Spis treści. Wykaz skrótów Wprowadzenie... 15

Transkrypt

1 Spis treści Spis treści Wykaz skrótów Wprowadzenie ROZDZIAŁ I. Wyłączenie od dziedziczenia jako negatywna przesłanka nabycia spadku Dziedziczenie a inne sposoby nabycia praw majątkowych po śmierci spadkodawcy Uwagi ogólne Charakter prawny dziedziczenia Wyjątki od zasady sukcesji uniwersalnej w prawie spadkowym Nabycie korzyści wynikającej z zapisu Uwagi wprowadzające Sytuacja prawna zapisobiercy zwykłego Sytuacja prawna zapisobiercy windykacyjnego Prawa majątkowe przechodzące po śmierci spadkodawcy ex lege na oznaczone osoby niezależnie od ich przymiotu spadkobiercy Przesłanki dziedziczenia Uwagi ogólne Pozytywne przesłanki dziedziczenia Tytuł powołania do dziedziczenia Uwagi wprowadzające Testament jako tytuł powołania do dziedziczenia Ustawa jako tytuł powołania do dziedziczenia Zbieg tytułów powołania do dziedziczenia Zdolność do dziedziczenia Negatywne przesłanki nabycia spadku. Pojęcie wyłączenia od dziedziczenia Wyłączenie od dziedziczenia przez sąd

2 2.1. Uznanie za niegodnego dziedziczenia Ratio legis regulacji niegodności dziedziczenia Konstrukcja prawna niegodności dziedziczenia w prawie polskim i wybranych obcych systemach prawnych Niegodność dziedziczenia w przepisach dekretu Prawo spadkowe i w przepisach Kodeksu cywilnego Niegodność dziedziczenia w regulacjach wybranych państw obcych Uwagi wprowadzające Niegodność dziedziczenia w niemieckim kodeksie cywilnym Niegodność dziedziczenia w prawie czeskim Niegodność dziedziczenia w prawie francuskim Konstrukcja prawna niegodności dziedziczenia w prawie rosyjskim Spór o naturę prawną (charakter prawny) niegodności dziedziczenia w prawie włoskim Zakres podmiotowy instytucji niegodności dziedziczenia Wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia na podstawie orzeczenia sądu w prawie polskim i wybranych obcych systemach prawnych Ratio legis art. 940 k.c Wyłączenie małżonka od dziedziczenia w wybranych obcych systemach prawnych ( 1933 k.c.niem. oraz art. 759 k.c.austr.) Wyłączenie od dziedziczenia a wydziedziczenie Prawo polskie Relacja między pojęciami wyłączenie od dziedziczenia i wydziedziczenie w prawie polskim Skutki testamentu negatywnego Dopuszczalność częściowego wyłączenia od dziedziczenia i częściowego wydziedziczenia Wyłączenie od dziedziczenia a wydziedziczenie w prawie niemieckim Wyłączenie od dziedziczenia a wydziedziczenie w prawie czeskim Wyłączenie od dziedziczenia a wydziedziczenie w prawie rosyjskim ROZDZIAŁ II. Przyczyny wyłączenia od dziedziczenia na podstawie orzeczenia sądu Uwagi wprowadzające

3 2. Popełnienie przestępstwa jako przyczyna niegodności dziedziczenia Uwagi ogólne Pojęcie przestępstwa w rozumieniu art pkt 1 k.c Dopuszczenie się przestępstwa w rozumieniu art pkt 1 k.c Dokonanie a dopuszczenie się przestępstwa Przygotowanie i usiłowanie popełnienia przestępstwa jako przyczyna niegodności dziedziczenia Sprawstwo pojedyncze i przestępne współdziałanie jako przyczyna niegodności dziedziczenia Sprawstwo pojedyncze i sprawcze współdziałanie w popełnieniu czynu zabronionego Niesprawcze postacie współdziałania Dopuszczenie się umyślnie przestępstwa w rozumieniu art pkt 1 k.c. i w rozumieniu prawa karnego Pojęcie umyślności w prawie karnym Umyślność jako znamię strony podmiotowej czynu zabronionego Normatywne i doktrynalne postacie zamiaru Zamiar bezpośredni i jego odmiany (zamiar przemyślany, nagły, o szczególnym zabarwieniu i zamiar ogólny) Zamiar ewentualny Dopuszczenie się umyślnie przestępstwa jako przyczyna niegodności dziedziczenia Uwagi ogólne Pojęcie winy. Zdolność do zawinienia Okoliczności wyłączające winę Niepoczytalność Pojęcie, przyczyny i skutki wyłączenia albo ograniczenia poczytalności Popełnienie przestępstwa w stanie silnego wzburzenia a poczytalność sprawcy Błąd co faktu (art. 28 k.k.) Błąd co do okoliczności wyłączającej bezprawność lub winę (art. 29 k.k.) oraz błąd co do prawa (art. 30 k.k.) Przedmiot czynności wykonawczej Ciężar gatunkowy przestępstwa w prawie karnym a ciężkie przestępstwo w rozumieniu art pkt 1 k.c Zbrodnie, występki, ciężkie i szczególnie groźne przestępstwa w prawie karnym

