Rentowność sektora bankowego w Polsce Kongres Bankowości Detalicznej Listopad 2015

Transkrypt

1 Rentowność sektora bankowego w Polsce Kongres Bankowości Detalicznej Listopad 2015

2 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 2

3 Rentowność sektora ROE sektora bankowego Polska oraz Europa Zachodnia 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% Szwecja Polska Finlandia Wielka Brytania Holandia Niemcy Austria Włochy -6% -8% -10% -12% -14% Źródło: EBC 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 3

4 ROE sektora bankowego Polska oraz Europa Środkowo-Wschodnia Rentowność sektora 24% 20% 16% 12% 8% 4% Czechy Polska Słowacja Litwa Bułgaria 0% -4% -8% -12% -16% -20% Węgry -60% Źródło: EBC 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 4

5 Rentowność sektora Po kryzysie w 2008, ROE banków pozostaje na zbliżonym poziomie do innych sektorów 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% Handel; naprawa pojazdów Informacja i komunikacja Bankowość Przemysł Ogółem Budownictwo Transport; gosp. magazynowa Zakwaterowanie i gastronomia 0% Źródło: Opracowanie GUS Bilansowe wyniki podmiotów gospodarczych, KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 5

6 ROE banków vs podsektory przemysłu Rentowność sektora 26% 24% 22% 20% 18% 16% 14% 12% Produkcja farmaceutyków Produkcja pojazdów Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych Produkcja wyrobów chemicznych Produkcja art. spożywczych 10% Bankowość 8% 6% Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię, gaz i wodę 4% 2% 0% Źródło: Opracowanie GUS Bilansowe wyniki podmiotów gospodarczych, KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 6

7 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 7

8 Stopa zwrotu Stopy zwrotu indeksów branżowych GPW - ostatnie 10 lat 350% 348% 300% 250% 200% 150% 100% 50% 0% 54% 46% 36% 19% 43% -50% Banki Media Chemia Informatyka Spożywczy Budownictwo Dane miesięczne. Stopa zwrotu na koniec października 2015 r. Należy zwrócić uwagę, iż portfele indeksów zmieniały w się na przestrzeni czasu. Ponadto indeksy są ważone kapitalizacją, dlatego pojedyncze spółki mogą posiadać duży wpływ na wyniki indeksu (WIG Spożywczy Kernel 51%, WIG Chemia Grupa Azoty 47%, WIG Media Cyfrowy Polsat 81%, WIG Informatyka Asseco Poland 47%, WIG Budownictwo Budimex 43%). Źródło: Stooq 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 8

9 Stopa zwrotu Stopy zwrotu indeksów branżowych GPW - ostatnie 3 lata 100% 80% 60% 97% 94% 70% 70% 40% 20% 0% 5% -2% -7% -20% -40% paź paź paź paź Banki Chemia Spożywczy Energia Media Informatyka Budownictwo Dane miesięczne. Stopa zwrotu na koniec października 2015 r. Należy zwrócić uwagę, iż portfele indeksów zmieniały w się na przestrzeni czasu. Ponadto indeksy są ważone kapitalizacją, dlatego pojedyncze spółki mogą posiadać duży wpływ na wyniki indeksu (WIG Spożywczy Kernel 51%, WIG Chemia Grupa Azoty 47%, WIG Media Cyfrowy Polsat 81%, WIG Informatyka Asseco Poland 47%, WIG Budownictwo Budimex 43%). Źródło: Stooq 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 9

10 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 10

11 ROE na tle oczekiwanej stopy zwrotu dla banków notowanych ROE a wymagana stopa zwrotu 23,2% 19,4% 20,3% 10,7% 11,1% 13,6% 11,3% 13,9% 13,4% 13,6% 15,7% 14,6% 13,6% 12,6% 12,7% 11,5% 11,8% 9,4% ROE Koszt kapitału własnego Przeciętny koszt kapitału własnego obliczony zgodnie z metodologią Deloitte na podstawie klasycznego modelu CAPM powiększonego o premię z tytułu ryzyka kraju (od 0,1% do 1,6% w zależności od roku) oraz premię z tytułu wielkości spółki (-0,3%). Spółki użyte do obliczenia bety: Bank Pekao, PKO BP, mbank, Getin Noble Bank, Bank Millennium, ING Bank, BZWBK, BPH, Bank Ochrony Środowiska, Bank Handlowy. ROE dla banków notowanych. Źródło: Bloomberg, Capitaliq, Deloitte 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 11

