiednie miejsce do spania dla ka dego kierowcy i pojazd znajduje si na postoju. Tygodniowy okres odpoczynku, który przypada na dwa tygodnie, mo na zaliczyç do dowolnego z nich, ale nie do obu. Sposoby obliczania dziennego czasu prowadzenia pojazdu Obecnie w Polsce s u by kontrolne zliczajà dzienny czas prowadzenia pojazdu do momentu wykonania przez kierowc wymaganego w zakresie wymiaru odpoczynku dziennego lub tygodniowego. W zwiàzku z tym, nawet je eli odpoczynek dzienny nie zostanie odebrany w ciàgu 24 godzin (30 godzin dla kierowcy prowadzàcego pojazd w za odze wieloosobowej) od rozpocz cia dnia pracy kierowcy, ale b dzie wynosi przynajmniej 9 godzin w przypadku skróconego dziennego okresu odpoczynku (i odpoczynku cz onka za ogi wieloosobowej), lub 11 godzin w przypadku regularnego dziennego okresu odpoczynku, to i tak zakoƒczy zliczanie czasu prowadzenia pojazdu. S u by kontrolne odpowiedzialne za egzekwowanie prawa w ró nych paƒstwach cz onkowskich stosujà jednak ró ne zasady obliczania dziennego czasu prowadzenia pojazdu. W celu ujednolicenia stosowania rozporzàdzenia (WE) nr 561/2006 oraz jasnego i skutecznego egzekwowania tych przepisów Komisja Europejska wyda a Decyzj Wykonawczà Komisji z dnia 7 czerwca 2011 r. w sprawie obliczania dziennego czasu prowadzenia pojazdu zgodnie z rozporzàdzeniem (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady. Decyzja zaleca, eby w sytuacji, gdy kierowca nie wykorzysta w ca oêci okresów odpoczynku wymaganych zgodnie z przepisami rozporzàdzenia (WE) nr 561/2006, obliczanie dziennego okresu prowadzenia pojazdu koƒczy o si z poczàtkiem nieprzerwanego okresu odpoczynku trwajàcego co najmniej 7 godzin. Konsekwentnie: trwajàcy co najmniej 7 godzin nieprzerwany odpoczynek ma byç poczàtkiem kolejnego dziennego okresu prowadzenia pojazdu. Na wykresie przedstawiono przyk ad liczenia dziennego czasu prowadzenia pojazdu. Jak wskazuje wykres liniowy, kierowca rozpoczyna swój dzieƒ pracy o godzi- 2

3 nie 5.00 pierwszego dnia i do godziny 9.00 prowadzi pojazd przez cztery godziny. Nast pnie mi dzy 9.00 a przez dwie godziny wypoczywa. Od godziny do znów prowadzi pojazd przez godzin, po czym przez pi ç godzin (od do 17.00) kierowca jest w gotowoêci do wykonania pracy. Kolejna aktywnoêç kierowcy rozpoczyna si o 17.00, trwa trzy godziny (do 20.00) i polega na prowadzeniu pojazdu. Od do 22.00) kierowca przez dwie godziny wykonuje prace inne, a nast pnie przez siedem godzin (od pierwszego dnia do 5.00 drugiego dnia) odbiera odpoczynek. O 5.00 drugiego dnia mija równie okres 24 godzin, w którym kierowca by zobligowany odebraç dzienny okres odpoczynku. Dzieƒ pracy kierowcy na tym si nie koƒczy, poniewa mi dzy godzinà 5.00 drugiego dnia a 7.00 drugiego dnia przez dwie godziny wykonuje on prace inne, a nast pnie przez cztery i pó godziny znowu prowadzi pojazd. Zgodnie z dotychczasowym sposobem liczenia dziennego czasu prowadzenia pojazdu, zak adajàc, e kierowca od drugiego dnia odebra wymagany dzienny okres odpoczynku, powinno zostaç ujawnione naruszenie w zakresie przekroczenia dziennego czasu prowadzenia pojazdu, poniewa kierowca od 5.00 pierwszego dnia do drugiego dnia nie odebra wymaganego wymiarowo (tzn. trwajàcego przynajmniej 9 godzin) nieprzerwanego okresu odpoczynku i jego czas prowadzenia pojazdu w sumie w tym okresie wyniós 12,5 godziny. Niezale nie zasadne jest równie ujawnienie naruszenia skrócenia dziennego czasu odpoczynku, poniewa najd u szy nieprzerwany odpoczynek w okresie 24-godzinnym liczonym od 5.00 wyniós tylko siedem godzin. Bioràc pod uwag zalecenie okreêlone w Decyzji Wykonawczej Komisji nr 3759 z 7 czerwca 2011 r., mo na by oby przyjàç, e okres liczenia dziennego czasu prowadzenia pojazdu poczàtek ma o 5.00 pierwszego dnia, a koniec o godzinie tego samego dnia. Tak przyj ty okres rozliczeniowy dla dziennego czasu prowadzenia pojazdu wynika z faktu, i przyjmuje si, e nieprzerwany odpoczynek, który kierowca odbiera od godziny do godziny 