PROCESY ADSORPCJI I IMPREGNACJI WĘGLA AKTYWNEGO ZWIĄZKAMI SREBRA WSPOMAGANE ULTRADŹWIĘKAMI I MIKROFALAMI
|
|
- Bartosz Borowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) GRZEGORZ TRYOWI, TANIŁAW BINIA Uniwersytet Mikołaja opernika, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, Toruń ANDRZEJ ŚWIĄTOWI Wojskowa Akademia Techniczna, Wydział Nowych Technologii i Chemii ul. aliskiego 2, Warszawa MACIEJ PAUŁA Akademia Marynarki Wojennej, Wydział MechanicznoElektryczny ul. Śmidowicza 69, Gdynia PROCEY ADORPCJI I IMPREGNACJI WĘGLA ATYWNEGO ZWIĄZAMI REBRA WPOMAGANE ULTRADŹWIĘAMI I MIROFALAMI Celem pracy było określenie wpływu ultradźwięków i mikrofal na rozproszenie fazy metalicznego srebra powstającego podczas kontaktu węgla aktywnego z roztworami zawierającymi związki srebra. Do badań użyto węgla aktywnego Filtrasorb 400, odpopielonego, a następnie modyfikowanego poprzez utlenienie kwasem azotowym lub wygrzanie w wodorze w Zastosowano następujące roztwory związków srebra: wodny roztwór azotanu srebra, amoniakalny roztwór azotanu srebra oraz alkoholowy roztwór trimetylooctanu srebra. Nanoszenie srebra i jego związków na powierzchnię materiału węglowego uzyskiwano poprzez adsorpcję z roztworów, przebiegającą bez udziału i z udziałem ultradźwięków, oraz impregnację w komorze mikrofalowej (odparowanie rozpuszczalnika). Dla wyjściowych węgli aktywnych wyznaczono parametry i wielkości charakteryzujące właściwości fizykochemiczne, takie jak: powierzchnia właściwa BET, liczba jodowa, ph, zawartość popiołu i skład pierwiastkowy (C, H, N), oraz maksymalną adsorpcję NaOH i HCl. Do pomiarów efektów adsorpcji i impregnacji zastosowano skaningową mikroskopię elektronową (EM) oraz rentgenowską analizę dyfraktograficzną (XRD). Trwałość powstałych powierzchniowych struktur srebra badano metodą termograwimetryczną (TG). Na uzyskanych obrazach EM zaobserwowano, w zależności od sposobu nanoszenia, powstawanie krystalicznych form metalicznego srebra o wymiarach od 10 m do 50 nm. Analiza XRD wykazała tworzenie się, obok srebra na zerowym stopniu utlenienia, niewielkich ilości chlorku srebra. W wyniku badań TG ustalono trwałość termiczną powstających związków w zakresie temperatur od 25 do 700 C ( ). ŁOWA LUCZOWE: węgiel aktywny, srebro, depozycja, adsorpcja, ultradźwięki, mikrofale WTĘP Antybakteryjne i antyseptyczne właściwości srebra są znane i powszechnie stosowane w życiu codziennym już od czasów starożytnej Grecji, kiedy wodę przechowywano w srebrnych dzbanach. W średniowiecznej Europie arystokracja mogła chronić się przed szerzącymi się zarazami dzięki temu, że na co dzień
2 180 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła korzystała ze srebrnej zastawy i sztućców. W Indiach łatwo psujące się pożywienie przechowywano owinięte w srebrne arkusze. Natomiast na Dzikim Zachodzie sterylizowano mleko, wrzucając do naczynia srebrną monetę [1]. W XX wieku zaczęto wytwarzać bardziej subtelne materiały zawierające w swoim składzie srebro. tosowane są one w uzdatnianiu wody [2] i oczyszczaniu powietrza z toksyn, materiały węglowe [3] impregnowane srebrem [4], osadzone na powierzchni, mają wymiary rzędu kilku mikrometrów. W produkcji masowej można spotkać opatrunki medyczne, posiadające warstwę czynną w postaci węgla aktywnego z osadzonym srebrem [5]. Podwójną zaletą takiego opatrunku jest antyseptyczne działanie srebra oraz wchłaniania nieprzyjemnych zapachów przez powierzchnię węgla. Obecnie w erze rodzącej się nanotechnologii poszukuje się nowych materiałów zawierających srebro o wymiarach nanometrycznych, a najlepiej atomowych, co ma wydobyć nowe możliwości drzemiące w tym pierwiastku. Z drugiej strony w procesach adsorpcyjnych na węglach aktywnych coraz częściej wykorzystuje się techniki mikrofalowe i ultradźwiękowe do modyfikacji samej powierzchni, a także przebiegu sorpcji [6]. Celem niniejszej pracy było podjęcie próby zastosowania metod osadzania metalicznego srebra z różnych roztworów na powierzchni węgla aktywnego z zastosowaniem ultradźwięków i mikrofal. Zastosowanie tego typu urządzeń powinno pozwolić na modyfikację procesu impregnacji węgla srebrem metalicznym tak, ażeby uzyskać maksymalne rozdrobnienia srebra na powierzchni węgla aktywnego. 1. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA 1.1. Materiały Do badań użyto próbek węgla aktywnego Filtrasorb 400 firmy (Chemviron Carbon), który został odpopielony stężonymi kwasami (HF, HCl) według metody orvera [7] (próbkę oznaczono FNM), a następnie modyfikowany poprzez utlenienie stężonym kwasem azotowym, 3 godziny w temperaturze wrzenia (oznaczenie FOX), lub wygrzewanie, 3 godziny w strumieniu wodoru w temperaturze 900 C (oznaczenie FH). Tak przygotowane węgle były materiałem wyjściowym do procesów adsorpcji i impregnacji związkami srebra, które przebiegały według następującej procedury: Próbkę węgla aktywnego o masie 0,3 g umieszczano w 25 cm 3 roztworu srebra i pozostawiano na 15 min. Zastosowano następujące roztwory związków srebra: wodny roztwór azotanu srebra (H 2 O, 0,05M AgNO 3 ), amoniakalny roztwór azotanu srebra (0,1M NH 3, 0,05M AgNO 3 ) oraz alkoholowy roztwór trimetylooctanu srebra (99,8% EtOH, 0,05M (CH 3 ) 3 CCOOAg)). Po kontakcie z roztworem srebra próbkę węgla przemywano trzykrotnie 50 cm 3 rozpuszczalnika, którym była odpowiednio woda demineralizowana, wodny roztwór amoniaku lub etanol (99,8%). Dla wybranych próbek, w trakcie kontaktu węgla z roztworem zawierającym związki srebra lub podczas przemywania rozpuszczalnikiem, zastosowano ultradźwięki lub mikrofale. Użyto płuczki ultradźwiękowej
