Dochody w rolnictwie polskim i unijnym. Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB

Transkrypt

1 Dochody w rolnictwie polskim i unijnym Z. Floriańczyk, P. Czarnota Zakład Rachunkowości Rolnej IERiGŻ-PIB

2 Rachunki Ekonomiczne dla Rolnictwa i FADN - elementy systemu informacji rolniczej Podstawowa działalność: Zbieramy, przetwarzamy i analizujemy dane odzwierciedlające procesy gospodarcze i społeczne zachodzące w gospodarstwach rolnych i rolnictwie. Po co zbieramy dane: Wsparcie decyzji politycznych w zakresie zrównoważonego rozwoju rolnictwa polskiego i unijnego. Podstawowe cele: - Monitoring dochodów w rolnictwie - Analiza działalności gospodarstw rolnych - Określenie wpływu polityki rolnej na rolnictwo

3 Rolnictwo społecznie zrównoważone według J. Zegara Sfera ekonomiczna: - wielkość produkcji - satysfakcjonujący poziom dochodów w rolnictwie Sfera środowiskowa: - ochrona zasobów środowiskowych - zachowanie naturalnej produktywności ziemi Sfera społeczna: - wykorzystanie rolniczych zasobów pracy - wzmacnianie żywotności ekonomicznej i społecznej wsi - zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi

4 Dynamika wartości produkcji rolnictwa wybranych krajów EU ceny stałe 2005 = EU-27 Niemcy Hiszpania Francja Włochy Węgry Polska Silny wzrost produkcji w Polsce i Hiszpanii Niewielki wzrost w UE-27 Silny spadek produkcji: Niemcy, Włochy i Węgry

5 Dynamika zużycia pośredniego rolnictwa wybranych krajów EU ceny stałe 2005 = EU-27 Niemcy Hiszpania Francja Włochy Węgry Polska Intensyfikacja produkcji: Polska i Niemcy Stabilizacja intensywności produkcji w UE-27 Ekstensyfikacja produkcji: Francja, Włochy i Węgry

6 Dynamika dochodów na pełnozatrudnionego w rolnictwie ceny stałe 2005 = ,0 160,0 150,0 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 80,0 Silny wzrost dochodów w 2012 roku w porównaniu z 2005 Mniejsze dochody w 2009 w rolnictwie hiszpańskim, francuskim i włoskim

7 Intensywne ekstensywne gospodarowanie w rolnictwie a zrównoważenie w sferze ekonomicznej 1. Wzrost intensyfikacji produkcji w rolnictwie polskim sprzyja zrównoważeniu w sferze ekonomicznej z punktu widzenia konsumenta i rolnika 2. Ekstensyfikacja produkcji w rolnictwie węgierskim sprzyja wzmocnieniu dochodów rolniczych 3. Silny spadek dochodów w rolnictwie hiszpańskim, francuskim i włoskim w 2009 roku niestabilność dochodów. 7

8 Dochody rolnicze według FADN w 2009 roku Cel: Analiza sytuacji ekonomicznej gospodarstw specjalizujących się w uprawach zbóż, roślin oleistych i białkowych Polska 15% Niemcy 5% Hiszpania 24% Zakres: Dane FADN za rok 2009 rok problemowy dla producentów zbóż Włochy 24% Węgry 9% Francja 23% Reprezentatywność: Około 302 tys. gospodarstw towarowych z pola obserwacji FADN

9 Wybrane dane charakteryzujące gospodarstwa Wyszczególnienie Niemcy Hiszpania Francja Węgry Włochy Polska UE-27 Wielkość Ekonomiczna [ESU] 99,1 24,3 72,9 21,9 19,8 11,6 28,6 Nakłady pracy [AWU] 2,1 1,0 1,3 1,3 0,9 1,4 1,3 Powierzchnia UR [ha] z tego: zboża [%] 62% 65% 62% 67% 77% 72% 65% Plon pszenicy [dt/ha] Plon kukurydzy (dt/ha)

10 Koszt wytworzenia 100 zł wartości produkcji w 2009 roku

11 Produktywność ziemi [zł/ha] Włochy Francja Niemcy Węgry Polska Hiszpania UE-27 Wartość produkcji ogółem na 1 ha UR Wartość produkcji zbóż na 1 ha uprawy zbóż Produktywność pracy [tys. zł/awu] i aktywów [zł/tys. zł] Niemcy Francja Węgry Włochy Hiszpania Polska UE-27 Wartość produkcji na AWU Wartość produkcji na 1000 zł wartości aktywów

12 Wartość dodana netto na osobę pełnozatrudnioną (AWU) [zł] oraz dochód z gospodarstwa rolnego na pełnozatrudnionego członka rodziny (FWU) [zł] Niemcy Hiszpania Francja Włochy Węgry Polska UE-27 Wartość dodana netto na AWU Dochód z gospodarstwa rolnego na FWU

13 Udział dopłat operacyjnych w tworzeniu dochodu z gospodarstwa rolnego [%] w % 500% 400% 300% 200% 100% 0% 13

14 Wnioski 1. Rok 2009 charakteryzował się niskimi cenami zbóż w porównaniu z poprzedzającymi latami oraz wysokim poziomem kosztów środków produkcji. W konsekwencji w gospodarstwach specjalizujących się w uprawach zbóż, roślin oleistych i białkowych na poziomie EU-27 koszty przekroczyły wartość produkcji. 2. Wśród badanej grupy jedynie gospodarstwa włoskie i hiszpańskie zrealizowały dodatnią nadwyżkę (marżę). Lepsze wyniki tych gospodarstw należy tłumaczyć wysokim udziałem produkcji kukurydzy na ziarno, która jako jedyne zboże w 2009 utrzymała korzystną cenę. 3. Bez dopłat badana grupa gospodarstw we wszystkich analizowanych państwach członkowskich odnotowałyby stratę w roku