WYNIKI RUNDA Z. Biuro Badań

Transkrypt

1 PROGNOZY MAKROEKONOMICZNE PROFESJONALNYCH PROGNOSTÓW WYNIKI ANKIETY MAKRO OEKONOMICZNEJ NBP RUNDA Z MARCA R. Instytut Ekonomiczny Biuro Badań kwiecień r.

2 W marcu r. została przeprowad dzona po raz trzeci Ankieta A Makroekonomiczna NBP (NBP Survey of Professional Forecasters) ). Wprowadzenie tego narzędzia wyniśrednio- i długoterminowych prognoz makroekonomicznych szerokiej grupyy profesjonalnych prognostów. W Ankiecie Makroekono omicznej NBP uczestniczą eksperci wytypowani przez instytucje finansowe, instytuty badawcze oraz organizacje pracobiorców i pra- kało z potrzeby gromadzenia przez bank centralny danych na temat krótko-, codawców. W trzeciej rundzie Ankiety Makroekonomicznej NBP, przeprowadzanej w dniach od 9 do marca r., wzięli udział eksperci 9 instytucji. W niniejszym materiale przedstawiamy jej wyniki. Struktura materiału i sposób prezentacji wyników Ankiety Makroekonomicznej NBP ulegająą zmianom, m.in. w odpowiedz zi na sugestie otrzymywane odd Czytelników majeszcze teriału, za które autorzy wyrażają podziękowanie. Część z tych sugestii jest w fazie uwzględniania.

3 Spis treści. Informacje nt. Ankiety Makroekonomicznej NBP.... Informacje nt. bieżącego badania Wyniki bieżącej rundy Ankiety Makroekonomicznej NBP Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont -kwartalny Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont 8-kwartalny Prognozy inflacji CPI wskaźniki średnioroczne..... Prognozy wzrostu PKB wskaźniki średnioroczne..... Prognozy stopy referencyjnej NBPP wskaźniki średnioroczne..... Prognozy długookresowe CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP N.... Prognozy punktowe zmiennych uzupełniających Aneks: Panel ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP...

4 . Informacje nt. Ankiety Makroekonomicznej NBP Informacje ogólne Ankieta Makroekonomiczna NBP (NBP Survey of Professional l Forecasters) jest narzędziem analitycznym służącym gromadzeniu i analizie prognoz makroekonomicznych różnych grup profesjonalnych prognostów, tj. analityków sektora finansowego, przedstawicieli placówek naukowych specjalizujących się w prognozowaniu makroekono omicznym, jak równieżż eksper- tów organizacji pracowników i pracodawców. Sposób zaprojektowania Ankiety pozwala na ocenęę stopnia zbieżności prognoz indywidual- NBP jest przeprowadzana cztery razy w roku w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu. Zgod- nych, jak również niepewności towarzyszącej ich formułowaniu. Ankieta Makroekonomiczna nie z sugestiami ekspertów badanie odbywa się w ostatnich tygodniach tych miesięcy. Informacje nt. panelu ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP Panel zarejestrowanych aktywnych ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP składa się obecniee z prognostów, w tym : ekspertów instytucji finansowych, ekspertów instytutów naukowych, ekspertów organizacji pracownikóww i pracodawców. Wykres.. Skład panelu Ankiety Makroekonomicznej NBP eksperci instytucji finansowych eksperci instytutów naukowych eksperci organizacji pracowników i pracodawców Informacje na temat podstaw metodycznych Ankiety Makroekonomicznej NBP: H. Kowalczyk (), O eks- nazwy perckich ocenach niepewności w ankietach makroekonomicznych, Bank i Kredyt, nr (), str. -. Na stronie internetowej Ankiety Makroekonomi icznej NBP ( podajemy na bieżąco instytucji, których eksperci aktywowali konta w systemie informatycznym i wyrazili w zgodęę na podanie nazw tych instytucji. W Aneksie do niniejszego materiału znajduje się tabela pokazująca wszystkie instytucje, które wytypo- wały swoich ekspertów do Ankiety Makroekonomic cznej NBP.

