POLITYKA NARKOTYKOWA W KONTEKŚCIE ZDROWIA PUBLICZNEGO W POLSCE I NA ŚWIECIE

Transkrypt

1 POLITYKA NARKOTYKOWA W KONTEKŚCIE ZDROWIA PUBLICZNEGO W POLSCE I NA ŚWIECIE KASIA MALINOWSKA-SEMPRUCH GLOBAL DRUG POLICY PROGRAM OPEN SOCIETY FOUNDATIONS Szczecin, 22 listopada 2011

2 POLITYKA NARKOTYKOWA: Dobra polityka narkotykowa jest oparta na wiedzy, dowodach naukowych oraz korzysta z najnowszych osiągnięć nauki

3 MITY NA TEMAT NARKOTYKÓW 11/11/18 3

4 MIT 1 UŻYTKOWNIK = UZALEŻNIONY 11/11/18 4

5 UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH w ciągu ostatniego roku Inhalanty 72,6 26,5 0,9 Tranquilizers 58,8 40 1,2 Halucynogeny 61,5 36,6 1,9 Sedatives Srodki p/bolowe Alkohol 25,7 63,7 56,6 71,1 33,9 40,3 2,4 3,1 3,2 Kokaina 57,5 38,8 3,7 Stymulanty 59,1 36,2 4,7 Marihuana 42,4 51,8 5,8 Crack Heroina 75,6 69,4 15,2 17,2 9,2 13,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Nieuzywajacy w ciagu ostatniego roku Uzywajacy w ciagu otatniego roku Uzaleznieni Zrodlo: SAMHSA, Office of Applied Studies, National Survey on Drug Use and Health, /11/18 5

6 UŻYWANIE A UZALEŻNIENIE Inhalants 72,6 26,5 0,9 Tranquilizers Hallucinogens Sedatives Pain Relievers Alcohol Cocaine Stimulants 25,7 58,8 61,5 63,7 56,6 57,5 59,1 71,1 40 1,2 36,6 1,9 33,9 2,4 40,3 38,8 36,2 3,1 Not using in the past year Use in past year but not dependent Who were dependent 3,2 3,7 4,7 nie każdy, kto zaczyna używać kończy uzależniony, więcej większość użytkowników nie uzależnia się. Marijuana 42,4 51,8 5,8 Crack 75,6 15,2 9,2 Heroin 69,4 17,2 13,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

7 Heroina: specyficzny i niełatwo dostępny środek; większość eksperymentujących osób do niej nie wraca; wśród osób, które będą dalej sięgać po heroinę, większe jest prawdopodobieństwo uzależnienia. Inhalants Tranquilizers Hallucinogens Sedatives Pain Relievers Alcohol Cocaine Stimulants Marijuana Crack Heroin 72,6 26,5 0,9 58,8 40 1,2 61,5 36,6 1,9 63,7 33,9 2,4 56,6 40,3 3,1 Not using in the past year 25,7 71,1 3,2 Use in past year but not 57,5 38,8 dependent 3,7 59,1 Who were dependent 36,2 4,7 42,4 51,8 5,8 75,6 15,2 9,2 69,4 17,2 13,4 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Marihuana: wiele osób, które spróbowały marihuany, wraca do niej, ale nie uzależnia się. Alkohol: najpoważniejsze zagrożenie powrotem do spożycia.

8 MIT 2 OD MARIHUANY SIĘ TYLKO ZACZYNA 11/11/18 8

9 GATEWAY THEORY Amerykańskie badanie na temat nadużywania substancji psychoaktywnych wykazało, że: po twarde narkotyki sięgało 20% użytkowników marihuany urodzonych w latach 60. XX wieku, ale już tylko 5% użytkowników marihuany urodzonych w 1980; 75% przebadanych użytkowników kokainy sięgało najpierw po kokainę, a dopiero później po marihuanę Zrodlo: American Public Journal of Health 91, /11/18 9

10 MIT 3 WSZYSTKIE NARKOTYKI SĄ TAK SAMO SZKODLIWE 11/11/18 10

11 RANKING SZKODLIWOŚCI 11/11/18 11

12 PRZYKLADY Nikotyna i alkohol są odpowiedzialne za 90% zgonów związanych z używaniem substancji psychaktywnych w Wielkiej Brytanii. Szacuje sie, że nikotyna jest powodem 40% chorób wymagających hospitalizacji i 60% zgonów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Ponad połowa zgłoszeń na ostry dyżur oraz na ortopedie ma związek z używaniem alkoholu. Użytkownicy marihuany są 2.6 raza bardziej narażeni na psychotic-like expriences, ale palacze nikotyny są aż 20 razy bardziej zagrożeni rakiem płuc niż niepalący. 11/11/18 12

