JAKI PRACOWNIK, JAKI ZAWÓD?

Transkrypt

1 JAKI PRACOWNIK, JAKI ZAWÓD? Analiza ofert pracy zamieszczonych w portalu pracuj.pl ANALIZY I BADANIA nr 41 Łódź, 2018

2 Autor: ANNA GĘBAROWSKA-MATUSIAK Współpraca: JAROSŁAW TOKARSKI Redakcja techniczna: DOROTA CERAN JOANNA CYRAŃSKA Projekt okładki: DOROTA CERAN ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO 2018 WYDAWNICTWO I PRACOWNIA POLIGRAFICZNA ŁÓDZKIEGO CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO ŁÓDŹ, UL. KOPCIŃSKIEGO 29 tel , fax wcdnikp@wckp.lodz.pl 2

3 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP UWAGI METODOLOGICZNE DOTYCZĄCE BADANIA JAKI PRACOWNIK, JAKI ZAWÓD? ANALIZA OFERT PRACY ZAMIESZCZONYCH W PORTALU PRACUJ.PL Źródła danych Charakterystyka portalu pracuj.pl Sposób gromadzenia i analizy danych ANALIZA WIELKOŚCI ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW ANALIZA OCZEKIWAŃ PRACODAWCÓW W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH Oczekiwania pracodawców w branży sprzedaż Oczekiwania pracodawców w branży obsługa klienta Oczekiwania pracodawców w branży inżynieria Oczekiwania pracodawców w branży finanse, ekonomia Oczekiwania pracodawców w branży produkcja Oczekiwania pracodawców w branży IT rozwój oprogramowania Oczekiwania pracodawców w branży łańcuch dostaw Oczekiwania pracodawców w branży praca fizyczna Oczekiwania pracodawców w branży IT administracja

4 4.10 Oczekiwania pracodawców w branży administracja biurowa Oczekiwania pracodawców w branży budownictwo Oczekiwania pracodawców w branży human resources, zasoby ludzkie Oczekiwania pracodawców w branży bankowość Oczekiwania pracodawców w branży kontrola jakości Oczekiwania pracodawców w branży transport, spedycja Oczekiwania pracodawców w branży marketing Oczekiwania pracodawców w branży zakupy Oczekiwania pracodawców w branży badania i rozwój Oczekiwania pracodawców w branży nieruchomości Oczekiwania pracodawców w branży Internet, e- commerce, nowe media Oczekiwania pracodawców w branży doradztwo, konsulting Oczekiwania pracodawców w branży call center Oczekiwania pracodawców w branży zdrowie, uroda, rekreacja Oczekiwania pracodawców w branży ubezpieczenia Oczekiwania pracodawców w branży prawo Oczekiwania pracodawców w branży edukacja, szkolenia Oczekiwania pracodawców w branży BHP, ochrona środowiska

5 4.28 Oczekiwania pracodawców w branży reklama, grafika, kreacja, fotografia Oczekiwania pracodawców w branży hotelarstwo, gastronomia, turystyka Oczekiwania pracodawców w branży energetyka POSZUKIWANE ZAWODY WNIOSKI I REKOMENDACJE ANEKS: CHARAKTERYSTYKA BRANŻ, PRZYKŁADY OFERT PRACY Charakterystyka branż występujących w portalu pracuj.pl Przykłady ofert pracy

6 6

7 1. WSTĘP Raport JAKI PRACOWNIK, JAKI ZAWÓD? Analiza ofert pracy zamieszczonych w portalu pracuj.pl jest już dziewiątym opracowaniem poświęconym charakterystyce ofert pracy dostępnych w regionie łódzkim pod kątem zapotrzebowania na zawody i kwalifikacje. Sporządzony został w Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji (ORPdE) w Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego. Jednym z głównych zadań Obserwatorium, działającego na rzecz edukacji, jest rozpoznawanie zmian zachodzących na rynku pracy oraz w gospodarce regionu łódzkiego. Monitoring internetowych ofert pracy doskonale wpisuje się w tę koncepcję. Badania i analizy prowadzone przez ORPdE służyć mają wszystkim tym, którzy są zaangażowani w proces edukacji, tj. uczącym się, ich rodzicom i opiekunom, doradcom zawodowym, nauczycielom, jak i tym, którzy mają wpływ na kształt całego systemu. W opracowaniu znalazły się dane dotyczące struktury zapotrzebowania na zawody i kwalifikacje poszukiwane przez pracodawców regionu łódzkiego. Informacje mogą mieć szczególne znaczenie dla młodzieży planującej ścieżkę kariery zawodowej oraz dla systemu edukacji, w kontekście tworzenia nowych kierunków kształcenia. Analiza Jaki pracownik, jaki zawód? jest cyklicznym projektem, którego pierwsza edycja miała miejsce w 2010 roku. Raport, który Państwo otrzymujecie, to już dziewiąte wydanie opracowane w Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji. Realizując to zadanie szukaliśmy odpowiedzi na pytanie w jakich obszarach gospodarki regionu łódzkiego występuje największe zapotrzebowanie na pracowników, ile wolnych miejsc pracy oferowano w poszczególnych 7

8 branżach i zawodach oraz jakie wymagania stawiają pracodawcy poszukiwanym przez siebie kandydatom. W celu ułatwienia porównania zmian zachodzących na rynku pracy województwa łódzkiego na przestrzeni ostatnich lat zachowano główne założenia metodologiczne wypracowane dla pierwszej edycji projektu z cyklu Jaki pracownik, jaki zawód? Modyfikacji uległy jedynie niektóre szczegółowe rozwiązania, będące wynikiem zarówno doświadczeń Obserwatorium w prowadzeniu badań i analiz jak i zmian dotyczących sposobu prezentacji ofert w portalu. W rozdziale poświęconym kwalifikacjom poszukiwanym na rynku pracy zachowano podział na poziomy stanowisk. Pracodawcy stawiają bowiem inne wymagania kandydatom na stanowiska menedżerskie, inne jeśli chcą zatrudnić specjalistów. Nowe podejście do prowadzenia analizy pozwoliło na zaprezentowanie pełniejszego obrazu rynku pracy regionu łódzkiego. Raport składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów oraz aneksu. We wstępie zamieszczono ogólne informacje dotyczące badania oraz raportu. W drugiej części opracowania przedstawione zostały założenia metodologiczne oraz cele projektu. Scharakteryzowano portal internetowy wybrany jako źródło informacji. Opisano kryteria doboru danych podlegających dalszej analizie ilościowej, a także sposób organizacji całego procesu badawczego. Rozdział trzeci zawiera analizę liczby ofert pracy w poszczególnych sekcjach zamieszczonych w portalu pracuj.pl w okresie od stycznia do czerwca 2018 roku. Dane przedstawione zostały zgodnie z podziałem oraz nazewnictwem wprowadzonym przez wyżej wymieniony portal. 8

