TEMAT ĆWICZENIA: OZNACZANIE CYNKU W WODZIE WODOCIĄGOWEJ
|
|
- Agata Skowrońska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PROBLEMATYKA: Kalibracja metody analitycznej TEMAT ĆWICZENIA: OZNACZANIE CYNKU W WODZIE WODOCIĄGOWEJ METODA: Płomieniowa atomowa spektrometria absorpcyjna WPROWADZENIE W większości metod analitycznych sygnał mierzony y, który jest odpowiedzią układu na dane stężenie (lub zawartość) analitu c a, jest funkcją wielu czynników obejmujących również stężenia pozostałych m składników próbki c i, parametry fizykochemiczne próbki, a także bardzo często parametry stosowanej aparatury analitycznej i warunki oznaczenia z i. Można to zapisać następująco: y = f(c a, c 1, c 2,..c M, z 1, z 2,..., z p ), (1) Oczywiście, w różnych metodach analitycznych udział czynników c 1 z p jest różny, zarówno pod względem mechanizmu działania jak i wielkości i kierunku wpływu. Dlatego też zależność sygnału od stężenia oznaczanego pierwiastka, z uwzględnieniem wpływów składników towarzyszących, w zoptymalizowanych, ustalonych warunkach, wyznacza się na drodze kalibracji. Kalibracja jest jednym z ważniejszych etapów procedury analitycznej, gdyż bezpośrednio rzutuje na dokładność oznaczeń. KALIBRACJA PROCEDURY ANALITYCZNEJ Kalibracja procedury analitycznej polega na jak najlepszym odwzorowaniu zależności między stężeniem analitu w próbce a sygnałem analitycznym, tak aby ze zmierzonego sygnału można było obliczyć (bez systematycznego błędu) to stężenie. Ponieważ nie jest znane prawdziwe stężenie analitu w próbce, kalibrację przeprowadza się oznaczając znane ilości analitu we wzorcach (roztworach wzorcowych), które swoim składem powinny być jak najbardziej zbliżone do próbek. Ponadto, jeżeli próbka jest modyfikowana przez dodatek substancji specjalnych, wzorce powinny być modyfikowane w taki sam sposób. Ponieważ wielkość niektórych oddziaływań, a zatem sygnał, może zmieniać się ze zmianą stężenia analitu, dlatego zależność kalibracyjną należy wyznaczyć w szerokim zakresie stężeń, pokrywającym spodziewany zakres roboczy. Najczęściej stosowane są dwie metody kalibracji: metoda serii wzorców (krzywej kalibracyjnej) i metoda dodatków wzorca. Metody te różnią się sposobem przygotowania roztworów do kalibracji i wyznaczania stężenia analitu. Metoda serii wzorców Metoda serii wzorców jest metodą interpolacyjną, a zależność absorbancji A = f(c analitu ) wyznacza się mierząc sygnały w kilku roztworach wzorcowych o znanych wzrastających stężeniach analitu. Jak wspomniano wyżej, roztwory wzorcowe powinny być przygotowane, stosownie do analizowanej próbki, tj. obok analitu powinny zawierać inne składniki próbki w spodziewanych stężeniach, a także substancje dodane do próbki w toku jej wstępnego przygotowania. Oczywiste jest jednak, że nie da się uwzględnić wszystkich składników matrycy, 1
2 a oszacowane ich stężenia różnią się od prawdziwych zawartości. Niemniej jednak uwzględnienie głównych składników oraz silnych interferentów okazuje się na ogół wystarczające do uzyskania kalibracji zapewniającej dokładne wyniki. W przeciwnym razie należy zastosować np. metodę dodatków wzorca. Zależność kalibracyjną najczęściej wykreśla się w układzie współrzędnych sygnał ~ stężenie oznaczanego pierwiastka we wzorcu, lub oblicza parametry funkcji i przedstawia w formie matematycznego równania. Najczęściej stosowane są przybliżenia prostoliniowe, ale dopuszczalne są również inne zależności funkcyjne. Metoda dodatków wzorca Metoda dodatków wzorca jest metodą ekstrapolacyjną, która dzięki wykorzystaniu do wyznaczenia zależności kalibracyjnej porcji roztworu oryginalnej próbki pozwala uzyskać dokładne wyniki w obecności interferentów o nieznanym rodzaju, ilości i mechanizmie działania. Efektywna kompensacja efektów matrycowych zachodzi jednak tylko wtedy, gdy zachowane jest stałe stężenie interferentów. Podstawowym ograniczeniem metody dodatków jest to, że stężenie wyznaczane jest na drodze ekstrapolacji. W takim przypadku precyzja oznaczenia jest mniejsza, a dokładność zależy od dokładności dopasowania funkcji kalibracyjnej i jej przebiegu w obszarze ekstrapolacji. Ponadto, metoda daje poprawny wynik jedynie wówczas, gdy sygnał analityczny ma wartość zero w przypadku tzw. ślepej próby. Zastosowanie metody dodatków wraz ze szczegółową dyskusją jej zalet i ograniczeń opisano w [2]. Jest ona również stosowana w ćwiczeniu BADANIE I ELIMINACJA EFEKTÓW INTERFERENCYJNYCH. W obu wymienionych metodach kalibracji najczęściej do opisu zależności sygnał stężenie oznaczanego pierwiastka stosuje się przybliżenie prostoliniowe. Na parametry otrzymanej prostej kalibracyjnej, a zatem i na odczytane (obliczone) z niej wyniki (na błędy oznaczenia) ma wpływ szereg czynników związanych z doborem liczby wzorców, liczby odczytów czy rozmieszczeniem wzorców w badanym zakresie stężeń. Parametry te dobierane są tak, aby zależność kalibracyjna, a następnie wyznaczone z niej stężenie analitu były obarczone jak najmniejszym błędem przypadkowym [1]. Zagadnienia te omówimy poniżej. Niech prostą kalibracyjną ilustruje następujący rysunek. y N L α M b = MN LM = tg α a 0 x Typowa zależność sygnału w funkcji stężenia, w obszarze prostoliniowym (x stężenie). 2
