Tkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
|
|
- Kamil Witkowski
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Tkanka mięśniowa Aparat kurczliwy w tkance mięśniowej: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie) Klasyfikacja tkanki mięśniowej: (1) mięśnie gładkie (2) mięśnie poprzecznie prążkowane mięśnie szkieletowe Mięśnie gładkie: jednostka strukturalna i czynnościowa - komórka aparat kurczliwy o niższym poziomie uporządkowania reagują na różne bodźce (nerwowe, hormonalne i inne) nie podlegają naszej woli skurcz wolny, ale długotrwały komórki produkują własne blaszki podstawne i składniki substancji międzykomórkowej (m.in. włókna sprężyste i siateczkowe) mięsień sercowy Komórki mięśniowe gładkie tworzą warstwy (błony mięśniowe) lub pęczki i są połączone połączeniami szczelinowymi, co umożliwia przekazywanie bodźców Komórka mięśniowa gładka - miocyt wydłużona, wrzecionowata pałeczkowate jadro organelle zgrupowane na biegunach jądra pozostałą cytoplazmę zajmuje aparat kurczliwy otoczona blaszką podstawną podbłonowo zlokalizowane kaweole Występowanie: naczynia krwionośne, przewody organizmu: pokarmowy, drogi oddechowe, układ moczowopłciowy (w szczeg. macica, pęcherz) błony mięśniowe mięśnie wyprostne włosa, tęczówka pęczki 1
2 Bardzo liczne cienkie i nieliczne grube miofilamenty tworzą wydłużoną sieć Miofilamenty cienkie są powiązane ze sobą i przyczepione do błony komórkowej za pośrednictwem białek wiążących aktynę Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie: - aktyna - tropomiozyna - kaldesmon - kalponina miofilamenty grube: miozyna 2 Molekularny mechanizm skurczu komórki mięśniowej gładkiej: kaweole podbłonowa płytka gęsta (α-aktynina, winkulina) ciałka gęste (α-aktynina) 1. Bodziec zewnątrzkomórkowy (różne) 2. Otwarcie kanałów wapniowych w błonie komórkowej i kaweolach 3. Wzrost poziomu Ca 2+ w cytoplazmie (sygnał wewnątrzkomórkowy) 4. Przyłączenie jonów wapniowych do białka kalmoduliny 5. Kompleks kalmodulina-ca aktywuje kinazę lekkich łańcuchów miozyny 6. Kinaza fosforyluje łańcuchy lekkie, co powoduje odsłonięcie miejsc wiążących aktynę Niemięśniowe komórki kurczliwe: - różne pochodzenie - aparat kurczliwy jak w komórkach mięśniowych gładkich Komórki mioepitelialne - pochodzenie nabłonkowe - obecne w niektórych gruczołach - wyciskają wydzielinę do przewodów Miofibroblasty - pochodzenie mezenchymatyczne - obecne w skórze i niektórych narządach - uczestniczą w gojeniu ran Komórki mioidne - pochodzenie mezenchymatyczne - występują w jądrach - wypychają plemniki z kanalików nasiennych 7. Miozyna łączy się z aktyną (energia z rozkładu ATP) 8. Skurcz Perycyty - pochodzenie mezenchymatyczne - występuja w ścianie naczyń włosowatych - regulują światło naczynia Mięśnie szkieletowe jednostka strukturalna i czynnościowa włókno mięśniowe aparat kurczliwy o uporządkowanym układzie reagują wyłącznie na bodźce nerwowe (somatomotoryczne) zależą od naszej woli skurcz szybki, ale krótkotrwały włókna mięśniowe wytwarzają własną blaszkę podstawną Mięsień szkieletowy jest narządem zbudowanym z włókien mięśniowych i tkanki łącznej otaczającej brzusiec (namięsna), pęczki włókien (omięsna) i pojedyncze włókna mięśniowe (śródmięsna) W tkance łącznej przebiegają naczynia krwionośne i włókna nerwowe 2
3 Włókno mięśniowe szkieletowe jest wielojądrzastą zespólnią powstałą przez zespolenie wielu komórek prekursorowych (mioblastów) Budowa włókna mięśniowego szkieletowego: sarkolema (błona komórkowa + blaszka podstawna) wąska obwodowa warstwa cytoplazmy zawierająca jądra i organelle obszar centralny zawierający aparat kurczliwy tworzący równolegle ułożone, poprzecznie prążkowane miofibryle pomiędzy miofibrylami: mitochondria, kanaliki T, siateczka sarkoplazmatyczna glikogen, mioglobina miofibryle Budowa miofibryli: regularny układ miofilamentów tworzy segmenty - sarkomery H Molekularna struktura miofilamentów cienkie grube I A I Miofibryle układają się w ten sposób, że sarkomery znajdują się na tym samym poziomie - daje to efekt poprzecznego prążkowania całego włókna mięśniowego linia Z: α-aktynina linia M: miomezyna, kinaza kreatynowa Z M Z tropomiozyna aktyna troponina (C, I, T) miozyna Molekularny mechanizm skurczu mięśniówki szkieletowej 1. Wzrost poziomu jonów Ca 2+ (sygnał wewnątrzkomórkowy) 2. Jony Ca wiążą się z troponiną C 3. Troponina I poprzez troponinę T odsuwa tropomiozynę od aktyny 4. Główki miozyny wiążą się z aktyną 5. Miozyna kroczy po powierzchni aktyny - miofilamenty przesuwają się względem siebie, sarkomer się skraca Bodziec dochodzi do każdego włókna mięśniowego z zakończenia włókna nerwowego, płytki motorycznej (synapsa nerwowo-mięśniowa) fałdy sarkolemy kanały sodowe neuroprzekaźnik: acetylocholina 3
