Zaangażuj mieszkańców! Jak projektować i wdrażać procesy partycypacyjne?

Transkrypt

1 Zaangażuj mieszkańców! Jak projektować i wdrażać procesy partycypacyjne? Ostatnie spotkanie konsultacyjne w ramach projektu Polsko-niemiecka współpraca na rzecz gospodarki niskoemisyjnej w miastach. Katarzyna Julia Olesińska, adelphi, Research Analyst

2 Komunikat z badań Czy masz już doświadczenie w realizacji procesów partycypacyjnych włączania mieszkańćów w decyzje/działania? n=17 NIE 0% NIE WIEM 0% TAK 100% 2

3 Komunikat z badań Czy planujesz realizację procesów partycypacyjnych włączania mieszkańćów w decyzje/działania? n=17 NIE WIEM 12% TAK 88% 3

4 Komunikat z badań Czy dzięki temu procesowi zostały osiągnięte zakładane rezultaty? n=17 ŚREDNIO 25% TAK 75% 4

5 Komunikat z badań Jakich metod, form już Państwo używali? O jakich metodach Państwo słyszeli? Jakich chcieliby użyć? 5

6 Co to jest partycypacja obywatelska? 6

7 Partycypacja obywatelska czy społeczna? OBYWATELSKA = WERTYKALNA współpraca obywateli z władzą. Np. stworzenie strategii rozwoju miejscowości przy udziale mieszkańców i organizacji pozarządowych SPOŁECZNA = HORYZONTALNA współpraca grup osób w celu osiągnięcia. Np. wspólne podjęcie remontu podwórka przez mieszkańców 7

8 Drabina partycypacji obywatelskiej 8

9 Aktorzy w procesach partycypacyjnych 9

10 Korzyści z partycypacji Dla władz lokalnych: możliwość znalezienia alternatywnych rozwiązań, zyskanie wiedzy do podjęcia optymalnej decyzji poprawa wizerunku w oczach mieszkańców, jak i innych gmin (poprzez: otwartość, szczerą komunikację, stosowanie nowych form dialogu, uczestniczenie w procesie osób decyzyjnych, konsekwencję, konsultowanie także trudniejszych tematów) zwiększa się zaufanie do władz lokalnych nawiązanie kontaktu z obywatelami, lepsze zrozumienie ich i ich potrzeb. aktywni, bardziej świadomi mieszkańcy, rozumiejący intencje władz legitymizacja pomoc w zapobieganiu potencjalnym konfliktom 11

11 Etapy procesu partycypacyjnego: planowanie PO CO? Dokładne określenie celu: zdefiniowanie rezultatu, który chcemy osiągnąć wyznacza ogólny kierunek wszelkich kolejnych działań, porządkuje myślenie o procesie jako całości. METODA JAK? Wybór metody/technik: zastosowanie zasady FFF Form Follows Function: czyli nie wszystko nadaje się do wszystkiego, to na jaką technikę się zdecydujemy może zwiększyć skuteczność naszych działań CEL UCZESTNICY Z KIM? Określenie grupy uczestników naszych działań: nie zawsze każdy MUSI partycypować: istotne jest zidentyfikowanie grup interesariuszy ludzi, których przedmiot naszych działań faktycznie dotyczy; taka wiedza pozwala wybrać formę i sposób przekazania informacji o naszych działaniach. 12

12 Etapy procesu konsultacyjnego: diagnoza Diagnoza Informowanie Zasięganie opinii Informacja zwrotna Ewaluacja DIAGNOZA czyli przyjrzenie się dotychczasowej sytuacji podejmowanym wcześniej działaniom, zaangażowanym grupom, zebranej już wiedzy i informacjom. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? Zebranie danych merytorycznych (publikacje, badania, dokumenty, artykuły prasowe) czy ktoś już poruszał ten temat? Czy były podejmowane jakieś działania w tym obszarze tematycznym? Czy ktoś dysponuje wiedzą w tym zakresie? Jaki wydział zajmuje się daną sprawą w urzędzie? Kto jest ekspertem w danej sprawie? Kogo należy zapytać o zdanie i jak do nich trafić? Mapa interesariuszy przedmiotu konsultacji, określenie ich potrzeb i oczekiwań odnośnie przedmiotu konsultacji. 13

