Od raportu Nasza Wspólna Przyszłość po Cele Zrównoważonego Rozwoju 2030 Ewolucja strategii dla lepszego świata

Transkrypt

1 Od raportu Nasza Wspólna Przyszłość po Cele Zrównoważonego Rozwoju 2030 Ewolucja strategii dla lepszego świata Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski, Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem Przyrodniczym i Zrównoważonym Rozwojem

2 O czym będzie: Powolne narodziny idei Krótka historia dżinsów jako egzemplifikacja problemów globalizacji Czym jest rozwój trwały i zrównoważony w 30 lat od Raportu Brundtland Cele Zrównoważonego Rozwoju do 2030 (SDG s) Cele Różnorodności Biologicznej CBD do 2020 (Cele z Aichi) Miejsce edukacji w realizacji CZR 2030 (Cel 4) i Celów z Aichi (Cel 1) Utrwalanie w świadomości wzajemnej zależności Celów

3 Już w XVIII w zrodziła się myśl, że nie można naruszać przyrodniczego kapitału Wprowadzenie zasady trwałego korzystania z dóbr przyrody przypisuje się Hansowi von Carlowitz, który w 1713 r. w Saksonii zarządził odbudowę lasów, bo chcąc zachować las nie można wycinać drzew, nie sadząc nowych.

4 Alexander von Humboldt ( ) - prekursor myślenia globalnego Pożądanie przez świat barwnej odzieży pcha w uzależnienie i ubóstwo tubylców. Niegdyś żyzna gleba staje się jałowa, indygowiec wypiera z pól jadalne rośliny. Dokonując syntezy wiedzy przyrodniczej z różnych dziedzin spostrzegał holistycznie przyrodę jako złożony układ, podatny na negatywne skutki działalności człowieka. Wybiegając ponad myślenie swojej epoki stał się prekursorem idei zrównoważonego rozwoju.

5 Krótka historia dżinsów jako case study relacji człowieka i środowiska. Od refleksji von Humboldta, po nowe technologie i globalizację.

6 Sprawdzamy, czy nie jesteś robotem - kliknij na osoby, które na obrazku nie noszą dżinsów

7 Na całym świecie rocznie produkuje się ponad miliard par dżinsów. To obok telefonów komórkowych przykład globalizacji i demokratyzacji konsumpcji, a zarazem zróżnicowania efektów wpływu na środowisko

8 Dżinsy stały się symbolem globalizacji ale też nierówności. Cena 1 pary 0,5 $ $ Mieszkańcy wioski w RPA Studenci w Polsce

9 Nauka i polityka wobec ekologicznych i społecznych problemów produkcji dżinsu Uprawy indygowca barwierskiego Indigofera tinctoria L. w Ameryce eliminowały inne uprawy i wyjałowiały glebę. W roku 1870 niemiecki chemik Adolf von Baeyer dokonał syntezy chemicznej barwnika indygo za co otrzymał w 1905 r. Nagrodę Nobla. Rosnące zapotrzebowanie na bawełnę w USA wiązało się z wykorzystaniem niewolnictwa. W wyniku Wojny Secesyjnej w USA formalnie zakończył się okres niewolnictwa. Aż do rozpadu ZSRR metody uprawy bawełny powodowały choroby mieszkańców i klęskę ekologiczną Morza Aralskiego.

10 Co dalej z holistycznym widzeniem związków miedzy działalnością człowieka a środowiskiem? Fakty pozornie odlegle łączące się z produkcją dżinsu to przykład splotu aspektów środowiskowych, społecznych, politycznych, ekonomiczne i kulturowych w rozwoju cywilizacji. Choć myśl Humboldta inspirowała powstanie naukowej ekologii oraz ruchu ochrony przyrody to dwie największe wojny XX w. odciągnęły uwagę od troski o stan Ziemi i jej naturalnych zasobów aż do lat 60. XX w.

11 Nasza Wspólna Przyszłość 1987 Raport powołanej w 1983 r. przez Sekretarza Generalnego ONZ Światowej Komisji do spraw Środowiska i Rozwoju, pod przewodnictwem Harlem Gro Brundtland.

