Co to jest wyspa? W sensie geograficznym: część lądu otoczona ze wszystkich stron wodą

Transkrypt

1 Zoogeografia wysp

2 Co to jest wyspa? W sensie geograficznym: część lądu otoczona ze wszystkich stron wodą

3 Co to jest wyspa? W sensie biogeograficznym:

4 Co to jest wyspa? W sensie biogeograficznym: ekosystem otoczony innymi, stanowiącymi wyraźne bariery dla fauny i flory

5 Od czego zależy? Liczba gatunków

6 Liczba gatunków Od czego zależy? - odległość od źródła imigrujących organizmów - bogactwo tego źródła

7 Biogeografia wysp McArthur i Wilson, 1967

8 Biogeografia wysp McArthur i Wilson, 1967 Bioróżnorodność wysp w większym stopniu zależy od wielkości wyspy niż od jej odległości od lądu 2 gatunki myszy Liczba ssaków niewiele mniejsza niż na kontynencie

9 Biogeografia wysp McArthur i Wilson, 1967 Bioróżnorodność wysp w większym stopniu zależy od wielkości wyspy niż od jej odległości od lądu Liczba gatunków na wyspie jest wartością stałą pojemność biotyczna

10

11

12 Biogeografia wysp McArthur i Wilson, 1967 Tempo wymiany gatunków: wyspy śródoceaniczne (np. Tristan da Cunha) 0,3-0,8% / 100 lat

13 Biogeografia wysp McArthur i Wilson, 1967 Tempo wymiany gatunków: wyspy blisko lądu do 60% / 100 lat

14 Kształtowanie się fauny Z reguły brak drapieżnych ssaków 3 tony drapieżników ton roślinożerców

15 Rozmiary zwierząt Duże karły Małe olbrzymy

16 mamut włochaty Mammuthus primigenius do 3,5 m w kłębie, 6 ton mamut z Wyspy Wrangla Mammuthus wranglensis do 1,8 m w kłębie, max 2 tony

17 mamut cesarski Mammuthus columbi imperator 9100 kg mamut karłowaty Mammuthus columbi exilis 760 kg

18 karłowate słonie i hipopotamy lat temu Wyspy M. Śródziemnego: Sardynia, Sycylia, Kreta, Cypr Najmniejsze - rozmiaru owcy Największe - krowy

19 małe słonie na Borneo Elephas maximus borneensis dziś XVIII w. Sułtan Sulu wypuścił słonie pochodzące z wysp Indonezji na Borneo??? Kolonizacja postglacjalna?

20 Jelenie na Wyspie Jersey Wyspa zasiedlona przez jelenia europejskiego (byk kg) Po lat byk 36 kg

21 dinozaury na Wyspie Haţeg Dzisiejsza Transylwania, Rumunia Benton et al. 2010

22 Olbrzymie myszy lat temu Wyspy M. Śródziemnego (Sardynia, Sycylia, Kreta, Cypr) Czaszka 10 cm długości Wielkość kota, waga ponad 1,5 kg (mysz leśna 30 g)

23 Olbrzymie ptaki ostatni osobnik: 1662 r Dront dodo (wysokość 1 m, waga: 10,6 17,5 kg) żyjący krewny: nikobarczyk zwyczajny (wysokość 40 cm)

24 Olbrzymie myszy teraz Tristan da Cunha, Gough Island kontynentalna mysz domowa 10g mysz z Gough Island 35 g

25 Olbrzymie myszy teraz Introdukcja myszy domowej ok. 100 lat temu Potrojenie rozmiarów ciała w ciągu ostatnich 40 lat Zmiana diety na mięsożerność

26 Kształtowanie się fauny Wiek wyspy ile było czasu na ewolucję? Izolacja czy ewolucja przebiegała niezależnie od innych podobnych środowisk?