13 MIT 4 NAJLEPSZA JEST ABSTYNENCJA 11/11/18 13

14 ABSTYNENCJA NIE JEST NAJSKUTECZNIEJSZĄ FORMĄ LECZENIA Do leczenia faktycznego uzależnienia od substancji psychoaktywnych przystępuje 10-15% uzależnionych. Badania (Kellogg, 2007) wykazują, że 15-35% spośród osób leczonych abstynencyjnie wraca do narkotyków już w ciągu 12 tygodni po zakończeniu terapii. Jedynie 10-20% spośród wszystkich leczonych pozostaje przez resztę życia w abstynencji. Oznacza to, że na 100 uzależnionych 1-2 osoby całkowicie zaprzestaną używania narkotyków. 11/11/18 14

15 SPOŁECZNE KONSEKWENCJE POLITYKI DĄŻĄCEJ DO ABSTYNENCJI brak oferty odpowiadającej rzeczywistym potrzebom pogłębiające się uzależnienia choroby związane z używaniem narkotyków przestępczość w grupie użytkowników substancji psychoaktywnych problemy w rodzinie, szkole, pracy.

16 MIT 5 LECZENIE METADONEM JEST DROGIE I NIESKUTECZNE 11/11/18 16

17 LECZENIE METADONEM NIE JEST DROGIE ANI NIESKUTECZNE leczenie substytucyjne chroni przed zakażeniami drogą iniekcyjną (sześciokrotnie obniża ryzyko zakażenia HIV), stabilizuje sytuację osób uzależnionych, pomaga im wrócić do nauki, życia zawodowego i rodzinnego leczenie substytucyjne około czterokrotnie obniża liczbę śmiertelnych ofiar używania substancji psychoaktywnych leczenie substytucyjne potrafi obniżyć liczbę aresztowań za przestępstwa związane z narkotykami o ponad 60%.

18 25,000 20,000 15,000 10,000 Compare the Costs Costs are for a 6 month No Treatment $21,500 $20,000 $9,825 $8,250 period, per person In Treatment Program 5,000 $1,750 $1,575 0 Untreated Incarceration Adolescent Adult Methadone Drug Free Residential Outpatient GABRIELE FISCHER

19 PACJENCI OBJĘCI LECZENIEM SUBSTYTUCYJNYM W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEJ Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, 2011

20 PROGRAMY METADONOWE W POLSCE I W EUROPIE W Polsce w 2010 roku jedynie ok. 8% osób uzależnionych od opioidów korzystało z leczenia substytucyjnego osób korzystało w 2010 r. z terapii substytucyjnej EMCDDA, 2010

21 MIT 6 SUROWE PRAWO ODSTRASZA OD ZAŻYWANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH 11/11/18 21

22 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% Zażywanie narkotyków jest zabronione przez prawo Zażywanie narkotyków szkodzi mojemu zdrowiu Nie lubię odczuwać efektów działania narkotyków 30,00% 20,00% Uważam, że narkotyki niczego nie dodają do mojego życia Moja religia nie pozwala mi na zażywanie narkotyków 10,00% Inne 0,00% Zrodlo: Hungarian Civil Liberties Union, /11/18 22

23 STWIERDZONE PRZESTĘPSTWA POSIADANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH W LATACH Źródło: Raport Sprawy o posiadanie narkotyków w praktyce sądów prof. Krzysztof Krajewski, 2008

24 NAJCZĘŚCIEJ POSIADANE SUBSTANCJE TO MARIHUANA I AMFETAMINA W przypadku marihuany 79% spraw dotyczyło posiadania małych ilości do 3 g W przypadku amfetaminy 74% spraw dotyczyły posiadania małych ilości do 3 g Źródło: Raport Sprawy o posiadanie narkotyków w praktyce sądów krakowskich prof. Krzysztof Krajewski, 2008

25 OBECNA USTAWA NIE DOŚĆ, ŻE KOSZTOWNA... Dane Instytutu Spraw Publicznych z 2008 roku; grafika: Artykuł 62. czyli narkofobia po polsku, Maja Karina