12 Wskaźnik kapitalizacji do wartości księgowej (P/BV) dla indeksu WIG Banki ROE a wymagana stopa zwrotu 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 1,24 1,04 1,0 0,5 0,0 Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Q Średnia ważona Średnia arytmetyczna Wskaźniki P/BV 1,24 oraz 1,04 podane na 15 listopada 2015 r. Źródło: Capitaliq, Deloitte 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 12

13 ROE a wymagana stopa zwrotu P/BV oraz ROE w okresie Q2015 dla indeksu WIG Banki 4,5 P/BV 4, ,5 3,0 2, ,0 1, ,0 0% 12% 14% 16% 18% 20% 22% 24% ROE Źródło: Bloomberg, Capital IQ 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 13

14 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 14

15 Wymogi kapitałowe Od czasów kryzysu finansowego banki zwiększyły swoją bazę kapitałową 15% 13,7% 15,5% 14,6% 13,2% 13,3% 13,9% +2,1 p.p. 13,1% 14,8% 15,7% 15,3% 12,1% 11,1% 10% 8,3% 8,0% 7,9% 7,6% 7,8% 7,4% 8,5% 8,7% 8,5% 9,5% 9,8% 9,5% 5% 0% Fundusze własne / aktywa Łączny współczynnik kapitałowy Źródło: NBP, KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 15

16 W ostatnich 10 latach banki komercyjne zatrzymywały przeciętnie 58,2% zysków Wymogi kapitałowe 90% 87,5% 80% 70% 71,2% 70,6% 60% 50% 45,7% 44,1% 60,7% 51,7% 52,4% 58,2% 40% 41,6% 45,1% 30% 20% 10% % Odsetek zysku zatrzymanego w bankach (%) Zysk banków komercyjnych (mld PLN) Źródło: KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 16

17 Różnica między ROE i kosztem kapitału na granicy zrównoważenia Wymogi kapitałowe 12,1 8,6 6,7 1,1 1,0 1,1 2,4-0,2-2, Źródło: Bloomberg, Capitaliq, Deloitte 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 17

18 W Europie Zachodniej koszt kapitału własnego często przekracza ROE ryzyko ograniczenia finansowania Wymogi kapitałowe 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% ROE COE Źródło: ECB, Financial Stability Review, May Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 18

19 Wpływ podwyższonych wymogów kapitałowych na rentowność banków Wymogi kapitałowe WZROST WYMOGÓW KAPITAŁOWYCH (CRD IV/CRR) zaostrzenie definicji kapitałów wzrost wymogów kapitałowych możliwość nałożenia dodatkowych, indywidualnych buforów kapitałowych NIŻSZY POZIOM RENTOWNOŚCI BANKÓW ograniczenie skali działania banku WYŻSZY POZIOM KOSZTU KAPITAŁU Konieczność utrzymywania wyższych poziomów droższego kapitału Krajowe banki nie korzystają z instrumentów płynnościowych oferowanych przez ECB, typu LTRO pożyczka na 3 lata na 1% rocznie r banki europejskie pożyczyły 489 mld euro II runda banków pożyczyło 529 mld euro Źródło: ECB, Financial Stability Review, May Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 19

20 Kapitał podstawowy Tier 1 polskich banków jest relatywnie niski Wymogi kapitałowe Współczynnik Tier 1 20% 80-ty percentyl UE 18% Mediana CEE 16% Mediana UE 14% 20-ty percentyl UE Polska 12% 10% 8% 6% Źródło: ECB 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 20

21 Wzrost Tier 1 w polskich bankach może spowodować wzrost udziału kapitałów własnych do aktywów Wymogi kapitałowe Kapitał własny do aktywów 12% 10% 80-ty percentyl UE Polska Mediana CEE 8% Mediana UE 6% 20-ty percentyl UE 4% 2% Źródło: ECB 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 21