5 Prognozowane zmienne i horyzonty prognoz Eksperci Ankiety Makroekonomicznej NBP podają prognozy głównych g zmiennych makroek- onomicznych istotnych z punktu widzeniaa polityki pieniężnej. W odniesieniu do inflacji CPI, dynamiki PKB oraz stopy referencyjnej NBP eksperci są proszeni o podanie prognoz probabilistycznych, opisujących stopień przekonania co do realizacji różnych scenariuszy rozwoju sytuacji gospodarcz ej. Treść pytania jest następu- jąca: Prosimy o rozważenie możliwych scenariuszy ekonomiczny ch, zastanowienie się jak bardzo są one wg Pani/Pana prawdopodobne i podanie na tej podstawie jj oraz za- kresu możliwych wartości. Prognozaa centralna to taka wartość wskaźnika, że równie prawdo- podobne jest wystąpienie wartości od niej niższych jak i wyższych. w Jest to więc mediana (-ty centyl) Pani/Panaa subiektywnego rozkładu prawdopodobieństwa. Oznaczanaa jest in- deksem (INF, PKB, REF ). Zakres wartości to przedział, któremu przypisuje Pani/Pan prawdopodobp bieństwo,9 a praw- dopodobieństwa wystąpienia wartości poniżej jego dolnej i górnej g granicy wynoszą,. Dol- na granica przedziału jest zatem -tym, a górna 9-tym centylem Pani/ /Pana subiektywnego rozkładu prawdopodobieństwa. Granica dolna oznaczana jest indeksemm (INF, PKB, REF ), a górna indeksem 9 (INF 9, PKB 9, REF 9 ). Pozostałe prognozy, dotyczące kursuu walutowego PLN/EUR, dynamiki przeciętnego wy- PKB nagrodzenia brutto ogółem, stopy bezrobocia rejestrowanego, cen ropy i dynamiki w strefie euro, mają charakter punktowy. Treść pytania o te zmienne jest następująca: Prosimy o podanie wartości zmiennych, które zostały założone przy określaniu centralnych prognoz inflacji i wzrostu. Eksperci Ankiety Makroekonomicznej NBP proszeni są także o określenie przebiegu innych zmiennych, które w ich opinii mogą mieć duży wpływ na inflację i dynamikę PKB w danej rundzie prognostycznej. Prognozy są formułowane w różnych r horyzontach: krótkim (bieżący rok), stępujące po bieżącym roku) i długim (średnia w najbliższych latach). średnim ( lata na- Sposoby prezentacji wyników Wykorzystujemy różne sposoby prezentacji wynikóww Ankiety, zależnie z od celu przetwarzania tych danych. W przypadku prognoz probabilistycznych stosujemy dwa sposoby prezentacji, umożliwiające analizowanie prognoz na poziomie indywidualnym i zagregowanym: W obszarze analizowaniaa prognoz indywidualnych i ich zmian z stosujemy tzw. wykresy punktowe (ang. scatter graphs), pokazujące stopień skupienia mediann i rozstępy kwanty- prognoz jest dobrą ilustracją konsensusu lub jego braku (Wykres ). lowe indywidualnych prognoz probabilistycznych (Wykress ). Taki sposób prezentacji Dla celów prezentacyjnych przedstawiamy też prognozy zagregowanee (Wykres ). W tym celu do kwantyli podawanych przez ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP dopa- po- sowujemy funkcje gęstości prawdopodobieństwa, które są s następnie agregowane przez utworzenie rozkładu mieszanego. Udziały indywidualnych rozkładów w rozkładzie zagregowanym będą mogły być z czasem konstruowane w oparciu o kryteria zgodności rozkładów subiektywnych z obserwacjami. Należy zwrócić uwagę, że na postać funkcji zagregowanego rozkładu r prawdopodobieństwa ma wpływ zarówno towarzysząca ekspertom przy formułowaniu prognoz, jak i dzieląca ekspertów różnica zdań co do prognoz centralnych. Wyniki zagregowane powinny być analizowane łącznie z informacjami o prognozach indywidualnych, które pozwalają oce-