13 Etapy procesu konsultacyjnego: informowanie Diagnoza Informowane Zasięganie opinii Informacja zwrotna Ewaluacja INFORMOWANIE czyli zaproszenie do planowanych przez nas działań. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? stworzyć zrozumiały i konkretny komunikat zasada 5W: o What/Co? czego dotyczy sprawa i jak można się zaangażować o Who/Kto? kto organizuje proces i dla kogo (kontakt do organizatora i adres, gdzie jest więcej informacji) o Why/Po co? czemu warto się zaangażować o Where/Gdzie? gdzie i jak można się zaangażować o When/Kiedy? kiedy i co się będzie działo wybrać kanały dotarcia (kilka, różne dla różnych grup) tak, by dotrzeć do wszystkich, do których chcemy dotrzeć. 14

14 Etapy procesu konsultacyjnego: zasięganie opinii Diagnoza Informowanie Zasięganie opinii Informacja zwrotna Ewaluacja ZASIĘGANIE OPINII czyli główny etap procesu - poznawanie opinii w danej sprawie, wypracowywanie rozwiązań, stanowisk O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? dostępnych jest wiele różnych metod warto dobrać je do tematu i grupy, z którą pracujemy jasno zakreślić ramy działania: o czym dokładnie rozmawiamy, na co możemy mieć wpływ, co stanie się dalej z efektami wspólnej pracy warto zbierać bezpośrednie kontakty do uczestników przydadzą się później, np. na etapie informowania zwrotnego 15

15 Etapy procesu konsultacyjnego: informacja zwrotna Diagnoza Informowanie Zasięganie opinii Informacja zwrotna Ewaluacja INFORMACJA ZWROTNA czyli zdanie relacji. Upublicznienie i przekazanie wszystkim zaangażowanym osobom informacji nt. podjętych decyzji (wraz z uzasadnieniem), podsumowania pracy i zapowiedź kolejnych kroków O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? dobrze wykorzystać te same kanały informowania, poprzez które zapraszaliśmy oraz skorzystać z zebranych w trakcie zasięgania opinii kontaktów informować o: finalnym rezultacie, wykorzystaniu efektów wspólnej pracy, kolejnych krokach ew. przygotować 2 wersje podsumowania: pełną i skróconą 16

16 Etapy procesu konsultacyjnego: ewaluacja Diagnoza Informowanie Zasięganie opinii Informacja zwrotna Ewaluacja EWALUACJA czyli jak nam to wyszło. To próba oceny zrealizowanego procesu: czy cel został zrealizowany, co sądzą o nim uczestnicy, o czym zapomnieliśmy, co nam się udało. O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? ocena wewnętrzna (przez nas samych) i zewnętrzna (pytanie o zdanie uczestników i partnerów, przegląd mediów) formułowanie konkretnych pytań na wybrane tematy (np.: czy spotkanie było dobrze zorganizowane? czy uczestnicy byli dobrze poinformowani? czy do wszystkich dotarła informacja zwrotna?) warto wykorzystać zebrane wcześniej dane kontaktowe zapytać tych, którzy uczestniczyli wyniki ewaluacji (lub ich fragment) warto opublikować 17

17 Główne grzechy partycypacji zbyt krótki czas na wypowiedzenie się brak jasnego celu lub niewłaściwie sformułowany cel brak informacji zwrotnej o wynikach procesu ignorowanie zgłoszonych w trakcie procesu uwag wąski krąg środowisk zapraszanych do procesu niechęć do alternatywnych punktów widzenia i poszukiwanie akceptacji dla sformułowanych przez administrację propozycji nieczytelność dokumentów i sposobów, w jakie należy się do nich odnosić 18

