Systemy informacji o niesolidnych dłużnikach przedsiębiorcach i konsumentach

Transkrypt

1 Systemy informacji o niesolidnych dłużnikach przedsiębiorcach i konsumentach dr. Jacek Furga Warszawa, 17 stycznia 2019 r.

2 Wywiadownia gospodarcza Wywiadownia gospodarcza wyspecjalizowany podmiot zajmujący się odpłatnie pozyskiwaniem informacji dotyczących sytuacji gospodarczej przedsiębiorstw. Wywiadownie przygotowują na rzecz swoich klientów raporty handlowe (gospodarcze), których celem jest zminimalizowanie ryzyka związanego ze współpracą z innym podmiotem. Zdobywają informacje stosując tzw. biały wywiad. Najważniejszymi źródłami danych dla wywiadowni gospodarczych są dokumenty składane do Krajowego Rejestru Gospodarczego (m.in. Sprawozdania finansowe), prasa, publikacje branżowe, Internet, biura informacji gospodarczej, klienci, dostawcy, a także sami przedsiębiorcy.

3 Historia wywiadowni gospodarczej Pozyskiwanie informacji gospodarczych istniało od wieków, jednakże dopiero druga połowa XIX wieku przyniosła wzrost zapotrzebowania na profesjonalne informacje gospodarcze a w konsekwencji rozwój wywiadowni gospodarczych, początkowo zwanych biurami informacyjnymi. Pierwsze na świecie biuro informacyjne Le bureau des renseignements, świadczyło usługi śledcze i kredytowe. Założył je w 1833 w Paryżu Eugene François Vidocq, były przestępca, a także właściciel wielu patentów i szef francuskiej policji kryminalnej Sûreté Nationale. W Polsce biura wywiadu gospodarczego zaczęły powstawać po roku 1894, filia biura W. Schimmelpfenga Biuro Handlowo-Informacyjne Adolfa Rosenthala Biuro Informacyjno-Komisowe S. Klaczkina Wywiadownia Handlowa Kazimierza Piechockiego.

4 Historia wywiadowni gospodarczej W 1898 roku grupa prawników, kupców i bankowców rozpoczęła prace nad ustawą o biurach informacji handlowych, która weszła w życie w Odzyskanie przez Polskę niepodległości przyniosło dalszy rozwój wywiadowni gospodarczych, takich jak: Biuro Kredytowo-Informacyjnego Wywiad Sp. z o.o. we Lwowie, gdzie w skład zarządu wchodzili przedstawiciele Związku Banków w Polsce; Międzynarodowe Biuro Informacyjne Providentia Bronisława Abramowicza, z którego usług korzystała m.in. Firma E. Wedel. Początkiem kolejnego etapu rozwoju wywiadowni w Polsce był rok 1989.

5 Podmioty gospodarcze w Polsce Główny Urząd Statystyczny szacuje liczbę polskich firm na 3,5 mln. W tej liczbie są podmioty, które nie zgłosiły zakończeniu prowadzenia działalności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma zarejestrowanych 2,3 mln podmiotów opłacających składki ZUS. Centralna Ewidencja Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG): zawiera ponad 2,2 mln zarejestrowanych przypadków indywidualnej działalności gospodarczej i spółek cywilnych; w tym 2063 tys. aktywnych mikroprzedsiębiorców w formie indywidualnej działalności gospodarczej w tym ponad 500 tys. w formie tzw. samozatrudnienia czyli działalności świadczącej usługi osobiście wyłącznie dla jednego podmiotu. W przypadku pozostałych form prawnych miejscem rejestracji jest Krajowy Rejestr Sądowy zarejestrowanych ok. 290 tys. firm.

