Mój samorząd. Raport ilościowo jakościowy z badania na temat jakości Ŝycia w Lublinie.

Transkrypt

1 Mój samorząd Raport ilościowo jakościowy z badania na temat jakości Ŝycia w Lublinie.

2 Spis treści Spis treści... 2 Informacje o badaniu Mieszkaniec Jakość Ŝycia w Lublinie ZauwaŜane zmiany Obywatel Lublin jako miasto obywatelskie Aktywność polityczna mieszkańców Wiedza o organizacjach pozarządowych Władza i mieszkańcy Władza Mieszkańcy Konsultacje społeczne Wnioski...29 Spis tabel i wykresów...30 Aneks tabelaryczny

3 Informacje o badaniu Projekt badawczy: Mój samorząd Wykonawca: PBS DGA Spółka z o.o., Sopot, ul. Junaków 2 Metodologia: Badanie ilościowe metodą CATI (wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo) na reprezentatywnej próbie 500 dorosłych mieszkańców Lublina. Badanie jakościowe prowadzone metodą indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI In-Depth Interviews). Termin realizacji prac: Badanie ilościowe: grudnia 2009 roku. Badanie jakościowe: 12 i 25 luty 2010 roku. Miejsce realizacji prac: Lublin Próba: Badanie ilościowe: 500 wywiadów telefonicznych z mieszkańcami Lublina. Badanie jakościowe: 10 indywidualnych wywiadów pogłębionych, po 2 z przedstawicielami następujących grup: władza, opozycja, dziennikarze, organizacje pozarządowe, mieszkańcy. Długość wywiadu: Badanie ilościowe około 10 minut. Badanie jakościowe około 45 minut. 3

4 Wybrane dane statystyczne Liczba mieszkańców: osób w tym: kobiet w tym: męŝczyzn Dochody budŝetu miasta Wydatki budŝetu miasta Dochód na 1-go mieszkańca Wydatki na 1-go mieszkańca Przeciętne wynagrodzenie brutto zł zł zł zł zł Ilość zarejestrowanych przedsiębiorstw 2009 r Nowo zarejestrowane przedsiębiorstwa w 2008 r Nowo zarejestrowane przedsiębiorstwa w 2009 r Frekwencja w wyborach samorządowych 2006 r. 41,53% Frekwencja w wyborach parlamentarnych 2007 r. 63,14% 4

5 1. Mieszkaniec 1.1 Jakość Ŝycia w Lublinie Zdaniem mieszkańców ogólną jakość Ŝycia w mieście określają przede wszystkim następujące elementy: infrastruktura społeczna: zapewnienie poczucia bezpieczeństwa, świadczeń medycznych, edukacji (przedszkola, szkoły), kultury i rozrywki, rekreacji (aktywny wypoczynek); moŝliwość znalezienia pracy, dającej perspektywę utrzymania rodziny i rozwoju, samorealizacji (na róŝnych płaszczyznach); dobre warunki zamieszkania; infrastruktura techniczna: energetyka, dostarczanie ciepła, wody, usuwanie ścieków i odpadów, transport, w tym dobrze zorganizowana komunikacja miejska, system dobrze zorganizowanych parkingów; przestrzeń publiczna: estetyka, czystość, dobre zagospodarowanie (w tym ładna, przyjazna architektura), tereny zielone; dbałość o środowisko; polityka miasta przyjazna inwestorom (zapewnienie terenów pod inwestycje, utworzenie specjalnej strefy ekonomicznej); wielkość miasta (miasto średniej wielkości jest optymalne wolniejsze tempo Ŝycia, mniejsze przestrzenie, lepsza atmosfera- bardziej Ŝyczliwi ludzie); świadomość, Ŝe moŝna działać na rzecz miasta, i Ŝe miasto działa na rzecz obywateli, sprawne władze samorządowe, dobrze zorganizowany Urząd Miasta, realizujący potrzeby mieszkańców; rozwinięta sieć kontaktów międzyludzkich. Badania przeprowadzone w ramach projektu Mój samorząd potwierdzają opinię, Ŝe Lublin jest dobrym miejscem do Ŝycia. Przekonanych jest o tym 75,4% badanych, z czego 34,8% w sposób zdecydowany. Ocena jakościowa poszczególnych elementów Ŝycia 5

6 w Lublinie (za wyjątkiem pracy i infrastruktury drogowej) wypada dość pozytywnie, choć nie jest juŝ tak jednoznaczna jak w przypadku ogólnej oceny jakości Ŝycia w tym mieście. Tabela 1. Ocena poszczególnych elementów Ŝycia w Lublinie. Element Mocne strony Słabe strony Infrastruktura drogowa Wymiana duŝej części taboru komunikacji miejskiej. Wprowadzenie linii nocnych komunikacji miejskiej. Rozpoczęcie inwestycji związanych z budową lotniska. Brak skuteczności w pozyskiwaniu funduszy unijnych. Wąskie, średniowieczne ulice. Brak parkingów. Zbyt mała ilość inwestycji drogowych (blokowanie pieniędzy w budŝecie przeznacza się je na duŝe inwestycje drogowe, licząc na pozyskanie środków zewnętrznych, nie pozyskuje się ich, jednocześnie nie realizując mniejszych inwestycji). Brak inwestycji związanych z przebudową komunikacyjną miasta (brak obwodnicy wewnętrznej i zewnętrznej - zatłoczone ulice, korki). Kiepska jakość dróg. Zła jakość modernizacji i remontów (w duŝej mierze działania prowizoryczne). Źle zorganizowana komunikacja miejska (niepunktualna, poruszająca się w ruchu samochodowym bez przywilejów, linie jadące przez całe miasto, brak punktów przesiadkowych, stosunkowo drogie bilety, niezintegrowany system róŝni przewoźnicy, róŝne bilety). Brak stricte komunikacyjnych ścieŝek rowerowych, umoŝliwiających chętnym zastąpienie transportu samochodowego rowerowym. Oferta kulturalna DuŜe nakłady finansowe na kulturę (starania o miano Europejskiej Stolicy Kultury 2016). Dobra i róŝnorodna oferta teatralna (zwłaszcza teatry alternatywne). Galeria Biała (jedna z 10 najlepszych w Polsce galerii sztuki nowoczesnej). Aktywna filharmonia. Jarmark Jagielloński, aktywizujący kulturę pogranicza. Uruchomienie Centrum Spotkań Kultur. Noc Kultury (otwarte placówki kulturalne, duŝa ilość darmowych wydarzeń). Spotkania w Skansenie, promujące kuchnię regionalną. Kiepska oferta kinowa. Zbyt mała liczba imprez masowych i plenerowych, skierowanych do mniej ambitnych odbiorców. Brak imprezy na skalę ogólnopolską (na wzór Przystanku Woodstock czy rozpoznawalnych festiwali filmowych). 6