3 Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 181 produkcji Interonic, Polska, typ I1, moc 300 W, częstotliwość ultradźwięków 30 khz, oraz komory mikrofalowej produkcji Zelmer A, Polska, typ 29Z014, moc 800 W, częstotliwość mikrofal 2,45 GHz Metody badawcze Dla wyjściowych węgli aktywnych wyznaczono parametry i wielkości charakteryzujące właściwości fizykochemiczne, takie jak: powierzchnia właściwa BET, liczba jodowa, ph, zawartość popiołu i skład pierwiastkowy (C, H, N), oraz maksymalną adsorpcję NaOH i HCl [8]. Poszczególne oznaczania przebiegały według następujących procedur: Powierzchnię właściwą BET ( BET ) wyznaczono na podstawie izoterm adsorpcji azotu w temperaturze 196 C (77 ). Pomiary prowadzono w aparacie AAP 2010 Micromeritics. Oznaczenie liczby jodowej, wg PNEN [9], polegało na umieszczeniu 200 mg próbki węgla, wysuszonej do stałej masy (w temp. 100 C), w 20 cm 3 0,2 molowego roztworu jodu (I 2 ), i odmiareczkowaniu po 4 min pozostałej ilości jodu. Z różnicy pomiędzy ilością jodu w roztworze przed i po adsorpcji wyliczono ilość jodu zaadsorbowaną na węglu (w miligramach I 2 na 1 gram węgla). Pomiar ph zawiesiny wykonano w roztworze NaCl o stężeniu 0,1 mol/dm 3 (10 g węgla w 100 cm 3 roztworu). Oznaczenie popiołu, wg PNEN [9], polegało na całkowitym spaleniu w temperaturze 815 C około 2 gramów, wysuszonego do stałej masy w 100 C, węgla aktywnego i zważeniu pozostałości. kład pierwiastkowy uzyskano z analizy w aparacie Vario Macro, firmy Elementar Analysensysteme GmbH połączonej z wynikami oznaczenia popiołu. Analiza elementarna polegała na katalitycznym spaleniu próbki w temperaturze 900 C w atmosferze tlenu, oddzieleniu gazów ubocznych, rozdzieleniu mierzonych składników na azot, wodę i dwutlenek węgla oraz rejestrowaniu ich ilości. Z powstałej objętości wody (H 2 O) oblicza się ilość wodoru w próbce, z dwutlenku węgla (CO 2 ) ilość węgla. Azot mierzy się bezpośrednio z ilości wydzielonego N 2. Ilość tlenu i pozostałych pierwiastków wyliczono z różnicy pomiędzy 100% a oznaczoną zawartością azotu, węgla, wodoru i popiołu. Maksymalną adsorpcję NaOH i HCl wyznaczono według następującej procedury: 0,25 g węgla zalewano 25 cm 3 0,1 M NaOH lub HCl i pozostawiono na 48 godzin, mieszając co pewien czas. Następnie odpipetowano 2x10 cm 3 i miareczkowano, wobec oranżu metylowego (ph ~ 4), nieprzereagowaną z węglem zasadę 0,1 M HCl, a pozostały kwas 0,1 M oznaczono NaOH. Oznaczone parametry węgli wyjściowych zestawiono w tabeli 1. Dla próbek węgla aktywnego poddanych kontaktowi z roztworami zawierającymi srebro wykonano badania na skaningowym mikroskopie elektronowym (EM), dyfraktometrze rentgenowskim (XRD), derywatografie (TG) oraz aparacie do analizy elementarnej (CHN). TABELA 1. Wybrane wartości parametrów węgli wyjściowych
4 182 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła ph Ads. Ads. ymbol Opis BET LJ węgla m 2 /g mg/g w roztw. NaOH HCl NaCl mmol/g mmol/g FNM F400, odpopielony HCl, HF ,40 0,22 0,02 FOX FNM, utleniony HNO ,51 2,212 0,291 FH FNM, wygrzany w H ,39 0,0 1,962 Pomiary na skaningowym mikroskopie elektronowym produkcji LEO Electron Microscopy, model 1430VP, polegały na obrazowaniu powierzchni próbek w próżni (ciśnienie 10 4 Pa) z wykorzystaniem detektora elektronów elastycznie odbitych BE (ang. Backscattered Electrons) oraz detektora elektronów wtórnych E (ang. econdary Electrons). Obrazy z detektora E informują o topografii powierzchni. Na podstawie obrazów z detektora BE można określić miejsca o podwyższonej liczbie atomowej pierwiastków wchodzących w skład obserwowanej powierzchni, miejsca te są jaśniejsze [10]. Analiza rentgenowska polegała na zarejestrowaniu zależności natężenia promieniowania Rtg w funkcji kąta Bragga 2 w zakresie od 5 do 70 o 2, metodą proszkową na dyfraktometrze XPert Pro ystems firmy Philips. Następnie dokonano identyfikacji jakościowej związków chemicznych z wykorzystaniem bazy danych wzorców rentgenogramów proszkowych [11, 12]. Z analizy derywatograficznej na aparacie Universal V3.0G firmy TA Instruments, w oparciu o zarejestrowane krzywe termograwimetryczne, wyznaczono względny ubytek masy. Metoda polega na wygrzewaniu około 10 mg próbki, z szybkością 10 C/min, w atmosferze beztlenowej (azot), w zakresie temperatur C i pomiarze zmian masy w funkcji temperatury w zakresie C. Analiza elementarna przebiegała według wyżej opisanej procedury badań węgli wyjściowych. 