4 Systemy błonowe otaczające miofibryle: kanaliki T i siateczka sarkoplazmatyczna błona komórkowa miofibryla cysterna brzeżna siateczki sarkopl. kanalik T siateczka sarkoplazmatyczna Reakcja włókna mięśniowego na bodziec nerwowy - etapy 1. Przekazanie bodźca nerwowego (płytka motoryczna) 2. Wprowadzenie bodźca w głąb włókna (kanaliki T) 3. Zmiana kształtu białka wrażliwego na bodziec (zmianę potencjału błony) w błonie kanalika T 4. Mechaniczne otwarcie kanałów wapniowych w błonie cysterny brzeżnej kanaliki T wpuklenia błony komórkowej zlokalizowane wzdłuż granic między prążkami I i A siateczka sarkoplazmatyczna odpowiednik siateczki gładkiej/kalciosomu, o segmentowym układzie, gromadzi jony Ca triada mięśniowa: kanalik T + 2 cysterny brzeżne 5. Wzrost poziomu jonów Ca w cytoplazmie (czyli także w otoczeniu miofilamentów) Połączenie mięsień-ścięgno Typy włókien mięśniowych szkieletowych: czerwone (typ I) pośrednie (typ IIA) białe (typ IIX) miofilamenty cienkie białka pośredniczące integryny kolagen Włókna białe: większa średnica, mniej mioglobiny i mitochondriów, węższe linie Z, b. szybki skurcz, szybkie zmęczenie Włókna czerwone: mniejsza średnica, więcej mioglobiny i mitochondriów, szersze linie Z, wolniejszy skurcz, bardziej odporne na zmęczenie Mięsień sercowy: jednostka strukturalna i czynnościowakomórka uporządkowany układ aparatu kurczliwego (sarkomery) reaguje na bodźce generowane przez własne komórki skurcz rytmiczny skurcz przestrzenny Z uwagi na przestrzenny charakter skurczu, komórki mięśnia sercowego (kardiomiocyty) oraz ich aparat kurczliwy tworzą przestrzenną sieć Pomiędzy kardiomiocytami znajdują się bardzo liczne naczynia włosowate 4
5 Komórki mięśnia sercowego zawierają: centralne jądro, a wokół niego organelle rozgałęzione pęczki miofilamentów zorganizowanych w sarkomery, a między nimi bardzo liczne mitochondria Kanaliki T i siateczka sarkoplazmatyczna w komórkach mięśnia sercowego pełnią te same funkcje co w włóknach mięśniowych szkieletowych, choć nieco różnią się morfologią i mechanizmem działania szersze kanaliki T zlokalizowane na poziomie linii Z mniejsze cysterny brzeżne diady zamiast triad (kanalik T + 1 cysterna brzeżna) Komórki mięśnia sercowego są połączone wstawkami - zespołami połączeń międzykomórkowych desmosom Komórki układu bodźcotwórczo-przewodzącego są prymitywnymi komórkami mięśnia sercowego połączenie szczelinowe powięź przylegania ubogi aparat kurczliwy brak kanalików T liczne połączenia szczelinowe Węzeł zatokowo-przedsionkowy (1), węzeł przedsionkowo-komorowy (2): spontaniczna, rytmiczna depolaryzacja Pęczek Hisa (3), włókna Purkiniego (4): pęczki komórek połączone połączeniami szczelinowymi między sobą i z kardiomiocytami roboczymi ( rozprowadzanie bodźców) Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo 5
6 Komórka nerwowa: ciało komórkowe (perykarion) wypustki: dendryty i neuryt (akson) Klasyfikacja komórek nerwowych: A. Liczba wypustek jednobiegunowe dwubiegunowe pseudojednobiegunowe wielobiegunowe Dendryty: Akson: dendryty akson zakończenia aksonu różna liczba, krótsze, bardziej rozgałęzione, zawierają ciałka Nissla, nie mają kanałów sodowych otwieranych zmianą potencjału, przewodzą dośrodkowo pojedynczy, dłuższy, słabiej rozgałęziony, nie zawiera ciałek Nissla, posiada kanały sodowe otwierane zmianą potencjału, otoczony osłonkami, przewodzi odśrodkowo B. Długość aksonu Golgi I (projekcyjne) - długi akson Golgi II (lokalne) - krótki akson C. Kształt perykarionu ziarniste gwiaździste piramidowe gruszkowate jednobiegunowa dwubiegunowa pseudo-j.b. wielobiegunowa piramidowa gruszkowata Komórka nerwowa Organelle: ciałka Nissla aparat Golgiego mitochondria lizosomy cytoszkielet W mikroskopie świetlnym, ciałka Nissla to zasadochłonne ziarna widoczne w perykarionie i dendrytach (nigdy w aksonie) Inne: neuromelanina lipofuscyna Mikroskop elektronowy ujawnia, że ciałka Nissla to skupiska szorstkiej siateczki śródplazmatycznej i wolnych rybosomów Cytoszkielet komórki nerwowej neurofilamenty (= filamenty pośrednie) neurotubule (= mikrotubule) Neurofilamenty pełnią funkcję podporową 6