7 Dobre koncerty jazzowe. Estetyka, czystość miasta Bezpieczeństwo Ładne połoŝenie miasta. Piękny układ architektoniczny miasta. Prace poprawiające wizerunek Rynku i deptaka. Pojawianie się nowych pomysłów dotyczących ukwiecenia miasta projekty klombów w Ogrodzie Saskim, na Pl. Litewskim i w obrębie Pl. Lenina (wykorzystanie projektów staŝystów). Dofinansowywanie patroli policyjnych. Działania w sferze ekologii nagroda Lidera Ekologii. Odczuwalna poprawa bezpieczeństwa. Brak wizji rozwoju miasta. Niskie nakłady na działania związane z estetyką i czystością miasta. Wszechobecność reklam, regulacji w tym zakresie. Zaniedbane zabytki (niewykorzystany potencjał starówki). Deptak nie spełniający funkcji dobrze zorganizowanej przestrzeni publicznej (zdominowany przez banki i sklepy z telefonią komórkową, zbyt mała ilość lokali gastronomicznych i rozrywkowych). Brak parku z dobrą infrastrukturą (place zabaw, miejsca do piknikowania). Zbyt rzadkie zabiegi pielęgnacyjne (zaniedbane parki, skwery, itp.). Obecność rejonów o niŝszym poziomie bezpieczeństwa. Działalność StraŜy Miejskiej skoncentrowana na karaniu kierowców. Rynek pracy Utworzenie specjalnej strefy ekonomicznej. Zakorzenione w świadomości potencjalnych inwestorów rolnicze przeznaczenie regionu. Brak duŝych inwestorów. Brak zakładów wyŝszej technologii. Likwidacja większych zakładów pracy. Głównym pracodawcą jest budŝetówka (urzędy i uczelnie wyŝsze). Problem z rotacją miejsc pracy (ludzie nie chcą odchodzić na emeryturę niskie świadczenia). Brak rozwojowej pracy dla ludzi po studiach. Brak przedsiębiorczości większość zarejestrowanych firm to sklepy. Edukacja MoŜliwość przejścia przez wszystkie szczeble edukacji. RóŜnorodna oferta uczelni wyŝszych i szkół średnich. Największy odsetek studentów na jednego mieszkańca wpływa na oŝywienie kulturalno gospodarcze miasta. Dotowanie korzystania z prywatnej opieki przedszkolnej z UM. Brak miejsc w przedszkolach. Brak szkół podstawowych w nowopowstałych dzielnicach. Uczelnie co roku produkują duŝą liczbę potencjalnych bezrobotnych (brak dla nich miejsc pracy). Niezbyt wysoki poziom szkolnictwa wyŝszego (brak kierunków wiodących w skali kraju). Brak współpracy pomiędzy uczelniami i uczelniami a miastem. Polityka społeczna Nowoczesna przystań jachtowa (w Zbyt mało miejsc w Ŝłobkach. 7

8 budowie). Rozbudowa ośrodka nad Zalewem Zemborzyckim (kompleks basenów). Brak Aquaparku (niewypełniona obietnica przedwyborcza). Za mało przestrzeni rekreacyjnej. Źródło: Wywiady IDI z przedstawicielami władzy, opozycji, mediów, organizacji pozarządowych i mieszkańców, 2010, PBS DGA. 1.2 ZauwaŜane zmiany 27,9% badanych uwaŝa, Ŝe ogólna jakość Ŝycia w ich mieście w ciągu ostatnich 3 lat zdecydowanie lub raczej - poprawiła się, zdaniem 27,1% respondentów uległa pogorszeniu, a 43,8% nie dostrzega zmian. Podobnie jak ogólną jakość Ŝycia w mieście lublinianie ocenili poziom zadowolenia z Ŝycia w Lublinie 27,6% zauwaŝyło poprawę tego elementu, a 22,4% jego pogorszenie. DuŜa liczba 47,4% badanych uwaŝa, Ŝe ich poziom zadowolenia z Ŝycia w mieście nie zmienił się. Generalnie prawie wszystkie zmiany zauwaŝane przez badanych na przestrzeni ostatnich 3 lat miały charakter pozytywny. Poprawiło się równieŝ, bądź nie uległo zmianie funkcjonowanie niektórych elementów Ŝycia w Lublinie. Wyjątek stanowi rynek pracy: 56% badanych twierdzi, Ŝe nastąpiło na nim pogorszenie sytuacji 1. 1 Według danych GUS stopa bezrobocia rejestrowanego w Lublinie w latach ulegała nieznacznym wahaniom i wynosiła: ,2%, ,4%, ,3%. Źródło: Data:

9 Wykres 1. Ocena poszczególnych elementów Ŝycia w Lublinie na przestrzeni trzech ostatnich lat. N = 500 1,1% ogólna jakość Ŝycia 5,5% 22,4% 43,8% 18,1% 9% poziom zadowolenia z Ŝycia w mieście 4,2% 23,4% 47,4% 15,9% 2,6% 6,5% infrastruktura drogowa 6,9% 34,3% 28,9% 16,4% 11,6% 2% 0,5% rynek pracy 5,6% 28,6% 24,1% 31,9% 9,3% edukacja 6,7% 26,4% 39,4% 7% 5% 15,5% 2,4% oferta kulturalna i rozrywkowa 17,8% 31,3% 32,2% 7% 9,3% bezpieczeństwo mieszkańców 6,2% 24,4% 49,5% 9,8% 6,1% 4% estetyka i czystość w mieście 11,4% 38,3% 36,2% 8,5% 0,7% 4,9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zdecydowanie się poprawiło raczej się poprawiło pozostały bez zmian raczej się pogorszyło zdecydowanie się pogorszyło nie wiem, trudno powiedzieć Źródło: Badanie CATI na reprezentatywnej próbie 500 mieszkańców Lublina, 2009 r., PBS DGA. Najczęściej zauwaŝane zmiany dotyczyły (na podstawie badania jakościowego): 9

10 infrastruktury społecznej: głównie poprawa oferty kulturalnej; estetyki ładniejszy wygląd centrum, głównie remonty elewacji, deptaka, wygląd klombów; Zarzuty dotyczyły braku koncepcji całościowego rozwoju miasta, wycofywania się z obiecanych, a czasem ujętych juŝ w budŝecie inwestycji oraz zbyt powolnego tempa zachodzących zmian. Zmiany zachodzące w Lublinie mają raczej charakter kosmetyczny. Ich wolne tempo denerwuje mieszkańców, mimo to postrzegają miasto jako dobre miejsce do Ŝycia. Główną zaletą jest jego optymalna wielkość posiada walory średnich miast jest wystarczająco duŝe, by zapewnić moŝliwość utrzymania się (praca, mieszkanie) i wypoczynku (oferta kulturalna, rekreacyjna) oraz ofertę edukacyjną, a jednocześnie wystarczająco małe, by móc się po nim sprawnie poruszać, nawet bez konieczności korzystania z samochodu. Zaletą jest takŝe brak przymusu Ŝycia w pośpiechu, a co się z tym wiąŝe wzajemne, pozytywne nastawienie mieszkańców. 10