18 Przykładowe obszary partycypacji planowanie przestrzeni - wspólne wymyślanie zagospodarowania wnętrza jakiejś instytucji, np. muzeum, podwórka, parku, konsultowanie planu zagospodarowania ulicy, wytyczenia ścieżek roweowych tworzenie oferty/programu - zajęć w ośrodku kultury, bibliotece konsultowanie usług publicznych - ocena przez użytkowników usług transportowych, komunikacyjnych planowanie budżetu - wspólne decydowanie o przeznaczeniu budżetu lub jego części tworzenie/konsultowanie dokumentów - konsultowanie strategii rozwoju miasta, planów inwestycyjnych, rozwoju infrastruktury konsultowanie planów rewitalizacyjnych 19

19 Przykładowe metody partycypacyjne Punkty konsultacyjne Budżet obywatelski Ankieta internetowa Sondaż uliczny Panel obywatelski Spotkanie otwarte (spotkanie konsultacyjne) Spacer badawczy Warsztaty przyszłościowe Grupa robocza Okrągły stół 20

20 Panel obywatelski Jak poprawić jakość powietrza w Lublinie? Miejsce i czas: Lublin, 2018 Cel: wypracowanie rekomendacji dla władz miasta. Rekomendacje poparte przez 80% panelistów zostaną wpisane do raportu. Prezydent zobowiązał się, że zaakceptowane przez panelistów rozwiązania zostaną włączone do miejskiej strategii walki ze smogiem. Uczestnicy: 60 (+12 rezerwowych) Dobór uczestników: próba losowa. Kryteria: miejsce zamieszkania (dzielnica), płeć, grupa wiekowa i poziom wykształcenia 21

21 Ankieta + warsztaty + spotkanie konsultacyjne Miejski Plan Komunikacji w Nymburku Miejsce i czas: Nymburk, Czechy, 2011/2012 Cel: opracowanie planu zrównoważonej komunikacji dla miasta przy uwzględnieniu propozycji i uwag mieszkańćów Efekt: Miejski Plan Komunikacji zaakceptowano w maju 2012 r., a jego realizacja sięga 2030 r. 22

22 Okrągły stół + punkt konsultacyjny + ankieta Konsultacje Aleje Dwóch Kółek? w Częstochowie Miejsce i czas: Częstochowa 2011 Cel: poznanie opinii i propozycji mieszkańców Częstochowy dotyczących określenia zasad ruchu rowerowego oraz motocykli w środkowym pasażu Alei Najświętszej Maryi Panny Uczestnicy: mieszkańcy, przedstawiciele władz i organizacji Efekt: Prezydent Miasta zadecydował w dniu r. o zasadach ruchu rowerów oraz motocykli w Alejach NMP, zgodnie ze wskazaniami mieszkańców w ankiecie konsultacyjnej 23

23 Z dokumentem można zapoznać się... Konsultacje społeczne Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Kozy Z przedmiotowym dokumentem można zapoznać się w Urzędzie Gminy Kozy, ul. Krakowska 4, w Referacie Zamówień Publicznych pokój nr 16 oraz w Referacie Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska pokój nr 2, w dniach i godzinach urzędowania, w terminie od r. do r 24

24 Przydatne linki i publikacje Podstawy/wprowadzenie: partycypacjaobywatelska.pl Partycypacja publiczna krok po kroku, FISE 2014 Obywatele jako partnerzy, OECD 2010 Dobre praktyki/przykłady: W 60 praktyk dookoła partycypacji, FISE 2016 Udział obywateli w tworzeniu polityk publicznych wybór dobrych praktyk zagranicznych, FISE 2010 Docieranie do interesariuszy: Jak usłyszeć głos seniora? Praktyczny przewodnik po partycypacji obywatelskiej osób starszych, Stocznia 2014 Partycypacja publiczna dzieci, Decydujmy Razem, 2013 Obszary partycypacji: Przepis na ulicę, PZR 2015 Przewodnik po planowaniu przestrzennym, Napraw Sobie Miasto,

25 Katarzyna Julia Olesińska Research Analyst adelphi Alt-Moabit Berlin T +49 (0) F +49 (0) office@adelphi.de