7 Neurotubule (mikrotubule) współpracujące z mechanoenzymami, są odpowiedzialne za transport organelli, pęcherzyków i dużych cząsteczek w perykarionie i w wypustkach. Szczególnie istotny jest transport wewnątrz aksonu (transport aksonalny): dośrodkowy (retrogradowy) (dyneina + ) Przewodnictwo nerwowe Potencjał spoczynkowy: kanały potasowe ( przecieku ) otwarte kanały sodowe (otwierane potencjałem) zamknięte pompa sodowo-potasowa odśrodkowy (anterogradowy) (kinezyna - ) mikrotubula Potencjał czynnościowy: depolaryzacja błony komórkowej otwarcie kanałów sodowych otwieranych zmianą potencjału) akson zamknięte inaktywowane otwarte zamknięte Włókno nerwowe = akson otoczony osłonką Osłonki aksonu są wytwarzane przez komórki neurogleju: w obwodowym u.n. przez komórki Schwanna w ośrodkowym u.n. przez oligodendrocyty i astrocyty szybkość: 1-3 m/s miejsce wzbudzenia potencjału czynnościowego (początkowy odcinek aksonu) W zależności od typu osłonki, włókna nerwowe mogą być: zmielinizowane (aksony są otoczone osłonką mielinową) niezmielinizowane (aksony są otoczone cienką osłonką cytoplazmatyczną, niekiedy bez osłonki) W niezmielinizowanych włóknach obwodowego układu nerwowego, aksony leżą w rynienkowatych zagłębieniach błony komórkowej komórek Schwanna (osłonka Schwanna) W zmielinizowanych włóknach obwodowego układu nerowowego, akson jest otoczony przez szczególną osłonkę mielinową, również wytworzoną przez komórki Schwanna W obwodowym układzie nerwowym jedna komórka Schwanna tworzy jeden segment osłonki mielinowej dla jednego aksonu Aksony otoczone przez osłonkę Schwanna mają regularnie rozmieszczone kanały sodowe i przewodzą bodźce w formie fali depolaryzacji (przewodzenie ciągłe) Akson otoczony przez osłonkę mielinową ma nierównomiernie rozmieszczone kanały sodowe i przewodzi bodźce w formie złożonej z depolaryzacji błony i słabego prądu elektrycznego płynącego przez cytoplazmę (przewodzenie skokowe, do 120 m/s); osłonka mielinowa jest izolatorem elektrycznym 7
8 Mielinizacja Wpuklenie błony komórki Schwanna (mezakson) owija się wielokrotnie wokół aksonu co prowadzi do wytworzenia zwartego układu koncentrycznych, wielokrotnych warstw fosfolipidowych z niewielką ilością białek Przewężenie Ranviera styk dwóch segmentów osłonki mielinowej fałdy cytoplazmy komórek Schwanna w aksonie: - mitochondria - w błonie aksonu liczne kanały sodowe Akson Przewodzenie skokowe faza szybka (w obrębie segmentu osłonki, prąd elektryczny płynący przez cytoplazmę aksonu; osłonka działa jak izolator) faza wolna (w przewężeniu Ranviera, depolaryzacja błony aksonu) Szybkość przewodzenia zależy od: obecności osłonki mielinowej grubości osłonki mielinowej grubości aksonu długości segmentów osłonki Typy włókien nerwowych: prędkość przewodzenia A: grube zmielinizowane m/s B: cienkie zmielinizowane 3-15 m/s C: niezmielinizowane 1-3 m/s Synapsy mogą się tworzyć pomiędzy aksonem a różnymi częściami komórek nerwowych, a także pomiędzy komórkami nerwowymi i włóknami mięśniowymi szkieletowymi Synapsa składa się z części pre- i postsynaptycznej Część presynaptyczna: pęcherzyki synaptyczne zawierające neuroprzekaźnik mitochondria kanały wapniowe błona presynaptyczna i strefa aktywna Szczelina synaptyczna: kadheryny łączące błony prei postsynaptyczną aksodendrytyczne aksosomatyczne aksoaksonalne płytki motoryczne Część postsynaptyczna: błona postsynaptyczna z receptorami dla neuroprzekaźnika płytka postsynaptyczna (zagęszczenie postsynaptyczne) szkielet błonowy 8
9 Przewodzenie synaptyczne (synapsa chemiczna): 1. Potencjał czynnościowy dochodzi do części presynaptycznej 2. Otwierają się kanały wapniowe (otwierane zmianą potencjału) 3. Wzrost poziomu Ca 2+ w części presynaptycznej uruchamia egzocytozę pęcherzyków synaptycznych 4. Cząsteczki neuroprzekaźnika dyfundują przez szczelinę synaptyczną i wiążą się z receptorami w błonie postsynaptycznej 5. Otwierają się kanały jonowe w błonie postsynaptycznej Wydzielony do szczeliny synaptycznej neuroprzekaźnik w większości powraca (wychwyt zwrotny endocytoza receptorowa) do części presynaptycznej Typ synapsy zależy od rodzaju receptorów błony postsynaptycznej i ich sposobu działania Synapsa pobudzająca: otwierają się kanały kationowe (np. Na + ), depolaryzacja