IX Kongres Ekonomistów Polskich
|
|
- Rafał Wróblewski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wawrzyniec Czubak Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie ul. Wojska Polskiego 28, Poznań IX Kongres Ekonomistów Polskich NAKŁADY INWESTYCYJNE W ROLNICTWIE POLSKIM W KONTEKŚCIE WDRAŻANIA WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ UNII EUROPEJSKIEJ 1 Streszczenie: Jednym z ważniejszych skutków wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) Unii Europejskiej, w kontekście przemian polskiego rolnictwa, był impuls proinwestycyjny. Implementacja mechanizmów wspólnotowej polityki rolnej przyczyniła się do zwiększonej aktywności inwestycyjnej gospodarstw rolnych. W największym stopniu wydatki na środki trwałe pobudzały działania wprost dedykowane wsparciu inwestycji. Celem artykułu była ocena skutków wprowadzenia mechanizmów WPR dla wzrostu poziomu inwestycji w Polsce. Na podstawie danych statystyki masowej oszacowano efekt netto, za który przyjęto różnicę poziomu nakładów inwestycyjnych rzeczywiście poniesionych w latach (po rozpoczęciu wdrażania działań WPR), względem hipotetycznego wariantu, w którym pominięto transfery z UE. Uzyskane rezultaty wskazują, że fundusze WPR wpływały na wzrost wartość brutto środków trwałych w rolnictwie (zwłaszcza maszyn, narzędzi i urządzeń), co było efektem podwojenia nakładów inwestycyjnych po akcesji. Summary: One of the main consequences of the implementation of the Common Agricultural Policy (CAP), in the context of the transformation of Polish agriculture, was the pro-investment impulse. The implementation of the common agricultural policy mechanisms contributed to the increased investment in agriculture. The main goal of the paper was to evaluate the impact of the CAP mechanisms for increasing the level of investment in Poland. Based on the data published by CSO the net effect was estimated as a difference in the level of investment outlays in agriculture in the years (after the EU enlargement) and a hypothetical variant, in which the omission of transfers from the EU. The results indicate that CAP funds increased the growth of fixed assets in agriculture (especially machinery, tools and technical equipment), which was the result of a doubling of investment after the accession. Słowa kluczowe: Wspólna Polityka Rolna, inwestycje, środki trwałe Key words: the Common Agricultural Policy, investments, fixed assets Wstęp Każdy podmiot gospodarczy prowadzi swoją działalność w oparciu o trwały majątek produkcyjny. Jakość i ilość środków trwałych w przedsiębiorstwie określa jego górną granicę możliwości produkcyjnych, czyli determinuje jego zdolność produkcyjną. Aby utrzymać lub powiększyć potencjał produkcyjny konieczne jest ponoszenie nakładów inwestycyjnych. Dzięki inwestycjom środki trwałe są odtwarzane po ich zużyciu, a inwestycje rozszerzone dodatkowo rozwijają zasoby majątku. Inwestycje polegają na świadomym i celowym (zazwyczaj poprzedzonym analizami ex ante) wydatkowaniu znacznych środków pieniężnych na dobra trwałe (Czubak i Sadowski 211). Relatywnie duża kwota wydatków odróżnia inwestycje od wydatków ponoszonych na bieżącą działalność operacyjną. Wydatki inwestycyjne charakteryzuje ich przypisanie do określonego celu. Na etapie planowania inwestycji zdolność przedsiębiorstwa do osiągnięcia celu inwestycji jest podstawą decyzji o podjęciu działania, a w dalszej kolejności kryterium weryfikacji jej skuteczności. Celem pośrednim prowadzenia inwestycji jest zabezpieczenie odpowiedniej ilości i jakości środków trwałych, co ostatecznie ma prowadzić do wzrostu dochodów i pomnażania zysków. W tym kontekście w rolnictwie najważniejszym czynnikiem produkcji jest ziemia. Jednak wobec ograniczonych zasobów ziemi i presji (ekonomicznej i politycznej) na redukcję nakładów pracy, rozwój gospodarstw rolnych może dokonywać się głównie poprzez intensyfikację kapitałochłonną [Przychodzień i Zegar 198]. Wiąże się to z wydatkami na maszyny, urządzenia, narzędzia, środki transportu, budynki i budowle. Sprawia to, że rośnie techniczne uzbrojenie ziemi i pracy, a temu powinien towarzyszyć wzrost ich produktywności. Jednak poza inwestycjami związanymi z potencjałem produkcyjnym, podmioty gospodarcze realizują inwestycje o niedochodowym i nieprodukcyjnym charakterze, które nie mają bezpośredniego przełożenia na wzrost wytwarzania. Należą do nich wydatki na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy, bądź też dostosowanie do wymogów ochrony środowiska naturalnego, redukcji emisji gazów cieplarnianych czy dobrostanu zwierząt. Dla gospodarstw rolnych, które podjęły się wykonania inwestycji nieprodukcyjnych, skierowane zostały specjalne fundusze pomocowe, głównie w ramach unijnej polityki rolnej. Istnieją zasadnicze dwa powody wspierania gospodarstw rolnych w tym zakresie. Po pierwsze akcesja Polski do Unii Europejskiej wiązała się z przyjęciem przez gospodarstwa wielu nowych wytycznych obowiązujących na Jednolitym Rynku UE. W momencie akcesji duża część podmiotów nie spełniała tych wymogów. Tym samym dla sektora rolnego były to zadania na tyle wrażliwe i pilne, że spełnienie wymogów warunkowało możliwość korzystania z podstawowych form wsparcia gospodarstw rolnych, czyli dopłat bezpośrednich oraz działań 1 W artykule zawarto wyniki badań fnansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji nr DEC-211/1/B/HS4/654 w ramach projektu badawczego pt. Makro-, mezo- i mikroekonomiczna efektywność wspierania inwestycji w gospodarstwach rolnych z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej.
