Szkolenia dla liderów wdrażania konsultacji publicznych on-line Warszawa, 1-2 lipca 2014r.

Transkrypt

1 Szkolenia dla liderów wdrażania konsultacji publicznych on-line Warszawa, 1-2 lipca 2014r. Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych Stocznia Szkolenie realizowane w partnerstwie z KPRM w ramach projektu systemowego Konsultacje z zasadami w ramach programu Obywatele dla demokracji, finansowanego z Funduszy EOG w obszarze Otoczenie prawne.

2 Dobre praktyki i techniki rządowych debat i konsultacji publicznych przykłady polskie i zagraniczne 2

3 Formalne procesy konsultacji publicznych Debaty publiczne na istotne społecznie tematy prowadzone w ustrukturyzowany sposób 3

4 SONDAŻ DELIBERATYWNY Zastosowanie: wybranie jednego z możliwych (z już sformułowanych) rozwiązań problemowej kwestii Czego wymaga: Przygotowania procesu: przeprowadzenia sondażu, organizacji spotkań, przygotowania materiałów informacyjnych, rekrutacji odpowiedniej liczby uczestników współpracy Centrum Demokracji Deliberatywnej na Uniw. Stanforda Kto uczestniczy: od 200 do 600 osób tworzących reprezentatywną dla danej społeczności grupę Wstępny sondaż nt. proponowanych rozwiązań. Losowa grupa spośród respondentów sondażu zapoznaje się z przygotowanymi materiałami nt. alternatywnych scenariuszy rozwiązań. Ustrukturyzowana deliberacja, spotkania z ekspertami Tajne głosowanie wyrażające preferencje -> mapowanie występujących opinii 4

5 Proces konsultacji: Sondaż deliberatywny Przedmiot procesu: - kierunek rozwoju polityki energetycznej państwa (w kontekście uzależnienia od energetyki nuklearnej) Przebieg procesu: - Komisja Energii i Środowiska proponuje 3 scenariusze polityki energetycznej do roku

6 6

7 7

8 8

9 WYSŁUCHANIE PUBLICZNE W SPRAWIE NOWELIZACJI USTAWY O PRZECIWDZIAŁANIU NARKOMANII Wprowadzenie W roku 2004 zrobiło się głośniej o metodzie wysłuchania publicznego (konferencja, publikacje, artykuły) Luty 2005 r., po raz pierwszy zastosowana metoda wysłuchania publicznego w Polsce (Ministerstwo Zdrowia), Przedmiot procesu Projekt ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii Sytuacja legislacyjna Konsultacje projektu ustawy 9

10 Przebieg procesu i metoda: Określono szczegółowy regulamin (zasady ogólne, sposób zapraszania/ogłaszania wysłuchania, kto może brać udział, reguły zapraszania uczestników, przebieg wysłuchania, zakres sprawozdania i sposób upublicznienia) Sformułowano kilka pytań pomocniczych, 9 lutego, ściśle określony czas trwania wysłuchania (2h) i czas na wypowiedzi (max. 3 min) ma=

11 KONSULTACJE REFORMY SYSTEMU OPIEKI ZDROWOTNEJ CALIFORNIA SPEAKS (AMERICASPEAKS, USA) Wprowadzenie Proces przeprowadzony w 2007 r. w ramach roku reformy systemu opieki zdrowotnej Przedmiot Założenia do reformy systemu opieki zdrowotnej w stanie Kalifornia, USA Przebieg procesu i metoda: 11 sierpnia 2007 r. - odbyły się symultaniczne konsultacje społeczne w 8 miastach Kalifornii, które zebrały uczestników, Grudzień przygotowano projekt ustawy, który uwzględniał wnioski z raportu konsultacji, Zastosowano metodę 21st century town meeting opracowaną przez AmericaSpeaks 11