błony postsynaptycznej Synapsa hamująca: otwierają się kanały anionowe (np. Cl - ), hiperpolaryzacja błony postsynaptycznej Synapsa jonotropowa: receptory to kanały jonowe otwierane przyłączeniem cząsteczki neuroprzekaźnika (szybka reakcja) Synapsa metabotropowa: receptory (związane z białkami G) inicjują serię reakcji biochemicznych, które prowadzą do otwarcia kanałów jonowych w części postsynaptycznej (wolniejsza reakcja) Charakter chemiczny estry aminy biogenne aminokwasy peptydy nukleotydy gazy Nazwa noradrenalina dopamina serotonina ATP, GTP Neuroprzekaźniki acetylocholina kwas gammaaminomasłowy (GABA) glicyna kwas glutaminowy opioidowe (endorfiny, enkefaliny) inne (np. CGRP, substancja P, VIP) tlenek azotu (NO) Typ synaps jonotropowe,, jonotropowe jonotropowe, jonotropowe, jonotropowe, jonotropowe, Działanie synaps* hamujące hamujące hamujące hamujące różne Komórki neurogleju: A. Obwodowy U.N. komórki Schwanna (w zmodyfikowanej formie występują też w ciałkach czuciowych skóry; wytwarzają blaszki podstawne) glejowe komórki satelitarne (w zwojach rdzeniowych) B. Ośrodkowy U.N. astrocyty oligodendrocyty komórki mezogleju komórki ependymy Astrocyty ich wypustki tworzą mankiety otaczające naczynia krwionośne, pokrywają komórki nerwowe i ich wypustki wspomagają metabolicznie komórki nerwowe w miejscach uszkodzenia tkanki nerwowej namnażają się i tworzą blizny Oligodendrocyty wytwarzają osłonki mielinowe wokół aksonów ośrodkowego układu nerwowego Pojedynczy oligodendrocyt może wytworzyć kilka segmentów osłonki mielinowej wokół kilku aksonów protoplazmatyczne włókniste 9
10 Komórki mikrogleju (mezogleju) są odmianą makrofagów rezydującą w ośrodkowym układzie nerwowym pochodzenie szpikowe po aktywacji: - zmieniają kształt - migrują (np. do ogniska zapalnego) - fagocytują - produkują cytokiny spoczynkowe aktywowane Komórki ependymy tworzą pseudonabłonkowe wyściółki komór i kanałów w OUN mikrokosmki, migawki połączenia międzykomórkowe nie wytwarzają blaszek podstawnych nanerwie (tk. łączna włóknista) onerwie (warstwy płaskich fibroblastów) Zwój rdzeniowy (międzykręgowy) zawiera pseudojednobiegunowe komórki zwojowe, glejowe komórki satelitarne, włókna nerwowe i gęstą sieć naczyń włosowatych Pień nerwowy (nerw obwodowy) pęczki włókien nerwowych tkanka łączna naczynia krwionośne śródnerwie (włókna srebrochłonne, fibryle kolagenowe) CGRP Podobną budowę wykazują także zwoje nerwów czaszkowych prowadzących komponentę czuciową (V, VII, VIII, IX, X) Zwoje układu autonomicznego zawierają komórki wielobiegunowe składowe: (1) zwoje układu współczulnego, (2) zwoje układu przywspółczulnego, (3) zwoje śródścienne (enteryczny układ nerwowy) Ośrodkowy układ nerwowy Istota szara: perykariony komórek nerwowych niezmielinizowane włókna nerwowe astrocyty protoplazmatyczne liczne naczynia krwionośne (1) (2) Istota biała: brak perykarionów komórek nerwowych zmielinizowane włókna nerwowe liczne oligodendrocyty astrocyty włókniste mniej liczne naczynia krwionośne 10
11 Rdzeń kręgowy Kora móżdżku ma trzy warstwy drobinowa α- motoneuron (róg przedni) zwojowa (kom. Purkiniego) ziarnista kanał centralny Komórki Purkiniego mają gęste drzewo dendrytyczne, rozgałęziające się tylko w jednej płaszczyźnie; przetwarzają sygnały wysłane przez wszystkie inne typy neuronów kory móżdżku Bariera krew-mózg Składniki morfologiczne: komórki śródbłonkowe blaszka podstawna warstwa wypustek astrocytów Selektywna przepuszczalność naczyń włosowatych w mózgu jest wynikiem obecności: ciągłych stref zamykających pomiędzy komórkami śródbłonka naczyń selektywnych białek transportowych w błonie komórkowej śródbłonka Perykarion kom. Purkiniego jest otoczony przez koszyczek splot włókien nerwowych Opony mózgu i rdzenia są zbudowane z tkanki łącznej Opona twarda: tkanka łączna włóknista Opona pajęcza: beleczki łącznotkankowe pokryte warstwą fibroblastów Opona miękka: delikatna tkanka łączna wiotka pokryta warstwą fibroblastów. Od tkanki nerwowej oddziela ja warstwa wypustek astrocytów (glejowa błona graniczna) Opona twarda Opona pajęcza (beleczki) Opona miękka Tk. nerwowa Splot naczyniówkowy produkuje płyn mózgowordzeniowy Wypustki opony miękkiej w komorach mózgu (kosmki naczyniówkowe) zawierają liczne naczynia włosowate typu okienkowego są pokryte transportującymi jony komórkami ependymy, o układzie nabłonka jednowarstwowego sześciennego 11
Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie
Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie)
Tkanka mięśniowa Aparat kuczliwy: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie (
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. pobudliwość przewodnictwo
Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. pobudliwość przewodnictwo
Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) białka pomocnicze łańcuchy lekkie miozyna 2 miozyna 2 pobudliwość kurczliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość. Mięśnie gładkie
Tkanka mięśniowa Aparat kurczliwy w tkance mięśniowej: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. pobudliwość przewodnictwo
Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. pobudliwość przewodnictwo
Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. pobudliwość przewodnictwo
Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. pobudliwość przewodnictwo
Komórki: komórki nerwowe (neurony) - sygnalizacja, neurosekrecja komórki neurogleju (glejowe) - ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna troponina lub kaldesmon i kalponina łańcuchy lekkie miozyna 2 pobudliwość
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. pobudliwość kurczliwość
Tkanka mięśniowa troponina tropomiozyna Aparat kurczliwy: miofilamenty cienkie ( i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) białka pomocnicze łańcuchy lekkie miozyna 2 miozyna 2 pobudliwość kurczliwość
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoRuch i mięśnie. dr Magdalena Markowska
Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa
Bardziej szczegółowoTkanka mięś. ęśniowa. pobudliwość kurczliwość. Mięśnie gładkie
Tkanka mięś ęśniowa Aparat kurczliwy w tkance mięśniowej: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające)
Tkanka nerwowa neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Sygnalizacja w komórkach nerwowych 100 tys. wejść informacyjnych przyjmowanie sygnału przewodzenie
Bardziej szczegółowoMięśnie. dr Magdalena Markowska
Mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu 1) Jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie poprzecznie prążkowane 2) Pompa serce 3) Jako podstawa do utrzymywania czynności życiowych mięśnie
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie
Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe
Układ nerwowy Centralny układ nerwowy Mózg Rdzeń kręgowy Obwodowy układ nerwowy Nerwy Zwoje Zakończenia nerwowe Tkanka nerwowa Komórki nerwowe NEURONY Komórki glejowe Typy neuronów Czuciowe (afferentne)
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY
biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. (budowa)
Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota
Bardziej szczegółowoPotencjał spoczynkowy i czynnościowy
Potencjał spoczynkowy i czynnościowy Marcin Koculak Biologiczne mechanizmy zachowania https://backyardbrains.com/ Powtórka budowy komórki 2 Istota prądu Prąd jest uporządkowanym ruchem cząstek posiadających
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowoBłona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.
Bardziej szczegółowoBłona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne
Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Układ nerwowy Układ nerwowy zapewnia łączność organizmu ze światem zewnętrznym, zezpala układy w jedną całość, zprawując jednocześnie nad
Bardziej szczegółowoDroga impulsu nerwowego w organizmie człowieka
Droga impulsu nerwowego w organizmie człowieka Impuls nerwowy Impuls nerwowy jest zjawiskiem elektrycznym zachodzącym na powierzchni komórki nerwowej i pełni podstawową rolę w przekazywaniu informacji
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ nerwowy wykrywa zmiany zachodzące wewnątrz i na zewnątrz ustroju i reaguje na nie. Steruje wieloma ważnymi dla życia funkcjami
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. komórki bogata macierz
Tkanka łączna komórki bogata macierz (przenosi siły mechaniczne) Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom, ochrania wraŝliwe części organizmu transport substancji odŝywczych i produktów
Bardziej szczegółowoBudowa i funkcje komórek nerwowych
Budowa i funkcje komórek nerwowych Fizjologia Komórki nerwowe neurony w organizmie człowieka około 30 mld w większości skupione w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowa funkcja przekazywanie informacji