9 Rozdział czwarty został poświęcony oczekiwaniom pracodawców wobec kandydatów do pracy. Tak jak w poprzedniej edycji badania, szczegółową analizę przeprowadzono dla wszystkich sekcji portalu pracuj.pl. Dla każdej z nich wyodrębniono kluczowe oczekiwania pracodawców na różne poziomy stanowisk, co pozwala na pokazanie specyfiki poszczególnych branż. Rozdział piąty zawiera wykaz nazw zawodów oraz stanowisk pracy, na które w analizowanym okresie czasu prowadzony był nabór. Szósty rozdział raportu poświęcono wnioskom i rekomendacjom. Mają one szczególne znaczenie dla systemu edukacji regionu łódzkiego. Mogą stanowić wskazówkę dla szkół oraz instytucji zarządzających oświatą w kontekście podejmowania decyzji dotyczących nowych kierunków kształcenia zawodowego. Mogą być także znaczącą pomocą w planowaniu kariery zawodowej dla uczących się w różnych typach szkół oraz ich rodziców lub opiekunów. Ostatnią część raportu stanowi aneks, w którym scharakteryzowano poszczególne sekcje portalu pracuj.pl. Zamieszczono także przykłady ofert pracy dotyczące konkretnych stanowisk z różnych branż, pochodzące z wymienionego źródła. Znajomość wielkości zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych obszarach gospodarki oraz oczekiwań pracodawców w zakresie poszukiwanych kwalifikacji może być pomocna w planowaniu przez młodzież kariery zawodowej. Powinna być także brana pod uwagę w procesie powstawania nowych kierunków kształcenia zawodowego. Publikację adresujemy zatem do szerokiego grona odbiorców. Są nimi zarówno przedstawiciele samorządów regionu łódzkiego oraz instytucji związanych z edukacją, 9

10 jak i dyrektorzy, nauczyciele, doradcy zawodowi, rodzice i uczniowie różnych typów szkół. Należy pamiętać o tym, że analizie poddana została jedynie pewna część ofert pracy dostępnych w regionie łódzkim (zamieszczona w jednym, wybranym portalu). Nie można zatem uogólniać uzyskanych wyników. Do zapoznania się z raportem zapraszamy wszystkie osoby oraz instytucje zainteresowane sytuacją na rynku pracy w Łodzi i w województwie łódzkim. Kierownik Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji Elżbieta Ciepucha Dyrektor Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego Janusz Moos 10

11 2. UWAGI METODOLOGICZNE DOTYCZĄCE BADANIA JAKI PRACOWNIK, JAKI ZAWÓD? ANALIZA OFERT PRACY ZAMIESZCZONYCH W PORTALU PRACUJ.PL Ogólne założenia metodologiczne dotyczące realizacji projektu od jego pierwszej edycji pozostały takie same. Dzięki temu możliwe jest porównanie zmian i uchwycenie tendencji zachodzących na rynku pracy regionu łódzkiego na przestrzeni ostatnich dziewięciu lat. Specyfika prowadzenia kolejnych analiz narzuciła jedynie pewną modyfikację szczegółowych rozwiązań przyjętych w kolejnych edycjach badania. Najważniejszym zadaniem cyklu JAKI PRACOWNIK, JAKI ZAWÓD? jest zidentyfikowanie wielkości zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych obszarach gospodarki regionu łódzkiego, z uwzględnieniem praktyk i staży oraz rozpoznanie zawodów i kwalifikacji najczęściej poszukiwanych na rynku pracy. 2.1 Źródła danych Podczas realizacji obecnej edycji projektu Jaki pracownik, jaki zawód? źródłem danych został portal internetowy pracuj.pl. Zbierane były informacje dotyczące wolnych miejsc pracy dostępnych w regionie łódzkim w pierwszym półroczu 2018 roku. Rezygnacja z portalu gratka.pl, który został dołączony do badania w 2015 roku, podyktowana była reorganizacją witryny. W lutym 2018 r. wprowadzony został nowy, znacznie różniący się, podział na branże. Zasadniczo utrudniło to porównanie liczby ofert w kolejnych miesiącach analizowanego okresu czasu. Dodatkowo pracodawcy zamieszczający swoje ogłoszenia nie zawsze przypisywali 11

12 je właściwym sekcjom, co miało bezpośredni wpływ na informacje o wysokości zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych branżach. Portal pracuj.pl, z niewielkimi zmianami, zachował swój pierwotny układ. Wybór witryny podyktowany był kilkoma czynnikami. Przede wszystkim korzystanie z tego samego źródła informacji podczas realizacji kolejnych edycji projektu daje szansę porównywania wyników. Badanie prowadzone jest cyklicznie od 2010 roku. Istnieje więc możliwość obserwacji zmian oraz tendencji występujących na rynku pracy regionu łódzkiego w ciągu ostatnich kilku lat. Dotyczą one głównie wielkości zapotrzebowania na pracowników w poszczególnych sektorach gospodarki oraz pojawiających się nowych zawodów (stanowisk). Dane pozyskane na potrzeby projektu wykorzystywane są również w opracowaniach przygotowywanych na zlecenie różnych instytucji, w tym szkół wdrażających nowe kierunki kształcenia zawodowego. Informacje prezentowane są także w ukazującym się co kwartał komunikacie Rynek pracy w Łodzi i województwie łódzkim. Układ portalu oraz sposób przedstawienia ofert czyni go atrakcyjnym źródłem danych o wolnych miejscach pracy w regionie. Specjalizuje się głównie w ofertach na stanowiska specjalistyczne i managerskie. Ogłoszenia analizowane były pod kątem ich liczby w poszczególnych branżach oraz oczekiwań pracodawców wobec kandydatów na oferowane stanowiska. Raport zawiera także zestawienie przykładowych nazw zawodów (stanowisk), na które w pierwszym półroczu 2018 roku prowadzony był nabór Charakterystyka portalu pracuj.pl Witryna pracuj.pl jest obecnie jednym z największych portali, za pośrednictwem którego pracodawcy poszukują kandydatów na wolne stanowiska. W każdym tygodniu pojawia się kilkaset ofert 12

13 przypisanych określonej branży. Dużą zaletę stanowi sposób redagowania ogłoszeń. W zdecydowanej większości są one szczegółowe. Przedstawiony jest zakres zadań na stanowisku pracy, wymagania wobec kandydatów oraz oferowane warunki i narzędzia pracy. Portal pracuj.pl ma zakres ogólnopolski. Istnieje jednak możliwość wygenerowania ogłoszeń dla poszczególnych województw. W zdecydowanej większości są one kierowane do specjalistów oraz kadry zarządzającej. Dużo mniej ofert dotyczy kandydatów o niższym poziomie kwalifikacji. 2.2 Sposób gromadzenia i analizy danych Na potrzeby badania utworzono bazę danych zawierającą oferty pracy dostępne w portalu pracuj.pl w pierwszym półroczu 2018 roku. Ogłoszenia przypisane są branżom, wewnątrz których zachowano podział na poziomy stanowisk. Nazewnictwo i terminologia stosowana w opisach pozostały zgodne z oryginalnymi zapisami. W raporcie prezentujemy informacje dotyczące liczby wolnych miejsc pracy w różnych sektorach gospodarki oraz oczekiwań pracodawców wobec kandydatów na poszczególne stanowiska. Oferty zbierane były w odstępach trzydziestodniowych, co wynika z ich standardowego okresu ważności w serwisie rekrutacyjnym. W większości wykluczone zostały więc sytuacje, w których ta sama oferta trafiała do bazy danych wielokrotnie. Podobnie jak w poprzednich edycjach badania niemożliwe było wyeliminowanie innego rodzaju problemu, związanego ze specyfiką prezentowania ofert w portalach. Zdarza się, że pracodawca zamieszcza to samo ogłoszenie w kilku branżach jednocześnie. Przykładem może być oferta dla przedstawiciela 13