22 Jakie działania mogą lub muszą podjąć banki w warunkach wzrostu wymogów kapitałowych Wymogi kapitałowe dostosowanie cen produktów do nowych wyzwań rynkowych redukcja kosztów zmniejszenia skali działalności w obszarze nisko marżowych produktów strategie wyjścia z mało rentownych segmentów działalności alokacja kapitał wyłącznie do segmentów biznesowych generujących wysokie stopy zwrotu adjustowane ryzykiem możliwość ograniczenia współpracy z klientami, których transakcyjność nie pokrywa kosztu kapitału ograniczenie działalności w segmentach produktowych wymagających wyższego pokrycia kapitałem rygorystyczne podejście do polityki kredytowej wynikające z konieczności ograniczenia kosztów ryzyka Źródło: IBnGR 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 22

23 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 23

24 Wpływ spadku stóp procentowych Zmiany w wybranych komponentach wyników banków w latach Wynik netto banków wzrósł prawie dwukrotnie Wynik z tytułu odsetek wzrósł o ponad 40% Przy wzroście aktywów i pasywów odsetkowych o około 40% Przychody z tytułu odsetek generalnie utrzymują się na stałym poziomie Koszty pasywów spadły o prawie 30% Przychody z tytułu odsetek (mld PLN) Wynik z tytułu odsetek (mld PLN) Koszty odsetek (mld PLN) Wynik banków netto (mld PLN) 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 24

25 Wpływ spadku stóp procentowych Rentowność aktywów i koszt pasywów na tle stopy referencyjnej ( ) 6% Zmiana w rentowności aktywów i pasywów jest zgodna z kierunkiem zmiany indeksu WIBOR 3M 4% Różnica pomiędzy stopą rentowności aktywów i kosztu pasywów pozostaje stabilna na poziomie około 2,2-2,4% 2% 0% rentowność aktywów indeks WIBOR 3M średnioroczny koszt pasywów 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 25

26 Wpływ spadku stóp procentowych Marża na aktywach i na pasywach na tle stopy referencyjnej ( ) 2% Pomimo stabilnej całkowitej marży pomiędzy aktywami i pasywami wielkość marży na aktywach i pasywach zmienia się wraz z poziomem stopy referencyjnej. Obniżka stóp procentowych sprzyja zmniejszeniu marży na pasywach liczonej względem stopy referencyjnej Marża na aktywach liczona względem stopy referencyjnej WIBOR rośnie wraz ze spadkiem stóp referencyjnych 0% marża na aktywach względem WIBOR 3M marża na pasywach względem WIBOR 3M 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 26

27 Wpływ spadku stóp procentowych Wpływ spadku stóp procentowych na wyniki banków ( ) W środowisku spadających stóp procentowych w okresie od 2009 roku banki utrzymały szerokość marży odsetkowej wyrażonej jako stopa procentowa. Pomimo relatywnie droższych pasywów całkowita marża została utrzymana dzięki zwiększającej się rentowności aktywów. Dalszy spadek stóp procentowych spowoduje zmniejszenie obecnej marży uzyskiwanej na pasywach (na rachunkach bieżących) i konieczność dalszego poszerzania marży na aktywach. Biorąc pod uwagę wzrost wymogów płynnościowych wobec banków, pomimo zmiany trendu na stopach będących w gestii banków centralnych, koszt pasywów w odniesieniu do stóp referencyjnych pozostanie wysoki (brak marży wobec stóp referencyjnych) w takich warunkach wynik odsetkowy banków będzie bardzo mocno zależny wyłącznie od rentowności portfela aktywów Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 27

28 Wpływ spadku stóp procentowych Wynik odsetkowy polskiego sektora bankowego na tle stopy referencyjnej NBP 7% 6% 5% 4% 3% 3,2% 3,3% 3,3% 3,1% 3,3% 2,5% 2,8% 2,8% 2,7% 2,5% 2,5% 2% 1% 0% Stopa referencyjna WIBOR 1M Wynik odsetkowy* * Wynik odsetkowy za dany rok obliczony jako wynik odsetkowy netto do średnich aktywów. Źródło: NBP, KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 28

