Azerbejdżan - kraj, który powinien stwarzać więcej możliwości dla swojego rozwoju
|
|
- Miłosz Brzeziński
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Azerbejdżan - kraj, który powinien stwarzać więcej możliwości dla swojego rozwoju Tłumaczenie i opracowanie: Jacek M. Dubrawski ("Energetyka" - 10/2017) Azerbejdżan, jeden z najstarszych producentów ropy i gazu na świecie, jest ważnym dostawcą tych surowców z rejonu Morza Kaspijskiego w ogóle, a w szczególności na rynki europejskie. I chociaż osiągnął on już wiele w tej dziedzinie, jego znaczenie jako dostawcy gazu ziemnego wzrośnie jeszcze bardziej w przyszłości, w ślad za zwiększeniem stopnia zagospodarowania pól wydobywczych i rozwoju infrastruktury eksportowej. Niestety, konfliktowe roszczenia pomiędzy Azerbejdżanem a Iranem, dotyczące żeglugi po akwenie Morza Kaspijskiego i przebiegu granic na jego dnie, utrzymują w dalszym ciągu stan niepewności w tym rejonie. Gaz ziemny jest głównym składnikiem bilansu energetycznego Azerbejdżanu - w roku 2013 zaspokajał on 67% zapotrzebowania ogólnego na energię tego kraju, podczas gdy ropa naftowa miała w tym udział w wysokości tylko 31 %, a pozostałe źródła energii w zaledwie 2%. Azerbejdżan jest eksporterem netto nośników energii - prowadzi również wymianę niewielkich ilości gazu z Iranem w celu zaopatrzenia w ten surowiec swojej eksklawy
2 Nakhchivan (Nachiczewan) 1) z uwagi na brak jej połączenia z krajową siecią przesyłową. Pamiętać przy tym należy, że to właśnie produkcja ropy naftowej i gazu ziemnego jest kluczową sprawą dla gospodarki tego kraju, a spadki cen tych surowców spowodowały obniżenie poziomu dochodów państwa. W roku 1999 założono fundusz państwowy SOFAZ (The State Oil Fund of the Republic of Azerbaijan), którego celem jest zarządzanie finansami i aktywami przemysłu gazowo-naftowego. Posiadał on na początku 2016 roku 33,6 mld USD w zarządzanych aktywach, co oznaczało obniżkę o 9,5% w stosunku do początku roku 2015, a - jak podaje sam SOFAZ - dochody z ropy spadły z 12,3 mld manatów 2) w roku 2014 do 7,4 mld w 2015, co oznacza spadek o ok. 40%. Ropa naftowa i inne ciecze ropopochodne Azerbejdżan jest jednym z najstarszych producentów ropy naftowej na świecie i odegrał on poważną rolę w rozwoju dzisiejszego przemysłu naftowego. Pierwszą wytwórnię nafty otwarto w tym kraju już w roku 1823, a pierwszych wierceń na polu wydobywczym dokonano w Azerbejdżan był również miejscem, w którym po raz pierwszy na świecie zagospodarowano pole przybrzeżne - było to pole Neft' Dashlary znajdujące się pod płytkimi wodami Morza Kaspijskiego, a którego przystosowanie do wydobycia ropy ukończono w roku Co ciekawe, produkcja ropy z tego pola trwa do dnia dzisiejszego! Potwierdzone rezerwy ropy naftowej Azerbejdżanu oceniane były (wg danych Oil&Gas Journal) w roku 2015 na 7,0 mld baryłek. W tym samym roku produkcja ropy i innych cieczy ropopochodnych wynosiła ok. 850 tys. baryłek dziennie (b/d), z których zużywano ok. 100 tys. b/d na potrzeby własne.
3 Ale nie tylko pole Neft' Dashlary ma znaczenie dla wydobycia w tym regionie - generalnie rzecz biorąc, największe zasoby węglowodorów skupione są właśnie w basenach znajdujących się pod dnem Morza Kaspijskiego, a szczególnie bogatym w ten surowiec jest basen Azeri-Chirag-Gunashli (ACG), z którego w roku 2015 wydobywano 634 tys. b/d, co stanowiło 75% całkowitej produkcji ropy w Azerbejdżanie. Organizacja sektora naftowego Ministerstwo Energii określa kierunki polityki energetycznej państwa i reguluje działalność przedsiębiorstwa państwowego SOCAR. Ministerstwo to ma również zlecone, jako zadanie własne, przyciąganie inwestycji zagranicznych i prowadzenie negocjacji dotyczących spraw związanych z siecią rurociągów i porozumieniami o podziale wpływów z wydobycia. Jeśli chodzi natomiast o przedsiębiorstwo SOCAR - czyli The State Oil Company of the Azerbaijan Republic - to jest ono zaangażowane we wszystkie działania poszczególnych segmentów sektora naftowego i kontroluje prawie 20% ogólnej produkcji Azerbejdżanu, pozostawiając resztę międzynarodowym kompaniom naftowym (IOCs). W 2015 r. SOCAR produkowało 164 tys. b/d, co odpowiada dokładnie podanej wyżej wartości 20% produkcji całkowitej. Prowadzi ono również działalność przetwórczą w dwóch posiadanych przez siebie rafineriach, zajmuje się utrzymaniem i eksploatacją krajowego systemu rurociągów oraz zarządza importem i eksportem ropy naftowej i gazu w imieniu państwa. Dodatkowo, sprawuje nadzór nad powstałą w roku 2008 i zarejestrowaną w Genewie spółką zależną SOCAR Trading, poprzez którą azerbejdżańska ropa jest wprowadzana na rynki światowe.
