Planowanie zajęć dydaktycznych stanowi roboczą syntezę treści nauczania, logiczne dopełnienie wcześniej przeprowadzonej analizy.

Transkrypt

1 Planowanie zajęć dydaktycznych stanowi roboczą syntezę treści nauczania, logiczne dopełnienie wcześniej przeprowadzonej analizy. PROCES PLANOWANIA ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH MOŻE BYĆ ROZDZIELONY NA TRZY ETAPY: 1. Planowanie kierunkowe dotyczy roku szkolnego lub semestru. Planowanie kierunkowe obejmuje cele poznawcze, wychowawcze i materiał nauczania; przeciwdziała materializmowi dydaktycznemu, a zwłaszcza,,dopisywaniu celów wychowawczych do gotowych konspektów lekcji. 2. Planowanie wynikowe dotyczy działu programowego lub dużej jednostki tematycznej. Planowanie wynikowe obejmuje materiał nauczania i wymagania programowe w układzie hierarchicznym, dostosowanym do obowiązującej skali stopni szkolnych. 3. Planowanie metodyczne dotyczy pojedyńczych lekcji, jest najbardziej twórczym składnikiem warsztatu dydaktycznego nauczyciela. Planowanie metodyczne obejmuje wymagania programowe i przebieg lekcji; podporządkowuje zajęcia wymaganiom dydaktycznym i chroni nauczyciela przed formalizacją toku lekcji.

2 PLANOWANIE METODYCZNE PLAN METODYCZNY ZAJĘĆ, ZWANY TEŻ KONSPEKTEM LUB SCENARIUSZEM LEKCJI, PRZEKSZTAŁCA TREŚĆ NAUCZANIA W SYTUACJE ZADANIOWE, SKŁANIAJĄCE UCZĄCEGO SIĘ DO WYKONANIA PRZEWIDZIANYCH CZYNNOŚCI. Nie wszystkie czynności, jakie powinny być wykonane, odpowiadają wymaganiom programowym i są w tym sensie,, docelowe. Sztuka planowania metodycznego polega na takim doborze czynności prostszych,,,pośredniczących, by ułatwić wykonanie czynności docelowych i ustrzec się przed niepowodzeniami.

3 Plany lekcji zwykle zarysowują :treść nauczania, sposoby motywowania, dokładnie określają czynności uczniów, potrzebne materiały dydaktyczne oraz proces kontroli i oceny. Konspekt stanowi projekt lekcji zawierający główne jej treści i uwzględniający sposób jej przeprowadzenia. Plan lekcji zwykle obejmuje jasno ( operacyjnie) sformułowane cele oraz ułożone kolejno czynności uczenia się; rozpoczyna się od uaktywnienia uczniów, a kończy przemyślanym zakończeniem i zadaniem pracy domowej. Można wyodrębnić kroki w planowaniu lekcji: dobór tematu, rozpoznanie wiedzy uprzedniej, wyszczególnienie celów, określenie procedur, ustalenie form ewaluacji zastosowanych procedur nauczania.

4 WŁAŚCIWOŚCI PLANU METODYCZNEGO: Część Czynności uczniów zajęć docelowe pośredniczące Czynności nauczyciela Wyposażenie Wstępna Nastawienie do uczenia się, uzmysłowienie celów lekcji Np. przypomnienie wiedzy; odpowiadają na pytania, obserwują pokaz. Np. zadaje pytania, przeprowdza pokaz, krótki wykład Np. lista pytań Główna Przyswojenie nowej wiedzy (osiągnięcie celów lekcji) Np. dyskutują, obserwują, wykonują ćwiczenia, rozwiązują zadania dydaktyczne Np. kieruje dyskusją, pokazuje, pomaga w ćwiczeniach uczniowskich Np. lista pytań, środki dydaktyczne Końcowa Wzmocnienie nowej wiedzy, zbudowanie struktury logicznej Np. odpowiadają na pytania, interpretują, analizują, stosują Np. pomaga uporządkować wiedzę, wyjaśnia, ocenia Np. graf, tabela, zadanie 1. Czynności uczniów są zapisane wcześniej niż nauczyciela. Uczenie się przewodzi nauczaniu, a nie odwrotnie. Zadaniem nauczyciela jest zorganizowanie sytuacji uczenia się odpowiednich wiadomości i umiejętności. Sam pozostaje on jakby,,w cieniu, ograniczając swoje głośne wystąpienia. 2. Czynności uczniów są dwojakie: -,,docelowe - równoważne wymaganiom programowym, -,, pośredniczące - będące elementami czynności docelowych lub ich uproszczoną wersją; opanowanie zaplanowanych czynności pośredniczących powinno zapewnić opanowanie czynności docelowej, a więc spełnienie wymagań. 3. Czynności docelowe mogą przeplatać się w planie.

