Wolontariat z perspektywy pracodawców

Transkrypt

1 Wolontariat z perspektywy pracodawców Czego pracodawcy mogą się spodziewać po wolontariuszu w miejscu pracy? dr Krzysztof Bondyra Instytut Socjologii UAM

2 Czego oczekują pracodawcy od potencjalnych pracowników z wyższym wykształceniem? Najczęściej pojawiającą się w wypowiedziach badanych kwestią dotyczącą przygotowania zawodowego absolwentów był brak lub niewielki zakres umiejętności praktycznych. Niektórzy z badanych wypowiadali się na ten temat bardzo krytycznie: Tak naprawdę chyba w żaden sposób nie są przygotowywani (...). Ja kończyłam jedne studia, skończę drugie studia i tak naprawdę moja wiedza jest tak niewielka w stosunku do tego, co teraz robię, że tak naprawdę to, co w pracy robię, to trzeba się od nowa nauczyć. No jakieś tam podstawy, nazewnictwo, słownictwo to tak, to można ze studiów wynieść, ale normalnie nie, normalnie to nic specjalnego. (W 30) 2 Źródło: Raport z wywiadów pogłębionych z pracodawcami w ramach Projektu Oferta edukacyjna wielkopolskich szkół wyższych a potrzeby regionalnego rynku pracy, WSNHID 2007, Poznań

3 Czego oczekują pracodawcy? W ocenach przygotowania zawodowego absolwentów wyższych uczelni przez pracodawców bardzo często pojawiał się wątek własnej inicjatywy studenta, zdobywającego w trakcie studiów nie tylko doświadczenie zawodowe, ale również rozwijającego i poszerzającego swoje zainteresowania pod kątem uzyskiwania kwalifikacji oraz przyszłej pracy. Poniższy cytat odnosi się do tego zagadnienia: (...) u tej młodzieży, która w większym stopniu spełnia oczekiwania pracodawcy, występuje zjawisko własnej inicjatywy studenta, który w czasie studiów poświęca dużo czasu nie tylko na prace związane z programem studiów, ale też z uzupełnieniem o praktyczne umiejętności. (W 33) 3 Źródło: Raport z wywiadów pogłębionych z pracodawcami w ramach Projektu Oferta edukacyjna wielkopolskich szkół wyższych a potrzeby regionalnego rynku pracy, WSNHID 2007, Poznań

4 Czego oczekują pracodawcy? Wysoko oceniany jest udział w życiu studenckim uczelni oraz udział w projektach badawczych: Bardzo ważne jest branie udziału w projektach, takich, które uczą studenta organizacji własnego czasu pracy, pracy w grupie, to bardzo ważne i cenione umiejętności. (W 18) 4 Źródło: Raport z wywiadów pogłębionych z pracodawcami w ramach Projektu Oferta edukacyjna wielkopolskich szkół wyższych a potrzeby regionalnego rynku pracy, WSNHID 2007, Poznań

5 Najczęstsze wymagania pracodawców wobec osób z wyższym wykształceniem (WSNHID 2007) Wymagania Ogłoszenia internetowe Ogłoszenia prasowe %, N=1 899 %, N=1 559 znajomość języka angielskiego 60% 73% znajomość zagadnień z branży 56% - znajomość języka niemieckiego 50% 47% motywacja do pracy 50% 20% wykształcenie kierunkowe/ techniczne/ ekonomiczne 39% 49% zdolność/ umiejętność planowania i organizacji/ zorganizowanie/ dobra organizacja pracy 38% 41% obsługa komputera (pakietu MS Office) 35% 43% dyspozycyjność/ gotowość do podróży 32% 25% prawo jazdy kat. B 32% 26% doświadczenie w zawodzie/ doświadczenie na podobnym stanowisku 30% 21% doświadczenie w zawodzie 30% 42% zdolność/ umiejętność do pracy w zespole/ grupie 25% 31% samodzielność 25% 23% posiadanie samochodu 23% 18% komunikatywność 22% 22% zdolności menadżerskie/ kierowanie zespołem/ predyspozycje kierownicze 18% 19% odpowiedzialność 18% 12% umiejętność negocjacji 17% 9% kreatywność 15% 21% Zaangażowanie 5 w pracę 13% 13% zdolności/ kompetencje interpersonalne 13% 7%