14 handlowego. Często bywa umieszczana zarówno w branżach obsługa klienta oraz sprzedaż. Podobna sytuacja zdarza się w przypadku naboru na stanowisko doradcy klienta. Gdy oferta dotyczy pracy w banku można znaleźć ją jednocześnie w sekcjach finanse, ekonomia i bankowość. Taki sposób prezentacji ofert przez pracodawców sprawia, że łącznie jest ich więcej niż rzeczywiście dostępna liczba wolnych miejsc pracy. W celu szczegółowego opracowania danych dotyczących oczekiwań pracodawców wobec kandydatów dodatkowo utworzono bazę zawierającą 4800 wybranych losowo ogłoszeń. W każdym miesiącu pierwszego półrocza 2018 roku zebranych zostało łącznie ponad trzy tysiące ofert pracy. Nie było możliwości opracowania całości pozyskanego materiału. Wylosowano do analizy po około 800 ofert z różnych branż. W celu zachowania reprezentacyjności próby, liczba ogłoszeń w poszczególnych sekcjach uzależniona była od ich ilości w pierwszym półroczu 2018 roku. Oferty zostały przypisane poszczególnym poziomom stanowisk. Szczegółową analizę oczekiwań pracodawców przeprowadzono, tak jak w poprzednich edycjach badania, dla każdej branży portalu pracuj.pl. Możliwe stało się więc zidentyfikowanie kwalifikacji poszukiwanych w regionie łódzkim we wszystkich obszarach, łącznie z tymi, na które było mniejsze zapotrzebowanie. Porównując wyniki ostatniego badania Jaki pracownik, jaki zawód? z jego poprzednimi edycjami można zidentyfikować zmiany zachodzące na rynku pracy regionu łódzkiego na przestrzeni ostatnich lat. 14

15 3. ANALIZA WIELKOŚCI ZAPOTRZEBOWANIA NA PRACOWNIKÓW W poprzednim rozdziale opisana została metodologia zbierania oraz analizy danych. Kolejna część opracowania przedstawia ilościowe zestawienia ofert pracy dostępnych w pierwszym półroczu 2018 r. w portalu pracuj.pl. Pracodawca zamieszczający ofertę w portalu może ją aktualizować. Należy pamiętać o tym, że jeśli nie znajdzie się odpowiedni kandydat prowadzony jest ponowny nabór i ogłoszenie pojawia się kolejny raz w tej samej lub podobnej wersji. Jak wspomniano w poprzednim rozdziale, zdarza się, że jedna oferta przypisana jest kilku sekcjom. Rzeczywista liczba wolnych miejsc pracy jest więc trochę mniejsza niż otrzymana w wyniku sumowania liczby ogłoszeń zamieszczonych w portalu. Tak jak w poprzednich edycjach raportu pozostawiono proponowany przez portal pracuj.pl podział na branże 1, w tym rozbicie obszaru informatycznego na dwie grupy: IT rozwój oprogramowania oraz IT administrację. W obu sekcjach dostępne są oferty pracy dla informatyków, jednak specyfika każdego z tych obszarów różni się. Wprowadzony podział pozwala zobrazować wielkość zapotrzebowania zarówno na programistów jak i pracowników poszukiwanych na stanowiska związane z obsługą i zapewnieniem prawidłowego działania aplikacji biznesowych oraz systemów. Poniżej przedstawiono szczegółowe dane dotyczące liczby wolnych miejsc pracy oferowanych za pośrednictwem portalu 1 Charakterystyka poszczególnych branż znajduje się w aneksie. 15

16 pracuj.pl w każdym miesiącu pierwszego półrocza 2018 roku. Odnoszą się one do regionu łódzkiego. Tabela 3.1 LICZBA OFERT PRACY W BRANŻACH w portalu pracuj.pl (I półr r., woj. łódzkie) ANZLIZOWANY OKRES / miesiąc NAZWA BRANŻY STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC Liczba ofert pracy w I półroczu 2018 r. Średnia miesięczna liczba ofert pracy sprzedaż ,5 obsługa klienta ,8 inżynieria ,5 finanse, ekonomia ,8 produkcja ,5 IT rozwój oprogramowa ,2 nia łańcuch dostaw ,5 praca fizyczna ,0 IT - administracja ,2 administracja biurowa ,7 budownictwo ,5 16

17 human resources, zasoby ,5 ludzkie bankowość ,5 kontrola jakości ,7 transport, spedycja ,8 marketing ,2 zakupy ,0 badania i rozwój ,3 nieruchomości ,2 internet, e-commerce, ,8 nowe media doradztwo, konsulting ,2 call center ,8 zdrowie, uroda, ,7 rekreacja ubezpieczenia ,0 prawo ,8 edukacja, szkolenia ,8 BHP, ochrona ,5 środowiska reklama, grafika, kreacja, fotografia ,3 17

18 hotelarstwo, gastronomia, turystyka ,0 energetyka ,3 inne ,3 sektor publiczny ,0 media, sztuka, ,7 rozrywka public relations ,3 Suma ofert pracy (uwzględnion o wielokrotną ekspozycję tej samej oferty w portalu) W prawie każdym miesiącu pierwszego półrocza 2018 roku pracodawcy zamieścili w portalu pracuj.pl ponad cztery tysiące ofert. Wyjątek stanowił kwiecień, w którym było dostępnych trzy tysiące sześćset dwadzieścia osiem miejsc pracy. Największej liczby pracowników poszukiwano w styczniu, w portalu znalazło się prawie pięć tysięcy ogłoszeń. Porównując zgromadzone na potrzeby projektu dane, można zaobserwować, że w drugim kwartale bieżącego roku więcej miejsc pracy oferowało siedem branż. Wzrost zanotowały następujące sekcje: sektor publiczny (największy, tj. o 66,7%), praca fizyczna (o 31,4%), Human Resources, zasoby ludzkie (o 23,4%), łańcuch 18

19 dostaw (o 19,5%), badania i rozwój (o 15,6%), administracja biurowa (o 14,3%), budownictwo (o 3,4%). Liczba ofert zmniejszyła się w szesnastu branżach. Największy spadek, o 24,4%, zanotowała sekcja edukacja, szkolenia. Pozostałe kolejno, to: reklama, grafika, kreacja, fotografia (o 22,2%), ubezpieczenia (o 22%), zdrowie, uroda, rekreacja (o 21,5%), media, sztuka, rozrywka (o 18,2%), hotelarstwo, gastronomia, turystyka (o 18,2%), IT administracja (o 17,5%), IT rozwój oprogramowania (o 17,4%), obsługa klienta (o 14,6%), doradztwo, konsulting (o 14,1%), BHP, ochrona środowiska (o 13%), energetyka (o 12,1%), bankowość (o 10,8%), sprzedaż (o 9%), prawo (o 8,3%) oraz inżynieria (o 8,1%). W pozostałych sekcjach w obu kwartałach 2018 r. pracodawcy oferowali porównywalną liczbę wolnych miejsc pracy. Struktura zamieszczanych w portalu pracuj.pl ofert w bieżącym roku uległa pewnej zmianie. Nadal na pierwszym miejscu pod względem liczby wolnych miejsc pracy znajduje się branża sprzedaż. Ścisłą czołówkę tworzą ponadto sekcje: obsługa klienta, inżynieria finanse, ekonomia. Kolejne, piąte miejsce zajmuje produkcja, która rok wcześniej była na szóstej pozycji. Sekcje IT rozwój oprogramowania, i IT administracja spadły odpowiednio na szóste oraz dziewiąte miejsce. We wszystkich edycjach badania, w każdym z wymienionych obszarów dostępnych było ponad sto ofert w miesiącu. W obecnym opracowaniu, tak samo jak w poprzednich latach, analizowano wszystkie branże portalu pracuj.pl pod względem liczby ofert oraz oczekiwań pracodawców. Możliwe jest więc porównanie zmian zapotrzebowania na pracowników i kwalifikacje (w zakresie reprezentowanym przez wymienioną witrynę). Zestawienie liczby 19

