Instrumenty polityki intraregionalnej

Transkrypt

1 Instrumenty polityki intraregionalnej Instrumentem polityki intraregionalnej jest każda informacja, działanie, lub zaniechanie działania podmiotu polityki intraregionalnej, wywierające wpływ na rozwój regionu (jego fragmentu) lub na działania instytucji, organów i osób oddziaływujących na ten region (jego fragment). Instrumentami są również działania i informacje niezbędne do konstrukcji, wdrażania i weryfikacji prawidłowości stosowania określonych wyżej instrumentów. Klasyfikacja wg kryterium formy oddziaływania: - instrumenty przymusu administracyjnego, - instrumenty infrastruktury społecznej, - instrumenty infrastruktury technicznej, - instrumenty informacyjne, - instrumenty poznawcze, - instrumenty rynku pracy, - instrumenty rozwoju gospodarczego, - instrumenty oddziaływania bezpośredniego, - instrumenty koncepcyjno-organizacyjne, - instrumenty finansowe. - instrumenty bezpieczeństwa publicznego. - instrumenty prośrodowiskowe. - instrumenty pozostałe. Instrumenty przymusu administracyjnego to poparte potencjalną sankcją władztwo samorządowe w stosunku do podmiotów przyjmujące głownie postać: - nakazów, - zakazów, - zezwoleń, - przepisów. Instrumentami infrastruktury społecznej są samorządowe podmioty powołane do zaspokajania zbiorowych potrzeb społeczności oraz usługi świadczone zarówno ich bazie, jak i oddzielnie, a także różne formy wsparcia wybranych form aktywności prywatnej i publicznej. Podzielić je można na: - opiekuńcze,

2 - edukacyjne, - socjalne, - kulturalne, - sportowe, - rekreacyjne, - medyczne. Instrumentami infrastruktury technicznej są ogólnodostępne, samorządowe urządzenia infrastruktury technicznej, podmioty zajmujące się ich budową, modernizacją i utrzymaniem, usługi świadczone przy ich wykorzystaniu oraz formy wsparcia rozwoju innej infrastruktury technicznej. Można je sklasyfikować na: - drogowe, - wodociągowe, - kanalizacyjne, - hydrotechniczne, - kolejowe, - kołowe, - lotnicze, - elektroenergetyczne, - gazownicze, - teleinformatyczne, - ciepłownicze. Instrumentami informacyjnymi są z kolei wszelkie informacje, a także ich nośniki i kanały, przekazywane odbiorcom wewnętrznym i zewnętrznym przez samorządy terytorialne oraz ich jednostki i spółki wyspecjalizowane w dystrybucji informacji. Ta grupa składa się głownie z instrumentów: - zbiorczych, - indywidualnych, - promocyjnych. Instrumenty poznawcze podzielić można na instrumenty kontrolne oraz instrumenty o charakterze wyłącznie diagnostycznym. Za pomocą działań kontrolnych władze samorządowe budują tą część zaplecza informacyjnego polityki intraregionalnej, którą możemy nazwać częścią weryfikacyjną, ponieważ pozwala ona na sprawdzenie zgodności postępowania firm, instytucji

3 publicznych oraz osób fizycznych z przepisami prawa, władczymi uchwałami i decyzjami organów samorządów oraz z postanowieniami zawartym w umowach. Wśród instrumentów kontrolnych wymienić można np. kontrole: - zgodności przestrzennej, - środowiskową, - podatkową, - usługową, - obrotu napojami alkoholowymi. - umów. Pozostałe instrumenty diagnostyczne to instrumenty poznawcze, to znaczy takie, które nie mogą skutkować sankcjami, a mają jedynie charakter diagnostyczny. Służą one do budowy drugiej części informacyjnego zaplecza polityki intraregionalnej, którą możemy nazwać częścią diagnostyczną, i która zawiera dane na temat uwarunkowań oraz tendencji rozwojowych regionu albo jego części. Instrumentami tymi są np.: - diagnozy, - prognozy, - badania ankietowe. Instrumenty rynku pracy to samorządowe instytucje pracy i prowadzona przez nie działalność, a także samorządowe formy wsparcia rozwoju rynku pracy. Do tego typu instrumentów można zaliczyć: - pośrednictwo pracy, - działalność szkoleniową, - poradnictwo i informację zawodową, - prace specjalne, - kluby pracy, - współpracę z organizacjami pozarządowymi. Instrumenty rozwoju gospodarczego to wszelkie możliwości stymulowania przez samorządy terytorialne regionalnych, subregionalnych lub mikroregionalnych struktur przedsiębiorczości. Można je podzielić na instrumenty: - rynku pieniężnego, - podatkowe, - gospodarki mieniem samorządu,