5.00 drugiego dnia (trwajàcy siedem godzin) koƒczy obliczanie dziennego czasu prowadzenia pojazdu. Liczàc dzienny czas prowadzenia pojazdu zgodnie z zaleceniem Decyzji Komisji w opisywanym przyk adzie, nie b dzie naruszenia dotyczàcego dziennego czasu prowadzenia pojazdu, poniewa do godziny kierowca prowadzi pojazd 8 godzin, ale nadal b dzie ujawnione naruszenie skrócenia dziennego czasu odpoczynku, poniewa najd u szy nieprzerwany odpoczynek w okresie 24-godzinnym liczonym od 5.00 wynosi tylko siedem godzin. WYMAGANIA DLA KIEROWCÓW I PRZEDSI BIORCÓW WYKONUJÑCYCH NIEZAROBKOWY PRZEWÓZ DROGOWY NA POTRZEBY W ASNE CZ Âå 1 Zgodnie z definicjà okreêlonà w ustawie z dnia 6 wrzeênia 2001 r. o transporcie drogowym, niezarobkowy przewóz drogowy na potrzeby w asne to przejazd pojazdu po drogach publicznych wykonywany przez przedsi biorc pomocniczo w stosunku do jego podstawowej dzia alnoêci gospodarczej, spe niajàcy àcznie kilka warunków niezale nie od tego czy pojazd przewozi pasa erów albo adunek czy te nie. Do warunków pozwalajàcych uznaç przewóz jako niezarobkowy na potrzeby w asne nale à: wymaganie, aby kierowca by pracownikiem danego przedsi biorcy (lub pojazd mo e prowadziç sam przedsi biorca); przedsi biorca powinien posiadaç tytu prawny do dysponowania pojazdami samochodowymi; przewo ony adunek ma byç w asnoêcià przedsi biorcy lub zostaç przez niego sprzedany, kupiony, wynaj ty, wydzier awiony, wyprodukowany, wydobyty, przetworzony lub naprawiony; w przypadku przewozu osób przewo one osoby powinny byç pracownikami lub mogà nale eç do ich rodzin. Alternatywnie dla ostatniego warunku definicja przewiduje, e celem przejazdu ma byç przewóz osób lub rzeczy z przedsi biorstwa lub do przedsi biorstwa na jego w asne potrzeby. Zapami taj! Przewóz w ramach prowadzonej dzia alnoêci gospodarczej w zakresie us ug turystycznych jest traktowany jak transport drogowy, a nie jak przewóz na potrzeby w asne. W uzupe nieniu tej definicji trzeba wziàç pod uwag, e niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne, wykonywany pojazdami samochodowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie wi cej ni 9 osób ( àcznie z kierowcà), a tak e wykonywany pojazdem lub zespo em pojazdów o dopuszczalnej masie ca kowitej nieprzekraczajàcej 3,5 tony, nie wymaga spe nienia wymagaƒ okreêlonych w ustawie o transporcie drogowym. Definicja przewozu drogowego Oprócz zakresu obowiàzywania ustawy z dnia 6 wrzeênia 2001 r. transporcie drogowym, istotne z punktu widzenia okreêlenia odpowiednich wymagaƒ dla kierowcy i przedsi biorcy jest rozstrzygni cie: czy dany przejazd po drodze jest przewozem drogowym. Jest to wa ne, dlatego e w przepisach ustawy wymagania odnoszà si do kierowcy i przedsi biorcy, którzy wykonujà w aênie przewozy drogowe. Przewozem drogowym w myêl ustawy o transporcie drogowym jest na pewno zarobkowy transport drogowy oraz niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne, a tak e przewóz, który zgodnie z rozporzàdzeniem 561/2006 jest rozumiany jako podró odbywajàca si przynajmniej cz Êciowo po drogach publicznych pojazdem przeznaczonym do przewozu powy ej 9 osób lub przejazd pojazdem przeznaczo- 3

4 nym do przewozu adunków o dopuszczalnej masie ca kowitej przekraczajàcej 3,5 t. Poniewa niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne jest jednoczeênie przewozem drogowym, przepisy rozdzia u 7a ustawy o transporcie drogowym dotyczàce wymagaƒ, które powinni spe niaç kierowcy wykonujàcy przewóz drogowy, dotyczà równie kierowców wykonujàcych niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne. Wymagania wobec kierowców wykonujàcych niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne dotyczàce wieku i kwalifikacji Zgodnie z ustawà o transporcie drogowym ka dy kierowca wykonujàcy przewóz drogowy, w tym równie niezarobkowy przewóz na potrzeby w asne pojazdem lub zespo em pojazdów o dopuszczalnej masie ca kowitej przekraczajàcej 3,5 tony w przewozie rzeczy oraz