20 ofert pracy dostępnych w pierwszym półroczu 2018 roku z analogicznym okresem 2017 r. 2 przedstawione zostało w tabeli. Tabela 3.2 LICZBA OFERT PRACY w poszczególnych edycjach badania Jaki pracownik, jaki zawód? (I półrocze danego roku, woj. łódzkie) ROK MIESIĘCZNA LICZBA OFERT PRACY uwzględniono wielokrotną ekspozycję tej samej oferty w portalu STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC LICZBA OFERT W I PÓŁROCZU wzrost W 2018 roku portal pracuj.pl oferował o 4114 (tj. 18,6%) więcej miejsc pracy niż w 2017 r. Porównując rok do roku, największy wzrost liczby ofert miał miejsce w styczniu i wynosił 27,7%. Najmniej miejsc pracy przybyło w marcu, w 2018 r. było ich o 14,1% więcej niż przed rokiem. Rosnące zapotrzebowanie na pracowników nie pozostaje bez wpływu na zmniejszenie bezrobocia. Świadczy także o rozwoju gospodarczym województwa łódzkiego. 2 A. Gębarowska-Matusiak, J. Tokarski Jaki pracownik, jaki zawód? Analiza ofert pracy zamieszczonych w wybranych portalach internetowych, ŁCDNiKP

21 3886 ofert 3646 ofert 3622 ofert 3026 ofert 3914 ofert 3958 ofert 4964 ofert 4307 ofert 4134 ofert 3628 ofert 4452 ofert 4681 ofert Wzrost liczby ofert pracy w poszczególnych branżach przedstawiono na wykresie 3.1. Wykres 3.1 RÓŻNICE W LICZBIE OFERT PRACY branże portalu pracuj.pl (I półr r. i 2018 r., woj. łódzkie) % 18% 14% 20% 14% 18% STYCZEŃ LUTY MARZEC KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC Średnią liczbę ofert pracy dostępnych w każdym miesiącu pierwszego półrocza 2018 r. przedstawia wykres

22 Wykres 3.2 ŚREDNIA MIESIĘCZNA LICZBA OFERT PRACY branże portalu pracuj.pl (I półr r., woj. łódzkie) sprzedaż obsługa klienta inżynieria finanse, ekonomia produkcja IT - rozwój oprogramowania łańcuch dostaw praca fizyczna IT - administracja aministracja biurowa budownictwo Human Resources, zasoby ludzkie bankowość kontrola jakości transport, spedycja marketing zakupy badania i rozwój nieruchomości internet, e-commerce, nowe media doradztwo, konsulting call center zdrowie, uroda, rekreacja ubezpieczenia prawo edukacja, szkolenia BHP, ochrona środowiska reklama, grafika, kreacja, fotografia hotelarstwo, gastronomia, turystyka energetyka inne sektor publiczny media, sztuka, rozrywka public relations 384,5 286,8 271,5 225,2 200,5 182,0 161,2 159,7 110,5 103,5 102,5 83,7 74,8 69,2 61,0 55,3 48,2 46,8 46,2 44,8 27,7 27,0 26,8 22,8 21,5 21,3 20,0 10,3 8,3 8,0 6,7 4,3 599,8 Źródło: Opracowanie własne ORPdE na podstawie ofert pracy z portalu pracuj.pl 838,

23 W pierwszym półroczu 2018 roku w siedmiu branżach portalu pracuj.pl średnia miesięczna liczba ofert pracy przekroczyła dwieście. Są to następujące obszary: sprzedaż, obsługa klienta, inżynieria, finanse, ekonomia, produkcja, IT rozwój oprogramowania oraz łańcuch dostaw. Sekcją o największym zapotrzebowaniu na pracowników była sprzedaż. Średnio w miesiącu poszukiwano 838,5 pracowników. Niewiele mniej stanowisk (o prawie 40%) oferowała obsługa klienta. Obie wymienione branże reprezentują dział sprzedaży towarów oraz usług, i w sposób oczywisty łączą się ze sobą. Kolejna pozycja przypadła sekcji inżynieria, w której w każdym miesiącu analizowanego okresu poszukiwano 384,5 pracowników. Na czwartym miejscu, z 286,8 ofertami, znalazła się branża finanse, ekonomia. Piąta pozycja przypadła sekcji produkcja. Reprezentujący ją pracodawcy oferowali 271,5 wolnych miejsc pracy. Należy zauważyć, że w 2017 roku obszar ten pod względem liczby poszukiwanych pracowników, która nie przekraczała dwustu, znajdował się na miejscu szóstym 3. Szóstą pozycję (225,2 ogłoszenia) zajęła sekcja IT rozwój oprogramowania. Siódme miejsce należało do branży z obszaru logistycznego - łańcuch dostaw. Średnio w miesiącu poszukiwano 200,5 kandydatów do pracy. Następną wyróżniającą się grupę stanowią te obszary, w których w I półroczu 2018 roku średnio w miesiącu pracodawcy chcieli zatrudnić od 100 do 200 pracowników. Należą do nich następujące sekcje: praca fizyczna (średnio 182 miejsca pracy w miesiącu), IT administracja (161,2 oferty), administracja biurowa (159,7 ofert), budownictwo (110,5 miejsc pracy), human 3 A. Gębarowska-Matusiak, J. Tokarski Jaki pracownik, jaki zawód? Analiza ofert pracy zamieszczonych w wybranych portalach internetowych, ŁCDNiKP

24 resources, zasoby ludzkie (103,5 ofert) oraz bankowość (102,5 wolnych miejsc). Kolejne pięć sekcji stanowią obszary, w których pracodawcy zamieszczali średnio od 50 do 100 ofert w miesiącu. Do tej grupy należą: kontrola jakości, transport, spedycja, marketing, zakupy, badania i rozwój. Ostatni obszar stanowiły te branże, w których średnio w miesiącu pracodawcy oferowali mniej niż 50 ofert. Najmniej miejsc pracy dostępnych było w następujących sekcjach: nieruchomości, internet, e-commerce, nowe media, doradztwo, konsulting, call center, zdrowie, uroda, rekreacja, ubezpieczenia, prawo, edukacja, szkolenia, BHP, ochrona środowiska, reklama, grafika, kreacja, fotografia, hotelarstwo, gastronomia, turystyka, energetyka, sektor publiczny, media, sztuka, rozrywka, public relations. Występujące w wymienionych branżach oferty często dotyczą specjalistycznych stanowisk, stąd ich zdecydowanie mniejsza liczba. Przykładowo w sekcji sprzedaż różnorodność miejsc pracy, na które poszukiwani są kandydaci jest bardzo duża od sprzedawcy po przedstawiciela handlowego lub doradcę klienta. Zdarza się także, że portal pracuj.pl nie stanowi głównego źródła wiedzy na temat wolnych miejsc pracy w niektórych obszarach. Ilustracją mogą być branże sektor publiczny lub media, sztuka, rozrywka. W prawie każdej z branż portalu pracuj.pl prowadzony był nabór na stanowiska przeznaczone dla praktykantów i stażystów. Oferty adresowane były do uczniów, studentów oraz absolwentów. Coraz częściej firmy proponują praktyki odpłatne, można jednak spotkać oferty pracy odbywającej się na zasadzie wolontariatu. Główny atut nadal jednak stanowi możliwość poznania specyfiki przedsiębiorstwa oraz zdobycie doświadczenia zawodowego, którego brakuje absolwentom. Często w ogłoszeniach pracodawcy 24