4 Eksploracja i wydobycie Produkcja ropy naftowej i innych cieczy ropopochodnych ulegała przez cały czas zwiększaniu, a mianowicie z poziomu 315 tys. b/d w roku 2004 do trochę ponad 1,0 min b/d w Jednakże, począwszy od tego momentu, produkcja zaczęła spadać i osiągnęła w końcu poziom ok. 850 tys. b/d w roku Główne pole wydobywcze Azerbejdżanu - kompleks Azeri-Chirag-Gunashli (ACG) - produkowało w 2015 r. 634 tys. b/d, co stanowiło 3/4 całkowitej produkcji tego kraju. Największym operatorem i udziałowcem AIOC (Azerbaijan International Operating Company - utworzonej specjalnie dla eksploatacji pola ACG) jest BP, które, poza własnym interesem, reprezentuje w celach negocjacyjnych z rządem Azerbejdżanu inne firmy zaangażowane w ten projekt. Są wśród nich tak bardzo znane przedsiębiorstwa jak: Chevron, Statoil oraz ExxonMobil, ale również i mniej znane, takie jak lnpex, Turkiye Petrolleri, SOCAR, ITOCHU czy PNGC Videsh. Obecne PSA (porozumienie w sprawie podziału wpływów z wydobycia) wygasa w roku 2024, ale prowadzone już są negocjacje pomiędzy AIOC a rządem w sprawie przedłużenia tego porozumienia do roku 2040 lub dłużej (wg danych na dzień 22 czerwca przyp. autora). 3) Operatorzy pola oczekiwali na początku działalności osiągnięcia wydobycia na poziomie 1 min b/d, ale szczyt produkcji wyniósł tylko 823,100 b/d w roku 2010 i obniżył się później do wielkości 664,400 b/d w Od tego też momentu produkcja zaczęła lekko spadać (ok. 1,5% rocznie) aż do roku Trzeba tu zaznaczyć, że nie jest to kres możliwości tego pola - było ono i jest zagospodarowywane etapowo, a uruchomiony w styczniu 2014r. projekt Chirag Oil Project zaczął dawać w roku 2015 średnio 109,400 b/d, przy czym zdolności wydobywcze platformy sięgają 183 tys. b/d. BP jest obecnie największym zagranicznym inwestorem w Azerbejdżanie, uczestniczącym nie tylko w rozwoju pól naftowych ACG, ale również zawierającego gaz i kondensaty pola
5 Shah Deniz, z którego otrzymuje niewielką, ale stałą ilość kondensatu w wysokości 50 tys. b/d. Zakłada się, że po uruchomieniu drugiego etapu zagospodarowania tego złoża z końcem obecnej dekady, będzie można z niego uzyskiwać więcej niż dwukrotność obecnej ilości surowca. Kondensatem zajmuje się również SOCAR, wydobywając go spod płytkich wód pola Gunashli, albowiem tylko głębokowodna część tego pola jest tą częścią ACG, którą eksploatuje BP. Rodzaj i jakość surowca Znaczna większość ropy produkowanej w Azerbejdżanie, włączając w to pola ACG, to ropa słodka/lekkośrednia. Jest ona eksportowana rurociągiem BTC (Baku-Tbilisi-Ceyhan) i znana jest na rynkach jako mieszanka BTC (ciężar 36,8 API, 0,15% siarki). Mniejszym rurociągiem Baku-Supsa transportowany jest podobny typ ropy znany jako Azeri/lekka (35,2 API, 0,14% siarki). Niewielkie z kolei ilości niskojakościowej ropy są transportowane przy pomocy rurociągu północnego do Rosji - są one tam mieszane z innymi gatunkami i sprzedawane jako mieszanka Urals. Jakość tej mieszanki może się wahać w pewnych granicach, ale generalnie jest to ropa kwaśna/średnia. Eksport ropy naftowej W roku 2014 Azerbejdżan eksportował ok. 707 tys. b/d ropy surowej (wg danych z Azerbaijan's State Statistical Committee). Eksport ten osiągnął swą największą wartość w roku 2010 przewyższając lekko 900 tys. b/d, lecz od tamtego czasu i produkcja, i eksport ustawicznie spadają. Kraj ten dysponuje trzema rurociągami dla potrzeb eksportu, ale małe ilości ropy są również transportowane koleją. Widać tutaj zresztą, jak ważna może okazać się infrastruktura - przemysł naftowy Azerbejdżanu uległ całkowitej transformacji na skutek powstania rurociągu BTC (trasa: Baku-Tbilisi-Ceyhan/Turcja, przepustowość: 1,2 min b/d, długość: ok km) umożliwiającego eksport ropy lżejszej i słodszej niż rosyjska mieszanka Urals i zapewniającego transport bez uzależnienia od wiecznie zatłoczonych cieśnin tureckich czy problemów związanych z przesyłem przez terytorium Rosji. Większość ropy transportowanej rurociągiem BTC pochodzi z azerbejdżańskich pól ACG, ale mieszanka BTC zawiera również kondensat z pola Shah Deniz oraz ropę surową i kondensaty z pól w Turkmenistanie, Kazachstanie i Rosji. Ropociąg ten rozpoczyna swój bieg w terminalu Sangachal/Azerbejdżan, który to terminal jest w stanie przyjmować tankowce z sąsiednich krajów. W czerwcu 2010, w czasie zbliżonym do szczytu wydobycia i eksportu, przez BTC przechodziło trochę więcej niż 1 min b/d ropy i cieczy ropopochodnych. Jednakże ostatnio, pomimo swej przepustowości obliczonej na 1,2 min b/d, transportował on w roku 2015 średnio 720 tys. b/d. W tej sytuacji SOCAR zaproponował rewers na części rurociągu Northern Route (trasa: Baku-Noworo-syjsk/Rosja, przepustowość: 105 tys. b/d, długość: ok km) z Baku w Azerbejdżanie do Machaczkały w Rosji, w celu sprowadzania większej ilości ropy rosyjskiej do Baku, a następnie do Ceyhan. Niestety, mimo że zmiana ta pozwoliłaby rosyjskiej ropie ominąć zatłoczone cieśniny tureckie, władze rosyjskie odrzuciły
6 ten projekt jako nieekonomiczny. Nie należy również zapominać o rurociągu Western Route (trasa: Baku-Supsa/Gruzja, przepustowość: 100 tys. b/d, długość: ok.800 km), przy pomocy którego ropa przesyłana jest do gruzińskiego portu Supsa, a tarr przeładowywana na tankowce. I wreszcie, oprócz eksportu koleją, rurociągami i tankowca mi, występujące także w działalności eksportowej Azerbejdżanu transakcje typu swap" ( swap" - typ transakcji polegające na wymianie ilościowo-jakościowej danego surowca pomiędzy dwoma producentami - przyp. aut) z Iranem. Azerbejdżan mianowicie w przeszłości wysyłał ropę surową do irańskiego portu Neka na M.Kaspijskim, w zamian za co Iran eksportował taką samą jej ilość z portów Zatoki Perskiej do innych odbiorców. I chociaż przez ostatnie lata transakcje te uległy zawieszeniu z początkiem roku 2016 Iran rozpoczął ponowne rozmowy na ten temat z Azerbejdżanem i innymi państwami leżącymi nad Morzem Kaspijskim. Dodać można przy tej okazji, że Azerbejdżan jest co prawda przede wszystkim eksporterem ropy surowej i kondensatu, niemniej jednak kraj ten eksportuje również niewielkie ilości produktów otrzymywanych w drodze rafinacji tego surowca - jest to głównie olej napędowy, którego odbiorcami są Rosja, Grecja i Bułgaria. Sektor przeróbki ropy naftowej Zdolność przeróbcza Azerbejdżanu wynosiła 120 tys. b/ z końcem roku 2015 (wg OGJ). W roku 2016 SOCAR rozpoczął w rafinerii Heydar Aliyev Baku prace, mające na celu jej