29 Średnie oprocentowanie kredytów konsumpcyjnych wyznaczane przez ustawę, a nie rynek Wpływ spadku stóp procentowych 30% 25% 20% 15% 10% +10,3 p.p. 5% +7,1 p.p. 0% Lombardowa Referencyjna Śr. Oprocentowanie kredytów detalicznych Maksymalne oprocentowanie* * Obliczone jako czterokrotność stopy lombardowej. Źródło: NBP 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 29

30 0,3% 0,3% 0,2% 0,5% 0,8% 0,7% 0,7% 0,5% 0,5% 0,6% 0,6% 0,6% 0,6% 1,0% 1,1% 0,9% 1,0% 0,8% 0,7% 0,8% 1,0% 1,1% 0,9% 1,0% 1,4% 1,3% 1,2% 1,4% 1,2% 1,2% 1,2% 1,3% 1,5% 1,6% 1,4% 1,4% 2,3% 2,2% 2,0% 1,9% 2,1% 2,3% 1,8% 2,5% 2,8% 2,8% 2,7% 2,5% 2,5% 2,6% 2,5% 2,4% 3,0% 3,3% 3,1% 3,3% 3,3% 3,1% 3,3% 3,5% Wpływ spadku stóp procentowych Spadek wyniku na działalności bankowej został częściowo zrekompensowany przez wzrost efektywności kosztowej Wynik odsetkowy Wynik z prowizji Wynik na pozostałej dz. bankowej Koszty ryzyka Koszty działania ROA brutto Wszystkie wartości na wykresie zaprezentowane w odniesieniu do średniorocznych aktywów. Źródło: NBP, KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 30

31 Wpływ spadku stóp procentowych Pomimo poprawy efektywności kosztowej rentowność aktywów jest mniejsza niż przed kryzysem 1,9% -0,8% -0,1% 1,4% -0,4% 1,5% -0,5% -0,3% ROA brutto 2005 Wynik odsetkowy Wynik z prowizji Wynik na pozostałej dz. bankowej Koszty ryzyka Koszty działania (w tym BFG) Pozostałe netto ROA brutto 2014 Wszystkie wartości na wykresie zaprezentowane w odniesieniu do średniorocznych aktywów. Źródło: NBP 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 31

32 Wpływ spadku stóp procentowych Relatywnie niski C/I może wskazywać na brak przestrzeni do dalszej redukcji kosztów 76% 72% 68% 80-ty percentyl UE 64% 60% 56% 52% 48% Mediana UE Mediana CEE Polska 20-ty percentyl UE 44% 40% Źródło: ECB 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 32

33 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 33

34 Podsumowanie form opodatkowania banków dla 13 państw europejskich Podatek bankowy Podstawa opodatkowania i stawka 10 Rozdysponowanie wpływów z podatku <0%-0,1%> (0,1%-0,2%> (0,2%-0,3%> >0,3% 2 Pozycje pasywów 7 Pozycje aktywów 10 Kapitał Możliwości odliczeń w przypadku opodatkowania pasywów Budżet Konstrukcja podatku 7 3 Specjalny fundusz 6 4 Budżet i specjalny fundusz 3 Odliczenie depozytów gwarantowanych Odliczenie kapitału Tak Nie 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 34 4 Progresywny 2 Liniowy Koszt podatkowy CIT Brak możliwości odliczenia od podstawy CIT

35 Podatek bankowy Prasa o wprowadzeniu podatku bankowego w Polsce 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 35

36 Podsumowanie informacji o nowych podatkach dla sektora finansowego w Polsce Podatek bankowy PODATEK BANKOWY Stawka: 0,39% od aktywów. Wpływy: 5 mld PLN. PODATEK OD TRANSAKCJI FINANSOWYCH Stawka podstawowa: 0,14%. Stawka dla instrumentów pochodnych: 0,07%. Wyłączenia: banki o aktywach < 1 mld PLN (bez 555 z 563 banków spółdzielczych). Podatek nie będzie kosztem uzyskania przychodów. Źródło: informacje prasowe (Money.pl, Bankier.pl) 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 36