12 KONSULTACJE W SPRAWIE KSZTAŁTU FUNDUSZU DLA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W RAMACH MECHANIZMU FINANSOWEGO EOG Wprowadzenie: - uczynić stanowisko Rady Pożytku Publicznego możliwie reprezentatywnym - techniczne wsparcie Stoczni Przedmiot procesu: kształt i funkcjonowanie Funduszu dla Organizacji Pozarządowych w ramach Mechanizmu Finansowego EOG na lata ; w praktyce wstępne stanowisko RDPP w tej sprawie Czas: 2 miesiące, w tym 21 dni na konsultacje pisemne Metody: - zbieranie uwag pisemnych -> dokument + zagadnienia + konkretne pytania: W jaki sposób prowadzić dystrybucję środków w ramach Funduszu? Jakie obszary i typy działań wspierać w jego ramach? Jakie cechy powinna spełniać i jak powinna być wyłoniona instytucja tzw. Operatora Funduszu? - ankieta online (124 wypełnione), edit?usp=sharing - zbieranie uwag w serwisie mamazdanie.org.pl (14 wypowiedzi), - warsztaty dla przedstawicieli środowiska NGO, z udziałem MRR i strony norweskiej 12

13 KONSULTACJE W SPRAWIE FOP EOG Elementy kontekstu: - w oparciu o wyniki konsultacji RDPP sformułowana stanowisko w sprawie Funduszu dla Organizacji Pozarządowych będące de facto propozycją kształtu przyszłego FdOP - MRR i strona norweska otrzymały opracowane stanowisko Rady ze wszystkimi zgłoszonymi uwagami ( także tymi, których nie uwzględniono) - materiał pomocniczy w przygotowywaniu konkursu na Operatora FdOP Wyjątkowość procesu: - stanowisko środowiska pozarządowego, a nie tylko Rady - elementy podsumowania: syntetyczne zestawieniem zgłoszonych uwag oraz tabelaryczne zestawienie odpowiedzi w kwestionariuszu on-line - pisemna odpowiedź darczyńców 13

14 Proces konsultacji: Przedmiot procesu: - zaprojektowanie skutecznego sposobu na systematyczny udział obywateli w kształtowanie sposobu funkcjonowania służby zdrowia - dostarczenie wiarygodnych informacji na temat funkcjonowania NHS przede wszystkim z perspektywy pacjentów Czas: lipiec 2013 koniec 2015r. Zastosowane metody: pełne spektrum 14

15 15

16 16

17 FORUM ŚRODOWISKOWE GRENELLE FRANCJA Wprowadzenie Debata ogólnonarodowa na temat ekologii i zrównoważonego rozwoju (lipiec październik 2007r.), skupiła przedstawicieli rządu centralnego, władz lokalnych, organizacji pozarządowych, pracowników i pracodawców. Przedmiot zdefiniowanie priorytetów polityki rządu w zakresie ekologii i zrównoważonego rozwoju na lata Sytuacja legislacyjna Seminaria ogólnopolskie Komponent lokalny etap przedlegislacyjny, Ewaluacja konkluzje pozyskane w ramach debaty wprowadzono do ustawy dotyczącej planowania ochrony środowiska Grenelle 1 (uchwalona w czerwcu 2009 roku)

18 Przebieg procesu i zastosowane metody: Etap 1 (15 lipca 25 września 2007) Diagnoza i przygotowanie propozycji działań Debata w 6 grupach roboczych po 40 osób Etap 2 (28 września 19 października 2007) Konsultacje społeczne nt. propozycji działań 19 spotkań regionalnych (17 tys. uczestników) 2 debaty w Parlamencie 31 organów konsultacyjnych (rady, komitety) Zbieranie opinii przez internet (11 tys. uwag) Etap 3 (24, 25, 26 października 2007) Negocjacje i decyzje 4 panele dyskusyjne z udziałem 5 uczelni wyższych, określono 268 zobowiązań 18

19 Etap 4 (grudzień 2007) Praca nad propozycjami działań, mającymi wdrożyć zobowiązania Grenelle Etap 5 34 komitety operacyjne Realizacja legislacyjna Ustawa dotycząca planowania ochrony środowiska (czerwiec 2009), tzw. Ustawa Grenelle

20 Metody i techniki konsultacji publicznych 27

21 Metody konsultacji różne efekty procesów konsultacyjnych wygenerowanie zupełnie nowych pomysłów i innowacyjnych rozwiązań stworzenie mapy (zestawienia) istniejących wśród uczestników procesu różnorodnych opinii i uwag stworzenie mapy (zestawienia) opinii zbudowanych w oparciu o lepsze i bardziej niż do tej pory kompleksowe informacje, ponieważ uczestnicy procesu zostali w nie dodatkowo wyposażeni (np. metody bazujące na deliberacji) ujawnienie wspólnych interesów i tym samym poprawienie relacji między uczestnikami procesu wypracowanie uwspólnionego poglądu czy rozwiązania wskazanie preferencji, wybór rozwiązań recenzja dotychczasowych działań wzmocnienie uczestników procesu, żeby pozyskali nowe umiejętności i poczucie wpływu na procesy decyzyjne ich dotyczące, a w przyszłości by potrafili wziąć odpowiedzialność za jakąś kwestię 28