7 przebudowę i zwiększenie mocy przeróbczej ze 120 tys. b/d do 150 tys. b/d. W założeniu projekt ten ma zostać zrealizowany do końca roku 2018, a pozwoli on SOCAR-owi na prowadzeń działalności w tej rafinerii przez następne 15 lat. SOCAR planuje również budowę całkowicie nowego kompleksu, który miałby zajmować się rafinacją ropy, przeróbką gazu ziemnego i działalnością petrochemiczną. Kompleks ten, o roboczej nazwie Oil and Gas Processing and Petrochemical Complex (OGPC), jest obecnie w fazie projektowej. Będzie on budowany etapowo, przy czym część rafineryjna ma wejść do użytku po roku 2030 i mieć zdolność przeróbczą rzędu 170 tys. b/d. Gaz ziemny Jak podaje OGJ, w styczniu 2016 r. oceniano potwierdzone zasoby gazu ziemnego i kondensatu w Azerbejdżanie na około 35 bln stóp sześciennych (Tcf). Większość z tych rezerw znajduje się w obrębie pola wydobywczego Shah Deniz, i to właśnie dzięki niemu, chociaż Azerbejdżan jest na przestrzeni historii postrzegany głównie jako producent ropy naftowej, jego znaczenie jako tym razem producenta i eksportera gazu ziemnego stale rośnie. W roku 2013 wydobyto w Azerbejdżanie 590 mld stóp sześciennych (Bcf) suchego gazu ziemnego, z czego zużyto 373 Bcf na potrzeby własne. Wstępnie natomiast ocenia się, że w roku 2016 wystąpi wzrost, zarówno produkcji jak i konsumpcji, o ok. 5-8%. Jest to absolutnie niezbędne, jako że gaz ziemny odgrywa obecnie główną rolę na rynku krajowym stanowiąc 2/3 krajowego zużycia energii ogółem, a z tej ilości około połowa zużywana jest do produkcji energii elektrycznej. Organizacja sektora Za przeróbkę gazu, jego transport, dystrybucję i magazynowanie odpowiedzialne są, na rynku krajowym, SOCAR i jego spółki w pełni zależne, a ceny za te usługi regulowane są przez
8 organ pt. Tariff Organ of Azerbaijan Republic. SOCAR zajmuje się również krajową częścią transportu gazu eksportowanego do Iranu, Gruzji i Rosji. Eksploracja i produkcja Pole Shah Deniz, odkryte w roku 1999, jest jednym z największych pól na świecie zawierających gaz ziemny i kondensat. W roku 2015 z pola tego wydobyto prawie 350 Bcf gazu ziemnego. Ogólnie rzecz biorąc, większość gazu ziemnego w Azerbejdżanie pochodzi ze złóż podmorskich zlokalizowanych na terenach pól Shah Deniz i kompleksu ACG. Shah Deniz jest zagospodarowywane dwuetapowo, przy czym w ramach etapu pierwszego rozpoczęto produkcję z końcem roku Etap drugi ma zaowocować rozpoczęciem produkcji w roku 2018, i oczekuje się tutaj wielkości wydobycia rzędu 565 Bcf gazu ziemnego rocznie. Głównym operatorem pola jest BP, które jest również udziałowcem w wysokości 28.8% przedsiębiorstwa joint-venture eksploatującego to pole. Pozostali udziałowcy to SOCAR (16.7%), Turkish Petroleum Corporation (TPAO - 19%), Lukoil (10%) oraz Naftiran Intertrade Company (NICO - 10%), natomiast Statoil sprzedał swój udział w wysokości 15.5% firmie Petronas w 2015r. Pole ACG z kolei dostarcza gaz mokry" (związany z wydobyciem ropy naftowej) do systemu Azerigaz dla użytku wewnątrzkrajowego, przy wykorzystaniu podmorskiego gazociągu do terminalu Sangachal w Baku. Jeśli chodzi o przeróbkę, to terminal Sangachal, położony na południe od Baku. jest jednym z największych na świecie zintegrowanym terminalem do przeróbki ropy i gazu. Jego moc przeróbcza ropy naftowej wynosi 1,2 min b/d, gazu 1,25 Bcf/d, a ogólna zdolność magazynowa równa jest 3 min baryłek. Terminal ten przyjmuje, magazynuje i przerabia ropę surową i gaz ziemny z pól ACG i Shah Deniz. Eksport gazu ziemnego Etap 2 zagospodarowania pola wydobywczego gazu i kondensatu Shah Deniz zwiększy więcej niż dwukrotnie możliwości eksportowe Azerbejdżanu tych surowców z końcem obecnej dekady. Kraj ten został eksporterem netto gazu ziemnego w roku 2007, a już np. w roku 2014 wyeksportował go w ilości ok. 240 Bcf. Większość eksportowanego gazu przesyłana jest rurociągiem South Caucasus Pipeline (SCP) przez Gruzję do Turcji -tenże SCP zwany jest też czasami rurociągiem Baku-Tbilisi-Erzurum (BTE), a znaczna część jego trasy przebiega równolegle do ropociągu BTC Jest to gazociąg o mocy przesyłowej 310 Bcf/y i długości ok. 690 km. Przeważająca ilość gazu przechodzącego przez rurociąg SCP jest przeznaczona dla Turcji, ale niewielkie ilości transportowane są również do Grecji przez interkonektor Turcja--Grecja. Zgodnie z dawniejszymi ustaleniami, Turcja swego czasu reeksportowała azerbejdżański gaz do Grecji, ale nowe warunki umożliwiają obecnie bezpośrednie dostawy z Azerbejdżanu do krajów UE. W latach eksportowano również niewielkie ilości gazu ziemnego do Rosji poprzez rurociąg Hajiqabul-Mozdok. Ten dwukierunkowy gazociąg o długości ok. 740 km i początkowej mocy
9 przesyłowej 460 Bcf/y, transportował w latach importowany z Rosji gaz dla celów konsumpcji własnej Azerbejdżanu, natomiast w latach eksportowano nim ok. 175 Bcf/y gazu w odwrotnym kierunku. Całkowicie natomiast niezbędnym dla Azerbejdżanu - przede wszystkim z politycznego punktu widzenia - jest rurociąg Hajiqa-bul-Astara. Tym, ukończonym w roku 1972 dwukierunkowym gazociągiem o przepustowości 350 Bcf/y i długości ok. 270 km, przesyłano początkowo importowany z Iranu gaz do Azerbejdżanu i ZSRR, ale import upadł w roku 1979 wraz z wybuchem rewolucji irańskiej. Zaczęto go ponownie częściowo (30-65 Bcf/y) wykorzystywać w dosyć oryginalny sposób, a mianowicie w zamian za gaz wysyłany nim do Iranu, kraj ten - w ramach wymiany ilościowej - zaopatruje w sposób stały w ten surowiec azerbejdżańską eksklawę Nachiczewan (patrz: przyp. 1) swoim własnym rurociągiem Salmas-Nakchivan o przepustowości Bcf/y i długości ok. 105 km. W ten sposób Azerbejdżan wykazuje dbałość i troskę o swoje odległe terytorium - gdyby nie to przedsięwzięcie, Nachiczewan miałby poważne kłopoty energetyczne. Tak wygląda obecna sytuacja, jeśli chodzi całokształt spraw związanych z gazem. Natomiast, jeśli spojrzeć w przyszłość, to przewiduje się, że po uruchomieniu drugiego etapu zagospodarowania Shah Deniz eksport wzrośnie o następne 565 Bcf/y, z czego do Turcji już obecnie zakontraktowane są dostawy w wysokości 212 Bcf/y, do Włoch Bcf/y, a Bułgaria i Albania będą importować po 35 Bcf/y każda. Dostawy do Turcji mają rozpocząć się w roku 2018, a do południowo-wschodniej Europy o rok później. Celem uzyskania technicznej możliwości przesyłu tak dużej ilości gazu, Azerbejdżan buduje drugą nitkę rurociągu SCP, która ma rozpocząć pracę w roku Jego moc przesyłowa wyniesie 565