37 Podatek bankowy Podatki bankowe w 13 krajach europejskich niższe niż przewidywany dla polskiego sektora bankowego PODSTAWA OPODATKOWANIA: Pasywa (wyjątki: Węgry, Finlandia, Polska?). Z pasywów wyłączany jest kapitał, depozyty gwarantowane i zobowiązania podporządkowane. PRZEZNACZENIE: Najczęściej budżet w krajach, które wsparły sektor bankowy (np. Wielka Brytania, Holandia, Francja, Finlandia, Austria). Fundusz stabilizacyjny w Polsce jest już opłata na BFG (około 2,2 mld PLN w 2015). STAWKA: Tylko na Węgrzech (0,53%) wyższa, od Polski, ale od 2016 spada do 0,31%. Tylko w jednym z krajów stawka od pasywów przekracza 0,2%. Planowane obniżki (Słowacja, Węgry, Francja) Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 37

38 Rentowność sektora bankowego po wprowadzeniu podatku Słowacja Podatek bankowy 14% 13,91% 12% 11,38% 11,96% 10% 10,42% 9,04% 10,01% 9,24% 8% 6% 4% 2% 5,94% 4,13% 3,40% 3,55% 3,62% 3,79% 2,88% 2,45% 2,53% 2,68% 2,14% 1,04% 0,84% 0,94% 1,18% 0,54% 0,31% 3,38% 2,16% 0,95% 0,36% 0,26% 3,68% 3,48% 2,38% 2,26% 0,96% 0,90% ROE Efektywna stawka podatku (% aktywów) Dochód odsetkowy i nieodsetkowy netto (% aktywów) Odpisy i koszty działania (% aktywów) ROA 0% Kredyty dla przedsiębiorstw niefinansowych i gospodarstw domowych (zmiana r/r)* 27,9% 6,9% 5,9% 8,5% 3,0% 4,1% 6,5% PKB (zmiana r/r)* 5,4% -5,3% 4,8% 2,7% 1,6% 1,4% 2,4% * W EUR Źródło: EBC, NBS, słowackie MiFin 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 38

39 Rentowność sektora bankowego po wprowadzeniu podatku Węgry Podatek bankowy 25% 22,7% 20% 15% 15,0% 10% 0,35% 0,39% 0,43% 0,42% 5% 0% -5% -10% 1,0% 1,7% -0,3% 0,0% 0,02% -0,9% -12,0% -0,4% -5,1% 0,0% -0,4% -2,0% Efektywna stawka podatku (% aktywów) ROA ROE -15% -20% -21,9% -25% Kredyty dla przedsiębiorstw niefinansowych i gospodarstw domowych (zmiana r/r)* 19,2% -1,5% 4,3% 0,4% -12,8% -4,4% -0,3% PKB (zmiana r/r)* 0,9% -6,6% 0,8% 1,8% -1,5% 1,5% 3,6% * W HUF Źródło: EBC, MNB 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 39

40 Podatek bankowy Podatki bankowe w wybranych krajach europejskich (1/2) PAŃSTWO ROK WPROWADZENIA STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA WYŁĄCZENIA KOSZT PODATKOWY WPŁYWY Z PODATKU Austria ,09%-0,11% (>20 mld EUR) Pasywa Kapitał, depozyty ubezpieczone, niektóre inne zobowiązania kwota wolna 1 mld EUR Tak Budżet centralny Fundusz stabilizacyjny (lata ) Belgia ,035% Pasywa Kapitał, depozyty ubezpieczone Tak Fundusz stabilizacyjny Cypr ,15% Pasywa Opodatkowane tylko depozyty Nie Budżet centralny Fundusz stabilizacyjny Finlandia ,125% Aktywa (RWA) Podstawa opodatkowanie to aktywa ważone ryzykiem Nie Budżet centralny Francja ,539% (stopniowa redukcja do 0,141% w 2019) Łotwa ,072% Pasywa Holandia ,022%-0,044% Pasywa Minimalny wymóg kapitałowy Kwota wolna 500 mln EUR Tak Budżet centralny Kapitał, depozyty objęte systemem gwarantowania, obligacje hipoteczne, zobowiązania podporządkowane Kapitał, depozyty ubezpieczone, Kwota wolna 20 mld EUR Tak Nie Budżet centralny Budżet centralny Źródło: OECD, akty prawne, regionalne biura Deloitte, artykuły internetowe 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 40