Bardziej szczegółowo6.1. MI ånie POPRZECZNIE PR ØKOWANE SZKIELETOWE
TKANKA MI åniowa 6 Wywodzi się z mezodermy zorganizowanej w miotomy. Proces różnicowania polega przede wszystkim na tworzeniu wydłużonych komórek zdolnych do wytwarzania białek kurczliwych. Na podstawie
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej Włókna mięśniowe Tkanka mięśniowa Komórki Komórki Poprzecznie prążkowana Gładka Szkieletowa Sercowa Szkieletowe Mięsień sercowy Mięśnie gładkie Cytoplazma z miofibryllami
Bardziej szczegółowoRuch ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI
Ruch DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Zjawisko ruchu a mięśnie jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie szkieletowe
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoKREW. Składniki osocza. Elementy morfotyczne krwi. Hematokryt. Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna
KREW Funkcje krwi: Krew jest tkanką płynną, gdyŝ jej substancja międzykomórkowa - osocze - jest płynna transport tlenu i substancji odŝywczych do komórek transport CO 2 i metabolitów wydalanych przez komórki
Bardziej szczegółowoData utworzenia :30 Anna M. Czarnecka. 1. Budowa komórki nerwowej:
1. Budowa komórki nerwowej: Neurony są zróżnicowane morfologicznie i czynnościowe. Różnice dotyczą przede wszystkim kierunku przenoszenia informacji w układzie nerwowym i długości aksonów: a) Jednobiegunowa
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 1 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 1 : 8.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ II gr 08:00 10:0 III gr 10:15 11:45 IV gr 12:00 13:30
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej. Tkanka mięśniowa. Poprzecznie prążkowana
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej Tkanka mięśniowa Poprzecznie prążkowana Gładka Szkieletowa Sercowa Szkieletowe Mięsień sercowy Mięśnie gładkie Cytoplazma z miofibryllami sarkoplazma SER siateczka
Bardziej szczegółowoNeurologia dla studentów wydziału pielęgniarstwa. Bożena Adamkiewicz Andrzej Głąbiński Andrzej Klimek
Neurologia dla studentów wydziału pielęgniarstwa Bożena Adamkiewicz Andrzej Głąbiński Andrzej Klimek Spis treści Wstęp... 7 Część I. Wiadomości ogólne... 9 1. Podstawy struktury i funkcji układu nerwowego...
Bardziej szczegółowoNARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa Centralny układ nerwowy
Tkanka nerwowa Centralny układ nerwowy Układ nerwowy człowieka to najbardziej złożony układ. Tworzy go ponad 100 mln neuronów, którym towarzyszą komórki glejowe, w jeszcze większej ilości. Każdy neuron
Bardziej szczegółowoCreated by Neevia Document Converter trial version
1. Kwaśne białko glejowe występuje w: a) astrocytach włóknistych, (+) b) astrocytach protoplazmatycznych, (+) c) oligodendrocytach, d) mikrogleju, e) lemocytach. HISTOLOGIA testy półroczne 2002 2004 2.
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoTKANKA NERWOWA 20 20.1. NEURONY
TKANKA NERWOWA 20 Zasadniczym składnikiem tkanki nerwowej są wysoko wyspecjalizowane komórki neurocyty, które łącząc się ze sobą nieraz bardzo długimi wypustkami tworzą zintegrowaną sieć obejmującą swoim
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. Ośrodkowy i Obwodowy
Układ nerwowy Ośrodkowy i Obwodowy Układ nerwowy Ośrodkowy (centralny) układ nerwowy (CUN) Obwodowy układ nerwowy (OUN) Odbiera sygnały z otoczenia lub narządów wewnętrznych i przekazuje je za pośrednictwem
Bardziej szczegółowoTkanka łączna. komórki bogata macierz
Tkanka łączna komórki bogata macierz (przenosi siły mechaniczne) Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom, ochrania wraŝliwe części organizmu transport substancji odŝywczych i produktów
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania I. Anatomia funkcjonalna mózgu. Karolina Świder Zakład Psychofizjologii UJ
Biologiczne mechanizmy zachowania I. Anatomia funkcjonalna mózgu Karolina Świder Zakład Psychofizjologii UJ 1 BMZ I - 30 godz. wykładów + 30 godzin ćwiczeń egzamin testowy - obecność na ćwiczeniach: 2
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania
Biologiczne mechanizmy zachowania Przekaźnictwo chemiczne w mózgu mgr Monika Mazurek IPs UJ Odkrycie synaps Ramon y Cajal (koniec XIX wieku) neurony nie łączą się między sobą, między nimi jest drobna szczelina.