6 nić oba efekty. Wynik agregacji jest ponadto wrażliwy na zmiany w składzie grupy stów biorących udział w badaniu. Wykres.. Przykładowy wykresy punktowy zmianyy prognoz i niepewności rozstępy kwantylowe (mediany). progno- Każdy punkt wypełniony na czerwono odpowiada indywidualnej prognozie w bieżącej rundzie prognostycznej, każdy punkt wypełniony na biało indywidualnej prognozie z poprzedniej rundy prognostycznej. Wartość podanej przez eksperta jj (mediany) można odczytać na osi poziomej. Oś pionowa pokazuje, jak duży jest wg eksperta rozrzut możliwych wartości. Miarą dyspersji jest różni- poziomej ca między przedstawionymi przez eksperta górną i dolną granicą zakresu ( rozstęp kwantylowy). Rozrzut punktów wzdłuż osi informuje o tym, jak bardzo progności różnią się w swoich opiniach. Przesunięcie punktóww w górę lub w dół świadczy o wyższej lub niższej niepewności towarzyszącej ekspertom przy formułowaniu przewidywań. W charakterze uzupełniającym przy pomocyy prostokątów wzdłuż osi wykresu prezentujemy informacje o charakterze bardziejj syntetycz- punkto- nym. Dolna i górna krawędźź prostokątów wyznacza przedział wartości zmiennych prezentowanych na osiachh (tj. zbioru prognoz wych na osi poziomej i dyspersji prognoz indywidualnych na osi pionowej), w którym znajduje się % środkowych wartości. Pozioma linia w pudełku oznacza medianę, a kropka średnią. Por. H. Kowalczyk (), O eksperckich ocenach niepewności w ankietach makroekonomicznych, Bank i Kre- dyt, nr (), str. -.

7 Wykres. Przykładowe wykresy punktowe i wnioskowanie o konsensusie Konsensus prognoz występuje, gdy mediany są skupione, a jest niewielka (A). O braku konsensusu świadczy wysoka dys- jest nieu- persja median przy niskiej niepewności (D). W pozostałych przypadkach (B, C) wnioskowanie o konsensusie lub jego brakuu prawnione. Oznaczenia: IQR rozstęp kwantylowy, MED mediana rozkładu subiektywnego (prognoza centralna). c Wykres. Przykładowyy sposób prezentacji prognozy zagregowanej funkcjaa gęstości i przedziały prawdopodo- bieństwa mediana > <--- przedział % ---> < przedział 9% >

8 7. Informacje nt. bieżącego badania Okres przeprowadzania ankiety: Liczba ekspertów uczestniczących w ankiecie: w tym: eksperci instytucji finansowych eksperci instytutów naukowych eksperci organizacji pracodawcó ów i pracowników Liczba wypełnionych ankiet w poszczególnych dniach: Ilu spośród ekspertów poprzedniej edycji badania nie wzięło udziału w bieżącym? Ilu spośród ekspertów bieżącej edycjii badania udziału w poprzednim? nie brało Pełne zbiory danych z wynikami Ankiety Makroekonomicznej NBP są dostępne na stronie:

9 8. Wyniki bieżącej rundy Ankiety Makroekonomicznej j NBP.. Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont h -kwartalny Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) Inflacja CPI (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Wzrost PKB (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Stopa referencyjna NBP (średnia w kwartale) q 8 q q q q q kwartały Inflacjaa CPI Wzrost PKB Stopa ref. NBP Mediana rozkładu,,7, Przedział % Przedział 9%, -,, -,, -,, -,, -,7, -, Prawdopodobień-,-,% stwo przedziału 7% X X Liczbaa agregowa- prognoz nychh probabilistycznych Uwagi: Obserwujemy względnie dużą zgodność punktowych prognoz centralnych dla wszystkich zmiennych. Prognozy centralne połowy ankietowanych zawierają się: w przypadku inflacji w przedziale,%-,% ; w przypadku PKB w przedziale,%-,%; w przypadku stopy referencyjnej NBP,% %-,%. Zróżnicowanie ocen niepewności n coo do prognoz centralnych c inflacji i PKB jest duże. Liczba ekspertów, którzy dopuszczają możliwość realizacji scenariuszy znacznie odbiegających od przedstawianych prognoz centralnych jest zbliżona do liczby ekspertów silnie przekonanych o realizacji scenariusza central- nego. W przypadku stopy referencyjnej NBP można mówić o konsensusie (czego potwierdzeniemm jest rozkład zagregowa-z ny).