2. REZULTATY I DYUJA WYNIÓW Parametry wyznaczone dla węgli wyjściowych, zestawione w tabeli 1, wskazują, że badaniom poddano próbki węgla, różniące się charakterem chemicznym powierzchni. Próbka oznaczona FNM ma charakter kwasowozasadowy obojętny (ph około 8, adsorpcja NaOH i HCl znikoma). Powierzchnia węgla FOX ma naturę kwasową (ph kwaśne, adsorpcja NaOH znaczna), natomiast próbka FH to węgiel zasadowy (ph = 9,39, adsorpcja HCl znaczna). Wyniki analizy elementarnej zestawione w tabeli 2 wskazują, że na węglu modyfikowanym kwasem azotowym FOX, w porównaniu z węglem wyjściowym, przybyło ok. 11% wagowych masy głównie tlenu, przy czym wygrzanie węgla wyjściowego FNM w wodorze spowodowało pozorny wzrost zawartości węgla, natomiast nie zwiększyła się zawartość wodoru. Wytłumaczyć to można tym, że na węglu FH, w trakcie wygrzewania w temperaturze 900 C w strumieniu wodoru, usunięto tlen (wchodzący w skład grup o kwaśnym charakterze), a z powierzchnią nie związały się mierzalne
5 Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 183 ilości wodoru. Parametry węgli wyjściowych informujące o porowatości, takie jak powierzchnia właściwa BET i liczba jodowa, wskazują, że modyfikacja węgla FH spowodowała rozwinięcie jego powierzchni, natomiast dla węgla FOX zanotowano nieznaczny spadek tej wielkości. TABELA 2. Wartości parametrów charakteryzujących skład pierwiastkowy próbek węgli wyjściowych i po kontakcie z roztworami srebra ymbol węgla Węgiel Azot Wodór Analiza elementarna, zawartość pierwiastków, % wag. Pozostałe pierwiastki FNM 91,7 0,7 0,6 7 FNMAgNH3 87,0 1,3 0,7 11 FOX 79,9 0,9 1,0 18,2 FOXAgNH3 75,1 1,4 1,0 22,5 FH 96,0 0,6 0,5 2,9 FHAgNH3 88,2 1,2 0,6 10 * z różnicy pomiędzy 100% a oznaczoną zawartością azotu, węgla, wodoru Przyrost 4 4,3 7,1 Analiza zdjęć EM węgli po kontakcie z roztworami srebra wskazuje, że w znacznej większości próbek pojawiają się na powierzchni różne formy krystalitów, a wykorzystanie ultradźwięków podczas adsorpcji i mikrofal do impregnacji ma znaczący wpływ na wielkość powstających krystalitów srebra oraz sposób ich rozproszenia na powierzchni węgla. Na rysunku 1 przedstawiono reprezentatywną powierzchnię węgla wyjściowego. Metoda nie wykazała różnic pomiędzy poszczególnymi węglami. Rys. 1. Węgiel wyjściowy FNM (30 000x)
6 184 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła Na rysunkach 2 i 3 (wykonanych przy powiększeniu 1000x) pokazano powierzchnię węgli, po kontakcie z amoniakalnym i wodnym roztworem azotanu srebra. W przypadku węgla FH powstały aglomeraty składające się z krystalitów o wymiarach rzędu kilkunastu mikrometrów (rys. 2), natomiast na węglu FOX obserwuje się pojedyncze krystality długości około 10 mikrometrów (rys. 3). Rys. 2. Węgiel FH_AgNH3 (1000x) Rys. 3. Węgiel FOX_AgH2O (1000x) Rys. 4. Węgiel FNM_AgEtOHUDz (10 000x) Rys. 5. Węgiel FNM_AgEtOH_MF58 (50 000x) Efekty zastosowania ultradźwięków podczas procesu adsorpcji oraz mikrofal do impregnacji dla wybranych próbek węgla FNM z alkoholowego roztworu trimetylooctanu srebra zaprezentowano na rysunkach 4 i 5 (powiększenia x i x). Na próbce węgla FNM_AgEtOH, która miała kontakt z roztworem trimetylooctanu srebra przez 15 min, nie stwierdzono powstania znaczących ilości związków srebra. Efekt zastosowania ultradźwięków dla tej samej próbki w tym samym roztworze można zaobserwować na rysunku 4. Całą powierzchnię pokrywa warstwa krystalitów srebra o wymiarach od 100 do 500 nm. Natomiast po usunięciu rozpuszczalnika z alkoholowego roztworu trimetylooctanu srebra (impregnacja z zastosowaniem mikrofal), uzyskano równomierne pokrycie całej powierzchni węgla krystalitami o jeszcze mniejszych wymiarach w granicach nm (rys. 5).
7 Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 185 TABELA 3. Efekty kontaktu węgli aktywnych z roztworami zawierającymi srebro (AgH2O wodny roztwór azotanu srebra, AgNH3 amoniakalny roztwór azotanu srebra AgEtOH alkoholowy roztwór trimetylooctanu srebra) z zastosowaniem rozpuszczalników (H2O woda demineralizowana, NH3 woda amoniakalna, EtOH alkohol etylowy) poddanych działaniu ultradźwięków (UDz) lub mikrofal (Mf) Lp. Próbka Analiza wzrokowa Efekt pokrycia powierzchni Analiza mikroskopowa Wielkość krystalitów FNM_AgH2O FNM_AgNH3 FNM_AgEtOH + + B FNM_AgH2OUDz FNM_AgNH3UDz FNM_AgEtOHUDz + < 1 m FNM_AgH2OMf FNM_AgNH3Mf FNM_AgEtOHMf + + < 100 nm FOX_AgH2O FOX_AgNH3 FOX_AgEtOH + < 1 m FOX_AgH2OUDz FOX_AgNH3UDz FOX_AgEtOHUDz + < 1 m FOX_AgH2OMf FOX_AgNH3Mf FOX_AgEtOHMf + B FH_AgH2O FH_AgNH3 FH_AgEtOH < 1 m FH_AgH2OUDz FH_AgNH3UDz FH_AgEtOHUDz + + < 100 nm FH_AgH2OMf FH_AgNH3Mf FH_AgEtOHMf + + < 100 nm < 100 nm + całkowite pokrycie powierzchni białym osadem, + częściowe pokrycie powierzchni białym osadem brak widocznego białego pokrycia, pojedyncze krystality, skupiska krystalitów, B brak krystalitów, krystality większe od 10 m, krystality większe od 1 m, < 1 m krystality mniejsze od 1 m, < 100 nm krystality mniejsze od 100 nm Efekty osadzenia srebra na wszystkich badanych próbkach zestawiono w tabeli 3.