6 Główne formy zdobywania doświadczenia zawodowego przez studentów: Praca Staże i praktyki studenckie Wolontariat 6

7 Wizja rozwoju kariery zawodowej a współczynnik humanistyczny W pierwszej kolejności znaczenie dla pracodawcy ma zatem aktywność w czasie studiów: Jakim jest człowiekiem ten kandydat? Ponadto pracodawcę interesuje: Kim jest naprawdę ta osoba a nie na kogo stara się ona wyglądać? Błędne decyzje rekrutujących weryfikuje każdorazowo praktyka i dłuższy okres czasu. 7

8 Percepcja cech wolontariusza przez pracodawców aktywny prospołeczny zmotywowany chcący się rozwijać i pracować potrafiący współpracować w grupie mający potencjał bardziej otwarty i empatyczny w jego życiu jest także miejsce na wartości niematerialne odpowiedzialny godny zaufania Co pokazują badania pracodawców i analizy ofert pracy, większość wymienionych powyżej cech jest jednocześnie bardzo pożądana w odniesieniu 8 do potencjalnych pracowników (WSNHID 2007)

9 Wolontariusz tak, ale jaki W drugiej kolejności powstają następujące pytania: Co student konkretnego robił podczas swojej działalności? Z czym miał do czynienia osobiście w trakcie praktyki? Jakie będzie miało to przełożenie na jego postawę, bądź pracę w mojej firmie? 9

10 Bycie wolontariuszem staje się atutem zwłaszcza dla osób nie mających doświadczenia w pracy zawodowej. Zalety takich osób postrzegane są głównie przez pryzmat doświadczenia oraz większej inteligencji emocjonalnej/ społecznej, co przekłada się także na umiejętności interpersonalne Jak ważne są umiejętności personalne pokazuje chociażby struktura ofert pracy kierowana do segmentu osób z wyższym wykształceniem w Internecie. 10

11 Stanowiska dla osób z wyższym wykształceniem na podstawie ofert w Internecie 11 Wykształcenie wyższe, a oferowane stanowisko w portalach internetowych, Ogółem= Na wykresie znajdują się stanowiska, które uzyskały min. 2% wskazań. Źródło: Raport z badań empirycznych, Oczekiwania pracodawców wobec absolwentów uczelni wyższych w oparciu o oferty pracy, WSNHID 2007

12 Wolontariat - definicja Wolontariatem jest działanie: Dobrowolne Świadome Bezpłatne Bezinteresowne Na rzecz osób spoza najbliższego kręgu rodzinno-towarzyskiego Wolontariat = praca społeczna Wolontariatem nie jest: Praca zarobkowa Praktyka studencka (praktyczna wiedza związana z kierunkiem studiów, często obligatoryjna) Staż (Praktyczne umiejętności w miejscu pracy bez stosunku pracy) Filantropia (dobroczynność, pomoc finansowa) *def. Stowarzyszenia Centrum 12Wolontariatu Samo członkostwo w organizacjach 3 sektora (funkcja fasadowa niekiedy nie poparta działaniem)

13 Ilu właściwie mamy wolontariuszy? Problemy z pomiarem i porównywaniem liczby osób aktywnych społecznie W świetle Ustawy z dn. 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) wolontariusz działa dobrowolnie i bezinteresownie na rzecz organizacji pożytku publicznego lub organów adm. publicznej ZBIORCZY WSKAŹNIK ZAANGAŻOWANIA W PRACĘ SPOŁECZNĄ (CBOS) 2 wymiary aktywności społecznej: - dobrowolna i nieodpłatna praca na rzecz swojej społeczności lokalnej, lub osób potrzebujących 13 - działalność w organizacjach obywatelskich (także tych nie objętych ustawą)