11 2. Obywatel 2.1 Lublin jako miasto obywatelskie Zdaniem badanych dobry obywatel to osoba, która: jest świadoma swoich praw (rozlicza władzę z jej obowiązków wobec niego, chwali, krytykuje), obowiązków (zwłaszcza bierze udział w wyborach, płaci podatki) i ograniczeń władzy; przejawia zainteresowanie sprawami środowiska, w którym Ŝyje, dąŝy do poprawy jakości swego Ŝycia; wykazuje aktywność (zauwaŝa problemy, zgłasza je, działa na rzecz środowiska, w którym mieszka i Ŝyje, angaŝuje się w sprawy lokalnej społeczności); współpracuje z władzami samorządu dzielnicowego i innymi obywatelami; odpowiedzialnie dba o rodzinę; jest uczciwa. Prawie wszyscy badani są zdania, Ŝe Lublin jest miastem obywatelskim, a jego mieszkańcy angaŝują się w działania prowadzące do rozwoju lokalnego. 85,7% respondentów deklaruje interesowanie się wydarzeniami w swoim mieście (dla 12,7% wydarzenia te nie są interesujące). Ponadto 83,8% badanych czuje się współodpowiedzialnych za miejsce, w którym mieszka (15,3% nie czuje podobnej odpowiedzialności). Większość respondentów biorących udział w badaniach jakościowych (badaliśmy po dwóch przedstawicieli władzy, opozycji, NGO, dziennikarzy i mieszkańców) twierdziło, iŝ aktywność lublinian na rzecz rozwoju miasta nie jest duŝa. Jednoczą się głównie na bazie konfliktów, protestując przeciwko czemuś, co miałoby według nich negatywny wpływ na jakość ich Ŝycia oraz w ramach projektów bezpośrednio poprawiających jakość ich funkcjonowania (wodociągi, kanalizacja, parking). Szersze inicjatywy społeczne moŝna zauwaŝyć w kilku bardziej aktywnych dzielnicach. Nie udało się utworzyć wszystkich zaplanowanych rad dzielnic za pierwszym razem (brak 11

12 chętnych i głosujących). Przedstawiciel organizacji pozarządowych narzekał na niewielki udział młodzieŝy studenckiej w środowisku NGO sów. Przyczynami takiego stanu rzeczy mogą być według badanych: skupienie się mieszkańców na własnych sprawach (aktywność jest nieco większa, gdy działanie dotyczy bezpośrednich interesów mieszkańców, np. plany zagospodarowania przestrzennego); braku tego rodzaju tradycji (efekt dziedzictwa zaboru rosyjskiego, w którym tłumiono wszelką aktywność), świadomości obywatelskiej. Jednostki czujące potrzebę działania, wyraŝają ją poprzez działalność w organizacjach pozarządowych i radach dzielnic (aktywne rady mają dzielnice: Bronowice, Głusk, Zemborzyce, Kośminek, Stare Miasto, ale są i takie, do których trudno dotrzeć - są bierne, nie wiadomo, gdzie mają siedzibę). W mieście zarejestrowana jest duŝa liczba organizacji pozarządowych, jednak stosunkowo niewielka ich część jest według respondentów obecnie aktywna. Niewiele organizacji jest widocznych, a co za tym idzie rozpoznawalnych (większość respondentów wymieniała nazwy kilku tych samych organizacji). Biorąc pod uwagę fakt, Ŝe podstawą społeczeństwa obywatelskiego jest zaufanie, o Lublinie obywatelskim świadczy równieŝ fakt, Ŝe ponad połowa badanych (52,3%) jest zdania, Ŝe raczej lub zdecydowanie moŝna ufać większości ludzi (choć aŝ 46,2% ma zdanie odmienne). Największe zaufanie deklarują badani mieszczący się w przedziale wiekowym lata (62,1%), najmniejsze osoby mające lat (44,6%). RóŜnice widać teŝ na poziomie wykształcenia respondentów najniŝszy poziom zaufania deklarują osoby z wykształceniem zawodowym (24,6%), najwyŝszy z wyŝszym (62,2%). 12

13 Wykres 2. Przejawy aktywności obywatelskiej mieszkańców Lublina w ciągu roku N =500 bytność w Urzędzie Miasta 52,8% 47,2% branie udziału w spotkaniach, obradach dobrowolnych stowarzyszeń lub organizacji 12,2% 87,8% branie udziału w spotkaniach, obradach wspólnot lub spółdzielni mieszkaniowych 26,4% 73,6% zwracanie się z pisemnym wnioskiem do Urzędu Miasta bądź innych instytucji publicznych 32,7% 67,3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% tak nie Źródło: Badanie CATI na reprezentatywnej próbie 500 mieszkańców Lublina, 2009 r., PBS DGA. 2.2 Aktywność polityczna mieszkańców Deklarowana przez badanych frekwencja wyborcza (wybory samorządowe, parlamentarne, do Parlamentu Europejskiego) w Lublinie (za wyjątkiem wyborów prezydenckich) jest w porównaniu z innymi miastami dość wysoka. 74,7% badanych deklarowało głosowanie w ostatnich wyborach prezydenckich (średnia krajowa z roku 2005: 49,74%). Wśród nich najmniej licznie głosującą grupą byli młodzi z przedziału wiekowego lata (odsetek głosujących: 51%), najliczniej z przedziału 60+ (83,8%). Udział w ostatnich wyborach parlamentarnych zadeklarowało 69,6% lublinian (podobna prawidłowość najmniej spośród najmłodszej, najwięcej spośród najstarszej grupy wiekowej, średnia krajowa z roku 2007: 53,88%). Udział w ostatnich wyborach samorządowych deklarowało 67,1% badanych (średnia krajowa z roku 2006: 45,99%). Najliczniej głosowały osoby z przedziału lat (73,8%), najmniej licznie ponownie najmłodsza grupa respondentów lata (57,8%). Największą liczbę głosujących odnotowano wśród osób legitymujących się wykształceniem wyŝszym (85,4%). 13

14 Deklarowana frekwencja w przypadku wyborów samorządowych wyraźnie kontrastuje z danymi podawanymi przez Państwową Komisję Wyborczą: według tych danych w wyborach samorządowych w 2006 roku brało nieco ponad 41% obywateli, w wyborach parlamentarnych z 2007 r. róŝnica jest mniejsza - głosowało niewiele ponad 63%. Największym zaufaniem badani darzą kościół (70%) oraz działające w mieście organizacje pozarządowe fundacje (67,5%) i stowarzyszenia (59,2%), jednak poziom zaufania do nich róŝni się wśród poszczególnych grup wiekowych. Najstarsze z osób badanych (powyŝej 60. roku Ŝycia) ufają organizacjom najmniej (53,7% ufa fundacjom, 53,9% - stowarzyszeniom), najmłodsze (18 24 lata) najbardziej (91,6% ufa fundacjom, 88,6% - stowarzyszeniom). Fundacje największym zaufaniem cieszą się osób z wykształceniem podstawowym (77,1%). Niespełna połowa (47,9%) badanych deklaruje zaufanie do obecnego gospodarza miasta (istotne róŝnice widać w podziale na wykształcenie: najmniej Prezydentowi ufają osoby z wykształceniem podstawowym 36,6%, najwięcej z zawodowym 61,4%). 45,2% respondentów ma zaufanie do Rady Miasta. Mniejszym zaufaniem cieszą się instytucje szczebla państwowego. Do związków zawodowych zaufanie deklaruje 39,4%, a do Rządu RP - 38,3% respondentów. Najmniej osób w Lublinie ufa partiom politycznym zaledwie 12,3%. 14