8 186 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła Z analizy zmiany składu pierwiastkowego (CHN) (tab. 2) na węglach z osadzonym srebrem można oszacować, że na poszczególnych próbkach nastąpił przyrost masy, który jest przypisywany powstałym związkom srebra. Widma XRD próbek mają charakterystyczny kształt dla widm węgla amorficznego (rys. 6) [13]. Analiza jakościowa węgli wyjściowych nie wykazała obecności innych związków. Dla próbek poddanych kontaktowi z roztworami srebra zidentyfikowano metaliczne srebro oraz chlorek srebra. Powstały AgCl przypisuje się śladowym ilościom chloru, który pozostał w strukturze węgla po procesie odpopielania. Widmo wraz z zaznaczonymi pikami należącymi do poszczególnych związków przedstawiono na rysunku 7. Rys. 6. Widmo rentgenowskie próbki FNM Rys. 7. Widmo rentgenowskie próbki FNM_AgNH 3
9 Procesy adsorpcji i impregnacji węgla aktywnego związkami srebra wspomagane 187 Wyniki analizy termograwimetrycznej wskazują na trwałość termiczną powstałych związków srebra w temperaturze do 600 C. Ubytek masy w zakresie C dla wybranych próbek węgli po kontakcie z roztworami srebra jest zbliżony do ubytku dla węgli wyjściowych i wynosi poniżej 10%. PODUMOWANIE I WNIOI W wyniku przeprowadzanych badań stwierdzono istotny wpływ trzech rodzajów warunków na efektywność prowadzenia procesu osadzania srebra na powierzchni węgli aktywnych. Pierwszym czynnikiem jest charakter chemiczny powierzchni węgla aktywnego od jego właściwości kwasowozasadowych zależy forma i ilość powstających powierzchniowych połączeń z metalami, które stanowią zarodki procesu krystalizacji srebra. Na węglu wygrzanym w wodorze stwierdzono 7,1% stężenie związków srebra, natomiast na węglach wyjściowym i utlenionym kwasem azotowym stężenie o 3% mniejsze, przy jednoczesnym zróżnicowaniu formy powstałych klasterów srebra. Drugim czynnikiem jest rodzaj zastosowanego roztworu srebra, który wpływa również na formę i stopień pokrycia powierzchni srebrem. Największe ilości (widoczne gołym okiem) powstają na węglach, które miały kontakt z amoniakalnym roztworem azotanu srebra, najmniejszy procent zapełnienia powierzchni obserwuje się na próbkach po kontakcie z alkoholowym roztworem trimetylooctanu srebra. Trzecim bodźcem jest zastosowanie ultradźwięków lub mikrofal podczas prowadzonych procesów, co istotnie wpływa na rozdrobnienie powstałych krystalitów. W zależności od doboru wszystkich powyższych czynników stwierdzono powstawanie krystalicznych form srebra osadzonych w postaci rozległych obszarów widocznych gołym okiem lub klasterów srebra o wymiarach od 10 m do 50 nm, które pokrywały równomiernie całą powierzchnię węgla. LITERATURA [1] Materiały prasowe amsung Electronics, ilver Nanotechnologia, która chroni zdrowie, Warszawa [2] owal A.L., ŚwiderskaBróż M., Oczyszczanie wody, WN PWN, WarszawaWrocław [3] Jankowska H., Świątkowski A., Choma J., Active Carbon, Ellis Horwood Ltd., New York [4] Bogdan L.J., Otrzymywanie modyfikowanych srebrem węgli aktywnych i badanie ich właściwości fizykochemicznych pod kątem zastosowania w technologii uzdatniania wody, Rozprawa doktorska, WAT, Warszawa [5] Gleiche M., Hoffschulz H., Lenhert., Nanotechnology in consumer products, Nanoforum Report, 2006, [6] Rumian M., Czepirski L., Zastosowanie promieniowania mikrofalowego w technologii adsorpcyjnej, Przemysł Chemiczny 2005, 84/5, [7] orver J.A., Production of asffree active carbon, Chem. Weekblad 1950, 46, [8] Biniak., Świątkowski A., Pakuła M., Chemistry and Physics of Carbon (Ed. L.R. Radovic), Vol. 24, Marcel Dekker, New York 2001,
10 188 G. Trykowski,. Biniak, A. Świątkowski, M. Pakuła [9] PNEN 12902:2001 Produkty do uzdatniania wody przeznaczonej do spożycia Nieorganiczne materiały nośne i filtracyjne Metody badań. [10] Barbacki A., Mikroskopia elektronowa, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań [11] Cullity B.D., Podstawy dyfrakcji promieni rentgenowskich, PWN, Warszawa [12] Jasieńko., Metody rentgenowskie w badaniach struktury węgli, Wydawnictwo Fundacji im. Wojciecha Świętosławskiego, Warszawa [13] Pakula M., Walczyk M., Biniak., Świątkowski A., Electrochemical and FTIR studies of the mutual influence of lead(ii) or iron(iii) and phenol on their adsorption from aqueous acid solution by modified activated carbon, Chemosphere 2007, 69, ADORPTION AND IMPREGNATION OF ILVER COMPOUND ON ACTIVE CARBON WITH THE AID OF ULTRAOUND AND MICROWAVE The effect of ultrasound and microwaves was investigated on the dispersion of the metallic silver phase forming during contact between active carbon and solutions of silver compounds. Filtrasorb 400 active carbon (FNM) was demineralised, then modified by oxidation with conc. nitric acid (FOX) or by heating in a stream of hydrogen at 1173 (FH). The following solutions of silver compounds were applied: aq. Ag NO 3, AgNO 3 in ammonia, (CH 3 ) 3 CCOOAg in ethanol. ilver and its compounds were deposited on the carbon surfaces by adsorption from the solutions in the presence and absence of ultrasound, and in a microwave chamber (solvent evaporation). The following parameters and magnitudes characterising the physicochemical properties of the initial active carbons were determined: BET specific area, iodine number, ph, ash content, elemental composition (C, H, N), maximum NaOH and HCl adsorption. The effects of adsorption and impregnation of silver compounds were measured by scanning electron microscopy (EM) and Xray diffraction (XRD), and the stability of the surface silver structures by thermogravimetry (TG). According to the EM images, silver crystallites were formed, from 10 m to 50 nm in size depending on the method of deposition. XRD analysis showed that besides silver in the zero oxidation state, small quantities of silver chloride were also formed. TG analysis indicated that the compounds formed were stable in the temperature range from 25 to 700 C ( ). EYWORD: active carbon, silver, deposition, adsorption, ultrasound, microwave