14 Profil wolontariusza w Polsce Wolontariusze ogółem Młodzi wolontariusze 13,2% czyli 4 mln Polaków w 2007 r. wykonywało bezpłatną pracę na rzecz innych (Klon Jawor 2008) W roku 2009 odsetek zaangażowanych Polaków wyniesie wg CBOS 36 % (działalność lokalna plus organizacje) i w porównaniu z 2007 jest to wzrost o 5 pkt. proc. Wolontariusz to osoba aktywna zawodowo, z reguły z wyższym wykształceniem (kadra kierownicza i wyżsi specjaliści) lub studenci i uczniowie. Najniższym poziomem aktywności społecznej charakteryzują się osoby między 26 a 35 rokiem życia, zaś najwyższym osoby w wieku lat 14 Najczęściej licealista, bądź student Najczęściej z pedagogiki specjalnej lub kierunków humanistycznych Preferują jednorazowe lub krótkotrwałe przedsięwzięcia, wolontariat akcyjny

15 Najpopularniejsze typy wolontariatu Wolontariat krótkookresowy (akcyjny) Wolontariat bezterminowy (długookresowy) Wolontariat w środowisku/społeczności lokalnej E wolontariat Na pograniczu wolontariatu 15 Woluntarystyka Workcamp

16 Przykłady zadań dla wolontariuszy Prace porządkowe Prace promocyjne (zbieranie podpisów, rozdawanie ulotek) Pomoc osobom potrzebującym Prace organizacyjne, administracyjne Wyszukiwanie informacji Tłumaczenia tekstów Porady z danego zakresu Korepetycje Koordynacja przedsięwzięć, projektów, (imprez, festynów) 16

17 Obszary potencjalnej działalności młodych wolontariuszy 17 Pomoc najuboższym, bezdomnym i humanitarna Ratownictwo - OSP, GOPR, WOPR, inne Ekologia, ochrona środowiska, opieka nad zwierzętami Sport Edukacja, oświata, wychowanie młodzieży Zdrowie, rehabilitacja Religia, działalność parafii Wspólnoty lokalne Zatrudnienie, praca zawodowa Organizacje młodzieżowe (np. harcerstwo, związki studenckie) Organizacje kobiece Partie, ugrupowania i ruchy polityczne Kultura, nauka i sztuka Turystyka i rekreacja Związki zawodowe Kontrola społeczna polityków i administracji publicznej Wspólnoty samopomocowe Hobby Samorządy i izby zawodowe, cechy, organizacje pracodawców Ruchy społeczne, akcje i kampanie społeczne

18 Największe zaangażowanie wolontariuszy w określone działania Wolontariusze ogółem organizacje charytatywne, wspierające najuboższych, bezdomnych (2,5% KJ 2007, 4% CBOS 2010) organizacje i ruchy religijne, wspólnoty parafialne, misje, (2% KJ 2007, 4,5% CBOS 2010) organizacje edukacyjne, oświata, wychowanie i opieka nad dziećmi i młodzieżą, rady rodziców (2% KJ 2007, 8% CBOS 2010) 18 studenci i uczniowie (Klon Jawor 2008) Organizacje sportowe (5,8%) Pomoc charytatywna (3,9%) Młodzieżowe (2,8%) OSP, GOPR, WOPR (2,4%) Ekologiczne (2,1%) Nauka, kultura, sztuka (1,9%)

19 Motywacje wolontariuszy Źródło: Klon Jawor

20 Inne motywacje młodych wolontariuszy Rozwijanie zainteresowań Chęć pójścia za przykładem, bądź dania przykładu Ucieczka od codzienności, potrzeba zmian Zaczarowanie losu (Kamil Henne, SWPS) Snobizm Chęć zapunktowania w cv i płynnego wejścia na rynek pracy aspekt dramaturgiczny 20

