Historia instytucji prawo osobowe

Transkrypt

1 Historia instytucji prawo osobowe

2 Słowniczek Zdolność prawna Zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków Zdolność do czynności prawnych Zdolność do kreowania stosunków prawnych Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur

3 Słowniczek Sublatio Prawo kaduka (ius albinagii) Prawo detraktu Władza ojcowska (patria potestas, mundium) Pater familias Peculium Emancypacja Praemium emancipationis Prawo karcenia (ius castigationis) Infamia Kurator Umowa dożywocia Dzieci nieprawne Ustawa amortyzacyjna z 1635 r. Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Legitimatio per subsequens matrimonium Mater semper certa est pater vero is est quam nuptiae demonstrant

4 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia

5 Historia instytucji prawo małżeńskie

6 Słowniczek Osobowe prawo małżeńskie Sposób zawarcia małżeństwa (świecki, wyznaniowy), jego istotę i charakter oraz stosunki osobiste małżonków Majątkowe prawo małżeńskie Skutki, jakie zawarcie małżeństwa wywołuje w sferze majątkowej obojga małżonków Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Consensus facit nuptias

7 Słowniczek Sponsalia i traditio Forma traditio ante ecclesiae Copula carnalis Małzeństwo potajemne (matrimonia clandestina) Przeszkody zrywające i wzbraniające Konsystorz Separacja Matrimonium non existens Notzvillehe, 1868 Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Coniugum consensu initiatur, copula perficitur Quot generationes tot gradus

8 Słowniczek Intercyza Listy małżeńskie Listy wienne Wyprawa Posag (dos) Wiano (contrados) Morgengabe Wspólność majątkowa Rozdzielność majątkowa System rządu posagowego Subsydiarność Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża

9 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia

10 Historia instytucji prawo własności

11 Słowniczek Prawa rzeczowe Skutkują wobec wszystkich (erga omnes) oraz są ograniczone do zamkniętej listy praw (numerus clausus) Prawa zobowiązań Skutkują tylko wobec stron (inter partes) oraz dają możliwość swobodnego kształtowania (swoboda umów) Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Dominium est ius de re corporali perfecte disponendi nisi lege prohibeatur

12 Systematyka Rzeczy Ruchomości Nieruchomości Prawa rzeczowe Własność Ograniczone prawa rzeczowe Posiadanie Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Nabycie prawa własności: Pierwotne: Occupatio Accessio Usucapio Pochodne: Traditio Wpis konstytutywny Wpis deklaratoryjny Nemo plus iuris in alium transfere non potest quam ipse haberet

13 Systematyka Ograniczenia prawa własności: Prawo bliższości Prawo pierwokupu Prawo odkupu (retraktu) Prawo sąsiedzkie: Prawo kobylego pola Ordynacja i fideikomis Wywłaszczenie Ograniczone prawa rzeczowe: Służebności Prawo przejazdu (drogi koniecznej) Prawo wypasu Prawo do korzystania z lasu Ciężary realne Użytkowanie Zastaw Hipoteka Prior tempore potior iure

14 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia

15 Historia instytucji prawo zobowiązań

16 Słowniczek Zobowiązanie Stosunek prawny między osobami na podstawie, którego jedna jest zobowiązana do świadczenia wobec drugiej Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Pacta sunt servanda

17 Systematyka Składniki umowy: Essentialia negotii Naturalia negotii Acccidentalia negotii Powstawanie zobowiązań: Ex contractu Quasi ex contractu Ex delicto Quasi ex delicto Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Solus consensus obligat Volenti non fit iniuria

18 Systematyka Wykonanie zobowiązań: Zabezpieczenia umowy: Zadatek Kara umowna Rękojmia Załoga Łajanie Egzekucja: Wolność Honor Majątek Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Do zapamiętania! Wadia / Festuca Pacta sunt servanda Upadłość Umowy adhezyjne Waloryzacja Rebus sic stantibus

19 Systematyka Odpowiedzialność cywilna: Podstawowe (tj. niezależnie od tytułu) Wina Szkoda Z tytułu czynu niedozwolonego: Warunki: Bezprawność czynu Adekwatny związek przyczynowy Podstawy: Za czyny własne i cudze Na zasadach słuszności Na zasadzie ryzyka Salvador Dali, Chrystus św. Jana od Krzyża Do zapamiętania! Wina: Dolus Culpa lata Culpa levis Szkoda: Damnum emmergens Lucrum cessans Rebus sic stantibus