PORÓWNANIE METOD OCENY STOPNIA ZUŻYCIA WĘGLA AKTYWNEGO STOSOWANEGO W PROCESIE UZDATNIANIA WODY
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) STANISŁAW BINIAK Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, ul. Gagarina 7, 87-100 Toruń MACIEJ PAKUŁA Akademia Marynarki Wojennej, Wydział
Bardziej szczegółowoVI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014
VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:
Bardziej szczegółowoBADANIA FIZYKOCHEMICZNE SFERYCZNYCH MATERIAŁÓW WĘGLOWYCH PREPAROWANYCH NA BAZIE ŻYWIC JONOWYMIENNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2008) MAREK WIŚNIEWSKI, GERHARD RYCHLICKI, AGNIESZKA PACHOLCZYK PIOTR A. GAUDEN, ARTUR P. TERZYK Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii, Katedra
Bardziej szczegółowo5. STECHIOMETRIA. 5. Stechiometria
5. STECHIOMETRIA 25 5. Stechiometria 5.1. Ile gramów magnezu wzięło udział w reakcji z tlenem, jeśli otrzymano 6,0 g tlenku magnezu? Odp. 3,60 g 5.2. Do 50 cm 3 roztworu kwasu siarkowego (VI) o stężeniu
Bardziej szczegółowoPRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość
Bardziej szczegółowoI KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO. Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO XV Konkurs Chemii Organicznej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1 (9 pkt) Ciekłą mieszaninę,
Bardziej szczegółowoXXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2015/2016
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 21 maja 2016 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIII KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011 KOPKCh ETAP I 22.10.2010 r. Godz. 10.00-12.00 Zadanie 1 1. Jon Al 3+ zbudowany jest z 14 neutronów oraz z: a) 16 protonów i 13 elektronów b) 10 protonów i 13
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoCiągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a
Ciągły proces otrzymywania bikarbonatu metodą Solvay a WYMAANIA 1. Podstawy teoretyczne procesu otrzymywania sody metodą Solvay a. 2. Schemat technologiczny metody Solvay a operacje jednostkowe.. Surowce
Bardziej szczegółowoGłówne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks
Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej
Bardziej szczegółowoXV Wojewódzki Konkurs z Chemii
XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018
Bardziej szczegółowoTest kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.
Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego
Bardziej szczegółowoPODSTAWY STECHIOMETRII
PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych
Bardziej szczegółowoXXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2016/2017
IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 2 maja 217 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW XXIV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowoRozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich
Rozwiązania zadań II-go etapu V-go Konkursu Chemicznego dla Szkół Średnich ZADANIE 1: (4 punkty) Masa początkowa saletry: 340 g - m 0 (KNO 3 ) Masa początkowa rozpuszczalnika: 220 g - m 0 (H 2 O) Masa
Bardziej szczegółowoZadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O
Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,
Bardziej szczegółowo009 Ile gramów jodu i ile mililitrów alkoholu etylowego (gęstość 0,78 g/ml) potrzeba do sporządzenia 15 g jodyny, czyli 10% roztworu jodu w alkoholu e
STĘŻENIA - MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Ile gramów wodnego roztworu azotanu sodu o stężeniu 10,0% można przygotować z 25,0g NaNO3? 002 Ile gramów kwasu siarkowego zawiera 25 ml jego
Bardziej szczegółowoZadanie: 1 (1pkt) Zadanie: 2 (1 pkt)
Zadanie: 1 (1pkt) Stężenie procentowe nasyconego roztworu azotanu (V) ołowiu (II) Pb(NO 3 ) 2 w temperaturze 20 0 C wynosi 37,5%. Rozpuszczalność tej soli w podanych warunkach określa wartość: a) 60g b)
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE
PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Jaka jest średnia masa atomowa miedzi stanowiącej mieszaninę izotopów,
Bardziej szczegółowo10. ALKACYMETRIA. 10. Alkacymetria
10. ALKACYMETRIA 53 10. Alkacymetria 10.1. Ile cm 3 40 % roztworu NaOH o gęstości 1,44 g cm 3 należy zużyć w celu przygotowania 1,50 dm 3 roztworu o stężeniu 0,20 mol dm 3? Odp. 20,8 cm 3 10.2. 20,0 cm
Bardziej szczegółowo2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu z 4 objętościami H 2 otrzymano 1 objętość N 2 i 4 objętości H 2O. Jaki gaz uległ spalaniu?