27 Młode wyspy koloniści brak gatunków innych niż na kontynencie, z którego przybyły brak endemitów

28 Kolonizacja Wysp Brytyjskich

29 Wyspy Indonezji

30 Wyspy Indonezji Koniec epoki lodowcowej - Indochiny Po epoce lodowcowej - podniesienie stanu wód oceanu i powstanie wysp

31 Pantera tigris tigris tygrys bengalski P. t. amoyensis t. chiński P. t. corbetti t. indochiński P. t. jacksoni t. malajski P. t. sumatrae t. sumatrzański P. t. balica t. balijski P. t. sondaica t. jawajski Podgatunki tygrysa

32 Wyspa Krakatau budowanie ekosystemu Wybuch wulkanu 27 VIII1883

33 Wyspa Krakatau

34 Wyspa Krakatau 1883

35 Wyspa Krakatau E + 3 kolonizacja Żródło: głównie Sumatra plaże - 9 gatunków roślin kwiatowych w tym 4 gatunki drzew wnętrze wyspy sinice, cyjanobakterie plus 10 gatunków paproci i 2 gatunki mchów, 4 gatunki roślin wyższych

36 Wyspa Krakatau E + 14 kolonizacja plaże - 23 gatunki roślin kwiatowych w tym 10 gatunków drzew przybywają ptaki i nietoperze wnętrze wyspy paprocie już nie dominują, pojawiło się wiele roślin kwiatowych, stepy, ciągle obecne 14 gat. paproci

37 Wyspa Krakatau E + 25 kolonizacja plaże 66 gatunków roślin, rozpoczyna się wymiana flory wnętrze wyspy pojawiają się figi i inne drzewa stepy porasta las

38 Wyspa Krakatau E + 45 kolonizacja ponad 300 gatunków traw i krzewów 30 gatunków ptaków lądowych 11 gatunków ssaków (9 gat. nietoperzy) 9 gatunków gadów ponad 600 gatunków bezkręgowców E Bioróżnorodność osiągnęła poziom wyjściowy

39 Stare wyspy Specjacja - powstanie odrębnych gatunków, ale prowadzących podobny tryb życia - powstanie odrębnych gatunków, ale zajmujących inne nisze ekologiczne radiacja adaptacyjna

40 Archipelag wysp Galapagos olbrzymie żółwie lądowe: żółw słoniowy Chelonoidis nigra 10 żyjących (pod)gatunków

41 Caccone i in. 1999

42 Archipelag wysp Galapagos zięby Darwina 14 gatunków inny tryb życia

43 Hawaje Odległe o 4000 km od kontynentu Długość archipelagu: 2650 km

44 Hawaje Pochodzenie wulkaniczne

45

46 Hawaje Mało gatunków kolonizujących, głównie o pochodzeniu indo-malezyjskim Fauna efekt radiacji głównie ptaków

47 Hawaje Duże roślinożerne: nielotne kaczki (4 gat.) Duże drapieżne: bielik Małe drapieżne: sowy Duże owadożerne nielotne ibisy moa-nalo

48 Hawajki (drepanidy, drepanisy, sierpodzioby) 30 gatunków wyginęło znanych 71 taksonów

49

50

51 Hawaje Ponad 800 gatunków muszki owocowej

52

53 Jeziora Młode Decydują warunki środowiska Brak gatunków endemicznych

54 Jeziora Stare i głębokie Jeziora tektoniczne

55 Bajkał Najstarsze jezioro świata (25-75 mln lat) Najgłębsze (1632 m)

56 Bajkał 80% fauny endemity Słodkowodna fauna głębinowa!!!

57 Bajkał - gąbki Endemiczna rodzina Lubomirskiidae 3 rodzaje Lubomirskia baikalensis

58 Bajkał - ślimaki 148 gatunków 2 endemiczne rodziny Baicalia dybowskiana Teratobaicalia macrostoma

59 Bajkał - kiełże Benedykt Dybowski ( ) zesłany na Syberię (udział w Powstaniu Styczniowym) Znane 349 gatunków, 348 endemitów

60 Bajkał - ryby Słodkowodne ryby głębinowe np. gołomianka (pelagial głębokowodny) Rodzina: Comephoridae

61 Cottocomephorus grewingki Rodzina głowaczowate (Cottidae) Abyssocottus gibbosus Procottus jeittelesii Asprocottus abyssalis Procottus major

62 Bajkał - nerpa słodkowodna foka Pusa sibirica

63 Radiacja pielęgnic Salzburger i Meyer, 2004

64 Wielkie Jeziora Afryki Tanganika, Malawi, Wiktoria Tanganika gł m, 9-12 mln lat Malawi gł. 785 m, 2-5 mln lat Wiktorii gł. 70 m, 0,75 mln lat

65 Radiacja pielęgnic ponad połowa gatunków Tanganika: 250 spp Malawi: spp Wiktorii: < 1000 spp

66

67 Talasinizacja Martens, 1997