Administracja publiczna. Pojęcie i funkcje

Transkrypt

1 Administracja publiczna Pojęcie i funkcje

2 Administracja publiczna a administracja prywatna Administracja w znaczeniu potocznym to zarządzanie czymś lub zespół zarządzający czymś (wg słownika języka polskiego PWN). Tak rozumiana administracja może być albo prywatna (zarządzanie prywatną organizacją), albo publiczna (zarządzanie w ramach sprawowania władzy publicznej, w związku z wykonywaniem zadań państwa i zaspokajaniem potrzeb zbiorowych).

3 Umiejscowienie administracji publicznej w strukturze władzy państwowej Koncepcja trójpodziału władzy zakłada podział całej władzy w państwie na trzy segmenty: władzę ustawodawczą, władzę wykonawczą oraz władzę sądowniczą. Administracja należy do władzy wykonawczej.

4 Dawniejsze próby definiowania administracji publicznej Na przestrzeni lat podejmowano próby prostego, hasłowego zdefiniowania administracji publicznej: definicja funkcjonalna: administracja to organizatorska działalność państwa; definicja negatywna: do administracji należy wszystko to, co nie jest ani ustawodawstwem, ani sądownictwem.

5 Współczesne definicje administracji publicznej Współcześnie odchodzi się od uproszczonych definicji na rzecz bardziej opisowych, ale za to precyzyjniejszych. Administracja publiczna to zespół różnorodnych działań organizatorskich i wykonawczych, podejmowanych w interesie publicznym przez różnego rodzaju podmioty na podstawie prawa i w granicach przez nie wyznaczonych oraz z wykorzystaniem ustalonych przez prawo form działania (wg H. Izdebskiego i M. Kuleszy).

6 Administracja publiczna to: zespół różnorodnych działań organizatorskich i wykonawczych, podejmowanych w interesie publicznym przez różnego rodzaju podmioty, na podstawie prawa i w granicach przez nie wyznaczonych oraz z wykorzystaniem ustalonych przez prawo form działania. Znaczenie elementów definicji Wskazanie różnorodności działań administracji publicznej wynikającej z różnorodności zadań (stanie na straży porządku i bezpieczeństwa, świadczenie usług, organizowanie życia społecznego). Administracja powinna działać wyłącznie w interesie publicznym, przede wszystkim całego społeczeństwa (adm. rządowa) oraz społeczności lokalnych (adm. samorządowa). Różnorodność działań i zadań administracji publ. pociąga za sobą jej różnorodność podmiotową. By chronić jednostki (ludzi, przedsiębiorców itd.), administracja nie może czynić wszystkiego, co się jej podoba jest mocno skrępowana prawem.

7 Funkcje administracji publicznej Mówiąc o funkcjach administracji publicznej, mamy na myśli przyczyny, dla których administracja w ogóle istnieje. Są cztery takie podstawowe funkcje: funkcja porządkowo-reglamentacyjna, funkcja świadcząca, funkcja kierująca (organizatorska), funkcja właścicielska i zarządzająca.

8 Porządkowo-reglamentacyjna funkcja administracji publicznej Jest to najdawniejsza funkcja administracji publicznej, sprowadzająca się do obowiązku zapewnienia szeroko rozumianego porządku i bezpieczeństwa publicznego. Polega więc przede wszystkim na ochronie bezpieczeństwa państwa, życia i zdrowia ludzi oraz ładu w życiu społecznym.

9 Wykonywanie funkcji porządkoworeglamentacyjnej odbywa się z wykorzystaniem środków władczych i polega przede wszystkim na wydawaniu nakazów, zakazów i zezwoleń (reglamentacja). Władcze działanie administracji to takie, któremu jednostka jest obowiązana się podporządkować (obowiązek niezrealizowany podlega egzekucji administracyjnej). Podejmując działanie władcze, organ administracji występuje w pozycji władzy, mogącej narzucić swoje rozstrzygnięcie obywatelowi.

10 Organ administracji Jednostronne, władcze oddziaływanie Obywatel

11 Funkcja świadcząca Wykonywanie funkcji świadczącej przez administrację polega na świadczeniu społecznie użytecznych usług, z zakresu np. edukacji, ochrony zdrowia, kultury (zadania o charakterze społecznym) czy zaopatrzenia w wodę i inne media, odbierania śmieci i nieczystości, oczyszczania ulic (zadania o charakterze technicznym) itp.

12 Administracja publiczna może sama świadczyć te usługi, z wykorzystaniem stworzonych przez siebie jednostek organizacyjnych (np. Metro Warszawskie S.A., jest to spółka należąca w 100% do m. st. Warszawy). Administracja może też ograniczać się do zapewnienia odpowiedniego poziomu świadczenia tych usług przez prywatne podmioty (np. przedsiębiorcy, który zawarł z miastem umowę na odbieranie odpadów komunalnych śmieci; przedsiębiorcy telekomunikacyjnego).

13 Realizując funkcję świadczącą, administracja publiczna najczęściej korzysta z niewładczych środków oddziaływania, np. umów. Niewładcze działania administracji to takie, którym nie trzeba się podporządkować podejmując je, administracja nie występuje w pozycji władzy. Sprawne wykonywanie usług publicznych może być jednak także zagwarantowane przez możliwość stosowania środków władczych np. skreślenie z listy studentów.

14 Funkcja kierująca (organizatorska) Polega na kierowaniu całymi dziedzinami życia społecznego, gospodarczego czy kulturalnego (inaczej na ich organizowaniu). Przykłady: ustalanie reguł zagospodarowania przestrzennego; wspieranie przedsięwzięć w różnych dziedzinach (np. wsparcie finansowe dla startujących przedsiębiorców), budowa przez państwo szerokopasmowych sieci telekomunikacyjnych. Wykorzystuje się w tym celu środki władcze oraz niewładcze zależnie od potrzeb.

15 Funkcja właścicielska i zarządzająca Państwo posiada rozbudowany majątek, który można podzielić na: publiczny (służący bezpośrednio wykonywaniu funkcji porządkowo-reglamentacyjnej oraz świadczącej) oraz gospodarczy (nie służący bezpośrednio wykonywaniu innych funkcji administracji, lecz po prostu zapewniający dochody, np. akcje i udziały w spółkach).

16 Funkcja właścicielsko-zarządzająca polega na utrzymywaniu majątku publicznego i gospodarczego w należytym stanie oraz nabywaniu go i zbywaniu. Działając jako właściciel, administracja nie ma żadnych dodatkowych uprawnień w porównaniu z obywatelami. Ma za to dodatkowe obowiązki, np. związane z przestrzeganiem prawa zamówień publicznych.