26 ...W DODATKU BARDZO NIEEFEKTYWNA Grafika: Artykuł 62. czyli narkofobia po polsku, Maja Karina

27 REDUKCJA SZKÓD 11/11/18 27

28 MIT 7 WYMIANA IGIEŁ I STRZYKAWEK JEST NIESKUTECZNA 11/11/18 28

29 FILOZOFIA REDUKCJI SZKÓD: Programy wymiany igieł i strzykawek, pokoje iniekcyjne, naloxon. Bezpieczny sposób iniekcji powoduje spadek wskaźnika zakażeń HIV o 18,6% rocznie (WHO). Dostępny naloxon w ciągu 3 lat potrafi zmniejszyć liczbę przedawkowań o ¼. Redukcja szkód jest opłacalna! 1 USD przeznaczony na leczenie substytucyjne pozwala zaoszczędzić 3-4 USD wydanych na leczenie AIDS i innych chorób związanych z używaniem substancji psychoaktywnych.

30 FILOZOFIA REDUKCJI SZKÓD Wyrasta z przekonania, że świat bez substancji psychoaktywnych nie istnieje, Zakłada, że każdy ma prawo do samodzielnego decydowania o swoim ciele, a także do leczenia i do wyboru jego sposobu, Opiera sie na dowodach naukowych, Wg WHO uzależnienie jest chorobą i nie może być powodem karania, Podejście jest praktykowane w ponad 80 krajach na świecie, Redukcja szkód to alternatywa dla modelu moralizatorskiego i penalizującego / kryminalizującego, Akceptacja ryzyka jako elementu życia. 11/11/18 31

31 REDUKCJA SZKÓD GŁÓWNE DZIAŁANIA programy wymiany igieł i strzykawek pokoje iniekcyjne leczenie substytucyjne (metadon, buprenorfina, heroina) leczenie antyretrowirusowe zapobieganie przedawkowaniom 11/11/18 32

32 REZULTATY POLITYKI REDUKCJI SZKÓD leczenie substytucyjne chroni przed zakażeniami drogą iniekcyjną (sześciokrotnie obniża ryzyko zakażenia HIV), stabilizuje sytuację osób uzależnionych, pomaga im wrócić do nauki, życia zawodowego i rodzinnego bezpieczny sposób iniekcji zapobiega nowym zakażeniom HIV i HCV profilaktyka wymaga mniejszych nakładów finansowych niż leczenie leczenie substytucyjne około czterokrotnie obniża liczbę śmiertelnych ofiar używania substancji psychoaktywnych

33 BARIERY W REDUKCJI SZKÓD brak organizacji chętnych do prowadzenia programów leczenia substytucyjnego skomplikowane procedury programy wymiany igieł i strzykawek dostępne tylko w niewielkiej części kraju; w 2009 roku rozdano w Polsce igieł i strzykawek (na jednego użytkownika opiatów przypadło średnio 80 igieł rocznie) mała liczba przeprowadzanych testów na obecność HIV; w 2010 roku w punktach testowania na terenie Polski wykonano ich tylko restrykcyjne warunki przystąpienia do programu metadonowego oraz kontynuowania leczenia Źródło: Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii KBPN

34 LICZBA IGIEŁ I STRZYKAWEK ROZDANA W POLSCE W LATACH needles distributed syringes distributed Źródło: Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii KBPN

35 REDUKCJA SZKÓD - PODSUMOWANIE próby niesienia pomocy osobom uzależnionym od substancji psychoaktywnych przy użyciu tradycyjnych metod, opartych na zasadach abstynecji, kończą się zazwyczaj porażką istnieje wiele kwestii, którymi trzeba się zająć, zanim użytkownicy będą w stanie zająć się swoim uzależnieniem w Europie następuje przesunięcie akcentu z abstynencji w kierunku redukcji szkód spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych redukcja szkód dostarcza filozoficznych podstaw dla rozwoju nowatorskiego podejścia do leczenia uzależnień

36 POZYTYWNE PRZYKŁADY POLITYKI NARKOTYKOWEJ Lecznicze zastosowanie heroiny Szwajcaria, Niemcy, Dania, Hiszpania Pokoje iniekcyjne Szwecja, Norwegia, Portugalia, Holandia, Hiszpania, Luksemburg, Niemcy, Kanada Dekryminalizacja posiadania małych ilości na własny użytek Portugalia Depenalizacja posiadania małych ilości na własny użytek Czechy