10 Bcf/y, a uzyska on połączenie z -również będącymi jeszcze w budowie - rurociągami Trans-Ana-tolian Pipeline (TANAP) i Trans-Adriatic Pipeline (TAP), z których pierwszy przecina całą Turcję, a drugi pobiegnie od granicy Turcji do południowo-wschodniej Europy i Włoch. Dla uzupełnienia tego obrazu należałoby jeszcze dodać, że Azerbejdżan posiada dwa podziemne pola magazynowe gazu o łącznej pojemności roboczej rzędu 180 Bcf, co z nadmiarem wystarcza dla łagodzenia krajowych, sezonowych wahań w zapotrzebowaniu na ten surowiec. Azerbejdżan jest również autorem pomysłu, zgodnie z którym chciałby on importować gaz z Rosji lub Iranu w czasie spadku popytu przypadającego w tamtym regionie na okres wiosny i lata. Gaz zostałby użyty do uzupełniania własnych magazynów oraz na cele związane ze wspomaganym wydobyciem ropy, ale pewna część mogłaby być przesyłana w okresie zimowym z powrotem do Iranu, kiedy to na północnych obszarach tamtego kraju często odczuwane są braki tego surowca. Energia elektryczna Zużycie energii elektrycznej w 2014 roku w Azerbejdżanie wzrosło do 21 mld kwh, co stanowiło o 7% więcej, niż w poprzedzającym go roku Więcej niż 90% tej energii w roku 2013 było produkowane przy pomocy instalacji opalanych gazem, a mniej niż 1% przy pomocy paliw płynnych. Co prawda jeszcze przed rokiem 2008, dzięki paliwom płynnym, produkowano ponad 10% energii elektrycznej w tym kraju, ale zużycie ropy naftowej w tym sektorze spadło wraz z przeprowadzaną na bieżąco modernizacją lub całkowitą wymianą instalacji wytwórczych. Hydroenergetyka jest również znaczącym źródłem pozyskiwania energii elektrycznej w tym kraju - w 2013 roku około 6% wytworzonego prądu pochodziło z tego właśnie typu produkcji.
11 Czynione są również próby wykorzystywania energii odnawialnej - rząd Azerbejdżanu wspiera inwestycje z tego zakresu, a w kraju pracuje już kilka niewielkich instalacji pilotażowych produkujących prąd przy pomocy energii wiatrowej i solarnej. Oprócz tego, w roku 2012, uruchomiono w Baku elektrownię działającą na bazie spalania odpadów komunalnych (aglomeracja Baku liczy ok. 2,5 min mieszkańców - przyp. aut.), i w ten sposób już w roku 2013 łączna ilość energii wyprodukowanej ze źródeł odnawialnych wyniosła ok.1 % całej produkcji prądu Azerbejdżanu. Organizacja sektora Azerenerji (Azerenerdżi) - to państwowe przedsiębiorstwo elektroenergetyczne, które jest równocześnie producentem, dyspozytorem mocy i podmiotem odpowiedzialnym za przesył energii elektrycznej. Wraz z Nachiczewańskim Urzędem Energetyki zarządza ono większością elektrowni krajowych, w tym elektrowni cieplnych o łącznej mocy zainstalowanej równej 5 GW i hydroelektrowni o mocy łącznej 1,1 GW. Należy także dodać, że, jak już wspomniano, produkowana jest również pewna ilość energii przez podmioty podległe Krajowej Agencji d/s Źródeł Alternatywnych i Odnawialnych oraz przez producentów niezależnych, ale jest to ilość praktycznie nieistotna dla bilansu krajowego. Dopełnieniem całości obrazu będzie z pewnością informacja, że sektor energetyczny Azerbejdżanu nie posiada żadnej konkurencji - ceny prądu są regulowane, a wytwarzana energia dostarczana jest do zarządzanego centralnie systemu, który zajmuje się przesyłem i dystrybucją. Przypisy: 1) Nakhchivan - nazwa polska: Nachiczewańska Republika Autonomiczna (NRA). Autonomiczna jednostka administracyjna Azerbejdżanu, stanowiąca eksklawę tego państwa i oddzielona od niego przez terytorium Armenii. Graniczy z Armenią, Turcją i Iranem. Powierzchnia km2, ludność -445 tys. (2016). (za: Wikipedia - przyp. autora). 2) manat azerski (AZN) - waluta wprowadzona w Azerbejdżanie w roku 1992 po uzyskaniu niepodległości od ZSRR (za: Wikipedia - przyp. autora). Kurs (dn )-1 = 1,94 AZN 3) Kontrakt stulecia podpisany!" - jak podały Azernews", porozumienie pomiędzy SOCAR a AIOC (reprezentowanym przez BP) zostało podpisane dnia r. i ma obowiązywać do roku przyp. autora. Źródło: (ostatnia aktualizacja danych: 22 czerwca 20t6 r.). Korzystanie z danych za zgoda U. S. Energy Information Administration.
JAN KRZYSZTOF BIELECKI - PRZEWODNICZĄCY RADY GOSPODARCZEJ PRZY PREZESIE RADY MINISTRÓW
CZY MOŻLIWA JEST DALSZA INTEGRACJA POLITYCZNA UE ORAZ WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI EUROPEJSKIEJ BEZ ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO? DEBATA PLENARNA JAN KRZYSZTOF BIELECKI - PRZEWODNICZĄCY
Bardziej szczegółowoWydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej
Wydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej Rosja zwiększyła produkcje ropy naftowej w czerwcu bieżącego roku utrzymując pozycję czołowego producenta. Jednakże analitycy zwracają uwagę na problemy mogące
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoMiędzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015. Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY.
Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015 Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY Wprowadzenie Janusz Olszowski Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa Produkcja
Bardziej szczegółowoStrategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019
Strategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019 PGNiG na zagranicznych rynkach gazu Norwegia 24 koncesje, LNG Wlk. Brytania, Londyn Polska 198 koncesji wydobywczych 47 poszukiwawczych i poszukiwawczo-rozpoznawczych
Bardziej szczegółowoRynek energii. Charakterystyka rynku gazu w Polsce
5 Rynek energii Charakterystyka rynku gazu w Polsce Źródła gazu ziemnego w Polsce Dostawy gazu na rynek krajowy, 2010 r. 7% 30% 63% Import z Federacji Rosyjskiej Wydobycie krajowe Import z innych krajów
Bardziej szczegółowoLPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ?