2 finansowanych z funduszy strukturalnych. Bez programów pomocowych, które przyspieszyły proces zmian w standardach produkcji, część towarowych podmiotów zostałaby wykluczona z rynku. To pogłębiłoby problemy gospodarcze i społeczne nie tylko w gospodarstwach rolnych, ale także we wszystkich sektorach powiązanych z gospodarstwami rolnymi. Chodzi tu o sferę przedprodukcyjną - zaopatrzenia rolnictwa, jak też poprodukcyjną - przemysł rolno-spożywczy. Po drugie, szereg wytycznych jest nakierowanych na dostarczanie dóbr niekomercyjnych, takich jak bioróżnorodność, konserwacja gleb, utrzymanie właściwych stosunków wodnych. Dostarczanie dóbr publicznych przez rolnictwo i zagwarantowanie wystarczalności żywnościowej leży u podstaw wspierania rolnictwa ze środków publicznych. Na to nakłada się niewydolność dochodowa rolnictwa, co przy wysokich kosztach zakupu specjalistycznych maszyn, urządzeń i wyposażenia technicznego budynków gospodarczych, wymaga interwencji państwa. Dlatego już w okresie przedakcesyjnym, i następnie po wejściu do UE, krajowe rolnictwo zostało zasilone środkami na dofinansowanie dostosowania podmiotów do nowych wymagań, ale także poprawę struktur rolnych i rozwój gospodarstw. Służyła temu paleta działań z tzw. drugiego filara Wspólnej Polityki Rolnej. Są to środki wspierające finansowanie działań celowych, których głównym celem jest stymulowanie rozwoju gospodarstw rolnych i wsi w kierunku europejskiego modelu rolnictwa. Ten model zakłada stworzenie warunków trwałego rozwoju silnego ekonomicznie i wydajnego produkcyjne rolnictwa, ale o wielofunkcyjnym charakterze. Zrównoważony (ekonomicznie, społecznie i środowiskowo) sektor rolny będzie posiadał zdolności do świadczenia szerokiej gamy usług, które wykraczają poza ich pierwotną i nadal podstawową funkcję jaką jest produkcja żywności, nadając zdolności do tworzenia nowych źródeł dochodu i nowych miejsc pracy przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego, dóbr kultury i tradycji oraz dziedzictwa obszarów wiejskich. Z badań wynika (Czubak 28, Czubak i in. 212, Czubak, Jędrzejak 211), że poza środkami z II filara także część dopłat bezpośrednich przeznaczana była na finansowanie inwestycji, zwłaszcza w gospodarstwach największych. Jednak w największym stopniu wydatki na środki trwałe były pobudzane mechanizmami wprost dedykowanymi na wsparcie inwestycji, choć współuczestniczyły w tym dopłaty bezpośrednie, zwiększając aktywność inwestycyjną gospodarstw rolnych. Celem artykułu jest ocena wpływu wprowadzenia mechanizmów wspólnotowej polityki rolnej na wzrost poziomu inwestycji oraz zmiany wartości brutto środków trwałych w rolnictwie. Materiał i metodyka Nawiązując do wcześniej wspomnianego podziału WPR UE na I i II filar, do oceny zmian w poziomie inwestycji w rolnictwie wybrano te mechanizmy II filara, które były najsilniej związane z inwestycjami. Poszczególne działania II filara wspierały gospodarstwa rolne, ale także w części dotyczyły zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego lub odnosiły się do finansowania rozwoju obszarów wiejskich. Wchodząc głębiej w strukturę finansowania, nawet mechanizmy, których beneficjentami byli rolnicy, w sposób zasadniczy różniły się sposobem wdrażania i ukierunkowaniem wsparcia. W niniejszych badaniach, ze względu na temat pracy, posłużono się przykładem programów bezpośrednio związanych z finansowaniem inwestycji z funduszy rolnych UE w Polsce. Takie działania były realizowane już w programie przedakcesyjnym SAPARD, następnie pomoc kontynuowana była w pierwszym okresie członkowstwa w UE, tj. w latach 24-26, w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 24-26" (SPO Rolny ), a także w obecnym okresie programowania w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW ). W kolejnych programach taka sama pozostawała idea, cel i forma wspierania inwestycji, a zmieniały się nazwy tych działań, które w SAPARD i SPO Rolny nazwano Inwestycje w gospodarstwach rolnych, a w PROW Modernizacja w gospodarstwach rolnych. Poziom wsparcia skierowany do rolnictwa polskiego odniesiony został do wartości nakładów inwestycyjnych oraz wartości brutto środków trwałych w rolnictwie i łowiectwie, na przestrzeni lat Źródłem danych były informacje Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (w tym niepublikowane dane ARiMR) oraz Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. W badaniach podjęto próbę określenia efektu netto inwestycji w skali całego kraju (Czubak i inni 212, Czubak 213). Wyizolowanie wpływu implementacji działań WPR polegało na określeniu hipotetycznego modelu kształtowania się poziomu nakładów inwestycyjnych w latach (a więc po akcesji do UE) w oparciu o wyniki z lat wcześniejszych, czyli Przy obserwowanym trendzie wzrostowym, dla zniwelowania wahań przypadkowych, odstających dokonano analizy symulacyjnej w oparciu o liniowy model wygładzania wykładniczego Holta. Wyniki badań Od okresu poprzedzającego wejście Polski do UE, przez kolejne lata członkostwa, rosło znaczenie środków Wspólnej Polityki Rolnej wspierających inwestycje. Świadczą o tym kwoty zrealizowanych płatności i liczba zawartych umów na współfinansowanie inwestycji (rys. 1). W programach przed- i poakcesyjnych łączna kwota pomocy dla działań inwestycyjnych w gospodarstwach rolnych wyniosła około 9,5 mld zł. Mimo, że kolejne okresy programowania różnił zakres czasowy ich realizacji (dla programu SAPARD było to w praktyce 3 lata, SPO 3 lata, a dla PROW 7 lat), to w przeliczeniu na jeden rok do rolnictwa spływało coraz więcej wsparcia. Także zainteresowanie potencjalnych beneficjentów było coraz większe. Przy wdrażaniu pierwszych programów brano pod uwagę możliwość niepełnego wykorzystania środków. Istniała obawa, że rolnicy nie będą aplikowali ze względu na nieznajomość procedur formalnych obowiązujących w działaniach II filara lub też nie będą mieli finansowych zdolności