15 Wykres 3. Deklarowany poziom zaufania do poszczególnych instytucji. N = 500 Rada Miasta 3,8% 41,4% 33,4% 15% 6,4% Prezydent Miasta 10% 37,9% 29,5% 17,6% 4,9% 2,1% Rząd RP 4,8% 33,5% 29,6% 30% 1,6% Partie Polityczne 10,7% 36,9% 45,2% 5,6% Związki Zawodowe 7% 32,4% 25,6% 27,5% 7,5% Kościół 29,2% 40,8% 17,2% 9,7% 3,1% Stowarzyszenia działające w mieście 13,6% 45,7% 17,2% 8,0% 15,5% Fundacje działające w mieście 18,2% 49,3% 12,6% 7,9% 11,9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zdecydowanie ufam raczej ufam raczej nie ufam zdecydowanie nie ufam trudno powiedzieć Źródło: Badanie CATI na reprezentatywnej próbie 500 mieszkańców Lublina, 2009 r., PBS DGA. 2.3 Wiedza o organizacjach pozarządowych W Lublinie zarejestrowanych jest ponad ok organizacji pozarządowych 2. Według większości badanych jest ich znacznie mniej. DuŜa część organizacji dostosowuje swój profil działania do rynku konkursów, budując w ten sposób strategię działania. Wiele z nich powstało dla pozyskania funduszy strukturalnych i stało się przetwórnią projektów unijnych. Organizowane przez nie projekty, głównie szkoleniowe, nie wnoszą niczego pozytywnego i słuŝą głównie zarabianiu pieniędzy. Aktywnych i rozpoznawalnych organizacji jest niewiele. Część z nich uaktywnia się podczas ogłaszania konkursów na

16 realizację zadań miejskich. Przedstawiciel opozycji twierdził, Ŝe część organizacji wykonuje swoją pracę w ukryciu (widać to podczas analizy pojawiających się problemów ktoś juŝ się nimi zajmował). Działalność pojedynczych organizacji jest zauwaŝana przez respondentów w następujących obszarach: pomoc społeczna; zdrowie profilaktyka, niepełnosprawni, chorzy, opieka paliatywna (hospicjum); sport, turystyka; kultura, architektura; ochrona środowiska; edukacja (w tym, poza aspektem działań pozytywnych, jak np. edukacja szkolna i pozaszkolna, czy nauka przez zabawę, takŝe szkolenia organizowane ze środków unijnych określane przez większość respondentów jako niepotrzebne); wspieranie małej przedsiębiorczości; Na uwagę zasługuje SPOKO organizacja nosząca znamiona ruchu środowiskowego, powstała w związku z aspirowaniem do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury, skupiająca ponad 100 czynnie zaangaŝowanych osób, podzielonych na 22 grupy robocze. Problemem trzeciego sektora jest brak posłuchu dla generowanych pomysłów (stąd część przenosi swoje pole działania poza Lublin), selektywność w doborze współpracowników przez samorząd (do współtworzenia pierwszego wspólnego programu współpracy pomiędzy miastem a NGO sami zapraszane są tylko zaprzyjaźnione organizacje, inne, mimo iŝ się o to ubiegały, nie mają takiej szansy), brak stałej, silnej współpracy pomiędzy NGO - sami a miastem (problem jest po obydwu stronach miastu brak partnera, ale jednocześnie nie zachęca do dialogu, organizacje przestają się starać, zraŝone brakiem powodzenia), stała grupa odbiorców (np. przekonywanie przekonanych w ramach podnoszenia świadomości obywatelskiej). 13,5% badanych deklaruje przynaleŝność do jakichkolwiek dobrowolnych stowarzyszeń, organizacji pozarządowych, fundacji, partii politycznych, itp. Najwięcej zaangaŝowanych osób wśród grupy z wykształceniem wyŝszym (24,6%), najmniej z zawodowym (4,4,%). 16

17 Niewielu mieszkańców Lublina angaŝuje się w działania prowadzące do rozwoju lokalnego. Nie są teŝ zbyt aktywni w sferze politycznej. Aktywnie działają poszczególne rady dzielnic, co przekłada się w sposób widoczny na zaangaŝowanie mieszkańców. DuŜa liczba zarejestrowanych w mieście organizacji pozarządowych nie przekłada się na ich efektywność. Brakuje współpracy pomiędzy organizacjami a samorządem, choć pozornie nie ma ku temu przeszkód. 17

18 3. Władza i mieszkańcy 3.1 Władza Kwestia tego, czy władze miasta starają się, aby mieszkańcy Lublina byli stroną w procesie decyzyjnym, czuli się współodpowiedzialni za podejmowane decyzje, nie jest jasna. W zasadzie większość respondentów nie ma jednoznacznej opinii na ten temat wątpliwości pojawiają się w kaŝdej z badanych grup (mieszkańcy, władza, opozycja, NGO, dziennikarze). Tabela 2. Opinie badanych na temat aktywizacji mieszkańców Lublina przez władze. Mieszkańcy Władza Władze starają się aktywizować mieszkańców: (jest to widoczne przez porównanie z władzami poprzedniej kadencji) zniosły próg wyborczy aby moŝliwe stało się utworzenie rad we wszystkich dzielnicach (przeprowadzenie wyborów uzupełniających, kampania promująca tę inicjatywę); podejmuje działania dowartościowujące rady dzielnic przekazują im co roku pulę pieniędzy do wykorzystania poprzez wskazanie celów do zrealizowania w dzielnicy; spotykają się z mieszkańcami (stosunkowo łatwo dostać się do Prezydenta, zastępców i dyrektorów wydziałów); utworzyły w strukturach UM specjalny referat zajmujący się obsługą rad dzielnic (obsługa lokalowa, prawna, monitorowanie procesu załatwiania zgłaszanych spraw); prowadzą konsultacje społeczne, ale nie przedstawiają informacji zwrotnej. Władze nie starają się aktywizować mieszkańców: nie podejmują widocznych inicjatyw; jeŝeli to robią, nie potrafią rozpropagować swoich działań; tworzą zamknięte środowisko, zmieniając tylko konfigurację stanowisk; przedstawiciele rad dzielnic mają problem z uzyskaniem informacji o planach zagospodarowania terenu w dzielnicach, nie mają teŝ wglądu do aneksów jakie podpisuje miasto z inwestorami (nie wiedzą jakim kosztem ostatecznie są realizowane ani co zyskują w zamian). Władze miasta starają się aktywizować mieszkańców: powołały rady dzielnic, dają im lokale wyposaŝone w sprzęt biurowy; spotykają się z mieszkańcami; umoŝliwiły mieszkańcom wnoszenie pod obrady projektów własnych uchwałwarunkiem jest zebranie 1000 podpisów; realizują konsultacje społeczne (ankiety, sondaŝe, spotkania). Władze miasta nie starają się aktywizować mieszkańców: nie przeprowadzają wystarczająco często konsultacji społecznych; niewystarczająco informują o przeprowadzanych konsultacjach i swoich planach (mieszkańcy dowiadują się o planach władz z mediów); wycofują się z podjętych decyzji pod naciskiem mediów, zamiast wcześniej konsultować kontrowersyjne decyzje; prezydent uznaje, Ŝe ma najszerszy ogląd miasta, wie wszystko najlepiej i nie potrzebuje dyskusji z osobami o mniejszej wiedzy; prezydent obiecuje, ale nie dotrzymuje obietnic, nie działa (zrezygnował ze spotkań z mieszkańcami, kiedy zaczęli wymagać załatwiania konkretnych spraw); 18

