II. ZAKRES PRAC KONSERWATORSKICH DLA POSZCZEGÓLNYCH ELEWACJI

Transkrypt

1 II. ZAKRES PRAC KONSERWATORSKICH DLA POSZCZEGÓLNYCH ELEWACJI 2. ELEWACJE KAMIENIC UL. SZEROKA 80/ Opis obiektu w aspekcie historycznym ELEWACJA NR. 80. Kamienica z elewacją klasycystyczną, nawiązującą do ok.1840 roku. Wskazuje się na inwentaryzację z 1892 roku. Niestety, nie udało się nam jej odnaleźć. Widok z ok pokazuje elewację klasycystyczną, jednakże wyższą i znacznie bogatszą. Odbudowana w 1957 roku wg projektu Stanisława Michela, w układzie fasady klasycystycznej ok r. Fasada trójosiowa, czterokondygnacyjna, z prostokątnym szczytem zwieńczonym gzymsem i ustawionym powyżej trójkątnym, prostym naczółkiem. Wystrój elewacja uzyskała w okresie powojennym, z materiałów użytych prawidłowo i o dobrych parametrach technicznych. Elementy architektoniczne z wyprawy budują profilowane elementy dekoracyjne, takie jak profilowania szczytów. Tynki cyklinowane, barwione w masie na kolor ugrowo- brązowy. Cokół lastrykowy, płukany w kolorze szarym. Elewacja nie była dotąd poddana gruntownym pracom konserwatorskim. Poprzez bieżące działania naprawcze wymieniono stolarkę okienną na parterze i pierwszym piętrze, utrzymując układ elementów. Okna białe. ELEWACJA NR. 81. Kamienica w układzie kalenicowym dachu względem ulicy, z elewacją pozbawioną wskazań stylistycznych. Zgodnie z ustaleniami historyków z lat 50 tych XX wieku, historycznie istniała tutaj elewacja klasycystyczna z ok roku. Badacz wskazuje na fotografię, której niestety nie mamy. Widok z ok pokazuje elewację klasycystyczną, jednakże wyższą i znacznie bogatszą. Odbudowana w 1957 roku wg projektu Stanisława Michela, bez wskazania na źródła historyczne. 51

2 Fasada czteroosiowa, trzykondygnacyjna, zakończona profilowanym gzymsem w okapie dachu. Wystrój elewacja uzyskała w okresie powojennym z materiałów użytych prawidłowo i o dobrych parametrach technicznych. Elementy architektoniczne z wyprawy budują większość profilowanych elementów dekoracyjnych.. Tynki cyklinowane, barwione w masie na kolor jasno szaro. Cokół lastrykowy, płukany w kolorze szarym. Elewacja nie była dotąd poddana gruntownym pracom konserwatorskim. Poprzez bieżące działania naprawcze wymieniono stolarkę okienną w całej kamienicy utrzymując zasadniczo historyczny rysunek podziału okien. Okna białe Stanu zachowania obiektu ELEWACJA NR. 80. Elewacja jest przede wszystkim bardzo brudna. Widać wyraźnie skutki działania wody z nie-naprawionych opierzeń elewacyjnych, koszy, rur spustowych. Przez rozszczelnione zabezpieczenia woda penetruje powierzchnie elewacyjne. Nienajlepszy stan tynków i detali profilowanych z wyprawy, co będzie można ocenić po postawieniu rusztowań. Z pewnością występuje dużo powierzchni spękanych i miejsc rozspojonych, które ulegają stałej, postępującej szybko destrukcji w wyniku działania czynników atmosferycznych, zwłaszcza działanie wody i przemarzanie. Tynki cementowo wapienne, barwione w masie, mocno zabrudzone, w wielu miejscach zwłaszcza w partiach szczytu, przy zbiornikach, rurach spustowych wypłukane, zawilgocone, spęcherzone, łuszczą się i osypują. Cokół z lastriko bardzo brudny, ogólnie w stanie dość dobrym ELEWACJA NR. 81. Elewacja jest przede wszystkim bardzo brudna. Widać wyraźnie skutki działania wody z nie-naprawionych opierzeń elewacyjnych, koszy, rur spustowych. Przez rozszczelnione zabezpieczenia woda penetruje powierzchnie elewacyjne. Z pewnością występuje dużo powierzchni spękanych i miejsc rozspojonych, które ulegają stałej, postępującej szybko destrukcji w wyniku działania czynników atmosferycznych, zwłaszcza działanie wody i przemarzanie. Wykonane z wyprawy profilowane opaski okienne i odrzwia są uszkodzone, jak również stopnie schodów do drzwi wejściowych. Tynki cementowo wapienne, barwione w masie, mocno zabrudzone, w wielu miejscach np. przy zbiornikach, rurach spustowych wypłukane, zawilgocone, spęcherzone, łuszczą się i osypują. Cokół z lastriko bardzo brudny, ogólnie w stanie dość dobrym Program Prac Konserwatorskich Przewiduje się wykonanie tych działań naprawczych na elewacji, które są niezbędne aby zapewnić dobry stan techniczny obiektu oraz które pozwolą na wykonanie trwałych i właściwych technologicznie dekoracji. 52