10.04.2018 LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ? W minionym roku opinię publiczną zelektryzowały doniesienia o dostawach skroplonego gazu (LNG) z USA do Polski. Surowiec
Bardziej szczegółowoDr Piotr Kwiatkiewicz Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu
Dr Piotr Kwiatkiewicz Wyższa Szkoła Bezpieczeństwa w Poznaniu Rosyjsko gruziński konflikt zbrojny w sierpniu 2008 roku a kwestie bezpieczeństwa szlaków przesyłu ropy naftowej i gazu ziemnego z regionu
Bardziej szczegółowoEkonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce
Ekonomiczno-techniczne aspekty wykorzystania gazu w energetyce Janusz Kotowicz W2 Wydział Inżynierii i Ochrony Środowiska Politechnika Częstochowska W2. Zasoby i zużycie gazu ziemnego w świecie i Polsce
Bardziej szczegółowoIran - oparty na gazie i ropie
Iran - oparty na gazie i ropie Opracowała Barbara Cieszewska, źródło: http://www.eia.gov/ ( Energetyka - 5/2013) Iran dysponuje zasobami ropy plasującymi go na czwartym miejscu w świecie, natomiast na
Bardziej szczegółowoSTRATEGIA ROZWOJU 2014-16
STRATEGIA ROZWOJU 2014-16 Spis treści 3 Informacje o Spółce 4 Działalność 5 2013 - rok rozwoju 6 Przychody 8 Wybrane dane finansowe 9 Struktura akcjonariatu 10 Cele strategiczne 11 Nasz potencjał 12 Udział
Bardziej szczegółowoWpływ transportu rurociągowego na funkcjonowanie Miasta. Czerwiec 2014
Wpływ transportu rurociągowego na funkcjonowanie Miasta Czerwiec 2014 Plan prezentacji 1 Podstawowe informacje o Grupie PERN Przyjaźń 2 Główne kierunki tłoczenia paliw 3 Zalety transportu rurociągowego
Bardziej szczegółowohttp://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wmp20110460520 http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wmp20110460519
Nazwa Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem o wniesieniu zmian do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo dostaw gazu
HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad 2006 1 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać 2015-06-15 15:22:58
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-15 15:22:58 2 Najważniejszym partnerem eksportowym Litwy w 2014 r. była Rosja, ale najwięcej produktów pochodzenia litewskiego wyeksportowano do Niemiec. Według wstępnych
Bardziej szczegółowo-1MX. Warszawa, dnia 2 marca 2010 r. WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI Waldemar Pawlak. DRO-III- 5311-1-5/10 L.dz.
-1MX WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI Waldemar Pawlak DRO-III- 5311-1-5/10 L.dz. 78/10 Warszawa, dnia 2 marca 2010 r. SIURO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH WPfc. 2010-03- 0 3 Pan Janusz Kochanowski
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. Filip Żwawiak
ODNAWIALNE I NIEODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Filip Żwawiak WARTO WIEDZIEĆ 1. Co to jest energetyka? 2. Jakie są konwencjonalne (nieodnawialne) źródła energii? 3. Jak dzielimy alternatywne (odnawialne ) źródła
Bardziej szczegółowoUwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć
Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia
Bardziej szczegółowoPrzyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki
Przyszłość energetyki słonecznej na tle wyzwań energetycznych Polski Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki Polski system energetyczny na rozdrożu 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność
Bardziej szczegółowoSiedziba: Wiedeń Organ naczelny: Konferencja OPEC Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja Ekonomiczna oraz Sekretariat
Kartel umowa państw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej branży, mająca na celu kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, podaży, popytu). Nie jest to oddzielna instytucja. OPEC (Organization
Bardziej szczegółowoNorwegia...kraj fiordów i hydroelektrowni
Norwegia...kraj fiordów i hydroelektrowni Tłumaczenie i opracowanie: Jacek M. Dubrawski ("Energetyka" - październik 2014) Norweski mix energetyczny W norweski mix energetyczny wchodzą w zasadzie tylko
Bardziej szczegółowoFinansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,
Bardziej szczegółowoWojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
Bardziej szczegółowoCP Energia. Prezentacja Grupy CP Energia niezależnego dystrybutora gazu ziemnego. Warszawa, grudzień 2009
Prezentacja Grupy niezależnego dystrybutora gazu ziemnego Warszawa, grudzień 2009 Agenda Profil i strategia Grupy Realizacja celów emisji akcji serii G i I Rynek gazu ziemnego w Polsce 2 Profil i strategia
Bardziej szczegółowoCzy to już kryzys roku 2013? Stan i kierunki rozwoju elektroenergetyki w Brazylii
MACIEJ M. SOKOŁOWSKI WPIA UW K a t o w i c e 2 6. 0 3. 2 0 1 3 r. Czy to już kryzys roku 2013? Stan i kierunki rozwoju elektroenergetyki w Brazylii MIX ENERGETYCZNY W produkcji energii elektrycznej dominują
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce Paweł Pikus Wydział Gazu Ziemnego, Departament Ropy i Gazu VII Forum Obrotu 2014 09-11.06.2014 r., Stare
Bardziej szczegółowozapewnienie, że najważniejsze firmy mają zagwarantowane kontrakty z dostawcami paliwa aż do następnych wyborów
obywatel: zapewnienie ogrzewania w trakcie zimy politycy: zapewnienie, że najważniejsze firmy mają zagwarantowane kontrakty z dostawcami paliwa aż do następnych wyborów kraje eksportujące paliwa: utrzymane
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej per capita w 2015 r. [tony]
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej per capita w [tony] 0 0,75 0,75 1,5 1,5 2,25 2,25 3,0 > 3,0 66 ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Główne kierunki handlu ropą naftową
Bardziej szczegółowoEnergia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW
Energia chińskiego smoka. Próba zdefiniowania chińskiej polityki energetycznej. mgr Maciej M. Sokołowski WPiA UW Definiowanie polityki Polityka (z gr. poly mnogość, różnorodność; gr. polis państwo-miasto;
Bardziej szczegółowoAgenda. Rynek gazu w Polsce. 2 Prognozy rynkowe. Oferta gazowa Grupy TAURON - Multipakiet
Agenda 1 Rynek gazu w Polsce 2 Prognozy rynkowe 3 Dane rynkowe Źródło: Urząd Regulacji Energetyki Dane rynkowe Udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach europejskich Źródło:
Bardziej szczegółowoKonsumpcja paliw ciekłych w I kwartale 2013 roku
Konsumpcja paliw ciekłych w I kwartale 2013 roku Niestety I kwartał 2013 roku nie odwrócił trendu spadkowego w popycie na paliwa ciekłe. Spowolnienie gospodarcze, rosnąca szara strefa głównie w rynku oleju
Bardziej szczegółowoDlaczego Projekt Integracji?