3 prefinansowania i współfinansowania wydatków. Jak się okazało, w każdym kolejnym naborze wniosków zainteresowanie beneficjentów było coraz większe (rys. 1), a kwoty wnioskowanej pomocy przekraczały możliwości ich realizacji. Przykładem może być województwo wielkopolskie, w którym limit wsparcia na lata został wyczerpany już w czasie dwóch pierwszych naborów wniosków, tj. w roku 27 i 29. Dowodem coraz większego zainteresowania funduszami UE była nie tylko rosnąca liczna wniosków, ale także coraz większa wartość realizowanych projektów. Przeciętne dofinansowanie jednego wniosku w programie SAPARD wynosiło około 45 tys. zł, a w PROW już 122 tys. zł. Rysunek 1. Kwoty wnioskowanej pomocy i zrealizowanych płatności oraz liczba złożonych wniosków w ramach wybranych działań inwestycyjnych WPR (w mln zł) (mln zł) Kwota wnioskowanej pomocy (w mln zł) Kwota zrealizowanych płatności (w mln zł) Złożone wnioski (szt.) Zawarte umowy (szt.) (szt.) 'Inwestycje' SAPARD 'Inwestycje' SPO Rolny 'Modernizacja' PROW Źródło: Informacja... (27), Raport końcowy... (27), Sprawozdanie z realizacji... (21), Informacja na temat realizacji PROW... (212). Napływ środków w ramach WPR spowodował wzrost wartości środków trwałych w rolnictwie (tab. 1). W cenach bieżących po 24 roku doszło do dynamicznego wzrostu wartości środków trwałych. Do momentu akcesji wartość środków trwałych w zasadzie nie ulegała zmianie, dopiero po wejściu do UE obserwuje się wzrost wartości, wynoszący średniorocznie około 2%. Natomiast w cenach stałych napływ środków z funduszy WPR zdołał zahamować spadkową tendencję. Warto podkreślić, że największe zmiany dotyczyły maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi. Tabela 1. Wartość brutto środków trwałych w rolnictwie i łowiectwie według grup środków trwałych w bieżących cenach ewidencyjnych oraz cenach stałych z 211 roku (w mld zł) Wyszczególnienie OGÓŁEM Lata ,1 19,1 19,7 11,5 11,8 11,9 112,8 115,1 117,7 119,9 122,6 124,3 127,1 (141,) (133,8) (131,5) (131,2) (129,8) (123,7) (122,5) (123,3) (123,6) (123,8) (124,3) (126,5) (127,1) w tym: budynki i budowle 68,5 68,5 68,3 68, 68, 68,2 69,2 69,6 7,4 71,1 71,2 71,3 72,4 (88,6) (84,) (81,9) (8,7) (79,6) (76,1) (75,2) (74,6) (73,9) (73,4) (72,2) (72,5) (72,4) maszyny, urządzenia 12,9 13,3 13,8 14,3 14,5 14,7 15,2 15,9 16,7 17,6 18,7 19,7 2,9 techniczne i (16,7) (16,3) (16,6) (16,9) (17,) (16,4) (16,5) (17,) (17,5) (18,1) (18,9) (2,) (2,9) narzędzia środki transportu 12,3 12,3 12,4 13,1 13,2 12,7 12,9 13,3 13,7 14,2 14,5 14,9 15,3 (15,9) (15,1) (14,8) (15,5) (15,4) (14,2) (14,1) (14,3) (14,4) (14,6) (14,7) (15,2) (15,3) a wartość brutto środków trwałych w cenach stałych 211 roku podano w nawiasach Źródło: Roczniki statystyczne... (21, ), Roczniki statystyczne rolnictwa i obszarów... (25-27). W ostatnich latach przyrost ich wartości wynosił corocznie około 6% w cenach ewidencyjnych i około 5% w cenach stałych. Wynikało to głównie z potrzeb inwestycyjnych w gospodarstwach rolnych, których zarządcy z palety możliwych kierunków inwestycji wybierali najbardziej potrzebne środki techniczne. Innym powodem były kwestie formalne wdrażanych programów. Sposób finansowania polegał na refundowaniu części poniesionych kosztów dopiero po zrealizowaniu inwestycji. W stosunku do inwestycji budowlanych przy zakupie maszyn i urządzeń znacznie krótszy
4 czas dzielił rozpoczęcie i zakończenie inwestycji, co dla gospodarstw rolnych miało znaczenie w utrzymaniu bieżącej płynności finansowej. Poza tym przygotowanie wniosku na budowę lub rozbudowę pomieszczeń inwentarskich, wraz z opisem technicznym i kosztorysem inwestycji oraz załącznikami, były znacznie bardziej rozbudowane, trudne, czasochłonne i kosztowne aniżeli dokumentacja zakupu maszyny lub urządzenia (Czubak i inni 212). Próbą odpowiedzi na pytanie na ile wejście Polski do Unii Europejskiej i objęcie krajowego rolnictwa mechanizmami WPR przyczyniło się do wzrostu wartości brutto środków trwałych, było oszacowanie inwestycyjnego efektu netto (rys. 2). Rysunek 2. Nakłady inwestycyjne w rolnictwie i łowiectwie w latach w cenach bieżących oraz wyniki modelu wykładniczego dla lat (w mln zł). (mln zł) Inwestycje ogółem (dane GUS) Model wykładniczy 9,1 mld zł Źródło: Obliczenia własne na podstawie: Roczniki statystyczne... ( , ), Roczniki statystyczne rolnictwa i obszarów... (25-27), Czubak 213. Nakłady inwestycyjne w rolnictwie i łowiectwie 2 wzrastały w latach Następnie, od 1998 r. do 23 r., nakłady ponoszone na inwestycje ustabilizowały się na poziomie około 2,1-2,2 mld zł rocznie. Dopiero po 24 r., kiedy rozpoczęło się pełne członkostwo w UE i finalizowano realizowanie wsparcia przedakcesyjnego, wydatki na środki trwałe wzrastały. Coroczny poziom nakładów wynosił około 3,4 mld zł, dwukrotnie więcej niż okresie przedakcesyjnym. Gdyby przyjąć kontynuowanie trendu z lat , to wyniki modelu wykładniczego wskazują, że łączne nakłady inwestycyjne w okresie wyniosłyby hipotetycznie około 17,6 mld zł. W rzeczywistości było to 26,7 mld zł. Tak więc efekt netto implementacji działań WPR (głównie działań wspierających inwestycje, ale także innych, w tym dopłat bezpośrednich, o czym mowa była wcześniej) to 9,1 mld zł. Jest to wyraźny efekt proinwestycyjny w rolnictwie, ponieważ dzięki środkom wspólnotowej polityki rolnej w rolnictwie w ostatnich latach podwoiły się nakłady na inwestycje. Nie oznacza to, że dzięki wsparciu proces restrukturyzacji i modernizacji rolnictwa został zakończony. Rozwój rolnictwa nadal wymaga zmian, w tym głównie związanych z inwestycjami, a tempo tych procesów w pewnym stopniu będzie uwarunkowane poziomem wsparcia rolnictwa w kolejnym okresie programowania Wnioski W kolejnych okresach programowania funduszy UE, począwszy od programów przedakcesyjnych, zainteresowanie rolników działaniami wspierającymi inwestycje było coraz większe. Świadczy o tym wzrost liczby składanych wniosków oraz rosnąca przeciętna wartość dofinansowania, jaka przypadała na jeden projekt. W rezultacie wydatki na środki trwałe w rolnictwie wzrastały. Wyraźna zmiana była obserwowana po 24 r., kiedy rozpoczęło się pełne członkostwo Polski w UE i finalizowano realizowanie wsparcia przedakcesyjnego. Można szacować, że inwestycyjny efekt netto implementacji działań WPR (głównie działań wspierających inwestycje, ale także pozostałych mechanizmów WPR, w tym dopłat bezpośrednich) wyniósł 9,1 mld zł. Jest to wyraźny efekt proinwestycyjny w rolnictwie, ponieważ dzięki środkom wspólnotowej polityki rolnej w rolnictwie podwoiły się nakłady na inwestycje. Przyczyniło się to do wzrostu wartości środków trwałych, głównie maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi. Literatura 2 Dane GUS ujmują łącznie inwestycje w rolnictwie i łowiectwie, lecz wyniki w zdecydowanej większości dotyczą rolnictwa.