4 Próba określenia kryteriów ciężkości przestępstwa uzasadniającego niegodność dziedziczenia Uwagi wprowadzające Rodzaj chronionego dobra prawnego Ustawowe granice zagrożenia Wymiar kary Zasady i dyrektywy wymiaru kary. Uwagi ogólne Okoliczności wpływające na wymiar kary (motywacja i sposób działania sprawcy; rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa) Modyfikacje sankcji karnej nadzwyczajny wymiar kary Wybrane typy przestępstw jako potencjalna przyczyna niegodności dziedziczenia Uwagi ogólne Zbrodnie Zabójstwo typu podstawowego (art k.k.) Zabójstwa kwalifikowane ze względu na sposób działania sprawcy (zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem art pkt 1 k.k., i zabójstwo z użyciem materiałów wybuchowych art pkt 4 k.k.) Zabójstwo kwalifikowane ze względu na motywację sprawcy (zabójstwo w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie art pkt 3 k.k., oraz zabójstwo w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem art pkt 2 k.k.) Pozbawienie wolności, które łączyło się ze szczególnym udręczeniem (art k.k.) Zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem (art k.k.); zgwałcenie zbiorowe, zgwałcenie wobec małoletniego poniżej lat 15 i zgwałcenie kazirodcze (art k.k.) Występki Uwagi wprowadzające Występki przeciwko osobie spadkodawcy Zabójstwo w afekcie (art k.k.) Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art k.k.) Znęcanie się ze szczególnym okrucieństwem (art k.k.) Zabójstwo eutanatyczne (art. 150 k.k.) Namowa i pomoc do samobójstwa (art. 151 k.k.)

5 Narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad narażonym (art k.k.) Udział w pobiciu z narażeniem na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo spowodowania ciężkiego lub średniego uszczerbku na zdrowiu (art k.k.) Bezpośrednie narażenie na zarażenie wirusem HIV (art k.k.) Nieudzielenie pomocy w stanie zagrożenia życia (art k.k.) Przestępstwo stalkingu (art. 190a 1 i 2 k.k.) Przestępstwo porzucenia (art. 210 k.k.) Przestępstwo uporczywej niealimentacji (art. 209 k.k.) Zniesławienie (art. 212 k.k.) Przestępstwa przeciwko mieniu Uwagi ogólne Rozbój (art. 280 k.k.) Kradzież rozbójnicza (art. 281 k.k.) Naruszenie swobody testowania jako przyczyna niegodności dziedziczenia Uwagi wprowadzające Naruszenie swobody testowania w rozumieniu art pkt 2 i 3 k.c Nakłonienie spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu albo przeszkodzenie mu, w taki sam sposób, w dokonaniu jednej z tych czynności Umyślne ukrycie lub zniszczenie testamentu, jego podrobienie lub przerobienie albo świadome skorzystanie z testamentu podrobionego lub przerobionego przez inną osobę Przestępstwa przeciwko swobodzie testowania Uwagi wprowadzające Przestępstwa przeciwko wolności Przestępstwo groźby karalnej (art k.k.) Przestępstwo zmuszania (art k.k.) Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów Przestępstwo materialnego fałszerstwa dokumentów (art i 3 k.k.)