pojazdem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powy ej 9 osób àcznie z kierowcà w transporcie osób, powinien spe niaç nast pujàce warunki: 1. Odpowiedni wiek ukoƒczone 18 lat, je eli ma prowadziç pojazd samochodowy, dla którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii: C lub C + E, o ile uzyska on odpowiednià kwalifikacj wst pnà, C1 lub C1 + E, o ile uzyska on odpowiednià kwalifikacj wst pnà przyêpieszonà, 21 lat w przypadku kierowcy prowadzàcego pojazd samochodowy, dla którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii: C lub C + E, o ile uzyska on odpowiednià kwalifikacj wst pnà przyêpieszonà, D lub D + E, o ile uzyska on odpowiednià kwalifikacj wst pnà, 23 lata w przypadku kierowcy prowadzàcego pojazd samochodowy, dla którego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii D lub D + E, o ile uzyska on odpowiednià kwalifikacj wst pnà przyêpieszonà. 2. Posiadanie odpowiedniej kategorii prawa jazdy. 3. Posiadanie zaêwiadczenia lekarskiego i orzeczenia psychologicznego poêwiadczajàcych, e kierowca nie ma przeciwwskazaƒ zdrowotnych oraz psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. 4. Posiadanie Êwiadectwa kwalifikacji zawodowej potwierdzajàcego uzyskanie odpowiedniej kwalifikacji wst pnej lub kwalifikacji wst pnej przyêpieszonej albo szkolenia okresowego. 5. Uzyskanie wpisu do polskiego krajowego prawa jazdy, potwierdzajàcego spe nienie wymagaƒ poêwiadczonych w zaêwiadczeniu lekarskim, orzeczeniu psychologicznym i Êwiadectwie kwalifikacji. Terminy ukoƒczenia przez kierowców kwalifikacji wst pnej i szkolenia okresowego oraz uzyskania wpisu do prawa jazdy w zale noêci od daty wydania prawa jazdy przedstawia tabela. Starosta dokonuje w prawie jazdy wpisu potwierdzajàcego odbycie kwalifikacji: wst pnej, wst pnej przyspieszonej, Transport osób wst pnej uzupe niajàcej, wst pnej uzupe niajàcej przyspieszonej albo szkolenia okresowego na pisemny wniosek kierowcy, na podstawie przed o onych kopii: Êwiadectwa kwalifikacji zawodowej albo karty kwalifikacji kierowcy wydanej w paƒstwie cz onkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub paƒstwie cz onkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), orzeczenia lekarskiego stwierdzajàcego brak przeciwwskazaƒ zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy, orzeczenia psychologicznego stwierdzajàcego brak przeciwwskazaƒ psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy. Âwiadectwo kwalifikacji zawodowej, potwierdzajàce ukoƒczenie szkolenia okresowego w zakresie jednego z bloków programowych stanowi podstaw do uzyskania wpisu w zakresie posiadanych kategorii prawa jazdy spoêród kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E. Wpis jest dokonywany, w formie wymiany prawa jazdy, na okres 5 lat, liczony od dnia wydania Êwiadectwa kwalifikacji zawodowej, ale termin ten nie mo e byç d u szy ni okres wa noêci orzeczenia lekarskiego i orzeczenia psychologicznego. Transport rzeczy Kwalifikacja wst pna D,D1(E) od C,C1(E) od Szkolenie okresowe od od Co 5 lat D,D1 wydane do C,C1 wydane do od od D,D1 wydane do C,C1 wydane do od od D,D1 wydane do C,C1 wydane do od od D,D1 wydane do C,C1 wydane do od od D,D1 wydane do C,C1 wydane do PLANOWANE ZMIANY PRZEPISÓW DLA BRAN Y TRANSPORTOWEJ CZ Âå 2 Aktualnie w Sejmie znajduje si projekt zmiany przepisów wa nych dla bran y transportowej. W ostatnim numerze Transportu drogowego omówione zosta y zmiany, które dotyczà przepisów ustawy o transporcie drogowym. Ze wzgl du na szeroki zakres planowanych zmian zabrak o miejsca na omówienie wszystkich planowanych zmian tej ustawy oraz ustawy Prawo przewozowe, ustawy o drogach publicznych, ustawy Prawo o ruchu drogowym i ustawy o czasie pracy kierowców. Prace nad projektem trwajà, nie zo- 4