10 9.. Prognozy CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP horyzont h 8-kwartalny Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) Inflacja CPI (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Wzrost PKB (kw. do anal. kw. poprzedniego roku) Stopa referencyjna NBP (średnia w kwartale) pkt. q 8 q q q q q kwartałów Inflacja CPII Wzrost PKB Stopa ref. NBP Mediana rozkładu,,, Przedział % Przedział 9%, -,, -, 9,8 -,,9 -,7, -,,9 -,8 Prawdopodobień-,-,% stwo przedziiału 7% X X Liczbaa agregowa- prognoz nychh probabilistycznych Uwagi: Podobnie jak w przypadku horyzontu -kwartalnego obserwujemy względnie dużą ą zgodność punktowych prognoz central- central- nych dla wszystkich zmiennych przy jednoczesnym zróżnicowaniu ocen niepewności co do realizacji scenariuszy nych. Prognozy centralnee połowy ankietowanych zawierają się: w przypadku inflacji w przedzialee,%-,9%; w przypadku PKB w przedziale,8% %-,%; w przypadku stopy referencyjnej NBP,%-,%.

11 .. Prognozy inflacji CPI wskaźniki średnioroczne Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowana (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) prognozy centralne Horyzont Mediana rozkładu,7,9, Przedział % Przedział 9%, -,,7 -,7, -,, -,, -,, -,9 Prawdopodobień-,-,% stwo przedziału 7% 7% 9% Liczba agregowa-prognoz nych probabilistycznych Uwagi: W obecnej rundzie prognostycznej eksperci są dużo bardziej zgodni co do inflacji w r. niż w poprzedniej zmniejszyła z się zarówno dyspersja prognoz centralnych, jak i. Eksperci podwyższyli swoje prognozy inflacji naa r. mediana punktowych prognoz centralnych wyniosła,7%. W przypadku prognoz na i r.. nie ma podstaw do wniodopuszcza skowania o konsensusie w kontekście prognoz p centralnych wielu prognostów doświadcza dużej niepewności i możliwośćć realizacji scenariuszy prowadzących do odmiennych wartości inflacji średniorocznej. Z probabilistycznej prognozy zagregowanej wynika, żee w r. inflacja powróci do d pasma celuu inflacyjnego i pozostanie w nim również w r. (, że inflacja CPI znajdzie się w przedziale,%-,% jest ponad dwukrotnie wyższe niżż wartości spoza tego przedziału).

12 .. Prognozy wzrostu PKB wskaźniki średnioroczne Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) prognozy centralne możliwe wartości Horyzont Mediana rozkładu,,9, Przedział %,7 -,, -,,7 -, Przedział 9%, -,,7 -,9,7 -,7 Liczba agregowanych pro- 9 gnoz probabilistycznych 9 9 Uwagi: Wykresy punktowe dla r. wskazują na konsensus prognoz znaczne zmniejszyła się dyspersja prognoz centralnych c i co do możliwych scenariuszy w porównaniu z badaniem przeprowadzonym w grudniuu r. Mediana prognoz centralnych pozostała na poziomie,% i jest równa medianie rozkładu otrzymanego w wyniku agregacji prognoz przedzia- duże łowych. W przypadku prognoz na i r. dyspersja prognoz centralnych nie jest wysoka, ale obserwujemy zróżnicowanie w ocenach niepewności co do realizacji scenariuszy centralnych. Nie ma podstaww do wnioskowania o kon- reali- sensusie w kontekście prognoz centralnych wielu prognostów doświadcza dużej niepewności i dopuszcza możliwość zacji scenariuszy prowadzących do odmiennych wartości PKB.