6 Źródła informacji wywiadowni gospodarczej Źródła informacji wywiadowni: dane z państwowych i samorządowych ewidencji i rejestrów, przede wszystkim z Krajowego Rejestru Sądowego (wraz z jego zasobami archiwalnymi oraz danymi publikowanymi przez Monitor Sądowy i Gospodarczy ) Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Biura Informacji Gospodarczej ankiety wysyłane do wypełnienia przedsiębiorcom, dane z kwerendy wycinków prasowych i publikacji internetowych

7 Gdzie sprawdzimy status prawny firmy? Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej CEIDG to ogólnopolska baza firm prowadzona przez Ministerstwo Gospodarki. Do CEIDG wpisana jest każda osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą lub spółka cywilna. Sprawdzimy tu: dane o firmach w zakresie nazwa, imię i nazwisko osoby prowadzącej działalność, adres działalności, numer NIP, REGON, kody PKD status firmy aktywny, zawieszony, zamknięty informacje o specjalnych pozwoleniach Dostęp do bazy jest bezpłatny.

8 Gdzie sprawdzimy status prawny firmy? Krajowy Rejestr Sądowy KRS to baza Ministerstwa Sprawiedliwości. Tu szukamy firmy, której nie znaleźliśmy w CEIDG. KRS prowadzi rejestr: spółek z o.o. spółek komandytowych organizacjach użyteczności publicznej (fundacje, stowarzyszenia) Dostęp do bazy jest bezpłatny. Jeśli firma nie jest notowana ani w CEIDG ani w KRS w bazach, może to znaczyć, że podmiot nie jest zarejestrowany w Polsce. Wówczas firmę sprawdzamy w rejestrach zagranicznych w analogiczny sposób należy pamiętać, że niektóre kraje udostępniają takie rejestry za opłatą.

9 Gdzie sprawdzimy kondycję finansową firmy? Informację o zadłużeniu firmy możemy uzyskać w Biurze Informacji Gospodarczej. W Polsce funkcjonuje pięć takich biur: Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. Warszawa Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. Wrocław ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A. Warszawa Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. Kraków Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej SA, Kielce Wszystkie te instytucje to firmy komercyjne więc informacji udzielają odpłatnie. Niestety bazy tych biur nie są połączone. Oznacza to, że chcąc rzetelnie sprawdzić firmę, należy zaczerpnąć informacji ze wszystkich pięciu biur.

10 Banki budują Systemy Wymiany Informacji Sytuacja sektora bankowego po roku 1989: uaktywnienie sektora prywatnego i przedsiębiorczości duże zapotrzebowanie na kredyty i usługi bankowe brak dostatecznego kapitału, doświadczeń oraz systemów wymiany informacji wspierających zarządzanie ryzykiem 1991 rok - powstaje wspólna płaszczyzna do budowy systemów wymiany informacji pomiędzy bankami. W jej efekcie rozpoczynają funkcjonowanie: 1992 System wymiany informacji o niesolidnych klientach BANKOWY REJESTR 1997 System zastrzegania dokumentów tożsamości - DOKUMENTY ZASTRZEŻONE 1997 Biuro Informacji Kredytowej SA kolejne bazy danych o charakterze antyfraudowym 2004 System Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami AMRON 2005 InfoMonitor Biuro Informacji Gospodarczej SA 10

11 8,547 38,382 52,284 89, , , , , , , , , , , ,236 1,008,915 1,081,476 1,481,306 1,868,353 2,137,455 2,253,478 2,251,345 2,202,887 2,329,229 1,972,702 1,735,245 1,684, ,000 1,000,000 1,500,000 2,000,000 2,500, XI 2018 Liczba informacji w Systemie BANKOWY REJESTR

12 600,000 Liczba nowych wpisów w Systemie BANKOWY REJESTR 567, , , , , , , , , , , , , , , , I-XI 2018

13 Biuro Informacji Kredytowej BIK SA Misją BIK SA jest dostarczanie bankom, SKOK-om, konsumentom oraz przedsiębiorcom produktów informacyjnych oraz narzędzi informatycznych wspierających zaufanie oraz bezpieczeństwo uczestników obrotu gospodarczego. BIK SA powstało w 1997 roku. Od 2001 roku, BIK SA udostępnił sektorowi bankowemu ponad 210 milionów raportów z historią kredytową klientów. Dziś BIK SA współpracuje z 98% instytucji z sektora bankowego w Polsce: 42 banki komercyjne, 567 banków spółdzielczych 54 SKOK-i. Dzięki temu w bazach BIK znajdują się informacje o 140 mln rachunków oraz o 24 mln osób. Aż 90% informacji w BIK to informacje pozytywne, a więc dotyczące terminowo spłacanych zobowiązań.