3 Parametry prostej b i a y = b x + a (2) wyznaczane najczęściej metodą najmniejszych kwadratów obarczone są błędem przypadkowym, który można wyznaczyć z rozrzutu sygnałów wokół prostej regresji. Jeżeli wariancję rozrzutu zdefiniujemy wzorem: s 0 2 = (y i - y) 2 i m - 2 ^ (3) to wariancje obu współczynników równania można przedstawić wzorami: 2 s a = s 2 0 x i i m x 2 i - ( x i ) 2 i i 2 s0 2 (4) (5) s 2 b = _ (x i - x) 2 i We wzorach tych m oznacza liczbę wzorców, y i sygnał odczytany dla i-tego wzorca, obliczony z równania kalibracyjnego, xi stężenie i-tego wzorca. y sygnał Z powyższych równań wynika, że im mniejsza wartość s 0, tym mniejszy błąd przypadkowy, aby błąd współczynnika kierunkowego prostej kalibracyjnej był mały, należy stosować wzorce o szerokim zakresie zmienności stężenia. Stosując empiryczny wykres kalibracyjny w celu oznaczenia stężenia analitu popełnia się błąd przypadkowy wynikający zarówno z błędu samego oznaczenia, jak i błędów wyznaczenia parametrów a i b. Określa to wzór s = s 0 b 1/n + 1/m + (y - y) 2 b 2 ( x i 2 - mx 2 ) (6) We wzorze tym n oznacza liczbę zarejestrowanych wartości sygnałów dla każdego z m wzorców, _ y oznacza średni sygnał dla wzorców, a y średni sygnał dla próbki. Z powyższego wzoru wynikają następujące wnioski co do wartości błędu przypadkowego oznaczenia: 3
4 błąd ten jest tym mniejszy, im mniejszy rozrzut sygnałów wokół prostej regresji, błąd wyznaczenia wielkości x (stężenie lub zawartość) jest tym mniejszy, im większy jest kąt nachylenia prostej kalibracyjnej tzn. im większa jest czułość oznaczenia, błąd jest tym mniejszy, im więcej wzorców m zastosowano do sporządzenia wykresu kalibracyjnego, błąd maleje ze wzrostem liczby pomiarów n, dla każdego z punktów wykresu, błąd wyznaczenia wielkości x z wykresu kalibracyjnego, zależy od rozmieszczenia wartości x i dla wzorców względem średniej ogólnej x, błędy te są różne w różnych fragmentach wykresu kalibracyjnego, przy równych przyrostach x we wzorcach, minimum błędu jest w środkowej części wykresu kalibracyjnego, Błąd przypadkowy oznaczenia zależy również od precyzji pomiaru sygnału dla próbki. Na błędy systematyczne wpływają: dokładność sporządzenia wzorców, uwzględnienie efektów interferencyjnych, a również sposób konstrukcji (dopasowania) prostej, a zwłaszcza uwzględnianie lub odrzucanie tzw. wyników wątpliwych [2]. Analiza tych zagadnień na przykładzie oznaczania cynku w wodzie metodą płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej będzie przedmiotem niniejszego ćwiczenia. OZNACZANIE TECHNIKĄ PŁOMIENIOWEJ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ [3,4] Atomowa spektrometria absorpcyjna (AAS) i emisyjna (AES) mają szerokie zastosowania analityczne od wielu lat. Pozwalają one na ilościowe oznaczenie ok. 70 pierwiastków metalicznych, a po zastosowaniu specjalnych procedur również niektórych niemetali, w bardzo wielu rodzajach materiałów. Zastosowanie tych technik na ogół wymaga przeprowadzenia próbek do roztworu, chociaż znane są przykłady bezpośredniego analizowania próbek stałych czy wprowadzania ich do układu pomiarowego w postaci zawiesiny. W próbkach można oznaczać zarówno składniki śladowe, składniki poboczne a nawet składniki główne, szybko, z dużą precyzją i czułością (różną jednak dla różnych pierwiastków) i wysoką selektywnością. Sygnał analityczny absorbancja - w technice AAS, opisywany jest zależnością podobną do prawa Lamberta-Beera, dobrze znanego z metody spektrofotometrycznej. Można wyrazić go równaniem: A i = ε i l N i gdzie: A i absorbancja i-tego pierwiastka, l długość drogi absorpcji, N i ilość wolnych atomów i-tego pierwiastka w strefie absorpcyjnej ε i współczynnik proporcjonalności. Stężenie wolnych atomów w strefie absorpcji jest proporcjonalne do ich stężenia w roztworze (c i ), co można zapisać: N i = r i c i, Ponieważ jednak współczynnik proporcjonalności r i jest złożoną funkcją (również często nieliniową) i zależy od wielu parametrów związanych ze składem roztworu i jego fizykochemicznymi właściwościami, procedurą atomizacji, typem, składem i temperaturą płomienia, można go więc optymalizować np. pod kątem uzyskania optymalnej czułości. 4
5 Współczynnik ten zmienia się również w wyniku dodawania do próbki substancji specjalnych, modyfikujących jej wybrane parametry. Zależność funkcyjną absorbancji od stężenia oznaczanego pierwiastka w roztworze: A = a i l c i, gdzie a i stała obejmująca współczynniki ε i i r i należy wyznaczyć eksperymentalnie na drodze kalibracji. W oznaczeniach metodą AAS występują tzw. efekty interferencyjne, czyli przeszkadzające wpływy składników towarzyszących w próbce analitowi (efekty matrycowe) i zastosowanych warunków oznaczania. Efekty te można podzielić na: efekty spektralne, fizykochemiczne i chemiczne. Ponieważ wywierają one wpływ na wielkość sygnału analitycznego, należy je w badaniach wstępnych wykryć, a następnie wyeliminować lub zminimalizować na drodze odpowiedniej procedury kalibracyjnej (efekty matrycowe), stosując metody korekcji tła (niespecyficzna absorpcja cząsteczkowa) oraz dobór takich warunków atomizacji jak temperatura i skład płomienia. Podejście kalibracyjne w przypadku występowania tego typu efektów jest przedstawione w ćwiczeniu BADANIE I ELIMINACJA EFEKTÓW INTERFERENCYJNYCH. WYSTĘPOWANIE METALI CIĘŻKICH W ŚRODOWISKU Metale