1. Oblicz, ilu moli HCl należy użyć, aby poniższe związki przeprowadzić w sole: a) 0,2 mola KOH b) 3 mole NH 3 H 2O c) 0,2 mola Ca(OH) 2 d) 0,5 mola Al(OH) 3 2. Podczas spalania 2 objętości pewnego gazu
Bardziej szczegółowoOdpowiedź:. Oblicz stężenie procentowe tlenu w wodzie deszczowej, wiedząc, że 1 dm 3 tej wody zawiera 0,055g tlenu. (d wody = 1 g/cm 3 )
PRZYKŁADOWE ZADANIA Z DZIAŁÓW 9 14 (stężenia molowe, procentowe, przeliczanie stężeń, rozcieńczanie i zatężanie roztworów, zastosowanie stężeń do obliczeń w oparciu o reakcje chemiczne, rozpuszczalność)
Bardziej szczegółowoNazwy pierwiastków: ...
Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20
Bardziej szczegółowoZad: 5 Oblicz stężenie niezdysocjowanego kwasu octowego w wodnym roztworze o stężeniu 0,1 mol/dm 3, jeśli ph tego roztworu wynosi 3.
Zad: 1 Oblicz wartość ph dla 0,001 molowego roztworu HCl Zad: 2 Oblicz stężenie jonów wodorowych jeżeli wartość ph wynosi 5 Zad: 3 Oblicz stężenie jonów wodorotlenkowych w 0,05 molowym roztworze H 2 SO
Bardziej szczegółowoTEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II
TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać
Bardziej szczegółowo1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru
1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków
Bardziej szczegółowoZadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013
Zadania dodatkowe z konwersatorium z podstaw chemii Semestr letni, rok akademicki 2012/2013 Gazy. Jednostki ciśnienia. Podstawowe prawa gazowe 1. Jakie ciśnienie będzie panowało w oponie napompowanej w
Bardziej szczegółowoZwiązki nieorganiczne
strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,
Bardziej szczegółowo1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne
1. PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE 5 1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1.1. Wyraź w gramach masę: a. jednego atomu żelaza, b. jednej cząsteczki kwasu siarkowego. Odp. 9,3 10 23 g; 1,6 10 22
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY
Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2017/2018 15.11.2017 R. 1. Test konkursowy zawiera 26 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte.
Bardziej szczegółowoX Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...
SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych
Bardziej szczegółowoCzęść I ZADANIA PROBLEMOWE (26 punktów)
Zadanie 1 (0 6 punktów) Część I ZADANIA PROBLEMOWE (26 punktów) W podanym niżej tekście w miejsce kropek wpisz: - kwas solny - kwas mlekowy - kwas octowy - zjełczałe masło - woda sodowa - pokrzywa - zsiadłe
Bardziej szczegółowoVIII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2015/2016
III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 015/016 ETAP I 1.11.015 r. Godz. 10.00-1.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 (10 pkt) 1. Kierunek której reakcji nie zmieni się pod wpływem
Bardziej szczegółowoPL 198188 B1. Instytut Chemii Przemysłowej im.prof.ignacego Mościckiego,Warszawa,PL 03.04.2006 BUP 07/06
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 198188 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 370289 (51) Int.Cl. C01B 33/00 (2006.01) C01B 33/18 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoSzkolny konkurs chemiczny Grupa B. Czas pracy 80 minut
Szkolny konkurs chemiczny Grupa B Czas pracy 80 minut Piła 1 czerwca 2017 1 Zadanie 1. (0 3) Z konfiguracji elektronowej atomu (w stanie podstawowym) pierwiastka X wynika, że w tym atomie: elektrony rozmieszczone
Bardziej szczegółowoArkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II)
Arkusz zadań dla I roku Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Chemia II (semestr II) Reakcje w roztworach 1. Jaką objętość 20% roztworu kwasu solnego (o gęstości ρ = 1,10 g/cm 3 ) należy dodać do
Bardziej szczegółowoZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu)
ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu) Za poprawne rozwiązanie zestawu można uzyskać 528 punktów. Zadanie
Bardziej szczegółowo... imię i nazwisko,nazwa szkoły, miasto
Zadanie 1. (3 pkt) Aspirynę czyli kwas acetylosalicylowy można otrzymać w reakcji kwasu salicylowego z bezwodnikiem kwasu etanowego (octowego). a. Zapisz równanie reakcji, o której mowa w informacji wstępnej
Bardziej szczegółowo2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:
2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu
Bardziej szczegółowoADSORPCJA BŁĘKITU METYLENOWEGO I JODU NA WYBRANYCH WĘGLACH AKTYWNYCH
Węgiel aktywny w ochronie środowiska i przemyśle (2006) ZYGMUNT DĘBOWSKI, EWA OKONIEWSKA Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska ul. Brzeźnicka 60a, 42-200 Częstochowa ADSORPCJA
Bardziej szczegółowo4. Rzutowy wzór Fischera rybozy przedstawia rysunek. Podaj wzory pierścieniowe α i β rybozy.
1. Wśród podanych związków wskaż: aldozy i ketozy. 2. Zapisz wzory Fischera wszystkich aldotetroz należących do szeregu D. 3. Ustal, ile stereoizomerów posiada forma łańcuchowa aldopentozy. 4. Rzutowy
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z CHEMII DLA KLASY II GIMNAZJUM Nauczyciel Katarzyna Kurczab CZĄSTECZKA I RÓWNANIE REKCJI CHEMICZNEJ potrafi powiedzieć co to jest: wiązanie chemiczne, wiązanie jonowe, wiązanie
Bardziej szczegółowoIX Powiatowy Konkurs z Chemii. dla uczniów gimnazjum. w roku szkolnym 2011/2012. pod patronatem Jurajskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Twórczych.