5 sta on jeszcze poddany g osowaniu w Sejmie. Zmiany w nak adaniu i wykonywaniu administracyjnych kar pieni nych Planowane zmiany przepisów ustawy o transporcie drogowym dotyczà tak e nak adania i wykonywania administracyjnych kar pieni nych. Nowym rozwiàzaniem jest przekazywanie przez inspektorów pracy protoko u i innych dokumentów zwiàzanych z ujawnieniem naruszenia obowiàzków lub warunków przewozu drogowego do w aêciwego miejscowo wojewódzkiego inspektora transportu drogowego. Po tej zmianie post powanie z zastosowaniem administracyjnych kar pieni nych b dzie prowadziç tylko wojewódzki inspektor transportu drogowego, a nie tak jak jest obecnie inspekcja pracy. Bardzo wa nà i po àdanà zmianà przez przedsi biorców wykonujàcych us ugi transportu drogowego jest wprowadzenie nowego brzmieniu art. 93 ust. 4. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1 i 3 (tj. decyzja o na o eniu kary pieni nej uwaga autora), staje si wykonalna po up ywie 30 dni od jej dor czenia, je eli strona nie wnios a skargi na decyzj do w aêciwego sàdu administracyjnego. W przypadku wniesienia skargi decyzja staje si wykonalna z chwilà: 1) odrzucenia skargi, 2) cofni cia skargi, lub 3) wydania przez sàd prawomocnego orzeczenia o oddaleniu skargi. Oznacza to, e po pierwsze decyzja stanie si wykonalna, dopiero gdy stanie si ostateczna. Decyzja staje si zaê ostateczna, gdy nie przys uguje od niej odwo anie w trybie administracyjnym, tj. w terminie 30 dni od jej dor czenia w wyniku rozpoznania przez organ odwo awczy, albo w terminie 14 dni od dor czenia decyzji przez organ I instancji. Po drugie: nawet jeêli decyzja stanie si ostateczna, ale adresat decyzji z o y skarg do wojewódzkiego sàdu administracyjnego, to organ egzekucyjny na wniosek wojewódzkiego inspektora transportu drogowego mo e wykonaç decyzj dopiero po odrzuceniu skargi, jej cofni ciu lub wydaniu przez sàd prawomocnego orzeczenia o oddaleniu skargi. Nowe rozwiàzanie wynika z wàtpliwoêci co do zgodnoêci obecnie obowiàzujàcej zasady natychmiastowej wykonalnoêci kary z zasadà demokratycznego paƒstwa prawnego okreêlonà w Konstytucji RP. Ponadto natychmiastowa wykonalnoêç kar pieni nych jeszcze przed z o eniem odwo- ania i skargi do wojewódzkiego sàdu administracyjnego by a krytykowana jako sprzeczna z prawem do sàdowej kontroli na o onej kary, które jest zaliczane do podstawowych praw obywatelskich. KoniecznoÊç zap aty niejednokrotnie wysokiej kary, bo w maksymalnej wysokoêci okreêlonej przez ustawodawc jako 30 tys. z, mog a spowodowaç upad oêç przedsi biorcy lub powa ne problemy z utrzymaniem p ynnoêci finansowej, zanim jeszcze decyzja o jej na o eniu zosta a skontrolowana przez organ odwo awczy i przez sàd administracyjny. W praktyce bywa o tak, e nawet jeêli przedsi biorca odwo a si od decyzji inspekcji transportu drogowego, a wykonalnoêç decyzji nie zosta a wstrzymana, bo wniosek zosta oddalony lub odwo ujàcy nie wiedzia, e mo e taki wniosek z o yç, to egzekucja kary pieni nej jeszcze przed zbadaniem legalnoêci decyzji przez sàd administracyjny mog a rzeczywiêcie doprowadziç firm do niewyp acalnoêci. W tej sytuacji nawet uzyskanie w sàdzie administracyjnym korzystnego rozstrzygni cia uchylajàcego decyzj o na o eniu kary po up ywie co najmniej kilkunastu miesi cy od dnia, w którym decyzja ta sta a si wykonalna, w wielu przypadkach nie mog o ju doprowadziç do kontynuowania dzia alnoêci firmy. Projekt zmian przewiduje, e decyzje administracyjne w sprawach o na o enie kar pieni nych stajà si wykonalne dopiero po wyczerpaniu wszelkich mo liwych Êrodków ich kontroli, w tym po ewentualnym zakoƒczeniu post powania sàdowego w przypadku z o enia skargi na decyzj, którà wydano w drugiej instancji. Zaproponowano rozwiàzanie, które ma gwarantowaç takie same zasady wykonywania decyzji administracyjnych dla polskich i zagranicznych przedsi biorców. Poniewa decyzja o na o- eniu kary pieni nej ma byç wed ug projektu wykonywana po wyczerpaniu trybu odwo awczego i sàdowego, to dla zapewnienia skutecznoêci egzekucji tej decyzji wprowadzono mo liwoêç pobierania kaucji od zagranicznych przewoêników w wysokoêci odpowiadajàcej wysokoêci przewidywanej kary (art. 94 ust. 3). Kaucja nie b