ciężkie, występując w postaci soli, roztworów, produktów ubocznych oraz w ściekach lub odpadach różnych gałęzi przemysłu, mogą wywierać niezwykle szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka środowisko naturalne. Do najbardziej niebezpiecznych zalicza się związki rtęci, kadmu i ołowiu, lecz tylko niewiele mniej groźne mogą być np. związki chromu, kobaltu, miedzi, niklu, molibdenu i cynku. Jeżeli jednak naturalne stężenia są dostatecznie małe, wówczas niektóre z nich, jako tzw. mikroelementy wykazują zwykle działanie dodatnie, zaspokajając potrzeby żywych organizmów i katalizując wiele reakcji biochemicznych w nich zachodzących. Nie dotyczy to pierwiastków takich jak rtęć, ołów czy kadm, dla których nie stwierdzono pozytywnych wpływów na organizmy żywe. Cynk jest metalem o znacznym rozpowszechnieniu w przyrodzie, gdzie występuje głównie w postaci galmanu (Zn 2 SiO 4 H 2 O), smitsonitu (ZnCO 3 ), sfalerytu (ZnS) i cynkitu (ZnO). W gospodarce cynk i jego związki stosowane są m.in. do produkcji stopów, farb, pigmentów, leków, kosmetyków, środków ochrony roślin, środków konserwujących drewno i do antykorozyjnego pokrywania powierzchni metalowych. Tak wiele zastosowań tego metalu stwarza jednocześnie znaczne zagrożenie dla środowiska. Głównym źródłem szkodliwych jego ilości są ścieki z hut cynku, z zakładów obróbki metali i zakładów chemicznych. Cynk przechodzi również do środowiska w wyniku spalania węgla. W wodzie pitnej cynk może występować także w przypadku stosowania ocynkowanych rur wodociągowych. Cynk rozpuszczony występuje głównie jako Zn 2+ oraz w formie kompleksów [ZnOH + ], [Zn(OH) 3 ] - i [Zn(OH) 4 ] 2-. Formy występowania tego metalu zależą w dużym stopniu od wartości ph. Przy ph = 7-7,5 sole cynku hydrolizują a przy ph > 8 powstaje osad wodorotlenku Zn(OH) 2. Wodorotlenek cynkowy jest amfoteryczny i dalszy wzrost ph może prowadzić do jego rozpuszczenia. Tworzy się wówczas tetrahydroksocynkan(ii) [Zn(OH) 4 ] 2-. Przy ph < 7 cynk występuje zasadniczo jako jon dwuwartościowy, który łatwo tworzy kompleksy ze związkami organicznymi i nieorganicznymi. Cynk jest łatwo adsorbowany w zawiesinach i w osadzie dennym. Cynk w małych stężeniach jest pierwiastkiem potrzebnym do wzrostu organizmów żywych. Wchodzi w skład enzymów, bierze udział w biosyntezie kwasów nukleinowych i polipeptydów. Zidentyfikowano około 20 enzymów zawierających ten metal. W wyższych 5
6 stężeniach cynk jest jednak szkodliwy dla organizmów żywych. Przy zawartości około 5 µg/ml nadaje wodzie gorzki, metaliczny smak, a w środowisku alkalicznym powoduje mętnienie wody. Normy polskie dopuszczają dla wszystkich klas wód powierzchniowych stężenie cynku: poniżej 0,2 µg/ml. CEL ĆWICZENIA Zapoznanie się z kalibracją oznaczeń metodą serii wzorców, Ocena błędów wyznaczenia prostych kalibracyjnych i błędów oznaczeń, Zapoznanie się z budową i działaniem płomieniowego spektrometru AAS, Optymalizacja warunków pomiarowych czułość, błąd względny, Wykonanie oznaczeń cynku w próbkach wody pitnej. ZAGADNIENIA DO KOLOKWIUM 1. Co to jest kalibracja metody (procedury) analitycznej jakie są metody kalibracji?, 2. Kalibracja metodą serii wzorców obszar zastosowań i zasada przeprowadzenia kalibracji, 3. Kalibracja metodą dodatków wzorca obszar zastosowań i zasada przeprowadzenia kalibracji, 4. Zasady optymalnego dopasowania prostych kalibracyjnych metoda na oko, metoda regresji i metoda pojedynczej mediany, 5. Charakterystyka metod analitycznych dokładność powiązanie z kalibracją, 6. Charakterystyka metod analitycznych precyzja powiązanie z kalibracją, 7. Charakterystyka metod analitycznych czułość, granica oznaczalności powiązanie z kalibracją, 8. Zasada atomowej spektrometrii absorpcyjnej postawy teoretyczne, specyficzność, zależność sygnału od parametrów oznaczania, 9. Budowa i działanie spektrometru do płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej (FAAS) schemat blokowy, podstawy działania poszczególnych układów, 10. Metody atomizacji krótka charakterystyka, 11. Interferencje spektralne w FAAS efekty interferencyjne i sposoby ich eliminacji 12. Interferencje matrycowe w FAAS efekty chemiczne i fizykochemiczne oraz sposoby ich eliminacji. 6
7 LITERATURA 1) A. Rokosz, Analiza instrumentalna, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1976, rozdział 1.4, 2) Praca zbiorowa, Eds, E. Szczepaniec-Cięciak i P. Kościelniaka, Chemia środowiska, ćwiczenia i seminaria, cz. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1999, rozdział 6.2, 3) W. Szczepaniak, Metody instrumentalne w analizie chemicznej, PWN, Warszawa 1996, rozdział 8, lub PWN, Warszawa 2002, rozdział 7 4) K. Dittrich, Absorpcyjna spektrometria atomowa, Warszawa, 1988, str , 30-42, 45-47, 55-58, 70-77, , ODCZYNNIKI, NACZYNIA I PRZYRZĄDY Płomieniowy spektrometr atomowej absorpcji, wyposażony w lampę z katodą wnękową do oznaczania cynku oraz palnik do płomienia: powietrze-acetylen, Kolby miarowe o pojemności 25, 50 i 100 ml, pipeta z podziałką w zakresie 0-5 ml, Mikropipeta o pojemności 200 µl, Wzorcowy roztwór podstawowy cynku o stężeniu 1,000 g Zn/l. Pipety jednomiarowe o pojemności 5 ml i 10 ml. SPOSÓB WYKONANIA PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW ROBOCZYCH Roztwory do kalibracja metodą serii wzorców