Włoski w tłumaczeniach

Transkrypt

1

2 Włoski w tłumaczeniach gramatyka 1 Katarzyna Foremniak Preston Publishing

3 Recenzje: Alicja Paleta (Uniwersytet Jagielloński) Laura Quercioli Mincer (Università di Genova) Konsultacja merytoryczna: Karolina Kowalcze (Università di Genova) Korekta: Maria Chiara Demurtas (Università di Cagliari) Stefano Redaelli (Uniwersytet Warszawski) Lektorzy: Patryk Bartoszewski Stefano Redaelli Skład i opracowanie graficzne: EFRA Ilustracja na okładce: Jolanta Kozłowska Realizacja nagrań: Filip Górski Preston Publishing Wydawca: Preston School & Publishing ul. Kolejowa 45A/99, Warszawa biuro@prestonpublishing.pl; Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie i kopiowanie całości lub części niniejszej publikacji jest zabronione bez pisemnej zgody autora i wydawcy. Zabrania się jej publicznego udostępniania w Internecie oraz odsprzedaży. Design, Concept & Layout Preston School & Publishing 2015 Copyright by Preston School & Publishing 2015

4 Indice Od autorki...5 Wymowa...7 Unità 1 Frasi utili Przydatne wyrażenia...8 Unità 2 Il verbo essere Czasownik być...12 Unità 3 Sostantivi maschili e femminili. Articoli determinativi Rzeczowniki męskie i żeńskie. Rodzajniki określone...16 Unità 4 I verbi regolari in -are Czasowniki regularne zakończone na -are...20 Unità 5 I verbi regolari in -ere Czasowniki regularne zakończone na -ere...24 Unità 6 I verbi regolari in -ire Czasowniki regularne zakończone na -ire...28 Unità 7 Domande e risposte Pytania i odpowiedzi...32 Unità 8 Numerali cardinali Liczebniki główne...36 Unità 9 Articoli indeterminativi e partitivi Rodzajniki nieokreślone i cząstkowe Unità 10 Il verbo avere Czasownik mieć Unità 11 Aggettivi Przymiotniki Unità 12 Uso di molto, tanto, poco, troppo e tutto Użycie molto, tanto, poco, troppo i tutto...52 Unità 13 Il verbo essere nei costrutti c è e ci sono Czasownik być w konstrukcjach c è i ci sono...56 Unità 14 Verbi irregolari andare, venire e fare Czasowniki nieregularne andare, venire i fare...60 Unità 15 Verbi irregolari 1 Czasowniki nieregularne Unità 16 Verbi irregolari 2 Czasowniki nieregularne Unità 17 Verbi modali: dovere, potere, volere, sapere Czasowniki modalne: musieć, móc, chcieć, umieć...72 Unità 18 Espressioni di tempo Określenia czasu...76

5 Unità 19 Verbi riflessivi Czasowniki zwrotne...80 Unità 20 Aggettivi e pronomi possessivi Przymiotniki i zaimki dzierżawcze Unità 21 Sostantivi irregolari Rzeczowniki nieregularne...88 Unità 22 Aggettivi dimostrativi. Aggettivi bello e buono Przymiotniki wskazujące. Przymiotniki bello i buono...92 Unità 23 Preposizioni a, da, di, in, fra/tra Przyimki a, da, di, in, fra/tra...96 Unità 24 Altre preposizioni e locuzioni preposizionali Inne przyimki oraz wyrażenia przyimkowe Unità 25 Preposizioni articolate 1 Przyimki z rodzajnikami Unità 26 Preposizioni articolate 2 Przyimki z rodzajnikami Unità 27 Pronomi diretti Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego Unità 28 Pronomi indiretti Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia dalszego Unità 29 Modo imperativo 1 Tryb rozkazujący Unità 30 Modo imperativo 2 Tryb rozkazujący Unità 31 Ne e le espressioni di quantità Ne i określenia ilości Unità 32 Espressioni di frequenza Określenia częstotliwości Unità 33 Usi del verbo stare Konstrukcje z czasownikiem stare Unità 34 Congiunzioni Spójniki Unità 35 Locuzioni Wyrażenia Unità 36 Ripasso Powtórzenie