3 Wszystkie proponowane materiały wykonawca może zastąpić materiałami o porównywalnej jakości. Działania naprawcze dla elewacji ELEWACJA NR. 80. Tynki elewacyjne: Tynki elewacyjne wykonano w 1957 roku jako tynki cyklinowane, barwione w masie. Takie tynki są bardzo charakterystyczne dla odbudowy powojennej, fakturowe, gracowane. Dla elewacji powielającej układ elementów z ok roku, jednakże nie rekonstruującej wystroju z epoki, taka warstwa tynkarska nie jest konieczna, gdyż niestaranny sposób ich założenia i kiepski stan zachowania warstwy tynkarskiej daje możliwość założenia nowej warstwy tynku. Stąd, w zależności od koncepcji projektowej można pozostawić tynk obecny lub pokusić się o zmianę zewnętrznej warstwy tynkarskiej na tynk drobniejszy, gładko zacierany. ELEWACJA NR. 81. Tynki elewacyjne: Tynki elewacyjne wykonano w 1957 roku jako tynki cyklinowane, barwione w masie. Takie tynki są bardzo charakterystyczne dla odbudowy powojennej, fakturowe, gracowane. Warstwa tynkarska jest spójna stylistycznie z epoką, w której powstały tynki, stąd nie ma powodu, żeby ją zmieniać. 1/ Oczyszczanie powierzchni tynków w celu przywrócenia im właściwego waloru powierzchni metodą na mokro przy użyciu przegrzanej pary wodnej, lub na sucho, metodą gommage przy użyciu właściwe dobranych ścierniw. 2/ Usunięcie mechaniczne wszystkich skorodowanych, zawilgoconych, zasolonych, luźnych, odpadających tynków, przy użyciu dłut i szpachelek. 3/ Usunięcie mechaniczne ewentualnych wtórnych uzupełnień cementowych, gipowych, przy użyciu dłut, przecinaków. 4/ Dezynfekcja grzybo-, bakterio- i glono-bójcza powierzchni skażonych. Zabieg przeprowadzić przy użyciu sprawdzonych preparatów np. przy użyciu preparatu firmy Sika Sikagard 715 W. 5/ Wzmocnienie struktury tynku osłabionego przy użyciu preparatów krzemoorganicznych hydrofilnych, takich jak Remmers KSE 100 i KSE / Uzupełnienie ubytków tynkiem o właściwościach podobnych jak tynki pierwotne, np. przy użyciu tynku trasowego firmy Opthosan, a następnie użycie warstwy zewnętrznej tynku np. Trass Fein Putz firmy Optosan. Dalsze zabiegi przy tynkach będą związane z projektem plastycznym przygotowanym dla konkretnej elewacji. 53