dzie pobierana, jeêli zawarte zostanà stosowne dwustronne umowy o wzajemnej egzekucji kar pieni nych w paƒstwie, w którym zarejestrowano pojazd. Zmiany w katalogu naruszeƒ zagro onych karami pieni nymi i w wysokoêci kar W przypadku niektórych naruszeƒ proponowane zmiany ustawy przewidujà dla kilku rodzajów naruszeƒ podwy szenie wysokoêci kar pieni nych. Dotyczy to takich naruszeƒ przepisów, jak wykonywanie przewozów na potrzeby w asne bez wymaganego zaêwiadczenia, wykonywanie przewozu kabota owego bez zezwolenia, niepoddanie si lub utrudnianie kontroli. W przypadku wi kszoêci naruszeƒ przepisów, za które ustawa przewiduje na o enie kary pieni nej, zaproponowano zmniejszenie wysokoêci kary o oko o 50%, uwzgl dniajàc przy tym ich wag. W proponowanych zmianach przepisów przewiduje si równie nowe naruszenia, które majà byç sankcjonowane karà pieni nà. Sà to: wykonywanie przewozu kabota owego niezgodnie z zasadami tego przewozu lub niewype nienie polskiego zezwolenia przez przewoênika zagranicznego przed przekroczeniem granicy RP. 5

6 Zmiany ustawy Prawo przewozowe Planowane sà te zmiany ustawy prawo przewozowe. Mi dzy innymi proponuje si nowe brzmienie art. 43 ustawy Prawo przewozowe: Art Je eli umowa lub przepis szczególny nie stanowià inaczej, czynnoêci adunkowe nale à odpowiednio do obowiàzków nadawcy lub odbiorcy. 2. Nadawca, odbiorca lub inny podmiot wykonujàcy czynnoêci adunkowe jest obowiàzany wykonaç je w sposób zapewniajàcy przewóz przesy ki towarowej zgodnie z przepisami ruchu drogowego i przepisami o drogach publicznych, a w szczególnoêci nie powodujàcy zagro enia bezpieczeƒstwa ruchu drogowego, przekroczenia dopuszczalnej masy pojazdów lub przekroczenia dopuszczalnych nacisków osi. Brzmienie przepisu o tym, e czynnoêci za adunkowe nale à odpowiednio do nadawcy lub odbiorcy, pozostaje bez zmian. NowoÊcià jest wprowadzenie zasady ustawowej, wed ug której nadawca, odbiorca lub inny podmiot wykonujàcy czynnoêci adunkowe jest obowiàzany wykonaç je w sposób zapewniajàcy przewóz przesy ki towarowej zgodnie z przepisami ruchu drogowego i przepisami o drogach publicznych. Oznacza to, e jeêli nadawca lub odbiorca wykonujà czynnoêci za adunkowe, obcià a si ich odpowiedzialnoêcià za nienale- yte wykonanie tych czynnoêci, niezgodnie z przepisami ruchu drogowego i przepisami o drogach publicznych. JeÊli czynnoêci te wykonuje przewoênik to jego obcià a si odpowiedzialnoêcià. Wprowadzenie takiej ustawowej zasady wp ynie na jasnà sytuacj stron procesu logistycznego, szczególnie w wypadkach gdy przewoênik i nadawca lub odbiorca nie spisujà szczegó owej umowy. NowoÊcià jest te planowany art. 55 a ustawy Prawo przewozowe, który okreêla zakazy adresowane do nadawcy pod rygorem odpowiedzialnoêci administracyjnej w brzmieniu. Art. 55a. 1. Zabrania si nadawcy: 1) zlecania przewozu kabota owego przewoênikowi nie posiadajàcemu odpowiedniego zezwolenia na taki przewóz lub wykonujàcemu przewóz kabota owy niezgodnie z warunkami takiego przewozu; 2) zlecania przewozu drogowego przesy ki towarowej pojazdem nienormatywnym bez wymaganego zezwolenia na taki przewóz; 3) okreêlania warunków drogowego przewozu przesy ki towarowej, których realizacja mog aby spowodowaç naruszenie przepisów okreêlajàcych warunki wykonywania przewozów drogowych, przepisów okreêlajàcych warunki pracy kierowców, przepisów ruchu drogowego lub przepisów o drogach publicznych; 4) umieszczania w liêcie przewozowym i innych dokumentach danych i informacji niezgodnych ze stanem faktycznym; 5) uzale niania wysokoêci przewoênego od masy lub obj toêci przesy ki towarowej w przypadku drogowego przewozu drewna, adunków sypkich lub innych adunków masowych. 2. Przepisy ust. 1 stosuje si odpowiednio do spedytora, odbiorcy, organizatora transportu lub innego podmiotu zlecajàcego przewóz. 