czyli ze Słońcem na motykę Krzysztof RYKACZEWSKI Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Transkrypt

1 Długofalowe skutki przepracowania w warunkach notorycznego stresu, a problem przestrzegania zasad BHP oraz etyka pracy ponad normę w kontekście pracy doktoranta czyli ze Słońcem na motykę Krzysztof RYKACZEWSKI Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Prezentacja dostępna na Szkolenie BHP, Toruń 9 czerwca 2010

2 Plan prezentacji 1 Przemęczenie Przemęczenie i znużenie 2 Brak odpoczynku i snu 3 Brak aktywności fizycznej 4 Stres 5 Jak zwalczać...i dalej Krzysztof Rykaczewski 2/26

3 Plan prezentacji 1 Przemęczenie Przemęczenie i znużenie 2 Brak odpoczynku i snu 3 Brak aktywności fizycznej 4 Stres 5 Jak zwalczać...i dalej Krzysztof Rykaczewski 2/26

4 Plan prezentacji 1 Przemęczenie Przemęczenie i znużenie 2 Brak odpoczynku i snu 3 Brak aktywności fizycznej 4 Stres 5 Jak zwalczać...i dalej Krzysztof Rykaczewski 2/26

5 Plan prezentacji 1 Przemęczenie Przemęczenie i znużenie 2 Brak odpoczynku i snu 3 Brak aktywności fizycznej 4 Stres 5 Jak zwalczać...i dalej Krzysztof Rykaczewski 2/26

6 Plan prezentacji 1 Przemęczenie Przemęczenie i znużenie 2 Brak odpoczynku i snu 3 Brak aktywności fizycznej 4 Stres 5 Jak zwalczać...i dalej Krzysztof Rykaczewski 2/26

7 PRZEMĘCZENIE Krzysztof Rykaczewski 3/26

8 Zmęczenie [Zmęczenie]- stan przejściowego i odwracalnego zmniejszenia zdolności do pracy, fizjologiczny proces życia nie stanowiący zagrożenia dla życia. Zmęczenie jest indywidualną sprawą każdego człowieka, zależy między innymi od stanu zdrowia, wieku, wytrenowania, a także charakteru i otoczenia. Przyczyny 1 otoczenie: klimat, światło, Hałas 2 powody psychiczne: odpowiedzialność, troski, konflikty 3 intensywność i czas trwania pracy 4 choroba, bóle, odżywianie 5 monotonia Krzysztof Rykaczewski 4/26

9 Co może nas czekać Skutki 1 wydłużenie się czasu wykonywanej pracy i pogorszenie jej efektów, brak tworzenia nowych rozwiązań, działanie na zasadzie prób i błędów, postępowanie stereotypowo 2 brak koncentracji 3 unikanie kontaktów interpersonalnych 4 bóle głowy, bóle mięśni i krzyża 5 zobojętnienie, senność 6 drażliwość, zniechęcenie Po odpoczynku (najlepszym biernym odpoczynkiem jest sen) zmęczenie powinno ustąpić, jeśli tak się nie stanie, znaczy to że jesteśmy przemęczeni. Przemęczenie nie jest obojętne dla zdrowia. Krzysztof Rykaczewski 5/26

10 Przemęczenie układu nerwowego Objawy zmęczenia Typowym objawem zmęczenia układu nerwowego jest znużenie, senność i apatia. Dalszymi skutkami przemęczenia są: zawroty i bóle głowy, przyśpieszenie akcji serca, osłabienie percepcji zmysłów, spowolnienie szybkości reakcji, mniejsza wrażliwość skóry. Silne przemęczenie powoduje osłabienie funkcji komórek nerwowych i wymaga odpoczynku, a stanach wyjątkowego przemęczenia nawet leczenia. Sen naszym przyjacielem Najlepszą formą odpoczynku jest sen. Sen powoduje zniwelowanie skutków przemęczenia, lepsze samopoczucie, zwolnienie akcji serca, poprawia nastrój i odpręża. Długotrwały niedobór snu może być przyczyną zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego oraz zmiany zachowania (nadpobudliwość, nerwowość). Krzysztof Rykaczewski 6/26

11 Zmęczenie z znużenie Znużenie Ze zmęczeniem często mylone jest [znużenie], ponieważ ma takie same objawy. Znużenie jest formą ochrony tkanki nerwowej przed jej nadmiernym nadwerężeniem. Znużenie pojawia się wtedy gdy dawka stymulacji jest zbyt mała lub zbyt mało zróżnicowana. Spowodowane jest na przykład jednostajną pracą. Krzysztof Rykaczewski 7/26

12 Brak odpoczynki i snu Niestety współczesny świat został tak skonstruowany, że większość ludzi nie ma czasu na odpowiednią dla ogranizmu ilość snu i odpoczynek. [Większość z nas śpi za mało, należy tu wspomnieć, że jedna godzina zbyt krótkiego snu jest odsypiana przez trzydzieści dni! Obecna cywilizacja jest zatem światem ludzi niewyspanych.] Senność występująca w ciągu dnia, opory przy rannym wstawaniu, senność w pracy, mogą być także skutkiem bardzo poważnych zaburzeń zdrowotnych. Krzysztof Rykaczewski 8/26