12 Zrównoważony rozwój Zrównoważony rozwój to rozwój społecznogospodarczy, integrujący działania polityczne, gospodarcze i społeczne, z zachowaniem równowagi przyrodniczej w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb, zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń. (prawo ochrony środowiska)

13 Rozwój zrównoważony musi godzić: Potrzeby: szczególnie najbiedniejszych na świecie, którzy powinni mieć możliwość zaspokojenia przynajmniej podstawowych wymagań egzystencji Ograniczenia: stan technologii, sposoby organizacji społeczeństwa oraz możliwości środowiska do zaspokojenia teraźniejszych i przyszłych potrzeb

14 Poszukiwania drogi godzenia ochrony środowiska oraz jakości życia człowieka Ważne raporty i umowy 1968 Raport U Thanta 1987 Raport Nasza wspólna przyszłość 1992 Deklaracja z Rio, Agenda21, Konwencja o różnorodności biologicznej Ramowa Konwencja NZ o zmianach klimatu Konferencje na szczycie ONZ 1972 Tylko jedna Ziemia Sztokholm 1992 Środowisko i Rozwój Rio de Janeiro 2002 Rozwój Zrównoważony Johannesburg 2012 Rio+20 Przyszłość jakiej chcemy Rio de Janeiro

15 Od Rio 1992 po Rio 2012 Czerwiec 1992 r. Szczyt Ziemi Konferencja ONZ Środowisko i Rozwój Agenda 21, Konwencje: o bioróżnorodności, o ochronie klimatu Czerwiec 2012 r. Konferencja ONZ Rio+20 : Przyszłość jakiej chcemy

16 Milenijne Cele Rozwoju (MCR) Millenium Development Goals przyjęte przez ONZ w Deklaracji Milenijnej to 8 celów i 18 zadań skierowanych do krajów rozwijających się

17 W 2015 roku MCR zostały zastąpione Celami Zrównoważonego Rozwoju do 2030 r.

18 Przepis na Lepszy Świat : aby zrealizować 17 Celów i 169 zadań SDG s potrzeba : Ludzie: eliminacja głodu i ubóstwa, zapewnienie możliwości wykorzystania osobistego potencjału z godnością i w zdrowym środowisku Planeta: ochrona Ziemi przed pogarszaniem się stanu środowiska, utratą bioróżnorodności i zmianami klimatu dzięki mądrej produkcji i konsumpcji Dobrobyt: zapewnienie ludziom godnego i satysfakcjonującego życia i gwarancja, że rozwój gospodarczy, technologiczny i społeczny odbywa się w harmonii z naturą Pokój : fundamentem rozwoju są współistniejące w pokoju społeczeństwa bo nie ma rozwoju bez pokoju ani szans na trwały pokój bez zrównoważonego rozwoju Partnerstwo: mobilizacja środków na realizację SDG, globalna solidarność, współpraca naukowa i technologiczna, empatia wobec potrzeb najbiedniejszych UWAGA! Oprócz warstwy ideowej niezbędne są skuteczne mechanizmy wdrażania

19 Indeks Rozwoju Społecznego (SPI - Social Progress Index) - Zintegrowany wskaźnik oceniający trzy wymiary ludzkiej egzystencji Zapewnienie zasadniczych potrzeb bytowych człowieka wyżywienie i podstawowa opieka medyczna, dostęp do wody i sanitariatów, schronienia mieszkalne, bezpieczeństwo Podstawy dobrobytu dobrostanu: dostęp do podstawowej edukacji, wolność informacji, zdrowie mierzone długością życia, jakość środowiska : powietrza, wody, stan różnorodności biologicznej Możliwości realizowania aspiracji: prawo człowieka do wolności, swoboda religii i tolerancja inności, dostęp do edukacji wyższej i kultury

20 Sprawdzona recepta? Zrównoważony rozwój nie jest jedną z możliwości. To jedyna droga, która pozwoli całej ludzkości wieść godne życie na tej planecie, jedynej jaką mamy Sha Zukang Sekretarz Generalny Szczytu ONZ 2012 r.