Bardziej szczegółowoBiologiczne podstawy zachowania WYKŁAD 3
Biologiczne podstawy zachowania WYKŁAD 3 Neurony. Komórki glejowe. Synapsa i przekaźnictwo synaptyczne. Prof. dr hab. Krzysztof Turlejski UKSW Instytut Biologii Doświadczalnej PAN Dwa rodzaje komórek układu
Bardziej szczegółowoPOWSTAWANIE KOMÓREK M. SZKIELETOWEGO ORAZ KOMÓREK SATELITOWYCH
Tkanka mięśniowa Pre-mioblasty POWSTAWANIE KOMÓREK M. SZKIELETOWEGO ORAZ KOMÓREK SATELITOWYCH 1. Komórki mezenchymalne miotomów różnicują się w wydłużone pre-mioblasty. - powstają miotubule 5. Różnicują
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa Zakończenia nerwowe
Tkanka nerwowa Zakończenia nerwowe Komórka nerwowa (neuron, neurocyt) - podstawowa jednostka strukturalno-czynnościowa, tkanka glejowa Neurony wraz z komórkami glejowymi pełnią funkcje: organizują i koordynują
Bardziej szczegółowoKrwiobieg duży. Krwiobieg mały
Mięsień sercowy Budowa serca Krązenie krwi Krwiobieg duży Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze tętnice,
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 2 : 15.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30
Bardziej szczegółowoMIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni
Biomechanika sportu MIĘŚNIE Czynności i fizjologia mięśni CZYNNOŚCI MIĘŚNIA W opisie czynności mięśnia i siły przez niego wyzwolonej odwołujemy się do towarzyszącej temu zmianie jego długości. Zmiana długości
Bardziej szczegółowoMateriały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo. pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników
Bardziej szczegółowoBudowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu
Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu Neuron jest podstawową jednostką przetwarzania informacji w mózgu. Sygnał biegnie w nim w kierunku od dendrytów, poprzez akson, do synaps. Neuron
Bardziej szczegółowoMultimedial Unit of Dept. of Anatomy JU
Multimedial Unit of Dept. of Anatomy JU Ośrodkowy układ nerwowy zaczyna się rozwijać na początku 3. tygodnia w postaci płytki nerwowej, położonej w pośrodkowo-grzbietowej okolicy, ku przodowi od węzła
Bardziej szczegółowoBudowa i rola części czynnej układu ruchu
Budowa i rola części czynnej układu ruchu Układ ruchu Ze względu na budowę i właściwości układ ruchu można podzielić na: część czynną układ mięśniowy część bierną układ szkieletowy Dzięki współdziałaniu
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
Bardziej szczegółowoSkładniki cytoszkieletu. Szkielet komórki
Składniki cytoszkieletu. Szkielet komórki aktynowe pośrednie aktynowe pośrednie 1 Elementy cytoszkieletu aktynowe pośrednie aktynowe filamenty aktynowe inaczej mikrofilamenty filamenty utworzone z aktyny
Bardziej szczegółowoUK AD NERWOWY 21. Tabela Neuroprzekaźniki synaptyczne układu nerwowego.
UK AD NERWOWY 21 Anatomicznie dzielimy go na dwie części: ośrodkowy układ nerwowy (OUN) i obwodowy układ nerwowy. Wyodrębniona jest również trzecia część układ nerwowy autonomiczny. Ośrodkowy układ nerwowy
Bardziej szczegółowoFizjologiczne podstawy badań elektrofizjologicznych obwodowego układu nerwowego
neuroelektrofizjologia Fizjologiczne podstawy badań elektrofizjologicznych obwodowego układu nerwowego Rafał Rola I Klinika Neurologiczna, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Warszawa Adres do korespondencji:
Bardziej szczegółowoDr inż. Marta Kamińska
Wykład 4 Nowe techniki i technologie dla medycyny Czynność bioelektryczna organizmu ludzkiego Dr inż. Marta Kamińska Wykład 4 Układ nerwowy Układ nerwowy zapewnia łączność organizmu ze światem zewnętrznym,
Bardziej szczegółowoV REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY
V REGULACJA NERWOWA I ZMYSŁY Zadanie 1. Na rysunku przedstawiającym budowę neuronu zaznacz elementy wymienione poniżej, wpisując odpowiednie symbole literowe. Następnie wskaż za pomocą strzałek kierunek
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny
Jądro nasieniowód najądrze Układ rozrodczy Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąższowa zawierająca:
Bardziej szczegółowoTkanki zwierzęce. Nabłonki
człowiek: Tkanki zwierzęce tkanki ssaków ponad 200 typów komórek 10 12 komórek nabłonkowa łączna nerwowa mięśniowa Nabłonki komórki nabłonkowe bariera dla organizmu jak błona komórkowa dla komórki róŝnorodne
Bardziej szczegółowoII KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Prawy przedsionek odbiera krew z krążenia wielkiego Zastawka trójdzielna między prawym przedsionkiem a prawą komorą Prawa komora pompuje krew do krążenia płucnego Zastawka
Bardziej szczegółowoFizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski
Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoPodstawowe zagadnienia z zakresu fizjologii wysiłku.
Podstawowe zagadnienia z zakresu fizjologii wysiłku. Budowa mięśni szkieletowych: Tkanka mięśniowa szkieletowa nazywana także poprzecznie prążkowaną zbudowana jest z brzuśca, w którego skład wchodzą włókna
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa Centralny układ nerwowy
Tkanka nerwowa Centralny układ nerwowy System połączonych ze sobą komórek nerwowych i glejowych. Układ nerwowy umożliwia szybkie i precyzyjne komunikowanie się pomiędzy oddalonymi od siebie okolicami organizmu,
Bardziej szczegółowoCreated by Neevia Document Converter trial version http://www.neevia.com Created by Neevia Document Converter trial version
1. Mastocyty: a) zawierają ziarnistości kwasowe, (+) b) mają zdolność do fagocytozy, c) produkują prostaglandyny, (+) d) mogą przyciągać granulocyty kwasochłonne, (+) e) produkują substancję międzykomórkową.