IX Powiatowy Konkurs z Chemii dla uczniów gimnazjum w roku szkolnym 2011/2012 pod patronatem Jurajskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Twórczych. KOD UCZNIA. Etap szkolny Data: 19. 03. 2012 Czas pracy- 90
Bardziej szczegółowoARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA
Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA POZIOM PODSTAWOWY LISTOPAD 2012 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 10 stron
Bardziej szczegółowoSkaningowy Mikroskop Elektronowy. Rembisz Grażyna Drab Bartosz
Skaningowy Mikroskop Elektronowy Rembisz Grażyna Drab Bartosz PLAN PREZENTACJI: 1. Zarys historyczny 2. Zasada działania SEM 3. Zjawiska fizyczne wykorzystywane w SEM 4. Budowa SEM 5. Przygotowanie próbek
Bardziej szczegółowoĆwiczenia nr 2: Stężenia
Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia
Bardziej szczegółowo1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym
1. Zaproponuj doświadczenie pozwalające oszacować szybkość reakcji hydrolizy octanu etylu w środowisku obojętnym 2. W pewnej chwili szybkość powstawania produktu C w reakcji: 2A + B 4C wynosiła 6 [mol/dm
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 1.03.2019 R. 1. Test konkursowy zawiera 11 zadań. Są to zadania otwarte. Na ich rozwiązanie
Bardziej szczegółowoPL B1 AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA, KRAKÓW, PL BUP 08/07
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205765 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 377546 (51) Int.Cl. C25B 1/00 (2006.01) C01G 5/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data
Bardziej szczegółowo... Nazwisko, imię zawodnika; Klasa Liczba punktów. ... Nazwa szkoły, miejscowość. I Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2008/09
......... Nazwisko, imię zawodnika; Klasa Liczba punktów KOPKCh... Nazwa szkoły, miejscowość I Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2008/09 ETAP III 28.02.2009 r. Godz. 10.00-13.00 Zadanie 1 (10 pkt.) ( postaw
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO kod Uzyskane punkty..... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII... DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2011/2012 eliminacje wojewódzkie
Bardziej szczegółowoChemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy
Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym
Bardziej szczegółowoTECHNIKI SEPARACYJNE ĆWICZENIE. Temat: Problemy identyfikacji lotnych kwasów tłuszczowych przy zastosowaniu układu GC-MS (SCAN, SIM, indeksy retencji)
TECHNIKI SEPARACYJNE ĆWICZENIE Temat: Problemy identyfikacji lotnych kwasów tłuszczowych przy zastosowaniu układu GC-MS (SCAN, SIM, indeksy retencji) Prowadzący: mgr inż. Anna Banel 1 1. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ
PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ 1. Odważono 1.0 g mieszaniny zawierającej NaOH, Na 2 CO 3 oraz substancje obojętną i rozpuszczono w kolbie miarowej o pojemności 250 ml. Na zmiareczkowanie próbki o objętości
Bardziej szczegółowoInkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM
Muzeum i Instytut Zoologii Polska Akademia Nauk Akademia im. Jana DługoszaD ugosza Inkluzje Protodikraneurini trib. nov.. (Hemiptera: Cicadellidae) w bursztynie bałtyckim i ich badania w technice SEM Magdalena
Bardziej szczegółowoHETEROGENICZNOŚĆ STRUKTURALNA ORAZ WŁAŚCIWOŚCI ADSORPCYJNE ADSORBENTÓW NATURALNYCH
Uniwersytet Mikołaja Kopernika Monografie Wydziału Chemii MYROSLAV SPRYNSKYY HETEROGENICZNOŚĆ STRUKTURALNA ORAZ WŁAŚCIWOŚCI ADSORPCYJNE ADSORBENTÓW NATURALNYCH (KLINOPTYLOLIT, MORDENIT, DIATOMIT, TALK,
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW. Eliminacje rejonowe II stopień
POUFNE Pieczątka szkoły 28 stycznia 2016 r. Kod ucznia (wypełnia uczeń) Imię i nazwisko (wypełnia komisja) Czas pracy 90 minut KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY 2015/2016 Eliminacje rejonowe
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 6 marca 2015 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na trzecim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. nadzw. dr hab. Jerzy Ratajski. Jarosław Rochowicz. Wydział Mechaniczny Politechnika Koszalińska
Promotor: prof. nadzw. dr hab. Jerzy Ratajski Jarosław Rochowicz Wydział Mechaniczny Politechnika Koszalińska Praca magisterska Wpływ napięcia podłoża na właściwości mechaniczne powłok CrCN nanoszonych
Bardziej szczegółowoDEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU
DEZYNFEKCJA WODY CHLOROWANIE DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WPROWADZENIE Ostatnim etapem uzdatniania wody w procesie technologicznym dla potrzeb ludności i przemysłu jest dezynfekcja. Proces ten jest niezbędny
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
POUFNE Pieczątka szkoły 16 styczeń 2010 r. Kod ucznia Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Imię Wpisać po rozkodowaniu pracy Czas pracy 90 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY
Bardziej szczegółowoSzczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019
Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Biofizyki
CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu oraz wyznaczenie równania izotermy Freundlicha. ZAKRES WYMAGANYCH WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI: widmo absorpcyjne, prawo Lamberta-Beera,
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ ROK SZKOLNY 2018/2019 ETAP REJONOWY
Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Kod ucznia Wpisać po rozkodowaniu pracy Imię Nazwisko Czas pracy: 90 minut Nazwa Szkoły KONKURS CHEMICZNY Uzyskane punkty DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ Informacje: ROK
Bardziej szczegółowoGrzegorz Trykowski. Studia na Wydziale Chemii, UMK w Toruniu Uzyskany tytuł: Magister Chemii w 2000 roku
Grzegorz Trykowski Urodzony 4 listopada 1975 roku w Chełmnie W y k s z t a ł c e n i e 16.04.2008 1995-2000 1996-1999 1991-1995 Wszczęcie przewodu doktorskiego na Wydziale Chemii, UMK Węgle aktywne z naniesionymi
Bardziej szczegółowoOpracowała: mgr inż. Ewelina Nowak
Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr
Bardziej szczegółowo2.1. Charakterystyka badanego sorbentu oraz ekstrahentów
BADANIA PROCESU SORPCJI JONÓW ZŁOTA(III), PLATYNY(IV) I PALLADU(II) Z ROZTWORÓW CHLORKOWYCH ORAZ MIESZANINY JONÓW NA SORBENCIE DOWEX OPTIPORE L493 IMPREGNOWANYM CYANEXEM 31 Grzegorz Wójcik, Zbigniew Hubicki,
Bardziej szczegółowoPracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach
Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO
Bardziej szczegółowoCel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem
Hospitacja diagnozująca Źródła informacji chemicznej Cel główny: Uczeń posiada umiejętność czytania tekstów kultury ze zrozumieniem Opracowała: mgr Lilla Zmuda Matyja Arkusz Hospitacji Diagnozującej nr
Bardziej szczegółowoSTAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia!