41 Podatek bankowy Podatki bankowe w wybranych krajach europejskich (2/2) PAŃSTWO ROK WPROWADZENIA STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA WYŁĄCZENIA KOSZT PODATKOWY WPŁYWY Z PODATKU Niemcy ,02%-0,06% 0,0003% Pasywa Instrumenty pochodne Kapitał, depozyty ubezpieczone, Kwota wolna 200 mln EUR Nie Fundusz stabilizacyjny Portugalia ,01%-0,085% 0,001%-0,0003% Pasywa Instrumenty pochodne Kapitał, depozyty ubezpieczone Instrumenty pochodne służące zabezpieczeniu Nie Budżet centralny Słowacja ,2% (w latach ,4%) Pasywa Kapitał, dług podporządkowany, długoterminowe zobowiązania wewnątrzgrupowe Tak Fundusz stabilizacyjny (cel 1,45% aktywów sektora) Szwecja ,036% Pasywa Kapitał, zobowiązania podporządkowane, zobowiązania wewnątrzgrupowe. Tak Fundusz stabilizacyjny Węgry ,53% >50 mld HUF (0,31% od 2016), 0,15% < 50 mld HUF Aktywa Pożyczki międzybankowe Pożyczki dla przedsiębiorstw finansowych Tak Budżet centralny Wielka Brytania ,21% 0,105% dla zobowiązań długoterminowych (od kwietnia 2015) Pasywa Kapitał, depozyty ubezpieczone, Kwota wolna 20 mld GBP Nie Budżet centralny Źródło: OECD, akty prawne, regionalne biura Deloitte, artykuły internetowe 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 41

42 Podatek FTT Podatki od transakcji finansowych w wybranych krajach europejskich (1/2) PAŃSTWO STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA Francja 0,2% 0,01% 0,01% Węgry 0,3% (maks HUF) Włochy 0,06% HUF (stała opłata roczna od kart) 0,1% (0,2% dla OTC) 0, EUR 0,02% Transakcje na instrumentach udziałowych notowanych na rynkach regulowanych Transakcje kupna niepokrytych kontraktów CDS Transakcje HFT Transfery pieniężne Wypłaty pieniężne Karty kredytowe i karty płatnicze Transakcje na instrumentach udziałowych na rynku regulowanym (lub OTC) Transakcje na instrumentach pochodnych Transakcje HFT WYŁĄCZENIA UWAGI PŁACĄCY PODATEK W przypadku instrumentów udziałowych wyłączone są transakcje na akcjach spółek o kapitalizacji poniżej 1 mld EUR Nowe emisje akcji, transakcje repo, transakcje typu market making Transfery związane z funduszami UE, transakcje Skarbu Państwa, transfery między kontami tego samego właściciela w ramach tej samej instytucji Nowe emisje akcji, spadki i darowizny, transakcje repo, transakcje typu market making Transakcje na instrumentach udziałowych spółek o kapitalizacji poniżej 500 mln EUR Podatek od transakcji HFT obliczany jest od wartości zmodyfikowanych lub anulowanych zleceń powyżej określonego limitu Po wprowadzeniu dyrektywy dotyczącej FTT w UE, Węgry zamierzają objąć podatkiem transakcje na instrumentach udziałowych i pochodnych W 2013 roku banki były opodatkowane jednorazowym FTT w kwocie stanowiącej 208% podatku odprowadzonego przez nie między styczniem i kwietniem 2013 r. (około 250 mln EUR) Podatek od transakcji HFT obliczany jest wartości zmodyfikowanych lub anulowanych zleceń powyżej określonego limitu Kupujący Inicjujący transfer lub wypłatę Kupujący W przypadku instrumentów pochodnych również sprzedający Źródło: EU, akty prawne, artykuły internetowe 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 42