14 Biuro Informacji Kredytowej BIK SA Biuro Informacji Kredytowej to największy w kraju zbiór danych o klientach indywidualnych i przedsiębiorcach, także w obszarze pożyczek pozabankowych. Posiada w swojej bazie informacje o 140,1 mln rachunków należących do 24 mln klientów indywidualnych oraz informacje o historii kredytowej łącznie 1,1 mln firm i innych podmiotów, z których czynne zobowiązania kredytowe ma 760 tys. podmiotów.

15 Infrastruktura sektora bankowego i główne przepływy informacji

16 Podstawy prawne działania BIG Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dzienniku Ustaw z dnia 14 maja 2010 r. Nr 81, poz. 530.) weszła w życie 14 czerwca 2010 r. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2002r. Nr 101 poz. 926, ze zm.) Regulamin Zarządzania Danymi zatwierdzony w drodze decyzji ministra właściwego ds. gospodarki, po zasięgnięciu opinii Generalnego Inspektora Danych Osobowych w dniu r. Ustawa pozwala na legalną wymianę informacji pomiędzy przedsiębiorcami o innych przedsiębiorcach i konsumentach, którzy mają problemy z terminowym wywiązywaniem się z zobowiązań płatniczych.

17 Czym jest Informacja Gospodarcza (IG) Informacja gospodarcza to: Informacja o terminowym spłacaniu zobowiązań płatniczych (informacja pozytywna) Informacja o niespłaconych długach (informacja negatywna) Informacja o posłużeniu się podrobionym lub cudzym dokumentem

18 Dane, które składają się na informacja gospodarczą O przedsiębiorcy: nazwa firmy siedziba i adres KRS NIP REGON imiona i nazwiska wspólników i członków zarządu przedmiot działalności O konsumencie: imiona i nazwisko adres PESEL seria i nr dowodu osobistego

19 101,3 mln pobranych raportów o zadłużeniu osób i firm BIG InfoMonitor zbiera i udostępnia informacje o zadłużeniu konsumentów i przedsiębiorców, a także o ich terminowym wywiązywaniu się z zobowiązań. Dzięki temu daje bankom i przedsiębiorcom wiedzę na temat wiarygodności płatniczej potencjalnych kredytobiorców i kontrahentów. Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor 2 sekundy Średnio co 2 sekundy z Rejestru Dłużników BIG pobierany jest raport o zadłużeniu 67,7 mln informacji gospodarczych Rocznie udostępnianych jest 15 mln raportów o zaległym zadłużeniu osób i firm liczba Polaków posiadających zaległe płatności pozakredytowe i kredytowe 62,3 mld zł łączna kwota zaległych płatności Polaków

20

21 15,75% Konsumenci 10,53% 9,98% 41,96% 21,77% <= 500 zł Struktura Rejestru Dłużników BIG 33,53% Przedsiębiorcy 13,10% 0,75% 12,98% 39,64% Stan na 4 grudnia 2013 r. Średnia kwota zadłużenia konsumenta = zł zł zł zł > zł Średnia kwota zadłużenia przedsiębiorcy = zł Odsetek dłużników w bazie w podziale na kwoty zaległości

22 Struktura Rejestru Dłużników BIG Usługi telekomunikacyjne Tytuł wykonawczy Kredyt i pożyczka (karty kredytowe, rach. 28,23% 27,30% 26,38% Zobowiązania alimentacyjne 11,09% 100% Usługi telewizji kablowej i satelitarnej Inne Usługi pocztowe, przewoz osób i bagażu Najem i dzierżawa Ubezpieczenia Sprzedaż (w tym na raty) + forfaiting Leasing 4,28% 2,39% 0,90% 0,87% 0,55% 0,14% 0,13% Usługi: energia (elekt., cieplo, woda, gaz), 0,11% Struktura bazy wg tytułów zadłużenia / typy umów Stan na 4 grudnia 2013 r. Odsetek dłużników w bazie w podziale wg tytułu prawnego należności