4 Elementy profilowane z wyprawy: 1/ Oczyszczanie powierzchni elementów z wyprawy w celu przywrócenia im właściwego waloru powierzchni metodą na mokro przy użyciu przegrzanej pary wodnej, lub na sucho, metodą gommage przy użyciu właściwe dobranych ścierniw. 2/ Usunięcie mechaniczne ewentualnych wtórnych uzupełnień cementowych, gipowych przy użyciu dłut, przecinaków. 3/ Dezynfekcja grzybo-, bakterio- i glono-bójcza powierzchni skażonych. Zabieg przeprowadzić przy użyciu sprawdzonych preparatów np. przy użyciu preparatu firmy Sika Sikagard 715 W. 4/ Wzmocnienie struktury wyprawy przy użyciu preparatów krzemoorganicznych hydrofilnych, takich jak Remmers KSE 100 i KSE / Uzupełnienia ubytków przy użyciu materiałów do uzupełnień takich jak Restauriermortel RM firmy Remmers. 6/ Hydrofobizacja powierzchni elementów przy użyciu preparatów krzemoorganicznych hydrofobowych np. SL firmy Remmers lub warstwy pokrywczej barwnej. Elementy z lastriko 1/ Oczyszczanie powierzchni elementów z lastriko w celu przywrócenia im właściwego waloru powierzchni metodą na mokro przy użyciu przegrzanej pary wodnej, a następnie na sucho, metodą gommage przy użyciu właściwe dobranych ścierniw. 2/ Uzupełnienia ubytków przy użyciu materiałów do uzupełnień lastriko, takich jak odpowiednio dobrany cement portlandzki i gryz o dobrze dobranym uziarnieniu i kolorze.. 3/ Hydrofobizacja powierzchni elementów z lastriko przy użyciu preparatów krzemoorganicznych hydrofobowych np. SL firmy Remmers. Opierzenia elewacyjne Przegląd opierzeń, koszy, zbiorników i rur spustowych i wymiana wszystkich uszkodzonych czy zniszczonych elementów dot. elementów poziomych (gzymsów, parapetów itp.), zbiorników, rur spustowych na nowe, wykonane z blachy cynkowo-tytanowej. Dokumentacja konserwatorska fotograficzna i opisowa elewacji 1/ przed przystąpieniem do prac naprawczych, 2/ po wykonaniu prac naprawczych poprzedzających prace aranżacyjne dla elewacji. Ze względu na kompleksowy charakter prac oraz planowane naniesienie nowych elementów wystroju elewacji konieczny jest nadzór konserwatorski dla wszystkich działań podejmowanych przy elewacjach. 54

5 Uwagi konserwatorskie dla projektowanych działań plastycznych dla elewacji 80 Odbudowana w 1957 r. elewacja kamienicy nr 80 prezentuje historycznie uzasadniony klasycyzujący układ elementów; brak detali ozdobnych elewacyjnych poza profilowaniem gzymsu w szczycie. Współczesne działania artystyczne mogą przebiegać w dwóch kierunkach: 1/ wzbogacenie kompozycji o elementy w stylistyce uzasadnionej historycznie np. Wolnego Miasta Gdańska np. poprzez przygotowanie i montaż do elewacji poziomego, fryzowego szyldu w przyziemiu; inspiracje można czerpać z szyldów okresu przedwojennego; 2/ kompozycja artystyczna np. malarska dla całej elewacji. Projekt plastyczny należy przedstawić Pomorskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków do akceptacji Uwagi konserwatorskie dla projektowanych działań plastycznych dla elewacji 81 Elewacja kamienicy nr 81 została zrealizowana w 1957 r. bez nawiązania do historycznego wizerunku budynku oraz została ustawiona kalenicowo względem ulicy a więc niezgodnie z tradycją Głównego Miasta Gdańska. Współczesne działania artystyczne mogą przyczynić się do zharmonizowania stylistyki elewacji poprzez dwa kierunki działania: 1/ przygotowanie elementów wystroju nawiązujących stylistycznie do tych, które występowały w kamienicach gdańskich, np. schody z kutą balustradą, szyldy czy reklamy w stylistyce okresu przedwojennego Gdańska; 2/ / harmonijnie wkomponowane całkowicie współczesne działania artystyczne Projekt plastyczny należy przedstawić Pomorskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków do akceptacji. 55

6 Zdjęcia elewacji Elewacja ul. Szeroka 80, stan obecny. 56

7 Elewacja ul. Szeroka 80 rysowana zgodnie z materiałami historycznymi, w stylu klasycystycznym z ok r., z użytkowym parterem pomimo usunięcia przedproża; 3. Elewacja ul. Szeroka 80 rysowana zgodnie z projektem, w stylu klasycystycznym, z parterem odwróconym od ulicy (brak wejścia, brak obniżonych okien parteru). 57

8 4. Widok na elewacje ul. Szeroka 80 przed 1945 rokiem. 5. Widok elewacji w latach (jest już nowa nawierzchnia ulicy ale nie ma jeszcze tramwaju) 58

9 1.5. Zdjęcia elewacji Elewacja ul. Szeroka 81 stan obecny. 59

10 Elewacja ul. Szeroka 81 rysowana zgodnie z materiałami historycznymi, w stylu klasycystycznym z ok r., z użytkowym parterem pomimo usunięcia przedproża; 3. Elewacja ul. Szeroka 81 rysowana zgodnie z projektem, trudno analizować inspiracje projektowe. 60

11 4. Widok na elewacje ul. Szeroka 81 przed 1945 rokiem. 5. Widok elewacji w latach (jest już nowa nawierzchnia ulicy ale nie ma jeszcze tramwaju) 61

12 6. Elewacja ul. Szeroka 81, materiały Policji Budowlanej, parter usługowo-handlowy z witryną w 1905 r. 62