6 Przestępstwo zniszczenia, uszkodzenia, uczynienia bezużytecznym, ukrycia lub usunięcia dokumentu (art. 276 k.k.) Przestępstwa przeciwko mieniu Wymuszenie rozbójnicze (art. 282 k.k.) Oszustwo klasyczne (art k.k.) Przyczyny niegodności dziedziczenia w wybranych obcych systemach prawnych Uwagi wprowadzające Popełnienie przestępstwa jako przyczyna niegodności dziedziczenia Naruszenie swobody testowania Pozbawienie władzy rodzicielskiej Złośliwe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego ROZDZIAŁ III. Tryb i skutki wyłączenia od dziedziczenia Postępowania w sprawach o wyłączenie od dziedziczenia Tryb orzekania Właściwość sądu Postępowanie w sprawach o uznanie za niegodnego dziedziczenia Legitymacja czynna w sprawach o niegodność dziedziczenia Pojęcie interesu w rozumieniu art. 929 k.c Podmioty uprawnione do wytoczenia powództwa z art. 928 k.c Charakter prawny uprawnienia do żądania uznania za niegodnego dziedziczenia Długość i charakter prawny terminów do zgłoszenia żądania przez zainteresowanego Legitymacja bierna w sprawach o niegodność dziedziczenia Spadkobierca, zapisobierca zwykły, zapisobierca windykacyjny Uprawniony do zachowku Znaczenie wyroku karnego w sprawach o niegodność dziedziczenia Uwagi ogólne Zakres związania sądu cywilnego ustaleniami wyroku wydanego w postępowaniu karnym Przebaczenie Charakter prawny i skutki wyroku wydanego w postępowaniu o uznanie za niegodnego dziedziczenia Uwagi wprowadzające Skutki uznania za niegodnego spadkobiercy

7 Uznanie za niegodnego spadkobiercy testamentowego zmiana wielkości udziałów spadkobierców testamentowych dziedziczących w zbiegu z niegodnym dziedziczenia lub/i zmiana tytułu powołania do dziedziczenia Uznanie za niegodnego spadkobiercy ustawowego Zmiana wielkości udziałów spadkobierców ustawowych dziedziczących w zbiegu ze spadkobiercą uznanym za niegodnego dziedziczenia Zmiana porządku dziedziczenia wskutek uznania spadkobiercy ustawowego za niegodnego dziedziczenia Uznanie za niegodnego spadkobiercy obciążonego zapisem zwykłym lub poleceniem Skutki uznania za niegodnego zapisobiercy zwykłego oraz zapisobiercy zwykłego obciążonego poleceniem Skutki uznania za niegodnego zapisobiercy windykacyjnego Skutki uznania za niegodnego uprawnionego do zachowku Postępowanie w sprawach o wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia Uwagi wprowadzające Legitymacja bierna w sprawach o wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia Legitymacja czynna w sprawach o wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia. Terminy do zgłoszenia żądania przez uprawnionego Przesłanki uwzględnienia powództwa z art. 940 k.c Uwagi ogólne Wystąpienie przez spadkodawcę o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy jego współmałżonka Żądanie spadkodawcy rozwiązania małżeństwa przez rozwód lub orzeczenia separacji Żądanie spadkodawcy ustalenia winy jego współmałżonka w rozkładzie pożycia Zasadność żądania spadkodawcy Skutki wyroku wyłączającego małżonka spadkodawcy od dziedziczenia Charakter prawny orzeczenia sądu wydanego na podstawie art. 940 k.c Skutki wyłączenia małżonka spadkodawcy od dziedziczenia na podstawie art. 940 k.c Uwagi ogólne

8 Sytuacja prawna małżonka spadkodawcy w dziedziczeniu ustawowym. Skutki wyłączenia od dziedziczenia względem wyłączonego Udziały małżonka spadkodawcy w dziedziczeniu ustawowym Szczególne uprawnienie małżonka spadkodawcy w dziedziczeniu ustawowym ustawowy zapis naddziałowy Zmiana wielkości udziałów współspadkobierców ustawowych lub zmiana porządku dziedziczenia ustawowego ze względu na wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia Wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia ustawowego a prawo do zachowku Dziedziczenie testamentowe małżonka spadkodawcy wyłączonego od dziedziczenia na podstawie art. 940 k.c Skutki uznania za niegodnego oraz wyłączenia małżonka spadkodawcy od dziedziczenia względem osób trzecich Uwagi ogólne Roszczenie o ochronę dziedziczenia Podmioty uprawnione do wystąpienia przeciwko rzekomemu spadkobiercy z roszczeniem z art k.c Treść i charakter prawny roszczenia o ochronę dziedziczenia Roszczenia uzupełniające przeciwko rzekomemu spadkobiercy Roszczenie rzekomego spadkobiercy o zwrot nakładów Ograniczenie w czasie dochodzenia roszczeń z art i 2 k.c Przedawnienie roszczenia o wydanie spadku lub poszczególnych przedmiotów wchodzących w jego skład (art k.c.) Przedawnienie roszczeń z art k.c Skuteczność czynności prawnych dokonanych przez niegodnego dziedziczenia oraz małżonka spadkodawcy wyłączonego od dziedziczenia na podstawie art. 940 k.c Uznanie za niegodnego dziedziczenia lub wyłączenie małżonka spadkodawcy od dziedziczenia a udokumentowanie praw do spadku wzmianka Zakończenie Bibliografia