Z podstawowego roztworu wzorcowego chlorku cynku o stężeniu 1 mg Zn/ml należy przygotować roztwór pośredni o stężeniu 50 µg Zn/ml. Z roztworu pośredniego należy sporządzić, w kolbach miarowych o pojemności 50 ml, roztwory wzorcowe zawierające cynk w następujących stężeniach: 0,2; 0,4; 0,6; 0,8; i 1,0 µg/ml. Należy obliczyć objętości roztworu pośredniego dla każdego z wzorców. Z roztworu pośredniego należy sporządzić, w kolbce miarowej o pojemności 50 ml, roztwór kontrolny zawierający cynk w przedziale stężeń 0,4 0,6 µg/ml. Należy obliczyć objętość wzorcowego roztworu pośredniego do sporządzenia roztworu kontrolnego. Roztwory w kolbach rozcieńcza się i uzupełnia do kreski wodą podwójnie destylowaną lub dejonizowaną. Próbki wody pitnej Próbki wody pitnej pobiera się wprost z wodociągu do kolb miarowych o pojemności 100 ml. Z dwóch kranów należy pobrać po dwie próbki: jedną natychmiast po otwarciu kranu i drugą po upływie około 4 minut od momentu otwarcia. W razie potrzeby (zbyt dużych stężeń oznaczonych we wstępnych pomiarach powyżej zakresu kalibracji) porcje próbek należy odpowiednio rozcieńczyć wodą destylowaną. Jeśli rozcieńczono próbki należy to uwzględnić w obliczeniach. 7
8 WYKONANIE POMIARÓW Przed przystąpieniem do pomiarów należy ustalić odpowiednie parametry aparaturowe spektrometru AAS, umożliwiające oznaczenie cynku w przygotowanych próbkach. Składają się na to następujące czynności: a) nastawienie prądu lampy z katodą wnękową do oznaczania cynku na wartość 5 ma, b) nastawienie długości fali charakterystycznej dla cynku 213,9 nm, c) optymalizacja położenia lampy względem osi optycznej spektrometru, d) zapalenie płomienia i wyregulowanie szybkości przepływu acetylenu oraz powietrza do wartości zapewniających stechiometryczny skład płomienia, e) optymalizacja warunków oznaczenia z wykorzystaniem dowolnego wzorca. Oznaczanie cynku przeprowadza się dla dwóch ustawień przyrządu zapewniających różną czułość oznaczeń. Pomiary należy wykonać w następujący sposób: a) na skalach przepływościomierzy sprawdzić i ewentualnie skorygować właściwy przepływ acetylenu i powietrza, b) wprowadzić do płomienia wodę podwójnie destylowaną i sprawdzić zerową wartość absorbancji; w przypadku odchylenia od tej wartości dostroić ją za pomocą przycisku automatycznego zerowania, c) wprowadzić do płomienia roztwór wzorcowy lub próbkę i po ustaleniu sygnału odczytać i zanotować absorbancję. Czynności a) - c) wykonuje się w odniesieniu do każdego roztworu wzorcowego, roztworu kontrolnego i dla każdej próbki, powtarzając co najmniej trzykrotnie. Uwaga: Technika płomieniowej atomowej spektrometrii absorpcyjnej jest techniką oznaczania śladów. Roztwory odpadowe powstające w tym ćwiczeniu zawierają niewielkie ilości cynku i można je wylać do zlewu. OPRACOWANIE WYNIKÓW Czułość i powtarzalność oznaczeń i ich wpływ na precyzję 1 Obliczyć średnie wartości absorbancji dla każdego roztworu wzorcowego, 2 Na podstawie wyników dla wszystkich wzorców (uwzględniając również 0 ) obliczyć parametry równań prostych i ich błędy dla wyższej czułości oznaczeń i dla niższej czułości oznaczeń, 3 Dla każdej próbki wody oraz dla roztworu kontrolnego obliczyć średnią absorbancję, stężenie, odchylenie standardowe średniej i odchylenie standardowe wynikające z błędów przypadkowych kalibracji. Wpływ liczby i rozmieszczenia wzorców na parametry zależności kalibracyjnych i wyniki oznaczeń 4 Przepisać parametry prostej z uwzględnieniem wszystkich wzorców, obliczone w 2, 5 Obliczyć parametry prostej z uwzględnieniem wzorców bez wzorca o stężeniu 0, 6 Obliczyć parametry prostej z uwzględnieniem wzorca o stężeniu 0 i o najwyższym stężeniu. 8
9 7 Na podstawie średnich absorbancji analizowanych próbek wody i roztworu kontrolnego obliczyć stężenia stosując kalibracje (pp. 5-6), a dla p. 4 wyniki przepisać z p. 3. Optymalne dopasowanie zależności kalibracyjnych do danych pomiarowych dla wzorców, 8 Wyznaczyć parametry prostej dopasowując ją: a) metodą najmniejszych kwadratów (przepisać parametry obliczone w 2), b) na oko, c) metodą pojedynczej mediany [2], d) w oparciu o średnie absorbancje analizowanych próbek wody i roztworu kontrolnego obliczyć stężenia stosując wymienione wyżej kalibracje (dla prostej dopasowanej metodą najmniejszych kwadratów stężenia przepisać z 3). Na podstawie otrzymanych rezultatów należy wyciągnąć wnioski w odniesieniu do następujących zagadnień: wpływu czułości, precyzji pomiaru sygnału wzorców i położenia sygnały próbki względem wzorców na precyzję oznaczeń analitycznych, wpływu doboru ilości i rozmieszczenia wzorców na położenie prostej, oraz na dokładność oznaczeń (ocena bezwzględna dla roztworu kontrolnego i względna dla próbek), wpływu sposobu dopasowania na parametry prostej, jej odporność na wyniki odbiegające i na dokładność (ocena bezwzględna dla roztworu kontrolnego i względna dla próbek), RAPORT Opis przebiegu ćwiczenia, uzyskane wyniki i ich dyskusję należy przedstawić w formie raportu opracowanego według następującego układu. Tabela czołowa zgodna z zalecanym schematem, Cel ćwiczenia, Wykonanie, Zestawienie w tabeli(ach) wyników pomiarowych, Wzory stosowane w obliczeniach, Zestawienia wyników odpowiadających poszczególnym zadaniom Dyskusja wyników w odniesieniu do rozpatrywanych zagadnień, Wnioski Opis podanego przez asystenta zagadnienia do opracowania 9