3. Zasady odpowiedzialnoêci podmiotów, o których mowa w ust. 1 i 2, za naruszenie przepisu ust. 1 okreêlajà przepisy ustawy z dnia 6 wrzeênia 2001 r. o transporcie drogowym. Wed ug autorów projektu potrzeba wprowadzenia tego przepisu, który kierowany jest do nadawcy, odbiorcy, organizatora transportu i podmiotu wykonujàcego poêrednictwo w zakresie przewozu drogowego rzeczy, wynika z tego, e w praktyce niejednokrotnie przewoênik stanowiàcy najs absze finansowo ogniwo aƒcucha transportowo-logistycznego zmuszany jest przez te podmioty do naruszania obowiàzujàcego prawa, sà od tego uzale nione zlecenia przewozu. W sytuacji gdy ustawa wprowadzi odpowiedzialnoêç administracyjnà na inne podmioty, te nadu ycia prawa nie powinny mieç miejsca. Zmiany ustawy o drogach publicznych Warto równie odnotowaç zmiany w przepisach ustawy o drogach publicznych. Proponuje si nowy przepis art. 41a ustawy o drogach publicznych umo liwiajàcy udost pnienie ca ej sieci dróg krajowych dla pojazdów o nacisku 11,5 t na pojedynczà oê nap dowà. Ewentualne ograniczenia w tym zakresie b dà mog y wynikaç jedynie ze znaków drogowych. Powodem wprowadzenia tego nowego przepisu jest fakt, e w praktyce pojawia y si absurdalne sytuacje, w których przewoênik powinien roz adowaç pojazd na kilkanaêcie kilometrów przed mi dzynarodowym przejêciem granicznym lub przed przejazdem odcinkiem drogi krajowej po o onym w mieêcie na prawach powiatu. Zmiana ta ma umo liwiç poruszanie si przewoênika bez przeszkód po ca ej sieci dróg krajowych, a nie tylko po wybranych i niepo àczonych z sobà ich odcinkach. Ponadto zaproponowano nowe przepisy art. 43a i 43b ustawy o drogach publicznych, które majà wprowadziç obowiàzek zapewnienia dost pnych do u ytku publicznego miejsc postojowych wyposa onych w odpowiednie urzàdzenia sanitarne i wypoczynkowe przez w aêcicieli obiektów przeznaczonych do obs ugi podró nych (stacji paliw, obiektów gastronomiczno-handlowych, obiektów noclegowych), przyleg ych do dróg krajowych i wojewódzkich, z wy àczeniem obszarów miejskich i obszarów zabudowanych. Obowiàzek ten ma dotyczyç jedynie nowych inwestycji, które zostanà zaprojektowane po wejêciu w ycie zmiany przepisów, ale i tak mo e to korzystanie wp ynàç na jakoêç i rodzaj nowych inwestycji przydrogowych, zwi kszenie dost pnoêci miejsc postojowych i miejsc noclegowych przy drogach krajowych i wojewódzkich. 6

7 Zmiany ustawy Prawo o ruchu drogowym Nale y równie wspomnieç o planowanej zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym, ze wzgl du na to, e wpisuje si ona w plan korzystnych zmian dla firm przewozowych. Zaproponowano nowy przepis art. 74 ust. 2a Prawa o ruchu drogowym w brzmieniu: Czasowej rejestracji, o której mowa w ust. 2 pkt 1, mo na dokonaç, pomimo braku do àczonych do wniosku o rejestracj dokumentów, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 6, 6a i 8. Dokumenty te powinny zostaç z o one przed wydaniem dowodu rejestracyjnego. Przepis ten pozwala na dokonanie czasowej rejestracji pojazdu pomimo braku dokumentów potwierdzajàcych spe nienie obowiàzków wobec Skarbu Paƒstwa zap at c a, akcyzy lub podatku VAT. JednoczeÊnie nowy przepis okreêla, e dokumenty te powinny zostaç z o- one przed wydaniem sta ego dowodu rejestracyjnego, co wobec ograniczenia czasowej rejestracji do 30 dni skutecznie zabezpiecza interesy skarbu paƒstwa. Nowy przepis zosta zaprojektowany, poniewa uzyskanie dokumentów dotyczàcych zap aty c a, akcyzy, VAT mo e trwaç nawet do kilkunastu dni i obecnie wià e si z brakiem mo liwoêci u ywania pojazdu. Pojazdy, cz sto drogie, nie mog y byç zatem przez ten okres wykorzystywane do prowadzenia dzia alnoêci gospodarczej i generowania przychodów. Zmiana przepisów ma na celu nieblokowanie procesu wprowadzenia pojazdu do u ytku przy jednoczesnym zabezpieczeniu interesów Skarbu Paƒstwa. Niektóre zmiany ustawy o czasie pracy kierowców Ze wzgl du na niejasnoêci interpretacyjne zwiàzanych ze stosowaniem niektórych przepisów ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879 ze zm.) zaistnia a równie potrzeba nowelizacji tej ustawy. Proponuje si m.in. nast pujàce najwa niejsze zmiany: 