21 Różnorodność biologiczna jest w samym centrum 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju do 2030 r. (SDGs 2030)

22 Co to jest RÓŻNORODNOŚĆ BIOLOGICZNA? To CAŁE zróżnicowanie żywego świata oraz bogactwo zachodzących w nim procesów. To nie tylko dzika przyroda ale też ta, która ukształtowana została przez człowieka. Zachowanie różnorodność biologicznej jest niezbędnym warunkiem dobrostanu ludzkości

23 Plan Strategiczny Różnorodności Biologicznej 2020 to 20 Strategicznych Celów, od miejsca podpisania znanych jako Cele z Aichi

24 Konwencja o różnorodności biologicznej wprowadza pojęcie korzyści z różnorodności biologicznej określane jako usługi świadczone przez ekosystemy RODZAJE USŁUG: ZAOPATRZENIOWE ( to żywność, budulec, opał, tkaniny ) REGULACYJNE (ochrona wody) WSPIERAJĄCE ROLNICTWO (zapylanie, obieg materii) REKREACYJNE (turystyka, sporty) POZAMATERIALNE (naukowe, edukacyjne, estetyczne, duchowe) ZDROWOTNE (leki, witaminy)

25 Różnorodność biologiczna - źródło rozwiązywania problemów Przeciwdziałanie zmianom klimatu i osłabianie skutków: np. pochłanianieco 2, Przeciwdziałanie suszy Zmniejszanie problemu głodu dzięki lokalnym odmianom i sposobom upraw i korzyści z lasów Rozwój lokalnych społeczności dzięki przedsiębiorczości wykorzystującej w zrównoważony sposób miejscowe walory bioróżnorodności: korzyści z turystyki, pamiątkarstwo, itp.

26 Kultura zrównoważonego rozwoju- umiejętność rozwijania aspiracji poza-materialnych. Kulturę taką kształtuje odpowiednia edukacja

27 Szczyt Ziemi Rio+10 w Johannesburgu w 2002 r. postawił na edukację jako Dekadę Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju ( )

28 Cel 1 z Aichi i Cel 4 CZR 2030: Powszechna edukacja i wzrost świadomości Do roku 2020: Ludzie będą świadomi wartości różnorodności biologicznej oraz kroków jakie mają podjąć dla jej ochrony oraz użytkowania w sposób zrównoważony.

29 UNU Regional Centres of Expertise on Education for Sustainable Development Idea światowej sieci Centrów Eksperckich Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju powstała w Uniwersytecie ONZ jako odpowiedz na DEZR UNESCO To światowa sieć uczelni wyższych tworzących regionalne interdyscyplinarne konsorcja służące edukacją, która ma ułatwiać lokalnym społecznościom wprowadzanie w praktyce zasad zrównoważonego rozwoju i realizację SDG s Obecnie na świecie działa 168 UNU RCE, w tym 7 w Europie Środkowej. Pierwsze RCE w Polsce właśnie zostało zatwierdzone przez UNU jako RCE Warsaw Metropolitan. Powstało z inicjatywy UCBS i łączy działania 16 instytucji partnerskich.

30 Konsorcjum: UCBS i 16 instytucji partnerskich

31 Podsumowujące wnioski Świat stoi wobec kryzysu spowodowanego ekstynkcją różnorodności biologicznej i zmianami klimatu. Powoduje to utratę usług świadczonych przez ekosystemy, co utrudnia adaptację do zmian klimatu. Tylko połączone wysiłki wszystkich partnerów: rządów, organizacji społecznych, instytucji naukowych i biznesu mogą przyczynić się do zahamowania tego procesu. Działania służące realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju mogą odnieść sukces gdy są zrozumiale i wspierane przez społeczności lokalne. Edukacja i komunikacja społeczna są kluczem do tego celu.

32 Dziękuje za uwagę i życzę nam wszystkim aby dzięki kulturze zrównoważonego rozwoju przyroda zyskała należną jej wartość