23 Systemy informacji gospodarczej podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 lutego 2003r. o udostępnianiu informacji gospodarczych, zmieniona Ustawą z dnia 9 kwietnia 2010r. głównym założeniem ustawy jest wzrost transparentności obrotu gospodarczego, likwidacja zatorów płatniczych oraz tzw. miękka windykacja służąca poprawie dyscypliny płatniczej i wzmocnieniu procesu ściągania wierzytelności Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. powstało w roku 2005 z inicjatywy m.in. ZBP, BIK S.A. oraz PWPW S.A. Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor S.A. jest jedynym biurem, które udostępnia i korzysta z danych pochodzących z sektora bankowego, stanowiąc pomoc przepływu informacji pomiędzy bankami a przedsiębiorcami z innych sektorów

24 Systemy informacji kredytowej działające w Polsce podstawa prawna: art. 105 ust. 4 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe dwa rejestry kredytowe utworzone przez Związek Banków Polskich: Biuro Informacji Kredytowej S.A. powstało w 1997r. w celu ułatwienia i obniżenia kosztów procesu wymiany informacji o kredytobiorcach; System BANKOWY REJESTR działa od 1992r. i służy do weryfikacji wiarygodności potencjalnego kredytobiorcy w pierwszej fazie oceny ryzyka kredytowego - System gromadzi informacje o kredytobiorcach nie wywiązujących się ze zobowiązań wobec banków, gdy ich łączna wartość przekracza 200 zł w przypadku konsumentów lub 500 zł w przypadku przedsiębiorców - System istotnie ogranicza czas i koszty wstępnej oceny wobec podstawowych kryteriów banku

25 1. Rapida Money najlepsza oferta Kwota pożyczki: od 2500 do zł Spłata: od 12 do 48 miesięcy Dla osób ze złą historią kredytową Bez zaświadczeń o dochodach Także z komornikiem sądowym W całości przez Internet RRSO 46,10% Rapida Money to najtańsza pożyczka dla zadłużonych. Jedyny wymóg to wskazanie gwaranta, czyli osoby, która przystąpi z nami do umowy. Pieniądze są wypłacane na konto nawet w ciągu 24 godzin. \ Kwota pożyczki: od 500 do zł Spłata: od 6 do 36 miesięcy Także dla osób z innymi zobowiązaniami Wystarczy oświadczenie o dochodach W całości przez Internet Elastyczne podejście do Klienta RRSO 66,75% Druga największa firma pożyczkowa w Polsce. Pieniądze dostaniemy na dowolny cel i w całości bez wychodzenia z domu. Kwota pożyczki: od 100 do zł Spłata: od 3 do 24 miesięcy Pożyczka także dla zadłużonych Błyskawiczna decyzja Wypłata nawet w 15 minut W całości online RRSO: od 0% do 1971% MoneyGuru jest platformą pożyczkową, która przygotuje dla nas najlepszą ofertę. Firma współpracuje z pożyczkodawcami udzielającymi finansowania osobom zadłużonym i z negatywną historią kredytową. Kwota pożyczki: od 300 do zł Spłata: od 3 do 36 miesięcy Pożyczka bez wychodzenia z domu Bez spotkania z pracownikiem Provident Darmowa pożyczka przy spłacie w 1 miesiąc Możliwość wyboru dnia spłaty RRSO 160,79% Złóż wniosek Prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalna firma pożyczkowa w Polsce. Provident od zawsze kojarzył się jako propozycja dla osób z trudnościami finansowymi.

26 Dziękuję za uwagę dr Jacek Furga Prezes Centrum AMRON tel. 22/ kom