37 PRZYKŁAD 1 SZWAJCARIA 11/11/18 38

38 RESTRYKCYJNE PRAWO Z 1975 Prawo zorientowane na abstynencję obywateli Wprowadzenie rygorystycznych sankcji kryminalnych Znaczący wzrost aresztowań i rejestracji użytkowników narkotyków Zakaz rozprowadzania strzykawek Utrudnienia dla lekarzy związane z przepisywaniem pacjontom metadonu 11/11/18 39

39 LATA Ciągły wzrost liczby iniekcyjnych użytkowników narkotyków widoczny na ulicach, zwłaszcza niemieckojęzycznej części kraju: iniekcyjnych użytkowników narkotyków w Zurychu w 1975 roku w 1985 roku w 1988 roku w 1992 roku 11/11/18 40

40 KONSEKWENCJE W DZIEDZINIE ZDROWIA PUBLICZNEGO HIV i AIDS 500 przypadków zakażeń HIV na milion mieszkańców w 1986 roku (najwyższy poziom zakażeń w Europie Zachodniej utrzymywał się aż do połowy lat 90.) przypadki zakażeń odnotowane w 1986 roku (dla w Wielkiej Brytanii) Do początku lat 90. połowa nowych zakażeń HIV powodowana była iniekcyjnym użyciem narkotyków Odsetek zakażonych HIV wynosił ponad 40% osób używających narkotyków od ponad 10 lat W 1990 roku 22% odwiedzających park igieł stanowiły osoby zakażone HIV 11/11/18 41

41 POLITYKA CZTERECH FILARÓW Prewencja Terapia Redukcja szkód Egzekwowanie prawa i dbanie o ład publiczny (działania policyjne) 11/11/18 42

42 IMPLEMENTACJA Kampanie informacyjno-edukacyjne Krajowy projekt zdrowa szkoła Ogromny wzrost dostępności do niskoprogowych programów leczenia substytucyjnego (leczeniem objętych jest nawet do z czyli około 80% uzależnionych od opiatów) 11/11/18 43

43 EFEKTY 11/11/18 44

44 SPADEK ZAPOTRZEBOWANIA NA HEROINĘ Liczba osób zaczynających zażywać heroinę Źródło: Nordt & Stohler, The Lancet /11/18 45

45 SPADEK ZAKAŻEŃ HIV WSRÓD INIEKCYJNYCH UŻYTKOWNIKÓW NARKOTYKÓW kobiety mężczyźni Źródło: Federal Office of Health /11/18 46

46 SPADEK PRZESTĘPCZOŚCI Wpływ terapii wspomaganej heroiną na przestępczość wśród uczestników Kradzieze w sklepach Kradzieze wlasnosci prywatnej Przemyt marihuany Przemyt "twardych narkotykow" % offence before HAT % offence after HAT Źródło: Killias M., Aebi M.F., "The Impact of Heroin Prescription, /11/18 47

47 LEKCJE 11/11/18 48

48 LEKCJE PŁYNĄCE Z DOŚWIADCZEŃ SZWAJCARII WNIOSKI OGÓLNE Podstawą polityki narkotykowej powinny być wiedza naukowa oraz pragmatyzm, a nie ideologie Współpraca sektora opieki zdrowotnej i policji przynosi bardzo pozytywne efekty Warto inwestować w edukację społeczeństwa Oportunizm ścigania jako skuteczne narzędzie w rękach policji Współpraca policji, służby zdrowia i dostawców usług z zakresu redukcji szkód przynosi wymierne i bardzo pozytywne efekty 11/11/18 49

49 PRZYKŁAD 2 PORTUGALIA 11/11/18 50

50 PORTUGALIA LATA 90. Najwyższy poziom biedy w Unii Europejskiej Duży procent iniekcyjnych użytkowników narkotyków wśród osób używających substancji psychoaktywnych Szybkie rozprzestrzenianie się HIV i wysoki stopień zachorowalności na AIDS wśród użytkowników narkotyków Użytkownicy żyjący z AIDS 47 w w procentowy wzrost liczby zgonów związanych z używaniem narkotyków w latach /11/18 51