25 deklarowali możliwość zatrudnienia najlepszych stażystów. Oferty dedykowane osobom stawiającym pierwsze kroki na rynku pracy są szczególnie cenne dla edukacji. W tabeli przedstawione zostały rangi średniej liczby ofert pracy w pierwszym półroczu danego roku dla poszczególnych edycji badania Jaki pracownik, jaki zawód?. Uwzględnione zostały sekcje, w których w 2018 roku w portalu pracuj.pl dostępnych było najwięcej ofert. Tabela 3.3 ŚREDNIA LICZBA OFERT PRACY w poszczególnych edycjach badania Jaki pracownik, jaki zawód? (I półrocze danego roku, woj. łódzkie) RANGI BRANŻA RANGA 2018 RANGA 2017 RANGA 2016 RANGA 2015 RANGA 2014 RANGA 2013 RANGA 2012 RANGA 2011 RANGA 2010 sprzedaż obsługa klienta, call center informatyka inżynieria finanse, ekonomia łańcuch dostaw, transport, spedycja produkcja

26 W 2013 roku portal pracuj.pl wprowadził zmiany. Zaproponowano nowy podział na kategorie dla ofert pracy, modyfikacji uległy nazwy branż. Pracodawcy mogą obecnie dokładniej przedstawić swoją ofertę, poszukujący pracy natomiast szybciej wyszukiwać odpowiadające im ogłoszenia. Z punktu widzenia opracowania Jaki pracownik, jaki zawód? zmiana utrudniła porównanie liczby ogłoszeń dostępnych w portalu w kolejnych edycjach badania. Aby zestawienie było miarodajne zsumowano liczbę ofert w branżach obsługa klienta oraz call center, łańcuch dostaw oraz transport, spedycja, a także jako całość przedstawiono sekcję informatyczną ( IT rozwój oprogramowania, IT administracja ). Na tej podstawie obliczono RANGI. Zostały one opracowane dla pierwszych siedmiu branż (po uwzględnieniu wyżej wymienionych zmian), w których w I półroczu 2018 r. pracodawcy poszukiwali największej liczby pracowników. Od 2016 roku nie zmienia się kolejność branż, które oferowały największą liczbę ofert pracy. Odkąd prowadzone jest badanie największe zapotrzebowanie na pracowników przypada na sekcję sprzedaż. Pozostałe wymienione w tabeli branże także charakteryzują się od lat w miarę stabilną pozycją na rynku. Największy wzrost liczby ofert pracy odnotowano w przypadku stanowisk związanych z produkcją. Z jedenastego miejsca w rankingu zajmowanego w 2012 r. sekcja ta awansowała na pozycję siódmą w 2014 roku. W porównaniu z 2013 rokiem zwiększyło się także zapotrzebowanie na pracowników w obszarze logistycznym (sekcje: łańcuch dostaw, transport, spedycja ). Od pięciu lat branża zajmuje szóste miejsce w rankingu (w 2013 roku była to dziewiąta pozycja). W 2016 r. wzrosła nieznacznie liczba ofert w sekcji inżynieria. Znalazła się ona na miejscu czwartym, wyprzedzając obszar finanse, ekonomia. Należy zauważyć, że w bieżącym roku różnice w liczbie ofert pracy 26

27 dla poszczególnych obszarów wymienionych w tabeli są nieznaczne. Praktycznie w sekcjach inżynieria i informatyka pracodawcy zamieścili tyle samo ogłoszeń (średnio w miesiącu zanotowaliśmy różnicę około 3 ofert). Podobnie sytuacja wyglądała dla obszaru logistycznego i produkcji (różnica 5 ofert). Różnica między branżami finanse, ekonomia oraz produkcja także była niewielka (średnio w miesiącu 15,3 ofert). Na przestrzeni ostatnich dziewięciu lat widać wyraźnie, że do branż najczęściej rekrutujących należą w województwie łódzkim: sprzedaż i obsługa klienta, informatyka, obszar związany z wykształceniem technicznym (inżynieria, produkcja), finanse ekonomia, logistyka (łańcuch dostaw, transport, spedycja). Z perspektywy portalu pracuj.pl wymienione sekcje generują najwięcej miejsc pracy. 4. ANALIZA OCZEKIWAŃ PRACODAWCÓW W POSZCZEGÓLNYCH BRANŻACH W poprzednim rozdziale przedstawiona została liczba wolnych miejsc pracy w poszczególnych sektorach gospodarki województwa łódzkiego w pierwszej połowie 2018 roku, dostępnych w witrynie pracuj.pl. W czwartej części raportu znajdują się informacje dotyczące oczekiwań pracodawców wobec kandydatów do pracy. Analizowana była każda branża portalu. 27

28 Zachowanie takiej samej metodologii we wszystkich edycjach projektu daje możliwość porównania wyników oraz obserwacji zmian zachodzących na lokalnym rynku pracy. Dla poszczególnych sekcji została przeprowadzona oddzielna analiza, możliwe jest zatem pokazanie specyfiki oczekiwań pracodawców w odniesieniu do poszczególnych grup zawodów. Łącznie ze wszystkich branż w pierwszym półroczu bieżącego roku były to 4832 ogłoszenia. Ponadto, po raz pierwszy, wewnątrz każdej kategorii wprowadzono podział na poziomy stanowisk. Można było zatem dokonać jeszcze bardziej szczegółowego opracowania oczekiwań pracodawców. Analizie poddano następujące wymagania pracodawców wobec kandydatów do pracy: kompetencje twarde (m.in. poziom wykształcenia, kwalifikacje zawodowe, doświadczenie zawodowe, umiejętność obsługi komputera, znajomość języków obcych, posiadanie prawa jazdy), kompetencje miękkie (np. łatwość nawiązywania kontaktów, umiejętność pracy w zespole, odporność na stres, kreatywność). Wymagania pracodawców można podzielić na kompetencje twarde i kompetencje miękkie. Pierwszą grupę stanowią kwalifikacje zawodowe, które są niezbędne na stanowisku pracy. Zalicza się do nich: poziom wykształcenia, doświadczenie zawodowe, wiedzę pozwalającą na wykonywanie obowiązków, specjalistyczne uprawnienia i umiejętności, znajomość języków obcych, umiejętność obsługi komputera, posiadanie prawa jazdy itp. Ten rodzaj kompetencji kształtowany jest w systemie szkolnym, na różnego rodzaju kursach, a także poprzez samokształcenie oraz zdobywanie doświadczenia bezpośrednio na stanowisku pracy. Ponieważ są one niezbędne do właściwego wykonywania powierzonych 28