Integracja obszaru wytwarzania w Grupie Kapitałowej ENEA pozwoli na stworzenie silnego podmiotu wytwórczego na krajowym rynku energii, a tym samym korzystnie wpłynie na ekonomiczną sytuację Grupy. Wzrost
Bardziej szczegółowoKonsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2012 roku
Konsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2012 roku Najkrócej to, co dzieje się w krajowej konsumpcji paliw, można by skwitować krótkim stwierdzeniem: spadki, spadki, i jeszcze raz spadki. Po 3 kwartałach
Bardziej szczegółowoGaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej
Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej Gliwice, 25 września 2012 r. prof. dr hab. inż. Maciej KALISKI dr hab. inż. Stanisław NAGY, prof. AGH prof. zw. dr hab. inż. Jakub SIEMEK dr inż. Andrzej SIKORA
Bardziej szczegółowoRosja UE Norwegia Pozostałe Razem Wartość rok mln ton udział mln ton mln ton mln ton mln ton importu mln EUR
WYDZIAŁ PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI AMBASADY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ w Helsinkach FINLANDIA I. Przemysł rafineryjny Fiński przemysł rafineryjny opiera się w przeważającej mierze na ropie importowanej
Bardziej szczegółowoCel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE.
Cel prezentacji: Przedstawienie Unii Europejskiej jako instytucji i jej wpływu na gospodarki wewnątrz sojuszu oraz relacji z krajami spoza UE. Plan prezentacji: 1. Ogólne informacje na temat UE i jej gospodarki
Bardziej szczegółowoFig. 1 Szacunkowa wielkość konsumpcji paliw ciekłych w kraju po 3 kwartałach 2018 roku w porównaniu do 3 kwartałów 2017 roku.
Konsumpcja paliw ciekłych po 3 kwartałach 2018 roku Wyniki konsumpcji paliw płynnych w Polsce w roku 2018, pomimo znacznego wzrostu cen tych paliw, są korzystne dla sektora naftowego w Polsce. Dobre wyniki
Bardziej szczegółowoWykorzystanie węgla kamiennego. Warszawa, 18 grudnia 2013
Wykorzystanie węgla kamiennego Warszawa, 18 grudnia 2013 2 Zasoby kopalin energetycznych na świecie (stan na koniec 2012 r.) Ameryka Płn. 245/34/382 b. ZSRR 190/16/1895 Europa 90/3/150 Bliski Wschód 1/109/2842
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o spółce PKO BP
Podstawowe informacje o spółce PKO BP PKO BANK POLSKI S.A. jeden z najstarszych banków w Polsce. W opinii wielu pokoleń Polaków uważany jest za bezpieczną i silną instytucję finansową. Większościowym akcjonariuszem
Bardziej szczegółowoRynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.
Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego. dr Tomasz Heryszek Uniwersytet Śląski w Katowicach Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych WĘGLOKOKS S.A. Unia Europejska (EU-28)
Bardziej szczegółowoGAZ-3. Sprawozdanie o działalności przedsiębiorstw gazowniczych. za okres od początku roku do końca miesiąca: r.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-5 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej GAZ-3 Sprawozdanie o działalności przedsiębiorstw gazowniczych Agencja Rynku Energii S.A. Portal sprawozdawczy
Bardziej szczegółowoz dnia... w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego
projekt z dnia 17.11.2005 r. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia... w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa. Lublin, 23 maja 2013 r.
Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa Lublin, 23 maja 2013 r. O czym będzie mowa Projekt nowej polityki energetycznej Polski (NPE) Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoImport surowców energetycznych. Rośnie uzależnienie UE
Import surowców energetycznych. Rośnie uzależnienie UE Autor: Jan Wyganowski ("Energia Gigawat" - 10/2017) Od dziesięcioleci dużo mówi się i pisze o potrzebie mniejszej zależności państw UE od importu
Bardziej szczegółowoSektor energii i krajowe bilanse paliwowo-energetyczne w latach Cz. II
Sektor energii i krajowe bilanse paliwowo-energetyczne w latach 1995-2000 Cz. II Dr inż. Witold Weil, Dyrektor Zakładu Energometrii ARE S.A (Nafta & Gaz Biznes czerwiec 2002) Krajowe zużycie podstawowych
Bardziej szczegółowoGAZ-3. Sprawozdanie o działalności przedsiębiorstw gazowniczych. za okres od początku roku do końca miesiąca: r.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej GAZ-3 Sprawozdanie o działalności przedsiębiorstw gazowniczych Agencja Rynku Energii S.A. Portal
Bardziej szczegółowoOpracowanie optymalnego wariantu zaopatrzenia w ciepło miasta Włoszczowa. 7 stycznia 2015 roku
Opracowanie optymalnego wariantu zaopatrzenia w ciepło miasta Włoszczowa 7 stycznia 2015 roku Celsium Sp. z o.o. Działamy na rynku ciepłowniczym od 40 lat. Pierwotnie jako Energetyka Cieplna miasta Skarżysko
Bardziej szczegółowoCo kupić a co sprzedać 2015-06-26 13:34:29
Co kupić a co sprzedać 2015-06-26 13:34:29 2 Eksport jest siłą napędową niemieckiej gospodarki. Niemcy są także znaczącym importerem surowców, głównie energetycznych, ale i wysoko przetworzonych wyrobów
Bardziej szczegółowoDYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
Bardziej szczegółowoFAE Policy Paper nr 35/2012. Przyczyny ewolucji projektu Nabucco. Paweł GODLEWSKI. Warszawa, Strona 1
FAE Policy Paper nr 35/2012 Paweł GODLEWSKI Przyczyny ewolucji projektu Nabucco Warszawa, 2012-10-19 Strona 1 Projekt Nabucco wystartował oficjalnie w 2002 roku i rozpoczął się od wstępnych rozmów pomiędzy
Bardziej szczegółowoRynek energii. Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce
4 Rynek energii Podmioty rynku energii elektrycznej w Polsce Energia elektryczna jako towar Jak każdy inny towar, energia elektryczna jest wytwarzana przez jej wytwórców, kupowana przez pośredników, a
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoRynek buraków cukrowych 2017: ile da producentom eksport cukru?
.pl https://www..pl Rynek buraków cukrowych 2017: ile da producentom eksport cukru? Autor: Ewa Ploplis Data: 31 stycznia 2017 Produkcja cukru w Polsce w sezonie 2016/2017 może przekroczyć 2 mln t. W bieżącym
Bardziej szczegółowoPROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ
PROF. DR HAB. INŻ. ANTONI TAJDUŚ Kraje dynamicznie rozwijające produkcję kraje Azji Południowo-wschodniej : Chiny, Indonezja, Indie, Wietnam,. Kraje o niewielkim wzroście i o stabilnej produkcji USA, RPA,
Bardziej szczegółowo100 lat działalności gazowników w PZITS WARSZAWA, 10 MAJA 2019
100 lat działalności gazowników w PZITS WARSZAWA, 10 MAJA 2019 1790 William Murdoch (Szkocki wynalazca) wprowadza pojęcie gazu świetlnego produkując go w wyniku suchej destylacji węgla i już dwa lata później
Bardziej szczegółowoRola gazu w gospodarce niskoemisyjnej
Rola gazu w gospodarce niskoemisyjnej Andrzej Modzelewski RWE Polska SA 18 listopada 2010 r. RWE Polska 2010-11-17 STRONA 1 W odniesieniu do innych krajów UE w Polsce opłaca się najbardziej inwestować
Bardziej szczegółowoRynek energii: Ukraina
Rynek energii: Ukraina Autor: Wojciech Kwinta ( Polska Energia nr 9/2010) Mimo znacznych nadwyżek mocy, elektroenergetyka ukraińska boryka się jednak z problemami, przede wszystkim wiekową infrastrukturą.