5 Czubak W., Jędrzejak P., Wykorzystanie dopłat bezpośrednich w gospodarstwach rolnych. Roczniki Naukowe SERiA, Tom XIII, Zeszyt 2, s , Wrocław 211, Czubak W., Kiryluk-Dryjska E., Poczta W., Sadowski A., Wspólna Polityka Rolna a rozwój rolnictwa w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 212, Czubak W., Rozdysponowanie dopłat bezpośrednich w gospodarstwach rolnych korzystających z funduszy UE w Wielkopolsce, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4, s , Komitet Ekonomiki Rolnictwa PAN, IERiGŻ, Warszawa 28, Czubak W., Rozwój rolnictwa w Polsce z wykorzystaniem wybranych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej. Rozprawy Naukowe nr 458, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań 213 Czubak W., Sadowski A. Ekonomiczne aspekty projektów inwestycyjnych w agrobiznesie [w:] Projekty inwestycyjne w agrobiznesie a zasady wspólnej polityki rolnej po 213 roku. Czyżewski A., Poczta W. (red.); Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, s , Poznań 211, Informacja o liczbie i kwocie złożonych wniosków w ramach Działania "Modernizacja gospodarstw rolnych PROW , System Informacji Zarządczej ARiMR, według stanu na dzień r. Warszawa 213, Informacja o realizacji Programu SAPARD, System Informacji Zarządczej ARiMR, Warszawa 27, strony/5/sapard.pdf. Przychodzień J., Zegar A., Majątek i inwestycje produkcyjne w gospodarstwach chłopskich, Instytut Ekonomiki Rolnej, Komunikaty, Raporty, Ekspertyzy, zeszyt 68, Warszawa 198, Raport końcowy z realizacji Programu SAPARD w Polsce w latach Uchwała nr 38/27 Zespołu - Komitetu ds Monitorowania Programu SAPARD z dnia 14 czerwca 27r. w sprawie zaakceptowania Raportu końcowego z realizacji Programu SAPARD w Polsce w latach 2-26, Warszawa 27, Rocznik statystyczny rolnictwa , , GUS, Warszawa i , Rocznik statystyczny rolnictwa i obszarów wiejskich 25-27, GUS, Warszawa Sprawozdanie z realizacji Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 24 26, Uchwała nr 45 Komitet Monitorujący Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja... z dn. 5 lipca 21r. Warszawa 21, index.php?id_plik=246
Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej
Wydział Ekonomiczno-Społeczny Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej w Agrobiznesie Rozwój i rola polskiego przemysłu spożywczego w warunkach akcesji do Unii Europejskiej prof. dr hab. Walenty Poczta
Bardziej szczegółowoEfekty objęcia polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich Wspólną Polityką Rolną
Efekty objęcia polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich Wspólną Polityką Rolną Plan prezentacji Wybrane efekty realizacji instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce. Oczekiwania co do przyszłej perspektywy
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce
Zróżnicowanie przestrzenne wykorzystania funduszy Unii Europejskiej przez gospodarstwa rolne w Polsce Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań 2010 Spis treści 1. Wprowadzenie 9 1.1. Cel i zakres analizy 9 1.2.
Bardziej szczegółowoFinansowanie rozwoju wsi i rolnictwa środkami publicznymi
Justyna Kołyska Katedra Polityki Agrarnej i Marketingu Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Finansowanie rozwoju wsi i rolnictwa środkami publicznymi Wstęp Realizowany przez państwo program
Bardziej szczegółowoPanie Marszałku, Wysoka Izbo,
Panie Marszałku, Wysoka Izbo, Cieszę się, iż mogę poinformować Wysoką Izbę, a za pośrednictwem mediów również polskich rolników o realizacji programów skierowanych do polskiej wsi, a więc Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoOsoby fizyczne, osoby prawne, wspólnicy spółek cywilnych, spółki osobowe prawa handlowego, które:
Od 9 listopada br. rolnicy mogą składać w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wnioski o dofinansowanie inwestycji w gospodarstwach rolnych. W ramach PROW 2007-2013 Agencja wprowadza w życie
Bardziej szczegółowoProgram Operacyjny Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa ARiMR w liczbach i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 Wykres 5.
www.arimr.gov.pl Lipiec 2012 O ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od 1994 r. wspiera działania służące rozwojowi rolnictwa i obszarów wiejskich. Agencja zajmuje się wdrażaniem instrumentów
Bardziej szczegółowoZNACZENIE INWESTYCJI WSPÓŁFINANSOWANYCH ŚRODKAMI UNII EUROPEJSKIEJ W MODERNIZACJI ROLNICTWA W POLSCE *1
42 Wawrzyniec Czubak, Marlena Mikołajczak STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom XIV zeszyt 3 Wawrzyniec Czubak, Marlena Mikołajczak Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Bardziej szczegółowoPodstawowy mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej UE
Podstawowy mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej UE Rozwój obszarów wiejskich Działania rynkowe Płatności bezpośrednie Wieloletnie Ramy Finansowe 2014-2020: WPR stanowi 38,9% wydatków z budżetu UE Wspólna
Bardziej szczegółowoPolski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji
Polski sektor żywnościowy 5 lat po akcesji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Katedra Rozwoju Obszarów Wiejskich Szkoła Główna Handlowa Warszawa kwiecień 2009 Wzajemne
Bardziej szczegółowoWsparcie publiczne polskiego sektora żywnościowego
Wsparcie publiczne polskiego sektora żywnościowego Dr Marek Wigier Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa Kraków, 25 października 2013 roku Definicja
Bardziej szczegółowoPolska Wieś 2014. Raport o stanie wsi. 26 czerwca 2014 r. Prof. dr hab. Walenty Poczta
Polska Wieś 2014. Raport o stanie wsi 26 czerwca 2014 r. Prof. dr hab. Walenty Poczta Wykorzystane rozdziały z Raportu prof. dr hab. Walenty Poczta, dr Agnieszka Baer-Nawrocka, Uniwersytet Przyrodniczy
Bardziej szczegółowoDoświadczenie pomorskiej ARiMR we wdrażaniu wybranych działań z okresu programowania PROW
1 Doświadczenie pomorskiej ARiMR we wdrażaniu wybranych działań z okresu programowania PROW 2007-2013 Wspólna Polityka Rolna I filar Płatności bezpośrednie Płatności rynkowe Europejski Fundusz Gwarancji
Bardziej szczegółowoReorientacja zawodowa rolników jako przykład realizacji założeo strategii rozwoju obszarów wiejskich. Dr Zofia Szalczyk zastępca prezesa ARiMR
Reorientacja zawodowa rolników jako przykład realizacji założeo strategii rozwoju obszarów wiejskich Dr Zofia Szalczyk zastępca prezesa ARiMR 1 Kierunki reorientacji zawodowej rolników 1. Dodatkowe kierunki
Bardziej szczegółowoMinisterstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Proces absorbcji środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata (PROW )