STAłA I STOPIEŃ DYSOCJACJI; ph MIX ZADAŃ Czytaj uważnie polecenia. Powodzenia! 001 Obliczyć stężenie molowe jonów Ca 2+ w roztworze zawierającym 2,22g CaCl2 w 100 ml roztworu, przyjmując a = 100%. 002
Bardziej szczegółowoSorpcja chromu Cr(VI) w obecności kwasu benzoesowego na wybranych węglach aktywnych
Inżynieria i Ochrona Środowiska 213, t. 16, nr 3, s. 341-351 Ewa OKONIEWSKA Politechnika Częstochowska, Wydział Inżynierii Środowiska i Biotechnologii Instytut Inżynierii Środowiska ul. Brzeźnicka 6a,
Bardziej szczegółowoVII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015
II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2018/2019 ETAP REJONOWY
Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Kod ucznia Wpisać po rozkodowaniu pracy Imię Nazwisko Czas pracy: 90 minut Nazwa szkoły KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2018/2019 ETAP REJONOWY Uzyskane
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY
Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 30.10.2018 r. 1. Test konkursowy zawiera 22 zadania. Są to zadania
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2015/2016
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2015/2016 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowoObliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks
Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą
Bardziej szczegółowoReakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )
Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem
Bardziej szczegółowoCHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9
CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:
Bardziej szczegółowoCHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne
CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego
16 SOLE KWASU WĘGLOWEGO CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studentów z chemią 14 grupy pierwiastków układu okresowego Zakres obowiązującego materiału Węgiel i pierwiastki 14 grupy układu okresowego, ich związki
Bardziej szczegółowoRozwiązania. dla produktu MN dla M = 3 dla N = 1. Stałą równowagi obliczamy z następującego wzoru:
Rozwiązania Zadanie 1 Efekt cieplny rozpuszczania 272 g Ca SO 4 wynosi: 136 g Ca SO 4 to masa 1 mola 272 g Ca SO 4 to 2 mole. Odpowiedź: Ciepło rozpuszczania odnosi się do 1 mola substancji, stąd 2x(-20,2
Bardziej szczegółowoSzanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii!
Szanowne koleżanki i koledzy nauczyciele chemii! Chciałabym podzielić się z Wami moimi spostrzeżeniami dotyczącymi poziomu wiedzy z chemii uczniów rozpoczynających naukę w Liceum Ogólnokształcącym. Co
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CHEMIA
WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 CHEMIA Informacje dla ucznia 1. Na stronie tytułowej arkusza w wyznaczonym miejscu wpisz swój kod ustalony
Bardziej szczegółowoObliczanie stężeń roztworów
Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW
KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE Etap szkolny rok szkolny 2009/2010 Dane dotyczące ucznia (wypełnia Komisja Konkursowa po rozkodowaniu prac) wylosowany numer uczestnika
Bardziej szczegółowoXIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016
XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj
Bardziej szczegółowoAdsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu
Adsorpcja błękitu metylenowego na węglu aktywnym w obecności acetonu Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie procesu adsorpcji barwnika z roztworu, wyznaczenie równania izotermy Freundlicha oraz wpływu
Bardziej szczegółowoEkspansja plazmy i wpływ atmosfery reaktywnej na osadzanie cienkich warstw hydroksyapatytu. Marcin Jedyński
Ekspansja plazmy i wpływ atmosfery reaktywnej na osadzanie cienkich warstw hydroksyapatytu. Marcin Jedyński Metoda PLD (Pulsed Laser Deposition) PLD jest nowoczesną metodą inżynierii powierzchni, umożliwiającą
Bardziej szczegółowo2. Procenty i stężenia procentowe
2. PROCENTY I STĘŻENIA PROCENTOWE 11 2. Procenty i stężenia procentowe 2.1. Oblicz 15 % od liczb: a. 360, b. 2,8 10 5, c. 0.024, d. 1,8 10 6, e. 10 Odp. a. 54, b. 4,2 10 4, c. 3,6 10 3, d. 2,7 10 7, e.
Bardziej szczegółowoInstrukcja dla uczestnika
II edycja Konkursu Chemicznego Chemik dla uczniów szkół gimnazjalnych rok szkolny 2016/2017 Instrukcja dla uczestnika I etap Konkursu (etap szkolny) 1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy, który otrzymałeś
Bardziej szczegółowoSTĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI
Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki
Bardziej szczegółowoCHLOROWANIE WODY DO PUNKTU PRZEŁAMANIA
CHLOROWANIE WODY DO PUNKTU PRZEŁAMANIA WYKREŚLANIE KRZYWYCH PRZEBIEGU CHLOROWANIA DLA WODY ZAWIERAJĄCEJ AZOT AMONOWY. 1. WPROWADZENIE Chlor i niektóre jego związki po wprowadzeniu do wody działają silnie
Bardziej szczegółowoKONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ
Wydział Chemii UMCS Polskie Towarzystwo Chemiczne Doradca metodyczny ds. nauczania chemii KONKURS CHEMICZNY ROK PRZED MATURĄ ROK SZKOLNY 2006/2007 ETAP SZKOLNY Numer kodowy Suma punktów Podpisy Komisji:
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2012/2013 KOD UCZNIA etap: data: czas pracy: szkolny 28 listopada 2012 r. 90 minut Informacje dla ucznia
Bardziej szczegółowoTest diagnostyczny. Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł. Część A (0 5) Standard I
strona 1/9 Test diagnostyczny Dorota Lewandowska, Lidia Wasyłyszyn, Anna Warchoł Część A (0 5) Standard I 1. Przemianą chemiczną nie jest: A. mętnienie wody wapiennej B. odbarwianie wody bromowej C. dekantacja
Bardziej szczegółowo