4 - usług komunalnych, - umowne, - parki przemysłowe, - parki naukowo-technologiczne, - inkubatory przedsiębiorczości, - instytucje proinnowacyjne, - agencje rozwoju regionalnego. Instrumenty oddziaływania bezpośredniego na rozwój jednostek i spółek samorządowych. Są nimi wszelkie dopuszczalne prawem działania uprawnionych organów samorządu (właściciela) mające na celu kształtowanie ich szeroko rozumianego rozwoju, a co za tym idzie kształtowanie samorządowego składnika rozwoju regionu lub jego części. Są nimi także różne formy nabywania dóbr lub usług. Do instrumentów z tej grupy można zaliczyć: - tworzenie i likwidację samorządowych jednostek oraz spółek. - przystępowanie do spółek lub całkowite zbywanie udziałów (akcji). - zmiany wysokości udziałów lub liczby posiadanych akcji, - realizacja działalności wykraczającej poza sferę użyteczności publicznej, - powierzanie realizacji zadań samorządowych osobom fizycznym, prawnym lub jednostkom organizacyjnym nie posiadającym osobowości prawnej. - udzielane zamówień, - powierzanie zarządu. Instrumenty koncepcyjno-organizacyjne obejmują działania służące optymalizacji doboru i aplikacji pozostałych instrumentów polityki intraregionalnej. Należą do nich: - doskonalenie kadr i organizacji procesów, - konsulting, - planowanie. Instrumenty finansowe to różnorodne transfery pieniężne przekazywane przez samorządy innym podmiotom. Należą do nich: - dotacje do budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego. - dotacje dla organizacji pozarządowych. - dotacje dla beneficjentów regionalnego programu operacyjnego. - dotacje dla beneficjentów innych programów.

5 Instrumenty bezpieczeństwa to podmioty i działania samorządów terytorialnych zapewniające bezpieczeństwo ludzi oraz mienia, a także pomoc w sytuacjach zagrożeń. Instrumentami tymi są m. in.: - straże miejskie oraz gminne, - wspieranie działalności ochotniczych straży pożarnych, - edukacja w zakresie bezpieczeństwa, - inspekcja sanitarna oraz zapobieganie chorobom zakaźnym i zakażeniom. - monitoring wizyjny, - programy profilaktyczne, - magazyny przeciwpowodziowe, - systemy zarządzania kryzysowego,. - kontrole, przestrzegania przepisów prawa. Instrumenty prośrodowiskowe to działania jakie może podjąć samorząd w celu ochrony lub sanacji środowiska naturalnego. Część z nich została wcześniej zakwalifikowana m. in. do instrumentów przymusu administracyjnego, poznawczych, finansowych i infrastruktury technicznej. Do pozostałych należą przede wszystkim: - prawne formy ochrony przyrody, - założenia zielone, - zalesienia, - nasadzenia, - edukacja ekologiczna, - termomodernizacja, - rekultywacje gleb, - rekultywacje składowisk odpadów przemysłowych, - refundacja kosztów, - gospodarka odpadami komunalnymi, - likwidacja nielegalnych składowisk odpadów. Do grupy pozostałych instrumentów można zaliczyć: - lobbing, - negocjacje.