43 Podatki od transakcji finansowych w wybranych krajach europejskich (2/2) Podatek FTT PAŃSTWO STAWKA PODSTAWA OPODATKOWANIA WYŁĄCZENIA UWAGI PŁACĄCY PODATEK Wielka Brytana 0,5% Transakcje na instrumentach udziałowych oraz instrumentach dłużnych o cechach instrumentów udziałowych (np. obligacje zamienne), opcjach na akcje, prawach poboru Akcje notowane na AIM Emisje, akcje otrzymane nieodpłatnie, transakcje repo Transakcje na rachunek własny firm inwestycyjnych, brokerów, dealerów Brak Kupujący Belgia 0,27% (maks. 800 EUR od jednej strony transakcji) 0,09% (maks. 650 EUR od jednej strony transakcji) 1,32% (maks EUR) Transakcje na instrumentach udziałowych Transakcje na instrumentach dłużnych Transakcje sprzedaży jednostek funduszy inwestycyjnych Emisje Transakcje przeprowadzone bez udziału profesjonalnego pośrednika Transakcje dotyczące długu publicznego, krótkoterminowych papierów dłużnych, certyfikatów depozytowych Transakcje na rachunek własny funduszy emerytalnych, inwestycyjnych oraz niektórych instytucji finansowych Brak Kupujący i sprzedający Źródło: EU, akty prawne, artykuły internetowe 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 43

44 Agenda 1. Rentowność polskiego sektora bankowego na tle banków zagranicznych oraz innych sektorów gospodarki 2. Stopa zwrotu z akcji polskiego sektora bankowego 3. Zwrot z kapitału własnego a rynkowy koszt kapitału 4. Poziom kapitałów własnych a rentowność sektora bankowego 5. Spadek stóp procentowych a wyniki sektora bankowego 6. Podatek bankowy w Europie 7. Pozostałe obciążenia sektora bankowego 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 44

45 Pozostałe obciążenia sektora bankowego Pozostałe obciążenia sektora bankowego w Polsce Fundusz wsparcia dla kredytobiorców mieszkaniowych 600 mln PLN (warunkowo 900 mln PLN). Potencjalna restrukturyzacja kredytów CHF wg szacunków KNF strata około: 13,6 mld PLN w ciągu 3 lat* dla projektu 50:50; 21,9 mld PLN* dla projektu 90:10. Podwyżka opłat na BFG po ostatnich wypłatach środków deponentom SKOK. Nowe regulacje wzrost nakładów i presja na marże: konkurencja ze strony dużych graczy technologicznych (dyrektywa PSD2); obniżenie opłat interchange dla transakcji płatniczych kartą (dyrektywa MIF Reg); gwarantowany dostęp do bezpłatnych lub tanich rachunków płatniczych (dyrektywa PAD). Nowelizacja ustawy o BFG * Wartość dopłat klientów potencjalnie zmniejszających straty banków została przez KNF oszacowana na 1,4 mld PLN Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 45

46 Pozostałe obciążenia sektora bankowego Spadek opłat na BFG mało prawdopodobny ze względu na restrukturyzacje SKOK i banków spółdzielczych W 2014 około 3 mld PLN dla deponentów SKOK. W 2015 wzrost opłat: fundusz pomocowy z 0,1% do 0,189% fundusz stabilizacyjny z 0,037% do 0,05% 12,5-krotności całkowitego wymogu kapitałowego. Wzrost opłaty do około 2,2 mld PLN (+87%). Zmniejszenie opłat mało prawdopodobne dalsze uzupełnienie funduszy i restrukturyzacja SKOK oraz banków spółdzielczych. Roczna opłata na rzecz BFG wnoszona przez banki (mld PLN) 2,5 2,0 CAGR +52% +87% 2,2 1,5 1,0 0,7 0,8 0,9 1,2 0,5 0,0 0, ,3 0, Źródło: KNF 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 46