Bardziej szczegółowoREDAKTORZY NAUKOWI Jan Konopacki, Tomasz Kowalczyk, Renata Bocian WSPÓŁAUTORZY. REDAKTOR INICJUJĄCY Iwona Gos. PROJEKT RYCIN Bartosz Caban
Renata Bocian, Bartosz Caban, Paulina Kaźmierska, Paulina Kłos-Wojtczak, Jan Konopacki Tomasz Kowalczyk, Magdalena Strzelczuk, Marek Wieczorek Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska,
Bardziej szczegółowoWłaściwości błony komórkowej
Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Współczynnik przepuszczalności [cm/s] RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka a otoczeniem
Bardziej szczegółowoDZIAŁ I. Zalecane źródła informacji Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Red. Stanisław J. Konturek, Elservier Urban&Partner 2007
DZIAŁ I. PODSTAWY REGULACJI I KONTROLI CZYNNOŚCI ORGANIZMU. TKANKI POBUDLIWE. Ćw. 1. Fizjologia jako nauka o homeostazie. (1-2 X 2012) 1. Wprowadzenie do przedmiotu. 2. Fizjologia i jej znaczenie w naukach
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA ZWIERZĄT prof. dr hab. Krystyna Skwarło-Sońta rok akad. 2012/2013
FIZJOLOGIA ZWIERZĄT prof. dr hab. Krystyna Skwarło-Sońta rok akad. 2012/2013 CZYNNIKI ŚRODOWISKOWE Zmieniająca się w ciągu roku długość dnia i nocy (fotoperiod), wyznacza sezonowość zmian pozostałych czynników:
Bardziej szczegółowoTkanka mięśniowa. Bogdan Walkowiak. Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka. 7 listopada 2014 Biofizyka 1
Wykład 5 Tkanka mięśniowa Bogdan Walkowiak Zakład Biofizyki Instytut Inżynierii Materiałowej Politechnika Łódzka 7 listopada 2014 Biofizyka 1 Trzy typy mięśni Mięśnie szkieletowe (Poprzecznie prążkowane)
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA CZŁOWIEKA
FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej
Bardziej szczegółowoPodstawy fizjologii zwierząt
Podstawy fizjologii zwierząt DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI ANTROPOZOOLOGIA - PODSTAWY FIZJOLOGII ZWIERZĄT 1 Plan wykładu
Bardziej szczegółowofizjologia zwierząt - GIBE 2. mięśnie, równowaga, odruchy seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
fizjologia zwierząt - GIBE 2. mięśnie, równowaga, odruchy seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl
Bardziej szczegółowoTKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W
TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze
Bardziej szczegółowobiologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski
biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoWybrane zagadnienia z fizjologii owadów
Wybrane zagadnienia z fizjologii Wykład I Rozmaitość funkcji w niezbyt skomplikowanej strukturze czyli anatomia funkcjonalna ośrodkowego układu nerwowego. Rozproszenie decentralizacja. Najważniejsze formy
Bardziej szczegółowoUKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY)
Zadanie 1. (2 pkt). Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość krzyżową człowieka. a) Uzupełnij opis rysunku ( ) o nazwy wskazanych kości. b) Wybierz z
Bardziej szczegółowoTkanki. Tkanki. Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji. komórki. macierz zewnątrzkomórkowa
Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek (współpracujących ze sobą) o podobnej strukturze i funkcji komórki Tkanki macierz zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty roślin
Bardziej szczegółowoRecenzja pracy. BIOLOGIA poziom podstawowy. pieczątka/nazwa szkoły. klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012
pieczątka/nazwa szkoły BIOLOGIA poziom podstawowy klasa 1 LO PK nr 1 semestr I /2011/2012 Uwaga! Strona tytułowa stanowi integralną część pracy kontrolnej. Wypełnij wszystkie pola czytelnie drukowanymi
Bardziej szczegółowoKomunikacja wewnątrz organizmu
Komunikacja wewnątrz organizmu Układ nerwowy generowanie i koordynacja szybkiej oraz precyzyjnej odpowiedzi Układ hormonalny koordynacja przebiegu i utrzymanie stanu równowagi kontrola funkcji realizowanych
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoWITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
KOMÓRKA WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII www.histologia.cm-uj.krakow.pl Wielkość komórek ZróŜnicowanie komórek Jednostki: 1 µm = 10-3 mm, 1 nm = 10-3 µm kształt najmniejsze komórki (komórki przytarczyc, niektóre
Bardziej szczegółowoFizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski
Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Bardziej szczegółowoTkanka nerwowa Centralny układ nerwowy
Tkanka nerwowa Centralny układ nerwowy Układ nerwowy umożliwia szybkie i precyzyjne komunikowanie się pomiędzy oddalonymi od siebie okolicami organizmu, dzięki czynności wyspecjalizowanych komórek gromadzących
Bardziej szczegółowoWarstwy ściany gałki ocznej: nerw wzrokowy. Warstwy: błona Descemeta (kolagen VIII i błona podstawna) nabłonek jednowarstwowy
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoTKANKA ŁĄCZNA. Komórki. Włókna. Substancja podstawowa. Substancja międzykomórkowa
Funkcje tkanki łącznej: TKANKA ŁĄCZNA łączy, utrzymuje i podpiera inne tkanki pośredniczy w rozprowadzaniu tlenu, substancji odŝywczych i biologicznie czynnych w organizmie odpowiada za większość procesów
Bardziej szczegółowo