51 PORTUGALIA - ZMIANA POLITYKI Multidyscyplinarna komisja ds. polityki narkotykowej 1999 Krajowa Strategia wobec Narkotyków Nacisk na solidarność społeczną Dekryminalizacja posiadania narkotyków (2001) Posiadanie na własny użytek ilości rzędu max. 10-dniowego zapasu uznawane za wykroczenie administracyjne a nie przestępstwo Kierowanie zatrzymanych do tzw. Komisji Zapobiegania Uzależnieniu ( Commissions for the Dissuasion of Addiction ) Rozwój lecznictwa: ,654 pacjentów (37% na leczeniu substytucyjnym) ,352 pacjentów (67% na leczeniu substytucyjnym) 11/11/18 52

52 PORTUGALIA - TRENDY OD 2001 Niski wzrost używania nielegalnych substancji psychoaktywnych wśród dorosłych Od 2003 roku spadek używania nielegalnych substancji psychoaktywnych wśród młodzieży Odciążenie wymiaru sprawiedliwości Osłabienie dominacji iniekcyjnego używania narkotyków Spadek liczby infekcji i zgonów wynikających z używania opiatów Mniejsza stygmatyzacja użytkowników narkotyków Większa efektywność władz w konfiskowaniu narkotyków 11/11/18 53

53 PORTUGALIA TRENDY C.D. Zachorowania na HIV/AIDS HIV AIDS Źródło: Fátima Trigueiros, IDT Portugal, Alex Stevens, University of Kent, Caitlin Hughes, University of New South Wales 11/11/18 54

54 PRZYKŁAD 3 CZECHY 11/11/18 55

55 CZECHY ZMIANY W POLITYCE NARKOTYKOWEJ niejasne pojęcia małych i większych ilości styczeń 2010 doprecyzowanie prawa, a nie jego liberalizacja narkotyki nadal są nielegalne, ale posiadanie niewielkiej ilości na własny użytek jest wykroczeniem podlegającym karze grzywny (wysokości 600 euro) i/lub robót społecznych, a nie przestępstwem, za które można trafić do więzienia

56 CZECHY SYTUACJA NA TLE EUROPY stosunkowo wysoki odsetek próbujących marihuanę (25% osób w wieku lat), ale większość nie wraca do jej używania niska i wciąż spadająca liczba uzależnionych wstrzykujących narkotyki niski odsetek iniekcyjnych użytkowników zakażonych HIV (około 1%) niski wskaźnik śmiertelnych przedawkowań (około 40 przypadków rocznie)

57 PRZYKŁAD 4 DEKLARACJA PRZEDSTAWICIELI ORGANÓW PORZĄDKU PUBLICZNEGO, RIO DE JANEIRO, /11/18 58

58 SPOTKANIE STRATEGICZNE DOT. BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO I POLITYKI NARKOTYKOWEJ Rio de Janeiro, Brazylia, wrzesień 2011 zjazd przedstawicieli organów bezpieczeństwa publicznego z 18 państw: Niemcy, Argentyna, Australia, Boliwia, Brazylia, Chile, Kolumbia, El Salvador, USA, Gwatemala, Holandia, Meksyk, Nikaragua, Peru, Portugalia, Wielka Brytania, Szwajcaria,Urugwaj 11/11/18 59

59 CELE Ewaluacja oraz ponowne przemyślenie represyjnych działan policyjnych związanych z handlem i używaniem nielegalnych substancji psychoaktywnych Ograniczenie przestępczości i liczby śmiertelnych ofiar wojny z narkotykami Skupienie się na działaniach zwalczających przestępczość zorganizowaną, pranie pięniedzy, korupcję 11/11/18 60

60 DEKLARACJA samo karanie nie dziala Policja powinna zajmować się utrzymaniem porządku publicznego i skupiać się na walce ze zorganizowaną przestepczością Konieczna jest współpraca z przedstawicielami służby zdrowia w celu upowszechniania praktyk z zakresu redukcji szkód wśród osób używających alkoholu i innych substancji psychoaktywnych Warto posiłkować się pomysłami innych państw, które odnotowują sukcesy w zakresie polityki narkotykowej dekryminalizacja, medyczna marihuana, redukcja szkód, programy prewencyjne i edukacyjne 11/11/18 61

61 DEKLARACJA CELEM nie jest świat wolny od substancji psychoaktywnych, ale świat, w którym jak najmniej osób i społeczeństw cierpi z powodu szkód zwiazanych z używaniem narkotyków. 11/11/18 62

62 NA CZYM POLEGA DOBRA POLITYKA NARKOTYKOWA? jest oparta na dowodach naukowych oraz korzysta z osiągnięć nauki traktuje problem używania narkotyków oraz uzależnienia w kategoriach zdrowia publicznego szanuje godność i prawa człowieka użytkowników narkotyków jest przez nich współtworzona.