47 Pozostałe obciążenia sektora bankowego Nowelizacja ustawy o BFG zakłada istotne zwiększenie i przekształcenie obecnych funduszy DOCELOWE POZIOMY DO ROKU 2024 (% ŚRODKÓW GWARANTOWANYCH): 2,8% (16,3 mld PLN*) na fundusz gwarancyjny banków; 1,4% (8,2 mld PLN*) na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków. SZACOWANY NIEDOBÓR FUNDUSZY TO OKOŁO 16,9 MLD PLN*: ~9,9 mld PLN bezpośrednio do BGF; ~7 mld PLN jako zobowiązanie do zapłaty**. Docelowa wartość funduszy BFG w 2024* (mld PLN) 16,3 4,9 4,9 0,1 6,5 Fundusz gwarancyjny banków 8,2 5,0 2,1 0,4 0,7 Fundusz przymusowej restrukturyzacji Brakujące środki - dopłaty Brakujące środki - zobowiązania do zapłaty Fundusz środków odzyskanych z mas upadłości Fundusz pomocowy Fundusz zapasowy Fundusz stabilizacyjny * przy obecnym poziomie środków gwarantowanych ** 30% funduszu gwarancyjnego i 30% składki rocznej na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków może być wnoszone w formie zobowiązań do zapłaty. Źródło: BFG, projekt ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji 2015 Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 47

48 Pozostałe obciążenia sektora bankowego Wzrost obciążeń dla sektora bankowego w ostatnich latach Konieczność inwestycji w środowisko IT, zarządzanie ryzykiem, zgodność z regulacjami oraz wymogami dotyczącymi danych i raportowania. Konieczność ciągłego uzupełniania poziomu kapitałów. Dodatkowe bufory kapitałowe dla banków z dużymi portfelami walutowych kredytów hipotecznych. Banki najprawdopodobniej ograniczą działalność do tradycyjnego finansowania na rynkach krajowych. Przyszła ekspansja będzie ściślej nadzorowana przez regulatorów. Można spodziewać się dalszej optymalizacji bilansu i koncentracji na podstawowej działalności. Ryzyko zmniejszenia akcji kredytowej na wybrane segmenty, sektory i kraje. W segmenty rynku opuszczone przez banki wejdą najprawdopodobniej nienadzorowani, pozabankowi dostarczyciele finansowania. Nowe regulacje dotyczące usług płatniczych (PSD2, PAD) spowodują dalszą obniżkę opłat interchange i mogą zwiększyć presję konkurencyjną ze strony firm technologicznych. Optymalizacja kosztów doprowadziła do spadków wskaźnika C/I, ale ostatecznie banki będą próbować przerzucić wzrost obciążeń na klientów Deloitte Advisory Sp. z o.o., IBnGR 48

49 Dariusz Szkaradek Partner Agata Jankowska-Galińska Radca Prawny Deloitte Legal, Pasternak, Korba i Wspólnicy, Kancelaria Prawnicza Sp.k. ajankowskagalinska@deloittece.com Tomasz Mironczuk Współpracownik IBnGR Tomasz Ochrymowicz Partner tochrymowicz@deloittece.com Łukasz Szczygieł Starszy Menedżer lszczygiel@deloittece.com dr Marta Penczar Dyrektor obszaru badawczego Bankowość i rynki finansowe, IBnGR marta.penczar@ibngr.pl Mariusz Słowikowski Wicedyrektor mslowikowski@deloittece.com Klaudiusz Puchała Konsultant kpuchala@deloittece.com

50 Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited, prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 150 krajów oferujemy najwyższej klasy umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają pracowników Deloitte na świecie realizuje misję firmy: stanowić standard najwyższej jakości. Deloitte Central Europe to regionalna jednostka działająca w ramach Deloitte Central Europe Holdings Limited, członka Deloitte Touche Tohmatsu Limited w Europie Środkowej. Usługi świadczą spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited, które stanowią odrębne i niezależne podmioty prawne. Spółki zależne i stowarzyszone z Deloitte Central Europe Holdings Limited to jedne z wiodących firm świadczących usługi profesjonalne; zatrudniają łącznie ponad 4000 pracowników w 34 biurach w 17 krajach Europy Środkowej 2015 Deloitte Advisory Sp. z o. o.