WPŁYW FUNDUSZY STRUKTURALNYCH na przekształcenia obszarów wiejskich w Polsce. Dr Marek Wigier IERiGŻ-PIB Warszawa, październik 2007

Transkrypt

1 WPŁYW FUNDUSZY STRUKTURALNYCH na przekształcenia obszarów wiejskich w Polsce Dr Marek Wigier IERiGŻ-PIB Warszawa, październik

2 PROBLEMY Ekonomiczne struktury ekonomiczno-produkcyjne, dochody, zależno ność obszarów w wiejskich od rolnictwa, sektor usług ug i drobnej przedsiębiorczo biorczości, ci, dywersyfikacja źródeł dochodów w na obszarach wiejskich, wydajność pracy, infrastruktura techniczna Społeczne struktury demograficzne, wykształcenie, rynek pracy i bezrobocie, wykluczenia społeczne, gęstog stość zaludnienia, infrastruktura społeczna i dostęp p do podstawowych usług ug Środowiskowe ochrona środowiska i dziedzictwa kulturowego wsi, gospodarka leśna i wodna, dobrostan zwierząt, standardy UE 2

3 OBSZARY ODDZIAŁYWANIA Rolnictwo, rybołówstwo, przetwórstwo rstwo spożywcze Rozwój j przedsiębiorczo biorczościci Rozwój j zasobów w ludzkich Rozwój j i modernizacja infrastruktury Ochrona środowiska Działania ania o charakterze horyzontalnym 3

4 Transfery finansowe do gospodarki żywnościowej i na obszary wiejskie (maj 2004 wrzesień 2007 r. w mld zł) Poza FS WPR 8 6 FS INTERREG SPO Konkurencyjność 25 SAPARD ZPORR PROW SPO Zasoby ludzkie Dopłaty bezpośrednie 2 0 SPO Rybołówstwo SPO Rolnictwo 4

5 Wartość interwencji FS na obszarach wiejskich w badanych województwach lubelskie 1200 w mln zł podlaskie świętokrzyskie podkarpackie 0 wartość projektów wartość wkładu FS 5

6 Dynamika procesów w sferze gospodarczej na obszarach wiejskich w latach Udział w PKB ( ) 200 Liczba gospodarstw rolnych ( ) Przedsiębiorczość ( ) Wartość dodana brutto Średnia powierzchnia gospodarstw ( ) Pracujacy w rolnictwie Bezrobocie

7 Udział wkładu FS na obszarach wiejskich w wartości FS w danym województwie lubelskie w % podlaskie świętokrzyskie 20 podkarpackie 0 7

8 Efekty przemysł spożywczy Wzrost jakości i konkurencyjności (2,4 tys. projektów) Uprzemysłowienie i koncentracja produkcji Wzrost nakładów inwestycyjnych z 1 do 1,5 mld Euro w okresie rocznie (w tym 930 mln Euro środków publicznych - SAPARD, SPO) Upowszechnienie systemów zarządzani jakością Dostosowanie do norm sanitarnych i weterynaryjnych UE liczba zakładów mających uprawnienia eksportowe mięsny drobiarski mleczarski rybny 8

9 Efekty - rolnictwo pełne wykorzystanie środków w finansowych efekt demonstracyjny programu SAPARD i duże zainteresowanie rolników w kolejnymi programami 1/3 gosp. towarowych skorzystała a z programów inwestycyjnych dostosowanie ok. 80 tys. gospodarstw do standardów w UE poprawa wyposażenia technicznego gospodarstw rolnych, a dzięki nim także e poprawa jego konkurencyjności ci przyspieszenie procesu przemian strukturalnych polaryzacja gospodarstw rolnych 9

10 Efekty infrastruktura obszarów wiejskich drogi gminne i powiatowe kanalizacja i oczyszczalnie wodociągi zaopatrzenie w energię wysypiska śmieci 0 Lubelskie Podkarpackie Podlaskie Świętokrzyskie Program SAPARD 10

11 Udział wydatków inwestycyjnych z FS w pozostałych wydatkach inwestycyjnych w gminach wiejskich Lubelskie Podkarpackie Podlaskie Świętokrzyskie POLSKA 11

12 Priorytety inwestycyjne samorządów terytorialnych Rodzaje projektów realizownych przez gminy w ramach Funduszy Strukturalnych UE w analizowanych województwach 100% inne 80% podnoszenie standardu życia mieszkańców 60% 40% podnoszenie atrakcyjności turystycznej (np. renowacja zabytków) obiekty sportoworekreacyjne 20% 0% świętokrzyskie podlaskie lubelskie podkarpackie ogółem wsparcie dla edukacji w gminie budowa/rozbudowa/moderni zacja obiektów kulturalnych ochrona środowiska poprawa infrastruktury (drogi, wodociągi, kanalizacja) 12

13 Wnioski mocne strony polityki rozwoju obszarów wiejskich Duża a trafność identyfikacji ważnych problemów w rozwoju polskiej gospodarki żywnościowej i obszarów w wiejskich Koncentracja działań na inwestycjach o charakterze infrastrukturalnym oraz wspieraniu różnicowania r struktur ekonomicznych Uporządkowany, stabilny i przewidywalny obszar oddziaływania Pewność realizacji wyznaczonych celów Przejrzysta struktura finansowania programów Szeroki wachlarz działań oraz duża a dostępno pność niektórych środków w finansowych 13

14 Wnioski mocne strony polityki rozwoju obszarów wiejskich Realne wsparcie przedsiębiorc biorców, poprawa konkurencyjności ci produkcji i pozytywny wpływ na tworzenie nowych miejsc pracy Wzrost liczby podmiotów w gospodarczych oraz osób b prowadzących działalno alność gospodarczą Poprawa konkurencyjności ci gospodarstw rolnych i przemysłu u spożywczego Poprawa jakości i dostępno pności infrastruktury technicznej Poprawa jakości środowiska naturalnego Wsparcie ochrony dziedzictwa kulturowego wsi 14

15 Wnioski słabe strony polityki rozwoju obszarów wiejskich Uniwersalność i krótka perspektywa czasowa Rozproszenie środków w finansowych, koncentracja na wykorzystaniu budżetu, dostosowywanie inwestycji do kierunków w wsparcia Niedostateczne wsparcie rozwoju nowoczesnej gospodarki, przedsiębiorczo biorczości ci i rozwoju zrównowa wnoważonego onego Oparcie polityki strukturalnej w rolnictwie na priorytetach europejskich Bariery natury administracyjnej, opóźnienia w uruchamianiu działań i podpisywaniu umów 15

16 Wnioski słabe strony polityki rozwoju obszarów wiejskich c.d. Niewielkie wpływ FS na poprawę instytucji otoczenia biznesu Ograniczony wpływ na wyrównanie wnanie szans edukacyjnych czy podniesienie jakości świadczeń zdrowotnych Marginalne wsparcie: przekształce ceń z zakresu uzbrajania i powiększania terenów w nadających się do lokalizacji inwestycji, rozwijania zaplecza naukowo-badawczego Brak zdecydowanych i skutecznych działań wspierających aktywizację zawodową Brak realizacji podstawowej zasady FS wyrównywania wnywania szans rozwoju 16

17 Obszary wiejskie 20..? Obszary wiejskie nowoczesnej Europy charakteryzuje dywersyfikacja i wielofunkcyjność społeczno eczno-gospodarcza. FS sąs jedynie narzędziem, które proces ten może e wspomóc. 17

18 Dziękuję za uwagę 18