6 Od autorki Drogi Czytelniku, książka, którą masz przed sobą, to pierwsza część serii do nauki języka włoskiego Włoski w tłumaczeniach. Gramatyka. Zaczynamy od samego początku, nie musisz jeszcze niczego umieć, wystarczy Twoja chęć do nauki. Chciałabym, żeby ta nauka była dla Ciebie radością taką, jaką mnie sprawia używanie i słuchanie języka włoskiego. Kurs Włoski w tłumaczeniach możesz wykorzystać podczas samodzielnej pracy. Polegać ona będzie na ćwiczeniu gramatyki i słownictwa przez tłumaczenie zdań oraz na ćwiczeniu wymowy i rozumienia ze słuchu dzięki dołączonej płycie z nagraniami. Treść podręcznika to zdania przydatne w codziennej komunikacji, brzmiące naturalnie i używane przez Włochów, ale też sprawdzone pułapki językowe, które pomogą, zapobiec najczęściej popełnianym przez Polaków błędom. Układają się one w kurs pozwalający opanować gramatykę i słownictwo języka włoskiego na poziomie A1. Struktura podręcznika i metoda nauki Książka składa się z 36 rozdziałów (35 merytorycznych i jednego powtórkowego). Jedno zagadnienie gramatyczne to zwykle jeden rozdział, czasem tylko jeśli temat jest bardziej złożony i warto poświęcić mu więcej uwagi dzielone jest na dwie części. Twoje zadanie będzie polegało na tłumaczeniu zdań ułożonych tak, żebyś prócz gramatyki poznawał też przydatne słownictwo. Na jeden rozdział przypada 36 przykładów: po lewej stronie znajdziesz ich wersję polską, po prawej zaś włoską. Łatwo możesz więc ćwiczyć, zakrywając wybraną stronę i mierząc się samodzielnie z przekładem. Pomocą będą Ci służyły wskazówki umieszczone zawsze z brzegu prawej strony (łatwo je zakryć, ale też łatwo odszukać, gdy czujesz, że powodzenie przekładu jest zagrożone). Znajdziesz tam tabele odmian czasowników, przestrogi przed typowymi błędami, podpowiedzi dotyczące kontekstów użycia, a także listy przydatnych wyrażeń. Każdy przykład to odrębne zadanie tłumaczeniowe, nie dialogi, łatwo więc możesz dzielić je na porcje dostosowane do Twoich potrzeb, chęci i czasu. Taki układ treści pozwolił też zebrać zdania i wyrażenia najczęściej używane w życiu codziennym, bez konieczności układania ich w podręcznikowy, siłą rzeczy sztuczny dialog. Jeśli jednak uważnie będziesz śledził treść książki, zauważysz, że ma ona swoich bohaterów, a poszczególne przykłady mogą układać się w historie. Kurs audio MP3 Do podręcznika dołączona jest płyta z nagraniem wszystkich zdań tak, żebyś mógł usłyszeć, jak brzmią wypowiadane przez rodowitego użytkownika języka. Z nagrań możesz korzystać w różny sposób. Mogą one towarzyszyć pracy z podręcznikiem: na płycie usłyszysz zdania po polsku, a po chwili ich włoską wersję masz zatem czas, by stawić czoła zadaniu przekładowemu.