Bardziej szczegółowoKIERUNKI WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ ZE WSCHODEM
KIERUNKI WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ ZE WSCHODEM Mikołaj Waszczenko Spośród państw, które przystąpiły w 2004 r. do UE Polska posiada najdłuższą granicę z państwami nieunijnymi. Wynosi ona 1 185 km: 232- z
Bardziej szczegółowoPolska energetyka scenariusze
27.12.217 Polska energetyka 25 4 scenariusze Andrzej Rubczyński Cel analizy Ekonomiczne, społeczne i środowiskowe skutki realizacji 4 różnych scenariuszy rozwoju polskiej energetyki. Wpływ na bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoZjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej dawniej węgiel, obecnie ropa i gaz
Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej dawniej węgiel, obecnie ropa i gaz Opracował: Jacek Dubrawski, źródło: www.eia.gov ( Energetyka wrzesień 2013) Zjednoczone Królestwo (UK) jest
Bardziej szczegółowoPotencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro
Kwiecień 2013 Katarzyna Bednarz Potencjał inwestycyjny w polskim sektorze budownictwa energetycznego sięga 30 mld euro Jedną z najważniejszych cech polskiego sektora energetycznego jest struktura produkcji
Bardziej szczegółowoKonsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton
ROPA: poszukiwania, wydobycie, sprzedaż Konsumpcja ropy naftowej na świecie w mln ton Kraj 1965 1971 1981 1991 2001 2010 zmiana wobec 2010 udział w całości konsumpcji Stany Zjednoczone 552,1 730,6 735,3
Bardziej szczegółowoanaliza Polska i Indie: czy połączy nas energia i węgiel?
Polska i Indie: czy połączy nas energia i węgiel? GŁÓWNA MYŚL Rosnące zapotrzebowanie na energię skłania Indie do szukania partnerów zagranicznych dla rodzimego przemysłu. To dobra okazja dla Polski do
Bardziej szczegółowoHistoria przemysłu naftowego w Argentynie :32:50
Historia przemysłu naftowego w Argentynie 2016-03-14 14:32:50 2 Baseny sedymentacyjne, czyli miejsca, gdzie wystąpiły warunki umożliwiające powstawanie węglowodorów, są rozmieszczone w różnych częściach
Bardziej szczegółowoWyzwania Energetyki 2012 CEF
Wyzwania Energetyki 2012 CEF Janusz Piechociński Luty 2012 Nowe narzędzie CEF Dnia 29 czerwca 2011 r. Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący kolejnych wieloletnich ram finansowych obejmujących lata
Bardziej szczegółowoSkala działalności. Z międzynarodowym rozmachem. Segment wydobywczy. Segment produkcji i handlu
Skala działalności Z międzynarodowym rozmachem Grupa Kapitałowa LOTOS jest jednym z największych i najbardziej efektywnych koncernów naftowych w Europie Środkowo Wschodniej oraz drugim co do wielkości
Bardziej szczegółowoChiny - czas przemian
Chiny - czas przemian Opracowała Barbara Cieszewska, źródło: http://www.eia.gov/ ( Energetyka kwiecień 2013) Chińska Republika Ludowa jest największym producentem i konsumentem energii elektrycznej na
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 2007 r. w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego
PROJEKT 25.07.2007 r. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 2007 r. w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego Na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy
Bardziej szczegółowoWpływ rozbudowy krajowej infrastruktury gazowej na bezpieczeństwo energetyczne Polski Marcin Łoś Rafał Biały Piotr Janusz Adam Szurlej
Wpływ rozbudowy krajowej infrastruktury gazowej na bezpieczeństwo energetyczne Polski Marcin Łoś Rafał Biały Piotr Janusz Adam Szurlej Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Bezpieczeństwo energetyczne na wspólnym
Bardziej szczegółowoWykorzystanie gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej. Grzegorz Rudnik, KrZZGi2211
Wykorzystanie gazu ziemnego do produkcji energii elektrycznej Grzegorz Rudnik, KrZZGi2211 Gaz ziemny- najważniejsze Gaz ziemny jest to rodzaj paliwa kopalnianego zwany potocznie błękitnym paliwem, jest
Bardziej szczegółowoRAF-2 Sprawozdanie o produkcji, obrocie, zapasach oraz o infrastrukturze magazynowej i przesyłowej ropy naftowej, produktów naftowych i biopaliw
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej RAF-2 Sprawozdanie o produkcji, obrocie, zapasach oraz o infrastrukturze magazynowej i przesyłowej
Bardziej szczegółowoENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe Grupy PGNiG za 2015 rok. 4 marca 2016 r.
Wyniki finansowe Grupy PGNiG za 2015 rok 4 marca 2016 r. Spadek cen ropy naftowej i gazu ziemnego obniżył EBITDA Grupy o 4% 6% 36 464 34 304 9% 4% 14% 24% 5,1 mld PLN - eliminacje pro forma przychodu i
Bardziej szczegółowoG k Sprawozdanie o działalności podstawowej elektrowni cieplnej zawodowej za kwartał r.
MINISTERSTWO GOSPODARKI I PRACY pl. Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON G - 10.1 k Sprawozdanie o działalności podstawowej elektrowni
Bardziej szczegółowoDZIEŃ DOSTAWCY. Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM
DZIEŃ DOSTAWCY Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM 2017-2022 Konieczność dywersyfikacji źródeł i kierunków dostaw gazu, w szczególności zakładająca realizację projektów Bramy Północnej Scenariusze
Bardziej szczegółowoHub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku
Hub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku Dr Marcin Sienkiewicz Dyrektor TGE Hub Polska. IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 2016 Strona Agenda Co to jest
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 137. ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 137 ds. Urządzeń Cieplno-Mechanicznych w Energetyce STRESZCZENIE KT 137 obejmuje swoim zakresem urządzenia cieplno-mechaniczne stosowane w elektrowniach, elektrociepłowniach
Bardziej szczegółowoKorytarz przesyłowy Zachód-Wschód Połączenie Ukrainy z europejskim rynkiem gazu
Korytarz przesyłowy Zachód-Wschód Połączenie Ukrainy z europejskim rynkiem gazu październik 2014 Wstęp Europa Centralna (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry) wraz z Ukrainą zużywają ok. 85 mld m 3 gazu ziemnego
Bardziej szczegółowoNowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej
Nowe otwarcie przedsiębiorstw sektora gazownictwa warunki funkcjonowania w jednolitym wewnętrznym rynku gazu ziemnego Unii Europejskiej HES II Marek Foltynowicz Kluczowe czynniki kształtujące rynek Członkostwo
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać :14:14
Co kupić, a co sprzedać 015-06-15 11:14:14 Kraje Unii Europejskiej są trzecim po Chinach i USA partnerem handlowym Japonii, natomiast Japonia zajmuje siódme miejsce w obrotach UE z zagranicą. Największym
Bardziej szczegółowoZałącznik 1: Wybrane założenia liczbowe do obliczeń modelowych
RAPORT 2030 Wpływ proponowanych regulacji unijnych w zakresie wprowadzenia europejskiej strategii rozwoju energetyki wolnej od emisji CO2 na bezpieczeństwo energetyczne Polski, a w szczególności możliwości
Bardziej szczegółowoRynek gazu w Polsce. Warszawa. 30 czerwca 2011
Rynek gazu w Polsce Warszawa 30 czerwca 2011 Agenda 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce 2. Perspektywy rozwoju rynku gazu w Polsce Page 2 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce ramy regulacyjne Rynek gazu ziemnego
Bardziej szczegółowoGAZ-3. Sprawozdanie o działalności przedsiębiorstw gazowniczych. za okres od początku roku do końca miesiąca:... 2013 r.