21 Najczęstsze uzasadnienia odmowy zaangażowania (Klon Jawor 2008): Brak czasu Niezainteresowanie tematyką Potrzeba zadbania w pierwszej kolejności o siebie i rodzinę Brak propozycji z zewnątrz Brak czegoś do zaoferowania Nieznajomość interesującej grupy/organizacji Fizyczna niezdolność Brak zaufania do działań tego typu organizacji Brak informacji Podejmowanie się podobnej działalności już w przeszłości 21

22 Korzyści z działalności wolontariackiej z pkt. widzenia wolontariusza studenta Zaspokojenie potrzeb obszaru potrzeb wyższego rzędu, samorealizacji, uznania i uczestnictwa Rozwój osobowości Definiowanie swoich mocnych i słabych stron w działaniu i w kontekście dynamiki grupowej, czy konkretnych zadań Możliwość podjęcia odpowiedzialności oraz wykazania się Możliwość wyjścia poza codzienność, doświadczania czy podróżowania przy minimalnych nakładach własnych Niekiedy możliwość pracy w międzynarodowym zespole, czy innej kulturze organizacyjnej, szlify językowe Płynne wejście na rynek pracy 22

23 Co powinien wiedzieć student - wolontariusz w świetle polskiego prawa? Praca na rzecz organizacji non profit to wolontariat, dla firmy komercyjnej praca na warunkach wolontariatu jest nielegalna (w praktyce działa tu prawo popytu i podaży) Do 30 dni wystarczy zobowiązanie ustne, obowiązek ubezpieczenia od NWW (ale ubezpieczenie zdrowotne już nie) Powyżej 30 dni umowa cywilnoprawna na piśmie, ubezpieczenie od NWW pokrywa państwo W każdym wypadku wolontariusz ma prawo domagać się pisemnej umowy, podobnie jak wystawienia zaświadczenia o zakresie i formie współpracy Nie ma możliwości wypłaty pensji, czy kieszonkowego, ewentualnie wchodzi w grę zwrot poniesionych kosztów Ustawa określa obowiązek posiadania kwalifikacji niezbędnych do wykonywania niektórych obowiązków wolontariusza (np. badania lekarskie, lub inne uprawnienia) Gdy wymagają tego warunki, korzystający ze świadczeń wolontariuszy musi zapewnić także środki ochronne 23

24 24 Podsumowanie

25 Wolontariat na podstawie przytoczonych badań oraz obserwacji jest czymś więcej niż samym działaniem. Jest on raczej konsekwencją pewnych przyjętych postaw życiowych, co silnie koreluje z wyznawanymi wartościami oraz poczuciem większego zaufania do współobywateli, wpływu na otoczenie czy optymizmu. Jednocześnie studenci wolontariusze przyznają, że poza wartością autoteliczną wolontariat pozwala im się realizować na różne sposoby. Cyniczne traktowanie go jako trampoliny do kariery nie jest w Polsce jeszcze zjawiskiem powszechnym. Bycie wolontariuszem jest dla młodego człowieka kwestią bardziej indywidualnych wyborów niż nacisków systemowych (jak np. w USA) Pomimo to sama forma wolontariatu staje się dla studentów coraz częściej przedmiotem kalkulacji w związku z poszerzaniem dostępnej oferty. Zdecydowanie się na którąś z jego licznych form może oznaczać określone korzyści pod kątem przyszłej atrakcyjności na rynku pracy, ale także możliwości spędzenia czasu, nawiązania znajomości czy podróżowania. Angażowanie się w wolontariat jeszcze na etapie szkoły ponadgimnazjalnej, bądź na studiach to dla młodych ludzi bardzo korzystna forma zdobywania doświadczeń i realizowania siebie jak pokazują statystyki, z reguły po 25 r. życia już zbyt dużo czasu i uwagi pochłania dążenie do ugruntowania pozycji 25 zawodowej, czy sytuacji rodzinnej (aż do osiągnięcia stabilizacji).

26 Dziękuję za uwagę dr Krzysztof Bondyra