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Proces absorbcji środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Polityka rozwoju obszarów wiejskich
Bardziej szczegółowoŹRÓDŁA ZMIAN WARTOŚCI PRODUKCJI I DOCHODÓW W SEKTORZE ROLNYM PO PRZYSTĄPIENIU POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ. Ewelina Szuba, Walenty Poczta
ŹRÓDŁA ZMIAN WARTOŚCI PRODUKCJI I DOCHODÓW W SEKTORZE ROLNYM PO PRZYSTĄPIENIU... 29 ROCZNIKI NAUKOWE EKONOMII ROLNICTWA I ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH, T. 101, z. 2, 2014 ŹRÓDŁA ZMIAN WARTOŚCI PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoNIEZGODNE Z ZASADAMI OCHRONY PRZYRODY I OCHRONY ŚRODOWISKA UDZIELANIE DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW UE DLA ROLNICTWA W POLSCE
Maria Staniszewska Polski Klub Ekologiczny NIEZGODNE Z ZASADAMI OCHRONY PRZYRODY I OCHRONY ŚRODOWISKA UDZIELANIE DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW UE DLA ROLNICTWA W POLSCE BAŁTYCKI PLAN DZIAŁANIA Nasze zobowiązania:
Bardziej szczegółowoLUBUSKI ODDZIAŁ REGIONALNY WDROŻENIE I REALIZACJA PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA PRZEZ ARIMR NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO
WDROŻENIE I REALIZACJA PROGRAMU ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007-2013 PRZEZ ARIMR NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Maj 2015 1 PROGRAM ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH NA LATA 2007-2013 II Filar w skali
Bardziej szczegółowoPlan prezentacji WPR polityką ciągłych zmian
WPR polityką zmian Plan prezentacji WPR polityką ciągłych zmian Europejski Model Rolnictwa Rola rolnictwa i obszarów wiejskich w Polsce i na świecie Zmiany skutkiem WPR: zmiany zachodzące w rolnictwie
Bardziej szczegółowoAnaliza możliwości zmian krajowego budżetu rolnego w kontekście przewidywanego kształtu WPR na lata Barbara Wieliczko
Analiza możliwości zmian krajowego budżetu rolnego w kontekście przewidywanego kształtu WPR na lata 2014-2020 Barbara Wieliczko Plan wystąpienia 1. Skala krajowego wsparcia rolnictwa w Polsce w porównaniu
Bardziej szczegółowoRozwój produkcji bydła mięsnego: co z dofinansowaniem?
https://www. Rozwój produkcji bydła mięsnego: co z dofinansowaniem? Autor: Elżbieta Sulima Data: 29 grudnia 2015 Co zyskają hodowcy bydła mięsnego w okresie finansowym 2014 2020? Czy poddziałanie Rozwój
Bardziej szczegółowoFundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl
Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Ewa Cłapa www.ewaclapa.pl październik 2011 Fundusze nie tylko europejskie - jak z nich skorzystać? Pomoc przedakcesyjna począwszy od roku 2000 przyznana
Bardziej szczegółowoGospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych Marek Zieliński
Bardziej szczegółowoPROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020
PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 Dr inż. Dariusz Nieć Dyrektor Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Warszawa 28 stycznia 2015
Bardziej szczegółowoLeszek Droździel, Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Finansowanie inwestycji w przemyśle rolno spożywczym
Leszek Droździel, Prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Finansowanie inwestycji w przemyśle rolno spożywczym Przemysł spożywczy jest jednym z ważniejszych działów gospodarki. Jego udział
Bardziej szczegółowoUłatwianie startu młodym rolnikom PROW 2007-2013
UŁATWIANIE STARTU MŁODYM M ROLNIKOM W LATACH 2004-2006 2006 Ułatwianie startu młodym rolnikom PROW 2007-2013 Opracowała: Anna Siniarska Ekonomia, SGGW, Studia zaoczne W latach 2004-2006 został przeprowadzany
Bardziej szczegółowoFOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2011, Oeconomica 291 (65), 63 72
FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2011, Oeconomica 291 (65), 63 72 Andrzej Czyżewski, Agnieszka Poczta-Wajda, Agnieszka Sapa ROZLICZENIA Z UNIĄ
Bardziej szczegółowoAgencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wsparcie rolnictwa poprzez działania Pomorskiego Oddziału Regionalnego ARIMR w latach
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Wsparcie rolnictwa poprzez działania Pomorskiego Oddziału Regionalnego ARIMR w latach 2004-2018 Płatności bezpośrednie w latach 2004-2019 województwo
Bardziej szczegółowoBadania rachunkowości rolnej gospodarstw rolnych
Pomorskie gospodarstwa rolne w latach 2004-2012 na podstawie badań PL FADN Daniel Roszak Badania rachunkowości rolnej gospodarstw rolnych w ramach systemu PL FADN umożliwiają wgląd w sytuację produkcyjno-finansową
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH
Inżynieria Rolnicza 5(103)/2008 WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW POMOCOWYCH UE DO MODERNIZACJI GOSPODARSTW ROLNYCH Stanisław Kowalski Katedra Inżynierii Rolniczej i Informatyki, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Streszczenie.
Bardziej szczegółowoWPŁYW FUNDUSZY STRUKTURALNYCH na przekształcenia obszarów wiejskich w Polsce. Dr Marek Wigier IERiGŻ-PIB Warszawa, październik 2007
WPŁYW FUNDUSZY STRUKTURALNYCH na przekształcenia obszarów wiejskich w Polsce Dr Marek Wigier IERiGŻ-PIB Warszawa, październik 2007 1 PROBLEMY Ekonomiczne struktury ekonomiczno-produkcyjne, dochody, zależno
Bardziej szczegółowoZagadnienia Ekonomiki Rolnej
p-issn 0044-1600 e-issn 2392-3458 www.zer.waw.pl 3(348) 2016, 143-158 JAN PAWLAK DOI: 10.5604/00441600.1218273 Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Oddział w Warszawie NAKŁADY INWESTYCYJNE W ROLNICTWIE
Bardziej szczegółowoWyzwania dla polskiej rachunkowości rolniczej w świetle 50-lecia europejskiego FADN
Wyzwania dla polskiej rachunkowości rolniczej w świetle 50-lecia europejskiego FADN Zbigniew Floriańczyk Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych na podstawie badań rachunkowości rolnej Pl FADN oraz perspektywa
Bardziej szczegółowoWspólna polityka rolna po 2020 r. - będzie mniej pieniędzy!
https://www. Wspólna polityka rolna po 2020 r. - będzie mniej pieniędzy! Autor: Ewa Ploplis Data: 22 czerwca 2018 Unia Europejska chce przeznaczyć 365 mld euro na Wspólną Politykę Rolną po 2020 r. To mniej
Bardziej szczegółowoEkonomiczne i technologiczne skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu cukrowniczego
Ekonomiczne i technologiczne skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Proces restrukturyzacji
Bardziej szczegółowoPOMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W GDAŃSKU W LATACH Gdańsk, wrzesień 2015r.
POMORSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W GDAŃSKU W LATACH 2004-2014 Gdańsk, wrzesień 2015r. Obszar działania PODR w Gdańsku Sytuacja dochodowa gospodarstw rolnych na podstawie badań rachunkowości rolnej
Bardziej szczegółowoRozdział III. Fundusze europejskie na ochronę środowiska w Polsce w latach
Monika Starosta, Marta Złota AR im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu Rozdział III Fundusze europejskie na ochronę środowiska w Polsce w latach 2004-2006 Wstęp Coraz szybszy rozwój gospodarczy kraju, prowadzi
Bardziej szczegółowoPrzyszłość rolnictwa, gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich dr hab. Julian T. Krzyżanowski SGGW
Przyszłość rolnictwa, gospodarki żywnościowej i obszarów wiejskich dr hab. Julian T. Krzyżanowski SGGW Konferencja Rolnictwo, gospodarka żywnościowa, obszary wiejskie 10 lat w UE SGGW, 11.04.2014r. Znaczenie
Bardziej szczegółowoZnaczenie funduszy strukturalnych UE w finansowaniu inwestycji gospodarstw rolnych w Polsce w latach 2007 2011
Znaczenie funduszy strukturalnych UE w finansowaniu inwestycji... 77 dr inż. Dariusz Kusz Politechnika Rzeszowska Katedra Ekonomii Znaczenie funduszy strukturalnych UE w finansowaniu inwestycji gospodarstw
Bardziej szczegółowoDepartament Koordynacji Polityki Strukturalnej. Fundusze unijne. a zróżnicowanie regionalne kraju. Warszawa, 27 marca 2008 r. 1
Departament Koordynacji Polityki Strukturalnej Fundusze unijne a zróżnicowanie regionalne kraju Warszawa, 27 marca 2008 r. 1 Proces konwergencji w wybranych krajach UE (zmiany w stosunku do średniego PKB
Bardziej szczegółowoPól zaciemnionych nie wypełnia ubiegający się o dofinansowanie
Wniosek o dofinansowanie projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich w zakresie działania Wsparcie doradztwa
Bardziej szczegółowoEfekty objęcia polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich Wspólną Polityką Rolną
Efekty objęcia polskiego rolnictwa i obszarów wiejskich Wspólną Polityką Rolną Plan prezentacji Wybrane efekty realizacji instrumentów Wspólnej Polityki Rolnej w Polsce. Oczekiwania co do przyszłej perspektywy
Bardziej szczegółowoDziałania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach na rzecz NATURA 2000
Działania PROW a Natura 2000 1 Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Michał Rewucki Działania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013 na rzecz
Bardziej szczegółowoWpływ Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 na zmiany zachodzące w rolnictwie i na obszarach wiejskich
Wpływ Programu na lata 2007-2013 na zmiany zachodzące w rolnictwie i na obszarach wiejskich Realizacja Programu na lata 2007-2013, zmiany zachodzące w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz przyszłość
Bardziej szczegółowoEuropejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
Wpływ Programu na lata 007-01 na zmiany zachodzące w rolnictwie i na obszarach wiejskich Realizacja Programu na lata 007-01, zmiany zachodzące w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz przyszłość WPR
Bardziej szczegółowoPomorskie gospodarstwa rolne w latach na podstawie badań PL FADN. Daniel Roszak PODR w Gdańsku
Pomorskie gospodarstwa rolne w latach 2004-2012 na podstawie badań PL FADN Daniel Roszak PODR w Gdańsku Prezentacja oparta jest na analizie wyników produkcyjno-finansowych 267 gospodarstw prowadzących
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 Zmiany merytoryczne Uzupełnienia Programu przyjęte na posiedzeniu Komitetu Monitorującego 2 grudnia 2004 r.
Załącznik nr 1 Zmiany merytoryczne Uzupełnienia Programu przyjęte na posiedzeniu Komitetu Monitorującego 2 grudnia 2004 r. Lp. Dotyczy Tekst obecny Tekst proponowany w wersji przesłanej jako załącznik
Bardziej szczegółowoPodsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Podsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Warszawa 2014 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ramowy przebieg strategicznej oceny
Bardziej szczegółowoINWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE
Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur INWESTYCJE ZAGRANICZNE W POLSCE 2009-2011 XXI Raport Roczny Warszawa, 20 grudnia 2011 r. Program seminarium Koniunkturalne i strukturalne wyzwania dla sektora
Bardziej szczegółowoCelowość zastosowania wybranych wariantów dystrybucji płatności bezpośrednich po 2013 roku w Polsce
Renata Grochowska, Stanisław Mańko Celowość zastosowania wybranych wariantów dystrybucji płatności bezpośrednich po 2013 roku w Polsce Nowa polityka rolna UE - kontynuacja czy rewolucja? Jachranka, 9-11
Bardziej szczegółowoZ UNII DO POLSKI, z POLSKI DO UNII, ILE, ZA CO i NA CO CZYLI CZY POLSKA BĘDZIE PŁATNIKIEM NETTO?
Z UNII DO POLSKI, z POLSKI DO UNII, ILE, ZA CO i NA CO CZYLI CZY POLSKA BĘDZIE PŁATNIKIEM NETTO? Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej jest kwestią wyboru pewnego modelu cywilizacyjnego. Skutki ekonomiczne
Bardziej szczegółowoKonferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne
Konferencja inaugurująca Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego w Województwie Śląskim Katowice, 18 maja 2004 Materiały konferencyjne Członkostwo w Unii Europejskiej daje ogromne szanse regionom,
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu Pojęcie agrobiznesu Inne określenia agrobiznesu... 17
Spis treści Wstęp... 11 Rozdział 1. Podstawy teoretyczne agrobiznesu 13 1.1. Pojęcie agrobiznesu... 13 1.2. Inne określenia agrobiznesu... 17 Rozdział 2. Pierwszy agregat agrobiznesu zaopatrzenie 20 2.1.
Bardziej szczegółowoWYPOSAŻENIE TECHNICZNE WYBRANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH KORZYSTAJĄCYCH Z FUNDUSZY UNII EUROPEJSKIEJ
Inżynieria Rolnicza 1(126)/2011 WYPOSAŻENIE TECHNICZNE WYBRANYCH GOSPODARSTW ROLNYCH KORZYSTAJĄCYCH Z FUNDUSZY UNII EUROPEJSKIEJ Zbigniew Wasąg Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Biłgoraju Streszczenie.