13 .. Prognozy stopy referencyjnej NBP wskaźniki średnioroczne Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) prognozy centralne Horyzont Mediana rozkładu,,, Przedział %, -,,8 -,,7 -,7 Przedział 9%,88 -,, -,, -,9 Liczba agregowanych pro- 8 gnoz probabilistycznych 9 9 Uwagi: Wykresy punktowe wskazują na pełen konsensus co do kształtowania się stopy referencyjnej NBP w r. prognozy centralne połowy ankietowanych są w przybliżeniu p równe,%. Nastąpił spadek niepewności prognoz na r. r Prognozy na r. cechuje duże zróżnicowanie zarówno co do wartości centralnej, jak też poziomu niepewności.

14 .. Prognozy długookresowe CPI, PKB i stopy referencyjnej NBP Prognozy indywidualne (wykresy punktowe) Prognozy zagregowane (funkcje gęstości prawdopodobieństwa, tabela) Inflacja CPI (średniorocznie) Wzrost PKB (średniorocznie) Stopa referencyjna NBP (średnia w roku) ) Mediana rozkładu Inflacjaa CPI Wzrost PKB Stopa ref. NBP,,, Przedział % Przedział 9%, -,,9 -,,9 -,77, -,8, -,, -, Prawdopodobień-,-,% stwo przedziiału 7% X X Liczbaa agregowa- prognoz nychh probabilistycznych Uwagi: Rozkłady zagregowane charakteryzuje lekka asymetria. Wartości najbardziej prawdopodobne (maksima funkcji gęstości) g są nieco niższe od prognoz centralnych (zaznaczonych przerywaną linią ą median).

15 . Prognozy punktowe zmiennych uzupełniających Zmienna Liczba prognozz Cecha Kurs PLN/EUR Stopa bezrobocia rejestrowanego (%) Roczna stopa wzrostu nominalnego przeciętnego wynagrodzenia brutto ogółem (%) Ceny ropy Brent w USD za baryłkę Roczne tempo wzrostu PKB w strefie euro (%) (,)) () (,)) () (,)) () minimum,,89 mediana,, maksimum,. minimum,,7 mediana,8,7 maksimum,, minimum, mediana, maksimum,7 minimum 9 mediana maksimum 7 minimum -, mediana, maksimum,,,,,,7,7,9,,,8,,,,8,,,

16 . Zmiany prognoz na kolejne lata w stosunku do poprzedniej rundy ankiety Inflacja CPI (medianaa prognoz centralnych*) Wzrost PKBB (mediana prognoz centralnych*).... gru- mar-.. gru- mar-.. Stopa referencyjna NBP (medianaa prognoz centralnych*) Kurs PLN/EUR (mediana prognoz punktowych) gru- mar gru- mar- Stopa bezrobocia rejestrowanego (%) (medianaa prognoz punktowych) Wzrost nominalnego wynagrodzenia brutto (%) (mediana prognoz punktowych) gru- mar gru- mar- Cena ropy (USD/baryłkę) (medianaa prognoz punktowych) Wzrost PKB w strefiee euro (%) (mediana prognoz punktowych) gru- mar- gru- mar * Uwaga: W tej części raportu nie uwzględniamy niepewności prognoz.

17 Aneks: Panel ekspertów Ankiety Makroekonomicznej NBP Instytucje finansowe Bank BGŻ Bank BPS S.A. Bank Handlowy w Warszawie Bank Ochrony Środowiska Bank Pocztowy SA BOŚ BRE Bank Bank Zachodni WBK Dom Maklerski TMS Brokers DZ BANK Polska SA SGB-Bank S.A. Invest-Bank S.A. KBC TFI S.A. Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. Nordea Bank Polska S.A. PEKAO SA Polski Bank Przedsiębiorczości PZU Raiffeisen Bank Polska S.A. Societe Generale Instytuty badawcze: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur Instytut Badań Strukturalnych Organizacje pracodawców i pracobiorców: NSZZZ SOLIDARNOŚĆ Pracodawcy RP Uwaga: Na stronie internetowej Ankiety Makroekonomicznej NBP ( podajemy na bieżąco nazwy instytucji, których eksperci aktywowali konta w systemiee informatycznym i wyrazili zgodę na podanie nazw tych instytucji. Opracowanie: Halinaa Kowalczyk, Tomasz Łyziak, Ewaa Stanisławska Aprobował: Ryszard Kokoszczyński