22 29

23 Formularze Google Element pakietu Google Apps Bezpłatny mechanizm do tworzenia prostych ankiet online Przechowywanie formularza i bazy danych (arkusz kalkulacyjny Google) w chmurze (dysk Google) Bardzo prosty i intuicyjny sposób obsługi Udostępnianie ankiety poprzez: - link do publikowalnego formularza - stronę www (kod HTML do umieszczenia w kodzie strony) 31

24 Podstawowe opcje Możliwość współdzielenia formularza i bazy danych z innymi użytkownikami Eksportowalna baza danych w formacie.csv Pełna edytowalność ankiety także już po jej aktywacji Możliwość rejestrowania respondentów-użytkowników Google Apps Wybór motywów dla formularza Prosty system podglądu odpowiedzi, w tym wizualizacje podstawowych danych 32

25 Ograniczenia Ograniczony wybór form pytań: - tekst/tekst akapitu - pytanie jedno-/wielokrotnego wyboru - wybór z listy - skala - siatka (respondenci wybierają punkt na dwuwymiarowej siatce) Ograniczony system filtrów konieczność stosowania podziałów strony Przykład: I9R7JvPsFMwsA/viewform 33

26 LimeSurvey Mechanizm open source do tworzenia i rozwijania ankiet online oraz zbierania danych za ich pośrednictwem Napisany w języku PHP i wykorzystujący bazę danych MySQL, PostreSQL lub MSSQL Do zainstalowania na serwerze użytkownika (wymaga wiedzy informatycznej) Polska wersja językowa (w tym manual) Dokumentacja w formie wiki Obsługa samego mechanizmu nie wymaga znajomości programowania 34

27 Możliwości zarządzania Tworzenie kont użytkowników i współdzielenie ankiet Mechanizm generowania formularzy ankiet i baz danych (eksportowalnych, w kilku formatach) Możliwość korzystania z szablonów i adaptowania template ów Łatwa edycja bazy danych Graficzne przedstawianie podstawowych wyników analiz danych 35

28 Zaawansowane opcje dostępu Ankiety publiczne lub dostępne tylko uprawnionym użytkownikom Możliwość wypełnienia ankiety anonimowo lub śledzenie IP respondenta Możliwość kontroli respondentów poprzez system indywidualnych tokenów dostępowych: - owe zaproszenie do wzięcia udziału w badaniu (grupowo lub indywidualnie) - wysyłka przypomnień o badaniu do każdej osoby, która jeszcze nie wzięła w nim udziału - możliwość powrotu respondentów do wypełniania ankiety w dowolnym momencie 36

29 Opcje pytań i ustawień Wiele różnych typów pytań i formatów odpowiedzi Inteligentny system filtrów Opcje formatu prezentacji ankiety (pytanie za pytaniem, wyświetlanie grupami lub wszystkich pytań na raz) Datowanie odpowiedzi Powiadamianie em o wypełnieniu ankiety Ustawienie terminu wygaśnięcia ankiety Przykład: 37

30 WYSŁUCHANIE PUBLICZNE (PUBLIC HEARING) Zastosowanie: przedstawienie konkretnych propozycji dot. poszczególnych zapisów bezpośrednio przed tymi, którzy są odpowiedzialni za rozwiązania legislacyjne Czego wymaga: określenia ścisłych reguł z zachowaniem sekwencji działań: - ogłoszenie lub zaproszenie do udziału, - zgłoszenie udziału, - wysłuchanie, - sformułowanie i upublicznienie przebiegu i wniosków z przesłuchań. Kto uczestniczy: Uczestnikiem może być każdy, warunkiem jest wcześniejsze zgłoszenie (wg przyjętych wcześniej zasad) istnieje instytucja dopuszczenia do udziału w wysłuchaniu Wysłuchanie dyskusja Jawność (i zw. z tym upublicznienie danych osób uczestniczących) 40