1. Pora nocna nowa definicja Proponuje si m.in. wprowadzenie nowego art. 2 pkt 6 ustawy o czasie pracy kierowców, w którym wprowadza si nowà definicje pory nocnej. Zgodnie z nowym przepisem porà nocnà ma byç okres kolejnych czterech godzin pomi dzy godzinà i godzinà 07.00, a definicja pory nocnej zawarta w tym przepisie stosowana ma byç wy àcznie dla celów ustalania czasu pracy. Obecnie w przepisach ustawy o czasie pracy kierowców stosowana jest definicja pory nocnej zawarta w przepisach Kodeksu pracy. Nowa definicja pory nocnej okreêla jà wy àcznie dla celów ustalania czasu jako kolejne 4 godziny pomi dzy godzinà 0.00 a 7.00, co jest zgodne z art. 3 h. dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujàcych czynnoêci w trasie w zakresie transportu drogowego. 2. Praca w godzinach nadliczbowych nowa definicja Kolejnà wa nà proponowanà zmianà jest zmiana art. 8, który ma brzmieç: Art Dla celów rozliczania czasu pracy i ustalania uprawnienia do wynagradzania za prac w godzinach nadliczbowych, przez dob nale y rozumieç 24 kolejne godziny, poczynajàc od godziny, w której kierowca rozpoczyna prac zgodnie z obowiàzujàcym go rozk adem czasu pracy. 2. Indywidualny rozk ad czasu pracy pracownika ustalany przez pracodawc mo e przewidywaç ró ne godziny rozpoczynania i koƒczenia pracy; w takim przypadku ponowne wykonywanie pracy przez pracownika w tej samej dobie nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych. 3. Indywidualny rozk ad czasu pracy, o którym mowa w ust.1, wprowadza si w porozumieniu z zak adowà organizacjà zwiàzkowà, a je eli pracodawca nie jest obj ty dzia aniem takiej organizacji, po porozumieniu z przedstawicielami pracowników wy onionymi w trybie przyj tym u tego pracodawcy. 4. Zastosowanie rozk adu czasu pracy, wskazanego w ust. 1, nie mo e naruszaç prawa pracownika do odpoczynków, o których mowa w 14. Obecnie zgodnie z obecnym brzmieniem art. 8 ustawy o czasie pracy kierowców dla celów rozliczania czasu pracy i ustalania uprawnienia do wynagradzania za prac w godzinach nadliczbowych, przez dob rozumie si 24 kolejne godziny, zaczynajàc od godziny, w której kierowca rozpoczyna prac zgodnie z obowiàzujàcym go rozk adem czasu pracy. W konsekwencji nie wolno planowaç czasu pracy kierowcy w ten sposób, aby w danej dobie mia wykonywaç prac powy ej 8 godzin w systemie podstawowym lub powy- ej 10 (12) godzin w systemie równowa nym. JeÊli te wielkoêci zostanà przekroczone, to dalsza jest pracà w godzinach nadliczbowych. Wskazywano, e takie rozliczanie czasu pracy kierowcy jest z rozporzàdzeniem (WE) nr 561/2006. Jak stanowi bowiem art. 6 ust. 1 rozporzàdzenie (WE) nr 561/2006, dzienny okres prowadzenia pojazdu nie mo e przekroczyç 9 godzin. Po okresie prowadzenia wynoszàcym 4,5 godziny kierowcy przys uguje ciàg a przerwa trwajàca co najmniej 45 minut, chyba e kierowca rozpoczyna okres odpoczynku (art. 7). Art. 8 ust. 2 rozporzàdzenia (WE) nr 561/2006 natomiast stanowi, e w ka dym 24-godzinnym okresie po up ywie poprzedniego dziennego okresu odpoczynku lub tygodniowego okresu odpoczynku kierowca musi wykorzystaç kolejny dzienny okres odpoczynku, który wynosi 11 godzin. Taka konstrukcja przepisów wspólnotowych powoduje, e po 9 godzinach prowadzenia, w trakcie którego kierowca wykorzysta 45 minut przer- 7

8 wy, wykorzystuje 11 godzin odpoczynku i mo e rozpoczàç kolejny dzienny okres prowadzenia (9 godzin prowadzenia + 45 minut przerwy + 11 godzin odpoczynku = 20 godzin 45 minut). Tak wi c do rozpocz cia kolejnych 24 godzin brakuje wówczas jeszcze 3 godzin i 15 minut i je eli po odpoczynku kierowca rozpocznie kierowanie pojazdem, b dzie to uwa- ane za prac w godzinach nadliczbowych. Istnieje wi c obecnie rozdêwi k pomi dzy przepisami rozporzàdzenia (WE) nr 561/2006 a ustawy o czasie pracy kierowców i Kodeksem Pracy. Z tego powodu inspektorzy Paƒstwowej Inspekcji Pracy wskazywali, e praca kierowców w opisanym przyk adzie by a pracà w nadgodzinach, co niejednokrotnie koƒczy o si