7 Możesz też słuchać płyty bez zerkania do książki, by ćwiczyć rozumienie ze słuchu i oswajać się z melodią języka włoskiego. Przyda się do tego druga część płyty zdania w wersji włoskiej, bez polskiego tłumaczenia. Dla kogo jest ta książka? Z podręcznika możesz korzystać podczas samodzielnej nauki dzięki nagraniom poznasz prawidłową wymowę, a wskazówki towarzyszące zdaniom do przetłumaczenia pozwolą Ci zrozumieć i opanować zagadnienia gramatyczne. Książka może też jednak być uzupełnieniem tradycyjnych kursów językowych, a także nauki w szkole lub na uniwersytecie. Uczniom uporządkowane tematy gramatyczne mogą przydać się do powtórek przed sprawdzianami i egzaminami (maturalnymi, ale też językowymi: CELI, CILS, PLIDA), nauczycielom mogą być pomocne podczas planowania zajęć i opracowywania materiałów dydaktycznych. Wreszcie Włoski w tłumaczeniach. Gramatyka będzie dobrym sposobem na powrót do dawnych umiejętności dla tych, którzy chcieliby przypomnieć sobie nieużywany od lat język. Pamiętaj o systematyczności nauka nie musi trwać długo, nie musisz pobić rekordu w liczbie zdań przetłumaczonych za jednym razem, ale warto poświęcić na nią czas codziennie. Pamiętaj też, że nie chodzi o nauczenie się zaproponowanych zdań na pamięć to przykłady skonstruowane tak, żebyś przyswoił najważniejsze struktury językowe, opanował przydatne wyrażenia i poznał melodię języka włoskiego. Powodzenia! In bocca al lupo! Katarzyna Foremniak przeczytaj lub posłuchaj zapisz tłumaczenie sprawdź odpowiedzi posłuchaj wymowy wskazówki i objaśnienia

8 Wymowa CD: ścieżka 73 Samogłoski Włoskie samogłoski wymawiamy podobnie jak polskie. Brak wśród nich samogłosek nosowych oraz polskiego /y/ Włoch wymówi je jak nasze /i/. Spółgłoski c wymawiamy jak polskie /k/, o ile nie stoi po nim samogłoska /e/ ani /i/ Petrarca c + e c + i ch wymawiamy jak dźwięk między polskim /cz/ a /ć/ wymawiamy jak /k/ cch wymówimy jak /kk/ Da Vinci Botticelli Machiavelli macchiato g wymawiamy jak polskie /g/, o ile nie stoi po nim samogłoska /e/ ani /i/ Galileo Galilei g + e g + i gh gli wymawiamy jak dźwięk między polskim /dż/ a /dź/ wymawiamy jak polskie /g/ wymawiamy jak zmiękczone polskie /li/; najłatwiej zrobić to, zbliżając środek języka do podniebienia Gepetto Giorgia Lamborghini Alighieri Castiglione gn wymawiamy jak polskie /ń/ Benigni h s sc + e sc + i pomijamy w wymowie, np. ho mam wymówimy jak /o/; Włosi nie odczytują tej spółgłoski także w wyrazach obcych ani w nazwach własnych wymawiamy jak /z/, jeśli znajduje się między dwiema samogłoskami lub przed spółgłoską dźwięczną, np. Monalisa w pozostałych kontekstach wymawiamy je jak polskie /s/, np. Saviano, Berlusconi wymawiamy jak dźwięk między polskim /sz/ a /ś/ hotel Honda Halloween Monalisa Saviano Berlusconi Gramsci v wymawiamy jak polskie /w/ Vivaldi z wymawiamy bezdźwięcznie jak polskie /c/, np. Sforza, lub dźwięcznie jak /dz/, np. Zegna. Spółgłoski podwójne wymawiamy, przedłużając dźwięk, wyraźnie dłużej niż pojedyncze. Akcent Sforza Zegna Pavarotti Cannavaro W języku włoskim akcent jest swobodny. Oznacza to, że nie jest tak regularny jak w polszczyźnie i padać może na różne sylaby w wyrazie. To między innymi dzięki niemu język ten wydaje nam się tak melodyjny. Akcent graficzny oznaczany kreseczką nad samogłoską pojawia się tylko w wyrazach akcentowanych na ostatnią sylabę, np. caffè kawa, felicità szczęście, tiramisù, oraz w niektórych wyrazach jednosylabowych, np. è jest, lì tam. Nad a, i, o, u będzie on zawsze skierowany w lewo: città miasto, sì tak, metrò metro, più więcej ; nad e może mieć różny kierunek: tè herbata, perché dlaczego.