5 Główne zasady dydaktyki fizyki Podstawową zasadą nauczania fizyki powinna być zasada upodobnienia uczenia do badania ( uczenie przez odkrywanie). Do najważniejszych zasad nauczania fizyki należą: zasada poglądowości: pokazywać uczniom omawiane zjawiska oraz skłaniać ich do samodzielnych badań zjawisk fizycznych, zasada stopniowania trudności ( systematyczności), precyzyjne określanie celów ( zadań dydaktycznych), strukturyzacja wiedzy ( łączenie wiedzy w struktury logiczne: akcentowanie elementów centralnych oraz uwzględnianie ścieżek dydaktycznych), operatywność wiedzy ( ograniczenie wiedzy deklaratywnej na rzecz proceduralnej), łączenie teorii z praktyką ( poznania z działaniem), aktywny udział uczniów, indywidualizacja nauczania.

6 STRUKTURA LEKCJI KREATORSKIEJ W KTÓREJ DOMINUJE SAMODZIELNA PRACA UCZNIÓW W GRUPACH. Aby uczniowie zrozumieli zdobywane informacje i rozwinęli nabywane umiejętności, muszą mieć możliwość zaangażowania się w proces uczenia się ( rozwiązywanie problemów, prace badawcze i ćwiczenia pod kierunkiem nauczyciela). Podstawą pomyślnego uczenia się w grupach jest staranne zaplanowanie zajęć przez nauczyciela.

7 W lekcji,,kreatorskiej wyróżnia się następujące etapy: 1. ZAANGAŻOWANIE przedstawienie przez nauczyciela problemu, który ma być rozwiazany przez grupę sprecyzowanie celów, poleceń, stworzenie ram organizacyjnych zajęć, 2. BADANIE analiza zadania otrzymanego przez uczniów, dyskutowanie, negocjowanie, ustalanie sposobów rozwiązania zadanai, 3. PRZEKSZTAŁCANIE uporządkowanie wiedzy w twórczy sposób, przyjęcie ostatecznej wersji rozwiązania zadania, funkcjonalizacja wiedzy, 4. PREZENTACJA przedstawienie przez sprawozdawcę efektów pracy grupy, podzielenie się uwagami na temat pracy zespołu 5. REFLEKSJA samoocena wykonanej pracy, krytyczna ocena sposobu wykonania pracy

8 PLANUJĄC codzienną pracę nauczyciel obmyśla plan lekcji, a więc przygotowuje się od strony: rzeczowej ( procesu bogatego w treści), metodycznej ( budowy, sposobów opracowania treści lekcyjnych, nabycia niezbędnych umiejętności i nawyków), kontaktu pedagogicznego ( porozumienia i współdziałania z uczniem). U PODSTAW KAŻDEGO PLANOWANIA LEKCJI POWINNY POJAWIĆ SIĘ TRZY ZASADNICZE PYTANIA: - CO? Próbując odpowiedzieć na pytanie:,, czego chcemy nauczyć na danej lekcji?, należy zapoznać się dokładnie z treściami, zadaniami oraz z materiałem zawartym w podręczniku i wskazówkami programowymi - JAK? jeżeli wiem- co ( strona rzeczowa), wówczas zadaję sobie pytanie:,,jak można, powinno się pomagać uczniowi na lekcji, aby to, co miał zdobyć na lekcji zdobył? ; istotnym dopełnieniem strony metodycznej - zastanowienia się nad tym: jak i w jaki sposób powinno to zostać osiągnięte, za pomocą jakich środków dydaktycznych, poprzez jaką organizację- jest dopełnienie komunikacyjne - DLACZEGO? PO CO? To pytanie jest istotnym ogniwem między tymi poprzednimi pytaniami i musi występować przed pytaniem o metodę

9 PRZEDMIOT NAUCZANIA CO? - PRAFORMA KAŻDEGO PLANOWANIE LEKCJI- JAK? Co już było? Ciągłość myślenia Co powinno być osiągnięte? Rzeczowy namysł ( analiza treści) Krytyczny wybór Dlaczego, po co powinno to być osiągnięte? Znalezienie istotnego obrazu działalności ( analiza dydaktyczna) Jak i czym powinno to zostać osiągnięte? Dostęp do fazy zachowania, np. oryginalne zachowaniepraktyczne wykonanie. Jak przygotowuję uczniów do pierwszego owocnego spotkania? Jak budzę ich zainteresowania? Jak to powinno dalej przebiegać? Zadanie domowe Planowanie następnej Wyjaśnienie rzeczowej struktury Oznaczenie wartości wychowawczych Układ, budowa, struktura lekcji Ćwiczenia i powtórzenia Podział czasu Szkice treści, faktów, itp. Ustalenie celów nauczania Zasady nauczania Gruntowne dopracowanie Formy pracy: praca z całą klasą, indywidualnie, grupowa, rozmowa w kołach,... Techniki nauczania Techniki uczenia się Środki dydaktyczne Zabezpieczenie wyników

10 BUDOWA KONSPEKTU 1. TEMAT LEKCJI KONSPEKT LEKCJI 2. ZAŁOŻONE DO ZREALIZOWANIA CELE DYDAKTYCZNE I WYCHOWAWCZE 3. PRZEBIEG LEKCJI 4. TEMAT PRACY DOMOWEJ 5. PODSUMOWANIE LEKCJI 6. WYKAZ ŚRODKÓW DYDAKTYCZNYCH