TEMAT ĆWICZENIA: OZNACZANIE METALI W WODZIE WODOCIĄGOWEJ TECHNIKĄ PŁOMIENIOWEJ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ
PROBLEMATYKA: Kalibracja metody analitycznej Badanie i eliminacja efektów interferencyjnych TEMAT ĆWICZENIA: OZNACZANIE METALI W WODZIE WODOCIĄGOWEJ TECHNIKĄ PŁOMIENIOWEJ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS
OZNACZANIE ŻELAZA METODĄ SPEKTROFOTOMETRII UV/VIS Zagadnienia teoretyczne. Spektrofotometria jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje się przejścia energetyczne zachodzące
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowo1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH
1. PRZYGOTOWANIE ROZTWORÓW KOMPLEKSUJĄCYCH 1.1. przygotowanie 20 g 20% roztworu KSCN w wodzie destylowanej 1.1.1. odważenie 4 g stałego KSCN w stożkowej kolbie ze szlifem 1.1.2. odważenie 16 g wody destylowanej
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoOpracował dr inż. Tadeusz Janiak
Opracował dr inż. Tadeusz Janiak 1 Uwagi dla wykonujących ilościowe oznaczanie metodami spektrofotometrycznymi 3. 3.1. Ilościowe oznaczanie w metodach spektrofotometrycznych Ilościowe określenie zawartości
Bardziej szczegółowoKALIBRACJA. ważny etap procedury analitycznej. Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA
KALIBRAJA ważny etap procedury analitycznej 1 Dr hab. inż. Piotr KONIEZKA Katedra hemii Analitycznej Wydział hemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 8-233 GDAŃK e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl
Bardziej szczegółowoANALIZA INSTRUMENTALNA
ANALIZA INSTRUMENTALNA TECHNOLOGIA CHEMICZNA STUDIA NIESTACJONARNE Sala 522 ul. Piotrowo 3 Studenci podzieleni są na cztery zespoły laboratoryjne. Zjazd 5 przeznaczony jest na ewentualne poprawy! Możliwe
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowoPODSTAWY LABORATORIUM PRZEMYSŁOWEGO. ĆWICZENIE 3a
PODSTAWY LABORATORIUM PRZEMYSŁOWEGO ĆWICZENIE 3a Analiza pierwiastkowa podstawowego składu próbek z wykorzystaniem techniki ASA na przykładzie fosforanów paszowych 1 I. CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 Granica wykrywalności i granica oznaczalności Dr inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12
Bardziej szczegółowoABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA
ABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA Ćwiczenie 1. Badanie wpływu warunków pomiaru na absorbancję oznaczanego pierwiastka Ustalenie składu gazów płomienia i położenia palnika Do dwóch kolbek miarowych o pojemności
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoEfekty interferencyjne w atomowej spektrometrii absorpcyjnej
Uniwersytet w Białymstoku Wydział Biologiczno-Chemiczny Efekty interferencyjne w atomowej spektrometrii absorpcyjnej Beata Godlewska-Żyłkiewicz Elżbieta Zambrzycka Ślesin 26-28.IX.2014 Jak oznaczyć zawartość
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE
OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia
Bardziej szczegółowoProblemy z korygowaniem tła w technice absorpcyjnej spektrometrii atomowej
Problemy z korygowaniem tła w technice absorpcyjnej spektrometrii atomowej Ewa Górecka, Dorota Karmasz, Jacek Retka* Wprowadzenie Technika absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS) jest jedną z najczęściej
Bardziej szczegółowoOznaczanie Mg, Ca i Zn we włosach techniką atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją w płomieniu (FAAS)
Oznaczanie Mg, Ca i Zn we włosach techniką atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją w płomieniu (FAAS) Oznaczanie zawartości pierwiastków śladowych oraz substancji organicznych we włosach znane
Bardziej szczegółowoKALIBRACJA BEZ TAJEMNIC
KALIBRACJA BEZ TAJEMNIC 1 Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska e-mail: piotr.konieczka@pg.gda.pl 2 S w S x C x -? C w 3 Sygnał wyjściowy detektora funkcja
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z KATALIZY HOMOGENICZNEJ I HETEROGENICZNEJ WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW WYZNACZANIE STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI UTLENIANIA JONÓW TIOSIARCZANOWYCH Miejsce ćwiczenia: Zakład Chemii Fizycznej, sala
Bardziej szczegółowoZasady wykonania walidacji metody analitycznej
Zasady wykonania walidacji metody analitycznej Walidacja metod badań zasady postępowania w LOTOS Lab 1. Metody badań stosowane w LOTOS Lab należą do następujących grup: 1.1. Metody zgodne z uznanymi normami
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 4. Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu
ĆWICZENIE 4 Oczyszczanie ścieków ze związków fosforu 1. Wprowadzenie Zbyt wysokie stężenia fosforu w wodach powierzchniowych stojących, spiętrzonych lub wolno płynących prowadzą do zwiększonego przyrostu
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH
JAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH dr inż. Agnieszka Wiśniewska EKOLAB Sp. z o.o. agnieszka.wisniewska@ekolab.pl DZIAŁALNOŚĆ EKOLAB SP. Z O.O. Akredytowane laboratorium badawcze
Bardziej szczegółowoParametry krytyczne podczas walidacji procedur analitycznych w absorpcyjnej spektrometrii atomowej. R. Dobrowolski