29 przez pracodawcę obowiązków, ich brak właściwie przekreśla szansę kandydata na zatrudnienie. Kompetencje miękkie to inaczej cechy psychofizyczne oraz umiejętności społeczne. Mają one wpływ na organizację pracy, zachowanie, relacje międzyludzkie. Kształtowane są nie tylko poprzez szeroko rozumianą edukację, lecz także w codziennym życiu. Zalicza się do nich między innymi: umiejętność pracy w zespole, umiejętności interpersonalne, organizacyjne, analityczne, umiejętność zarządzania czasem, umiejętności przywódcze, odporność na stres, kulturę osobistą, samodzielność, odpowiedzialność, zaangażowanie w wykonywaną pracę, kreatywność, dokładność, obowiązkowość, gotowość do podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Wymienione kompetencje są ważne dla pracodawców na równi z kwalifikacjami zawodowymi. Mają kluczowe znaczenie dla budowania atmosfery w miejscu pracy, nawiązywania kontaktów z klientami i współpracownikami. Pozwalają na efektywne organizowanie pracy własnej i innych osób oraz sumienne wykonywanie powierzonych zadań. Kompetencje twarde pozwalają prawidłowo wykonywać zadania zawodowe, są więc ważne dla pracodawcy. Nie zawsze jednak decydują o zatrudnieniu. Jeśli na ofertę odpowiada wielu kandydatów legitymujących się zbliżonymi kwalifikacjami, często wybierane są osoby, które potrafią dokonać właściwej autoprezentacji, zgodnej z charakterem danej instytucji, są komunikatywne i praca w zespole nie stanowi dla nich problemu. Kompetencje miękkie mogą być szansą dla absolwentów szkół oraz wyższych uczelni na znalezienie swojego miejsca na rynku pracy, gdyż często nie mają oni jeszcze wymaganego przez pracodawcę doświadczenia zawodowego. W dalszej części rozdziału znajdują się dane dotyczące oczekiwań pracodawców poszukujących pracowników 29

30 za pośrednictwem portalu pracuj.pl. Celem przeprowadzonej analizy jest scharakteryzowanie poszczególnych branż oraz wskazanie kluczowych kompetencji dla każdej z nich, uwzględniając różne poziomy stanowisk. 4.1 Oczekiwania pracodawców w branży sprzedaż Analizy internetowych ofert pracy prowadzone są w Obserwatorium Rynku Pracy dla Edukacji od 2010 roku. Sekcja sprzedaż od początku znajduje się na pierwszym miejscu pod względem wielkości zapotrzebowania na pracowników. W pierwszym półroczu 2018 r. portal pracuj.pl oferował średnio w miesiącu 838,5 ogłoszeń dotyczących wymienionego obszaru. Poszukiwani byli kandydaci na różne stanowiska, przykładowo: doradca klienta, przedstawiciel handlowy, specjalista ds. sprzedaży, sprzedawca, key account manager. Wykaz stanowisk, na który w analizowanym okresie czasu prowadzony był nabór znajduje się w rozdziale piątym raportu. Oferty zamieszczane przez pracodawców dotyczą różnych obszarów gospodarki. Są to firmy farmaceutyczne, odzieżowe, logistyczne, informatyczne, świadczące usługi finansowe, działające w obszarze budowlanym, spożywczym, sklepy, hipermarkety i inne. Pracodawcy prowadzili nabór na różne poziomy stanowisk. Procentowy udział liczby ofert pracy na poszczególnych szczeblach kariery prezentuje poniższy wykres. 30

31 Wykres 4.1 POSZUKIWANE STANOWISKA W BRANŻY SPRZEDAŻ (portal pracuj.pl, I półrocze 2018 r., woj. łódzkie) specjalista 58,4% kierownik 15,4% pracownik fizyczny asystent dyrektor-prezes praktykant-stażysta 3,0% 2,0% 1,8% 0,9% % Analiza ofert zamieszczonych w omawianej branży pozwoliła określić kluczowe oczekiwania pracodawców. Z przeprowadzonych badań wynika, że kandydat szukający pracy w obszarze sprzedaży na poziomie specjalista powinien przede wszystkim spełniać następujące wymagania: doświadczenie zawodowe (72,2% wskazań), czynne prawo jazdy kat. B (55,5% wskazań), umiejętności interpersonalne, komunikatywność (53,1% wskazań), umiejętność planowania i organizowania pracy (50% wskazań). 31

32 Zdecydowana większość pracodawców poszukuje kandydatów, którzy wcześniej pracowali na podobnych stanowiskach. Najczęściej oczekują rocznego lub dwuletniego doświadczenia. Taki pracownik wymaga krótszego szkolenia, szybciej wdraża się do pełnienia obowiązków oraz od razu osiąga sukcesy. Ważna jest zarówno umiejętność sprzedaży towarów i usług, jak i dobra znajomość rynku oraz oferowanych produktów. Kolejny wymóg dotyczy posiadania czynnego prawa jazdy kategorii B. Pojawia się w połowie analizowanych ofert. Jeśli weźmie się pod uwagę specyfikę handlu to jest on w pełni uzasadniony. Bardzo często praca osoby zatrudnionej w sprzedaży polega na oferowaniu produktu klientom z terenu całego województwa czy kraju, co wiąże się z koniecznością dojazdu. Wiele firm po okresie próbnym oferuje pracownikowi służbowy samochód. Nie wystarczy tylko mieć prawo jazdy. Pracodawcy wymagają umiejętności prowadzenia samochodu. Trzecią z kluczowych cech wymienianych przez pracodawców są umiejętności interpersonalne. Łatwość nawiązywania kontaktów, komunikatywność, właściwe zaprezentowanie oferowanego produktu/usługi, pozyskiwanie nowych klientów oraz utrzymanie już istniejących decyduje o sukcesie w obszarze sprzedaży. Ostatnią z kluczowych kwalifikacji wymienianą przez pracodawców jest umiejętność planowania i organizowania pracy. Wymienione wyżej wymagania znajdują się co najmniej w co drugiej analizowanej ofercie. Taki układ oczekiwań daje szansę absolwentom, gdyż poza doświadczeniem zawodowym pozostałe kryteria mogą spełnić. Powyżej opisane zostały najważniejsze kryteria rekrutacyjne. Wszystkie oczekiwania pracodawców przedstawione zostały w tabeli. 32

33 Tabela 4.1 OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW W BRANŻY SPRZEDAŻ [w %] (portal pracuj.pl, I półrocze 2018 r., woj. łódzkie) Lp. RODZAJ WYMAGAŃ ODSETEK WSKAZAŃ 1. doświadczenie zawodowe 72,2 2. czynne prawo jazdy kat. B 55,5 3. umiejętności interpersonalne, komunikatywność 53,1 4. umiejętność planowania i organizowania pracy zaangażowanie 39,1 6. wiedza i umiejętności zawodowe wykształcenie wyższe 38,9 8. zorientowanie na cel 38,9 9. umiejętność obsługi komputera (pakiet MS Office) 33,3 10. dyspozycyjność 32,8 11. znajomość języków obcych 27,8 12. samodzielność 22,3 13. wykształcenie średnie 22,2 14. kreatywność 16,7 15. wysoka kultura osobista 15,8 16. umiejętność pracy pod presją czasu 11,6 17. sumienność w wykonywaniu obowiązków 11,3 18. umiejętności analityczne 5,8 19. umiejętność pracy w zespole 5,6 20. dokładność 5,6 21. gotowość do podnoszenia kwalifikacji zawodowych 5,5 22. odpowiedzialność 5,5 33