Bardziej szczegółowoProgram Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Przasnysz, 18 maja 2015 r. Komunikat Komisji Europejskiej WPR do 2020 r. Wyzwania Europa 2020 3 cele polityki
Bardziej szczegółowoAktualny stan i perspektywy rynku mięsa drobiowego w świetle WPR
Aktualny stan i perspektywy rynku mięsa drobiowego w świetle WPR 2014-2020 Konspekt prezentacji 1. Bieżąca sytuacja na rynku mięsa drobiowego a) poziom cen b) produkcja c) handel zagraniczny 2. Perspektywy
Bardziej szczegółowoEFEKTYWNOŚĆ WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW UE PRZEZ GOSPODARSTWA ROLNE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH PROGRAMÓW
Inżynieria Rolnicza 3(121)/2010 EFEKTYWNOŚĆ WYKORZYSTANIA ŚRODKÓW UE PRZEZ GOSPODARSTWA ROLNE NA PRZYKŁADZIE WYBRANYCH PROGRAMÓW Zbigniew Wasąg Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Biuro
Bardziej szczegółowoOcena wpływu realizacji PROW na gospodarkę Polski
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju
Bardziej szczegółowoModernizacja gospodarstw rolnych
Podstawa prawna Modernizacja gospodarstw rolnych Małgorzata Lewandowska Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomia III Art. 20 lit. b) ppkt i) i art. 26 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia
Bardziej szczegółowoProgram Rozwoju Obszarów Wiejskich Renty Strukturalne
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Renty Strukturalne Magdalena Habrowicz Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Ekonomia, rok III 12 XI 2009 r. Renty strukturalne są jednym z działań realizowanych w ramach
Bardziej szczegółowoj Obszarów Wiejskich Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie
j Obszarów Wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014*2020 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Zał. nr 10 do Wytycznej Numer
Bardziej szczegółowoProgramowanie polityki strukturalnej
Fundusze strukturalne są instrumentami polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Ich zadaniem jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek krajów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie
Bardziej szczegółowoOkres sprawozdawczy od do I. INFORMACJE OGÓLNE. 1. Numer sprawozdania. 2. Numer i nazwa priorytetu 2. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich
Sprawozdanie końcowe z realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 2006 Okres sprawozdawczy
Bardziej szczegółowoX 3. Typ projektu Dochodowy
Wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich w zakresie działania Inwestycje
Bardziej szczegółowoEkonometryczna analiza popytu na wodę
Jacek Batóg Uniwersytet Szczeciński Ekonometryczna analiza popytu na wodę Jednym z czynników niezbędnych dla funkcjonowania gospodarstw domowych oraz realizacji wielu procesów technologicznych jest woda.
Bardziej szczegółowoSytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego
Sytuacja ekonomiczno-finansowa sektora cukrowniczego Dr inż. Piotr SZAJNER IERiGZ-PIB ul. Świętokrzyska 20 PL 00-002 Warszawa E-mail: szajner@ierigz.waw.pl Plan prezentacji Wyniki finansowe przemysłu cukrowniczego;
Bardziej szczegółowoZmiany liczby gospodarstw osób fizycznych ze zdolnością konkurencyjną
Zmiany liczby gospodarstw osób fizycznych ze zdolnością konkurencyjną prof. dr hab. Wojciech Józwiak mgr Jolanta Sobierajewska mgr inż. Marek Zieliński Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
Bardziej szczegółowoDOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW UE
2012 2011 Jakub Moskal Dyrektor, Departament Koordynacji Wdrażania Programów Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości DOŚWIADCZENIA PARP Z POPRZEDNIEJ PERSPEKTYWY W REALIZACJI PROGRAMÓW I PROJEKTÓW FINANSOWANYCH
Bardziej szczegółowoKrajowa Sieć 'j Obszarów Wiejskich. ,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie
Krajowa Sieć 'j Obszarów Wiejskich,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Zał. nr 8 do Wytycznej Numer (nadany po wprowadzeniu do rejestru)
Bardziej szczegółowoEkspertyza - streszczenie
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Ekonomiczno-Społeczny ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznań Ekspertyza - streszczenie Wpływ planowanej kopalni Oczkowice na ekonomiczny, produkcyjny i społeczny
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja gospodarstw rolnych według korzystania z programów wsparcia w ramach WPR
Klasyfikacja gospodarstw rolnych według korzystania z programów wsparcia w ramach WPR Klasyfikacja gospodarstw rolnych według korzystania z programów wsparcia w ramach WPR Część II Autorzy: mgr Michał
Bardziej szczegółowoKOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE ROLNICZYM
Inżynieria Rolnicza 13/2006 Zenon Grześ, Ireneusz Kowalik Instytut Inżynierii Rolniczej Akademia Rolnicza w Poznaniu KOSZTY UŻYTKOWANIA MASZYN W STRUKTURZE KOSZTÓW PRODUKCJI ROŚLINNEJ W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE
Bardziej szczegółowoUdział polityki spójności stale rośnie: - w 1965r. wynosił 6% - w 1988 r. wynosił 17% - w 2013r. wyniesie 36%
Jakie zmiany mogą czekać rolników po 2013? Czy będą to zmiany gruntowne czy jedynie kosmetyczne? Czy poszczególne instrumenty WPR będą ewaluować czy też zostaną uzupełnione o nowe elementy? Reforma WPR
Bardziej szczegółowoZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 760 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 59 2013
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 760 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 59 2013 MARIUSZ DZIWULSKI AKTYWNOŚĆ INWESTYCYJNA GOSPODARSTW ROLNYCH W POLSCE W 2010 ROKU Z UWZGLĘDNIENIEM
Bardziej szczegółowoKurczące się znaczenie rolnictwa w życiu wsi i co może je zastąpić?