Parametry krytyczne podczas walidacji procedur analitycznych w absorpcyjnej spektrometrii atomowej. R. Dobrowolski Wydział Chemii Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej pl. M. Curie Skłodowskiej 3 0-03 Lublin
Bardziej szczegółowoSpektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej
Spektrofotometryczne wyznaczanie stałej dysocjacji czerwieni fenolowej Metoda: Spektrofotometria UV-Vis Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie studenta z fotometryczną metodą badania stanów równowagi
Bardziej szczegółowoMetody spektroskopowe:
Katedra Chemii Analitycznej Metody spektroskopowe: Absorpcyjna Spektrometria Atomowa Fotometria Płomieniowa Gdańsk, 2010 Opracowała: mgr inż. Monika Kosikowska 1 1. Wprowadzenie Spektroskopia to dziedzina
Bardziej szczegółowoAna n l a i l za z a i ns n tru r men e t n al a n l a
Analiza instrumentalna rok akademicki 2014/2015 wykład: prof. dr hab. Ewa Bulska prof. dr hab. Agata Michalska Maksymiuk pracownia: dr Marcin Wojciechowski Slide 1 Analiza_Instrumentalna: 2014/2015 Analiza
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Spektrofotometryczne oznaczanie stężenia jonów żelaza(iii) opiekun mgr K. Łudzik
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Spektrofotometryczne oznaczanie stężenia jonów żelaza(iii) opiekun mgr K. Łudzik ćwiczenie nr 26 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Prawo Lamberta
Bardziej szczegółowoOZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU W PRÓBCE WINA METODĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ Z ATOMIZACJA W PŁOMIENIU
OZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU W PRÓBCE WINA METODĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ Z ATOMIZACJA W PŁOMIENIU Celem ćwiczenia jest zapoznanie z techniką atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją
Bardziej szczegółowoNiepewność kalibracji
Niepewność kalibracji 1. czystość roztworów kalibracyjnych 2. niepewność wielkości certyfikowanej wzorca 3. przygotowanie wagowe i objętościowe 4. selektywność instrumentu pomiarowego 5. stabilność instrumentu
Bardziej szczegółowoOdchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi
Odchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska D syst D śr m 1 3 5 2 4 6 śr j D 1
Bardziej szczegółowoWodorotlenek sodu. metoda oznaczania UWAGI WSTĘPNE
mgr JOLANTA SURGIEWICZ Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s. 189 194 Wodorotlenek
Bardziej szczegółowoPotencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej
Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody
Bardziej szczegółowoSpektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA. Tabela wyników pomiaru
Wyznaczanie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stałej dysocjacji pk a słabego kwasu metodą konduktometryczną. Zakres wymaganych
Bardziej szczegółowoOznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego
Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 5 Kompleksometryczne oznaczanie twardości wody w próbce rzeczywistej oraz mleczanu wapnia w preparacie farmaceutycznym Ćwiczenie
Bardziej szczegółowoBadanie kinetyki inwersji sacharozy
Badanie kinetyki inwersji sacharozy Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stałej szybkości, energii aktywacji oraz czynnika przedwykładniczego reakcji inwersji sacharozy. Opis metody: Roztwory
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych
CHEMI FIZYCZN Ćwiczenie 8 Wyznaczanie stałej szybkości reakcji utleniania jonów tiosiarczanowych W ćwiczeniu przeprowadzana jest reakcja utleniania jonów tiosiarczanowych za pomocą jonów żelaza(iii). Przebieg
Bardziej szczegółowoIR II. 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni
IR II 12. Oznaczanie chloroformu w tetrachloroetylenie metodą spektrofotometrii w podczerwieni Promieniowanie podczerwone ma naturę elektromagnetyczną i jego absorpcja przez materię podlega tym samym prawom,
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 Dokładność i poprawność Dr hab. inż. Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/12 80-233 GDAŃSK e-mail:
Bardziej szczegółowoAtomowa spektrometria absorpcyjna i emisyjna
Nowoczesne techniki analityczne w analizie żywności Zajęcia laboratoryjne Atomowa spektrometria absorpcyjna i emisyjna Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest oznaczenie zawartości sodu, potasu i magnezu w
Bardziej szczegółowoKolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową
Kolorymetryczne oznaczanie stężenia Fe 3+ metodą rodankową (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawami spektrofotometrii absorpcyjnej w świetle widzialnym (kolorymetrią)
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII ABSORPCYJNEJ
Ćwiczenie nr 13 WYZNCZNIE STŁEJ DYSOCJCJI p-nitrofenolu METODĄ SPEKTROFOTOMETRII BSORPCYJNEJ I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie metodą spektrofotometryczną stałej dysocjacji słabego kwasu,
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Biofizyki
CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu oraz wyznaczenie równania izotermy Freundlicha. ZAKRES WYMAGANYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI: widmo absorpcyjne, prawo Lamberta-Beera,
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do
Bardziej szczegółowoŹródła błędów i ich eliminacja w technice ICP.