MINISTERSTWO GOSPODARKI, plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej GAZ-3 Sprawozdanie o działalności przedsiębiorstw gazowniczych Agencja Rynku Energii S.A. Portal
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI I GRUPY KAPITAŁOWEJ STALPROFIL S.A. W ROKU 2018
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI I GRUPY KAPITAŁOWEJ STALPROFIL S.A. W ROKU 2018 Zmiany w Strukturze Grupy Kapitałowej Stalprofil S.A. w 2018r. 1. zbycie Kolb do Izostal S.A.; 2. utworzenie STF
Bardziej szczegółowoRYNEK GAZU PODSUMOWANIE 2017 R. PERSPEKTYWY NA 2018 R.
RYNEK GAZU PODSUMOWANIE 2017 R. PERSPEKTYWY NA 2018 R. Centrum Prasowe PAP Warszawa 07.02.2018 r. AGENDA ŚNIADANIA PRASOWEGO I. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 2017 ROKU II. ZUŻYCIE GAZU III. HEG W 2017 ROKU
Bardziej szczegółowoG k Sprawozdanie o działalności podstawowej elektrowni cieplnej zawodowej za kwartał r.
MINISTERSTWO GOSPODARKI Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Numer identyfikacyjny - REGON pl. Trzech Krzyży 5, 00-5 Warszawa G - 10.1 k Sprawozdanie o działalności podstawowej elektrowni cieplnej zawodowej
Bardziej szczegółowoJak gaz łupkowy wpłynie na ceny gazu dla odbiorców? - Józef Dopke
Jak gaz łupkowy wpłynie na ceny gazu dla odbiorców? - Józef Dopke WYDOBYCIE GAZU ZIEMNEGO W USA Wydobycie gazu brutto w USA [1] wynosiło 666,4 mld m 3 w 2006 roku, 698,3 mld m 3 w 2007 roku, 725,9 mld
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe PGNiG S.A. 4 kwartały y 2005 r. 2 marca 2006 roku
Wyniki finansowe PGNiG S.A. 4 kwartały y 25 r. 2 marca 26 roku Podstawowe wyniki finansowe 3 GK PGNiG S.A. w mln, MSSF Przychody ze sprzedaży Zysk brutto Zysk netto EBITDA * EBITDA (leasing) ** Wyniki
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoPOLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ?
POLSKA ENERGETYKA STAN NA 2015 r. i CO DALEJ? dr Zbigniew Mirkowski Katowice, 29.09.15 Zużycie energii pierwotnej - świat 98 bln $ [10 15 Btu] 49 bln $ 13 bln $ 27 bln $ 7,02 mld 6,12 mld 4,45 mld 5,30
Bardziej szczegółowoZastosowanie technologii Gas to Liquids
Spis treści 1. WYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ... 4 2. WSTĘP... 5 3. BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE CHARAKTERYSTYKA... 9 3.1. Pojęcie bezpieczeństwa energetycznego... 9 3.2. Wskaźniki bezpieczeństwa energetycznego...
Bardziej szczegółowoZapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r.
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Zapotrzebowanie krajowego sektora energetycznego na surowce energetyczne stan obecny i perspektywy do 2050 r. Ogólnopolska Konferencja
Bardziej szczegółowoPogrzebane Nabucco. Autor: Jan Wyganowski. ( Energia Gigawat nr 6-7/2013)
Pogrzebane Nabucco Autor: Jan Wyganowski ( Energia Gigawat nr 6-7/2013) Gazociąg Nabucco nie otrzyma gazu z azerskiego złoża Szach Deniz 2. Tym sposobem Nabucco, pomyślany jako konkurent dla Gazociągu
Bardziej szczegółowoKonkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego. Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010
Konkurencja wewnątrz OZE - perspektywa inwestora branżowego Krzysztof Müller RWE Polska NEUF 2010 1 Wymiary optymalizacji w układzie trójkąta energetycznego perspektywa makro Minimalizacja kosztów dostarczanej
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe GK PGNiG za 1Q maja 2014 r.
Wyniki finansowe GK PGNiG za 1Q214 9 maja 214 r. Podstawowe wyniki finansowe 1Q214 (m PLN) 1Q213 1Q214 % Przychody ze sprzedaży 1 255 9 537-7% Koszty operacyjne (bez amortyzacji) (8 279) (7 356) -11% EBITDA
Bardziej szczegółowoStrategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA Aktualizacja na dzień: e p k. c o m. p l
Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA 2017 2020 Aktualizacja na dzień: 18.10.2016 SPIS ZAWARTOŚCI Misja i Wizja Aktualna struktura sprzedaży w EPK Otoczenie EPK Analiza SWOT / Szanse i zagrożenia
Bardziej szczegółowoG S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoRozwój kogeneracji gazowej
Rozwój kogeneracji gazowej Strategia Grupy Kapitałowej PGNiG PGNiG TERMIKA jest największym w Polsce wytwórcą ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu. Zakłady PGNiG TERMIKA wytwarzają 11 procent produkowanego
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do formularza GAZ-3 na rok 2012. Objaśnienia dotyczą wzoru formularza zawierającego dane za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r.
Objaśnienia do formularza GAZ-3 na rok 2012 Objaśnienia dotyczą wzoru formularza zawierającego dane za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012 r. Działy 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10,11 i 13 sprawozdania należy
Bardziej szczegółowoO co pytają mieszkańcy lokalnych społeczności. i jakie mają wątpliwości związane z wydobyciem gazu łupkowego.
O co pytają mieszkańcy lokalnych społeczności i jakie mają wątpliwości związane z wydobyciem gazu łupkowego. Czy szczelinowanie zanieczyszcza wody gruntowe? Warstwy wodonośne chronione są w ten sposób,
Bardziej szczegółowo