19 Opozycja NGO Dziennikarze dba o swój wizerunek i stosuje zabiegi socjotechniczne zamiast rozwijać ideę partycypacji społecznej. Władze miasta starają się uspołecznić mieszkańców: (problemem jest to, Ŝe nie potrafią, a mieszkańcy nie chcą się aktywizować) organizują dla nich wydarzenia kulturalne; konsultują z nimi rozwiązania róŝnych problemów (poprzez przedstawicieli, np. radę gospodarczą, Regionalną Izbę Gospodarczą, radę sportu, komisję ds. zmiany nazw ulic); mieszkańcy mogą przychodzić na sesje Rady Miasta, poszczególnych komisji i zabierać głos; konsultacje odbywają się z mieszkańcami w urzędzie; zbierają opinie mieszkańców poprzez radnych w dzielnicach. Władze nie starają się uspołecznić mieszkańców: nie wykorzystują nawet potencjału radnych nie zaleŝy im na podejmowaniu decyzji, które ktoś mógłby skrytykować (na etapie realizacji podjętych decyzji często dochodzi do konfliktów brak współdziałania). Władzy zaleŝy, Ŝeby mieszkańcy czuli się współdecyzyjni: (widać początek zmian na lepsze) włączyły mieszkańców w starania o miano Europejskiej Stolicy Kultury; spotykają się z mieszkańcami w dzielnicach; prowadzą dyskusje panelowe na róŝne tematy; pozwalają radom dzielnic dysponować przyznanymi środkami w obrębie dzielnicy, ale: brakuje promocji wewnętrznej - rzetelnej informacji publicznej; brakuje procedury rozmów i schematu rozwiązywania spraw; często kończy się to na rozmowach. Władze nie starają się aktywizować mieszkańców, ale są otwarte na ich inicjatywy: wprowadziły jednostki pomocnicze RM rady dzielnic; w ramach starań o miano Europejskiej Stolicy Kultury z inicjatywy społecznej utworzono zespoły zadaniowe (bezpieczeństwo, przestrzeń miasta, aktywizacja studentów, aktywizacja dzielnic, itp.) władze powaŝnie potraktowały tę inicjatywę - moŝna mówić o współpracy; władze nie są stroną aktywną (aktywność wzmaga się w okresie przedwyborczym, ale podejmowane inicjatywy nie przekładają się na działania, to zniechęca mieszkańców); spotykają się z mieszkańcami w ratuszu, nie wychodzą do nich; istnieje duŝa przepaść pomiędzy ludźmi a władzą. Źródło: Wywiady IDI z przedstawicielami władzy, opozycji, mediów, organizacji pozarządowych i mieszkańców, 2010, PBS DGA. Badanie ilościowe pokazało, Ŝe osoby sprawujące w Lublinie władzę nie są zbyt dobrze oceniane przez badanych za zainteresowane problemami mieszkańców, kompetentne i uczciwe uznała je mniej niŝ połowa badanych (odpowiednio 45,6%, 41,9%, 41,5%). DuŜa liczba badanych wskazała nieudolność (43,6%) oraz skorumpowanie (27,6%) jako cechy władz miasta. 19

20 Wykres 4. Ocena osób sprawujących władzę w Lublinie. N = 500 uczciwi 41,5% 37,3% 21,2% kompetentni 41,9% 41,2% 16,9% skorumpowani 27,6% 43,8% 28,6% nieudolni 43,6% 45,5% 10,9% zainteresowani problemami mieszkańców 45,6% 45,4% 9% 0% 20% 40% 60% 80% 100% tak nie nie wiem, trudno powiedzieć Źródło: Badanie CATI na reprezentatywnej próbie 500 mieszkańców Lublina, 2009 r., PBS DGA. Rozmowa władz miejskich z mieszkańcami odbywa się najczęściej wtedy, gdy jest konieczna, wynika z narzuconych wymogów unijnych (kwestie infrastruktury drogowej, inwestycje) lub ustawowych (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego). Zgodnie z opinią uczestników badania jakościowego, w tych tematach władze miasta kontaktują się z mieszkańcami najczęściej. Zarzuty pod adresem władzy (na podstawie badania jakościowego) dotyczyły słabej polityki informacyjnej, braku inicjatywy w wychodzeniu do mieszkańców, wycofywanie się z podjętych decyzji pod naciskiem mediów lub krytyki społecznej (unikanie odpowiedzialności), braku perspektywicznej wizji rozwoju miasta, a co za tym idzie konkretnych działań (poprzestawanie na zarządzaniu bieŝącą działalnością urzędu). Wyjątkiem jest sfera działań na polu kultury. Badani dostrzegają następujące kanały komunikacyjne między władzami miejskimi a mieszkańcami: dyŝury, konsultacje społeczne (spotkanie, ankiety, sondaŝe) w ograniczonym zakresie, radni, rady i komisje społeczne, 20

21 spotkania Prezydenta, jego zastępców i dyrektorów wydziałów z mieszkańcami w dzielnicach i ratuszu, konferencje prasowe, serwis internetowy i kulturalny, ogłoszenia, obwieszczenia, plakaty, media (prasa, takŝe niedawno powstała gazetka miejska, radio, tv), Biuletyn Informacji Publicznej. 3.2 Mieszkańcy Z badań wynika, Ŝe w skali miasta lublinianie mają niewielkie poczucie uczestnictwa w Ŝyciu społecznym (w badaniu jakościowym podawano jednak sporo przykładów świadczących o podejmowaniu aktywnych działań w niektórych dzielnicach). Przyczyny takiej opinii: znaczna liczba osób, które nie są aktywne społecznie, trudność w znalezieniu kandydatów do części powstających rad dzielnic, mała aktywność i dezintegracja organizacji pozarządowych. ZaangaŜowanie mieszkańców jest widoczne przede wszystkim w kwestiach, które dotyczą ich bezpośrednio, problemy miejskie nie mają większego znaczenia (angaŝują określone środowiska, np. miłośników komunikacji miejskiej, zabytków, itp.) Jako przykłady społeczeństwa obywatelskiego w Lublinie podawano działalność mieszkańców dzielnic, takich jak: Bronowice (działania na rzecz poprawienia estetyki - robienie skwerków), Głusk (stworzenie programu rewitalizacji dzielnicy i podstaw prawa miejscowego), Stare Miasto (współpraca z miastem na rzecz stworzenia wirtualnego Planu Rozwoju Dzielnic, dzięki któremu moŝna będzie nanosić uwagi dotyczące potrzeb i monitorować postępy w ich realizacji). dowodem na to, Ŝe lublinianie starają się włączać w Ŝycie miasta, są np. inicjatywy typu: blokowanie powstawania kolejnych wysokich budynków w miejscu spotkań mieszkańców (Rudnik - osiedle domków jednorodzinnych), budynku z mieszkaniami komunalnymi (dzielnica Kośminek), budowy toru 21