Kurczące się znaczenie rolnictwa w życiu wsi i co może je zastąpić? Jerzy Wilkin Wydział Nauk Ekonomicznych UW oraz Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN Rolnictwo wieś obszary wiejskie Rolnictwo: dział
Bardziej szczegółowoProjekt Uchwała Nr 56 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata z dnia 24 czerwca 2016 roku
Projekt Uchwała Nr 56 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 z dnia 24 czerwca 2016 roku w sprawie zmian w działaniu Inwestycje w środki trwałe w poddziałaniu Wsparcie
Bardziej szczegółowoSzkolenia dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie
Priorytety PROW Szkolenia dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego, poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich, poprawa jakości życia
Bardziej szczegółowoDochody w rolnictwie polskim i unijnym. Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB
Dochody w rolnictwie polskim i unijnym Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB Rachunki Ekonomiczne dla Rolnictwa i FADN - elementy systemu informacji rolniczej Podstawowa działalność:
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. inż. Zenon Pijanowski
Prof. dr hab. inż. Zenon Pijanowski ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH W ASPEKCIE POLITYKI ROLNEJ WYZWANIA WOBEC: ADMINISTRACJI, ORGANIZACJI ROLNICZYCH I TECHNICZNYCH ORAZ NAUKI, Konf. SGGW, 16-17.11.2009 Katedra
Bardziej szczegółowoMarek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Konferencja Prasowa Warszawa 18 grudnia 2014 r. W dniu 12 grudnia 2014 r. Komisja Europejska decyzją wykonawczą numer: 2014PL06RDNP001 zaakceptowała Program
Bardziej szczegółowoWpływ wsparcia unijnego dla wsi i rolnictwa na rozwój województw. dr hab. Katarzyna Zawalińska
Wpływ wsparcia unijnego dla wsi i rolnictwa na rozwój województw 19 czerwca 2012, Kraków dr hab. Katarzyna Zawalińska Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa, Polska Akademia Nauk (IRWiR PAN) Struktura prezentacji
Bardziej szczegółowoOcena wpływu budżetu rolnego Wspólnoty na lata 2014-2020 na kondycję finansową krajowego rolnictwa i całą polską gospodarkę
Ocena wpływu budżetu rolnego Wspólnoty na lata 2014-2020 na kondycję finansową krajowego rolnictwa i całą polską gospodarkę Barbara Wieliczko IERiGŻ-PIB, 8 listopada 2013 r. Plan prezentacji 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoPrzyszłość Wspólnej Polityki Rolnej Budżet WPR
Przyszłość Wspólnej Polityki Rolnej Budżet WPR Przyczyny reformy WPR Wyzwania: Gospodarcze -Bezpieczeństwo żywnościowe (UE i globalnie), zmienność cen, kryzys gospodarczy; FAO Populacja na świecie wzrośnie
Bardziej szczegółowoWielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce
Wielkość ekonomiczna a efekty gospodarowania i możliwe zagrożenia gospodarstw polowych w Polsce Konferencja Międzynarodowa pt. Gospodarstwa industrialne versus drobnotowarowe konkurenci czy partnerzy IERiGŻ-PIB,
Bardziej szczegółowoZadania WPR po 2020 r. Julian T. Krzyżanowski. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy
Zadania WPR po 2020 r. Julian T. Krzyżanowski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy. O czym będzie mowa Teoria reformy Wspólnej Polityki Rolnej Jakie cele/
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej. (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
1.8.2014 L 230/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR 834/2014 z dnia 22 lipca 2014 r. ustanawiające zasady stosowania wspólnych ram monitorowania
Bardziej szczegółowoREGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA
REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO NA LATA 2007-2013 Okresowy Plan Ewaluacji na rok 2014 i 2015 dla RPO WK-P na lata 2007-2013 Decyzja nr 178/2014 z dnia 10 grudnia 2014 roku
Bardziej szczegółowoPriorytety rozwoju obszarów wiejskich w krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach Arkadiusz Sadowski Wawrzyniec Czubak
Priorytety rozwoju obszarów wiejskich w krajach członkowskich Unii Europejskiej w latach 2007-2013 Arkadiusz Sadowski Wawrzyniec Czubak Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomii i Polityki Gospodarczej
Bardziej szczegółowoKOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH
Problemy Inżynierii Rolniczej nr 2/2011 Jan Pawlak Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach Oddział w Warszawie KOMBAJNY ZBOŻOWE W ROLNICTWIE POLSKIM W LATACH 1990 2009 Streszczenie W latach 1990
Bardziej szczegółowoAGENCJA RESTRUKTURYZACJI
AGENCJA RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA REALIZACJA PROGRAMU SAPARD Warszawa, styczeń 2006 Opracowano w Departamencie Analiz Działalności i Rozwoju ARiMR Specjalny Akcesyjny Program na rzecz
Bardziej szczegółowoImplikacje mechanizmu degresywności płatności bezpośrednich w WPR w Polsce
Implikacje mechanizmu degresywności płatności bezpośrednich w WPR 2020+ w Polsce Adam Wąs IERiGZ- PIB, Paweł Kobus SGGW Seminarium 7.12.2018, IERiGZ-PIB Przesłanki zmian modelu funkcjonowania WPR Koncentracja
Bardziej szczegółowoWykorzystanie ziemi do celów rolniczych oraz związane z tym problemy i zagrożenia
Wykorzystanie ziemi do celów rolniczych oraz związane z tym problemy i zagrożenia Jerzy Wilkin Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN Ziemia rolnicza/ użytki rolne w Polsce GUS, 2016 Powierzchnia użytków
Bardziej szczegółowoJacek Szlachta Struktura organizacyjna proponowana dla sprawnego funkcjonowania działu administracji rządowej Rozwój regionalny
Jacek Szlachta Struktura organizacyjna proponowana dla sprawnego funkcjonowania działu administracji rządowej Rozwój regionalny I. Założenia wstępne 1. Zadania dla Ministra odpowiedzialnego za dział rozwój
Bardziej szczegółowoOd 3 do 15 mln zł na finansowanie inwestycji w rolnictwie!
https://www. Od 3 do 15 mln zł na finansowanie inwestycji w rolnictwie! Autor: Ewa Ploplis Data: 30 marca 2017 Inwestycje w rolnictwie nigdy się nie kończą! 10 kwietnia 2017 r. rusza nabór wniosków o przyznanie
Bardziej szczegółowoAnaliza majątku polskich spółdzielni
Izabela Konieczna * Analiza majątku polskich spółdzielni Wstęp Aktywa spółdzielni rozumiane są jako zasoby pozostające pod jej kontrolą, stanowiące rezultat dotychczasowej działalności i stwarzające możliwość
Bardziej szczegółowoZAPEWNIENIE EKONOMICZNEJ SAMOWYSTARCZALNOŚCI ŻYWNOŚCIOWEJ GŁÓWNYM ZADANIEM POLSKIEGO ROLNICTWA NA CAŁY XXI w.
VI PROF. DR HAB. INŻ. WALDEMAR MICHNA MGRINŻ. DANUTA LIDKĘ DR INŻ. DOMINIK ZALEWSKI ZAPEWNIENIE EKONOMICZNEJ SAMOWYSTARCZALNOŚCI ŻYWNOŚCIOWEJ GŁÓWNYM ZADANIEM POLSKIEGO ROLNICTWA NA CAŁY XXI w. Redakcja
Bardziej szczegółowoDOTACJE ŻRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI W LATACH 2007-2013
Wspieranie inwestycji 2007-2013 DOTACJE ŻRÓDŁA FINANSOWANIA INWESTYCJI 1 W LATACH 2007-2013 Poznań, 17 września 2006 POLAGRA FOOD 2006 www.ms-consulting.pl 1 Wspieranie inwestycji 2007-2013 Prowadzenie:
Bardziej szczegółowoStan wdrażania PROW
Ocena średniookresowa Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 Stan wdrażania PROW 2007-2013 Zastępca Prezesa ARiMR - dr Zofia Szalczyk Warszawa, marzec 2011 rok Syntetyczne dane o realizacji
Bardziej szczegółowoUnijne wsparcie konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej w województwie lubelskim w latach
ZESZYTY NAUKOWE POLITYKI EUROPEJSKIE, FINANSE I MARKETING Nr 3 (52) 2010 Maria Kierepka Unijne wsparcie konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej The EU support for competitiveness of agri-food economy
Bardziej szczegółowoGłówne założenia. Strategii zrównoważonego Rozwoju wsi, rolnictwa i Rybactwa Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Spotkanie organizowane prze PODR nt. Dochodowość gospodarstw rolnych na podstawie rachunkowości PL FADN w latach 2004-2018 oraz działalność administracji i instytucji
Bardziej szczegółowo