9 1 Frasi utili 1. Dzień dobry! 2. Dzień dobry [po południu]/dobry wieczór! 3. Cześć [na powitanie i pożegnanie]! 4. Witajcie! 5. Jak się masz? 6. Dobrze, dziękuję. A ty? 7. Ja też mam się świetnie. 8. Do widzenia! 9. Do zobaczenia! 10. Na razie [dosł.: Do potem]! 11. Dobrego dnia/wieczoru! 12. Dobranoc! 13. Słodkich snów [dosł.: Snów ze złota]! 14. Przepraszam. 15. Przykro mi. 16. Przepraszam [gdy chcę przejść]! 17. Proszę. 18. Słucham [gdy odbieram telefon]. 8 Frasi utili Włoski w tłumaczeniach. Gramatyka 1

10 Buongiorno! Buona sera! Ciao! Benvenuti! Come stai? Indicazioni W tym rozdziale przedstawione zostały najbardziej przydatne wyrażenia i zwroty używane w mowie codziennej. Formą półformalnego powitania, bardziej oficjalną niż Ciao!, ale mniej niż Buongiorno!, jest Salve!. Możemy tak powiedzieć do osoby, z którą nie jesteśmy na ty, np. Salve, professore!. Tę formę powitania często usłyszymy również, wchodząc do sklepu. Buon giorno można także zapisać rozłącznie, lepiej widać wówczas budowę tego pozdrowienia: buon dobry + giorno dzień. W ten sposób możemy też życzyć komuś dobrego dnia Bene, grazie. E tu? Anch io sto benissimo. Arrivederci! Gdy chcemy bardzo za coś podziękować, powiemy Grazie tante, dosł. Wiele podziękowań, lub Grazie mille, dosł. Tysiąc podziękowań. Tę wersję usłyszymy od Włochów rzadziej, ale możemy również odpowiedzieć: Sto male, czyli Czuję się źle albo Così così Tak sobie. 9. Ci vediamo! 10. A dopo! Możemy też powiedzieć A presto!, czyli Do zobaczenia wkrótce. 11. Buona giornata/serata! 12. Buonanotte! 13. Sogni d oro! 14. Scusa./Scusi. Scusa powiemy do osoby, z którą jesteśmy na ty; scusi do tego, z kim jesteśmy na pan/pani. 15. Mi dispiace Permesso! Prego. Prego powiemy, podając coś komuś, ustępując komuś miejsca. Gdy o coś prosimy, powiemy Per favore Poproszę. 18. Pronto? Unità 1 Przydatne wyrażenia 9

11 3 Sostantivi maschili e femminili. Articoli 1. Kot jest czarny, a kotka biała. 2. Pizza margherita jest bardzo dobra. 3. Dziewczyna jest z Wenecji. 4. Dziewczynka jest mała. 5. Makaron jest zimny, a zupa za gorąca. 6. Woda jest za zimna. 7. Hotel jest bardzo drogi. 8. Zegar/zegarek jest zepsuty! 9. Olej i czosnek są w lodówce. 10. (Ten) chłopak jest Włochem. 11. Chłopczyk jest mały. 12. Książka jest interesująca. 13. Wujek i ciocia są na wakacjach we Włoszech. 14. Proszę, oto plecak i torba. 15. Panie już tu są! 16. Okna są zamknięte czy otwarte [dosł.: lub otwarte]? 17. Krzesła są ładne, ale stoły brzydkie. 18. Dzisiaj muzea są zamknięte. 16 Sostantivi maschili e femminili. Articoli determinativi Włoski w tłumaczeniach. Gramatyka 1