22 motocrossowego (w kolejnych lokalizacjach), spalarni śmieci, zamknięcia bursy szkolnej, budowy masztu z nadajnikami telefonii komórkowej (mieszkańcy ul. Szafirowej próbowali zablokować inwestycję merytorycznie, kiedy to nie poskutkowało, zablokowali fizycznie dojazd do budowy, policja usuwała ich siłą), tworzenie własnych projektów kanalizacyjnych i wodociągowych, zabieganie o budowę parkingu osiedlowego (wejście z transparentami na posiedzenie RM) i basenu (dzielnica Bronowice), otwarcie na zalewie Zemborzyckim ośrodka Ŝeglarstwa w duŝej mierze zakończone powodzeniem. 3.3 Konsultacje społeczne 14,3% badanych jest zdania, Ŝe lokalne władze Lublina konsultują trudne decyzje z mieszkańcami (75,6% jest zdania przeciwnego). Według przedstawiciela opozycji, obecna polityka konsultacji polega na spotkaniach radnych z mieszkańcami (sondują nastawienie mieszkańców i przekazują swoje odczucia podczas obrad Rady Miasta. Podobną rolę mają pełnić przedstawiciele rad osiedli. Główne zarzuty pojawiające się w badaniach jakościowych to: brak stałych mechanizmów konsultacji i spotkań, procedury rozmów i schematu rozwiązywania problemów, organizowanie konsultacji zbyt późno zamiast uprzedzać protesty mieszkańców reaguje się na nie konsultacjami, niewystarczająca informacja o odbywanych konsultacjach (podawana często ze zbyt małym wyprzedzeniem, w mało widoczny, nieczytelny dla przeciętnego obywatela sposób), uciąŝliwy sposób organizacji (np. w godzinach pracy), brak realnych alternatyw dla przedstawianych problemów, wraŝenie, iŝ z konsultacji nic nie wynika (poprzestaje się na rozmowach), brak informacji zwrotnej co do zastosowania - bądź nie - proponowanych rozwiązań, skomplikowana procedura zamieszczania wniosków, 22

23 brak konsekwencji władz w podejmowaniu decyzji (przekłada się to na brak widocznych działań dotyczących rozwoju miasta). Według badanych konsultacje społeczne powinny być stałym mechanizmem, odbywać się systemowo z inicjatywy władzy, być odpowiednio nagłośnione, tak, by informacje o nich były widoczne dla przeciętnego mieszkańca (nie poszukującego ich), rozpoczynać się w momencie planowania przedsięwzięcia lub przygotowywania projektu (trzeba mieć co zaprezentować). Mieszkańcy powinni mieć czas na zapoznanie się z problemem, zajecie stanowiska, przygotowanie argumentów na jego poparcie. WaŜny jest element edukacyjny poinformowanie o pozytywnych i negatywnych aspektach zagadnienia (informacje muszą być przekazywane w sposób jasny i zrozumiały, przy pomocy środków dostosowanych do poziomu percepcji mieszkańców np. zamiast map moŝna uŝywać makiet). Powinno się zabiegać o jak największą frekwencję, by wynik był reprezentatywny. Tabela 3. Definicja, zalety i wady konsultacji społecznych. Władza Definicja Zalety Wady Obopólne dobro dla władzy i mieszkańców. Kształtowanie świadomości dotyczącej wyrzeczeń na rzecz funkcjonowania miasta jako całości. Jasne i zrozumiałe przedstawianie problemu mieszkańcom na tyle wcześnie, by mogli się z nim zapoznać, uświadomienie im pozytywnych i negatywnych stron rozwiązań, zebranie i opracowanie odpowiedzi. Kontakt z mieszkańcami. Świadomość potrzeb i odczuć mieszkańców. Maksymalne zaangaŝowanie społeczeństwa. Uprzedzenie potencjalnych, negatywnych reakcji. Gwarancja kształtowania poczucia współodpowiedzialności i decyzyjności wśród mieszkańców. Umacnianie słuŝebnej pozycji władzy. Nadzieja na kolejne wygrane wybory. Ograniczanie władzy w decyzyjności. Zmniejszenie poziomu satysfakcji władzy z dobrze podjętych decyzji. Zakłócenia spowodowane udziałem pieniaczy. Opozycja System wczesnego Potwierdzenie bądź Trudność w uzyskaniu 23

24 powiadamiania mieszkańców o planowanych inwestycjach, zwłaszcza mogących budzić kontrowersje. W wersji minimum powinny dotyczyć przynajmniej grupy osób bezpośrednio zainteresowanych. Informacje powinny być widoczne i dostępne dla przeciętnego obywatela. Obecne powinny być władze miasta, radni i mieszkańcy. Powinno się zabiegać o jak największą frekwencję, by wynik mógł być reprezentatywny. zanegowanie słuszności podejmowanych decyzji. porozumienia. RozbieŜność i wielość oczekiwań. Podatny grunt dla negatywnych liderów. Mieszkańcy Systematyczne spotkania władzy ze społecznościami poszczególnych dzielnic/osiedli. Kierowanie z wyprzedzeniem, na etapie tworzenia projektów inwestycji do rad dzielnic, które mają rozeznanie i przełoŝenie na środowisko lokalne. MoŜliwość wpływania przez mieszkańców na kształt inwestycji, nie samą inwestycję. MoŜliwość bieŝącego wyjaśniania róŝnych spraw. Przekazywanie informacji. MoŜliwość dopasowania zamiarów władzy do potrzeb mieszkańców. WydłuŜenie inwestycyjnego. procesu Dziennikarze NGO Próba aktywizowania mieszkańców. WaŜne jest odpowiednie dotarcie z informacją do mieszkańców zauwaŝalna forma komunikacji. Kontakt władzy z mieszkańcami w sprawie podjęcia decyzji co do sposobu rozwiązania konkretnego problemu. Powinny odbywać się z inicjatywy władzy. Relacja, w której nadawca komunikatu ma Wsłuchiwanie się w rzeczywiste potrzeby mieszkańców. MoŜliwość wyboru realnego i moŝliwego do wykonania rozwiązania, akceptowanego przez mieszkańców. Poczucie sprawczości u mieszkańców. Mobilizowanie ich do aktywności. Przywracanie ludziom poczucia sprawczości. MoŜliwość ulegania dąŝeniom populistycznym. Konieczność weryfikacji sugerowanych przez mieszkańców rozwiązań. Przeprowadzane nieuczciwie, bez 24