31 PANEL OBYWATELSKI Zastosowanie: stworzenie zestawienia istniejących opinii i uwag, wskazanie preferencji, wybór rozwiązań Czego wymaga: zorganizowanego aparatu badawczego, dużych nakładów finansowych Kto uczestniczy: od kilkuset osób do nawet kilkunastu tysięcy osób wybranych losowo z danej populacji Zasięganie w powtarzalny sposób opinii dużej, możliwie reprezentatywnej (losowanej) grupy członków danej populacji Te same osoby pozostają w grupie panelowej przez kilka lat, co pozwala na rejestrację zmian opinii poszczególnych osób między kolejnymi badaniami / pomiarami. * CITIZENS' INITIATIVE REVIEW (Oregon) 41

32 SYMULATORY BUDŻETOWE youchoose.yougov.com/redbridge Zastosowania: tłumaczenie struktury budżetu lokalnego konsultacje propozycji zmian budżetowych Funkcje wybór preferencji w zakresie usług publicznych wybór proponowanych źródeł przychodów przegląd konsekwencji decyzji o wydatkach ustalenie wysokości podatku lokalnego 42

33 43

34 Etapy procesu konsultacji DIAGNOZA INFORMOWANIE ZASIĘGANIE OPINII INFORMACJA ZWROTNA EWALUACJA 44

35 DIAGNOZA czyli przyjrzenie się dotychczasowej sytuacji, by dobrze zaplanować przebieg konsultacji (jak konsultowano dotąd podobne tematy, jakie metody się sprawdziły, jacy aktorzy są aktywni w tym obszarze, jakich problemów można się spodziewać itp.) oraz ustalenie ram dla procesu RAMY DLA PROCESU cel procesu potrzebne nakłady/dostępne zasoby (czas, środki finansowe, osoby) osoby odpowiedzialne O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? kto jest interesariuszem w tym temacie? kogo należy zapytać o zdanie i jak do nich trafić? czy były podejmowane już jakieś działania konsultacyjne w tym obszarze? (raporty, notatki, relacje ustne) czy ktoś dysponuje szczególną wiedzą w tym zakresie? jest ekspertem? 45

36 Za: Dialogue by design. A handbook of public& stakeholder engagement, w: Partycypacja publiczna krok po kroku. Antologia tekstów (FISE, 2014) 46

37 INFORMOWANIE czyli zaproszenie do planowanych działań. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? stworzyć zrozumiały i konkretny komunikat zasad 5W: 1. Why/Po co? 2. Who/Dla kogo? 3. What/Co? 4. When/Kiedy? 5. Where/Gdzie?) wybrać kanały dotarcia (kilka, różne dla różnych grup) tak, by dotrzeć do wszystkich, do których chcemy dotrzeć 47

38 ZASIĘGANIE OPINII czyli działanie właściwe : etap poznawania opinii w danej sprawie, wypracowywania rozwiązań/stanowisk O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? dobór metod do tematu i grupy, do której się zwracamy jasne zakreślenie ram działania: o czym dokładnie rozmawiamy, na co możemy mieć wpływ, co stanie się dalej z efektami wspólnej pracy odpowiednie zaplanowanie działania: czas trwania, dostępność dla uczestników 48

39 49

40 INFORMACJA ZWROTNA czyli zdanie relacji. Przekazanie wszystkim zaangażowanym osobom podsumowania pracy i zapowiedzi kolejnych kroków. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? wykorzystać te same kanały informowania poprzez które zapraszaliśmy oraz skorzystać z zebranych w trakcie zasięgania opinii kontaktów informować o: finalnym rezultacie, wykorzystaniu efektów wspólnej pracy, kolejnych krokach w procesie podejmowania decyzji gdy zebraliśmy dużo wniosków z konsultacji najlepiej przygotować 2 wersje podsumowania: pełną i skróconą - przekazywać skrócone podsumowanie i odsyłać do wersji pełnej 50

41 EWALUACJA czyli jak nam to wyszło. Próba oceny zrealizowanego procesu: czy cel został osiągnięty, co sądzą o nim uczestnicy, o czym zapomnieliśmy, co nam się udało. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? ocena wewnętrzna (przez nas samych) i zewnętrzna (pytanie o zdanie uczestników i partnerów) formułowanie konkretnych pytań na wybrane tematy (np.: czy spotkanie było dobrze zorganizowane? czy uczestnicy byli dobrze poinformowani? czy do wszystkich dotarła informacja zwrotna?) wyniki ewaluacji (lub ich fragment) warto opublikować 51