12 determinativi 1. Il gatto è nero e la gatta, bianca. 2. La (pizza) margherita è molto buona. 3. La ragazza è di Venezia. Indicazioni Rzeczowniki włoskie mają rodzaj żeński lub męski. Brak rodzaju nijakiego. Do ich rozróżnienia służą rodzajniki: określone (gdy mowa o czymś znanym, konkretnym lub tam, gdzie po polsku użylibyśmy zaimka ten, ta, to ) nieokreślone (gdy wspominamy o czymś po raz pierwszy lub tam, gdzie po polsku powiedzielibyśmy jakiś, jakaś, jakieś ). W tym rozdziale przyjrzymy się rodzajnikom określonym La bambina è piccola. La pasta è fredda e la zuppa, troppo calda. L acqua è troppo fredda. Rzeczowniki żeńskie rozpoczynające się od spółgłoski poprzedza rodzajnik la, np. la pizza pizza, la donna kobieta, la signora pani. Rzeczowniki rozpoczynające się od samogłoski, zarówno żeńskie, jak i męskie, poprzedza rodzajnik l, np. l arancia (r.ż.) pomarańcza, l ombra (r.ż.) cień ; l uomo (r.m.) mężczyzna, l armadio (r.m.) szafa. 7. L albergo è molto caro. 8. L orologio è rotto L olio e l aglio sono in frigo. Il ragazzo è italiano. Il bambino è piccolo. Il libro è interessante. Lo zio e la zia sono in vacanza in Italia. Prego, ecco lo zaino e la borsa. Le signore sono già qui! Le finestre sono chiuse o aperte? Le sedie sono belle, ma i tavoli sono brutti. Oggi i musei sono chiusi. Rzeczowniki męskie rozpoczynające się od spółgłoski najczęściej mają rodzajnik il, np. il ragazzo chłopak, il vino wino, il bacio całus. Rodzajnik lo poprzedza rzeczowniki męskie rozpoczynające się od: z lo zaino plecak s + spółgłoska lo sbaglio pomyłka ps lo psicologo psycholog gn lo gnocco (rodzaj włoskiej kluski) x lo xilofono ksylofon y lo yogurt jogurt. Ecco oznacza oto. Używamy go podobnie jak w polskim, gdy kogoś przedstawiamy lub gdy komuś coś podajemy. W liczbie mnogiej wszystkie rzeczowniki żeńskie mają rodzajnik le, np.: la pizza le pizze, l acqua le acque. Żeńska końcówka rzeczownika -a w liczbie mnogiej zmienia się w -e. Rzeczowniki męskie zakończone na -o przyjmują w lm. końcówkę -i. Rodzajnik il zmienia się w i, np. il tavolo i tavoli. Przymiotniki również zmieniają końcówki w lm., np. bella belle (r.ż.); brutto brutti (r.m.). Więcej o odmianie przymiotników w rozdziale Unità 3 Rzeczowniki męskie i żeńskie. Rodzajniki określone 17

13 Rzeczowniki męskie i żeńskie. Rodzajniki określone 19. Spaghetti jest [dosł.: są] pyszne! 20. Włosi są sympatyczni. 21. Polacy też są bardzo sympatyczni! 22. Chłopcy są już gotowi, ale dziewczyny jeszcze nie. 23. Bilety nie są bardzo drogie. 24. Klucze są tutaj. 25. Państwo Rossi znów się spóźniają. 26. Proszę, oto książki i zeszyty. 27. Kawa z cukrem czy bez? 28. Józef jest lekarzem, natomiast Stefan śpiewakiem. 29. Jesteś nauczycielem/nauczycielką? 30. (Od) teraz jesteście mężem i żoną. 31. Cześć, mamo! To ja Józef! 32. Kochanie, jesteś już w domu? 33. Skarbie, gdzie jesteś? 34. Gdzie jest łazienka? 35. Łazienka jest na lewo/na prawo. 36. Wystarczy! Studenci są już zmęczeni. 18 Sostantivi maschili e femminili. Articoli determinativi Włoski w tłumaczeniach. Gramatyka 1