34 W zawodach handlowych ważne dla pracodawców jest zaangażowanie oraz zorientowanie na cel, a ponadto dyspozycyjność i samodzielność. Szóste miejsce w rankingu oczekiwań pracodawców zajmuje wymóg posiadania przez kandydata wiedzy i umiejętności zawodowych, rozumianych także jako znajomość branży. Profil wiedzy jest zależny od rodzaju wykonywanej pracy i szczegółowo określony. Są to zarówno wiadomości i umiejętności dotyczące znajomości technik sprzedaży, negocjacji oraz lokalnego rynku, jak i wiedza ściśle związana z obszarem, którego dana oferta dotyczy. Pracodawcy zwracają uwagę na umiejętność obsługi komputera w zakresie pakietu MS Office. Praca na stanowisku handlowca czy sprzedawcy wiąże się z koniecznością tworzenia różnego rodzaju bilansów i zestawień. Czynna znajomość odpowiednich programów komputerowych jest więc pożądana. W co czwartej ofercie pracy pojawia się z kolei wymóg znajomości języków obcych. Umiejętność biegłego posługiwania się językiem angielskim lub innym jest szczególnie ważna w dużych, międzynarodowych korporacjach, które obsługują także zagranicznych klientów. Również wewnątrz firmy często istnieje między pracownikami konieczność kontaktu w języku obcym. Pracodawcy oczekujący od kandydatów znajomości języków obcych w analizowanych ofertach przede wszystkim j. angielski i j. niemiecki. Większość pracodawców, którzy oczekują znajomości języka obcego poszukuje kandydatów potrafiących posługiwać się biegle dwoma językami j. angielskim oraz innym. Na stanowiskach kierowniczych (dyrektor-prezes, kierownik) dodatkowo ważna dla pracodawcy jest umiejętność zarządzania zespołem oraz doświadczenie na stanowisku kierowniczym. 34

35 Najważniejsze wymagania, które powinien spełnić kandydat ubiegający się na stanowisko asystenta to: umiejętności interpersonalne, komunikatywność, zaangażowanie, nastawienie na realizację celów sprzedażowych, chęć podnoszenia kwalifikacji zawodowych, umiejętność obsługi komputera w zakresie pakietu MS Office. Większość pracodawców oczekiwała wykształcenia średniego. Dodatkowo mile widziane było wykształcenie wyższe oraz znajomość systemów CRM, systemów klasy ERP lub innych aplikacji użytkowych związanych ze sprzedażą i obsługą. Oferty dotyczące praktyk i staży dedykowane były osobom legitymującym się statusem studenta. Ponadto pracodawcy oczekiwali chęci do pracy, umiejętności organizacji pracy, komunikatywności oraz znajomości obsługi komputera (pakiet MS Office). Oferty z kategorii pracownik fizyczny kierowane były do kandydatów, którzy łatwo nawiązują kontakty, potrafią pracować w zespole, są uczciwi, rzetelni, dyspozycyjni do pracy w weekendy i o różnych porach dnia. Wymaganiem była także gotowość do pracy fizycznej. Atutem mogło okazać się doświadczenie na podobnym stanowisku. 4.2 Oczekiwania pracodawców w branży obsługa klienta Sekcja obsługa klienta jest drugą z kolei branżą pod względem liczby naborów na wolne stanowiska pracy prowadzonych za pośrednictwem portalu pracuj.pl. W pierwszym półroczu 2018 roku w regionie łódzkim średnio dostępnych było sześćset miejsc pracy w miesiącu. Poszukiwani byli kandydaci na różne stanowiska, przykładowo: doradca klienta, przedstawiciel handlowy, specjalista ds. obsługi klienta, doradca techniczny. Szczegółowy 35

36 wykaz stanowisk, na który prowadzony był nabór znajduje się w rozdziale piątym raportu. Firmy zatrudniające pracowników prowadzą zróżnicowaną działalność: handlową, informatyczną, obsługują procesy finansowo-księgowe działają w branży spożywczej, motoryzacyjnej oraz innej. Procentowy udział liczby ofert pracy na różnych poziomach stanowisk przedstawia wykres. Wykres 4.2 POSZUKIWANE STANOWISKA W BRANŻY OBSŁUGA KLIENTA (portal pracuj.pl, I półrocze 2018 r., woj. łódzkie) specjalista 65,2% kierownik 9,6% asystent pracownik fizyczny praktykant-stażysta dyrektor-prezes 1,9% 1,8% 0,8% 0,5% % Najważniejsze oczekiwania pracodawców poszukujących kandydatów w sekcji obsługa klienta na stanowiskach z poziomu specjalista to: doświadczenie zawodowe 63,6% wskazań, 36

37 umiejętności interpersonalne, komunikatywność 50% wskazań. Na pierwszym miejscu pojawia się wymóg posiadania przez kandydata do pracy doświadczenia zawodowego. Jest on ważny dla zdecydowanej większości pracodawców. Jeśli mogą wybierać wśród osób poszukujących pracy, zatrudniają takie, które już pracowały na podobnych stanowiskach i od razu mogą efektywnie wypełniać swoje obowiązki. Taką samą wagę jak do doświadczenia, zatrudniający przywiązują do umiejętności interpersonalnych kandydatów. Połowa pracodawców wskazuje tę właśnie cechę. Praca w obsłudze klienta związana jest z częstymi kontaktami z ludźmi. Doskonałe umiejętności komunikacyjne są więc niezbędne, warunkują osiągnięcie sukcesu. Pozostałe wymagania pracodawców zamieszczone w ofertach pracy przedstawione zostały w tabeli. Tabela 4.2 OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW W BRANŻY OBSŁUGA KLIENTA [w %] (portal pracuj.pl, I półrocze 2018 r., woj. łódzkie) Lp. RODZAJ WYMAGAŃ ODSETEK WSKAZAŃ 1. doświadczenie zawodowe 63,6 2. umiejętności interpersonalne, komunikatywność umiejętność obsługi komputera (pakiet MS Office) 32,8 4. zaangażowanie 31,8 5. zorientowanie na cel 31,7 6. umiejętność planowania i organizowania pracy 31,7 7. posiadanie prawa jazdy kat. B 31,4 8. wykształcenie wyższe 31,2 37

38 9. wiedza i umiejętności zawodowe 27,3 9. wykształcenie średnie 23,5 10. samodzielność 18,9 11. znajomość języków obcych 18,4 12. wysoka kultura osobista 18,3 13. chęć podnoszenia kwalifikacji 18,2 14. dyspozycyjność 18,2 15. umiejętność pracy w zespole 13,6 16. kreatywność 13,5 17. umiejętność analitycznego myślenia 4,6 18. odporność na stres 4,5 19. umiejętność pracy pod presją czasu 4,5 Kolejnym wymaganiem pojawiającym się w co trzeciej ofercie jest umiejętność obsługi komputera, zwłaszcza w zakresie programów Word i Excel oraz tworzenia prezentacji. Kolejne miejsca zajmują zaangażowanie w wykonywaną pracę oraz zorientowanie na cel. Prawie jedna trzecia pracodawców chce zatrudnić osoby wyróżniające się dużą motywacją oraz nastawieniem na sukces. Cechy te pozwalają przypuszczać, że kandydat będzie dobrze wykonywał swoje obowiązki. Dla ponad trzydziestu procent pracodawców ważne są umiejętności organizacyjne kandydata. Właściwe planowanie pracy i zarządzanie czasem jest gwarancją dobrego wykonywania powierzonych obowiązków. Spośród ważnych wymagań należy wymienić posiadanie prawa jazdy, wykształcenie wyższe oraz wiedzę i umiejętności zawodowe, które pojawiają się w co trzeciej ofercie. Dwa ostatnie z wymienionych kryteriów rekrutacyjnych są gwarancją dobrego 38