13 Skutki braku aktywności fizycznej Skutki braku aktywności fizycznej wpływają na cały organizm, a nawet na życie uczuciowe. Ludzie, którzy nie mają okazji rozwijać namiętności ruchowych, np. turystyki, odczuwają niedosyt wyzwolenia motorycznego. Efektem tego jest popadanie w stan ciągłego napięcia nerwowego. Jeżeli więc postęp cywilizacji technicznej preferuje bierny tryb życia, człowiek musi sam zadbać o zdrowie psychiczne i fizyczną stosując codzienną dawkę ruchu w formie spaceru, ćwiczeń fizycznych czy uprawiania turystyki. Krzysztof Rykaczewski 9/26

14 STRES Krzysztof Rykaczewski 10/26

15 Stres Definicja stresu Stres to nasze reakcje fizyczne, emocjonalne, poznawcze i behawioralne reakcje na szkodliwy bodziec przytłaczających nas zdarzeń pochodzenia wewnętrznego lub zewnętrznego, może to się objawiać poirytowaniem, rozdrażnieniem trudności z koncentracją, huśtawką nastrojów oraz zbyt silnej reakcji na rzeczy błache i drobne. [Stresory] są to zdarzenia, które wywołują reakcje stresową. Stres jest czymś osobistym, niepowtarzalną kombinacją reakcji fizjologicznych, myśli, uczuć, zachowań. Jest on elementem w komponowanym w nasze życie. Krzysztof Rykaczewski 11/26

16 Czy da się go uniknąć? Nie da się całkowicie uniknąć stresu. Mamy go na co dzień a to ważna klasówka, egzamin, kurs BHP, a to kłótnia z qmpelką albo rodzeństwem. Możesz jednak zrobić coś, by stres tak bardzo Cię nie męczył. Czy strach ma zawsze duże oczy? Nie tylko wróg Stres nie zawsze musi być negatywny. W niewielkich dawkach może pobudzić do działania i sprawić, że efekty Twojej pracy będą znacznie lepsze. Dobrze widać to np. w sporcie, kiedy zawodnicy nagle nabierają niesamowitych sił do walki. Jeżeli zupełnie zabrakłoby nam stresu, prawdopodobnie ciągle chodziłybyśmy znudzone i brakowałoby nam powera. Szkoda tylko, że przeważnie stresu nie umiemy sobie dawkować i kiedy nas dopada, to na całego. Krzysztof Rykaczewski 12/26

17 Nasz stres na zewnątrz Grupy objawów Niestety, zbyt duże dawki stresu wywołują objawy, które bardzo trudno jest ukryć przed otoczeniem. Możemy je podzielić na kilka grup: [fizyczne] bladość, pocenie się, przyspieszone bicie serca, dyszenie, częste bieganie do toalety, suchość w ustach, bóle głowy, problemy ze snem, zwolniony refleks [umysłowe] problemy z pamięcią i koncentracją, brak zainteresowania czymkolwiek poza tym, co nas stresuje [związane] z zachowaniem trudności z mówieniem, dreszcze, tiki nerwowe, nerwowy śmiech, a nawet niekontrolowane zachowania (pewnie nie raz zdarzyło Ci się pod wpływem impulsu powiedzieć albo zrobić coś, czego potem żałować). Krzysztof Rykaczewski 13/26

18 JAK ZWALCZAĆ Krzysztof Rykaczewski 14/26

19 Techniki unikania stresu Krzysztof Rykaczewski 15/26

20 Techniki unikania stresu Krzysztof Rykaczewski 16/26

21 Techniki unikania stresu Opanuj się! Masz już dość ciągłego życia w napięciu, ale nie wiesz, jak je opanować? Jest wiele technik, które pomagają radzić sobie ze stresem. Oto kilka z nich: Powolne, głębokie wdechy i wydechy wykonuj je zawsze, gdy masz wrażenie, że serce zaraz wyskoczy Ci z piersi. Aromaterapia super sprawa! Wybierz olejek, który najbardziej Ci się podoba i przez kilka minut postaraj się skoncentrować na jego zapachu. Mówi się, że rozmaryn, goździk i jałowiec pobudzają, a rumianek, szałwia, czy lawenda - odprężają. Jeśli jednak wolisz coś innego, droga wolna! Rozładuj napięcie przez ruch pobiegaj, wybierz się na basen, rower albo długi spacer. Trochę zmęczenia i od razu poczujesz się lepiej;-) Możesz też po prostu wyjrzeć przez okno i przez kilka minut popatrzeć w dal. I przede wszystkim bądź dobrej myśli! Pozytywne nastawienie to mega krok do sukcesu! Krzysztof Rykaczewski 17/26

22 Suplement Krzysztof Rykaczewski 18/26

23 Suplement Krzysztof Rykaczewski 19/26

24 Suplement Krzysztof Rykaczewski 20/26

25 Suplement Krzysztof Rykaczewski 21/26

26 Suplement Krzysztof Rykaczewski 22/26

27 Suplement Krzysztof Rykaczewski 23/26

28 Suplement Krzysztof Rykaczewski 24/26

29 Suplement Krzysztof Rykaczewski 25/26

30 Bibliografia Biologiczne i medyczne podstawy rozwoju i wychowania pod redakcją Andrzeja Jaczewskiego. Krzysztof Rykaczewski 26/26