14 Gli spaghetti sono buonissimi! Gli italiani sono simpatici. Anche i polacchi sono molto simpatici! I ragazzi sono già pronti, ma le ragazze ancora no. Wskazówki Męskie rodzajniki l i lo zastąpi w lm. gli, np. lo zaino plecak gli zaini plecaki. Lo spaghetto pojedyncza nitka spaghetti gli spaghetti nazwa potrawy. W języku włoskim nazwy potraw z makaronem mają liczbę mnogą. Podobnie le lasagne, le tagliatelle. Spójnik anche też stoi zwykle przed rzeczownikiem, zaimkiem lub przymiotnikiem, do którego się odnosi I biglietti non sono molto cari. Le chiavi sono qui. I signori Rossi sono di nuovo in ritardo. Rzeczowniki i przymiotniki zakończone na -e mogą być zarówno żeńskie, jak i męskie, np. la chiave (r.ż.) klucz, il signore (r.m.) pan. Jedne i drugie w liczbie mnogiej przyjmą końcówkę -i: le chiavi klucze, i signori panowie/państwo. 26. Prego, ecco i libri e i quaderni Il caffè con lo zucchero o senza? Giuseppe è medico, invece Stefano è cantante. Sei insegnante? Siete ora marito e moglie. Rodzajnik pomijamy, gdy używając czasownika essere, podajemy swój zawód lub mówimy, kim jesteśmy. Wyraz cantante oznaczać może również piosenkarza. Niektóre nazwy zawodów mają jednakową postać dla rodzaju męskiego i żeńskiego, np. insegnante to zarówno nauczyciel, jak i nauczycielka. Podobnie cantante: il cantante śpiewak/piosenkarz i la cantante śpiewaczka/piosenkarka. Więcej o rzeczownikach w rozdziale Ciao, mamma! Sono io, Giuseppe! Rodzajnik pomijamy też wtedy, gdy rzeczownik użyty jest w wołaczu. 32. Amore, sei già a casa? 33. Tesoro, dove sei? Nowe słówka 34. Dove è il bagno? 35. Il bagno è a sinistra/a destra. 36. Basta! Gli studenti sono già stanchi. Rozdział 3 Rzeczowniki męskie i żeńskie. Rodzajniki określone 19

15 Wejdz na wyzszy poziom Zamów część drugą! Zawiera zagadnienia takie jak: czasy przeszłe passato prossimo i imperfetto czas przyszły futuro semplice stopniowanie przymiotników tworzenie przysłówków i wiele innych Tej oraz innych książek językowych szukaj w księgarni internetowej wydawnictwa:

16 Sprawdź! Wyjątkowe podręczniki, które pozwolą Ci szybko i z łatwością opanować języki obce. Preston Publishing

17 Włoski w tłumaczeniach Gramatyka 1 Chcesz opanować podstawy języka włoskiego i od samego początku nauki wyćwiczyć umiejętność mówienia? Jeżeli tak, podręcznik, który właśnie trzymasz w rękach, jest doskonałym wyborem. Jest to książka wymarzona dla samouków. Może również stać się uzupełnieniem tradycyjnych kursów językowych, nauki w szkole lub na uniwersytecie. Uczniom pomoże przygotować się do egzaminów, nauczycielom ułatwi opracowanie materiałów na zajęcia. setki zdań i wyrażeń przydatnych na co dzień, ułożonych według zagadnień gramatycznych, od najłatwiejszych do coraz bardziej skomplikowanych przystępne wskazówki do zdań, ułatwiające zrozumienie zasad gramatycznych płyta CD (mp3) z ponad 5-godzinnym kursem audio, który pomoże ćwiczyć wymowę i ułatwi prawidłowe konstruowanie zdań jasny, nowatorski i logiczny układ stron, który zachęci do regularnej, skutecznej i co nie mniej ważne przyjemnej nauki Włoski w tłumaczeniach w sposób łatwy i przejrzysty przedstawia podstawy gramatyki oraz bogate repertorium leksykalne i frazeologiczne. Początkujący ale również ten, kto już opanował język włoski znajdzie na tych stronach przydatny i interesujący przegląd zagadnień gramatycznych opracowanych dla Polaków, a także bardzo szeroki zasób aktualnych i używanych na co dzień wyrażeń, niezbędnych do zagłębienia się w mare magnum języka obcego. Laura Quercioli Mincer (Università di Genova) Jedyne takie książki na rynku! POLUB NAS NA WŁOSKI W TŁUMACZENIACH Serie książek w tłumaczeniach do innych języków w wersji drukowanej i elektronicznej zamów na stronie lub telefonicznie: Preston Publishing