Źródła błędów i ich eliminacja w technice ICP. Irena Jaroń Centralne Laboratorium Chemiczne Państwowy Instytut Geologiczny, Rakowiecka 4, 05-975 Warszawa Atomowa spektrometria emisyjna ze wzbudzeniem w
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych
ĆWICZENIE 2 Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych Część doświadczalna 1. Metody jonowymienne Do usuwania chromu (VI) można stosować między innymi wymieniacze jonowe. W wyniku przepuszczania
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji metodą techniczną
Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 ZASTOSOWANIE SPEKTROFOTOMETRII W NADFIOLECIE I ŚWIETLE WIDZIALNYM
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE
JAK WYZNACZA SIĘ PARAMETRY WALIDACYJNE 1 Przykład walidacji procedury analitycznej Piotr KONIECZKA Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska ul. G. Narutowicza 11/1 80-33 GDAŃSK
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoSporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI REAKCJI KOMPLEKSOWANIA
POLITECHNIK POZNŃSK ZKŁD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENI PRCOWNI CHEMII FIZYCZNEJ RÓWNOWGI REKCJI KOMPLEKSOWNI WSTĘP Ważną grupę reakcji chemicznych wykorzystywanych w chemii fizycznej i analitycznej stanowią
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 Oznaczanie benzoesanu denatonium w skażonym alkoholu etylowym metodą wysokosprawnej
Bardziej szczegółowoOZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC
OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC prof. Marian Kamiński Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska CEL Celem rozdzielania mieszaniny substancji na poszczególne składniki, bądź rozdzielenia tylko wybranych
Bardziej szczegółowoWysokosprawna chromatografia cieczowa w analizie jakościowej i ilościowej
Wysokosprawna chromatografia cieczowa w analizie jakościowej i ilościowej W analizie ilościowej z zastosowaniem techniki HPLC wykorzystuje się dwa możliwe schematy postępowania: kalibracja zewnętrzna sporządzenie
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.
Bardziej szczegółowoK1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE
K1. KONDUKTOMETRYCZNE MIARECZKOWANIE STRĄCENIOWE I KOMPLEKSOMETRYCZNE Postępowanie analityczne, znane pod nazwą miareczkowania konduktometrycznego, polega na wyznaczeniu punktu końcowego miareczkowania
Bardziej szczegółowoDeuterowa korekcja tła w praktyce
Str. Tytułowa Deuterowa korekcja tła w praktyce mgr Jacek Sowiński jaceksow@sge.com.pl Plan Korekcja deuterowa 1. Czemu służy? 2. Jak to działa? 3. Kiedy włączyć? 4. Jak/czy i co regulować? 5. Jaki jest
Bardziej szczegółowoAdsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu
Adsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu, wyznaczenie równania izotermy Freundlicha oraz wpływu
Bardziej szczegółowoOznaczanie SO 2 w powietrzu atmosferycznym
Ćwiczenie 6 Oznaczanie SO w powietrzu atmosferycznym Dwutlenek siarki bezwodnik kwasu siarkowego jest najbardziej rozpowszechnionym zanieczyszczeniem gazowym, występującym w powietrzu atmosferycznym. Głównym
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wyznaczanie stałej szybkości i rzędu reakcji metodą graficzną. opiekun mgr K.
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wyznaczanie stałej szybkości i rzędu reakcji metodą graficzną opiekun mgr K. Łudzik ćwiczenie nr 27 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Zastosowanie
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH
8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem
Bardziej szczegółowoABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA ( AAS )
Pracownia Analizy Instrumentalnej - Absorbcyjna Spektrometria Atomowa str. 1 ABSORPCYJNA SPEKTROMETRIA ATOMOWA ( AAS ) Oznaczanie Fe, Ni, Zn lub Cd w próbce metodą krzywej wzorcowej. Zakład Chemii Analitycznej
Bardziej szczegółowoWAGI I WAŻENIE. ROZTWORY
Ćwiczenie 2 WAGI I WAŻENIE. ROZTWORY Obowiązujące zagadnienia: Dokładność, precyzja, odtwarzalność, powtarzalność pomiaru; Rzetelność, czułość wagi; Rodzaje błędów pomiarowych, błąd względny, bezwzględny
Bardziej szczegółowoEFEKT SOLNY BRÖNSTEDA
EFEKT SLNY RÖNSTED Pojęcie eektu solnego zostało wprowadzone przez rönsteda w celu wytłumaczenia wpływu obojętnego elektrolitu na szybkość reakcji zachodzących między jonami. Założył on, że reakcja pomiędzy
Bardziej szczegółowoTlenek magnezu. metoda oznaczania UWAGI WSTĘPNE
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2010, nr 1(63), s. 221 226 dr EWA GAWĘDA Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Tlenek magnezu metoda
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY
ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY W trakcie doświadczenia przeprowadzono sześć pomiarów rezonansu akustycznego: dla dwóch różnych gazów (powietrza i CO), pięć pomiarów dla powietrza oraz jeden pomiar dla
Bardziej szczegółowoTlenek cynku. metoda oznaczania
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s. 175 180 dr EWA GAWĘDA Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Tlenek cynku metoda oznaczania
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO
10 WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowych zagadnień teorii dysocjacji elektrolitycznej i problemów związanych z właściwościami kwasów i zasad oraz
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych
ĆWICZEIE B: znaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest oznaczenie zawartości rozpuszczalnego w wodzie chromu (VI) w próbce cementu korzystając
Bardziej szczegółowoANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II
ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 1 Przygotowanie próbek do oznaczania ilościowego analitów metodami wzorca wewnętrznego, dodatku wzorca i krzywej kalibracyjnej 1. Wykonanie
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI JONOWYCH W ZALEŻNOŚCI OD SIŁY JONOWEJ ROZTWORU
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW SZYBKOŚĆ REAKCI ONOWYCH W ZALEŻNOŚCI OD SIŁY ONOWE ROZTWORU Opiekun: Krzysztof Kozieł Miejsce ćwiczenia: Czerwona Chemia,
Bardziej szczegółowo2. Metody, których podstawą są widma atomowe 32
Spis treści 5 Spis treści Przedmowa do wydania czwartego 11 Przedmowa do wydania trzeciego 13 1. Wiadomości ogólne z metod spektroskopowych 15 1.1. Podstawowe wielkości metod spektroskopowych 15 1.2. Rola
Bardziej szczegółowoAnaliza środowiskowa, żywności i leków CHC l
Analiza środowiskowa, żywności i leków CHC 0307 l Ćwiczenie : Analiza próbek pochodzenia roślinnego - metale; analiza statystyczna Dobra Praktyka Laboratoryjna w analizie śladowej Oznaczanie całkowitych
Bardziej szczegółowochrom, związki chromu, metoda analityczna, narażenie zawodowe. chromium, chromium compounds, analytical method, occupational exposure.