25 gotowy projekt, a odbiorca reaguje na niego. Informacja zawierająca oprócz propozycji projektu wyjaśnienie konsekwencji planowanych działań, połączona z propozycją alternatywnych rozwiązań. Wyodrębnianie ludzi aktywnych. Poznawanie problemów mieszkańców. Dostosowywanie rozwiązań do konkretnych problemów. Pozyskiwanie pomysłów. ZaangaŜowanie rad dzielnic obniŝa koszta inwestycji. przekonania i przedstawiania alternatywy są skazane na niepowodzenie. Ograniczony zasób wiedzy mieszkańców moŝe być przeszkodą w uzyskaniu wyniku dobrego dla miasta. Źródło: Wywiady IDI z przedstawicielami władzy, opozycji, mediów, organizacji pozarządowych i mieszkańców, 2010, PBS DGA. W Lublinie konsultacje społeczne dotyczą trzech najwaŝniejszych sfer: miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (wymóg ustawowy), planów drogowych oraz inwestycji (w obu przypadkach są to najczęściej projekty unijne lub przy duŝym wsparciu Funduszy Europejskich), zmiany nazw ulic i pomników. Część respondentów biorąca udział w badaniu jakościowym nie zetknęła się z Ŝadnymi konsultacjami społecznymi w mieście. 17,5% badanych lublinian deklaruje, Ŝe wzięło udział w jakichkolwiek konsultacjach społecznych organizowanych przez władze miejskie (82% nie wzięło udziału). 25

26 Wykres 5. Deklarowany udział mieszkańców w jakichkolwiek konsultacjach społecznych organizowanych przez władze miejskie. N = 500 0,5% 17,5% tak nie nie wiem, trudno powiedzieć 82,0% Źródło: Badanie CATI na reprezentatywnej próbie 500 mieszkańców Lublina, 2009 r., PBS DGA. Konsultacje społeczne w Lublinie - case study: 1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego: perspektywy inwestycyjne dzielnic. 2. Plany drogowe: bez podania konkretnych przypadków. 3. Plany inwestycyjne: wizja rewitalizacji podzamcza; koncepcja rewitalizacji Placu Litewskiego. 4. Inne: likwidacja Domu Kultury na rzecz budowy kościoła na osiedlu Mickiewicza (mieszkańcy protestowali, bez sukcesu); zmiana nazw ulic; plebiscyt związany z wyborem projektu szopki boŝonarodzeniowej (we współpracy z gazetą lokalną); 26

27 trasy, punkty przesiadkowe i godziny kursowania nocnej komunikacji miejskiej (po uwzględnieniu sugestii mieszkańców funkcjonuje z sukcesem); zmiana cen biletów komunikacji miejskiej (kwestia wyboru jednego proponowanych rozwiązań); podział miasta na dzielnice; regulaminy rad dzielnic; polityka wobec rowerzystów (ze stowarzyszeniem rowerzystów); program walki z hałasem. Sfery Ŝycia, które mogłyby zostać poddane konsultacjom społecznym: ogólne kierunki rozwoju miasta; widoczne zmiany w waŝnych punktach przestrzeni publicznej (takŝe wpływ na rozwiązania architektoniczne); plany zagospodarowania przestrzennego (takŝe współtworzenie, zwłaszcza w ramach poszczególnych dzielnic); inwestycje drogowe, w tym ścieŝki rowerowe (takŝe priorytety inwestycyjne); budowa centrów handlowych i usługowych (oraz innych duŝych obiektów); lokalizacja placówek oświatowych, Ŝłobków, itp.; inwestycje mające potencjalnie zagraŝające zdrowiu mieszkańców (np. wieŝe z nadajnikami telefonii komórkowej, zakłady przemysłowe, stacje benzynowe) oraz wysokobudŝetowe; estetyka i czystość miasta; usługi komunalne (woda, ścieki, energia cieplna, MPK - kształtowanie przerw w dostawie, wysokość opłat); oferta kulturalna i rozrywkowa; sport i rekreacja; sposób podziału budŝetu na poszczególne cele i priorytety budŝetowe. 27

28 Decyzje strategiczne dla miasta nie powinny być powszechnie konsultowane tu odpowiedzialność powinni wziąć na siebie władze miasta i radni (według przedstawiciela opozycji). Problemem władz Lublina jest brak stałego mechanizmu konsultacji społecznych. Nie wykraczają one poza ustawowy obowiązek, nie są odpowiednio nagłośnione. Zazwyczaj odbywają się na skutek protestów mieszkańców przeciwko konkretnym decyzjom. Częste zmiany stanowiska władzy w poszczególnych kwestiach (na ogół wycofywanie się z inwestycji), w odczuciu części badanych są dowodem braku wizji rozwoju miasta i unikania odpowiedzialności. Frekwencja mieszkańców zaleŝy od tego, czy omawiane rzeczy budzą zainteresowanie i dotykają ich bezpośrednio. 28

29 4. Wnioski W Lublinie dzieje się niewiele. Prawdopodobnie jest to następstwem niskiej skuteczności w pozyskiwaniu środków unijnych, blokowania pieniędzy w budŝecie na planowane inicjatywy oraz niekonsekwencji władz polegającej na wycofywaniu się z podejmowanych decyzji. Niewielu znaczących inwestorów jest zainteresowanych tworzeniem miejsc pracy w mieście, być moŝe przez jego rolniczy wizerunek. Głównym pracodawcą pozostaje budŝetówka, miejsca pracy blokowane są przez pracowników, którzy nie chcą odchodzić na emeryturę, co skutkuje utratą młodych, aktywnych obywateli, wyjeŝdŝających z miasta w poszukiwaniu pracy i moŝliwości samorealizacji. Lublinianie nie są specjalnie aktywni. Mobilizują się głównie w poczuciu zagroŝenia, organizując protesty. Przejawy obywatelskości widać w kilku dzielnicach posiadających liderów w postaci aktywnych rad dzielnic. Organizacje pozarządowe nastawione są głównie na konsumowanie środków unijnych ich głównego źródła utrzymania. Wiele z nich musi profilować swoją działalność zgodnie z załoŝeniami konkursowymi. Bardziej aktywne organizacje zniechęcone brakiem zainteresowania samorządu i jego selektywnym doborem partnerów przenoszą swoją działalność poza miasto. Władze Lublina są oceniane biegunowo (aktywizują nie aktywizują), co moŝe potwierdzać tezę o nierównym traktowaniu potencjalnych partnerów. Ich problemem jest małą stanowczość, słaba polityka informacyjna i brak większej inicjatywy w wychodzeniu do mieszkańców. Sprawiają wraŝenie skoncentrowanych na zarządzaniu urzędem, nie miastem jako Ŝywym organizmem. 29