39 przygotowania pracownika do wypełniania obowiązków wynikających z potrzeb stanowiska pracy. Pozostałe oczekiwania, podobnie jak w przypadku sprzedaży, mają duże znaczenie w działalności związanej z obsługą klienta. Można wnioskować, że ich posiadanie w znacznym stopniu ułatwia odniesienie sukcesu w tej branży. Na uwagę zasługuje znajomość języków obcych. Także i ten wymóg jest możliwy do spełnienia przez osoby dopiero rozpoczynające karierę zawodową. Pojawia się w co piątej ofercie. Specyfiką branży są intensywne kontakty z klientami, często nie znającymi języka polskiego. Wymóg jest więc oczywisty. Podstawą jest biegła znajomość j. angielskiego. Często pracodawcy wskazują na konieczność bardzo dobrego posługiwania się drugim językiem obcym. W analizowanych ofertach pracy wymieniane są: j. niemiecki i j. francuski. Kandydaci ubiegający się o stanowiska kierownicze (dyrektorprezes, kierownik) powinni wykazać się dodatkowo doświadczeniem na podobnym stanowisku pracy oraz doświadczeniem w kierowaniu zespołem. Od kandydatów na stanowiska z poziomu asystent wymagane są przede wszystkim: umiejętność organizowania i planowania pracy, umiejętność obsługi komputera w zakresie pakietu MS Office oraz zaangażowanie w wykonywaną pracę. Mile widziane są: komunikatywna znajomość j. angielskiego, j. niemieckiego i doświadczenie w branży. W ofertach pracy kierowanych do praktykantów i stażystów najczęściej pojawiają się: bardzo dobra obsługa komputera w zakresie pakietu MS Office, znajomość j. angielskiego lub innego języka obcego, odpowiedzialność, umiejętność pracy w zespole, chęć zdobywania nowych doświadczeń. 39

40 Od kandydatów ubiegających się o pracę jako pracownik fizyczny oczekiwano: gotowości do pracy w weekendy i o różnych porach dnia, rzetelności, uczciwości, umiejętności pracy w zespole, komunikatywności, zaangażowania. Dodatkowym wymaganiem było doświadczenie na podobnym stanowisku. 4.3 Oczekiwania pracodawców w branży inżynieria Trzecią z kolei branżą pod względem liczby dostępnych miejsc pracy jest inżynieria. W okresie styczeń-czerwiec 2018 roku w portalu pracuj.pl można było średnio w miesiącu znaleźć 384,5 ogłoszeń. W tym obszarze mogą szukać pracy osoby posiadające wykształcenie techniczne. Nazwy zawodów (stanowisk pracy), na które prowadzony był nabór zostały zamieszczone w rozdziale piątym opracowania. Firmy poszukujące pracowników w analizowanej sekcji prowadzą różnorodną działalność. Reprezentują praktycznie każdą branżę, przykładowo: spożywczą, kosmetyczną, produkcji maszyn. Pracodawcy prowadzili nabór na różne poziomy stanowisk. Procentowy udział liczby ofert pracy na poszczególnych szczeblach kariery prezentuje poniższy wykres. 40

41 Wykres 4.3 POSZUKIWANE STANOWISKA W BRANŻY INŻYNIERIA (portal pracuj.pl, I półrocze 2018 r., woj. łódzkie) specjalista 58,2% pracownik fizyczny kierownik 10,9% 9,5% praktykant-stażysta asystent dyrektor-prezes 1,8% 1,0% 0,4% % Analiza ofert zamieszczonych w omawianej branży pozwoliła określić kluczowe oczekiwania pracodawców. Z przeprowadzonych badań wynika, że kandydat szukający pracy w obszarze inżynieria na poziomie specjalista powinien przede wszystkim spełniać następujące wymagania: wiedza i umiejętności zawodowe 62,1% wskazań, doświadczenie zawodowe 62,1% wskazań. Najczęściej pojawiającym się wymogiem było posiadanie odpowiednich do oferowanego stanowiska wiedzy i umiejętności zawodowych, rozumianych także jako umiejętność posługiwania się dokumentacją techniczną, programowania sterowników, 41

42 diagnozowania usterek itp. Ważne dla pracodawcy było także doświadczenie zawodowe kandydata, które cenione było na równi z wiedzą. Na oba wymienione oczekiwania trafić można częściej niż w co drugiej ofercie. Szczegółowe wyniki analizy oczekiwań pracodawców przedstawione zostały w tabeli. Tabela 4.3 OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW W BRANŻY INŻYNIERIA [w %] (portal pracuj.pl, I półrocze 2018 r., woj. łódzkie) Lp. RODZAJ WYMAGAŃ ODSETEK WSKAZAŃ 1. wiedza i umiejętności zawodowe 62,1 2. doświadczenie zawodowe 62,1 3. posiadanie specjalistycznych uprawnień i umiejętności 46,5 4. wykształcenie średnie 41,4 5. umiejętność pracy w zespole 36,2 6. umiejętność obsługi komputera (pakiet MS Office) 36,2 7. wykształcenie wyższe techniczne znajomość języków obcych umiejętności organizacyjne 27,6 10. umiejętność analitycznego myślenia 27,6 11. prawo jazdy kat. B 25,9 12. umiejętności interpersonalne, komunikatywność 25,9 13. dyspozycyjność 25,9 14. dokładność 15,5 15. samodzielność 15,5 16. odpowiedzialność 5,2 17. zaangażowanie 5,2 18. umiejętność pracy pod presją czasu 5,2 42

43 Na uwagę zasługuje pojawiające się w prawie połowie analizowanych ofert posiadanie specjalistycznych uprawnień i umiejętności, często potwierdzonych certyfikatem. Wymieniane są między innymi: uprawnienia SEP (pojawiają się najczęściej), specjalistyczne kursy z zakresu automatyki, elektroautomatyki i elektroniki, uprawnienia do obsługi wózków widłowych, uprawnienia budowlane, umiejętność obsługi programów: AutoCAD, ProEngineer, LabView, Creo, znajomość systemu ERP i SAP. Prawie połowa pracodawców poszukuje kandydatów z wykształceniem średnim, umiejętnością pracy w zespole oraz umiejętnością obsługi komputera, w szczególności programów Word, Excel. Oczekiwania w zakresie znajomości języków obcych pojawiły się w jednej trzeciej analizowanych ofert i dotyczyły przede wszystkim biegłego posługiwania się j. angielskim. Firmy z branży inżynieria często są międzynarodowymi korporacjami, których pracownicy kontaktują się ze sobą oraz obsługują zagranicznych klientów. Potrzebna jest zatem umiejętność biegłego komunikowania się w języku innym niż ojczysty. Prawie jedna trzecia ofert pracy kierowana jest do kandydatów posiadających umiejętności organizacyjne oraz umiejętność analitycznego myślenia. Zbliżona liczba pracodawców oczekiwała od kandydatów prawa jazdy kategorii B, umiejętności interpersonalnych, komunikatywności oraz dyspozycyjności. Te wymagania pojawiły się w jednej czwartej ofert. W ofertach pracy na stanowiska kierownicze (dyrektor-prezes, kierownik) najważniejszym wymogiem było doświadczenie zawodowe. Ponadto liczyły się: biegła znajomość języka angielskiego 43