mgr JOLANTA SURGIEWICZ Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s. 113 118 Chrom i jego
Bardziej szczegółowoELEMENTY ANALIZY INSTRUMENTALNEJ. SPEKTROFOTOMETRII podstawy teoretyczne
ELEMENTY ANALZY NSTRUMENTALNEJ Ćwiczenie 3 Temat: Spektrofotometria UV/ViS SPEKTROFOTOMETR podstawy teoretyczne SPEKTROFOTOMETRA jest techniką instrumentalną, w której do celów analitycznych wykorzystuje
Bardziej szczegółowo3. Badanie kinetyki enzymów
3. Badanie kinetyki enzymów Przy stałym stężeniu enzymu, a przy zmieniającym się początkowym stężeniu substratu, zmiany szybkości reakcji katalizy, wyrażonej jako liczba moli substratu przetworzonego w
Bardziej szczegółowoMiedź i jej związki. metoda oznaczania UWAGI WSTĘPNE
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2011, nr 1(67), s. 149 153 Miedź należy do metali szlachetnych. Ma barwę łososioworóżową, która na powietrzu zmienia się na czerwonawą wskutek tworzenia się cienkiej
Bardziej szczegółowoANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 72A ANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE 1. Wykaz przyrządów Spektroskop Lampy spektralne Spektrofotometr SPEKOL Filtry optyczne Suwmiarka Instrukcja wykonawcza 2. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych
Kierunki rozwoju chemii analitycznej Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH oznaczanie coraz niŝszych w próbkach o złoŝonej matrycy
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria
ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji
Bardziej szczegółowoPolarymetryczne oznaczanie stężenia i skręcalności właściwej substancji optycznie czynnych
Polarymetryczne oznaczanie stężenia i skręcalności właściwej substancji optycznie czynnych Część podstawowa: Zagadnienia teoretyczne: polarymetria, zjawisko polaryzacji, skręcenie płaszczyzny drgań, skręcalność
Bardziej szczegółowoKadm i jego związki nieorganiczne
Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2011, nr 1(67), s. 123 128 JOLANTA SURGIEWICZ Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Kadm i jego związki
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 74. Zagadnienia kontrolne. 2. Sposoby otrzymywania światła spolaryzowanego liniowo. Inne rodzaje polaryzacji fali świetlnej.
PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Polarymetr Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia 74 Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie 74 Cel ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II. Ocena Semestr I Semestr II
WYMAGANIA PROGRAMOWE Z CHEMII DLA KLASY II Ocena Semestr I Semestr II Wymagania konieczne( ocena dopuszczająca ) - zna treść prawa zachowania masy i prawa stałości składu związku chemicznego - potrafi
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH
RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Równoważność metod??? 2 Zgodność wyników analitycznych otrzymanych z wykorzystaniem porównywanych
Bardziej szczegółowoMetody badań składu chemicznego
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa Metody badań składu chemicznego Ćwiczenie : Elektrochemiczna analiza śladów (woltamperometria) (Sprawozdanie drukować dwustronnie
Bardziej szczegółowoUtylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska
Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska Instrukcja do Ćwiczenia 14 Zastosowanie metod membranowych w oczyszczaniu ścieków Opracowała dr Elżbieta Megiel Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoAnaliza i monitoring środowiska
Analiza i monitoring środowiska CHC 017003L (opracował W. Zierkiewicz) Ćwiczenie 1: Analiza statystyczna wyników pomiarów. 1. WSTĘP Otrzymany w wyniku przeprowadzonej analizy ilościowej wynik pomiaru zawartości
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 8 Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO 3 2. Oznaczenie
Bardziej szczegółowoSprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Sprawdzenie narzędzi pomiarowych i wyznaczenie niepewności rozszerzonej typu A w pomiarach pośrednich Instrukcja do ćwiczenia nr 4 Zakład Miernictwa
Bardziej szczegółowoKalibracja w spektrometrii atomowej - marzenia, a rzeczywistość Z. Kowalewska
Kalibracja w spektrometrii atomowej - marzenia, a rzeczywistość Z. Kowalewska Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Rafineryjnego S.A., ul. Chemików 5, 09-411 Płock, zofia.kowalewska@obr.pl Marzenia chemika
Bardziej szczegółowoII. ODŻELAZIANIE LITERATURA. Zakres wiadomości obowiązujących do zaliczenia przed przystąpieniem do wykonania. ćwiczenia:
II. ODŻELAZIANIE LITERATURA 1. Akty prawne: Aktualne rozporządzenie dotyczące jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze. 2. Chojnacki A.: Technologia wody i ścieków. PWN, Warszawa 1972. 3. Hermanowicz
Bardziej szczegółowo