20 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia

21 Historia instytucji prawo spadkowe

22 Słowniczek Formy spadkobrania: Testamentowe Jednostronne odwołalne rozporządzenie ostatniej woli, ustanawiające dziedzica lub rozporządzające masą spadkową Ustawowe (successio ab intestato) Uznające prawa krewnych (agnatów/kognatów), często wiązała się z nierównością płciową przy spradku (teoretyczną) oraz pominięciem małżonka Hereditas nihil aliud est quam successio in uniwersum ius, quod defunctus habuerit

23 Słowniczek Agnaci Kognaci Ius representationis Paterna-paternis, materna-maternis Parantele Koła spadkowe Porządek Zalaszowskiego (staropolski) Testamen pie causae lub pro salute animae Legat / donatio mortis causa Kodycyl Ordynacja Zachowek / rezerwa Sukcesja przez krew spada

24 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia

25 Historia instytucji prawo karne

26 Systematyka Przestępstwo: Definicja materialna Definicja formalna Trójpodział przestępstw Wykroczenia Występki Zbrodnie Postacie zjawiskowe przestępstwa Sprawstwo Podżeganie Pomocnictwo Formy stadialne przestępstwa: Przygotowanie Usiłowanie Dokonanie Nullum crimen sine lege poenali anteriori

27 Systematyka Kara: Funkcje kary: Ekspiacyjna Retrybutywna Prewencyjna Odstraszająca (prewencja generalna) Resocjalizacyjna (prewencja indywidualna) Restytutywna Do zapamiętania! Kara kompozycyjna Kara mutylacyjna Poena suspicionis Recydywa Górna i dolna wieża Łamanie kołem Pozbawienie wolności Środki zabezpieczające Środki zapobiegawcze Poena constitutur in emendationem hominum

28 Systematyka Odpowiedzialność karna: Obiektywna Subiektywna Umyślność Zamiar bezpośredni Zamiar pośredni Zamiar ewentualny Nieumyślność Lekkomyślność Niedbalstwo In maleficiis voluntas spectatur non exitus

29 Systematyka Przyczyny bezkarności: Wina Niepoczytalność Nieletniość Błąd Wyłączenia bezprawności: Obrona konieczna Eksces intensywny Eksces ekstensywny Stan wyższej konieczności

30 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia

31 Historia instytucji prawo procesowe

32 Słowniczek Procedura Proces cywilny: Skargowy (akuzacyjny) Rzymsko-kanoniczny Proces karny: Skargowy (akuzacyjny) Inkwizycyjny Mieszany Do zapamiętania! Wszczęcie procesu Postępowanie cywilne/karne Środki dowodowe Teoria dowodowa Zdolność sądowa Zdolność procesowa Nemo iudex sine actore

33 Proces skargowy

34 Systematyka Zasady procesu: Skargowość (akuzacyjność) Kontradyktoryjność Jawność i ustność Formalizm Wyrok na dowód Nemo iudex sine actore Środki dowodowe: Legalna teoria dowodowa Bliższość dowodu Zeznania świadków Testes rogati Przysięga oczyszczająca Ordalia: Jednostronne: Wody Ognia Dwustronne: Pojedynek Krzyża

35 Proces inkwizycyjny

36 Systematyka Zasady procesu: Postępowanie ex officio Centralna pozycja sędziego inkwirenta Podział postępowania: generalne i specjalne Pisemność Tajność Prawda formalna Do zapamiętania! Postępowanie rugowe Kara z podejrzenia (poena suspicionis) Reformationis in peius Alibi Corpus delicti Kara za nieposłuszeństwo Peine forte et dure

37 Systematyka Środki dowodowe: Legalna teoria dowodowa Pozytywna Negatywna Przyznanie się do winy Stosowanie tortur Zeznania świadków Świadkowie de auditu i de visu Confessio est regina probationem Testis unus testis nullus

38 Proces mieszany

39 Systematyka Zasady procesu: Postępowanie ex officio Podział postępowania: przygotowawcze i główne Postępowanie przygotowawcze: Dochodzenie Śledztwo Postępowanie główne (rozprawa): Jawność i ustność Kontradyktoryjność Bezpośredniość Swobodna ocena dowodowa Prawo do obrony Domniemanie niewinności Prawda materialna Praesumptio boni viri

40 Podręcznik s Na przyszłe zajęcia Dokonaj porównania procesu rzymsko-kanonicznego z inkwizycyjnym wedle kryteriów: Zasad procesowych Środków dowodowych Celów procesu