63 ŚWIATOWEJ KOMISJI DS. RAPORT POLITYKI NARKOTYKOWEJ wnioski i rekomendacje 11/09/27 64

64 HISTORIA POWSTANIA KOMISJI Latin American Commission Rosnące zainteresowanie reformą polityki narkotykowej Proces tworzenia się Komisji Proces powstawania Raportu Prezentacja Raportu w Nowym Jorku czerwiec 2011 Plan kontynuacji prac 11/09/27 65

65 CZŁONKOWIE KOMISJI Ruth Dreifuss Thorvald Stoltenberg Marion Caspers-Merk Javier Solana George Papandreou Richard Branson Carlos Fuentes César Gaviria Fernando Henrique Cardoso (Chair) John Whitehead Ernesto Zedillo Kofi Annan Louise Arbour Maria Cattaui Mario Vargas Llosa Michel Kazatchkine Paul Volcker George Shultz Asma Jahangir 11/09/27 66

66 STAN POLITYKI NARKOTYKOWEJ Porażka wojny z narkotykami Wzrost użycia substancji psychoaktywnych i zysków zorganizowanych grup przestępczych Negatywne efekty uboczne kara więzienia, wpływ na rozwój społeczno-ekonomiczny, HIV/AIDS, prawa człowieka Rozłam w podejściu do problemu Niepewność rządów co do kolejnych kroków 11/09/27 67

67 KRYMINALIZACJA I KARANIE Wyroki są nieproporcjonalne do przewinień Kara więzienia dotyka głównie biednych i marginalizowanych Surowe wyroki nie odstraszają Kryminalizacja jest kosztowna i nieefektywna Marginalizacja ubogich społeczności Łamanie praw człowieka Przepełnienie sądów i więzień Osłabienie programów zdrowia publicznego 11/09/27 68

68 kierowanie się zasadami ZDROWIA PUBLICZNEGO jest tańszym, bardziej humanitarnym i efektywniejszym rozwiązaniem 11/09/27 69

69 ZDROWIE PUBLICZNE Leczenie uzależnienia od substancji psychoaktywnych Poszerzenie oferty leczenia Odchodzenia od karania / więzienia Redukcja szkód Zachęcanie osób zagrożonych do szukania pomocy Poszerzenie oferty sprawdzonych sposobów prewencji 11/09/27 70

70 ORGANÓW zadaniem ŚCIGANIA jest takie ukształtowanie rynku, żeby zminimalizować szkody 11/09/27 71

71 ORGANY ŚCIGANIA Pewne formy rynku narkotykowego są nieuniknione Zmiana celów: Odejście od procesu konfiskat, aresztowań W kierunku wyników zmniejszenia mocy przestępczości zorganizowanej, przemocy, korupcji Zmiana taktyki: Skupienie się na najbardziej brutalnych i skorumpowanych grupach Akceptacja mniej szkodliwych społecznie form podaży (pomiędzy znajomymi, mini uprawy) 11/09/27 72

72 250 millionów użytkowników nie traci przynależnych im PRAW CZŁOWIEKA 11/09/27 73

73 PRAWA CZŁOWIEKA Prawo do prywatności testowanie na obecność substancji psychoaktywnych, przeszukania, przymusowe leczenie Prawo do zdrowia odmowa dostępu do powszechnie uznawanych praktyk z zakresu zdrowia publicznego Prawo do rzetelnego procesu pozasądowe kary i egzekucje, nieproporcjonalność kar Prawa rdzenne i kulturowe - zachowanie dawnych zwyczajów i obrzędów 11/09/27 74

74 REGULACJA SPRZEDAŻY Błędne utożsamienie prawnej regulacji rynku z utratą kontroli nad nim Regulacja może na wiele sposobów umocnić kontrolę Proces dystrybucji staje się bardziej przejrzysty Dystrybutorzy muszą działać zgodnie z przepisami prawnymi Władze mogą wprowadzić kontrolę jakości czy ograniczenie dostępności Plusy i minusy są niepewne, ale jest to jedyny przejrzysty sposób naruszenia interesów zorganizowanych grup przestępczych Potrzeba przeprowadzania eksperymentów, ich ewaluacji i wyciągania wniosków 11/09/27 75

75 MEDIA O RAPORCIE KOMISJI 11/09/27 76

76