30 Spis tabel i wykresów Spis tabel Tabela 1. Ocena poszczególnych elementów Ŝycia w Lublinie Tabela 2. Opinie badanych na temat aktywizacji mieszkańców Lublina przez władze Tabela 3. Definicja, zalety i wady konsultacji społecznych Spis wykresów Wykres 1. Ocena poszczególnych elementów Ŝycia w Lublinie na przestrzeni trzech ostatnich lat Wykres 2. Przejawy aktywności obywatelskiej mieszkańców Lublinie w ciągu roku Wykres 3. Deklarowany poziom zaufania do poszczególnych instytucji Wykres 4. Ocena osób sprawujących władzę w Lublinie Wykres 5. Deklarowany udział mieszkańców w jakichkolwiek konsultacjach społecznych organizowanych przez władze miejskie

31 Aneks tabelaryczny P1. Z którymi z poniŝszych stwierdzeń się Pan/i zgadza, a z którymi się nie zgadza? Zdecydowa nie się zgadzam się Raczej się zgadzam Raczej się nie zgadzam Zdecydowa nie się nie zgadzam Trudno powiedzieć Razem % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza MoŜna ufać większości ludzi Interesuję się wydarzeniami w moim mieście Czuję się współodpowiedzialny za miejsce, w którym mieszkam 7,2% 45,2% 36,3% 9,9% 1,4% 100,0% 32,3% 53,4% 9,6% 3,1% 1,6% 100,0% 49,8% 34,1% 11,3% 4,0% 0,9% 100,0% Miasto, w którym mieszkam, to dobre miejsce do Ŝycia 34,8% 40,6% 18,7% 4,2% 1,7% 100,0% P2. Przeczytam Panu/i teraz kilka instytucji. Proszę powiedzieć, którym z nich Pan/i ufa, a którym nie ufa: Zdecydowa nie ufam Raczej ufam Raczej nie ufam Zdecydowa nie nie ufam Trudno powiedzieć Razem % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza Rada Miasta 3,8% 41,4% 33,4% 15,0% 6,4% 3,8% Prezydent Miasta 10,0% 37,9% 29,5% 17,6% 4,9% 10,0% Rząd RP 4,8% 33,5% 29,6% 30,0% 2,1% 4,8% Partie Polityczne 1,6% 10,7% 36,9% 45,2% 5,6% 1,6% Związki Zawodowe 7,0% 32,4% 25,6% 27,5% 7,5% 7,0% Kościół 29,2% 40,8% 17,2% 9,7% 3,1% 29,2% Stowarzyszenia działające w mieście Fundacje działające w mieście 13,6% 45,7% 17,2% 8,0% 15,5% 13,6% 18,2% 49,3% 12,6% 7,9% 11,9% 18,2% 31

32 P3. Czy naleŝy Pan/i do jakichkolwiek dobrowolnych stowarzyszeń, organizacji pozarządowych, fundacji, partii politycznych, itp? Tak Nie Razem % wiersza % wiersza % wiersza Czy naleŝy Pan/i do jakichkolwiek dobrowolnych stowarzyszeń, organizacji pozarządowych, fundacji, partii politycznych, itp.? 13,5% 86,5% 100,0% P4. Czy Pana/i zdaniem władze lokalne w Pan/ mieście chętnie konsultują trudne decyzje z mieszkańcami? Tak Nie Nie wiem/ trudno powiedzieć Razem % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza Czy Pana/i zdaniem władze lokalne w Pan/ mieście chętnie konsultują trudne decyzje z mieszkańcami? 14,3% 75,6% 10,1% 100,0% P5. Czy brał/a Pan/i kiedykolwiek udział w jakichkolwiek konsultacjach społecznych organizowanych przez władze miejskie? Czy brał/a Pan/i kiedykolwiek udział w jakichkolwiek konsultacjach społecznych organizowanych przez władze miejskie? Tak Nie Nie wiem/ trudno powiedzieć Razem % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza 17,5% 82,0% 0,5% 100,0% 32

33 P6. Które z poniŝszych określeń dobrze pasowałoby Pana/i zdaniem do osób sprawujących władzę w Pana/i mieście? Tak Nie Nie wiem/ trudno powiedzieć Razem % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza Uczciwi 41,5% 37,3% 21,2% 100,0% Kompetentni 41,9% 41,2% 16,9% 100,0% Skorumpowani 27,6% 43,8% 28,6% 100,0% Nieudolni 43,6% 45,5% 10,9% 100,0% Zainteresowani problemami mieszkańców 45,6% 45,4% 9,0% 100,0% P7. Czy w ciągu tego roku: Tak Nie Razem % wiersza % wiersza % wiersza Był/a Pan/i w Urzędzie Miasta 52,8% 47,2% 100,0% Brał/a Pan/i udział w spotkaniach, obradach dobrowolnych stowarzyszeń bądź organizacji Brał/a Pan/i udział w pracach/obradach wspólnot bądź spółdzielni mieszkaniowych Zwracał/a się Pan/i z pisemnym wnioskiem do Urzędu Miasta bądź innych instytucji publicznych 12,2% 87,8% 100,0% 26,4% 73,6% 100,0% 32,7% 67,3% 100,0% 33

34 P8. Czy: Głosował/a Pan/i w ostatnich wyborach samorządowych (do Rady Miasta, na Prezydenta Miasta)? Tak Nie Razem % wiersza % wiersza % wiersza 67,1% 32,9% 100,0% Głosował/a Pan/i w ostatnich wyborach parlamentarnych (do Sejmu i Senatu RP)? 69,6% 30,4% 100,0% Głosował/a Pan/i w ostatnich wyborach prezydenckich? 74,7% 25,3% 100,0% P9. Proszę ocenić, czy następujące elementy Ŝycia w Pana/i mieście w ciągu ostatnich trzech lat pogorszyły się czy poprawiły? Zdecydow anie się poprawiło Raczej się poprawiło Pozostały bez zmian Raczej się pogorszyło Zdecydow anie się pogorszyło Nie wiem, trudno powiedzieć Razem Ogólna jakość Ŝycia Poziom zadowolenia z Ŝycia w mieście Infrastruktura drogowa % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza % wiersza 5,5% 22,4% 43,8% 18,1% 9,0% 1,1% 5,5% 4,2% 23,4% 47,4% 15,9% 6,5% 2,6% 4,2% 6,9% 34,3% 28,9% 16,4% 11,6% 2,0% 6,9% Rynek pracy 0,5% 5,6% 28,6% 24,1% 31,9% 9,3% 0,5% Edukacja 6,7% 26,4% 39,4% 7,0% 5,0% 15,5% 6,7% Oferta kulturalna i rozrywkowa 17,8% 31,3% 32,2% 7,0% 2,4% 9,3% 17,8% Bezpieczeństwo mieszkańców Estetyka i czystość w mieście 6,2% 24,4% 49,5% 9,8% 6,1% 4,0% 6,2% 11,4% 38,3% 36,2% 8,5% 4,9% 0,7% 11,4% 34