mandatem dla pracodawcy. Zmiana przepisów pozwoli kierowcy rozpoczynanie pracy przez kierowc przed up ywem 24 godzin od poprzedniego nieprzerwanego prowadzenia pojazdu i nie b dzie kwalifikowana jako praca w nadgodzinach. JednoczeÊnie konstrukcja ta gwarantuje kierowcy prawo do odpoczynku dziennego i tygodniowego oraz przerw w prowadzeniu pojazdu, zgodnie z przepisami polskimi i unijnymi. Jest to zmiana, która jeêli zostanie wprowadzona, przyczyni si do obni enia kosztów zatrudnienia, i to w zgodzie z przepisami unijnymi. PYTANIA I ODPOWIEDZI Czy czas prowadzenia pojazdu jest zliczany tak samo przez ró ne tachografy? Czy jest mo liwe, eby na tej samej trasie dwóch kierowców wykonujàcych w tym samym czasie przejazd dwoma ró nymi pojazdami mia o ró ny czas prowadzenia pojazdu? Odpowiada Dariusz Winiarczyk Tachografy rejestrujà aktywnoêç kierowców polegajàcà na prowadzeniu pojazdu w sposób automatyczny. Pomimo tego mogà wystàpiç ró nice w sumarycznym czasie prowadzenia ka dego z kierowców poruszajàcych si dwoma ró nymi pojazdami, nawet je eli pojazdy poruszajà si w tym samym czasie i na tej samej trasie. Taka sytuacja najcz Êciej ma miejsce, gdy jeden z pojazdów jest wyposa ony w tachograf cyfrowy, a drugi w tachograf analogowy. Ró nica w czasie prowadzenia pojazdu jest wtedy uzale niona równie od charakteru realizowanego zadania transportowego (ró nica jest wi ksza, je eli kierowcy wykonujà wi cej przerw). Powodem takiego stanu rzeczy jest ró nica w sposobie rejestracji czasu prowadzenia pojazdu przez tachograf analogowy i cyfrowy. Tachograf cyfrowy rejestruje czas prowadzenia pojazdu, gdy funkcja pomiaru pr dkoêci wykrywa z czujnika ruchu wi cej ni 1 impuls na sekund przez przynajmniej pi ç sekund. Tachograf cyfrowy rejestruje minut czasu prowadzenia pojazdu nawet wtedy, gdy ta aktywnoêç trwa a krócej od minuty zegarowej, a dodatkowo, je eli w pierwszej i w trzeciej minucie zarejestrowa prowadzenie pojazdu, to automatycznie rejestrowana jest tak e Êrodkowa (druga) minuta, jako aktywnoêç prowadzenie pojazdu, nawet je eli faktycznie pojazd w drugiej minucie nie porusza si. Tachograf analogowy rejestruje prowadzenie pojazdu, je eli wykryje od 6 do 12 impulsów z czujnika ruchu, co odpowiada przebytej przez pojazd drodze o d ugoêci od 0,1 do 6 metrów w zale noêci od wspó czynnika charakterystycznego pojazdu. Cz sto dopiero przemieszczenie pojazdu z odpowiednià pr dkoêcià na odleg oêç powy ej 5 metrów powoduje rejestrowanie na wykresówce aktywnoêci prowadzenia pojazdu. Mozna wysnuç wniosek, e na tej samej trasie czas prowadzenia pojazdu wyposa onego w tachograf analogowy b dzie krótszy ni czas prowadzenia pojazdu wyposa onego w tachograf cyfrowy. Od 1 paêdziernika bie àcego roku wejdzie w ycie zmiana rozporzàdzenia nr 3821/85, która spowoduje, e ró nice w rejestracji czasu prowadzenia pojazdu w tachografach cyfrowych i analogowych znacznie si zmniejszà. Transport drogowy aktualne informacje prawne i wskazówki dla eksporterów, importerów i firm przewozowych miesi czny serwis informacyjno-doradczy. WYDAWCA: WYDAWNICTWO VERLAG DASHOFER Sp. z o.o., al. Krakowska 271, Warszawa tel.: (+48 22) , , faks: , Redaktor odpowiedzialny: Monika TyÊkiewicz-Karpiƒska, tyskiewicz@dashofer.pl, Opracowanie edytorskie: Anna Skowroƒska. Sk ad: Dariusz Ziach. Druk: SEMAFIC. Nak ad 850 egz. Prenumerata: kwartalna 75 z + 23% VAT, roczna 267 z (w tym rabat 11%) + 23% VAT. Wp aty kierowaç na rachunek: Verlag Dashofer Sp. z o.o. Bank Handlowy S.A., nr Redakcja odpowiada na amach gazety na wybrane pytania Czytelników przes ane faksem lub pocztà. Copyright 2011 Dashöfer Holding Ltd & Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. Warszawa. Wszystkie prawa zastrze one. Przedruk w ca oêci lub we fragmentach i rozpowszechnianie bez zgody wydawcy zabronione. Ze wzgl du na sta e zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów, Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoêci za zamieszczone informacje. 8